Tập và Putin là «bộ đôi» tham vọng chính trị cao hơn lợi ích kinh tế

[vuitoichat]

Theo như sự «tham vọng» chung của cả chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin là làm suy giảm sức mạnh của Mỹ, như chống lại điều họ xem là «chủ nghĩa bá quyền» của phương Tây, nhất là Mỹ, đối với hệ thống quốc tế là «bộ đôi» Tập Cận Bình và Putin tham vọng chính trị cao hơn lợi ích kinh tế.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (P) và tổng thống Nga Vladimir Putin tại Bắc Kinh, Trung Quốc, ngày 16/05/2024. AP - Sergei Bobylev

Những gì diễn ra gần đây cho thấy Nga - Trung sẽ tăng cường hợp tác quân sự. Trung Quốc sẽ hỗ trợ thêm cho nền kinh tế chiến tranh của Putin ở Nga. Về mặt chính thức, Bắc Kinh không cung cấp vũ khí cho Nga, nhưng lại cung cấp các máy công cụ cần thiết cho việc sản xuất vũ khí của Nga, cũng như cung cấp linh kiện, phụ tùng cho oanh tạc cơ Nga, bán chất bán dẫn được Nga sử dụng vào mục đích lưỡng dụng. Không những vậy, Trung Quốc còn cung cấp thông tin vệ tinh hữu ích cho Nga về chiến trường. Không thể phủ nhận là Bắc Kinh hỗ trợ nỗ lực chiến tranh của Matxcơva và tuyên truyền thông điệp dối trá của điện Kremlin : Matxcơva tiến hành chiến tranh chống Kiev là vì phương Tây, vĩnh viễn là đế quốc, đã sẵn sàng tấn công Nga từ Ukraina!

Về kinh tế, năm 2023, giao thương giữa hai nước đạt 240 tỉ đô la. Bắc Kinh mua được chất đốt giá rẻ của Matxcơva và xe hơi, điện thoại di động, ắc quy xe điện … của Trung Quốc tràn ngập thị trường Nga.

Thế nhưng, trên hết, chủ tịch Trung Quốc và tổng thống Nga có chung mục tiêu thiết lập một trật tự thế giới mới phù hợp với lợi ích và chế độ của Bắc Kinh và Matxcơva hơn. Le Monde trích dẫn chuyên gia Alexander Gabez trên Financial Times (15/05), theo đó « tham vọng » chung của cả Tập Cận Bình và Putin là làm suy giảm sức mạnh của Washington, chống lại điều họ xem là « chủ nghĩa bá quyền » của phương Tây, nhất là Mỹ, đối với hệ thống quốc tế.

Thế nên, để chống « chủ nghĩa bá quyền » Mỹ, Trung Quốc cần đối tác Nga, vốn là một cường quốc hạt nhân, thành viên Hội Đồng Bảo An Liên Hiệp Quốc và có chung hơn 4.000km đường biên giới với Trung Quốc. Tăng cường sự trao đổi với Matxcơva là để đối phó với một « chính sách thù địch và phá hoại của Mỹ » mà Bắc Kinh xem là nhằm cản trở sự trỗi dậy của Trung Quốc ở Biển Đông, nơi hạm đội chiến tranh của Trung Quốc đang khủng bố các nước láng giềng, và chống sự trỗi dậy của Nga ở châu Âu, nơi quân đội đang xâm lược Ukraina.

Giữa một bên là kinh tế (thị trường phương Tây) và chính trị (quan hệ hợp tác với Nga chống phương Tây), nếu phải lựa chọn, rõ ràng mối ưu tiên của Tập Cận Bình là chính trị.

Nền dân chủ bị Bắc Kinh nhắm mục tiêu

Chỉ 2 hôm sau khi tân tổng thống Đài Loan Lại Thanh Đức chính thức nhậm chức, Hải quân và không quân Trung Quốc đã mô phỏng một cuộc phong tỏa Đài Loan. Trong bài xã luận « Bắc Kinh nhắm mục tiêu vào nền dân chủ », báo Công giáo La Croix nhận định Bắc Kinh gây áp lực mạnh mẽ đối với Đài Bắc theo cách hiếu chiến. Đối với La Croix, đây là điều đáng lo ngại.

Ngay cả khi về ngắn hạn, một cuộc xung đột mở dường như không thể, nhưng cuộc tập trận mô phỏng lần này của Trung Quốc có thể được xem là sự chuẩn bị cho một cuộc xâm lược. Bắc Kinh dự định sẽ thống nhất Đài Loan vào bộ máy nhà nước và lãnh thổ Trung Quốc, và không loại trừ biện pháp quân sự. Theo La Croix, cuộc chạy đua vũ trang của chế độ Tập Cận Bình cho thấy điều này và chiến lược của Bắc Kinh giống như chiến lược mà Nga đã thực hiện để tấn công Ukraina : dùng hệ tư tưởng dân tộc cực đoan đang làm sai lệch thực tế như một đòn bẩy để biện minh cho một cuộc tấn công có thể xảy ra.

Việc Bắc Kinh nhắm đến Đài Loan cũng là vì người dân hòn đảo đã lựa chọn dân chủ. Đây là con đường chính trị mà chế độ Bắc Kinh, vốn dựa trên sự lãnh đạo tối cao không khoan nhượng của đảng Cộng Sản Trung Quốc, không thể chịu đựng nổi, tương tự như việc nền dân chủ của Ukraina bị xem là đe đọa Matxcơva. Những nhà độc tài toàn trị ở Trung Quốc và Nga có chung sự thù địch đối với phương thức điều hành theo kiểu các nhà lãnh đạo phải thực thi nghĩa vụ đối với người dân. Trong hai năm qua, Bắc Kinh và Matxcơva ngày càng hỗ trợ nhau để bảo vệ lợi ích của chính họ.

La Croix kết luận là theo viễn cảnh đó, Đài Loan cần phải được xem là một tiền đồn của các nguyên tắc và giá trị được đề cao, đặc biệt ở châu Âu. Vì thế, Đài Loan cần được hỗ trợ và bảo vệ.