Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Lâm, Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, cho biết không phải ai cũng bị dị ứng vaccine, chỉ những người cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vaccine.
Ví dụ, bản thân hoặc thành viên trong gia đ́nh mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vaccine, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...
Hiện, tỷ lệ dị ứng vaccine và phản vệ do vaccine rất thấp. Tuy nhiên, khi nước ta đang trong chiến dịch tiêm chủng đại trà vaccine Covid-19, mối quan tâm đến các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là dị ứng, nhiều hơn.
Vaccine cũng giống như các thuốc khác, đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vacine cũng có thể đóng vai tṛ là một dị nguyên (gây dị ứng). Dị ứng vaccine có thể là dị ứng type nhanh xảy ra trong ṿng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mày đay, phù quincke (sưng nề đột ngột), khó thở, phản vệ...
Dị ứng hoặc dị ứng type chậm (qua trung gian IgE hoặc không) xảy ra sau vài giờ đến vài ngày, thậm chí là vài tuần sau khi dùng vaccine. Trong đó cấp tính và nguy hiểm nhất vẫn là phản ứng phản vệ, đặc biệt là sốc phản vệ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Khoảng 80% trường hợp phản vệ do vaccine xảy ra trong ṿng 30 phút đầu sau tiêm. Các triệu chứng có thể có là mày đay mẩn ngứa, ban đỏ, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, xuất hiện nhanh sau tiêm vaccine. Sau đó các triệu chứng tiếp tục tiến triển như khó thở, choáng váng, ngất suy hô hấp, trụy tim mạch... Nếu không cấp cứu kịp thời người bệnh có thể tử vong.
Thành phần gây dị ứng trong vaccine rất đa dạng, tùy từng loại vaccine. Đó có thể là do gelatin (có trong vaccine sởi, rubela, thủy đậu...), protein trứng (vaccine sốt vàng, sởi, rubella, vaccine dại ...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván....).
Một số chất bảo quản trong vaccine như thimerosal, aluminum, và phenoxyethanol cũng có thể gây dị ứng. PEG và Polysorbate là hai thành phần có trong vaccine Covid-19 cũng được liệt kê là các dị nguyên tiềm năng.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Hiện nay, có nhiều hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine ở những người cơ địa dị ứng. Điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng. Một số hướng dẫn đề nghị test để nhận biết nguy cơ dị ứng vaccine, tuy nhiên cách này đang gây nhiều ư kiến trái chiều. Bộ Y tế cũng không khuyến cáo test dị ứng trước khi tiêm vaccine.
Theo quan điểm của tiến sĩ Lâm: "Người cơ địa dị ứng có thể test, c̣n trường hợp không thuộc cơ địa dị ứng không khuyến cáo test dị ứng vaccine Covid-19".
Một số pḥng xét nghiệm có thể xác định được mức kháng thể dị ứng với vaccine, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vaccine hoặc thành phần vaccine. Test da cũng là phương pháp được sử dụng. Tuy nhiên test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.
Ngoài ra, c̣n có xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vaccine) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine).
Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ sẽ sử dụng test kích thích để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vaccine hay không. Tuy nhiên, đây là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, chỉ nên tiến hành tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.
Tiến sĩ Lâm đánh giá, với các phương pháp tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine, người có cơ địa dị ứng có thể thêm cơ hội yên tâm tiêm vaccine, giúp tăng thêm số lượng cá nhân tiêm vaccine, góp phần nhanh chóng tạo nên miễn dịch cộng đồng, đẩy lùi đại dịch.
Chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 toàn dân tại Việt Nam bắt đầu hôm 10/7, kéo dài đến tháng 4/2022. Mục tiêu là tiêm miễn phí hàng năm cho nhân dân để đạt được sự miễn dịch cộng đồng trên toàn quốc. Chiến lược tiêm chủng là "tiêm đến đâu an toàn đến đấy", đảm bảo an toàn cho người được tiêm, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp phản vệ.
Ngày Nào Cũng Giống Ngày Nào
17/12/2020
Bs thú y Nguyễn Thượng Chánh dvm và Ds Nguyễn Ngọc Lan
Nguyen thuong chanh 01
Trong đời sống của mọi người, đến một lúc nào đó chúng ta cũng phải ngưng làm việc để nghỉ hưu.
Ai cũng vậy, làm việc đến một tuổi nào đó th́ cần nên nghỉ. Tuy luật không bắt buộc ḿnh phải nghỉ nhưng thông thường th́ thiên hạ nghỉ khi họ được 65 tuổi. Đây là tuổi được xem là già, và được luật pháp cho lănh tiền cao niên pension du Canada hay old age pension. Tuy không nhiều nhưng có vẫn c̣n hơn không.
Đây là một giai đoạn mới vô cùng quan trọng trong cuộc đời của mỗi người.
Hai vợ chồng người gơ cũng đă gác kiếm từ quan từ 7-8 năm nay rồi.
“Sang đến cái xứ tư bản bị bóc lột hết mức, lê cái thân làm cu ly tới tuổi 65, cái tuổi được cấp carte d’or: nó chính thức được luật pháp xác nhận được quyền nghỉ ngơi, được nhà nước cung cấp một khoản tiền để đủ sống cho có tư cách, không ai dám lên án là ḿnh ăn bám xă hội nữa.
Ai th́ không biết chứ kẻ viết bài này, từ khi về hưu sao mà nó sung sướng thế. Này nhé muốn ngủ lúc nào th́ ngủ, muốn thức lúc nào th́ thức. Đêm bỗng nhiên giật ḿnh thức dậy không ngủ tiếp được nữa, th́ giở quyển sách ra xem, thích đọc ǵ xem nấy, đọc đến khi nào nhíp mắt lại th́ kḥ, chả lo mai đi làm trễ, ông chủ nhăn mặt, chú cai phàn nàn. Đời không ǵ sướng hơn có hai chữ tự do: không bị ai sai bảo, không đụng chạm với các bạn đồng nghiệp, không phải làm những việc ḿnh không thích mà v́ miếng cơm manh áo vẫn buộc phải cày. Không thích th́ không làm, đừng nể v́ do bạn bè lôi kéo mà vô các tổ chức chính trị, tôn giáo hay vô vị lợi... vô th́ dễ ra th́ khó, ra th́ mất hết t́nh nghĩa, mất hết bạn bè, mà có bạn lúc già là vô cùng quan trọng, không có nó cuộc đời vô vị lắm.” (Ngưng trích Thái Việt-Hưởng tuổi già)
Ai cũng vậy, làm việc đến một tuổi nào đó th́ cần phải nghỉ hưu.
luật không bắt buộc ḿnh phải nghỉ nhưng thông thường th́ thiên hạ nghỉ khi họ được 65 tuổi để nghỉ ngơi và để lănh tiền già (pension du Canada hay old age pension).
Đây là nói trường hợp những người làm việc cho các công ty hay xí nghiệp lớn, làm việc cho chánh phủ hay công chức v.v.
C̣n trường hợp tự ḿnh làm chủ th́ muốn nghỉ lúc nào th́ tự do ḿnh quyết định.
Trước ngày nghỉ hưu 5-6 năm, cơ quan ḿnh làm việc có gởi ḿnh đi học một khóa gọi là chuẩn bị hưu trí préretraite.
Khóa học kéo dài trong 3 ngày hết sức chán phèo và buồn ngủ. Họ dạy ḿnh làm sao tổ chức cuộc sống cho thích hợp, kế hoạch chi thu tiền bạc ra sao, giữ ǵn sức khoẻ như thế nào và đặc biệt nhất là vấn đề 24/24 phải ở bên cạnh...bà xếp th́ hăy liệu hồn!
Điện cao thế có thể xẹt bất tử không cần báo trước. Ai sao ḿnh không biết chớ riêng ḿnh thấy cũng hơi lo lo...Xin các bạn đừng cười tui. Vă lại đă sống với nhau hơn ba bốn chục năm, ḿnh cũng đă trở nên..ít nhiều miễn nhiễm rồi.
Mặc dù đă có chuẩn bị tư tưởng từ nhiều năm trước nhưng khi bắt đầu ngưng làm việc thật sự, bỏ lại sau lưng tất cả các thói quen cũ để bước vào một nề nếp sinh hoạt hoàn toàn mới, th́ mấy tháng đầu vợ chồng người gơ cũng phải chịu nhiều xáo trộn về tinh thần lẫn vật chất.
Phải cần một thời gian đôi ba tháng mới quen và thích ứng được vào với hoàn cảnh mới!
Nhiều thay đổi trong cuộc sống
Thời gian nghỉ hưu thường tạo ra nhiều sự thay đổi trong đời sống.
Đó có thể là sự thay đổi chỗ ở và phải ḥa ḿnh vào một khung cảnh mới, bởi lư do nầy nên hưu viên phải chịu mất đi một số bạn bè và những mối giao tiếp xă hội của ḿnh từ xưa nay…Và họ cần phải có một thời gian để t́m hiểu và thích ứng vào nếp sinh hoạt mới.
Không ít người nghỉ hưu bán nhà để dọn đến những nơi gần con cái.
Có người chọn giải pháp mua condo để ở cho đỡ phải dọn dẹp, và khỏi lo săn sóc nhà cửa cũng như để tiện bề đi du lịch trong thời gian dài.
Có người nhảy ra làm từ thiện hay làm thiện nguyện.
Đi du lịch
Đi du lịch xa là cái mode thường thấy nhất trong mấy năm đầu khi vừa mới nghỉ hưu.
Theo nhiều cụ kinh nghiệm, th́ mấy năm đầu lúc vừa mới nghỉ th́ thiên hạ có khuynh hướng đi du lịch ào ào.
Từ 75 tuổi trở đi th́ họ bắt đầu thấm đ̣n, sức khỏe yếu đi, thường hay mệt mỏi bất tử, nên sự hăng say du lịch của buổi đầu cũng dần dần giảm theo năm tháng.
Các tours du lịch xa có guide hướng dẫn rất được giới cao niên ưa chuộng v́ tiện lợi và khỏe trí.
Bạn bè chí thân hay tâm đầu ư hợp thường hay rủ nhau đi chung cho vui.
Hầu như không ít bà con ḿnh, đặt ưu tiên chuyện về Việt Nam trong chương tŕnh du lịch của họ, cũng có người có ư định quay về chốn xưa ở cho đến ngày cuối đời…
Kế đó là qua Mỹ hoặc qua các nước Âu Châu, trước là đi chơi và sau là ghé thăm bà con hay bạn bè luôn thể.
Có người th́ đi tours Trung Quốc, đi hành hương Ấn Độ, v.v.
Người th́ đi tours nghỉ mát tại các resort ở Mexico, Cuba, Dominican Republic hay các đảo thuộc vùng Caribbean, v.v… Thường băi biển ở những vùng nầy rất là lư tưởng, sạch sẽ và có một màu trong như sữa xanh ngút ngàn giống như một bức tranh vĩ đại rất ư là đẹp…
Giá cả có khác nhau và cũng tùy theo mùa. Trung b́nh, nguyên trọn gói, bao vé máy bay khứ hồi từ Montréal, ăn ở một tuần trong hotel 4 sao của resort lối 1300- 1500$.
Mùa low season, giá có thể c̣n rẻ đi hơn nhiều.
Có người đi theo tours du thuyền cruise trong một tuần lễ tại vùng biển Caribbean. Ghé qua các đảo như Saint Martin, Sainte Croix, Saint Kitts, Virgin Islands, Grenada…
Có người đi tours vùng Nam Mỹ, Panama hoặc tours vùng Hawaii, tours Alaska xem gấu trắng...
Các tours du thuyền vùng Caribbean, tàu chạy ban đêm cho tới sáng th́ cập bến vào một đảo và du khách có thể lên bờ dạo chơi hay đi đây đó và trở lại tàu trước hoàng hôn.
Mấy lúc gần đây du lịch Dubai nằm về phía đông nam của United Arab Emirates (UAE) vùng Trung Đông cũng được một số hưu viên chiếu cố.
Tours du thuyền: lối 80% du khách là người cao tuổi
Có người đi theo các tours du thuyền lâu nhiều tuần bên Âu Châu, Á Châu hay Trung Đông. Mục đích để thăm viếng được nhiều xứ.
Du thuyền Princess Cruises ghé qua nhiều nước như Thái Lan, Singapore, Sài-g̣n Nam Việt Nam, Hong Kong hay Pusan Nam Hàn, v.v.
Tours du thuyền có thể được xem là sang trọng và thích hợp cho lớp tuổi già.
Nhưng có một sự thật là đi đâu lâu ngày lâu tháng, khi trở về tới nhà ḿnh th́ vẫn cảm thấy khỏe cách ǵ đâu…Được nằm ngủ trên cái giường của ḿnh th́ không có ǵ sung sướng và hạnh phúc cho bằng!
Nguyen thuong chanh 06
Giây phút tuyệt vời…quên hết phiền muộn
Dân nghỉ hưu thường hay đi đâu?
Sáng sáng, dân nghỉ hưu thường hay đến mấy cái thương xá hay mấy tiệm cà phê b́nh dân ngồi chùm nhum với nhau đấu láo và ngó ông đi qua bà đi lại.
Các bà th́ thích đi ngắm nghía vẻ đẹp như xem thời trang, xem nghệ thuật, cây cảnh, vân vân.
Có bà lại thích đi tà tà hoặc đi ṿng ṿng trong thương xá để...rửa con mắt và cũng là một cách để thư giăn (relaxation).
Ông nào có muốn chở vợ th́ nên chọn giải pháp ngồi chờ ở phía ngoài cho nó khỏe và cũng tiện để ngó cô đi qua bà đi lại luôn thể, tiện mọi bề cho cả bà lẫn ông!
Some studies have led to a conclusion that shopping is one of the ways to combat depression. A woman tends to get so engrossed in shopping, that she can shop for hours together without eating or getting tired.
Thankfully most of the shopping malls have a coffee shop, where men can enjoy sipping their espresso while women enjoy a stress free experience! Happy shopping ladies!!!
Hẹn nhau ra quán cà phê tâm sự là giải pháp hay nhứt, thích hợp của đám đàn ông. Tha hồ tán dóc, ăn tục nói phét, tha hồ ḍm ngó mà khỏi sợ mấy bà bắt lỗi sửa lưng cụt hứng.
Tại Quận Cam/Westminster, thương xá Phước Lộc Thọ được xem là nơi hẹn ḥ, tụ họp của các đồng hương cao niên.
Nguyen thuong chanh 07
N T CHÁNH CALI 2007
Các bà thường có thú đi la cà, đi tà tà, đi ṿng ṿng trong thưong xá. Hết tiệm nầy, đến tiệm khác, để rửa mắt windowshopping mà thôi. Vô tiệm, lấy cái nầy, rờ cái kia, ướm lên người, đeo vào cổ, lại xem kiếng, ẹo qua ẹo lại, rồi bỏ món hàng trở lại chỗ cũ cũng thấy sướng rồi.
Rửa mắt là một cá thú của phụ nữ bất luận tuổi tác nhưng không phải là kiểu của bọn ńnh ông.
Khoa học nói rằng shopping là một cái thú của đàn bà để giúp họ giảm đi stress. Vậy chúng ta nên thông cảm cho mấy bà.
Các ông th́ lại ưa thích hẹn ḥ nhau để tán gẫu ở những quán cà-phê, quán phở, v.v.
Có ông bạo hơn cũng như văn minh hơn, muốn tự thưởng ḿnh sau bao năm dài đăng đẳng làm việc vất vả, bằng những chuyến du lịch về Việt Nam trước thăm mồ mả ông bà, sau là nếu có thể giúp người-em-gái-nhỏ nào đó thoát cảnh nghèo đói để đổi đời mà cả hai đều có lợi, vân vân và vân vân. Nội cái được người-em-gái-nhỏ gọi ḿnh bằng anh xưng em ngọt xớt như mía lùi, thấy sướng tê cả người, được trẻ ra ít nhất cũng 30 tuổi rồi.
Ai mà hổng ham th́ thề đi!
Nghe nói với số tiền trợ cấp hưu pension hay tiền già 1000$ một tháng bên nầy, nhưng về bển th́ tha hồ mà ăn chơi phè phỡn, dư sức…qua cầu gió bay!
Dân nghỉ hưu thường hay…làm ǵ?
Nguyen thuong chanh 08
Nguyen thuong chanh 09
Phần đông đa số người già nghỉ hưu rất rảnh rỗi.
Tập thể dục thể thao như chạy bộ jogging, đi bộ; tập tài chi dưỡng sinh, khí công, aerobic; đánh cờ tướng hay chơi golf, đánh tennis, đánh ping-pong, vân vân.
Việc giữ hộ cháu nhỏ trong ṿng đôi ba ngày cũng là một niềm vui cho các bậc ông bà.
Một số cụ lo xa, quan tâm đến việc tu hành cũng như việc thiền định để t́m sự an lạc cho tinh thần cũng như để chuẩn bị cho kiếp sau, vân vân.
Cũng có người th́ cảm thấy quá nhàn rỗi...Không biết làm ǵ trong ngày, hết đứng th́ ngồi, ra vô, đi tới đi lui, ngó trước ngó sau, hết ngồi rồi nằm.
Vào pḥng nghiền ngẫm internet, chốc chốc lại check email.
Xong ra salon mở ti-vi.
Đọc báo th́ đọc hết tờ nọ tới tờ kia, lướt qua tin xe cán chó, đến các mục quảng cáo bán nhà, sang nhà hàng, sang tiệm nails…Kế đến là mục gỡ rối tơ ḷng, riêng mục t́m bạn bốn phương thấy nhiều phụ nữ đầy đủ công dung ngôn hạnh mà sao số lại cô đơn hẫm hiu vậy cà, thấy tội quá!
Rồi làm luôn tất cả các tin vui lẫn tin buồn, cáo phó lẫn phân ưu, rồi không biết chừng nào tới phiên…ḿnh đây?
Đôi khi lấy phone gọi đầu nầy đầu nọ, nói toàn chuyện tầm xàm bá láp, chuyện tào lao cho đỡ buồn. Đôi khi đem chuyện người khác, người vắng mặt ra nói, ra hỏi khiến thêm mích ḷng, dễ mất t́nh bè bạn như chơi.
T́nh trạng nầy mà kéo dài dám sẽ khiến nhiều cụ dễ bị rơi vào sự buồn chán hay trầm cảm lắm!
Gặp lại bạn bè
Bạn bè lâu ngày gặp lại vợ chồng tác giả th́ thường hay hỏi những câu đại loại như sau:
- Lúc rày nghỉ có khỏe không? Khỏe chớ!
- Lúc này nghỉ rồi làm ǵ? Không có làm ǵ hết, nghỉ mà!
- Có đi đâu chơi không? Có khi đi, có khi không!
- Có đi về Việt Nam chưa? Dzà, chưa có tính lúc nầy!
- Có đi làm thiện nguyện không? Dạ có, làm từ lâu rồi, giữ cháu đó!
- Có làm công việc ǵ khác không? Có chớ, nhiều việc không tên, nhớ hổng hết!
- Nghỉ ở nhà có chán không? Đâu c̣n th́ giờ dư đâu mà chán!
- Nghỉ ở nhà có thường bị bả đ́ không? Anh sao tui vậy mà!
- Nghỉ ở nhà, ổng thường làm cái ǵ? Dzà thưa lúc nào? sáng hay tối? cũng giống như mấy ông khác thôi!
- Sao cũng c̣n trẻ (?) hoặc job thơm (?) mà nghỉ chi cho uổng vậy! Thôi đi, bộ xỏ ngọt người ta hả!
Bao nhiêu câu hỏi trên cũng đủ nói lên tâm trạng lo lắng chung của mọi người trước viễn tượng về hưu.
Mỗi người mỗi hoàn cảnh khác nhau, không ai giống ai hết.
Có người phải nghỉ hưu v́ hăng đóng cửa, v́ bị mất việc, v́ vấn đề sức khoẻ hay cũng v́ hoàn cảnh bắt buộc, vân vân và vân vân.
Tóm lại, những điểm lo lắng chung của mọi người mà tác giả nhận thấy quan trọng chính là ở ba điểm như sau:
1/ quan hệ giữa vợ chồng
2/ sức khỏe
3/ tiền bạc
Giai đoạn “tang chế” sau khi nghỉ làm
Ai cũng phải trải qua một giai đoạn buồn chán v́ phải thay đổi nếp sinh hoạt thường ngày từ mấy chục năm nay lúc c̣n đi làm. Thời gian nầy dài hay ngắn tùy theo người.
Các nhà tâm-lư-học gọi đây là giai đoạn “tang chế” (période de deuil), nghĩa là hưu-viên cảm thấy mất mát một cái-ǵ-đó mà ḿnh hằng quen thuộc trong đời sống.
Trong thời gian nầy, họ rất dễ bị rơi vào t́nh trạng trầm cảm.
Nếu t́nh trạng nầy kéo dài th́ cần phải đi tham khảo ư kiến của bác sĩ.
Tại sao có người sợ nghỉ hưu?
- Có người đă đủ tuổi về hưu nhưng không muốn nghỉ v́ c̣n quá yêu...công việc hay ghiền việc (workaholic)!
- Có người muốn nghỉ hưu nhưng phải ráng cày v́ họ c̣n phải nuôi con ăn học thêm một vài năm nữa!
- Có người vẫn c̣n duy tŕ sự làm việc, nhưng chỉ làm bán thời gian (part time) hoặc chỉ làm một hay hai ngày trong tuần!
- Có người đă nghỉ hưu, nhưng sau đó trở vô xin làm việc lại!
Ngoài ra, cũng c̣n nhiều lư do phức tạp khác…
“Tui sợ ở nhà hoài sanh bệnh” hoặc
“Tui cũng muốn nghỉ lắm nhưng sợ ở nhà không có ǵ làm, chán lắm”
Đây là những câu tâm t́nh mà người gơ thường hay nghe các bạn đàn ông nói.
Phải chăng đó là những lư do thật sự?
Nhưng cũng không hiểu tại sao dân chúng lại phản đối dữ dội khi chính phủ sở tại muốn kéo dài tuổi làm việc ra thêm nữa, thí dụ như bên Pháp?
C̣n ở Canada, chấp nhận cho nghỉ hưu hiện nay là 65 tuổi, nhưng sẽ tăng lên 67 tuổi trong vài năm tới.
Báo Tây có nêu những lư do tại sao một số người vẫn c̣n muốn tiếp tục đi làm mặc dù họ đă tới tuổi cần hưu trí rồi, trong đó có hai lư do chính là:
- ông anh sợ phải ở nhà thường xuyên với bà chị (?)
- kinh tế, tài chánh khó khăn nên cần phải đi làm thêm để kiếm thêm chút đỉnh cho bả vui (?).
Có bạn th́ thành thật hơn: “tui ngại ở nhà v́ phải chạm mặt thường xuyên với bà xă quá. Sợ gây lộn tối ngày, sợ chiến tranh lạnh quá”.
Vấn đề nầy là một sự thật mà ai cũng phải đành chịu thôi. Chạy đâu cho khỏi!
Nhưng gần đây báo chí Mỹ có nêu một…tin mừng. Không biết có nên tin hay không?
Tin mừng cho những cặp vợ chồng khắc khẩu: “Căi nhau sống lâu”
Căi nhau thường xuyên để xả bớt xú bắp rất tốt cho sức khỏe tâm thần và sẽ sống rất lâu để mà căi với nhau cho tới ngày xuống lỗ (?) Hi hi hi!
Spouses who fight live longer!
In the current study, the authors suggest a combination of factors to explain the higher mortality for couples who don't express their anger. These include "mutual anger suppression, poor communication (of feelings and issues) and poor problem-solving with medical consequences," they write in the January issue of the Journal of Family Communication.
Trong các khóa học coaching “chuẩn bị nghỉ hưu” (pre-retirement courses) cho nhân viên nhà nước hoặc cho các công ty, các thuyết tŕnh viên là các nhà tâm-lư-học thường nêu cái vấn nạn nầy lên để chúng ta đừng ngạc nhiên lúc phải ở nhà thường trực với người hôn-phối của ḿnh.
Ai cũng vậy cả! Chạy đâu cho thoát!
Nhưng nếu suy nghĩ cho tận cùng, th́ c̣n đôi bạn cũng vẫn c̣n thấy ḿnh may mắn và hạnh phúc hơn rất nhiều, đúng không các lăo ông lăo bà?
Cái ǵ cũng cần phải có sự chuẩn bị hết (rất quang trọng!)
Theo ư riêng của tác giả, th́ cần phải chuẩn bị tư tưởng trước khi nghỉ hưu:
+ cái ǵ cũng phải có ngày chấm dứt, để bước sang một giai đoạn khác trong cuộc đời;
+ phải ư thức là ḿnh già rồi, cần phải nghỉ ngơi để đi đây đi đó khi c̣n đầy đủ sức khỏe;
+ bệnh hoạn có thể đến với ḿnh bất cứ lúc nào;
+ nghỉ hưu để vui sống với chồng, với vợ ḿnh mà h́nh như từ mấy chục năm nay ḿnh không có thể sống cho nhau một cách trọn vẹn được v́ sự ràng buộc về sinh kế, về con cái, vân vân;
+ nghỉ hưu để có thể có nhiều thời gian hơn bên cạnh các cháu nội ngoại và để nh́n thấy chúng lớn lên;
+ nghỉ hưu để có thể mỗi sáng tĩnh lặng, bên cạnh tách cà phê nóng, cùng nhau thảnh thơi nghe tiếng chim hót líu lo sau nhà hay cùng ngắm b́nh minh ló dạng hay nh́n những giọt sương đêm c̣n lấp lánh đọng trên các tàn cây ngoài mái hiên nhà, hoặc cùng thưởng thức mặt trời toả đủ màu sắc trước khi lặn vào mỗi chiều hoàng hôn, vân vân và vân vân;
+ muốn cho sự nghỉ hưu được tốt đẹp, không nhiều sóng gió th́ chúng ta cần phải tạo cho ḿnh một lịch tŕnh sinh hoạt đều đặn, để nó trở thành một nếp quen thuộc (routine) trong cuộc sống và ḿnh phải tuân hành theo bằng mọi giá;
+ đừng bao giờ để bị rơi vào t́nh trạng quá rảnh rỗi v́ sẽ dễ bị đưa đến sự buồn chán;
+ cuối cùng là phải tạo cho ḿnh có một thời khóa biểu...bận rộn (busy).
Nghỉ hưu lúc ḿnh c̣n sức khoẻ để đi đây đi đó chớ chần chờ đến lúc ngồi xe lăn hay hui nhị t́ th́ có hối tiếc cũng không c̣n kịp nữa.
Nghỉ hưu khi con cái đă trưởng thành, nhà chỉ c̣n có đôi ta mặc sức mà… “ấy” hoặc lớn tiếng...căi qua căi lại mà không cần phải đóng cửa v́ sợ con cái buồn phiền.
Nghỉ hưu, một giai đoạn mới trong cuộc đời bắt đầu với không đồng hồ, không ngày, không tháng, không stress, muốn ngủ lúc nào, muốn thức lúc nào, ăn lúc nào, ăn ở đâu, ăn cái ǵ, ăn làm sao…th́ cho dù ngoài kia có mưa to gió lớn bảo bùng hay tuyết rơi trắng xoá mịt mù cũng chẳng làm cho ta lo lắng nao ḷng.
Nghỉ hưu quư nhứt là tự do. Nhà văn Thái Việt , trong bài Vui Hưởng Tuổi Già có đưa ra một ư kiến ngẫm nghĩ cũng chí lư lắm:
“Không thích th́ không làm, đừng nể v́ do bạn bè lôi kéo mà vô các tổ chức chính trị, tôn giáo hay vô vị lợi... vô th́ dễ ra th́ khó, ra th́ mất hết t́nh nghĩa, mất hết bạn bè”(Ngưng trích Thái Việt)
Nghỉ hưu, đối với tôi, là một sự khám phá ra cái đẹp. Từ trước đến nay, tôi chưa từng bao giờ có thời giờ để nhận thấy hết những nét đẹp của các cháu tôi, của vợ tôi cũng như của cây cỏ ngoài ngơ. Và, lẫn cả cái đẹp của thời gian nữa.
“Retirement has been a discovery of beauty for me. I never had the time before to notice the beauty of my grand kids, my wife, the tree outside my very own front door. And, the beauty of time itself.” Harman Jule.
Ôi, tự do ơi, một lần nữa, ta xin chào mi bằng hai tay và cả…hai chân!
Đồng vợ đồng chồng, tát bể…Hưu cũng cạn!
Nguyen thuong chanh 10
Tham khảo:
-Things that increase happiness in retirement. Retirement Center
Dinh Dưỡng Với Lăo Hóa
18/08/2020
Bác sĩ Nguyễn Ư Đức
Dinh dưỡng đúng hoặc sai có ảnh hưởng rất lớn tới toàn bộ cơ thể con người, từ tinh thần tới thể chất, từ chức năng các cơ quan nội tại cũng như ngoại vi.
Hăy so sánh một người thiếu dinh dưỡng với một người ăn uống đầy đủ. Một bên th́ hồng hào, đầy sinh lực, yêu đời. Bên kia th́ ốm yếu, gầy c̣m, chậm chạp. Thiếu dinh dưỡng kinh niên th́ làm sao có năng lượng để sống lâu, chẳng khác chi ngọn đèn cạn dầu, tắt lụi dần dần.
Cho nên biết ăn để mà sống lâu là cả một nghệ thuật. Các cụ ta vẫn nói “Bệnh tùng khẩu nhập”. Bệnh gây ra do những thực phẩm mà ta đưa vào miệng, những thực phẩm quá nhiều hoặc quá ít từ số lượng tới phẩm chất.
Vậy th́ ăn như thế nào để vừa khỏe mạnh, vừa sống lâu?.
Khi ăn, không phải chỉ để no bụng cho hôm nay, tuần này mà cần nhớ là ăn cho mai sau, cho sức khỏe của những năm sắp tới.
Từ khi nằm trong ḷng mẹ, sự dinh dưỡng đầy đủ đă có tác dụng tốt cho khi sanh ra và lớn lên.
Thói quen ăn uống tốt từ tuổi nhỏ, món ăn mà ta tiêu thụ bây giờ có nhiều ảnh hưởng tới sự ta sẽ sống bao lâu và những năm sống đó sẽ mạnh yếu ra sao.
Nhiều người thắc mắc rằng có một chế độ ăn uống mẫu mực, chung cho mọi người không: một chế độ mang lại sức khỏe tổng quát, sức chịu đựng với bệnh hoạn và tŕ hoăn tuổi ǵa.
Câu trả lời sẽ là không có. Nhưng có một số nguyên tắc, một số hướng dẫn mà ta có thể áp dụng để đạt được điều ước muốn.
1-Ăn vừa phải.
Ăn vừa phải, đúng với nhu cầu, đừng nhiều quá, ít quá. Các cụ ta vẫn khuyên là nên ăn “ba phần đói, bẩy phần no” là tốt hơn cả, khỏi nặng bụng, lên cân.
Nhu cầu thực phẩm cũng thay đổi tùy từng người, tùy cấu trúc cơ thể to nhỏ, khi làm việc, khi nghỉ ngơi. Con người thường có khuynh hướng ăn quá nhiều, bất cứ lúc nào, coi bao tử như một thùng chứa. Thế là béo ph́, tiểu đường, suy tim mạch, giảm tuổi thọ trời cho. Lên cân vừa phải vào tuổi 60 có thể chấp nhận được v́ đó là diễn tiến b́nh thường, nhưng “mập mạp” quá không bao giờ là dấu hiệu của sức khỏe.
2-Cân bằng.
Thực phẩm cần có sự cân bằng giữa các chất dinh dưỡng căn bản. Không nhất thiết là phải cân bằng ở mỗi bữa ăn, mà có thể trong ngày, trong tuần.. Các chuyên gia dinh dưỡng vẫn khuyên nên theo tỷ lệ 30% béo, 15-20% đạm, 45-50% carbohydrat.
3- Đa dạng.
Đừng sở thích chi phối hoàn toàn việc chọn lựa món ăn, mà cần phải lưu ư đến việc ăn nhiều món ăn khác nhau. Mỗi một thực phẩm có chất dinh dưỡng với công dụng riêng mà những món khác không có và không thay thế được. Bỏ quên một chất dinh dưỡng nào đó quá lâu sẽ đưa tới thiếu dinh dưỡng.
Sau đây là vài hướng dẫn về việc sử dụng các chất dinh dưỡng:
a. Chất đạm.
Đạm gồm có nhiều các amino acid, trong đó có một số cơ thể không tự tổng hợp được và phải do thực phẩm cung cấp. Đạm đông vật có hầu hết các amino acid. Thực vật có thể thiếu một vài loại nhưng khi ăn nhiều rau trái khác nhau ta sẽ bổ sung đầy đủ. Khi sử dụng đạm động vật, chúng ta cũng cần lưu ư:
- Thịt ḅ, heo, cừu thường có nhiều béo;
- Thịt gà, gà tây ít hơn nếu bỏ da;
- Cá tốt hơn nữa, tôm hơi nhiều cholesterol;
- Sữa, trứng, pho mát loại ít chất béo th́ tốt hơn;
- Sữa chua giảm cholesterol.
Hạn chế các món chiên rán. Hấp, nướng bỏ ḷ tốt hơn.
b. Chất béo.
Cơ thể rất cần chất béo, nhưng nhiều quá th́ lại có nguy cơ gây bệnh. v́ thế, cần để ư hạn chế ở mức vừa phải khi ăn, nhất là các chất béo băo ḥa.
Chất béo tạo ra nhiều phản ứng oxy hóa ở tế bào, sản xuất nhiều gốc tự do. Các gốc tự do này đưa tới nhiều hư hao cho tế bào và được coi như là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh tim mạch, tiểu đường, một vài bệnh ung thư cũng như sự lăo hóa..
c. Carbohydrat.
Carbohydrat gồm hai nhóm chính là tinh bột và đường, có nhiều trong bánh ḿ, cơm, rau và trái cây. Carbohydrat là nguồn cung cấp năng lương chính cho năo bộ. Trong cơ thể, chất dinh dưỡng này được chuyển hóa thành đường glucose. Theo tập quán lâu đời của nhiều dân tộc Á Đông th́ carbohydrat trong cơm gạo là nguồn lương thực chính.
d. Chất xơ.
Có nhiều trong rau trái cây. Khi thiếu chất xơ, ta thường hay bị táo bón, viêm túi ruột, bệnh túi mật, tăng nguy cơ ung thư ruột già.
Chất xơ giúp giảm cholesterol trong máu, đại tiện dễ dàng. Nhưng dùng quá nhiều có thể gây đầy bụng, giảm hấp thụ sắt, kẽm, calcium
đ. Đường
Do sự hấp dẫn của vị ngọt nên có rất nhiều người ăn quá số lượng mà cơ thể cần.
Đường trắng không cung cấp các acid amin và sinh tố cho sự dinh dưỡng mà chỉ cho năng lượng. Khi được cung cấp quá nhiều, năng lượng thừa sẽ chuyển thành ra mỡ béo, dẫn đến béo ph́.
Tiêu thụ nhiều đường cũng gây sâu răng, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường khi tuổi lên cao, làm tăng cholesterol và bệnh tim mạch...
e. Muối ăn
Muối ăn là thành phần quen thuộc và không thể thiếu trong hầu hết các bữa ăn. Nhưng ăn nhiều muối quá có thể bị huyết áp cao. Thường th́ chúng ta ăn nhiều hơn nhu cầu cần thiết của cơ thểchỉ để thỏa măn khẩu vị, và như vậy là buộc thận phải hoạt động nhiều hơn để bài tiết lượng muối thừa. Khi điều này thường xuyên xẩy ra, thận sẽ suy yếu, hư hao.
g. Sinh tố và khoáng chất
Sinh tố và khoáng chất rất cần thiết cho cơ thể, nhưng điều đó không có nghĩa là việc bổ sung các chất này bao giờ cũng tốt cho sức khỏe. Trong thực tế, một người khỏe mạnh áp dụng chế độ dinh dưỡng cân bằng, đa dạng th́ không cần uống thêm sinh tố và khoáng chất Người ăn chay thuần túy rau trái có thể cần dùng thêm sinh tố B12; phụ nữ có thai cần thêm sắt, folate.
Một số sinh tố như sinh tố C, E, Beta carotene hiện nay rất phổ biến. Nhiều người dùng v́ tác dụng chống oxy hóa, nhưng nên tránh dùng liều lượng quá cao.
h. Nước.
Nước rất cần cho hầu hết các chức năng của cơ thể. Nước điều ḥa thân nhiệt, chuyên trở chất dinh dưỡng và dưỡng khí tới tế bào, thu thập chất phế thải để bài tiết ra ngoài. Nước cũng là chất đệm cho các khớp xương và bảo vệ các bộ phận.
Nhu cầu nước của cơ thể được thỏa măn khi ta uống khoảng 8 ly nước mỗi ngày. Khi uống ít hơn mức này, cơ thể vẫn hoạt động nhưng nhiều biện pháp “tiết kiệm nước”sẽ được cơ thể áp dụng dẫn đến giảm khả năng huật động và phát triển b́nh thường.
Có nhiều loại nước ống để cung cấp nước hàng ngày cho cơ thể. Sữa là nguồn cung cấp nhiều nước mà lại kèm theo nhiều calcium, đạm, sinh tố... Nên dùng sữa đă loại bỏ bớt chất béo.
Các loại nước ngọt có nhiều đường và chất hơi, nên cần giới hạn.Nước ép trái cây, nước khoáng thiên nhiên ...đều là các thức uống tốt.
4. Thực phẩm có tác dụng chống lăo hóa
Sau đây là tóm tắt một số thực phẩm mà kinh nghiệm cho là có thể làm chậm sự lăo hóa. Một số thực phẩm này chủ yếu là có chứa những chất chống sự oxy hóa (anti oxidant). Đây là chất có khả năng ngăn chận các gốc tự do (free radical), nguồn gốc của tiến tŕnh oxy hóa các tế bào và là một trong nhiều nguy cơ đưa đến lăo suy.
1. Thực phẩm có nhiều Beta-Carotene (tiền tố sinh tố A) đều từ gốc thực vật như dưa, hồng qua, ớt đỏ, khoai lang, đu đủ, ớt cay, cà rốt, xoài, bí ngô, cải xanh lục... Dưa hấu, quít, trái bơ, bắp su, dâu, cam đào, cà chua... chứa một lượng beta carotene ít hơn nhưng cũng là nguồn cung cấp không kém quan trọng.
2. Thực phẩm có sinh tố B 5 ( pantothenic acid) có khả năng vừa chống gốc tự do vừa hạ cholesterol, chống ô nhiễm, bảo vệ gan. Sinh tố B6 có nhiều trong men, gạo lức, hạt bí ngô, hạt mè...
3-Sinh tố C là chất chống oxy hóa rất tốt và có trong trái cam, chanh, dâu, cải lá xanh lục, cà chua, su lơ xanh lục, khoai tây, khoai lang...
4-Sinh tố E có nhiều trong mầm lúa mạch, đậu nành, bắp su, su lơ xanh lục, các loại cải có lá xanh lục.Theo nhiều nhà nghiên cứu, sinh tố E làm chậm tiến tŕnh lăo hóa và làm trẻ con người.
5-Thực phẩm chứa nhiều calcium gồm có sữa gạn bớt mỡ, đậu phụng, sữa chua gạn mỡ, quả óc chó, phó mát, hạt hoa hướng dương, đậu nành, các loại đậu khô, cá ṃi đóng hộp (ăn cả xương), các loại cải xanh lục, cá hồi, su lơ xanh lục...
6-Khoáng chất iodine có trong tảo bẹ, hành, hải sản, đa số cải xanh lục...
7-Khoáng chất sắt có nhiều trong ṣ hến, quả hạch, đào sấy khô, các loại đậu, thịt tươi không mỡ, măng tây, gan, mật mía, trứng, bột yến mạch (oatmeal)...
8-Mầm lúa mạch, cám, cá tuna, hành, cà chua, su lơ xanh lục chứa khoáng chất selenium.
9-Thực phẩm giầu chất đạm gồm có: cá tươi hoặc đông lạnh, tôm cua, sữa gạn mỡ, sữa chua gạn mỡ, thịt gà (đút ḷ hay nướng), thịt cừu, thịt ḅ lọc bỏ bớt mỡ, hạt cây hướng dương, hạt bí ngô, đậu phụng rang, bơ đậu phụng không pha đường hoặc muối.
10-Trái cây chống lăo suy gồm có: quả kiwi, nho đen Hylạp, hồng qua, đu đủ, các loại quả thuộc giống cam quít, dâu ổi, đào lông, quả xuân đào (nectarine) dưa hấu. Những loại quả này có lượng sinh tố C rất lớn.
Ngoài ra c̣n phải kề đến những loại quả có chứa bioflavonoisd, một chất chống oxi-hóa mạnh, như: quả mơ (apricot), nho, dâu đen, quả anh đào (cherry), quít, bưởi cam...
Kết luận
Để tŕ hoăn sự lăo hóa, con người đă thử qua nhiều cách khác nhau. Có những phương thức phải tốn nhiều tiền, có những loại thuốc có thể mang tới kết quả, cũng có những nghiên cứu với nhiều hứa hẹn.
Nhưng phương thức mà mọi người có thể áp dụng được, có kết quả chắc chắn mà lại ít tốn kém. Đó chính là áp dụng một chế độ dinh dưỡng đúng đắn, hợp lư, cân đối, đa dạng kết hợp với sự vận động, rèn luyện thể lực.
Giới tính thứ ba (Third gender) có nghĩa là không phải nam mà cũng không phải nữ.Nói nôm na ra là những người đồng tính luyến ái.
Các cậu cảm thấy rất khổ sở trong cơ thể của một thằng con trai. Lúc nào các cậu cũng nghĩ rằng ḿnh là con gái. Tuy mang thân xác thanh niên nhưng cách suy nghĩ, ước mơ, t́nh cảm, sở thích, hành động, và cử chỉ của họ đều rập theo khuôn mẫu của một phụ nữ.
Họ hằng mơ ước được trở thành một thiếu nữ duyên dáng theo đúng nghĩa của nó.
Ư tưởng nầy đă bắt đầu nhen nhúm từ tuổi dậy th́, và họ vẫn nuôi dưỡng giấc mơ một ngày nào đó họ có thể chuyển đổi giới tính của ḿnh để trở thành một người phụ nữ trọn vẹn…
blank
***
MỘT HIỆN TƯỢNG KHÁ PHỔ BIẾN
Xă hội ngày nay đă cởi mở nhiều hơn xưa, bớt xem chuyện đồng tính luyến ái, bóng, đồng hệ, ô môi, homo, gay, lesbian là việc cấm kỵ tabou.
Theo ước đoán của Indiana University Kinsey Reports, có khoảng 10% nghĩa là 665 triệu người trên tổng số 6,6 tỷ dân số thế giới là homo . Đặc biệt là đồng tính nam gay nhiều hơn đồng tính nữ lesbian.
Nhan nhản quanh ta, trong sở làm, trong chợ búa, trong giới thể thao, nghệ sĩ, tài tử, nhà nghệ thuật, nhà chánh trị, trí thức, nhà giáo, nhà văn và … (xin lỗi!) đều thấy có hiện tượng nầy.
Theo ước đoán của các giới chức năng Việt Nam th́ cứ 10.000 – 12.000 người, th́ có một người mắcbệnh giới tính không rơ ràng hoặc có cấu trúc...bất thường mà thiên hạ gọi nôm na là lại đực lại cái, hay bóng. Tính ra trên tổng số 87 triệu dân, VN có lối 9 000 người “khác thường”.
Xă hội th́ phải có sự khác biệt, người thế nầy kẻ thế nọ.
Tuy nhiên, thành kiến và sự kỳ thị đối với homo vẫn c̣n tồn tại khá mạnh mẽ tại một vài nơi trên thế giới.
TRĂM ĐẮNG NGÀN CAY
Họ không giống ai hết nên phải chịu đựng thành kiến và sự dèm pha của xă hội, sự khinh rẻ của bạn bè và sự ruồng bỏ của gia đ́nh. Họ rất khổ sở nhưng cha mẹ họ cũng không khá ǵ hơn.
Con cái không được b́nh thường là ác mộng của tất cả các bậc cha mẹ.
Rồi c̣n cái vụ có cậu hay cô lúc đầu th́ rất normal, lấy vợ lấy chồng, có con có cái như mọi nguời b́nh thường. Thế rồi, tự nhiên đùng một cái họ từ bỏ tất cả để chạy theo người yêu mới, nhưng kẹt là người đó lại cùng giới tính với họ.
Không ai hiểu nổi tại sao hết!
Nguyên nhân từ đâu?
Tất cả đều là giả thuyết:
Khoa học th́ nói là có sự lệch lạc trong tế bào năo thế nào đó nên họ mới như thế.
American Academy of Pediatrics th́ cho rằng thiên hướng t́nh dục sexual orientation là do sự tổng hợp cửa yếu tố bẩm sinh (gene), hormone và ảnh hưởng môi trường sống.
Nói chung nhiều người thiên về yếu tố tâm lư, do sự bắt chước, sinh học, gene và và ảnh hưởng hormone lúc bào thai được h́nh thành.
Theo nhà phân tâm học Đức S. Freud, yếu tố sinh học và tâm lư đóng một vai tṛ không nhỏ trong thiên hướng đồng tính luyến ái homosexuality.
Ông ta tin rằng lưỡng tính luyến ái bisexuality (nghĩa là có thể ăn nằm với người khác phái tính cũng như với người cùng phái tính)) là khuynh hướng phổ quát trong xă hội loài người.
Và đồng tính luyến ái là một lệch lạc từ lưỡng tính luyến ái.
Theo Freud, đối với trường hợp người đồng tính luyến ái sâu đậm (deep rooted) th́ hết thuốc chữa, nghĩa là không có cách hay liệu pháp tâm lư reconversion therapy nào khả dĩ có thể giúp họ trở lại khuynh hướng b́nh thường dị tính luyến ái heterosexuality như đa số mọi người trong chúng ta được.
Các tôn giáo lớn nghĩ ǵ?
*Phật giáo th́ cho rằng đây là cái nghiệp phải gánh chịu mà thôi.
Thư Viện Hoa Sen. Đồng tính luyến ái có được Phật Giáo chấp nhận không?
“…Đạo Phật tin rằng, mọi sự mọi vật trên thế gian là vô thường, cuộc sống nhân sinh cũng chuyển dịch biến hoá không ngừng và tuỳ theo nghiệp của mỗi chúng sinh, giới tính có thể thay đổi từ giới này sang giới khác như người nam trở thành người nữ hay ngược lại và chuyển dịch từ đời này sang đời khác.[3] Ngay cả trong đời hiện tại cũng đă có nhiều người hoặc tự ḿnh thay đổi với sự trợ giúp của y khoa hay tự nhiên thay đổi giới tính. Dù thế nào cũng không ra ngoài nhân quả. Mỗi người trong chúng ta mang trong ḿnh cái nghiệp, nghiệp lành nghiệp dữ ḿnh làm ḿnh chịu, có gieo nhân tất có quả. Theo lư này, chúng ta thương yêu người nào, dù cùng giới tính hay khác giới tính đều là có duyên nợ với người đó ở quá khứ. Chính duyên và nợ quá khứ thúc đẩy chúng ta thương yêu trong hiện tại. Đó là quan hệ nhân quả b́nh thường…”
*Lập trường của Giáo Hội đối với việc đồng tính luyến ái
“Xét về mặt khách quan, Giáo Hội luôn dạy rằng việc làm t́nh với người đồng phái tính là một hành động xấu v́ đi ngược lại với chương tŕnh mà Thiên Chúa đă thiết định khi tạo dựng con người. Sách Sáng Thế Kư tŕnh bày việc Thiên Chúa dựng nên con người, có nam, có nữ, để họ kết hiệp và bổ túc cho nhau, đồng thời cộng tác với ngài trong việc thông truyền sự sống. Sách Lêvi trong đoạn 18 cũng tŕnh bày những điều kiện cốt yếu để thuộc về dân Chúa, đoạn văn này loại bỏ những người đồng tính luyến ái ra khỏi cộng dồng Dân Chúa. Trong Tân Ước, Thánh Phaolô coi sự đồng tính luyến ái là thí dụ cụ thể về sự mù quáng của nhân loại, sau khi loài người phá đổ sự ḥa hợp với Đấng Tạo hóa và các thụ tạo để thay thế vào đó bằng những hành động sai trái về luân lư.
Ngày nay, có nhiều phong trào, kể cả một số người công giáo, đ̣i Giáo Hội phải thay đổi lập trường, phải coi việc đồng tính luyến ái tự bản chất không có ǵ là xấu nếu nó là đồng tính luyến ái bẩm sinh và nếu hai người đồng phái yêu nhau thành thực”.
Ai muốn hiểu sao cũng được hết.
BANGKOK, THIÊN ĐƯỜNG CỦA GIỚI TÍNH THỨ BA
Có thể nói Bangkok, thủ đô của Thái Lan là nơi tập trung chùa chiền Phật giáo nhiều nhất trên thế giới, nhưng đồng thời cũng là nơi chốn ăn chơi trụy lạc không đâu bằng.
Khu phố nào cũng có chùa. Đi đâu cũng gặp chùa là chùa. Đôi khi đối diện chùa là nhà tắm hơi Steam bath và đấm bóp mát xa mát gần dành cho khách hàng đàn ông.
Hiện tượng homo, gay, pédé (đồng tính nam), lesbian (đồng tính nữ), lại đực, lại cái và hoán chuyển giới tính (transgender,transse xual) khá phổ biến khắp nơi.
Dân Thái gọi những người hoán chuyển giới tính là katoeys hay ladies boys (cậu cô).
Transgender is a general term applied to a variety of individuals, behaviors, and groups involving tendencies to vary from culturally conventional gender roles.
Transsexualism is an individual's identification with a gender inconsistent or not culturally associated with their biological sex. A medical diagnosis can be made if a person experiences discomfort as a result of a desire to be a member of the opposite sex, or if a person experiences impaired functioning or distress as a result of that gender identification.
Theo Philip Cornwel Smith, một nhà văn sống nhiều năm tại Bangkok cho biết là
tại xă hội Âu Mỹ, mối quan hệ giữa đàn ông và đàn bà cũng không phải dễ dàng ǵ đâu.
Theo ông ta, đây là lư do tại sao một số đàn ông Tây phương bỏ rơi phái nữ để đi t́m các người đàn ông khác.
Những ladies boys sẽ đảm nhận vai tṛ trung gian giữa hai giống đực và cái (theo tác phẩm Very Thai- Every Popular Culture 2005).
Có người gọi ladies boys thuộc về giới tính thứ ba, và hổng biết ông Smith nầy thuộc vào nhóm nào?
THÁI LAN, MỘT QUỐC GIA THẬT CỞI MỞ
Thái Lan bớt xem việc chuyển đổi giới tính là điều cấm kỵ tabou...Họ nh́n vấn đề nầy một cách rộng lượng hơn. Họ cho rằng đây là một chuyện rất b́nh thường mà thôi.
Có lẽ Phật giáo đă ảnh hưởng rất nhiều vào cách suy nghĩ khoan dung của người Thái.
Theo ư kiến của cô Crystal, một katoey và đồng thời cũng là manager của hăng Nong Film rất nổi tiếng, th́ cái vóc dáng nhỏ thó mảnh khảnh của người đàn ông Thái thường được đề cao và ưa chuộng trong văn chương nghệ thuật Thái Lan. Nó là biểu tượng cho cái đẹp của người phụ nữ Thái Lan. Có lẽ đây là lư do chính đă thúc đẩy các cậu muốn chuyển đổi giới tính để trở thành các cô.
Khác với bậc phụ huynh sống tại vùng nông thôn c̣n rất bảo thủ, phần đông cha mẹ tại thành thị thường có khuynh hướng cởi mở hơn đối với vấn đề chuyển đổi giới tính. Họ ít khi ngăn cấm, phản đối việc con cái muốn làm cái chuyện ngược đời nầy.
Ngày nay, tại Thái Lan rất nhiều cô nhiều cậu mơ ước được đổi giống lúc họ c̣n rất nhỏ tuổi. Chắc chắn đây là ác mộng của gia đ́nh nhưng cha mẹ v́ thương con nên ít khi chống đối lại ư muốn của chúng.
Có nhiều cậu đă bắt đầu sử dụng hormones để giúp thay đổi h́nh dáng cơ thể từ tuổi 12-13. Cậu nào có gia đ́nh khá giả th́ thường được cho phép đi chuyển đổi giới tính tại bệnh viện.
Trước một nhu cầu khá đặc biệt nầy, một số bác sĩ thẩm mỹ tạo h́nh chụp lấy thời cơ nhảy ra kiếm ăn.
Bangkok, thủ đô Thái Lan có thể được xem như dẫn đầu leader trên thế giới về phẩu thuật biến cậu thành cô (thường thấy nhất) hoặc ngược lại.
Năm 2010 vừa qua, trong cuộc thi tuyển lựa hoa hậu hoàng vũ tổ chức tại Mexico, “cô” Thanaporn Anyasiri , 26 tuổi Thái Lan, sinh viên ngành kinh tế đă đoạt danh hiệu hoa hậu chuyển đổi giống.
GIẢI PHẪU CHUYỂN ĐỔI GIỚI TÍNH SRS (SEX REASSIGNEMENT SURGERY)
Đây là những cuộc giải phẫu tạo h́nh rất khó khăn và thật phức tạp. Các bác sĩ phải thật giỏi, khéo tay và đồng thời cũng cần phải có óc nghệ thuật nữa.
Hormone được sử dụng từ một năm trước để chuẩn bị. Biến chứng rất dễ xảy ra. Tuy vậy, các cô các cậu vẫn quyết tâm nhào vô. Xin chào thua và bái phục sát đất.
Nói chung th́ các cô rất hài ḷng và tâm sự rằng họ đạt nhiều hạnh phúc thật sự sau khi được giải phẫu đổi giống.
Các bạn chắc cũng thắc mắc không biết đồ giả như vậy có xài có được hay không? Về điểm nầy th́ người viết xin chịu thua thôi, nhưng ḿnh nghĩ rằng đồ thiệt đôi lúc c̣n trở chứng bất tử th́ c̣n nói chi là đồ giả nữa.
Nếu quư bạn ṭ ṃ muốn xem h́nh giải phẩu đổi giống “cậu thành cô” xin click vào link dưới đây. Rùng rợn lắm. Yếu tim xin đừng nên xem.
Lynn Conway. Vaginoplasty: Male to female Sex Reassignment Surgery
Một trong nhiều bệnh viện nổi tiếng về thẩm mỹ và giải phẫu SRS phải kể đến Yanhee International Hospital.
Đây là một bệnh viện cao tầng rất tân tiến nằm trong một khu sang trọng giữa thủ đô Bangkok, Thái Lan.
Khu giải phẫu chiếm trọn tầng thứ năm. Bác Sĩ Greechart Porsinsirirak, là một trong nhiều vị bác sĩ tài ba của bệnh viện Yanhee.
Ngoài việc đổi giống, bệnh viện c̣n đảm nhận rất nhiều dịch vụ khác nữa, chẳng hạn như: bôm ngực, hút mỡ bụng, sửa cằm, sửa mũi, chân mày, chỉnh h́nh và tân trang lại phụ tùng theo sở thích của khách hàng. Chẳng hạn như cắt tém cho gọn ghẽ dễ coi, vá lại như c̣n origin, giúp súng nhỏ lớn ra thêm một tí, súng ngắn làm dài hơn một chút, giải phẫu sửa mặt, căng da mặt, kể cả sửa lại giọng nói để trở thành ca sĩ đi show, và vân, vân...
Giá biểu giải phẫu chuyển đổi giới tính SRS:
*-Cậu thành cô (Male to female): 6500$/cộng thêm tiền nằm bệnh viện và săn sóc trong hai tuần (130$/đêm).
*-Cô thành cậu( Female to male): 15100$/cộng thêm tiền nằm bệnh viện 27 đêm.
Khách hàng của bệnh viện Yanhee tuổi từ 16 đến 65. Thỉnh thoảng cũng có khách hàng quá nhỏ tuổi xin được giải phẫu, nhưng đều bị từ chối và được Bác Sĩ Greechart khuyên bảo nên chờ thêm vài ba năm nữa để quyết định được phần chính chắn hơn! Nhưng thường th́ những bệnh viện khác đều lượm hết những khách hàng này.
Theo báo chí bên nhà, ca sĩ Cindy Thái Tài và Cát Tuyền đă được giải phẫu chuyển đổi giới tính tại Thái Lan. Ca sĩ Cát Tuyền đă lấy chồng sau đó.
Tuy xă hội Thái Lan đă cởi mở rất nhiều, nhưng không v́ thế mà giới kateoys đă có được cuộc sống yên vui như mọi người.
Về mặt hành chánh họ vẫn c̣n gặp rất nhiều khó khăn mỗi khi cần phải xin giấy tờ tùy thân.
Về pháp lư, họ vẫn c̣n mang giới tính cũ của họ trước ngày được giải phẫu đổi giống. Tuy ngày nay mặt mũi, dáng dấp họ đă là đàn bà 99% nhưng trên giấy tờ th́ họ vẫn c̣n là đàn ông.
Đó là điểm thật rắc rối.
Không như Nhật Bản, Đại Hàn, Nam Dương, Tân Tây Lan và Úc Châu là những quốc gia rất uyển chuyển biết thích nghi vào t́nh trạng của người được đổi giống.
Các ladies boys ở Thái Lan than phiền là họ không thể nào đệ nạp đơn để xin job làm cảnh sát hoặc xin passeport đi du lịch.
Tuy vậy, t́nh thế có vẻ cải thiện hơn lúc gần đây. Bằng chứng là vừa qua, hăng hàng không PC Air của Thái Lan công bố họ đă làm thủ tục tuyển dụng bốn nữ tiếp viên trẻ đẹp (thật ra là bốn cậu laidies boys). Những người may mắn nầy sẽ bắt đầu nhận việc vào tháng tư /2011.
KHÔNG C̉N CON ĐƯỜNG NÀO KHÁC
Ngày nay tại Thái Lan, càng ngày càng có thêm nhiều ladies boys ăn nên làm ra, chẳng hạn như có người đă trở thành bác sĩ, luật sư, thương gia, manager hăng phim, nghệ sĩ, vũ nữ, thơ kư văn pḥng, thậm chí c̣n có Toom, một cựu vô địch môn vơ cổ truyền Thái Lan sau khi được chuyển đổi giới tính đă trở thành cô gái mỹ miều chuyên dạy vơ cho trẻ em.
Tuy nói vậy chớ phần đông ladies boys cũng c̣n gặp nhiều khó khăn trong việc t́m được một chỗ đứng trong xă hội.
Đa số đều xuất thân từ nông thôn, chẳng hạn như từ tỉnh Chiang Mai nằm ở cực Bắc của lănh thổ Thái Lan. Đây là những vùng rất nghèo khó, dân t́nh c̣n thủ cựu, rất bảo thủ và cũng rất thành kiến với vấn đề katoeys.
Sự kiện bất lợi nầy đă xua đẩy các Katoeys phải t́m đường phiêu bạt về vùng Bangkok nằm về phía Nam, một số lớn tấp vào thành phố duyên hải Pattaya khét tiếng về kỹ nghệ t́nh dục và không ít người làm trong các nhà tắm hơi.
Họ không thể làm ǵ khác hơn ngoài cái nghề xưa nhất của nhân loại...bán trôn nuôi miệng.
Tại Montreal, Canada
Từ 2009, tại Québe, giải phẩu đổi giống SRS miễn phí cho mọi người, nếu họ được chấp nhận.
Giải phẩu đổi giống cậu thành cô (vaginoplastie) tốn lối 18 000$ và do chánh phủ đài thọ, nghĩa la free cho bệnh nhân.(Régie d’Assurance Maladie Québec cho đây là một ca bệnh nên chấp thuận trả tiền)
Có cả trăm ca đă được thực hiện tại một bệnh viện tư của Dr Pierre Brassard và Dr Eric Bensimon tại Montreal.
Thấy trong quảng cáo, có nói đến một cô 50 cái xuân xanh ở Mascouche, vùng ngọai ô phía bắc Montreal vừa được đổi giống thành cậu. Hết ư.
Điều kiện để được chấp nhận giải phẫu đổi giống SRS cũng rất gây go.
Suy nghĩ cho kỹ. Cắt thẻo rồi th́ gắn trở lại như cũ hỗng có được đó (irreversible).
KẾT LUẬN
Bóng, ô môi, bán nam bán nữ, lại đực lại cái, đồng hệ, homo, lesbian, transvesties, katoeys, ladies boys, là những từ không mấy ǵ đẹp đẽ ǵ cho lắm (về mặt xă hội) để ám chỉ một giới khá đặc biệt...đó là giới tính thứ ba.(the Third Gender).
Từ ngàn xưa vẫn có họ rồi, nhưng ít có người dám nói đến v́ đây là việc cấm kỵ hay tabou. Ngược lại, ngày nay nhân loại đă cởi mở hơn xưa, tư duy cũng thay đổi nhiều cho nên các chuyện khác thường này có vẻ nhiều hơn xưa, v́ được thiên hạ thường xuyên bàn bạc một cách công khai vui vẻ.
Nhiều quốc gia Tây phương trong đó có Canada đă có luật chống kỳ thị giới homo, và luật cũng cho phép hai người cùng giới tính được quyền kết hôn với nhau theo dúng danh nghĩa pháp lư như một cặp vợ chồng b́nh thường.
Họ làm ǵ trong pḥng ngủ là quyền tự do, là chuyện riêng tư của họ mắc mớ ǵ mà thiên hạ cần phải thắc mắc.
Tại Montreal có khu phố gay được mệnh danh là Village Gay, nằm trên đường Ste Cathérine Est, khoảng giữa hai đường St Hubert và Papineau. Có thể nói đây là làng gay to nhất tại Bắc Mỹ. Montreal hănh diện là một thành phố thật sự tiến bộ và cởi mở.
Mỗi năm vào mùa hè, giới gay Montreal có tổ chức diễn hành xe hoa trong một cuộc lễ hội to lớn, tưng bừng đầy màu sắc gọi là LA FIERTÉ GAY(Niềm tự hào là Gay), với sự tham dự của cả ngàn dân gay, lesbian, transvesties, ladies boys và dĩ nhiên cũng có sự có mặt của giới homo và lesbian Việt Nam nữa.
Đặc biệt cũng có một số chánh khách tham dự ăn có trong đoàn diễn hành không ngoài mục đích để kiếm phiếu trong kỳ bầu cử sắp tới.
Họ ăn mặc, cô cũng như cậu, hết sức lạ kỳ, diêm dúa, mát mẻ hết biết, nhảy múa, uốn éo thật sexy thấy mà ứa gan.
Ai thấy chướng tai chướng mắt, khó chịu th́ đừng có ḍm. Xứ tự do mà.
Gay, lesbian, ladies boys là những thực thể trong cuộc sống ngày nay. Họ sanh ra như vậy đó.
Trúng ai nấy chịu. Ai chịu hay hổng chịu cũng hổng sao.
Đừng hỏi tại sao, không có ai có thể trả lời được hết. Cũng xin đùng phán xét sự dị biệt.
Xin hăy nh́n họ bằng con tim với một tấm ḷng rộng mở
Trị Tiểu Đường Bằng Thuốc Thiên Nhiên Có Được Không
16/07/2020
Bs thú y Nguyễn Thượng Chánh DVM
Thống kê cho biết có trên 70% người dân Canadien đă sử dụng ít nhất một loại thuốc thiên nhiên nào đó.
Đa số thường sử dụng các loại vitamines và các chất khoáng, nhưng cũng có một thiểu số lối 20% người tiêu thụ lại chọn các thuốc thiên nhiên từ nguồn gốc thực vật.
Lời tác giả: Bài viết nầy chỉ là những thông tin khoa học tổng quát mà thôi, chớ không có tính cách để chữa bệnh. Mọi thắc mắc hay nghi vấn liên quan đến thuốc thiên nhiên, xin quư bạn đọc hăy tham khảo trực tiếp với bác sĩ gia đ́nh của ḿnh trước khi sử dụng chúng (NTC)
There’s no arguing that the A1C test is one of the most important blood tests for a person with diabetes.
In the USA, doctors recommend that you have your Hemoglobin A1c measured at least twice per year. This simple blood test will tell you an approximation of your blood sugar control for the past 3 months based on the amount of Advanced Glycogenated End-Products (AGEs) that have accumulated in your blood.
P1100765
The higher your blood sugar levels are, the more AGEs are present. AGEs are also responsible for the development of complications such as retinopathy and neuropathy, because that accumulation will build and irritate crucial nerve-endings.
“The A1C blood test is used to diagnose diabetes and assess how well someone is managing their diet, food, activity, and blood glucose levels,” explains One Drop.
A1C-Infographic
Một cuộc thăm ḍ trên 502 bệnh nhân tiểu đường cho biết, 1/3 người bệnh sử dụng thuốc thiên nhiên trong mục đích để họ có thể kiểm soát t́nh trạng đường huyết (glycémie) của họ một cách khả quan hơn. Không ít bệnh nhân đă chi tiêu một số tiền cho thuốc thiên nhiên mua không cần toa tương đương với các thuốc do bác sĩ kê toa để trị bệnh tiểu đường.
Theo quan điểm chính thức của L’Association canadienne du diabète, th́ trong mọi trường hợp họ không khuyến cáo bệnh nhân dùng bất kỳ một loại thuốc thiên nhiên nào như các loại vitamines, khoáng chất cũng như tất cả các loại thuốc lá cây.
Ngày nay đă có rất nhiều khảo cứu được thực hiện cho thấy đôi khi đường huyết có thể được cải thiện bằng thuốc thiên nhiên.
Tuy vậy, phần đông các giới khoa học đều chưa thật sự nh́n nhận kết quả nầy bởi v́ nhiều lư do, thí dụ như:
- thành phần các thuốc thiên nhiên sử dụng trong các thí nghiệm rất thay đổi tùy theo loại nghiên cứu;
- một số rất ít sản phẩm đă được định chuẩn hóa (standardize) trước khi được thí nghiệm;
- sự khó phân biệt kết quả do thuốc thiên nhiên gây ra với kết quả do thuốc được bác sĩ kê toa để trị bệnh tiểu đường;
- các thuốc nguồn gốc thực vật của Trung quốc thường hay thay đổi phức tạp...
Các sản phẩm được xem là tốt
Mặc dù những giới hạn như vừa nêu ở phần trên, nhưng đă có những bằng chứng khoa học cho chúng ta biết là có vài sản phẩm có khả năng làm giảm đường huyết:
*/ Nhân Sâm Hoa Kỳ, American ginseng, Wild ginseng (Panax quinquefolius):
Các chất gingenosides, panaxosides và saponines là 3 hoạt chất chính của sâm Hoa Kỳ, nhưng chính chất gingenosides mới tác động thật sự vào việc làm giảm đường huyết.
Panax quinquefolius00.jpg
Nhân sâm Hoa Kỳ -American ginseng- Panax quinquefolius (wikipedia)
*/ Dây Bát, Ivy Gourd (Coccinia indica):
Lá của nó mới là chính yếu để làm giảm đường huyết. Chất pectine trong lá có khả năng làm giảm việc tân-sinh glucose ở gan (néoglucogénèse hépatique), đồng thời nó cũng có khuynh hướng làm gia tăng việc tạo insuline của tuyến tụy tạng.
Coccinia grandis Ivy gourd compose.jpg
Ivy gourd
Coccinia grandis, the ivy gourd, also known as baby watermelon, little gourd, gentleman's toes, tindora, or (misleadingly) gherkin, is a tropical vine. It is also known as Cephalandra indica, Kovakka, and Coccinia indica. (wikipedia)
*/ Chrome:
Chrome cho thấy có thể có một ích lợi nào đó trong việc giúp kéo đường huyết xuống, nhưng vấn đề nầy cũng chưa mấy chắc chắn lắm!
Tuy vậy, Chrome là một chất bổ xung được bệnh nhân tiểu đường tiêu thụ nhiều nhất.
Muốn có kết quả tốt, bệnh nhân cần phải uống ít nhất 400mcg chất picolinate de chrome.
Chrome có khả năng tăng tính nhạy cảm (sensibilité) của insuline, đồng thời cũng làm tăng ái lực (affinité) của các thụ thể (recepteurs) tiếp nhận hormone nầy.
Một số sản phẩm thiên nhiên tuy có người nói rằng rất có ích lợi trong việc làm giảm đường huyết nhưng kết quả khoa học vẫn c̣n thiếu sót, chưa rơ rệt lắm hoặc đôi khi c̣n trái ngược nhau nữa.
Các nhà khoa học lại nghi ngờ và họ cũng chưa hoàn toàn đồng nhất với nhau về kết quả làm hạ đường huyết của các chất sau đây:
Cẩn Thận Với Món Gỏi Cá Sống
15/07/2020
Bs thú y Nguyễn Thượng Chánh DVM
Cá tôm và đồ biển là nguồn thực phẩm rất quư báu của con người. Ngoài chất đạm ra, thủy sản c̣n cung cấp cho chúng ta các chất khoáng (calcium, phosphorus) và vitamins (vitamin A và D). Chất béo oméga-3 rất tốt cho sức khỏe, thấy hiện diện trong mỡ cá đặc biệt là trong các loại cá vùng nước lạnh, chẳng hạn như mackerel, salmon, herring, tuna…
Thông thường cá chỉ được ăn chín mà thôi, tuy vậy cũng có người thích dùng cá sống, thí dụ như hai món Sushi và Sashimi của Nhật Bản.
Image result for gỏi cá sống
Photo internet
***
Người ḿnh cũng có món gỏi cá sống rất phổ biến tại vùng duyên hải Trung phần. Riêng tại Canada, các dân tộc thiểu số Indien và dân Eskimo cũng có tập quán ăn cá sống. Một vài loại ṣ biển cũng đôi khi được người ta dùng sống.
Trước những sự kiện nầy, chúng ta tự hỏi liệu việc ăn cá sống có ǵ nguy hiểm cho sức khỏe hay không?
Vi khuẩn và virus.
Thủy sản có thể bị nhiễm khuẩn Salmonella,Vibrio vulnificus, Vibrio parahaemolyticus hiện diện trong nước bẩn.
Virus norwalk (Norovirus) cũng là một vấn đề quan trọng ở ṣ hến tại Bắc Mỹ.
Rối loạn tiêu hóa, đau bụng, tiêu chảy là những biểu lộ thông thường sau khi dùng phải thực phẩm có chứa những mầm bệnh vừa kể. Ngoài ra ṣ hến cũng có thể bị nhiễm virus viêm gan A (hepatitis A).
Triệu chứng viêm gan A thường thấy là: khó chịu trong người, mệt mỏi, sốt nóng, nôn mửa, vàng da và nước tiểu có thể sậm màu. Đôi khi các dấu hiệu này xảy ra rất chậm sau khi đă bị nhiễm 2-3 tuần lễ…
Bệnh lư cũng có thể thay đổi tùy theo người. Bệnh thường thấy nặng ở các cháu bé, ở những người lớn tuổi, ở các người nào có hệ miễn dịch đang bị suy yếu sẵn, và cũng như ở những ai đang được chữa trị bệnh cancer.
Cá tôm ṣ ốc đều có thể bị nhiễm bởi nước phế thải từ các khu kỹ nghệ và nông nghiệp. Một số tảo vi sinh hay phiêu sinh thực vật (phytoplankton) hiện diện trong nước cũng là nguồn lây nhiễm cho thủy hải sản. Sau đây là những chất có thể ảnh hưởng vào thủy sản:
*THỦY NGÂN: dưới dạng methylmercury là một chất phế thải trong kỹ nghệ sản xuất bột giấy. Cá bé nhiễm thủy ngân, sau đó lại bị cá lớn ăn vào. Bởi lư do nầy, cá càng lớn (cá Tuna, cá mập shark, cá lưỡi kiếm sword fish) và những cá ở cuối dây chuyền thực phẩm càng nhiễm nhiều thủy ngân hơn cá nhỏ… Ăn phải những cá nầy về lâu về dài chúng ta cũng sẽ bị tác dụng của ngộ độc thủy ngân. Hệ thần kinh trung ương là nơi dễ bị thủy ngân tác hại nhất!
*PCBs (polychlorinated biphenyls) và DIOXIN: những chất phế thải kỹ nghệ cũng có thể nhiễm vào môi sinh và từ đó nhiễm vào các loại thủy sản. Cũng như phần lớn các hóa chất ô nhiễm khác chúng chỉ tác hại đến sức khỏe nếu chúng ta bị nhiễm trong một thời gian lâu dài mà thôi. PCBs và Dioxin thường tác hại đến sự tạo lập bào thai và cũng có thể gây ra cancer!
*CIGUATERA: đây là độc tố thiên nhiên do tảo vi sinh Dinoflagellate sinh ra. Các loại cá vùng biển Caraibe, chẳng hạn như cá barracuda, amberjack, red snapper và grouper đều có thể bị nhiễm loại độc tố này. Độc tố Ciguatera tích tụ trong đầu, gan, ruột và trong buồng trứng của cá. Ở người bị ngộ độc, triệu chứng thường gặp là rối loạn tiêu hóa, ngứa ngáy, khó thở, nhịp tim rối loạn, mệt mỏi, đau nhức bắp cơ, cũng như có cảm giác tê tê ở đầu các ngón tay và đầu các ngón chân. Một điểm khá đặc biệt khác là bệnh nhân có thể bị nghịch đảo (inversion) cảm giác nóng và lạnh nghĩa là nóng th́ cảm thấy lạnh và ngược lại!
*PHYCOTOXIN hay độc tố gây bại liệt ở ṣ (paralytic shellfish poisoning,PSP). Tương tợ như Ciguatera, PSP cũng xuất phát từ tảo vi sinh Dinoflagellate. Ṣ hến nhiễm PSP khi lọc nước t́m thức ăn.Tuy bị nhiễm nhưng chúng không hề hấn ǵ cả. Ở người, dấu hiệu bị ngộ độc xuất hiện ra 30 phút sau khi ăn: cảm giác tê ở môi, cổ, mặt, cùng cảm thấy như có kiến ḅ trong các ngón tay và ngón chân. Nhức đầu, chóng mặt và buồn nôn. Nói năng không c̣n mạch lạc, mạch đập nhanh, thở khó… Trường hợp nặng có thể chết v́ bị liệt hô hấp!
*DOMOIC ACID, độc tố gây mất trí nhớ ở ṣ (Amnesic shellfish poisoning, ASP). Khác với 2 loại trên, ASP xuất phát từ tảo vi sinh Diatom. Ṣ hến bị nhiễm qua sự lọc nước. Triệu chứng chung sau khi bị ngộ độc là mệt mỏi, nôn mửa, tiêu chảy, mất khả năng định hướng và mất cả trí nhớ nữa. Năm 1987, tại tỉnh bang PEI, Canada, đă có 4 người chết v́ ăn phải độc tố ASP, tất cả nạn nhân đều là những người trọng tuổi!
*Độc tố SCROMBOID hay Histamine poisoning thấy ở một vài loại cá. Cá Tuna, Blue fish, Mackerel, Herring vv… nếu không được trữ lạnh và bảo quản đúng cách sẽ bị vi khuẩn làm thối rữa đi. Trong tiến tŕnh hư hoại, vi khuẩn tiết ra một loại enzyme để biến chất amino acid hay chất đạm của cá ra thành histamine, là một chất rất độc. Đây là chất gây dị ứng, như ngứa ngáy khó chịu, mặt mũi sưng phù đỏ ra, nôn mửa, tiêu chảy nhức đầu chóng mặt, tim đập nhanh và kèm theo cảm giác nóng bỏng ở cuống họng!.
*THỦY TRIỀU ĐỎ (Red Tide), tảo vi sinh G. breve thuộc nhóm Dinoflagellate tạo ra độc tố brevetoxin. Hiện tượng thủy triều đỏ khá phổ biến vào mùa xuân và mùa hè tại Floride và tại vịnh Mexico. G. breve phát triển nhanh chóng, tạo thành một thảm rong vĩ đại óng ánh màu đỏ, dài cả cây số ngoài khơi. Theo sóng nước, nó lần lần tấp vào bờ. Lan tới đâu, cá chết tới đó, nhưng ṣ hến th́ không sao. Bụi rong biển theo gió có thể làm xót mắt, rát mũi và cổ họng!
Trường hợp ăn phải ṣ nhiễm độc tố brevetoxin, chức năng hoạt động của hệ thần kinh trung ương sẽ bị ảnh hưởng đến ít nhiều.
Khoa học c̣n gọi độc tố này là Neurotoxic shellfish poisoning, NSP. Các biểu lộ chính gồm có: đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, mất cảm giác quanh miệng, yết hầu và khắp cả châu thân. Đôi khi cũng có cảm giác nghịch đảo nóng và lạnh. Trường hợp nặng, tim đập chậm lại, đồng tử giăn nở kèm theo triệu chứng co giật!.
*TETRADOTOXIN, độc tố của loài cá nóc (puffer fish) gây bại liệt hô hấp và chết!.
Theo cố Gs Đỗ tất Lợi,có lối 60 loài cá Nóc . Đặc tính của chúng là có thể ph́nh bụng to ra lúc cảm thấy bị đe dọa. Có vào khoảng 30 loài cá nóc có chứa độc tố tetradotoxin , rất nguy hiểm , ăn vào có thể chết. Ở Vn , một số ít cá Nóc sống ở nước ngọt , như cá Nóc Mít , và cá Nóc Vàng . Phần lớn các loại cá Nóc đều sống ở vùng nước mặn ngoài biển . Cũng có con lổm chỏm gai trên lưng và được gọi là cá Nóc Nhím . H́nh như độc tố của cá Nóc nằm trong buồng trứng , trong gan , hoặc trong ruột cá ? Tại Vn , độ độc của cá Nóc rất cao từ tháng 2 đến tháng 7 là mùa đẻ trứng . Độc tố không bi nhiệt phá hủy , cho nên dù có nấu chín vẫn có thể bị ngộ độc như thường .
Thói quen của dân đánh cá là hay đập chết cá Nóc ngay trên thuyền làm cho buồng trứng và ruột gan bị dập , độc tố ngấm vào thịt . Trường hợp móc bỏ hết ruột gan ra cũng vẫn có thể bị ngộ độc như thường . Triệu chứng ngộ độc bắt đầu bằng sự tê môi , tê lưỡi , cảm giác như kiến ḅ trong các đầu ngón tay và ngón chân , đồng tử giăn nở , tay chân bị tê liệt , thân nhiệt và áp huyết bị giảm xuống . Nếu không chữa trị kịp thời , th́ bệnh nhân sẽ bị tê liệt hoàn toàn , cứng hàm dưới , hôn mê và chết v́ liệt hô hấp .Tại Vn , ngộ độc cá Nóc vẫn thường xảy ra hằng năm .Tuy nổi tiếng là rất độc có thể làm chết người nhưng tại Nhật Bản , cá Nóc là 1 món ăn thượng đẳng . Đây là mónFugu rất đắt tiền chỉ có bán tại những nhà hàng đặc biệt mà thôi . Đầu bếp muốn biến chế món nầy cần phải có giấy phép chứng nhận đă nắm vững kỹ thuật làm cá Nóc
Hầu như tất cả các loài cá đều bị nhiễm kư sinh trùng một cách tự nhiên. Cá tươi mua ngoài chợ, về nhà mổ ra thấy lúc nhúc giun sán trong ruột là chuyện thường thấy xảy ra.
Cá nước ngọt thường bị nhiễm một loại sán dây (taenia) màu trắng có tên là Diphyllobothrium. Cá salmon và cá trout cũng có thể bị nhiễm bởi loại sán này. Ở các loài cá biển, người ta thường hay gặp giun phocanema c̣n gọi là cod worm và giun anisakis hay là herring worm. Anisakis rất ư là phổ biến và thường gặp ở rất nhiều loại cá biển.
Giun anisakis simplex (herring worm) trưởng thành sống kư sinh trong ruột cá heo (dolphin), cá voi (whale) và sư tử biển (sea lion). Trứng giun theo phân ra ngoài, nở thành ấu trùng trong nước biển, sau đó bị loài giáp xác (crustacea) ăn vào. Cá biển ăn giáp xác và bị nhiễm kư sinh trùng anisakis. Trong bụng cá, ấu trùng vượt xuyên qua thành ruột để đến định vị dưới dạng những sợi chỉ thật nhỏ 2-3cm trong các sớ thịt của cá.
Giun sán cá và sức khỏe chúng ta.
Cá tôm nấu nướng cho thật chín th́ ăn không sao. Ngược lại, ăn cá sống hay nấu không đủ chín th́ có thể nguy hại đến sức khỏe. Bệnh lư cũng biểu lộ ra một cách khác nhau tùy người. Nói chung, triệu chứng thông thường là đau bụng, nôn mửa, mệt mỏi, sụt cân và đôi khi có dấu hiệu thiếu máu nếu bị nhiễm sán dây.
Sushi và Sashimi là hai món ăn rất nổi tiếng của Nhật Bản. Sushi được làm từ gạo dẻo (sushi rice) nấu thành cơm, trộn tí mè trắng, dằn vô một chút giấm awaze-zu. Trộn đều, rải cơm thành một lớp mỏng trên tờ tảo khô nori (roasted seeweed) trải trên một tấm vỉ tre, cho vài lát cá sống vào giữa, cuộn tṛn tấm vỉ lại, sau đó cắt thành khoanh, xắp lên dĩa h́nh chữ nhựt, cho vài lát gừng ngâm giấm gari (sliced ginger) bên cạnh. Thế là xong!
Để chế biến sushi, loại cá sử dụng phải được quan tâm triệt để. Nói chung, th́ không sử dụng cá nước ngọt được v́ nguy cơ nhiễm khuẩn và nhiễm giun sán quá cao. Cá làm sushi là cá biển, mà phải thuộc nhóm thượng đẳng (high grade) mới tốt. Thường là cá red Tuna, Mackerel, Salmon, Red snapper, Sea bass, lươn biển, bạch tuột (octopus), mực tươi (squid), bào ngư (abalone), cua, scallops..
Người Nhật họ rất quan tâm đến các khâu chuẩn bị và chế biến sushi. Đây là cả một nghệ thuật ẩm thực của xứ Phù tang. Chủ yếu là dùng cá sống cho nên vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như việc kiểm soát kư sinh trùng rất ư là tối cần thiết. Cá tươi loại tốt nhất được thu mua từ sáng sớm ngay tại chợ cá, trữ lạnh, đem về nhà hàng cắt xẻ thành lát mỏng (filet), kiểm soát cẩn thận coi có giun không, sau đó được cất giữ trong tủ lạnh.
Tại các nhà máy lớn chuyên sản xuất cá làm sushi, người ta áp dụng kỹ thuật rọi đèn (candling) để t́m giun anisakis trong cá. Tất cả các lát cá đều được trải mỏng trên một mặt kính bên dưới có đèn rọi ngược trở lên. Những lát nào có giun đều bị loại ra ngoài hết. Sau đó cá được làm đông lạnh qua phương pháp flash freezing, có nghĩa là làm đông lạnh rất nhanh ở một nhiệt độ thật thấp để hương vị cá không bị mất đi nhiều.
Truờng hợp ăn cá sống nhiễm giun anisakis, thực khách có thể bị ngứa ở cổ họng khiến họ phải ho khạt giun ra ngoài.
Nếu bị nuốt vào bụng, giun anisakis sẽ bám vào ruột hoặc chui sâu vào lớp cơ của thành ruột, gây nên những cơn đau bụng và nôn mửa dữ dội.
Giun cũng có thể xuyên thủng qua ruột và lọt vào xoang bụng gây nên viêm màng bụng rất nguy hiểm, tuy nhiên ca này rất hiếm thấy xảy ra. B́nh thường, sau 3 tuần lễ th́ giun sẽ bị loại ra ngoài, hoặc nó tự hủy đi. Khoa học gọi bệnh nhễm giun này là Anisakiasis.
Số người bị nhiễm giun anisakis tại Bắc Mỹ vẫn c̣n ở mức độ rất thấp không đáng kể. Nhật Bản và Ḥa Lan có tỉ số người bị nhiễm cao nhất. Trước t́nh h́nh phát triển quá nhanh của các shusi bars khắp nơi trên thế giới, người ta sợ bệnh anisakiasis sẽ c̣n gia tăng thêm hơn nữa!
Gỏi cá sống là đặc sản của vùng duyên hải VN. Món gỏi cá sống tuy rất ngon nhưng nó vẫn là mối đe dọa đối với sức khỏe chúng ta.
Cá sống có thể nhiễm khuẩn và nhiễm kư sinh trùng mà đáng kể nhất là giun đầu gai Gnathostoma. Loại giun này rất phổ biến tại vùng Đông Nam Á, Nam Mỹ, Mexico, Peru và Ecuador.
VN là một trong những quốc gia có tỉ lệ nhiễm giun đầu gai khá cao.
Giun trưởng thành (adult) sống trong bao tử chó và mèo. Trứng giun theo phân nhiễm vào nước mưa chảy xuống ao hồ sông rạch. Trứng nở ra ấu trùng (larvae) và bị một loại giáp xác (crustacea) thật nhỏ có tên là cyclop ăn vào. Cá, lươn, rắn, ếch nhái, gà vịt, và các loại thủy cầm (waterfowl) đương nhiên nuốt cyclop vào bụng và bị nhiễm giun đầu gai. Trong các loài vật vừa kể, ấu trùng giun sẽ định vị trong thịt.
Khi chúng ta dùng cá sống, ấu trùng vào bụng, xuyên ruột và đi tứ tung trong cơ thể chúng ta. Giun có thể vào gan, vào mắt, di chuyển dưới da, hoặc đến định vị trong năo hay trong tủy sống. Đây là bệnh Gnathostomosis.
Đi đến đâu, giun gây t́nh trạng viêm sưng đến đó. Tùy nơi giun định vị mà triệu chứng sẽ khác nhau. Ở mắt, sẽ làm giảm thị lực hoặc mù ḷa, và gây ho hen nếu ở hệ hô hấp. Nguy hiểm nhất là nếu giun định vị trong hệ thần kinh trung ương và gây chứng viêm năo tủy (encephalomyelitis), làm rối loạn cảm giác, liệt tứ chi và có thể chết. Không dễ ǵ chẩn đoán bệnh giun đầu gai. Nếu biết rơ nơi định vị của nó, th́ có thể làm sinh thiết (biopsy) để xét nghiệm. Người ta cũng có thể chẩn đoán bệnh qua xét nghiệm huyết thanh học (test ELISA)...
Vài năm gần đây Hội Dược Sĩ VN tại Hoa Kỳ cũng có đăng một bài nói về một ca nhiễm giun đầu gai ở một Việt kiều lúc về thăm quê hương. Trong thời gian ở VN, anh ta có nhậu với bạn bè món thịt rắn hổ mang, và đặc biệt là anh ta xơi sống nguyên tim rắn với hy vọng là sẽ được sung sức bằng 5 bằng 10 ngày thường. Khi trở về Hoa Kỳ, anh ta bắt đầu ngă bệnh và có dấu hiệu mệt mỏi yếu sức lạ thường lại thêm sốt, nổi mày đay ở chân, đau ở vùng gan, ớn lạnh về chiều. Kết quả xét nghiệm máu, cho thấy số bạch cầu eosinophils trong máu tăng cao 13.000.
Các bác sĩ bên Mỹ ṃ mẫm chữa trị bằng kháng sinh, nhưng bệnh vẫn không thuyên giảm.
Cuối cùng qua sự cố vấn của một nhà kư sinh trùng học, bác sĩ Nagami, thuộc The Centers for Disease Control & Prevention (CDC), bệnh đă được chẩn đoán chính xác : bệnh nhân đă bị nhiễm giun đầu gai Gnathostoma spinigerum. Thuốc Albenza (Albendazole) đă được sử dụng để trị dứt bệnh…
A serious case of Parasitic Infection, Vietnamese Pharmacists Association in the USA
Dung X. Dinh, M.D., Giang N. Trinh, D.Ph, Thomas D. Le, Ph.D
Comment
It is important when traveling to South America, Central Africa, the Middle East, India, and South East Asia to take allthe immunizations recommended by the CDC, and to exercise caution about foods and drinks.
Visitors to those areas should be vigilant about infectious diseases, such as malaria,cholera, typhoid fever, etc., as well as diseases caused by helminths, such as nematodes, flukes, and tapeworms, whichcan infest humans through rawor undercooked food.
And ifthey experience discomfort upon their return home, theyshould immediately seek medical treatment and inform theirphysician of the places they have visited.
Trường hợp có đi du lịch VN, Thailand hoặc Nam Mỹ, để pḥng ngừa giun đầu gai chúng ta chỉ nên ăn thịt, cá, rắn, lươn, ếch vv…đă được nấu thật chín mà thôi. Đông lạnh ở nhiệt độ trừ 20 độ C diệt được giun Gnathostomas.
Ngừa giun Anisakis bằng cách nào?
Cách tốt nhất và hữu hiệu nhất là chỉ ăn cá đă được nấu nướng thật chín.
1- Muối cá trong 7 ngày có thể diệt được giun Anisakis.
Hong khói cá cũng diệt được giun Anisakis.
Cơ quan FDA Hoa Kỳ khuyên nên làm đông lạnh cá ở độ lạnh -20 độ C. Phương pháp này chỉ có thể thực hiện ở các nhà máy sản xuất cá mà thôi. Với các tủ lạnh và tủ đông lạnh tư gia, chúng ta không thể đạt được mức lạnh -20 độ C.
Chỉ ăn sushi với những cá đă được làm đông lạnh rồi.
Nặn chanh, chế giấm vào các lát cá đều không diệt được giun… Uống thêm rượu mạnh cũng không ăn thua ǵ hết!
Kết luận
Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) ước lượng có lối 40 triệu người trên thế giới đang bị nhiễm kư sinh trùng v́ ăn cá sống.
Năm 2002, cấp lănh đạo y tế VN cũng đă tuyên bố là có vào khoảng 5 triệu người VN trong diện nguy hiểm v́ có tập quán ăn cá sống, trong số này có lối 500 000 người đă bị nhiễm giun sán từ cá (Reuters Nov 26, 2002). Hiện nay vấn đề cá nhiễm sán lá gan rất nghiêm trọng tại các quốc gia vùng Đông Nam Á.
Về Việt Nam ăn gỏi cá sống vầ các loại rau mộc dưới nước rất nguy hiểm và rất dễ bị nhiễm sán lá gan Fasciola
Riêng tại Canada, xác xuất nhiễm kư sinh trùng từ các lát cá (filet) bán ra để làm sushi rất ư là thấp.
Việc tiêu thụ thủy hải sản sống hoặc nấu không thật chín lúc nào cũng vẫn là một mối đe dọa cho sức khỏe của chúng ta. Sự an toàn tuyệt đối hay là zero risk không bao giờ có được ./.
Cẩn Thận Với Món Gỏi Cá Sống
15/07/2020
Bs thú y Nguyễn Thượng Chánh DVM
Cá tôm và đồ biển là nguồn thực phẩm rất quư báu của con người. Ngoài chất đạm ra, thủy sản c̣n cung cấp cho chúng ta các chất khoáng (calcium, phosphorus) và vitamins (vitamin A và D). Chất béo oméga-3 rất tốt cho sức khỏe, thấy hiện diện trong mỡ cá đặc biệt là trong các loại cá vùng nước lạnh, chẳng hạn như mackerel, salmon, herring, tuna…
Thông thường cá chỉ được ăn chín mà thôi, tuy vậy cũng có người thích dùng cá sống, thí dụ như hai món Sushi và Sashimi của Nhật Bản.
Image result for gỏi cá sống
Photo internet
***
Người ḿnh cũng có món gỏi cá sống rất phổ biến tại vùng duyên hải Trung phần. Riêng tại Canada, các dân tộc thiểu số Indien và dân Eskimo cũng có tập quán ăn cá sống. Một vài loại ṣ biển cũng đôi khi được người ta dùng sống.
Trước những sự kiện nầy, chúng ta tự hỏi liệu việc ăn cá sống có ǵ nguy hiểm cho sức khỏe hay không?
Vi khuẩn và virus.
Thủy sản có thể bị nhiễm khuẩn Salmonella,Vibrio vulnificus, Vibrio parahaemolyticus hiện diện trong nước bẩn.
Virus norwalk (Norovirus) cũng là một vấn đề quan trọng ở ṣ hến tại Bắc Mỹ.
Rối loạn tiêu hóa, đau bụng, tiêu chảy là những biểu lộ thông thường sau khi dùng phải thực phẩm có chứa những mầm bệnh vừa kể. Ngoài ra ṣ hến cũng có thể bị nhiễm virus viêm gan A (hepatitis A).
Triệu chứng viêm gan A thường thấy là: khó chịu trong người, mệt mỏi, sốt nóng, nôn mửa, vàng da và nước tiểu có thể sậm màu. Đôi khi các dấu hiệu này xảy ra rất chậm sau khi đă bị nhiễm 2-3 tuần lễ…
Bệnh lư cũng có thể thay đổi tùy theo người. Bệnh thường thấy nặng ở các cháu bé, ở những người lớn tuổi, ở các người nào có hệ miễn dịch đang bị suy yếu sẵn, và cũng như ở những ai đang được chữa trị bệnh cancer.
Cá tôm ṣ ốc đều có thể bị nhiễm bởi nước phế thải từ các khu kỹ nghệ và nông nghiệp. Một số tảo vi sinh hay phiêu sinh thực vật (phytoplankton) hiện diện trong nước cũng là nguồn lây nhiễm cho thủy hải sản. Sau đây là những chất có thể ảnh hưởng vào thủy sản:
*THỦY NGÂN: dưới dạng methylmercury là một chất phế thải trong kỹ nghệ sản xuất bột giấy. Cá bé nhiễm thủy ngân, sau đó lại bị cá lớn ăn vào. Bởi lư do nầy, cá càng lớn (cá Tuna, cá mập shark, cá lưỡi kiếm sword fish) và những cá ở cuối dây chuyền thực phẩm càng nhiễm nhiều thủy ngân hơn cá nhỏ… Ăn phải những cá nầy về lâu về dài chúng ta cũng sẽ bị tác dụng của ngộ độc thủy ngân. Hệ thần kinh trung ương là nơi dễ bị thủy ngân tác hại nhất!
*PCBs (polychlorinated biphenyls) và DIOXIN: những chất phế thải kỹ nghệ cũng có thể nhiễm vào môi sinh và từ đó nhiễm vào các loại thủy sản. Cũng như phần lớn các hóa chất ô nhiễm khác chúng chỉ tác hại đến sức khỏe nếu chúng ta bị nhiễm trong một thời gian lâu dài mà thôi. PCBs và Dioxin thường tác hại đến sự tạo lập bào thai và cũng có thể gây ra cancer!
*CIGUATERA: đây là độc tố thiên nhiên do tảo vi sinh Dinoflagellate sinh ra. Các loại cá vùng biển Caraibe, chẳng hạn như cá barracuda, amberjack, red snapper và grouper đều có thể bị nhiễm loại độc tố này. Độc tố Ciguatera tích tụ trong đầu, gan, ruột và trong buồng trứng của cá. Ở người bị ngộ độc, triệu chứng thường gặp là rối loạn tiêu hóa, ngứa ngáy, khó thở, nhịp tim rối loạn, mệt mỏi, đau nhức bắp cơ, cũng như có cảm giác tê tê ở đầu các ngón tay và đầu các ngón chân. Một điểm khá đặc biệt khác là bệnh nhân có thể bị nghịch đảo (inversion) cảm giác nóng và lạnh nghĩa là nóng th́ cảm thấy lạnh và ngược lại!
*PHYCOTOXIN hay độc tố gây bại liệt ở ṣ (paralytic shellfish poisoning,PSP). Tương tợ như Ciguatera, PSP cũng xuất phát từ tảo vi sinh Dinoflagellate. Ṣ hến nhiễm PSP khi lọc nước t́m thức ăn.Tuy bị nhiễm nhưng chúng không hề hấn ǵ cả. Ở người, dấu hiệu bị ngộ độc xuất hiện ra 30 phút sau khi ăn: cảm giác tê ở môi, cổ, mặt, cùng cảm thấy như có kiến ḅ trong các ngón tay và ngón chân. Nhức đầu, chóng mặt và buồn nôn. Nói năng không c̣n mạch lạc, mạch đập nhanh, thở khó… Trường hợp nặng có thể chết v́ bị liệt hô hấp!
*DOMOIC ACID, độc tố gây mất trí nhớ ở ṣ (Amnesic shellfish poisoning, ASP). Khác với 2 loại trên, ASP xuất phát từ tảo vi sinh Diatom. Ṣ hến bị nhiễm qua sự lọc nước. Triệu chứng chung sau khi bị ngộ độc là mệt mỏi, nôn mửa, tiêu chảy, mất khả năng định hướng và mất cả trí nhớ nữa. Năm 1987, tại tỉnh bang PEI, Canada, đă có 4 người chết v́ ăn phải độc tố ASP, tất cả nạn nhân đều là những người trọng tuổi!
*Độc tố SCROMBOID hay Histamine poisoning thấy ở một vài loại cá. Cá Tuna, Blue fish, Mackerel, Herring vv… nếu không được trữ lạnh và bảo quản đúng cách sẽ bị vi khuẩn làm thối rữa đi. Trong tiến tŕnh hư hoại, vi khuẩn tiết ra một loại enzyme để biến chất amino acid hay chất đạm của cá ra thành histamine, là một chất rất độc. Đây là chất gây dị ứng, như ngứa ngáy khó chịu, mặt mũi sưng phù đỏ ra, nôn mửa, tiêu chảy nhức đầu chóng mặt, tim đập nhanh và kèm theo cảm giác nóng bỏng ở cuống họng!.
*THỦY TRIỀU ĐỎ (Red Tide), tảo vi sinh G. breve thuộc nhóm Dinoflagellate tạo ra độc tố brevetoxin. Hiện tượng thủy triều đỏ khá phổ biến vào mùa xuân và mùa hè tại Floride và tại vịnh Mexico. G. breve phát triển nhanh chóng, tạo thành một thảm rong vĩ đại óng ánh màu đỏ, dài cả cây số ngoài khơi. Theo sóng nước, nó lần lần tấp vào bờ. Lan tới đâu, cá chết tới đó, nhưng ṣ hến th́ không sao. Bụi rong biển theo gió có thể làm xót mắt, rát mũi và cổ họng!
Trường hợp ăn phải ṣ nhiễm độc tố brevetoxin, chức năng hoạt động của hệ thần kinh trung ương sẽ bị ảnh hưởng đến ít nhiều.
Khoa học c̣n gọi độc tố này là Neurotoxic shellfish poisoning, NSP. Các biểu lộ chính gồm có: đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy, mất cảm giác quanh miệng, yết hầu và khắp cả châu thân. Đôi khi cũng có cảm giác nghịch đảo nóng và lạnh. Trường hợp nặng, tim đập chậm lại, đồng tử giăn nở kèm theo triệu chứng co giật!.
*TETRADOTOXIN, độc tố của loài cá nóc (puffer fish) gây bại liệt hô hấp và chết!.
Theo cố Gs Đỗ tất Lợi,có lối 60 loài cá Nóc . Đặc tính của chúng là có thể ph́nh bụng to ra lúc cảm thấy bị đe dọa. Có vào khoảng 30 loài cá nóc có chứa độc tố tetradotoxin , rất nguy hiểm , ăn vào có thể chết. Ở Vn , một số ít cá Nóc sống ở nước ngọt , như cá Nóc Mít , và cá Nóc Vàng . Phần lớn các loại cá Nóc đều sống ở vùng nước mặn ngoài biển . Cũng có con lổm chỏm gai trên lưng và được gọi là cá Nóc Nhím . H́nh như độc tố của cá Nóc nằm trong buồng trứng , trong gan , hoặc trong ruột cá ? Tại Vn , độ độc của cá Nóc rất cao từ tháng 2 đến tháng 7 là mùa đẻ trứng . Độc tố không bi nhiệt phá hủy , cho nên dù có nấu chín vẫn có thể bị ngộ độc như thường .
Thói quen của dân đánh cá là hay đập chết cá Nóc ngay trên thuyền làm cho buồng trứng và ruột gan bị dập , độc tố ngấm vào thịt . Trường hợp móc bỏ hết ruột gan ra cũng vẫn có thể bị ngộ độc như thường . Triệu chứng ngộ độc bắt đầu bằng sự tê môi , tê lưỡi , cảm giác như kiến ḅ trong các đầu ngón tay và ngón chân , đồng tử giăn nở , tay chân bị tê liệt , thân nhiệt và áp huyết bị giảm xuống . Nếu không chữa trị kịp thời , th́ bệnh nhân sẽ bị tê liệt hoàn toàn , cứng hàm dưới , hôn mê và chết v́ liệt hô hấp .Tại Vn , ngộ độc cá Nóc vẫn thường xảy ra hằng năm .Tuy nổi tiếng là rất độc có thể làm chết người nhưng tại Nhật Bản , cá Nóc là 1 món ăn thượng đẳng . Đây là mónFugu rất đắt tiền chỉ có bán tại những nhà hàng đặc biệt mà thôi . Đầu bếp muốn biến chế món nầy cần phải có giấy phép chứng nhận đă nắm vững kỹ thuật làm cá Nóc
Hầu như tất cả các loài cá đều bị nhiễm kư sinh trùng một cách tự nhiên. Cá tươi mua ngoài chợ, về nhà mổ ra thấy lúc nhúc giun sán trong ruột là chuyện thường thấy xảy ra.
Cá nước ngọt thường bị nhiễm một loại sán dây (taenia) màu trắng có tên là Diphyllobothrium. Cá salmon và cá trout cũng có thể bị nhiễm bởi loại sán này. Ở các loài cá biển, người ta thường hay gặp giun phocanema c̣n gọi là cod worm và giun anisakis hay là herring worm. Anisakis rất ư là phổ biến và thường gặp ở rất nhiều loại cá biển.
Giun anisakis simplex (herring worm) trưởng thành sống kư sinh trong ruột cá heo (dolphin), cá voi (whale) và sư tử biển (sea lion). Trứng giun theo phân ra ngoài, nở thành ấu trùng trong nước biển, sau đó bị loài giáp xác (crustacea) ăn vào. Cá biển ăn giáp xác và bị nhiễm kư sinh trùng anisakis. Trong bụng cá, ấu trùng vượt xuyên qua thành ruột để đến định vị dưới dạng những sợi chỉ thật nhỏ 2-3cm trong các sớ thịt của cá.
Giun sán cá và sức khỏe chúng ta.
Cá tôm nấu nướng cho thật chín th́ ăn không sao. Ngược lại, ăn cá sống hay nấu không đủ chín th́ có thể nguy hại đến sức khỏe. Bệnh lư cũng biểu lộ ra một cách khác nhau tùy người. Nói chung, triệu chứng thông thường là đau bụng, nôn mửa, mệt mỏi, sụt cân và đôi khi có dấu hiệu thiếu máu nếu bị nhiễm sán dây.
Sushi và Sashimi là hai món ăn rất nổi tiếng của Nhật Bản. Sushi được làm từ gạo dẻo (sushi rice) nấu thành cơm, trộn tí mè trắng, dằn vô một chút giấm awaze-zu. Trộn đều, rải cơm thành một lớp mỏng trên tờ tảo khô nori (roasted seeweed) trải trên một tấm vỉ tre, cho vài lát cá sống vào giữa, cuộn tṛn tấm vỉ lại, sau đó cắt thành khoanh, xắp lên dĩa h́nh chữ nhựt, cho vài lát gừng ngâm giấm gari (sliced ginger) bên cạnh. Thế là xong!
Để chế biến sushi, loại cá sử dụng phải được quan tâm triệt để. Nói chung, th́ không sử dụng cá nước ngọt được v́ nguy cơ nhiễm khuẩn và nhiễm giun sán quá cao. Cá làm sushi là cá biển, mà phải thuộc nhóm thượng đẳng (high grade) mới tốt. Thường là cá red Tuna, Mackerel, Salmon, Red snapper, Sea bass, lươn biển, bạch tuột (octopus), mực tươi (squid), bào ngư (abalone), cua, scallops..
Người Nhật họ rất quan tâm đến các khâu chuẩn bị và chế biến sushi. Đây là cả một nghệ thuật ẩm thực của xứ Phù tang. Chủ yếu là dùng cá sống cho nên vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm cũng như việc kiểm soát kư sinh trùng rất ư là tối cần thiết. Cá tươi loại tốt nhất được thu mua từ sáng sớm ngay tại chợ cá, trữ lạnh, đem về nhà hàng cắt xẻ thành lát mỏng (filet), kiểm soát cẩn thận coi có giun không, sau đó được cất giữ trong tủ lạnh.
Tại các nhà máy lớn chuyên sản xuất cá làm sushi, người ta áp dụng kỹ thuật rọi đèn (candling) để t́m giun anisakis trong cá. Tất cả các lát cá đều được trải mỏng trên một mặt kính bên dưới có đèn rọi ngược trở lên. Những lát nào có giun đều bị loại ra ngoài hết. Sau đó cá được làm đông lạnh qua phương pháp flash freezing, có nghĩa là làm đông lạnh rất nhanh ở một nhiệt độ thật thấp để hương vị cá không bị mất đi nhiều.
Truờng hợp ăn cá sống nhiễm giun anisakis, thực khách có thể bị ngứa ở cổ họng khiến họ phải ho khạt giun ra ngoài.
Nếu bị nuốt vào bụng, giun anisakis sẽ bám vào ruột hoặc chui sâu vào lớp cơ của thành ruột, gây nên những cơn đau bụng và nôn mửa dữ dội.
Giun cũng có thể xuyên thủng qua ruột và lọt vào xoang bụng gây nên viêm màng bụng rất nguy hiểm, tuy nhiên ca này rất hiếm thấy xảy ra. B́nh thường, sau 3 tuần lễ th́ giun sẽ bị loại ra ngoài, hoặc nó tự hủy đi. Khoa học gọi bệnh nhễm giun này là Anisakiasis.
Số người bị nhiễm giun anisakis tại Bắc Mỹ vẫn c̣n ở mức độ rất thấp không đáng kể. Nhật Bản và Ḥa Lan có tỉ số người bị nhiễm cao nhất. Trước t́nh h́nh phát triển quá nhanh của các shusi bars khắp nơi trên thế giới, người ta sợ bệnh anisakiasis sẽ c̣n gia tăng thêm hơn nữa!
Gỏi cá sống là đặc sản của vùng duyên hải VN. Món gỏi cá sống tuy rất ngon nhưng nó vẫn là mối đe dọa đối với sức khỏe chúng ta.
Cá sống có thể nhiễm khuẩn và nhiễm kư sinh trùng mà đáng kể nhất là giun đầu gai Gnathostoma. Loại giun này rất phổ biến tại vùng Đông Nam Á, Nam Mỹ, Mexico, Peru và Ecuador.
VN là một trong những quốc gia có tỉ lệ nhiễm giun đầu gai khá cao.
Giun trưởng thành (adult) sống trong bao tử chó và mèo. Trứng giun theo phân nhiễm vào nước mưa chảy xuống ao hồ sông rạch. Trứng nở ra ấu trùng (larvae) và bị một loại giáp xác (crustacea) thật nhỏ có tên là cyclop ăn vào. Cá, lươn, rắn, ếch nhái, gà vịt, và các loại thủy cầm (waterfowl) đương nhiên nuốt cyclop vào bụng và bị nhiễm giun đầu gai. Trong các loài vật vừa kể, ấu trùng giun sẽ định vị trong thịt.
Khi chúng ta dùng cá sống, ấu trùng vào bụng, xuyên ruột và đi tứ tung trong cơ thể chúng ta. Giun có thể vào gan, vào mắt, di chuyển dưới da, hoặc đến định vị trong năo hay trong tủy sống. Đây là bệnh Gnathostomosis.
Đi đến đâu, giun gây t́nh trạng viêm sưng đến đó. Tùy nơi giun định vị mà triệu chứng sẽ khác nhau. Ở mắt, sẽ làm giảm thị lực hoặc mù ḷa, và gây ho hen nếu ở hệ hô hấp. Nguy hiểm nhất là nếu giun định vị trong hệ thần kinh trung ương và gây chứng viêm năo tủy (encephalomyelitis), làm rối loạn cảm giác, liệt tứ chi và có thể chết. Không dễ ǵ chẩn đoán bệnh giun đầu gai. Nếu biết rơ nơi định vị của nó, th́ có thể làm sinh thiết (biopsy) để xét nghiệm. Người ta cũng có thể chẩn đoán bệnh qua xét nghiệm huyết thanh học (test ELISA)...
Vài năm gần đây Hội Dược Sĩ VN tại Hoa Kỳ cũng có đăng một bài nói về một ca nhiễm giun đầu gai ở một Việt kiều lúc về thăm quê hương. Trong thời gian ở VN, anh ta có nhậu với bạn bè món thịt rắn hổ mang, và đặc biệt là anh ta xơi sống nguyên tim rắn với hy vọng là sẽ được sung sức bằng 5 bằng 10 ngày thường. Khi trở về Hoa Kỳ, anh ta bắt đầu ngă bệnh và có dấu hiệu mệt mỏi yếu sức lạ thường lại thêm sốt, nổi mày đay ở chân, đau ở vùng gan, ớn lạnh về chiều. Kết quả xét nghiệm máu, cho thấy số bạch cầu eosinophils trong máu tăng cao 13.000.
Các bác sĩ bên Mỹ ṃ mẫm chữa trị bằng kháng sinh, nhưng bệnh vẫn không thuyên giảm.
Cuối cùng qua sự cố vấn của một nhà kư sinh trùng học, bác sĩ Nagami, thuộc The Centers for Disease Control & Prevention (CDC), bệnh đă được chẩn đoán chính xác : bệnh nhân đă bị nhiễm giun đầu gai Gnathostoma spinigerum. Thuốc Albenza (Albendazole) đă được sử dụng để trị dứt bệnh…
A serious case of Parasitic Infection, Vietnamese Pharmacists Association in the USA
Dung X. Dinh, M.D., Giang N. Trinh, D.Ph, Thomas D. Le, Ph.D
Comment
It is important when traveling to South America, Central Africa, the Middle East, India, and South East Asia to take allthe immunizations recommended by the CDC, and to exercise caution about foods and drinks.
Visitors to those areas should be vigilant about infectious diseases, such as malaria,cholera, typhoid fever, etc., as well as diseases caused by helminths, such as nematodes, flukes, and tapeworms, whichcan infest humans through rawor undercooked food.
And ifthey experience discomfort upon their return home, theyshould immediately seek medical treatment and inform theirphysician of the places they have visited.
Trường hợp có đi du lịch VN, Thailand hoặc Nam Mỹ, để pḥng ngừa giun đầu gai chúng ta chỉ nên ăn thịt, cá, rắn, lươn, ếch vv…đă được nấu thật chín mà thôi. Đông lạnh ở nhiệt độ trừ 20 độ C diệt được giun Gnathostomas.
Ngừa giun Anisakis bằng cách nào?
Cách tốt nhất và hữu hiệu nhất là chỉ ăn cá đă được nấu nướng thật chín.
1- Muối cá trong 7 ngày có thể diệt được giun Anisakis.
Hong khói cá cũng diệt được giun Anisakis.
Cơ quan FDA Hoa Kỳ khuyên nên làm đông lạnh cá ở độ lạnh -20 độ C. Phương pháp này chỉ có thể thực hiện ở các nhà máy sản xuất cá mà thôi. Với các tủ lạnh và tủ đông lạnh tư gia, chúng ta không thể đạt được mức lạnh -20 độ C.
Chỉ ăn sushi với những cá đă được làm đông lạnh rồi.
Nặn chanh, chế giấm vào các lát cá đều không diệt được giun… Uống thêm rượu mạnh cũng không ăn thua ǵ hết!
Kết luận
Tổ chức Y Tế Thế Giới (WHO) ước lượng có lối 40 triệu người trên thế giới đang bị nhiễm kư sinh trùng v́ ăn cá sống.
Năm 2002, cấp lănh đạo y tế VN cũng đă tuyên bố là có vào khoảng 5 triệu người VN trong diện nguy hiểm v́ có tập quán ăn cá sống, trong số này có lối 500 000 người đă bị nhiễm giun sán từ cá (Reuters Nov 26, 2002). Hiện nay vấn đề cá nhiễm sán lá gan rất nghiêm trọng tại các quốc gia vùng Đông Nam Á.
Về Việt Nam ăn gỏi cá sống vầ các loại rau mộc dưới nước rất nguy hiểm và rất dễ bị nhiễm sán lá gan Fasciola
Riêng tại Canada, xác xuất nhiễm kư sinh trùng từ các lát cá (filet) bán ra để làm sushi rất ư là thấp.
Việc tiêu thụ thủy hải sản sống hoặc nấu không thật chín lúc nào cũng vẫn là một mối đe dọa cho sức khỏe của chúng ta. Sự an toàn tuyệt đối hay là zero risk không bao giờ có được ./.
Bệnh Hamburger Trong Mùa Thịt Nướng
14/07/2020
BS Thú Y Nguyễn Thượng Chánh DMV
Mùa hè, bà con ḿnh tại hải ngoại thường có thói quen hay tổ chức nướng thịt ngoài trời, ngoài sân để ăn nhậu vui vẻ với gia đ́nh hoặc với bạn bè. Tây Mỹ gọi là tiệc Barbecue hay BBQ.
Ngộ độc thực phẩm đôi khi cũng có thể xảy ra sau buổi tiệc.
Nhẹ th́ ói mửa, đau bụng, bị tào tháo rượt chạy có cờ, c̣n nặng th́ tiêu chảy có máu, có thể kéo theo suy thận sau đó và nếu trị không kịp và không đúng cách th́ sẽ đi luôn.
Khoa học gọi đây là bệnh Hamburger.
***
blank
Bếp trưởng, chief cook biểu diễn (photo NTC 2011)
Thủ phạm: vi khuẩn E.coli 0157:H7
Có hằng trăm chủng huyết thanh (sérotype) E.coli, thuộc hệ vi sinh đường ruột của người và các loài động vật.
Chúng sống hài ḥa một cách tự nhiên trong ruột. Đôi khi chúng củng có ích cho sức khỏe của chúng ta, như giúp vào việc tổng hợp vitamin K, và vitamin B complex….
Bên cạnh các chủng hiền th́ cũng có một số ít chủng dữ có khả năng gây bệnh rất mạnh mà tiêu biểu nhất là E. coli 0157:H7. Vi khuẩn nầy đôi khi hiện diện một cách tự nhiên trong ruột các loài gia súc nhưng không làm cho chúng bị bệnh.
Tại Hoa Kỳ có lối 1% ḅ khỏe mạnh có mang vi khuẩn E coli 0157:H7 trong ruột.
E.coli 0157: H7 thường được t́m thấy nhiều nhất trong phân ḅ, kế đến nhưng hiếm hơn ở phân heo, dê,cừu và gà vịt.
Khi hạ thịt, phân có thể nhiễm vào phía ngoài quầy thịt và từ đó vi khuẩn sẽ đi lây nhiễm các nơi khác.
Thịt có thể bị nhiễm từ ḷ sát sanh, từ nhà máy biến chế (meatpacker), từ các chợ bán lẻ, trong nhà hàng và cả ngay trong nhà bếp cua chúng ta nữa.
Thông thường vi khuẩn E.coli trong phân ḅ chỉ nhiễm ở mặt ngoài của khối thịt mà thôi. Trong lúc xay thịt, vi khuẩn sẽ bị trộn vào bên trong, bở́ lẽ này mà thịt xay, thịt bằm hay thịt hamburger là những loại thịt dễ bị nhiễm khuẩn E.coli 0157:H7 nhứt so với các coupes thịt khác.
Thịt ḅ xay ép miếng (patties) c̣n được gọi là thịt hamburger (Photo Internet)
Mùa hè là mùa picnic nướng thịt ngoài trời.
Bệnh ngộ độc thực phẩm cũng thường xảy ra vào thời điểm nầy, cho nên người ta gọi là hội chứng barbecue (BBQ syndrome) hay bệnh hamburger.
Trong thực tế, vi khuẩn E.coli 0157:H7 cũng có thể được t́m thấy ở bất luận thức ăn thức uống nào đă bị nhiễm phân.
Vi khuẩn E.coli 0157:H7 có thể thấy trong thịt salami, rau cải, giá sống, bánh ngọt, trái cây (lớp ngoài vỏ), sữa tươi không được hấp tiệt trùng, nước robinet không được khử trùng bằng chlorine hoặc không được đun sôi, nước ép trái cây tươi không được hấp khử trùng (non pasteurized) trước khi bán ra, và lẽ đương nhiên cũng t́m thấy trong nước sông rạch ao hồ bị ô nhiễm bởi phân súc vật v.v.
Vi khuẩn E. coli 0157:H7 gây ra triệu chứng ǵ?
blank
Vi khuẩn E.coli 0157H7 (photo Internet)
Những triệu chứng thường thấy là tiêu chảy thật lỏng, đôi khi có máu nếu bị nặng, ói mửa, đau bụng quặn thắt và sốt nóng chút ít hoặc không có sốt ǵ cả. Triệu chứng thường xuất hiện sau khi ăn hay uống 1-2 ngày.
Đa số bệnh nhân sẽ b́nh phục trong thời gian 5-10 ngày. Từ 3% đến 5% trường hợp, bệnh có thể gây biến chứng sau vài ba tuần lễ, và thường hay xảy ra ở trẻ em từ 1 đến 10 tuổi, các cụ cao tuổi và người nào có hệ miễn dịch đă suy yếu sẵn.
Độc tố verocytotoxin của vi khuẩn E.coli 0157:H7 (verocytotoxin producing E.coli or VTEC)làm dung huyết (hemolysis), hủy hoại niêm mạc ruột gây ra tiêu chảy có máu và gây suy thận cấp tính (acute renal failure). Trường hợp nầy, khoa học gọi là hội chứng dung huyết và suy thận (Hemolytic-Uremic Syndrome hay HUS).
Bệnh nhân sẽ cảm thấy bị bồn chồn mệt mỏi, da tái mét, thiếu máu, sưng phù nề quanh mắt và ở cổ chân, cũng như lượng nước tiểu bài tiết bị suy giảm đi rất nhiều.
Không nên uống các thuốc trị tiêu chảy, thí dụ như loại loperamide (Imodium)…Thuốc kháng sinh không những tỏ ra vô hiệu quả mà lại c̣n có khuynh hướng làm biến chứng suy thận dễ bộc phát ra.
Most people recover in 5-10 days. There is no evidence that antibiotics improve the course of disease and, in fact, treatment with antibiotics may precipitate kidney complications. Anti-diarrheal agents, should also be avoided.
Hemolytic uremic syndrome is a life-threatening condition usually treated in an intensive care unit. Blood transfusions and kidney dialysis are often required. With intensive care, the death rate for Hemolytic Uremic Syndrome is three to five percent.
Hội chứng HUS rất nguy hiểm, và cần phải được chữa trị khẩn cấp tại bệnh viện bằng cách tiếp dịch truyền, tiếp huyết và lọc thận (renal dialysis).
Bệnh hamburger là nguyên nhân thường nhất của t́nh trạng suy thận ở trẻ em. Mặc dù được chữa trị tích cực nhưng tử số thường cũng khá cao, từ 3% đến 5%, và có lối 30% bệnh nhân phải chịu lọc thận suốt đời.
Ngoài biến chứng suy thận ra, khoảng 8% bệnh nhân có thể bị các biến chứng khác xảy ra trong một thời gian lâu dài thí dụ như huyết áp tăng cao, động kinh (epilepsy), tai biến mạch máu năo, mù ḷa và bại liệt, vân vân.
Ở trẻ em, dù đă hết bệnh, nhưng vi khuẩn E.coli 0157:H7 vẫn có thể c̣n được tiếp tục được thải ra ngoài trong 1-2 tuần lễ, v́ thế các triệu chứng trên cũng có thể xuất hiện sau khi hết tiên chảy.
Làm cách nào để ngừa bệnh hamburger?
*/ trước hết là giữ vệ sinh tối đa thí dụ như rửa tay kỹ trước và sau khi làm bếp, cũng như sau khi đi toilette (để tránh lây nhiễm cho người khác, nếu ḿnh đang bị tiêu chảy);
*/ rửa kỹ dụng cụ nhà bếp với nước savon, dùng thớt riêng biệt cho thịt và cho rau cải tươi…
*/ không ăn thịt c̣n sống hoặc nướng không đủ chín (chính giữa miếng thịt không được c̣n màu hồng hồng);
*/ thịt bằm, thịt xay, hamburger chỉ ăn khi thật chín;
*/ trữ lạnh hay đông lạnh thịt thà và thức ăn khi mua về hoặc chưa dùng đến;
*/ thức ăn đă được nấu chín rồi không nên để ở bên ngoài hơn 2 giờ đồng hồ mà nên cất vào trong tủ lạnh;
*/ muốn làm tan đá thịt đông th́ phải giữ nó trong ngăn lạnh để cho đá từ từ tan đi hay có thể làm tan đá trong ḷ vi ba microwave hoặc dưới ṿi nước ấm, nhưng phải đem nấu thịt ngay sau đó, không nên để thịt qua đêm trên lavabo cho tan đá…
*/ thịt đă được ướp rồi, không nên để bên ngoài mà phải cất trong tủ lạnh nếu muốn chờ cho thịt thấm;
*/ tránh đừng để thịt tươi hay nước thịt tiếp xúc trực tiếp với rau cải hoặc trái cây;
*/ muốn giữ lạnh một thức ăn, th́ phải giữ ở nhiệt độ từ +4 độ C trở xuống, c̣n muốn giữ nóng th́ phải từ +60 độ C trở lên...Khoảng cách từ +4oC đến +60oC là vùng nguy hiểm v́ vi khuẩn có thể tăng trưởng và phát triển dễ dàng;
*/ sau cùng là nên uống nước đă vô chai sẵn hay nước đun sôi hoặc các loại nước có ghi chữ pasteurized, không nên uống nước robinet.
Ăn thịt nướng thường xuyên cũng không tốt
Cách nấu nướng cũng có thể là nguyên nhân gây cancer.
Nhiệt độ càng cao, nướng càng lâu và thịt càng chín th́ càng tạo ra nhiều chất gây cancer.
Có hai loại chất được tạo ra lúc nướng: chất amines hétérocycliques AHC và chất hydrocarbures aromatiques polycycliques HAP.
AHC được tạo ra lúc thịt (thịt đỏ cũng như thịt trắng) phải chịu đựng một nhiệt độ quá cao.
HAP xuất hiện lúc nước thịt hay mỡ chảy ra, bốc khói tạo chất benzopyrène bám vào thịt. Đây là trường hợp thường thấy lúc nướng thịt trên lửa hoặc chiên trong chảo.
Nhiệt độ cao cũng có thể chuyển nitrite, có trong bacon hay hot dog hoặc trong thịt ướp, ra thành nitrosamine là một chất gây ra cancer.
Theo cơ quan Food and Nutrition Board của National Research Council Hoa Kỳ, th́ 35% cancer bắt nguồn từ thói quen và cách ăn uống mà ra, như ăn quá nhiều dầu mỡ, nhiều thịt đỏ (heo-ḅ-dê-cừu), ít chịu ăn rau cải và trái cây tươi và hơn nữa trong tổng số trường hợp cancer vừa kể th́ chỉ có 1% hay 2% gây nên bởi chất phụ gia mà thôi.
Làm sao bây giờ?
Các nhà dinh dưỡng cũng như Canadian Cancer Society khuyên chúng ta nếu có thích nấu nướng thịt đỏ th́:
+ lựa những thịt nhiều nạc, lóc bỏ bớt mỡ trước khi nướng;
+ nướng những phần thịt nhỏ nhằm giảm thời gian trên lửa;
+ ướp thịt trong môi trường acide, chẳng hạn như với chanh hoặc với giấm…
+ bao thịt lại trong giấy nhôm trước khi đem nướng;
+ nấu hoặc luộc sơ sơ miếng thịt trong trong nồi nước trước khi đem nướng thật sự trên ḷ barbecue;
+ giảm bớt độ nóng ḷ barbecue và thường xuyên trở bề miếng thịt lúc nướng...
+ ưu tiên cách nấu nướng với lửa nhỏ;
+ trong một tuần, giới hạn tối đa ba miếng thịt 85gr (3 ounces) cho một người, mỗi miếng không lớn hơn kích thước một lá bài;
+ nên lựa thịt biến chế không có bảo quản bằng nitrite…
+ và nên ăn kèm theo nhiều rau quả thí dụ broccoli, cải bắp chou, hay các loại hạt hoặc các loại trái cây v́ chúng có nhiều chất chống oxyt-hóa antioxydants
…
Giới kỹ nghệ thịt đă làm ǵ?
blank
Bs Thú y Nguyễn Thượng Chánh kiểm tra xem quầy thịt ngựa có bị nhiễm phân không
Những năm gần đây, kỹ nghệ thịt Hoa Kỳ và Canada thỉnh thoăng lại phải gánh chịu nhiều thiệt tḥi và tai tiếng xuyên qua những biến cố ngộ độc thực phẩm, phần lớn là do thịt không trong lành gây ra. Vi khuẩn E.coli 0157 :H7 thường được nhắc nhở đến nhiều nhất. Mỗi khi xảy ra ngộ độc, giới trách nhiệm phải cho điều tra nguyên nhân, xác định lô hàng nào bị nhiễm khuẩn để bắt buộc thu hồi và hủy bỏ.
Để khắc phục t́nh trạng bất lợi trên, giới kỹ nghệ thịt đă bắt đầu cho áp dụng một số phương pháp nhằm tiêu diệt hay để giúp giảm thiểu sự nhiễm khuẩn trên thịt:
- Xạ chiếu (irradiation) thịt bằng tia Gamma của chất phóng xạ Cobalt 60 hoặc Cesium 137 là một trong những phương pháp có thể nói là hữu hiệu nhất. Cơ quan FDA Hoa kỳ đă chấp thuận phương pháp xạ chiếu thịt. Kỹ nghệ biến chế thịt đă bắt đầu cho áp dụng kỹ thuật mới mẻ này đối với một số sản phẩm thịt như các loại patties (thịt hamburger ép thành miếng sẵn) chẳng hạn.
Giới kỹ nghệ thịt Canada cũng đ̣i hỏi và làm áp lực mạnh mẻ với chính phủ của ḿnh để họ được quyền sử dụng kỹ thuật xạ chiếu thịt như bên Hoa Kỳ. Health Canada trên nguyên tắc đă đồng ư,nhưng cũng c̣n hơi ngần ngừ v́ đa số người tiêu thụ vẫn c̣n e dè mỗi khi nghe đến hai chữ phóng xạ.
Ngoài ra, một số phương pháp sau đây cũng đôi khi được sử dụng để làm giảm mức độ nhiễm khuẩn của quầy thịt trước khi đem trữ vào pḥng lạnh :
- Dùng hơi nước nóng hay nước nóng ( 85oC) phun xịt lên quầy thịt trong ṿng 5-10 giây.
- Phun xịt (spray ) quầy thịt với dung dịch chlorine 50 ppm.
- Phun xịt quầy thịt với dung dịch lactic acid 2% hoặc acetic acid 2%
- Phun xịt quầy thịt với chất Activated Lactoferrin
Nh́n kỹ : quầy thịt ḅ bị nhiễm phân tại vùng cổ (photo internet)
T́nh h́nh vi khuẩn E.coli 0157:H7 tại Việt Nam ra sao?
Vi khuẩn E Coli 0157: H7 là vấn đề lo nghĩ chánh tại các quốc gia Âu Mỹ. Khi có một biến cố ngộ độc thực phẩm xảy ra th́ những người “trách nhiệm vệ sinh an toàn thực phẩm” bằng mọi giá phải t́m cho ra nguồn thực phẩm gây bệnh, và tác nhân gây bệnh là ǵ.. Sau đó là ra lệnh lập tức cho thu hồi tất cả thịt thà bị nhiễm khuẩn…
Năm 2005, nhóm khảo cứu của giáo sư Naboru Nakasome, Hoang Huy Trân et als có xác định được sự hiện diện của vi khuẩn E. coli 0157:H7 trong phân ḅ tại Việt Nam.
Khảo cứu trên được đăng tải trong The American Tropical Medicine and Hygiene march 2005:
Isolation of E.coli 0157:H7 from fecal samples of cows in Vietnam
Một khảo cứu khác củaViện Khảo cứu miền Trung và Đại Học Nông Lâm Huế cũng cho biết có từ 3%-4% trâu ḅ khoẻ mạnh có chứa vi khuẩn E. Coli 0157:H7 trong ruột.
Tỷ lệ nhiễm vi khuẩn E. coli O157:H7 ở trâu, ḅ khỏe mạnh tại một số tỉnh Nam Trung Bộ
XÁC ĐỊNH TỶ LỆ NHIỄM VÀ KHẢ NĂNG KHÁNG KHÁNG SINH CỦA VI KHUẨN E. COLI O157:H7 TRÊN TRÂU, B̉ KHỎE MẠNH Ở MỘT SỐ TỈNH NAM TRUNG BỘ-Thực hiện bởi 1. Phân viện thú y miền Trung 2. Đại học Nông lâm Huế
“Theo thống kê của tổ chức y tế thế giới, mỗi năm Việt Nam có 8 triệu người (chiếm xấp xỉ 1/10 tổng dân số) bị ngộ độc thực phẩm hoặc ngộ độc do liên quan đến thực phẩm”(Theo www.baomoi.com)
Báo chí bên nhà cho biết bệnh ngộ độc thực phẩm rất thường hay thấy xảy ra, đặc biệt là trong các bếp ăn tập thể…
Tại Hoa Kỳ, mỗi năm có khoảng 48 triệu ca ngộ độc thực phẩm, 128 000 người phải nhập viện và có 3000 tử vong.(CDC)
Riêng ngộ độc do vi khuẩn E.coli 0157:H7: lối 73 480 bệnh nhân, 2168 nhập viện, 61 tử vong.
“An estimated 73,480 illnesses due to E. coli O157 infection occur each year in the United States, leading to an estimated 2,168 hospitalizations and 61 deaths annually and it is an important cause of acute renal failure in children . (CDC)
*Vào tháng 3 đến đầu tháng 5 năm 2010, một biến cố ngộ độc do vi khuẩn E. coli nhiễm từ cải Romaine lettuce đă xảy ra tại Michigan, New York, Tennessee và Pennsylvania Hoa Kỳ. Thủ phạm là một chủng E. coli mới: đó là E.coli 0145... Đây là một chủng loại hiếm thấy nên ít được các nhà khoa học quan tâm đến...
E. coli 0145 cũng gây bệnh tương tợ như E. coli 0157:H7 và biến cố trên đă làm cho vài chục người ngă bệnh.
*Trong tháng 5/2011, Âu Châu chấn động v́ bệnh ngộ độc thực phẩm do E.coli 0104, một chủng loại rất hiếm thấy.
Người ta nghi rằng nguồn lây nhiễm là từ dưa leo hữu cơ organic xuất phát từ vùng Almeria và Malaga, thuộc Tây Ban Nha và được nhập vào các quốc gia Âu Châu.
Tính đến 3/5/2011, Đức là quốc gia bị nặng nhất với trên 300 nguời bệnh và 11 tử vong. Ngoài ra, dịch bệnh cũng được thấy xuất hiện tại Thụy Điển, Đan Mạch, Đức, Anh Quốc, Ḥa Lan, Pháp…
Cũng tương tự với vi khuẩn E.coli 0157:H7, độc tố verocytotoxin của chủng E.coli 0104 cũng tạo ra biến chứng nặng về máu, về thận và có thể về cả hệ thần kinh trung ương nữa.
Khoa học gọi chúng là verocytotoxin producing E.coli (VTEC)
Cuối cùng, ngày 13/6/2011 Gs Reinhard Burger, giám đốc Viện Pasteur Robert Koch Institute của Đức Quốc đă lên tiếng nh́n nhận thủ phạm E. coli 0104 đă làm thiệt mạng 35 người và 3256 người bệnh xuất phát từ giá sống (bean sprout) của Đức.
*Tháng 8/ 2012 báo chí có nói đến hằng trăm người Nhật bị ngộ độc thực phẩm do ăn dưa cải muối sản xuất tại Nhật bản nhưng nguyên liệu cải th́ được nhập từ Trung Quốc.
Có 6 người chết v́ đau bụng, tiêu chảy, ói mửa và có thể kèm theo dung huyết và suy thận. Đa số là người già và có một bé gái.
Thủ phạm được xác định là vi khuẩn E coli 0157H7 hiện diện trong cải nhập từ Trung Quốc.
*Tháng 3, 2013 một biến cố ngộ đôc thực phẩm do vi khuẩn Shiga toxin producing E.coli 0121 (STEC 0121) đă xảy ra tại 15 tiểu bang Hoa Kỳ. Nguồn thực phẩm đông lạnh sản xuất từ công ty Farm Rich Brand Frozen Food Products. Có 24 người bệnh. 33% phải nhập viện và một bệnh nhân biểu lộ triệu chứng thận HUS. Công ty Farm Rich Brand Frozen Food Products phải cho thu hồi 196 222 lbs thịt gà đông lạnh.
Hai món ăn làm từ thịt ḅ sống cần phải cẩn thận.
Steak tartare: món Âu Châu và Bắc Mỹ- Làm từ thịt ḅ xay hay bằm nhỏ và hoàn toàn c̣n sống.
Bàn Tay Lông Lá Của Kỹ Nghệ Thực Phẩm
10/07/2020
Bs thú y Nguyễn Thượng Chánh DVM
Pic 1
FOOD,INC
Food, Inc. (tựa đề Pháp ngữ: Les Alimenteurs), là tên một cuốn phim tài liệu rất nổi tiếng do nhà sản xuất Robert Kenner thực hiện năm 2008 tại Hoa Kỳ.
Cốt truyện được phỏng theo tác phẩm Fast Food Nation của Eric Schlosser, xuất bản năm 2002 .Phim được diễn giải bởi GS Michael Pollan và nhà báo Eric Schlosser.
Food, Inc. là một trong số 5 cuốn phim được đề nghị nhận Oscar (82nd Academy Awards 2010) trong thể loại phim tài liệu. Cuối cùng phim The Cove đă trúng giải.
***
Food, Inc. nói về vấn đề ǵ?
Đây là chuyện tập đoàn kỹ nghệ thực phẩm Hoa kỳ đă dùng thế lực đồng tiền, các cuộc vận động hành lang (lobby), và bàn tay lông lá của họ để mua chuộc và hối lộ một số nhà lănh đạo cao cấp hầu nắm giữ những chức vụ then chốt trong chánh phủ để tạo những hậu thuẩn thuận lợi cho kỹ nghệ thực phẩm.
Họ không ngớt tung ra những lối quảng cáo vô cùng khoa học và rất hấp dẫn nhằm rù quến tập thể người tiêu thụ về những loại sản phẩm mới.
Họ tập cho chúng ta có những thói quen ăn uống mới để phù hợp và thích ứng với sự tiến hóa của xă hội ngày nay.
Nói tóm lại họ muốn chúng ta cứ việc nhắm mắt ăn đi, uống đi, càng nhiều càng tốt, nhưng đừng bao giờ thắc mắc đến việc sản phẩm được sản xuất như thế nào cũng như đừng quan tâm đến khía cạnh vệ sinh và sự trong lành của sản phẩm. Tất cả đều được cơ quan FDA “áp pru” mà!
Khỏi phải nói, qua cách quảng cáo, qua các h́nh ảnh trên nhăn hiệu, nào là cảnh thiên nhiên, cảnh đồng quê yên tịnh, cảnh con ḅ dang ăn cỏ, cảnh em bé bụ bẫm, thiếu nữ tươi cười thật duyên dáng… họ tạo cho chúng ta h́nh ảnh môt sản phẩm mang tính chất thiên nhiên, rất bổ ích và rất tốt cho sức khỏe.
Nh́n sơ qua, trong mỗi siêu thị Hoa kỳ có chứa lối 47,000 sản phẩm. Ư niệm về mùa không c̣n thấy trong các chợ Mỹ. Mùa nào cũng vậy, trái cây, rau cải đầy ấp quanh năm. Lúc nào cũng có cà (tomate) tươi đỏ vô cùng hấp dẫn. Người tiêu thụ đâu có biết rằng sản phẩm đă đến từ một phương trời xa xôi nào đó lúc nó c̣n xanh trên cành nhưng nhờ kỹ thuật tinh xăo về tồn trữ và vú ép bằng ethylen trước khi đem bán nên trái cà đă trở nên đỏ hồng vô cùng bắt mắt.
Ngành canh nông Hoa kỳ áp dụng lối sản xuất và canh tác thật khoa học và rất quy mô (production de masse) ngoài sức tưởng tượng của chúng ta.
Có thể nói 90% sản phẩm bán trong siêu thị đều có chứa dưới một h́nh thức nào đó nguyên liệu trích từ bắp, từ đậu nành hoặc từ cả hai.
Ngày nay, cách ăn uống của chúng ta cũng đă thay đổi nhiều, khác xa ngày xưa.
Các công ty đầu sỏ đều trốn hết
Nhà sản xuất phim cũng có mời các công ty then chốt như Monsanto, Tyson Foods, Smithfield Foods, Perdue Farms xuất hiện để có tiếng nói trong phim, nhưng đều bị họ khước từ hết.
Những công ty nhỏ th́ dám cho thâu h́nh và dám bài tỏ ư kiến của họ: một nhà máy làm thịt gà bằng tay theo kiểu xưa. Qua những h́nh ảnh ghi nhận được, họ muốn nhắc nhở cho mọi người biết là con gà được làm thịt như thế đó từ ngàn xưa chớ không phải như những con gà trong bọc cellophane trong các siêu thị.
Một ngân khoản khá lớn đă được nhà sản xuất dự trù trong trường hợp bị các đại tài phiệt lôi ra toà v́ tội dám đụng chạm tới quyền lợi của họ.
Chúng ta c̣n nhớ, trước đây, ngày 16/04/1996, trong một talk show trên TV,Oprah Winfrey phỏng vấn Howard Lyman, một người cổ vơ cho việc ăn chay. Oprah ngẫu hứng khuyên mọi người đừng nên ăn thịt ḅ v́ có thể trúng nhầm thịt ḅ điên. Được biết vào thời điểm đó bệnh ḅ điên đang hoành hành dữ dội bên Anh Quốc, nhưng bên Hoa kỳ th́ chứa có bệnh "mad cow" . Được biết, Oprah rất có uy tín đối với một số rất lớn dân chúng Mỹ. Chương tŕnh của Oprah thu hút cả triệu fans theo dơi. Nhưng một số nhà chăn nuôi ḅ ở Texas không hài ḷng lắm trước lời phát biểu tai hại trên. Họ lôi Oprah ra ṭa và đ̣i được bồi thường 12 triệu dollars. Vụ án dằng co, và kéo dài 6 năm trời. Cuối cùng Oprah được tha bổng. Tiền luật sư tốn sơ sơ chỉ có một triệu đô mà thôi. Hú hồn, hú vía, tai qua nạn khỏi!
Bàn tay lông lá của kỹ nghệ thực phẩm
Những quyết định của họ có tính chất thuần túy kinh doanh chẳng hạn như dành ưu tiên cho một loại sản phẩm nào đó. Cách sản xuất đặt nặng vào lợi nhuận hơn là quan tâm đến các khía cạnh khác như tính bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe mặc dù họ có kể ra lê thê trong quảng cáo.
Thực đơn giảm bớt, món ăn đơn giản và phục vụ nhanh là những nét nổi bật nhất của fast foods.
Chính sự ra đời của phương thức mua thức ăn nhanh fast foods trong khi ngồi chờ trong xe (Drive In) vào những năm 1930 đă ảnh hưởng một phần lớn đến đường lối và cách sản xuất trong lănh vực canh nông và chăn nuôi.
Nói về McDo
Food, Inc. đă mô tả và phân tách nguồn gốc của việc sản xuất ra các loại thực phẩm trong kỹ nghệ fast foods, đặc biệt là McDonald’s.
Để thỏa măn tham vọng, McDo quyết định cho hạn chế bớt một số sản phẩm để có thể tập trung vào những món mà họ có thể sản xuất dễ dàng với một khối lượng khổng lồ. Công nhân McDo được huấn luyện để làm chỉ có một viêc mà thôi, như vậy McDo trả lương rẻ và có thể dễ dàng thay thế họ lúc cần
Ngày nay McDo đang dẫn đầu thế giới về kỹ nghệ fast foods và họ đồng thời là nhà thu mua thịt ḅ lớn nhất. Tính chất nhất của McDo đă làm thay đổi hoàn toàn kỹ nghệ chăn nuôi ḅ thịt tại Hoa Kỳ.
Pic 2
BS CHÁNH KHÁM THỊT HEO
ONgày xưa, người gơ đă một thời từng là thú y sĩ của cơ quan Kiểm Tra thực Phẩm Canada CFIA nên thỉnh thoảng cũng có đến làm việc tại nhà máy chuyên hạ thịt ḅ cái phế thải (ḅ hết c̣n sản xuất sữa, ḅ yếu, ḅ bệnh, ḅ què, ḅ lết khi xuống xe, ḅ già cần loại bỏ). Đó là nhà máy Levinoff-Colbex tại thành phố St Cyrille de Wendover, không mấy xa thành phố Drummondville, cách Montréal 115 Km về phía đông.(ngày nay đă đóng cửa).
Ḅ phế thải, danh từ trong nghề gọi là vache de réforme, cull cattle.
Mỗi năm nhà máy hạ thịt lối 150,000 con. Tất cả thịt đều được chuyển hết về nhà máy biến chế (processing plant) Levinoff ở Montreal để làm ra những loại sản phẩm bán cho các chợ thịt trong đó McDo là một khách hàng quan trọng.
Thịt ḅ cái phế thải được xếp hạng D, th́ không thể nào sánh bằng thịt thượng phẩm hạng A được.
Theo website McDO Hoa Kỳ cho biết họ chỉ sử dụng thịt ḅ thượng đẳng nuôi bằng bắp. Họ cũng có nhập một ít thịt ḅ từ Úc và Tân Tây Lan. Tuyệt đối McDo không xài thịt nhập từ Nam Mỹ.
Kư giả Eric Schlosser đă nói trong phim:
“Cách chúng ta ăn uống từ 50 năm qua đă thay đổi nhiều hơn khoảng thời gian 10,000 năm trước. Thực phẩm chúng ta dùng đến từ những nhà máy sản xuất mà nơi đó người công nhân cũng như con vật đă bị ngược đăi. Ngoài ra sản phẩm cũng càng ngày càng trở nên nguy hiểm hơn cho sức khỏe, vấn đề mà kỹ nghệ cố t́nh che dấu”.
Trong những năm 70, tại Hoa Kỳ 5 nhà máy lớn nhất nắm 25% thị trường thịt. Ngày nay họ nắm trên 80%.
Khác với ngày xưa, nhà chăn nuôi không c̣n là chủ của con gà của ḿnh nữa.
Tyson Foods là một công ty chuyên sản xuất, hạ thịt và biến chế thịt gà quan trọng nhất Hoa Kỳ. Chính họ cho nhà chăn nuôi vay tiền và hướng dẫn kỹ thuật trong việc nuôi gà.
Xay cất một chuồng gà tốn lối 300,000$. Tyson cung cấp cho người nông dân gà con để nuôi theo điều kiện và kỹ thuật họ chỉ dẫn.
Người nuôi gà không c̣n có một sự tự do nào hết. Họ không thể làm theo như ư họ muốn được. Xây hai chuồng gà, người chủ trại phải nợ Tyson trung b́nh là 500,000$. Rồi c̣n phải tốn thêm tiền trang bị thêm máy móc nầy nọ khi Tyson đ̣i hỏi.
Gà được nuôi dưỡng và hạ thịt trong một khoảng thời gian bằng phân nửa thời gian của 50 năm về trước, nhưng con gà lại nặng gấp hai lần ngày xưa.
Khi gà được 48 ngày tuổi, người chủ nuôi bị bắt buộc phải bán hết cho Tyson để được làm thịt.
Trên 30% đất canh tác tại Hoa Kỳ được sử dụng để trồng bắp trên những cánh đồng bát ngát ngút ngàn c̣ bay thẳng cánh chó chạy cong đuôi.
Theo Troy Rousch, phó chũ tịch American Corn Grower Association th́ giá cả bắp quá rẻ là nhờ vào chánh sách tài trợ của chánh phủ Hoa Kỳ nhằm mục đích giữ giá bắp bán ra dưới giá sản xuất.
Nói trắng ra nhà sản xuất được chánh phủ trả tiền để sản xuất trên mức nhu cầu thật sự, nhằm để thỏa măn quyền lợi của các đại tài phiệt multinationales như Cargills, the ADMs (Archer Daniels Midland), the Tysons, Smithfield. Các công ty đầu sỏ nầy có lợi khi mua bắp dưới giá sản xuất.
Bắp là thức ăn chính dùng trong chăn nuôi.
Ḅ từ trước tới giờ chỉ ăn cỏ, nhưng ngày nay chúng bị bắt buộc phải ăn bắp.
Lư do: giá bắp rẻ, bắp giúp ḅ mau mập, cần ít diện tích đất nhưng nuôi được nhiều ḅ.
Từ chiều hướng nầy đă xuất hiện ra các khu vỗ béo vô cùng rộng lớn để nuôi thúc ḅ bằng bột bắp trước ngày gởi đi hạ thịt. Đó là những Concentrated Animal Feeding operations CAFOs chứa cả chục ngàn con ḅ, sống lầy lội trên môt “biển phân” nhơ nhớp, vô cùng khủng khiếp và mất vệ sinh không thể tưởng tượng nổi.
Gs Michael Pollan cho biết sự đa dạng và phong phú trong thị trường thực phẩm chẳng qua là ảo giác mà thôi.
Thật ra chỉ có một vài đại công ty nắm việc sản xuất bắp mà thôi.
Tất cả các thực phẩm công nghiệp ngày nay đều là kết quả của một sự xếp đặt một cách khôn ngoan và khoa học về nguyên liệu lấy từ bắp.
Kỹ nghệ thực phẩm áp dụng kỹ thuật chuyển đổi gène để tạo ra môt sản phẩm mới có những nét hoặc những hương vị mà người tiêu thụ mong đợi.
Một điểm nổi bật nhất là việc sử dụng đường fructose cao của sirop bắp để tạo vị ngọt trong hầu hết thức ăn thức uống.
Tại Hoa Kỳ và Canada lối 40% thức ăn và thức uống bán trong các siêu thị đều có chứa đường fructose cao high fructose corn syrup (HFCS).HFCS được thấy trong trong các loại nước ngọt như Coca, Pepsi, Seven Up, soda, iced tea, chocolate, yogurt, bánh ḿ sandwich, ketchup, tomato soup, cereal, thỏi cớm ngọt (energy bars, barres tendres, chewy granola bars), trong các loại bánh kẹo, và trong mật ong (honey) được pha HFCS một cách bất hợp pháp, v.v.
Từ hơn 20 năm nay HFCS đă được kỹ nghệ thực phẩm sử dụng hết sức rộng răi trong thức ăn thức uống sản xuất theo lối công nghiệp. Vào cơ thể HFCS sẽ tạo ra các chất reactive carbonyls và làm tổn hại tế bào bêta của tụy tạng (nơi sản xuất insuline) và dẫn tới bệnh tiểu đường type 2.
Các thí nghiệm sơ khởi ở người cho thấy, fructose cũng làm tăng cân, gây béo ph́ do tác dụng xấu trên liều lượng của hai loại hormones liên hệ đến sự no (satiety) và sự đói bụng (appetite). Đó là hormone leptin và hormone ghrelin.
Các khảo cứu c̣n cho biết việc nuôi ḅ bằng bắp sẽ đưa đến sự xuất hiện của những chủng vi khuẩn E. coli trong hệ tiêu hóa của con vật. Đó là chủng E. coli 0157:H7 vô cùng độc hại, thường gặp trong những khu vỗ béo ḅ CAFOs, ngập phân mà con vật phải sống thường xuyên trên đó ngày này qua ngày khác. Khi gởi đi làm thịt, da ḅ vô cùng dơ bẫn, lem luốt những mảng phân khô cứng.
Trong điều kiện hạ thịt như thế, thịt ḅ dễ bị nhiẽm khuẩn E. coli 0157:H7 lúc làm ra. Một miếng thịt bằm, c̣n gọi là thịt hamburger (beef patty) có thể chứa các phần thịt của cả ngàn con ḅ lúc thịt được xay và được trộn chung với nhau. Nguy cơ nhiễm khuẩn được tăng lên cả ngàn lần.
Trong những năm 70 có cả ngàn nhà máy làm thịt ḅ. Nay chỉ có 13 nhả máy biến chế cho hầu hết tất cả thịt ḅ tại Hoa Kỳ.
Mỗi giờ giết 400 con ḅ ḿnh mẩy đầy phân. Bởi lư do nầy th́ không thể nào có được một loại thịt hoàn toàn sạch được.
Vi khuẩn E.coli 0157:H7 là tác nhân của bệnh hamburger gây tiêu chảy có máu và suy thận vô cùng nguy hiểm đặc biệt là ở trẻ em.
Bà Barbara Kowalcyk đă mất một đứa con trai 12 ngày sau khi cháu chẳng may ăn phải một cái hamburger có nhiễm khuẩn. Phải 16 ngày sau công ty thịt ḅ trách nhiệm mói chịu ban bố lệnh cho thu hồi ( recall) lô thịt nguy hiểm. Kỹ nghệ thịt quả quyết với bà Kowalcyk là cái chết của cháu Kevin không có liên hệ ǵ hết tới việc thu hồi thịt.
Măi cho đến nhiều năm sau họ mới chịu nh́n nhận trách nhiệm trước ṭa án.
Họ đẩy chúng ta về hướng thực phẩm không trong lành
Phim Food, Inc. cho chúng ta biết về thói quen mua thực phẩm của những gia đ́nh có lợi tức thấp.
Với một dollar chúng ta không thể mua được một bông cải broccoli, nhưng có thể mua một fast food cheeseburger hay bất cứ một thức ăn tương đương nào đó trong siêu thị, chẳng hạn như chips, cookies, nước ngọt có gas (carbonated beverages).
Pic 4
HỌ ĐÂY CHÚNG TA VỀ HƯỚNG THUC PHẨM KHÔNG TRONG LÀNH
Gs Michael Pollan nói rằng kỹ nghệ thực phẩm đă chủ tâm hướng vào những sản phẩm chứa loại calorie xấu, v́ nguyên liệu sử dụng nằm trong nhóm hoa màu tiện ích (commodity crop) nên chúng được chánh phủ tài trợ, đặc biệt là bắp.
Hậu quả cho thấy hiện tượng mập ph́ là chỉ điểm rơ rệt của mức thu nhập gia đ́nh.
Kỹ nghệ thực phẩm th́ cho rằng đó là vấn đề trách nhiệm của mỗi cá nhân.
Mấu chốt thật sự của vấn đề là chánh sách về canh nông (farm policy) của chính phủ (Gs Pollan thích gọi đó là food policy hơn), cho thấy thức ăn nào càng ít bổ dưỡng cho sức khỏe th́ càng dễ t́m, dễ mua.
Dân nghèo ở Hoa kỳ bị béo ph́ và bị tiểu đường loại 2 nhiều nhất cũng là chuyện đương nhiên mà thôi.
Gs Polland xem việc áp dụng kỹ thuật chuyển đổi gène như chuyện “ấn nút tiến hóa” (pressing our evolutionary buttons).
Cơ thể chúng ta đă được program “hard wired” đối với ba món: muối, mỡ và đường. Tuy nhiên đó là những chất rất hiếm thấy trong thiên nhiên. Bởi vậy khi ăn vào chúng tạo cho cảm giác rất ngon miệng.
Ngày nay, một sự tiêu thụ quá nhiều chất đường fructose cao của sirop bắp HFCS và chất carbohydrate tinh chế (refined) sẽ làm tăng vọt insulin và làm hao ṃn dần dần khả năng chuyển hóa chất đường trong cơ thể.
Tiểu đường loại 2 trước kia là bệnh của những người trưởng thành, nhưng nay th́ cứ một trong ba trẻ em sanh sau năm 2,000 sẽ bị bệnh tiểu đường rất sớm trong giai đoạn c̣n trẻ tuổi. Con số trên thay đổi thành một trên hai em, nếu là dân gốc thiểu số.
Công nhân không hơn con vật
Đoạn phim quây lén trong nhà máy hạ thịt heo Smithfield ở Tar Heel, North Carolina cho chúng ta nghe lời nói bi thảm của một công nhân:
“Cách đối xử của họ đối với công nhân cũng giống như cách họ đối xử với heo vậy… họ không thèm quan tâm đến con vật v́ trước sau ǵ nó cũng sẽ bị giết chết mà thôi… người công nhân được đối xử như những người máy vậy”.
Tập đoàn Monsanto
Đoạn phim nói về Công ty Monsanto đă làm mọi người lạnh xương sống.
Công ty quốc tế Monsanto có thể xem như nắm toàn bộ các mùa màng đậu nành tại Hoa Kỳ thông qua một một hệ thống luật lệ phức tạp về quyền sở hữu di truyền (patents of genetic material) đă được Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ phê chuẩn năm 1980.
Pic 5
Tập đoàn Monsanto-ROUND UP READY
Monsanto sản xuất ra thuốc diệt cỏ có quang phổ rộng Round Up và đồng thời họ cũng tung ra loại đậu nành Round Up Ready đề kháng với thuốc diệt cỏ Round Up.
Qua phương pháp chuyển đổi gène, giống đậu nành Round Up Ready là giống terminated seed có nghĩa là chỉ trồng được có một lần duy nhất mà thôi. Hạt giống thu được từ đậu Round Up Ready không thể đem gieo trồng trở lại được.
Vậy là nông gia phải lệ thuộc măi măi vào Monsanto để mua theo hợp đồng thuốc diệt cỏ Round Up và hạt giống đậu nành Round Up Ready.
Monsanto c̣n là nhà sản xuất và phân phối hormone rbGH giúp làm tăng năng xuất ḅ sữa.
Tại Hoa Kỳ, bên cạnh vấn đề thịt ḅ nhiễm hormone, th́ sữa ḅ cũng chẳng khá ǵ hơn. Trên 30% ḅ sữa cũng thường được tiêm hormone tăng trưởng recombinant bovine Growth Hormone (rbGH) gọi tắt là bovine somatotropin (rbST). Đây là một loại hormone được chuyển đổi gène (genetically engineered hormone) do tài phiệt Monsanto sản xuất ra và phân phối dưới tên thương mại là Posalic. Hormone nầy giúp tăng năng suất sữa lên rất khả quan. Mặc dù bị chống đối dữ dội khắp nơi nhưng rbST vẫn được cơ quan FDA Hoa kỳ chấp thuận cho phép sử dụng như thường từ năm 1993.
Rất nhiều công tŕnh khảo cứu giá trị trên thế giới đă cảnh giác dư luận về mối nguy hại có thể có của hormone rbST đối với sức khỏe chúng ta nhất là đối với trẻ em.
Ngoài Hoa kỳ ra, các quốc gia sau đây cũng được thấy có áp dụng phương pháp tiêm hormone rbST cho ḅ sữa: Nam Phi, Đại Hàn, Costa Rica, Ai Cập, United Arab Emirates, Honduras, Do Thái, Kenya, Namibia, Peru, Nga, Slovakia, Zimbabwe…
Chỉ có Canada và các quốc gia thuộc khối Liên hiệp Âu châu th́ tuyệt đối không cho phép sử dụng hormone rbST trong kỹ nghệ sữa của xứ họ.
Monsanto sử dụng những đ̣n chánh trị và pháp lư để ép buộc nhà nông, kể cả những người không có hợp đồng với họ, phải ngưng ngay việc để dành hạt giống đậu nành để trồng lại.
Monsanto có cả một đội ngủ chuyên viên và luật sư ưu hạng. Họ cũng có đông đảo kiểm soát viên đi vào những cánh đồng đậu nành để điều tra sự vi phạm chủ quyền (patent infringement) và sau đó áp dụng những biện pháp chế tài, truy tố kẻ vi phạm ra ṭa cho họ mạt luôn.
Có trường hợp một một nông gia bị Monsanto lôi ra ṭa v́ trên cánh đồng đậu nành của anh ta có vài ba khóm đậu nành Round Up Ready. Cho dù anh ta hết mực kêu oan và viện lư do là tại gió đem giống đậu nành nói trên từ những cánh đồng lân cận sang đất anh, nhưng anh ta không thể chứng minh được điều đó.
Thường th́ bị cáo phải thương lượng dàn xếp, giải quyết ngoài ṭa với Monsanto (out of court settlement) để khỏi bị sạt nghiệp.
Đúng là sức mạnh của đồng tiền.
Vài nét sơ lược về Tổ hợp Quốc Tế Monsanto: Multinational Agricultural technology Corporation
- Đứng đầu thế giới về chất diệt cỏ Glyphosate (Round up)
- Đứng đầu thế giới về hạt giống chuyển đổi gène. (90% world’s GE seeds)
- Sản xuất và phân phốii hormone rbGH, recombinant bovine growth hormone
- Trụ sở chính: Creve Coeur, Missouri
- Sản xuất: thuốc diệt cỏ herbicides, thuốc trừ sâu pesticides, và hạt giống crop seeds
- Thương vụ: 11,965 tỉ $ (2008)
- Lợi tức: 2,024 tỉ $ ((2008)
- Nhân viên: 21,700 (2009)
(theo Wikipedia)
Cửa xoay ṿng (revolving door) tại Washington
Hầu như các quy định trong lănh vực kỹ nghệ thực phẩm đă suy yếu đi một cách thảm thương trong thời đại của Đảng Dân Chủ cũng như của Đảng Cộng Ḥa.
Chánh sách về thực phẩm của chánh phủ liên bang Hoa Kỳ thường phải chịu áp lực từ những siêu tập đoàn kỹ nghệ thực phẩm.
Chẳng hạn như trong trường hợp đặc biệt của Monsanto, người ta thấy rơ rệt có con đường được chính thức vạch ra từ tổ hợp Monsanto đến những chức sắc quyền lực cao của toà nhà lập pháp Capitol Hill.
* Trào cựu TT George W. Bush có Donald Rumsfeld cựu tổng trưởng quốc pḥng thời chiến tranh Irak và John Ashcroft, Us attorney general (từng là Governor Missouri, Senator Missouri)
* Trào cựu TT Bill Clinton có Mickey Cantor (US Trade Representative, US Secretary of Commerce) và Robert Shapiro, từng là cấp điều hành của Monsanto, thường hay nhận sự đóng góp từ Monsanto.
* Ngoài ra c̣n có mạng lưới của các chức sắc thuộc Environmental Protection Agency (EPA) và Food and Drug Administration (FDA) cũng có “nhiệm vụ” trong cửa xoay ṿng. Thí dụ như Michael Taylor, vừa làm việc tuần tự cho FDA và cũng vừa cho cả Monsanto.Ông ta là Deputy Commissioner for Foods của FDA.Với tư cách là luật sư của Monsanto, ông ta cố vấn công ty trong việc giải quyết vấn đề tranh chấp về nhăn hiệu của các loại thực phẩm chuyển đổi gène. Và với tư cách là một chức sắc “senior advisor” to the FDA Commissioner, ông ta quyết định không cần nhăn hiệu ghi rơ trên các thực phẩm bị chuyển đổi gène (genetically modified foods).
Tối Cao Pháp Viện( Supreme Court Justice) có Clarence Thomas. Ông ta là luật sư của Monsanto từ 1976 đến 1979. Chính Ông ta đă soạn thảo ra tất cả các quyết định pháp lư để ngăn cấm nông gia không được phép để dành đậu nành của họ lại để làm giống.
Kết luận
Mổi khi chúng ta ăn uống chính là chúng ta bỏ phiếu cho hệ thống sản xuất thực phẩm.
Nghĩ cho cùng, tất cả chúng ta đều nằm dưới quyền sinh sát và độc quyền của kỹ nghệ thực phẩm nên phải gánh chịu những quyết định của họ…
Đa số những cơn đau mà con người thường gặp không phải gây ra do giải phẫu hoặc mới bị thương mà thuốc mê có thể dùng để chữa nhưng c̣n những cơn đau kinh niên như viêm xương khớp hoặc đau ngắn hạn như nhức đầu và đau răng th́ chữa bằng cách nào. Với các đau này, một loại dược phẩm rất cần để giảm đau trong khi đó ta vẫn có thể đi làm được.
Vào mùa hè năm 1758, đức cha Edward Stone, ở Chipping Norton bên Anh bị sốt và viêm xương khớp. Vô t́nh ngài đă nhai cành của cây liễu trắng rất đắng , ngài rất ngạc nhiên mà thấy rằng cơn đau giảm. Ngài liền nghĩ ra cách để phơi khô và làm thành bột vỏ cây này và thử nghiệm để kiếm một liều hiệu nghiệm nhất.Trong ṿng năm năm sau ngài tặng món thuốc này cho năm mươi người khác và đều thấy công hiệu. Vui mừng với sự khám phá của ḿnh, ngày 25 tháng Tư năm 1763, ngài viết một bức thư cho bá tước Macclesfield, Hội trưởng Hoàng Gia, nhưng không được hồi âm.
Năm 1820, dược sĩ Thụy Sĩ Johana S.F. Pagenstecher bắt đầu lấy một chất từ lá của cây Spirea ulmaria, thường được gọi là lá dâu dê, rất công hiệu để giảm đau trong y học dân gian.
Báo cáo của Pagenstecher trên báo khoa học được đọc vào năm 1835 bởi nhà hóa học người Đức Karl Jacob Lowig, giáo sư hóa học ở Montpellier Uniniversity. Ông cũng cố gắng thay đổi lá cây Spirea ulmaria để loại bỏ tác dụng phụ quan trọng như cơn đau kích thích lớp lót của bao tử nhưng ông ta thấy phương pháp quá mất th́ giờ cho nên đă bỏ.
Salicylic acid chỉ được một số người mà cơn đau trầm trọng hơn cơn đau của chính dược phẩm.Một trong những người đó là Her Hoffma, sống ở thành phố Đức quốc Elberfield và bị bệnh viêm khớp khiến ông bị què quặt.Con trai của ông ta là một hóa học gia làm việc tại Bayer, một hăng dược phẩm rất lớn ở gần đó và vào năm 1895 anh ta quyết định thử nó để làm bớt cơn đau của bố. Anh ta làm giản dị hóa phương pháp của Gerhard và làm ra aceytylsalicylic acid. Hoffman bèn lấy một lọ nhỏ và đưa cho bố và ông này đă có một đêm hết đau trong nhiều năm. Về sau này người ta mới biết rằng thuốc đó không phải chỉ giảm cơn đau mà c̣n hạ nhiệt độ và viêm.
Đồng nghiệp của Hoffman là ông Heinrich Dresser nhận ra rằng dược phẩm mới có tác dụng rất tốt v́ nó chia làm hai ở máu.Để thử giả thuyết của ḿnh, ông ta bèn nuốt chửng một số acetylsalicylate và thường xuyên thử nước tiểu trong ṿng 12 giờ.Ông đă t́m ra dấu vết của salicylic acid nhưng không thấy chất acetylsalicylate: hợp chất quả có tách làm hai.
Đến năm 1899,Hopffman và Dreser đặt tên cho dược phẩm mới t́m ra của ḿnh:aspirin- chữ a cho acetyl, spir cho Spirea. Năm sau, công ty dược phẩm Bayer xin bản quyền cho aspirin, cho các hợp chất trực tiếp của hăng và h́nh dáng của các dụng cụ của hăng và bắt đầu bán một sản phẩm rất phổ biến trên thế giới.
Năm 1914, để đề pḥng sự lớn mạnh của chiến tranh và cũng để ngăn cản sự cung cấp của nước Đức, chính phủ Anh bèn tặng 20,000 bảng Anh cho những ai sống tại chính quốc hoặc ở Liên Hiệp Anh đă t́m ra một chất mới cho aspirin mà vẫn tránh né được bản quyền của Bayer.Chính quyền Úc Đại Lợi bèn tặng thêm 5000 bảng anh để khích lệ và hóa học gia George Nicholas nhận lời thách đố đó. Dùng các dụng cụ rất sơ sài và gần như mù v́ pḥng thí nghiệm của ḿnh bị nổ, ông ta t́m ra một cách để tạo ra một chất aspirin hết sức thuần túy và thắng giải.
Sau khi nước Đức thua trận, công ty British Alien Properties Custodian tịch thu tên “aspirin” và công ty Bayer mất bản quyền cả tên lẫn việc sản xuất dược phẩm. Trong số những cơ sở bắt đầu làm hợp chất là của George Nicholas; và sản phẩm “Aspro” của ông trở thành một loại aspirin bán nhiều nhất ngoại trừ nước Mỹ. Tại nước Mỹ, công ty dược phẩm Sterling, mặc dù đă không liên lạc với công ty Đức, tiếp tục sản xuất aspirin dưới dạng “Bayer”, một tên riêng. Xin nói rơ, tên riêng (Trademark) là một thương hiệu hàng hóa riêng, trong đó chứa đựng bất kỳ chữ, tập hợp của nhiều chữ, tên riêng và biểu tượng nào. Những từ ngữ này đă từng được sử dụng hoặc sẽ được đưa vào sử dụng trong thương mại để nhận dạng, phân biệt và giúp chỉ ra xuất xứ hàng hóa.
Nhưng khám phá về vỏ cây liễu của ngài Stone trong mấy năm về trước không phải là không được dể ư tới. Năm 1826, hai người Ư đă t́m ra chất chính của vỏ cây liễu một chất gọi là salicin và ba năm sau một hóa học gia người Pháp đă thành công khi t́m ra một chất dưới dạng thuần túy. Năm 1839, một hóa học gia khác người Ư đă lấy salycilic acid từ chất salicin và từ đó chất chính của aspirin được lấy ra từ cây liễu và cây dâu dê.Ngày nay chất này được tổng hợp, dùng phương pháp không khác nhiều lắm với phương pháp mà Herman Kolbe đă t́m ra tại Strasbourg vào năm 1874.
Măi đến năm 1971 các nhà nghiên cứu ở Anh mới t́m ra tại sao aspirin lại công hiệu như vậy. Prostaglandins, một nhóm như kích thích tố t́m thấy ở hầu hết các mô bào của cơ thể có vẻ như làm tăng sự nhạy cảm của đoạn cuối dây thần kinh tại nơi bị viêm và aspirin dường như có liên hệ tới công dụng của các chất này.
Sau này aspirin trở thành một phần của các chất được biết với tác dụng chống viêm mà ngày nay bao gồm cả các dược phẩm mới t́m ra là ibuprofen. Đến năm 1980, aspirin bị paracetamol qua mặt. Paracetamol được dùng lần đầu vào năm 1893 như một chất giảm đau rất b́nh dân của mọi người.
Sáu Cách Làm Cho Năo Bộ Chúng Ta Khỏe Mạnh Hơn
09/07/2020
TIỂU LỤC THẦN PHONG
Thanh Thanh 01
Đây là bài viết đăng trên tờ Natural Awakenings (số ra tháng 6/2020), một tờ Nội san của hệ thống Whole Food cung cấp cho khách hàng. Ronica O’Hara, một chuyên viên sức khoẻ tŕnh bày sáu cách làm cho máu lưu thông lên năo bộ tốt hơn và dĩ nhiên từ đó bộ óc chúng ta khoẻ mạnh hơn. Trong sáu cách ấy, phương pháp thứ năm có liên quan đến Phật giáo, tác giả không hẳn là Phật tử, phương pháp thứ năm “Chanting meditation” có nghĩa là: thiền, tŕ chú, cầu kinh, hát thánh ca... Thiền, không c̣n xa lạ với người phương Tây, trong số họ có nhiều người thực hành thiền để tâm thần thư thái, khoẻ mạnh chứ không hẳn thực hành v́ ư nghĩa tâm linh, cho dù thực hành với mục đích nào cũng đều tốt cả. Tôi thấy bài viết hay, hữu ích nhất là trong thời đaị hôm nay, những bệnh tật liên quan đến năo bộ rất nhiều: đăng trí, mất trí nhớ, đột qụy… thử thực hành theo biết đâu đem laị lợi ích cho ḿnh và nhất là laị có liên quan đến một phương pháp thực hành của đạo Phật. V́ thế tôi cố dịch bài này sang tiếng Việt, gởi tặng cho mọi người.
Trong sáu phương pháp mà tác giả tŕnh bày dưới đây, ngoài chuyên môn về dinh dưỡng và thể thao th́ việc thiền và châm cứu có nguồn gốc từ phương Đông và đă có lịch sử hàng ngàn năm. Việc thiền định trong Phật giáo là một phương pháp căn bản để thanh tịnh tâm, phát triển trí huệ. Thiền định là pháp tu quan trọng trong nhà Phật, vốn có nhiều trường phái khác nhau và phương pháp hành tŕ khác nhau như thiền minh sát, thiền Bắc tông… Thiền, ngoài ư nghĩa tôn giáo, tâm linh, ngày nay các nhà khoa học, bác sĩ phương Tây úng dụng thiền để chữa trị bệnh tâm lư cho người và cả thân bệnh. Bài viết này tŕnh bày rơ ràng lợi ích của việc ứng dụng thiền. Thiền làm giảm sự xung động của thân, xoa dịu căng thẳng, tăng lưu thông máu lên năo, cân bằng giao cảm và phó giao cảm…
Bài viết của Rinica O’Hara rất dễ hiểu, rành mạch, dẫn chứng cụ thể từ những báo cáo của các nhà khoa học, độ tin cậy cao. Sau đây là sáu phương pháp cụ thể:
Hệ thống mạch máu của chúng ta nối laị có thể dài đến bốn trăm dặm, mỗi phút phải bơm hàng lít máu mang ô xy, dưỡng chất đi khắp cơ thể và đào thải những chất cặn bă. “Bộ năo chúng ta là một cơ quan biến chất, nó cần rất nhiều ô xy và dưỡng chất để thực hiện chính xác những chức năng của nó và v́ thế nó cần một sự lưu thông máu lên năo thật tốt”- Emilie Wilson, nhà khoa học Naturopathic Physican của trung tâm Synergy Wellness ở Arizona nói như thế.
Khi mà máu lưu thông tốt, chúng ta cảm thấy khoẻ mạnh, tỉnh táo. Khi nó lưu thông không tốt sẽ làm chúng ta lờ mờ, mệt, đăng trí. mạch máu dưới vỏ năo lưu thông yếu sẽ dẫn đến mất trí, đột qụy, chán nản, rối loạn và thậm chí tự tử. Để lượng máu lưu thông dưới vỏ năo tốt, th́ phải bảo đảm huyết áp, lượng đường trong máu và lượng cholesterol ở ngưỡng an toàn. Thực hiện những phương pháp an toàn sức khoẻ sau sẽ giúp giảm hiện tượng máu lưu thông kém, bệnh tim mạch, bệnh giảm chức năng tuyến giáp, bệnh thiếu máu, bệnh tiểu đường, bệnh mệt mỏi…Để tăng thêm lượng máu lên năo, chúng ta thực hiện theo lối sống đặc biệt sẽ đem laị một hiệu quả cao nhất, điều này phụ thuộc vào sự cố gắng của chúng ta.
1. Chiến lược ăn uống với thành phần đặc biệt: củ cải đường (beet) và Sô cô la (chocolate)
Nitric Oxide (NO) làm nên lớp màng trong và làm dày những tế bào của mạch máu, giúp thư giăn những cơ của mạch máu, làm cho lương máu lưu thông ở mức độ cao nhất. “ Những nghiên cứu về Nitirc Oxide (NO) cho biết nó vô cùng quan trọng cho sự sống của năo bộ”- Ông Louis Ignarro, bác sĩ, dược học ( người đă nhận giải Nobel prize khoa học năm 1998). Nghiên cứu của ông cho biết: Nitric Oxide (NO) giúp giảm t́nh trạng huyết áp thấp và lượng máu lưu thông kém. Ông ủng hộ sử dụng đạm đậu nành, cá, ăn những sản phẩm giàu chất chống ô xy hoá như: lựu, blueberries, rau spinach, kale cũng như ủng hộ việc tiêu thụ những sản phẩm giàu chất Nitrate như: cần tây, những loại lá xanh sẽ giúp thay đổi lượng Nitric Oxide (NO) trong cơ thể. Ông ta đặc biệt giới thiệu củ cải đường, báo cáo cho biết với lượng nước ép củ cải đường sẽ giúp tăng lương Nitric Oxide (NO) lên 21% trong ṿng bốn mươi lăm phút. Đặc biệt tốt là Chocolate đen, một nghiên cứu của Harvard cho biết, những người già uống hail y chocolate nóng một ngày, trong ṿng một tháng làm cho lượng máu lưu thông cải thiện rơ rệt và trí nhớ tốt hơn.
2. Uống bổ sung Amino Acid (supplements)
Việc tiêu thụ Amino Acid ở cả hai dạng: L- arginine và L-citrulline đều tốt, làm tăng thêm sự sản xuất màng trong (endothelium) đem laị Nitric Oxide (NO), bác sĩ Ignarro cho biết như thế. Ông cũng nói:” thêm chất chống dưỡng hoá (antioxidant) vào amino acid sẽ làm lợi cho việc tăng thêm lượng Nitric Oxide” và ông ta giới thiệu chất chiết xuất từ quả lựu, cocoa và bổ sung thêm omega-3.
3. Vận động thân thể
Đi bước nhanh, chạy bộ, đạp xe, bơi lội, chơi bóng, kéo tạ, yoga…tất cả những hoạt động này giúp cải thiện lượng máu lưu thông ở năo. Bác sĩ Ignarro nói:” những hoạt động thân thể kích thích sản sinh Nitric Oxide ở tất cả động mạch và dĩ nhiên cả ở năo bộ”. Một nghiên cứu cho biết: Người phụ nữ từ sáu mươi tuổi, đi bộ từ ba mươi đến năm mươi phút một lần và ba lần hoặc bốn trong một tuần th́ lương máu lưu thông ở vỏ năo tăng lên 15%. tập yoga với tư thế “downward dog”, “ shouder stand” cũng giúp tăng thêm lương máu lên năo.
4. Nghe, chơi nhạc
Báo cáo khoa học có tính chính xác cho biết: lượng máu lưu thông ở năo tăng lên khi chúng ta nghe nhạc mà chúng ta thích, có thể đó là Mozart hay Eminem. Nghiên cứu gần đây cho thấy: bản nhạc Weightless được viết bởi the British group Macaroni Union với âm thanh giúp điều trị làm giảm mức độ căng thẳng, lo lắng đến 65% và giăn độ sinh lư học đến 35%.
5. Thực hành thiền
Kirtan Kriya thực hành thiền mười hai phút mỗi ngày, bao gồm cả hát thánh ca hoặc tŕ chú, cầu kinh ( chanting), chuyển động ngón tay, tầm nh́n. “Sự nghiên cứu kéo dài hơn mười tám năm, những lợi ích ghi nhận làm tăng thêm sự lưu thông máu năo” Krystal Culler nói như thế, Krystal là nghiên cứu sinh từ the Global Brain Health Institue có trụ sở ở San Francisco và Ireland. Tổ chức nghiên cứu và pḥng chống bệnh lú lẫn ( Alzheimer) cũng đưa ra những đề nghị như thế.
6. Quan tâm đến châm cứu và điều trị sọ (craniosacral therapy)
“Châm cứu đă được ứng dụng từ hàng ngàn năm nay để làm tăng lượng lưu thông của máu, tất nhiên cũng để làm giảm sự căng của cơ cổ và đầu. Chúng ta biết căng cơ cổ và đầu là tác nhân làm giảm sự lưu thông máu”. Bác sĩ Willson nói như thế, bà cũng giới thiệu: để tay trên đầu, nhẹ nhàng thăm ḍ ( craniosacral therapy). Nó có thể trực tiếp cải thiện lưu thông máu bởi sự hạn chế chuyển động và nó có thể tái lập cân bằng chaức năng cuả giao cảm và phó giao cảm. Lợi ích của nó tác động lên hệ thần kinh và sự lưu thông máu huyết.
p.s. Có nhiều thuật ngữ y học chuyên môn, bút giả không biết dịch sao cho đúng, hoặc dịch không sát nghĩa nên để nguyên vậy.
Cao Niên Hải Ngoại và Internet
08/07/2020
Nguyễn Thượng Chánh DVM
Ngày nay việc sử dụng Internet được xem như là một phần trong sinh hoạt hằng ngày của đa số chúng ta. Internet là tai mắt và đồng thời cũng là sợi dây liên lạc (email, chat) giữa mọi người với nhau.
blank
LĂO ÔNG VÀ INTERNET-TÔI GƠ LÀ TÔI SỐNG
Chúng ta, trong đó có bạn và cả tôi nữa, ít nhiều đều là dân ghiền Internet chẳng khác nào ḿnh ghiền…một loại ma túy tinh thần nào đó.
Lợi ích của Internet th́ đă quá rơ ràng rồi, tuy nhiên nó cũng đă bị một số người chỉ trích và kết án thậm tệ như là một trong nhiều nguyên nhân gây nên tội phạm trong xă hội.
Ngoài ra, nó c̣n bị American Psychiatric Association gán thêm cho một tội khác nữa, đó là việc lạm dụng Internet một cách thái quá có thể làm cho người sử dụng bị xáo trộn về tâm thần, một hiện tượng mà các nhà tâm lư học gọi là Internet Addiction Disorder hay IAD.
Cũng may là American Medical Association đă không nh́n nhận IAD là chẩn đoán của một bệnh lư thật thụ.
Tuổi già và Internet tại Hoa Kỳ
Riêng đối với người cao tuổi tại Hoa Kỳ, The Nielson Company cho biết số senior sử dụng Internet đă tăng 55% từ 11.3 triệu cụ Nov 2004 lên 17.5 triệu Nov 2009. Số giờ các cụ ngồi gơ internet cũng tăng 11% trong khoảng thời gian 5 năm nói trên nghĩa là từ khoảng 52 giờ trong một tháng lên trên 58 giờ /tháng.
Hiệp hội người hưu trí Hoa Kỳ (AARP) cho biết có lối 40% những người trên 50 tuổi nói rằng họ rất thoải mái mỗi khi sử dụng internet đặc biệt là các mạng xă hội chẳng hạn như Facebook, Linked In, và Twitter.
Trong số 1360 cụ được thăm ḍ th́ có 27% đă kết nối vào các trang mạng xă hội.
Internet giúp họ có thêm kiến thức về thế giới. 31% cụ thường sử dụng Facebook và trong nhóm nầy có 73% dùng trang Facebook để liên lạc với thân nhân và con cháu.
Phúc tŕnh của Nielson Company cho biết email cá nhân là cách liên lạc phổ biến nhất của các cụ trên 65 tuổi, sau đó là xem và in bản đồ, thời tiết, xem hóa đơn, trả tiền online, xem và gởi h́nh ảnh, đọc và nghe tin tức, t́m hiểu các thông tin liên quan đến vấn đề sức khỏe, hoạch định kế hoạch đi du lịch, nghiên cứu thực đơn nấu nướng, tham khảo t́nh h́nh tài chánh, thị trường chứng khoán…
Một cái ghiền dễ thương
Một khảo cứu về việc sử dụng Internet và cell phone do JWT Survey thực hiện trên 1011 người Hoa kỳ từ 18 tuổi trở lên gồm có 42% đàn ông và 58% đàn bà, đă đi đến kết luận là dân Mỹ đứng đầu thế giới về vụ ghiền Internet.
Cell phone và Internet chiếm một chỗ đứng quan trọng trong đời sống của người Mỹ, bởi vậy nếu hỏi họ có thể chịu đựng được bao lâu nếu không có Internet th́:
* 21% trả lời hai ngày
* 19% trả lời vài ngày
* một trong năm người trả lời là họ có thể chịu đựng được một tuần lễ.
*Bất luận tuổi tác, 59% đàn ông và 50% đàn bà đều có thể chịu đựng t́nh trạng thiếu Internet chỉ trong vài ba ngày mà thôi.
Cảm giác chung của họ là nếu v́ lư do nào đó mà không có Internet khi họ muốn, th́ họ có cảm tưởng như hơi thiếu một cái ǵ đó rất quan trọng.
Nói chung, 28% người được thăm ḍ nh́n nhận họ dành rất ít thời giờ cho những sự tiếp xúc trực tiếp mặt đối mặt, v́ họ bận xem Internet hoặc Cell phone hoặc nghe nhạc mp3 hay bận chơi games điện tử.
C̣n 20% thú nhận dành ít thời gian hơn lúc xưa cho những chuyện vật lộn trên giừơng!
Xem email bất cứ chỗ nào
- 25% thú nhận thường đem Internet lên tận giường ngủ (laptop hoặc cell phone) để xem. Trước khi ngủ, họ check email cuối cùng và đôi khi họ ngủ quên mà trong tay vẫn c̣n cầm cái cell phone.
- 43% cho biết họ để email mở thường trực cạnh bên giường để có thể nhận biết giữa đêm nếu có ai gởi mail đến.
- 59% người Mỹ đọc email khi vừa về tới nhà.
- Đọc ở nhà chưa đủ, một số 12% c̣n xách laptop hoặc mang cell phone theo vô nhà thờ để check email trong lúc Cha đang làm lễ ở phía trước.
- 37% check email lúc họ đang lái xe.
- 53% check email luôn cả lúc họ đang ở trong pḥng toilet.
Hạnh phúc thứ năm - The fifth happiness? CCB, CBB, MDR, LOL (photo internet)
HỔNG PHẢI TUI ĐÂU
(cười chết bỏ, cười bể bụng, mort de rire, laughing out loud)
Chơi game và nghe nhạc
Thật không ngờ chính phái nữ có nhiều máy để chơi games nhất: 44% ở phụ nữ so với 39% ở nam giới.
34% người được thăm ḍ cho biết họ có iPod hoặc dụng cụ cá nhân khác để nghe nhạc.
Đa số là giới trẻ chiếm 49% so với 15% những người trên 55 tuổi.
Internet thay đổi lối sống của nhiều người
- 73% người được thăm ḍ cho biết họ đă thay đổi cách mua sắm của họ. Càng ngày họ càng có khuynh hướng mua sắm kiểu online nghĩa là qua Internet.
- Internet được rất nhiều người ưa thích v́ tính tiện dụng của nó.
- Internet giúp chúng ta phương tiện trau dồi kiến thức và sự hiểu biết qua hai công cụ t́m kiếm rất thực tiển đó là Google và Yahoo. Kế đến, email cá nhân thường được tham khảo qua cái laptop hoặc qua iphone cá nhân.
Có một điểm tiện lợi là các địa chỉ Hotmail và Gmail có thể được mở ra xem ở bất cứ một computer nào khác hoặc kể cả qua iphone. Giới trẻ thường trao đổi tin tức cho nhau qua email.
Internet sau khi qua đời: nỗi lo của người thân c̣n sống
blank
Chết giả???
Chúng ta tự hỏi, sau khi ḿnh chết th́ những trang mạng, facebook, compte email vv… của ḿnh sẽ ra sao?
Sau đây là tóm lược từ bài Internet après la mort của Protegez vous.ca
Facebook:
Trên 1,55 tỷ người đă sử dụng facebook trong mỗi tháng… Đây là nơi hẹn ḥ thường xuyên của dân internaute. Họ trao đổi tin tức, tâm sự, h́nh ảnh v,v…
Facebook est aujourd’hui le réseau social le plus populaire. Fondé en 2004 par Mark Zuckerberg, le site est devenu incontournable au fil des années. L’histoire de Facebook est passionnante : sans doute copié sur le trombinoscope d’Aaron Greenspan, le réseau social dépasse aujourd’hui le milliard d’utilisateurs actifs mensuels. Les statistiques d’usage de Facebook sont impressionnantes, quel que soit la variable étudiée. Nombre de membres, activité sur les mobiles, résultats financiers, photos ajoutées chaque jour sur le service
Ngày nay Facebook c̣n được dùng trong mục đích thông tin, thăm hỏi, quảng cáo, tuyên truyền và sách động quần chúng. Các biến động khủng bố Hồi giáo là một thí dụ…
Khi qua đời và nếu có lời yêu cầu từ gia đ́nh, Facebook sẽ đóng cửa tài khoản.
Pḥng Tránh Ngộ Độc Thực Phẩm
02/07/2020
Bs thú y Nguyễn Thượng Chánh DVM
Cổ nhân thường nói: “bệnh ṭng khẩu nhập, họa ṭng khẩu xuất”. Thật vậy, ăn uống bừa băi, không hạp vệ sinh sẽ dẫn đến bệnh tật đủ thứ, đôi khi cũng bỏ mạng như chơi. C̣n ăn nói cẩu thả, điêu ngoa, thêu dệt, chê bai người nầy, kích bác người khác th́ cũng có thể, một ngày nào đó sẽ chuốc lấy họa vào thân mà thôi!
blank
***
Từ trước tới nay, Canada được xem như là một trong những quốc gia có nền kỹ thuật sản xuất và bảo quản thực phẩm rất an toàn và hữu hiệu, tuy vậy vấn đề ngộ độc thực phẩm cũng vẫn thường thấy xảy ra. Theo Bộ Y Tế Canada (Health Canada), mỗi năm có lối một triệu trường hợp ngộ độc thực phẩm được ghi nhận tại quốc gia nầy. Tại Hoa Kỳ, cơ quan Centers for Disease Control and Prevention (CDC) cho biết hằng năm có vào khoảng 76 triệu ca ngộ độc thực phẩm, phần lớn là nhẹ, tuy vậy cũng có khoảng 350.000 người cần phải nằm bệnh viện và có lối 5.000 tử vong.
Ngộ độc thực phẩm là ǵ?
Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi chúng ta dùng thức ăn thức uống dơ bẩn, không được bảo quản đúng cách, hư thối, đă bị nhiễm trùng, virus, kư sinh trùng, nấm mốc hoặc hóa chất độc hại. Từ trước tới nay người ta thường nghĩ rằng nhiễm khuẩn là nguyên nhân chính, nhưng các khảo cứu của Hoa kỳ gần đây cho biết là các loại virus thực phẩm (virus alimentaire) mới thường là thủ phạm của các trường hợp ngộ độc thức ăn xảy ra tại Hoa Kỳ và Canada. Triệu chứng chung là rối loạn tiêu hóa, như đau bụng, tiêu chảy, có thể có máu, nôn mửa, nhức đầu và sốt nóng chút ít. Các biểu hiệu này có thể xảy ra mau chóng, vài giờ sau khi ăn uống, hoặc chậm răi hơn sau đôi ba ngày hay sau 1-2 tuần lễ. B́nh thường, bệnh sẽ dứt sau một vài ngày hoặc nó cũng có thể dây dưa cả tuần. Bệnh có thể rất nặng ở trẻ em nhỏ tuổi, ở các người già cả và những người nào có sức miễn dịch đă bị suy yếu sẵn v́ bệnh tật. Không ít người thường nhầm lẫn tiêu chảy do ngộ độc thực phẩm với bệnh cảm cúm do virus gây nên.
- khi có sự chểnh mảng trong vấn đề vệ sinh lúc sản xuất, lúc biến chế, lúc bảo quản hoặc lúc chúng ta sử dụng thức ăn. Thực phẩm có thể bị nhiễm tại ḷ sát sinh, tại nhà máy biến chế, tại chợ hoặc cả chính ngay tại nhà bếp của chúng ta nữa. Sau đây là sự phân bố các nguyên nhân theo thứ tự quan trọng :
- Phương pháp trữ lạnh không đúng cách, không đủ độ lạnh cần thiết.
- Nhiệt độ không đúng lúc cần giữ nóng thức ăn.
- Vệ sinh cá nhân thiếu sót như không chịu rửa tay kỹ để gây nhiễm trùng từ người biến chế món ăn hoặc do chính chúng ta lúc ăn uống.
- Dụng cụ nhà bếp và dụng cụ tồn trữ dơ bẩn không sạch sẽ.
- Thức ăn mới nấu, hoặc dư bữa, không được tồn trữ và bảo quản đúng cách, đúng lúc.
- Thức ăn bị hâm đi hâm lại quá nhiều lần ở nhiệt độ không thích hợp.
- Do nhiễm trùng chéo (Contamination croisée, cross contamination), như sử dụng lại dao, thớt, thau, nồi, chảo, chén dĩa đă bị nhiễm trùng sẵn từ trước đó rồi.
- Sử dụng thực phẩm tươi sống đă bị nhiễm trùng sẵn từ trước.
- Nguồn cung cấp thực phẩm không tốt, đáng nghi ngờ.
Để tránh những trường hợp ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra, chúng ta cần phải đặc biệt quan tâm đến 4 điểm then chốt sau đây :
1)Rửa Kỹ: Rửa tay kỹ lưỡng với savon, tối thiểu 20 giây mỗi lần, trước và sau khi làm bếp, hoặc trước khi sờ mó vào thức ăn. Dụng cụ nhà bếp cần được rửa kỹ với savon và nước nóng. Có thể pha 1 muổng café (5ml) nước javel trong 3 tách nước (750 ml) để rửa dao và thớt. Luôn luôn rửa kỹ rau cải và trái cây với nước lạnh trước khi sử dụng. Chùi rửa kỹ kệ bếp, bàn ăn khi xong việc.
2)Tách Riêng: Để tránh nhiễm trùng lẫn nhau, không nên giữ thịt cá tươi sống cùng chung một ngăn tủ lạnh với thức ăn đă được nấu chín rồi. Thịt cá tươi cần được gói kỹ và cất giữ ở ngăn cuối cùng bên dưới của tủ lạnh để tránh nước thịt có thể lây nhiễm vào những thực phẩm khác. Gói và đậy kỹ lưỡng những thức ăn nào ḿnh chưa dùng đến. Sử dụng một thớt riêng biệt cho thịt cá, và một thớt khác cho rau cải tươi.
3)Nấu Kỹ: Nấu nướng kỹ là điều cần thiết để ngừa ngộ độc thực phẩm. Thời gian và nhiệt độ nấu nướng khác biệt nhau cho mỗi loại thức ăn. Nhiệt độ ḷ nướng không được thấp hơn 160o C ( 320o F ) cho thịt gà và thấp hơn 121o C ( 250o F ) cho thịt ḅ, thịt heo. Đa số vi khuẩn đều bị diệt khi thực phẩm đạt tới nhiệt độ 71o C ( 160o F )... Muốn biết thịt đă thật sự chín hay chưa, th́ hăy dùng một nhiệt kế đặc biệt của nhà bếp và đâm thẳng vào khối thịt để đo. Thịt rôti: chín vừa ở 70oC ( 167o F ). Gà vịt nguyên con: 82 - 85o C ( 180 - 185o F ).
4)Trữ Lạnh: Trữ lạnh và đông lạnh không diệt được vi khuẩn, nhưng chỉ ngăn chận sự phát triển của chúng mà thôi. Điều chỉnh tủ lạnh ở + 4o C ( 39.2o F ) và tủ đông lạnh ở mức - 18o C ( Ođộ F ). Trữ lạnh hoặc đông lạnh tất cả thực phẩm tươi, thịt cá, sữa, thức ăn vừa mới được nấu chín và thức ăn dư bữa càng sớm càng tốt. Không nên để các loại thực phẩm đă nấu chín ở nhiệt độ bên ngoài tủ lạnh, lâu hơn 2 giờ đồng hồ.
Thịt mua về, nên phân ra thành từng gói nhỏ, cho vô bọc và đem cất vào ngăn đông lạnh ngay lập tức. Ăn tới đâu mới đem ra xài tới đó.
Nên trử thịt trong thời gian bao lâu?
Sau khi mua các thực phẩm tươi sống về, chúng ta nên cất giữ tối đa trong thời gian: Tủ lạnh - Tủ đông lạnh :
- Thịt bằm, thịt xay, thịt hamburger : 1 ngày đến 3 tháng .
- Đồ ḷng (tim, gan, thận) : 2 ngày đến 4 tháng .
- Gà vịt nguyên con : 3 ngày đến 12 tháng .
- Gà vịt đă được cắt xẻ : 3 ngày đến 6 tháng .
- Thịt tươi : 3 ngày đến 6 hoặc 9 tháng .
- Thịt đă được nấu chín : 3 ngày đến 12 tháng .
Những điều cần nên để ư
- Đi chợ, chúng ta nên lựa thịt nào c̣n thật lạnh, bao b́ c̣n nguyên vẹn không bị rách, và nhớ xem kỹ ngày vô bao (date d’emballage, packaged on), và ngày giới hạn sử dụng (date meilleure avant, best before). Phẩm chất sản phẩm có thể bị giảm đi sau ngày giới hạn. .
- Mua thịt, cá, sữa, crème, fromage chót nhất trước khi ra quầy trả tiền .
- Nếu trên gói thịt bằm có ghi câu: làm từ thịt đă được đông lạnh (produit déjà congelé, made from frozen meat) hoặc có thể chứa những thành phần đă được làm đông lạnh (peut contenir des produits déjà congelés), th́ chúng ta không nên làm đông lạnh lại ở nhà nữa mà phải sử dụng liền, ngoại trừ sau khi ta đă nấu chín rồi. Luật Canada và Hoa Kỳ bắt buộc các siêu thị phải ghi thêm trên gói thịt xay (ground meat, viande hachée) hai câu trên nếu nó được làm từ thịt đă được đông lạnh sẵn từ trước đó. Xin nói rơ thêm là thịt đă tan đá thường có nhiều nguy cơ nhiễm trùng và cũng thường bị mất đi ít nhiều dưỡng chất chảy theo nước thịt.
- Chỉ hâm nóng một phần thức ăn vừa đủ dùng ngay mà thôi. Tránh hâm nóng đi hâm nóng lại và để nguội lại nhiều lần. Sự kiện nầy sẽ tạo điều kiện thích hợp cho vi khuẩn dễ phát triển và sản xuất ra độc tố. Nên nhớ là độc tố của vi khuẩn Staphilococcus aureus có thể tồn tại ở nhiệt độ rất cao.
- Thịt bằm, thịt xay, nem nướng, hamburger phải ăn thật chín (cắt ra chính giữa không có màu hồng hồng!). Thịt hamburger dễ bị nhiễm trùng nhất, v́ lúc xay thịt vi khuẩn từ bên ngoài đă bị đem trộn lẫn vào bên trong.
- Steak có thể ăn hơi sống bên trong (saignant, rare, medium). Vi khuẩn nếu có cũng chỉ nhiễm ở ngoài mặt của miếng thịt và chúng đă bị diệt lúc chiên rồi.
- Khi ướp thịt xong, chớ để ở bên ngoài bếp, nên đem cất trong tủ lạnh chờ cho nó thấm.
- Không dùng lại mâm dĩa trước đó đă được sử dụng để chứa thịt tươi sống để đựng thịt vừa được nướng chín.
- Không bao giờ làm tan đông (defrost, décongeler) thịt trên kệ bếp. Nên để thịt trong tủ lạnh chờ cho đá từ từ tan đi. Cũng có thể làm tan đá trong ḷ vi ba (microwave oven), hoặc dưới robinet, trường hợp nầy thịt cần phải được nấu ngay liền sau đó. Thịt đông lạnh để trên kệ bếp qua đêm cho tan đá sẽ tạo điều kiện thích hợp cho vi khuẩn phát triển và sản xuất ra độc tố lúc thịt trở nên ấm dần từ ngoài vào bên trong.
- Trường hợp bị cúp điện, hay tủ lạnh bị hỏng: Nếu thịt c̣n lạnh, c̣n dính đá th́ có thể làm đông lạnh lại được. Nếu đá đă tan hết, nhưng thịt vẫn c̣n lạnh, th́ nên nấu chín thịt, sau đó có thể làm đông lạnh trở lại nếu muốn. Nếu thịt hết c̣n lạnh, th́ nên bỏ đi.
- Trên nguyên tắc vùng nhiệt độ nguy hiểm, tức là vùng nhiệt độ thích hợp cho vi khuẩn sinh sôi nẩy nở và phát triển là khoảng từ + 4o C ( 39.2o F ) đến + 60o C ( 140o F ). Vậy, muốn giữ lạnh một thức ăn th́ phải giữ ở nhiệt độ từ + 4o C trở xuống, c̣n muốn giữ nóng th́ phải giữ từ + 60o C trở lên. Đây là nhiệt độ chính thức đă được các giới y tế Canada, Hoa Kỳ, cũng như Cơ Quan Kiểm Tra Thực Phẩm Canada (CFIA) chính thức quy định trong vấn đề vệ sinh và bảo quản thức ăn.
Khi nào cần đi khám bác sĩ?
B́nh thường, tiêu chảy một hay hai ngày rồi cũng dần dần khỏi mà thôi. Tuy nhiên chúng ta cần đi khám bác sĩ ngay nếu thấy có các triệu chứng như:
- Sốt nóng trên 38.6o C ( 101.5o F ). Nhiệt độ lấy từ miệng.
- Phân có máu.
- Ói mửa nhiều và kéo dài có thể dẫn đến t́nh trạng cơ thể mất nước.
- Có dấu hiệu mất nước như, ít đi tiểu, khô miệng khô cổ, chóng mặt mỗi khi đứng lên .
- Tiêu chảy kéo dài trên 3 ngày.
Kết luận
Bệnh tật vào từ ngơ miệng. Tuy biết vậy, nhưng đôi khi chúng ta cũng quên đi những điểm vệ sinh căn bản lúc làm bếp hay trước khi ăn uống. Rửa tay sạch sẽ với savon tối thiểu 20 giây, là một thí dụ điển h́nh. Tránh dùng những thức ăn, thức uống đă bị biến chất, đổi màu, mốc meo, có mùi vị khác thường, hơi chua, hôi ê, thiu, nhớt (rờ vào dính các đầu ngón tay)... Không nên v́ tiếc uổng, v́ bỏ…sợ tội mà ăn vào. Vấn đề bảo vệ sức khỏe và vệ sinh an toàn thực phẩm là bổn phận và trách nhiệm chung của tất cả mọi người chớ không phải chỉ riêng của một ai.
Tài liệu tham khảo:
- Agence Canadienne d’Inspection des Aliments(ACIA).Conse il sur la salubrité des aliments .
- FDA. Les Microorganismes qui peuvent nous nuire.
- USDA. Foodborne Illness: What Consumers Need To Know Foodborne Illness.
- Sair, A.I. et all. Human enteric viruses as causes of foodborne disease. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety. 2002;vol.1:73-79
5 cách hay giúp chồng siêng làm việc nhà
Việc nhà với vô vàn những công việc không tên không tuổi gắn với vai tṛ của người phụ nữ nhiều khi khiến chị em trở nên mệt mỏi, đuối sức v́ làm măi vẫn không hết việc. Vậy làm thế nào để giải quyết vấn đề này? Tại sao bạn không sử dụng 5 cách hay giúp chồng siêng làm việc nhà dưới đây để chồng bạn vui vẻ giúp bạn trong việc dạy con học, nội trợ, dọn dẹp,…? Hăy áp dụng ngay nhé, hiệu quả lắm đấy bởi chồng siêng hay nhác, chồng ngại làm việc nhà hay không phần lớn là do người vợ mà.
Tuyệt chiêu giúp chồng siêng làm việc nha`
Cách hay giúp chồng siêng làm việc nhà
Phân tích những lợi ích khi chồng siêng làm việc nhà
Hầu hết đàn ông đặc biệt là đàn ông phương Đông đều có xu hướng ngại làm việc nhà và họ vô tâm dồn hết trách nhiệm đó cho vợ trong khi họ không biết rằng khi họ siêng làm việc nhà th́ họ cũng có được rất nhiều lợi ích khác hẳn với việc suốt ngày chỉ ngồi đọc báo hay ôm máy vi tính đấy. Là vợ, bạn hăy phân tích cho chồng thấy những lợi ích khi chồng siêng làm việc nhà nhé, cụ thể:
– Chồng siêng làm việc nhà sẽ có sức khỏe tốt hơn do trong quá tŕnh dọn dẹp, lau chùi họ phải chạy lên chạy xuống cầu thang, đi lui đi tới nhiều sẽ tiêu hao năng lượng, đổ nhiều mô hôi không khác ǵ tập thể dục, chính v́ vậy không chỉ khỏe hơn mà c̣n đẹp hơn nữa đấy;
Những cách hay giúp chồng siêng làm việc nhà
– Chồng siêng làm việc nhà sẽ trở nên nhanh nhẹn hơn, linh hoạt hơn nhờ đó mà giải quyết mọi công việc hiệu quả hơn;
– Chồng siêng làm việc nhà sẽ là tấm gương tốt cho con cái về sự siêng năng, chăm chỉ và được vợ yêu chiều nhiều hơn;
– Chồng siêng làm việc nhà sẽ biết cách chế biến được những món ăn theo sở thích, khẩu vị của ḿnh bởi phần lớn đàn ông thích cái mới, thích sự thay đổi mà;
– Chồng siêng làm việc nhà sẽ làm cho t́nh cảm vợ chồng thêm gắn kết nhờ sự cảm thông, chia sẻ với nhau những công việc dù nhỏ nhất, đơn giản nhất;
– Chồng siêng làm việc nhà sẽ giúp bạn có thời gian chăm sóc, dạy dỗ con cái tốt hơn, tất cả v́ “tương lai con em chúng ta” mà;
Biện pháp pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả
Cách pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp, Cach phong ngua benh huyet ap thapHuyết áp thấp (hay c̣n gọi là giảm huyết áp) là khi huyết áp trong cơ thể dưới 90/60 mm thủy ngân, căn bệnh này ngày càng trở nên phổ biến nhất là trong giai đoạn hiện nay và đă gây ra những ảnh hưởng không nhỏ đến t́nh trạng sức khỏe, công việc và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, đó là chưa kể đến những rủi ro khác nếu bệnh không được chữa trị kịp thời, đúng cách và hiệu quả. Chính v́ vậy việc t́m hiểu biện pháp pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả đóng một vai tṛ rất quan trọng.
Cách pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp
Thực hiện chế độ dinh dưỡng hợp lư
Chế độ dinh dưỡng hàng ngày đóng một vai tṛ vô cùng quan trọng đối với việc bảo vệ, giữ ǵn, nâng cao sức khỏe và pḥng ngừa bệnh tật hiệu quả, đặc biệt đối với căn bệnh huyết áp thấp. Để pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả, bạn cần ăn nhiều bữa trong ngày (từ 4-5 bữa với các loại thực phẩm giàu chất đạm như thịt, cá, tôm, cua, trứng, sữa giúp tăng huyết áp. Uống thêm cà phê, nước chè xanh đặc với bánh quy, hay 1-2 miếng bánh mỳ với bơ hoặc pho mát cũng rất có lợi cho việc nâng huyết áp và sức khỏe. Đồng thời, bạn phải chú trọng và nâng cao chất lượng bữa ăn sáng để có năng lượng dồi dào cho một ngày năng động, bên cạnh bữa ăn sáng đầy đủ dưỡng chất, bạn cần uống thêm 1 ly nước ép hoa quả hoặc nước ép củ cải đường nữa nhé, củ cải đường được xem là tuyệt chiêu giúp bạn pḥng ngừa căn bệnh này rất tốt đấy.
Chế độ dinh dưỡng hợp lư pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp, che do dinh duong hop ly phong ngua benh huyet ap thap
Ăn mặn giúp pḥng ngừa huyết áp thấp
Đó là lư do v́ sao những người ăn mặn rất ít mắc phải căn bệnh này đấy, tuy nhiên bạn chỉ nên ăn mặn hơn so với b́nh thường một chút ít thôi nhé, v́ nếu ăn mặn quá sẽ không tốt cho sức khỏe và dẫn đến nhiều chứng bệnh khác như thận, rối loạn tiêu hóa,…
Hạn chế những thực phẩm có tác dụng hạ huyết áp
Bao gồm rượu, bia, đồ uống có cồn, mướp đắng, ḷng trắng trứng gà, nước cam, khoai lang tím, tảo biển, ớt, quả kiwi… là những thực phẩm khiến huyết áp của bạn bị hạ thấp nhanh chóng, đặc biệt rượu, bia, đồ uống có cồn c̣n gây mất nước nghiêm trọng trong cơ thể nữa đấy.
Tăng cường những thực phẩm giúp tăng huyết áp
Những thực phẩm giúp huyết áp ổn định, tăng huyết áp bạn cần sử dụng thường xuyên bao gồm thực phẩm có nhiều chất béo, đồ ăn ngọt, cà phê, trà đặc, thịt gà ác, táo đỏ, chim cút, cá diếc, sữa, mật ong, nước chanh pha muối đường, của cải đường,… bổ sung hợp lư những thực phẩm này vào chế độ ăn hàng ngày chính là biện pháp pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp rất hiệu quả.
Uống nhiều nước để pḥng ngừa huyết áp thấp
V́ nước sẽ làm tăng lượng máu trong cơ thể, ngăn ngừa sự mất nước là nguyên nhân gây nên bệnh huyết áp thấp, giúp cho các hệ cơ quan hoạt động trơn tru, nhịp nhàng. Uống nhiều nước, ít nhất là từ 2-2,5 lít đóng một vai tṛ vô cùng quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe, pḥng ngừa bệnh tật hiệu quả, đặc biệt là bệnh huyết áp thấp đấy nhé.
Đảm bảo ngủ đủ giấc mỗi ngày
Ít nhất là từ 7-8 tiếng/ngày, nếu có thể bạn hăy ngủ nhiều hơn (từ 9-11 tiếng) với giấc ngủ sâu, ngon giấc để nâng cao sức khỏe, giúp cơ thể tỉnh táo, dồi dào năng lượng, pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả. Trong khi ngủ, vị trí đầu giường ngủ nên kê cao hơn một chút để giảm bớt những ảnh hưởng của trọng lực, đồng thời loại trừ được t́nh trạng đau vai, mỏi cổ sau khi thức dậy nữa đấy.
Thức dậy đúng cách
Đừng bao giờ vừa nghe tiếng chuông báo thức làm bạn vội vàng bật dậy ngay nhé, rất nguy hiểm đấy. Hăy thức dậy đúng cách để pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả nhé, trước khi rời khỏi giường bạn cần hít thở sâu vài cái, vươn tay, vặn người nhẹ rồi ngồi dậy thật chậm, khi cảm giác cơ thể đă thăng bằng mới đứng thẳng, tiếp tục thực hiện động tác hít thở sâu kết hợp đưa chân lên cao (tựa vào ghế), nghiêng người về phía trước hết sức để kích thích máu chảy từ chân ngược về tim một cách hiệu quả, sau đó bạn mới bắt đầu các hoạt động sống trong ngày nhé.
Tập luyện thể dục thể thao điều độ
Tập luyện thể dục thể thao từ lâu được xem là thần dược để nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng, sự dẻo dai của cơ thể, không những thế nó c̣n là biện pháp tiên quyết giúp chúng ta pḥng ngừa bệnh tật hiệu quả. Để pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp, những bài tập như thể dục tay không, erobic, yoga, đi bộ, chạy bộ đều là sự lựa chọn phù hợp. Nhằm phát huy tối đa tác dụng, bạn nên tập luyện đều đặn mỗi ngày ít nhất 20-13 phút, mỗi tuần 5 buổi nhé, trong quá tŕnh tập cần bổ sung nước cho cơ thể để tránh t́nh trạng mất nước có thể xảy ra.
Tắm nước ấm có pha thêm muối magiê
Đây là một trong những liệu pháp giúp bạn pḥng ngừa huyết áp thấp hiệu quả, ngoài ra loại nước tắm này c̣n giúp cơ thể thư giăn, thoải mái nữa đấy.
Đối với tất cả các loại bệnh, trong tất cả các t́nh huống, dù thế nào việc chủ động pḥng bệnh vẫn tốt hơn chữa bệnh rất nhiều, chính v́ vậy áp dụng biện pháp pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả trên đây không chỉ giúp bạn pḥng ngừa bệnh huyết áp thấp hiệu quả mà c̣n có tác dụng nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng của cơ thể nhằm pḥng ngừa rất nhiều những căn bệnh khác có thể gặp phải nữa đấy. Chúc bạn áp dụng thành công và có một sức khỏe thật tốt nhé.
Bệnh viêm cơ tim là t́nh trạng nhiễm trùng gây hoại tử, thoái hóa các tế bào cơ tim do nhiễm trùng. Đây là một căn bệnh hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm và có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng nào. Khi bệnh trở nặng, tim mất khả năng bơm máu, không thể đưa máu đến các phần khác của cơ thể dẫn đến suy tim, đau tim, đột quỵ thậm chí là đột tử. Vậy nguyên nhân, triệu chứng, cách pḥng bệnh viêm cơ tim là ǵ?
Nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất là do nhiễm virus. Các triệu chứng ban đầu tương tự như bị cảm cúm. Một số virus gây các bệnh như nhiễm trùng đường tiêu hóa, bạch cầu đơn nhân, sởi, HIV cũng gây ra viêm cơ tim. Ngoài ra, bệnh c̣n có thể do nhiễm các vi khuẩn, nấm và kư sinh trùng khác. Nhiễm độc hóa học do tiếp xúc với các hóa chất độc hại hoặc dị ứng với một số loại thuốc cũng có thể dẫn đến viêm cơ tim.
Triệu chứng bệnh viêm cơ tim
Triệu chứng bệnh viêm cơ tim, trieu chung benh viem co tim
Đây là một bệnh rất nguy hiểm và phức tạp, do đó khi phát hiện bất kỳ triệu chứng nào của bệnh cần ngay lập tức đến gặp bác sĩ để khám và điều trị. Các dấu hiệu lâm sàng phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nặng nhẹ. Các triệu chứng thường gặp là
– Đau ngực, khó thở, loạn nhịp tim.
– Mệt mỏi.
– Ứ dịch, sưng chân, mắt cá chân, bàn chân.
– Da xanh hoặc xám bạc.
– Các triệu chứng của nhiễm virus như đau đầu, đau người, sốt, tiêu chảy…
Biện pháp điều trị bệnh viêm cơ tim
Trường hợp bệnh nhẹ ở người lớn do virus, người bệnh chỉ cần nghỉ ngơi, bồi bổ sức khỏe, bệnh sẽ tự khỏi và không để lại biến chứng. Nếu bệnh do nhiễm trùng, nhiễm nấm, bác sĩ sẽ kê đơn các thuốc kháng sinh và một số loại thuốc trợ giúp tim, kiểm soát nhịp tim, thư giăn mạch máu, loại bỏ nước thừa.
Trong trường hợp bệnh nặng, bệnh nhân cần đến các biện pháp can thiệp y học như tim nhân tạo tạm thời, máy bơm động mạch chủ. .. Trường hợp khẩn cấp, bệnh nhân có thể cần phải được phẫu thuật thay tim.
Trong thời gian hồi phục, bệnh nhân cần tránh hoạt động mạnh. Khẩu phần ăn nhạt, ít muối. Nên tham khảo ư kiến bác sĩ về lượng muối có thể có trong mỗi bữa ăn cũng như khi nào có thể vận động, sinh hoạt như b́nh thường. Bên cạnh đó, người bệnh nên hạn chế uống nước, không hút thuốc và sử dụng các chất kích thích.
Cách pḥng bệnh viêm cơ tim
Viêm cơ tim là căn bệnh hiếm gặp và cũng không có cách pḥng ngừa cụ thể, chỉ có thể áp dụng các biện pháp pḥng tránh nhiễm khuẩn thông thường.
– Tránh tiếp xúc với những người mắc bệnh hay nghi ngờ mắc bệnh do virus gây ra. Nếu bản thân đang có các triệu chứng nhiễm virus, phải chủ động tránh tiếp xúc với người khác.
– Giữ ǵn vệ sinh. Thường xuyên rửa tay sạch sẽ.
– Thực hiện t́nh dục an toàn.
– Không sử dụng thuốc bất hợp pháp hay các thuốc không rơ nguồn gốc.
– Cẩn thận khi phải sống hoặc làm việc trong các khu vực bị nhiễm khuẩn. Mặc quần áo dài, che kín cơ thể và sử dụng các loại thuốc đuổi côn trùng.
– Tiêm chủng đầy đủ.
Với những thông tin về nguyên nhân, triệu chứng, cách pḥng bệnh viêm cơ tim ở trên đây, các bạn thấy được sự nguy hiểm, cách phát hiện bệnh sớm và có biện pháp pḥng tránh hiệu quả. Ngày nay sự phát triển của nền y học hiện đại, các bệnh nhân viêm cơ tim hoàn toàn có cơ hội để có một cuộc sống b́nh thường với một trái tim khỏe mạnh.
Trong cuộc sống hàng ngày bạn đă không ít lần gặp phải những tai nạn như ngă xe, hay va đập vào đâu đó khiến cho vị trí tổn thương xuất hiện những vết bầm tím, điều này không những khiến bạn bị đau mà c̣n làm mất vẻ đẹp thẩm mĩ. Dưới đây là 6 mẹo hay trị vết bầm tím hiệu quả mà chúng tôi đă tổng hợp được và muốn chia sẻ cho tất cả mọi người.
Nội dung Ẩn
1 Cách trị vết bầm tím hiệu quả
1.1 Chườm đá
1.2 Chườm ấm
1.3 Nha đam và ng̣ tây
1.4 Mật gấu
1.5 Lăn trứng gà
1.6 Dầu gió, dầu con hổ
1.6.1 Bài viết liên quan
Cách trị vết bầm tím hiệu quả
Xem thêm: Cách giảm đau hiệu quả không cần thuốc
Chườm đá
Chườm đá là phương pháp trị vết bầm tím khá hiệu quả, được biết từ rất lâu, nhất là những người hay chơi thể thao luôn sử dụng chườm lạnh để làm giảm vết bầm tím và đau nhức nhanh chóng, bởi v́ chườm đá lạnh sẽ giúp ức chế hoạt động của các tế bào thần kinh và dây thần kinh ở vị trí bầm tím do đó giảm đau, đồng thời làm giảm bớt sự xung huyết tại chỗ bầm tím, làm vị trí đó bớt sưng tím. Cách làm rất đơn giản, chỉ việc cho đá viên vào một cái khăn bọc lại và chườm trực tiếp lên vết bầm tím, day đi day lại vết bầm tím đó là được, làm trong khoảng 15-20 phút là được, vết bầm tím sẽ bớt bị sưng tụ máu và giảm đau hiệu quả. Lưu ư cách này chỉ sử dụng với những người trẻ, khỏe mạnh, không bị hạ thân nhiệt.
Chườm ấm
Khi bị va đập, máu sẽ bị tụ lại gây bầm tím, máu khó lưu thông, hăy sử dụng một chiếc khăn ấm để lên vết máu bầm và chườm khăn ấm lên vết bầm tím , xoa bóp nhẹ nhàng để làm máu được lưu thông tan vết máu bầm tụ. Thực hiện biện pháp này với trẻ em và người già, v́ nhóm người này dễ bị hạ thân nhiệt nếu như chúng ta chườm lạnh và gây nguy hiểm cho sức khỏe người được điều trị.
Nha đam và ng̣ tây
Bạn nên biết, nha đam và ng̣ tây có tác dụng kháng sinh tốt, mau liền vết thương, giàu vitamin, điều này giúp cho những vết bầm tím mau chóng được cải thiện, giảm bớt sưng viêm. Hăy xay nhuyễn nha đam và ng̣ tây rồi trộn hỗn hợp này thoa lên vùng bầm tím mỗi ngày 3 lần để giảm đau và nhanh tan máu bầm.
Cách trị vết bầm tím đơn giản, cach tri vet bam tim don gian
Mật gấu
Chắc hẳn các bạn đă nghe tới mật gấu dùng để xoa bóp điều trị các vết bầm tím, mật gấu có tính nóng, làm tan máu bầm máu tụ, giảm đau sưng viêm, v́ thế khi bị bầm tím hăy sử dụng mật gấu để xoa bóp vào vết bầm tím đó mỗi ngày 2-3 lần giúp làm tan máu bầm, giảm đau hiệu quả. Lưu ư rằng chỉ sử dụng mật gấu để xoa bóp những vết bầm tím không hở da thịt và nên pha loăng mật gấu trước khi sử dụng v́ tính năng của mật gấu rất cao dễ gây khó chịu, kích ứng da nếu như sử dụng mật gấu đặc bôi trực tiếp lên da thịt. Hiện nay có rất nhiều người chỉ v́ những lợi ích cá nhân mà đă săn bắt gấu và lấy mật gấu để buôn bán kinh doanh, điều này ảnh hưởng trực tiếp tới việc bảo vệ các loài động vật quư hiếm trong đó có gấu, từ đó dễ đẩy các loài động vật tới bờ tuyệt chủng, v́ vậy không nên săn bắt, buôn bán, kinh doanh các loại động vật trái phép, trái với quy định của nhà nước.
Lăn trứng gà
Bạn có tin không, quả trứng gà chúng ta ăn hàng ngày, vừa có nhiều chất dinh dưỡng cao lại có tác dụng làm giảm đau và hết bầm tím cho các bạn đấy. Khi bị va đập ở đâu đó khiến da bạn xuất hiện các vết đau bầm tím, hăy nhanh chóng luộc một quả trứng gà rồi lăn trên vết bầm tím, chắc chắn bạn sẽ thấy hiệu quả rất nhanh.
Dầu gió, dầu con hổ
Cách làm nhanh nhất tiện lợi nhất mà mọi người hay làm là dùng dầu gió, dầu con hổ xoa bóp vết bầm tím để điều trị, giúp giảm đau hiệu quả và giảm sưng huyết bầm tím.
Bạn nên tham khảo một số bài viết dưới đây cũng rất có ích cho cuộc sống hằng ngày bạn nhé:
Cách giảm đau khi mọc răng khôn hiệu quả tại nhà
Mẹo trị chứng đau đầu, hiệu quả
Cách bảo vệ da không bị khô sạm ngày nắng nóng
Với 6 mẹo hay trị vết bầm tím hiệu quả ở phía trên, các bạn hăy lựa chọn một biện pháp hữu ích cho bản thân và pḥng vào trường hợp ḿnh bị bầm tím mà thực hiện. Các bạn sẽ thấy nó rất hiệu quả đấy.
Gần đây chúng ta được biết đến một loại thực phẩm quen thuộc có công dụng như một loại thuốc hữu hiệu trong việc pḥng và chữa bệnh đó là tỏi đen. Tỏi đen không chỉ có tác dụng pḥng và chữa bệnh mà c̣n được coi như một loại thần dược cho vẻ đẹp con người. Chính v́ vậy tỏi đen được coi như là một mặt hàng khá hot hiện nay. Cách làm tỏi đen cũng không quá khó mà lại đảm bảo chất lượng. Cùng xem hướng dẫn cách làm tỏi đen tại nhà chuẩn nhất để tự ḿnh chế biến tỏi đen an toàn nhé.
Nội dung Ẩn
1 Cách làm tỏi đen tại nhà chuẩn nhất
1.1 Chuẩn bị nguyên liệu làm tỏi đen
1.2 Sơ chế nguyên liệu làm tỏi đen
1.3 Tiến hành cách làm tỏi đen
1.3.1 Bài viết liên quan
Cách làm tỏi đen tại nhà chuẩn nhất
Cách làm tỏi đen tại nhà
Tỏi đen là thực phẩm giàu dưỡng chất và có tác dụng chữa bệnh hiệu quả
Chuẩn bị nguyên liệu làm tỏi đen
Khi làm tỏi đen bạn cần có những nguyên liệu sau:
1kg tỏi ta ngon và tỏi già, nhánh tỏi đầy đặn và được phơi khô bằng nắng tự nhiên.
1 lon bia (bia ǵ cũng được nhé)
1 nồi cơm điện.
1 tờ giấy bạc to vừa.
Cách làm tỏi đen tại nhà
Chuẩn bị tỏi và bia để làm tỏi đen
Sơ chế nguyên liệu làm tỏi đen
Củ tỏi phải được làm khô tự nhiên rồi cho vào nồi, bật bia ra và đổ bia vào nồi đựng tỏi, đổ ngập bia rồi ngâm trong ṿng 30 phút. Khoảng 5 phút lại lấy đũa đảo đi đảo lại cho đều và ngấm men của bia. Sau khi ngâm xong vớt tỏi ra cho ráo bia.
Cách làm tỏi đen tại nhà
Dùng bia ngâm tỏi để tỏi được ngấm men
Tiến hành cách làm tỏi đen
Cách làm tỏi đen tại nhà
Dùng giấy bạc để bọc tỏi trong quá tŕnh lên men
Bước 1: Cho tỏi vào tờ giấy bạc rồi gói kín, sau đó cho vào nồi cơm điện. Bật nút warm và ủ trong 2 tuần. Trong quá tŕnh ủ không nên mở nắp ra quá nhiều lần, nếu có th́ phải mỏ thật nhanh, mỗi lần không quá 5 phút để đảm bảo tỏi không bị mất nhiệt. Như vậy mới là cách làm tỏi đen tại nhà đúng cách nhất.
Cách làm tỏi đen tại nhà
Bọc kín giấy bạc rồi cho vào nồi cơm điện tiến hành lên men tỏi
Bước 2: Sau 2 tuần củ tỏi sẽ chuyển màu đen và hoàn thành sản phẩm tỏi đen thơm ngon, bổ dưỡng mà lại rẻ, an toàn. Tỏi đen có thể bóc ăn ngay, có vị thơm, vị hơi chua, hơi ngọt, không c̣n mùi nồng như lúc tỏi c̣n sống nữa. Tỏi đen có thể bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh khoáng 1 năm mà không bị hư hỏng đâu nhé.
Cách làm tỏi đen tại nhà
Thành phẩm tỏi đen sau 2 tuần lên men tỏi
Bên cạnh cách làm tỏi đen đơn giản trên, bạn có thể xem thêm một số bài viết khác như:
Cách làm mứt dừa thơm ngon cho ngày Tết
Cách khử mùi và làm sạch đồ tươi sống
Cách hầm xương ngon, nhanh dừ, nước ngọt
Với hướng dẫn cách làm tỏi đen chi tiết này, chắc hẳn bạn sẽ dễ dàng thực hiện thành công phải không nào. Tỏi đen tự làm không những rẻ, an toàn và c̣n chủ động hơn trong việc dự kiến liều lượng dùng cho cả nhà ḿnh bất cứ khi nào bạn muốn. Mỗi ngày dùng tỏi đen có thể giúp tăng cường sức khỏe và ngăn ngừa nhiều bệnh khác nhau. Tỏi đen có thể dùng cho mọi người và cực tốt cho sức khỏe nhé.
Các món ăn được chế biến từ hải sản với độ tươi ngon, hấp dẫn, lạ miệng luôn khiến chúng ta muốn ăn “chết mê chết mệt”. Nhưng nếu ai đă một lần bị ngộc độc hải sản th́ có lẽ sẽ nhớ đời bởi ngộ độc hải sản thường nặng và kéo dài hơn ngộ độc các loại thực phẩm khác. Chính v́ vậy bạn cần nắm vững vài mẹo vặt hạn hạn chế nguy cơ ngộ độc hải sản dưới đây để có thể thưởng thức các món ăn hải sản an toàn và hạn chế nguy cơ ngộ độc hải sản nhé.
Không nên ăn hải sản lạ
V́ sẽ có một số loại hải sản lạ bạn chưa ăn bao giờ có hàm lượng độc tố rất cao, đó là chưa kể đến nó có thể chứa đựng một số thành phần gây dị ứng với cơ địa của bạn nữa đấy.
Hăy ăn một lượng nhỏ khi bạn đă chắc chắn rằng trước bạn đă có nhiều người ăn hải sản này và an toàn tuyệt đối và tăng dần khẩu phần sau khi đă cảm thấy an toàn nhé.
Cẩn thận khi cho bé yêu ăn hải sản
V́ cơ thể của trẻ có hệ miễn dịch và cơ quan tiêu hóa rất yếu v́ thế nguy cơ ngộ độc của bé cũng cao hơn. Tuyệt đối không nên cho bé ăn những hải sản lạ. Đối với những loại hải sản thông thường bạn hay ăn chỉ nên tập cho bé ăn từng ít một rồi tăng lên v́ hải sản rất dễ gây dị ứng và cơ địa mỗi người là khác nhau.
Một số loại hải sản lành tính mà bé có thể ăn hàng ngày như: Ṣ lụa, cua, ghẹ, cá d́a, cá thu,.. nhưng bạn hăy ăn thử trước khi cho bé ăn nhé, đôi khi cá loại hải sản lành tính này lại ăn phải thức ăn có độc ở biển th́ cũng thật nguy hiểm.
Cách hạn chế nguy cơ ngộ độc hải sản, cach han che nguy co ngo doc hai san
Tránh xa các loại hải sản bạn dị ứng
Nên lưu ư bạn thường dị ứng với loại hải sản nào và kiên quyết tránh xa nó. Cơ thể mỗi người sẽ có phản ứng với các thành phần khác nhau, chính v́ thế khi bạn ăn phải loại hải sản nào mà cảm thấy có triệu chứng dị ứng như đỏ mặt, đau đầu, nổi mẩn ngứa, cảm giác buồn nôn hăy dừng ăn ngay và kiên quyết tránh xa nó nhé.
Tránh xa các loại hải sản không tươi
Sau khi chết mà không được bảo quản đúng cách hải sản rất dễ bị vi khuẩn xâm nhập biến nguồn thức ăn giàu chất dinh dưỡng thành nguồn thức ăn gây bệnh cho cơ thể.
Tốt nhất nên ăn hải sản tươi hoặc hải sản tươi để đông lạnh đúng cách được bảo quản trong thời gian cho phép.
Hạn chế ăn hải sản chưa được nấu chín
Những món gỏi hải sản, hải sản ăn kết hợp mù tạt luôn có sức hút đặc biệt đối với chúng ta nhưng hăy hạn chế nhé bởi nó rất dễ gây ngộ độc thực phẩm và là nguồn gây bệnh nguy hiểm đặc biệt nếu được chế biến từ hải sản không tươi được ướp qua hóa chất. Chính v́ thế nên ăn chín uống sôi là đảm bảo nhất đấy.
Nói không với hải sản chứa độc tố
Có những loại hải sản luôn tiềm ẩn trong nó những độc tố nguy hiểm, điển h́nh như cá nóc, dù bạn có nấu chín, có ăn cá tươi, có chế biến kỹ càng th́ độc tố vẫn c̣n trong đó.
Cẩn thận khi ăn hải sản với đồ khác
Ăn hải sản và uống bia cùng một lúc sẽ là tác nhân dẫn đến nguy cơ khiến bạn bị bệnh gút.
Ăn hải sản kết hợp trái cây và thức ăn giàu vitamin C rất dễ gây ngộ độc dù trong hải sản không chứa thành phần độc tố;
Phu nữ có thai và đang cho con bú nên ăn hải sản với một liều lượng vừa phải, không được quá 400g mỗi tuần bởi nó sẽ gây ra những ảnh hưởng không tốt cho quá tŕnh phát triển của thai nhi và sức khỏe em bé mới chào đời.
Một số bài viết về nội trợ, ăn uống nên tham khảo để sức khỏe được bảo vệ một cách tốt nhất:
10 mẹo nêm gia vị hợp lư, đảm bảo sức khỏe
Mẹo ăn dưa hấu đúng cách không hại sức khỏe
Cách chế biến ḿ ăn liền đúng cách không có hại cho sức khỏe
Mùa hè là khoảng thời gian thú vị để bạn có những phút giây thảnh thơi vui đùa cùng sóng biển và thưởng thức những món ăn hải sản hấp dẫn nhưng hăy “thủ” sẵn những mẹo vặt hạn chế nguy cơ ngộ độc hải sản ở trên đây để ăn hải sản thật an toàn và đảm bảo sức khỏe nhé.
4 mẹo đơn giản giúp bạn tiết kiệm điện tủ lạnh
1 B̀NH LUẬN
Mẹo tiết kiệm điện tủ lạnh, meo tiet kiem dien tu lanhCùng với sự phát triển của xă hội và yêu cầu ngày một nâng cao chất lượng cuộc sống, tủ lạnh đă trở thành vật dụng không thể thiếu cho mỗi gia đ́nh, nó giúp chị em phụ nữ tiết kiệm thời gian hơn, làm tốt công việc nội trợ hơn và chăm sóc sức khỏe cả gia đ́nh hiệu quả hơn. Tuy nhiên cùng với những lợi ích của vật dụng này mang lại th́ nó cũng khiến không ít chị em phụ nữ đau đầu v́ khả năng tiêu thụ điện năng khá lớn của nó. Chính v́ vậy meovat9.com hy vọng 4 mẹo đơn giản giúp bạn tiết kiệm điện tủ lạnh dưới đây sẽ giúp các bạn giải quyết được nỗi lo lắng này nhé.
Cách tiết kiệm điện đơn giản mà hiệu quả
Bí quyết tiết kiệm chi tiêu trong gia đ́nh
Nội dung Ẩn
1 Mẹo đơn giản tiết kiệm điện tủ lạnh
1.1 Chọn tủ lạnh giúp tiết kiệm điện
1.2 Cất giữ thực phẩm đúng cách để tiết kiệm điện
1.3 Thường xuyên vệ sinh tủ lạnh để tiết kiệm điện
1.4 Hạn chế bật/tắt, mở cửa tủ lạnh để tiết kiệm điện
1.4.1 Bài viết liên quan
Mẹo đơn giản tiết kiệm điện tủ lạnh
Chọn tủ lạnh giúp tiết kiệm điện
Việc lựa chọn tủ lạnh phù hợp đóng một vai tṛ rất quan trọng trong việc giúp bạn tiết kiệm điện hiệu quả đấy nhé. Ngày nay trên thị trường bán rất nhiều loại tủ lạnh khác nhau, chính v́ vậy bạn cần lựa chọn cho ḿnh loại tủ lạnh phù hợp vừa nâng cao chất lượng, hiệu quả sử dụng vừa có thể tiết kiệm điện năng một cách tốt nhất. Chính v́ vậy, khi mua tủ lạnh bạn cần lưu ư:
– Lựa chọn loại tủ lạnh có dung tích sử dụng phù hợp với nhu cầu, tủ lạnh quá nhỏ sẽ không đủ cho bạn sử dụng nhưng tủ lạnh lớn quá sẽ khiến lượng điện năng tiêu thụ nhiều hơn đấy;
– Lựa chọn tủ lạnh màu sáng sẽ tiết kiệm điện hơn tủ lạnh màu tối do tủ lạnh màu tối hấp thụ nhiệt tốt hơn;
Chọn tủ lạnh giúp tiết kiệm điện, chon tu lanh giup tiet kiem dien
– Xem kỹ các thông số kỹ thuật của tủ lạnh để lựa chọn loại có khả năng tiết kiệm điện tốt hơn;
Cất giữ thực phẩm đúng cách để tiết kiệm điện
Để tiết kiệm điện tủ lạnh, bạn không nên chất quá đầy thực phẩm vào tủ, giữa các thực phẩm cần phải chừa ra một khoảng cách để khí lạnh có thể đối lưu, lượng điện tổn hao sẽ giảm xuống; thực phẩm nóng (như nước nóng, cơm nóng, đồ ăn nóng) phải để nguội hẳn mới cho vào tủ lạnh nếu không chúng sẽ làm nhiệt độ trong tủ tăng lên quá nhanh làm điện năng hao tốn nhiều hơn; Đặc biệt, bạn nên sử dụng đồ đựng thực phẩm bằng kim loại thay cho đồ nhựa do tính năng dẫn lạnh tốt hơn, chính v́ vậy thời gian làm lạnh sẽ được rút ngắn, điện được tiết kiệm hơn.
Không những thế, bạn cần lưu ư rằng, trường hợp thực phẩm cần giữ chỉ chiếm một diện tích nhỏ buồng giữ lạnh, để tiết kiệm điện, bạn nên sử dụng những miếng nhựa xốp chứa đầy vào buồng giữ lạnh nhằm thu hẹp không gian cần làm lạnh của tủ lạnh, giúp điện năng tiêu thụ ít hơn trong khi những miếng nhựa xốp này hầu như không hút lạnh chút nào.
Cho vào ngăn mát tủ lạnh một ít đá, thực phẩm đông lạnh bạn sắp sử dụng nhằm góp phần giữ lạnh ngăn này, hạn chế sự hoạt động của bộ phận chế lạnh do nhiệt độ được điều ḥa, từ đó tiết kiệm điện tốt hơn.
Thường xuyên vệ sinh tủ lạnh để tiết kiệm điện
Cần vệ thường xuyên vệ sinh sinh tủ lạnh khoảng 1-2 tháng/lần để vi khuẩn, nấm mốc không có điều kiện phát sin; Tiến hành lau chùi phần ŕa cao su ở cửa tủ lạnh cẩn thận sẽ giúp phần cao su giữ được độ bền, đóng khít khao, không thất thoát hơi lạnh nhiều để tủ lạnh hoạt động ổn định, tiết kiệm điện tốt hơn.
Thường xuyên vệ sinh máy, các bụi bẩn bám và tích tụ vào bề mặt dàn nóng, dàn lạnh, lưới lọc, đổ hết khoang chứa nước do quá tŕnh làm lạnh tạo ra… để việc trao đổi nhiệt thực hiện tốt hơn, máy lạnh nhanh hơn và ít tiêu tốn điện năng hơn. Tuy nhiên khi tiến hành vệ sinh tủ lạnh, bạn cần đảm bảo nguồn được đă được cắt hoàn toàn để an toàn nhé.
Đồng thời, bên cạnh viên vệ sinh tủ lạnh định kỳ, mỗi năm 1 lần bạn nên kiểm tra lượng gas làm lạnh của máy và nếu thiếu gas phải bổ sung kịp thời, nếu không đây chính là nguyên nhân gây tiêu tốn điện năng và làm giả, tuổi thọ tủ lạnh đấy nhé.
Hạn chế bật/tắt, mở cửa tủ lạnh để tiết kiệm điện
Trong quá tŕnh sử dụng tủ lạnh, để tiết kiệm điện, bạn nên hạn chế việc ngắt tủ lạnh ra khỏi nguồn điện và bật/tắt tủ lạnh thường xuyên v́ mỗi lần khởi động sẽ tốn một lượng điện lớn.Trong trường hợp lâu ngày không dùng đến tủ lạnh th́ ngắt nguồn điện nhưng cần dọn sạch các vật dụng, thực phẩm có trong tủ, vệ sinh tủ và để tủ khô rồi mới đóng cửa, dùng vật phủ che bụi phủ lên trên nữa nhé.
Đồng thời, bạn cần hạn chế mở cửa tủ lạnh liên tục và mở cửa tủ lạnh quá lâu v́ khi mở cửa không khí lạnh bên trong tủ sẽ đối lưu rất nhanh với không khí nóng bên ngoài tủ, làm cho nhiệt độ trong tủ cao lên. Khi đó, bộ phận làm lạnh phải tăng thời gian, hiệu suất hoạt động gây tiêu hao điện nhiều hơn, không những thế về lâu dài c̣n làm giảm tuổi thọ của tủ lạnh nữa đấy.
Ngày nay, tiết kiệm điện đóng một vai tṛ rất quan trọng trong việc tiết kiệm chi tiêu hàng ngày của các gia đ́nh, việc tiết kiệm điện cần thực hiện đều đặn hàng ngày hàng giờ với nguyên tắc “tích tiểu thành đại” và chắc chắn 4 mẹo đơn giản giúp bạn tiết kiệm điện tủ lạnh trên đây sẽ góp phần giúp bạn tiết kiệm điện hiệu quả hơn, tốt hơn rất nhiều đấy. Hăy thực hiện và kiểm nghiệm hiệu quả của nó nhé.
Mẹo vặt / Mẹo vặt cuộc sống / Mẹo chọn điều ḥa tiết kiệm điện và sử dụng hiệu quả
Mẹo chọn điều ḥa tiết kiệm điện và sử dụng hiệu quả
Mùa hè đến nhà nhà người người đi mua điều ḥa bởi cái nóng oi ả khiến chúng ta khó chịu, nhất là con trẻ càng dễ quấy khóc hơn vào mùa hè. Nhưng chọn mua được chiếc điều ḥa như ư quả là không phải ai cũng biết. Cùng tham khảo mẹo chọn điều ḥa tiết kiệm điện và sử dụng hiệu quả cho mùa hè mát mẻ nhé!
Nội dung Ẩn
1 Mẹo chọn điều ḥa tiết kiệm điện và sử dụng hiệu quả
1.1 Nên chọn điều ḥa 2 chiều hay 1 chiều?
1.2 Chọn mua điều ḥa tiết kiệm điện
1.3 Một vài mẹo sử dụng điều ḥa tiết kiệm điện
1.3.1 Bài viết liên quan
Mẹo chọn điều ḥa tiết kiệm điện và sử dụng hiệu quả
Nên chọn điều ḥa 2 chiều hay 1 chiều?
Điều ḥa có tác dụng điều ḥa không khí theo ư muốn của người sử dụng trong một quy chuẩn về nhiệt độ đă được cài đặt sẵn. Điều ḥa một chiều thông thường có tác dụng làm mát nhưng điều ḥa 2 chiều không chỉ có tác dụng làm mát mà c̣n có tác dụng làm ấm.
Mẹo chọn mua điều ḥa tốt nhất
Điều ḥa giúp bạn không c̣n lo lắng về thời tiết
Nếu ở vùng khí hậu nhiệt đới nóng ẩm như ở Miền Nam th́ quanh năm chỉ có khí hậu nóng và mát chứ không có mùa lạnh v́ vậy không cần sử dụng đến điều ḥa 2 chiều. Chỉ cần mua điều ḥa 1 chiều là sử dụng cho cả năm tiện dụng và tiết kiệm.
Nhưng với Miền Bắc th́ có mùa đông và mùa hè rơ rệt, nên chọn mua điều ḥa 2 chiều để có thể điều chỉnh nhiệt độ vào từng mùa một cách tiện lợi nhất. Có nhiều ư kiến cho rằng mùa đông có thể dùng máy sưởi ấm nhưng nó tiềm ẩn nhiều nguy cơ không tốt cho sức khỏe. V́ vậy điều ḥa 2 chiều là lựa chọn tối ưu cho những nơi có khí hậu nóng lạnh theo mùa.
Chọn mua điều ḥa tiết kiệm điện
Chọn điều ḥa theo mục đích sử dụng
Mua điều ḥa 1 chiều hay 2 chiều không làm tăng giá cả sử dụng của người tiêu dùng mà quan trọng là loại thiết bị sử dụng đó như thế nào? Diện tích pḥng ra sao và công suất sử dụng lớn hay nhỏ?
Nếu diện tích pḥng lớn có thể dùng 9.800 đến 12.500 BTU cho 32-88 m2. Diện tích pḥng nhỏ hơn th́ sử dụng loại điều ḥa có công suất nhỏ hơn. Điều ḥa tùy theo nhà sản xuất và quy chuẩn điện tiêu thụ là quan trọng nếu bạn muốn tiết kiệm điện. Đấy mới là cách chọn mua điều ḥa tiết kiệm điện tốt nhất.
Mẹo chọn mua điều ḥa tốt nhất
Mùa nắng nóng mọi người đi mua điều ḥa nhiều hơn
Căn pḥng quá to mà mua loại điều ḥa có công suất nhỏ sẽ làm tổn hao điện, hiệu quả sử dụng không đạt như mong muốn, thiết bị dễ bị hao ṃn…., ngược lại pḥng bé mà sử dụng loại điều ḥa công suất lớn sẽ làm hao tổn điện năng đồng thời không sử dụng hết công suất tối ưu của chiếc điều ḥa đó.
Chọn điều ḥa theo nhà sản xuất
Để tiết kiệm điện năng tiêu thụ của điều ḥa th́ việc lựa chọn điều ḥa tiết kiệm điện theo các hăng sản xuất cũng rất quan trọng. Các hăng điều ḥa của Nhật thường sản xuất chuẩn theo ḍng điện tiêu thụ ở Nhật Bản là 110v, chính v́ vậy với ḍng điện thông thưởng ở Việt Nam là 220v th́ dùng loại thiết bị này được coi là tiết kiệm điện hiệu quả. Ngoài việc sử dụng chúng tiết kiệm điện mà c̣n có tác dụng khá an toàn cho người sử dụng. Chính v́ vậy chọn mua điều ḥa là việc quan trọng mà không phải ai cũng biết.
Một vài mẹo sử dụng điều ḥa tiết kiệm điện
Để pḥng kín khi bật điều ḥa để đảm bảo nhiệt độ pḥng mát nhanh nhất đồng thời tiết kiệm điện nhất có thể nhé.
Bật điều ḥa đến khi đủ mát th́ tăng nhiệt độ lên 25 – 28 độ và dùng một chiếc quạt nhỏ cho thoáng khí và tiết kiệm điện.
Nên đảm bảo thiết kế pḥng chuẩn khi sử dụng điều ḥa.
Sử dụng điều ḥa tiết kiệm điện bằng cách tắt điều ḥa khi không sử dụng.
Không bật điều ḥa khi không cần thiết (không quá nóng, không quá lạnh) th́ không nên bật điều ḥa.
Mẹo chọn mua điều ḥa tốt nhất
Hăy nhờ nhân viên tư vấn bàn hàng để có lựa chọn tốt nhất cho gia đ́nh bạn
Xem thêm:
6 mẹo sử dụng tiết kiệm điện khi dùng điều ḥa
Dùng điều ḥa tốt cho sức khỏe
Mẹo sử dụng b́nh nóng lạnh tiết kiệm điện và an toàn
Khi đi mua điều ḥa các bạn có thể tham khảo bài viết cách chọn điều ḥa tiết kiệm điện từ các chuyên gia hoặc nhân viên tư vấn bán hàng để có sự lựa chọn thông minh nhất. Mỗi một thiết bị điện trong gia đ́nh bạn là người bạn đồng hành và giúp bạn an tâm hơn trong cuộc sống v́ vậy hăy là người tiêu dùng thông minh nhất nhé.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
