HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
(I have just gotten off of a split shift, during my second seven-day work week. My children have joined me for the last part of my second shift to help me out and we are heading home. It’s just after 8:30 pm, and I’ve been at it since 6 am. We go to the pharmacy next to my store to buy some ibuprofen, and I go up to the pharmacy desk to pay since the main cash has a huge lineup of people buying toilet paper and snack foods. After waiting about two minutes the pharmacy technician, who’s been looking at me and sighing deeply, finally comes to serve me.)
Employee: “Are you here to pick up a prescription?”
Me: “No, I’d just like to pay for these.”
Employee: *as she’s scanning my pills* “Okay, well this cash is only for prescription medication purchases. You should really have gone to the main cash.”
(I’ve often seen customers paying for everything from band aids to makeup at this cash without buying prescriptions, as long as they had some sort of medication with them from the pharmacy area where I picked up my pills.)
Me: “Oh, I’m sorry about that. I just assumed that you pay for medicine at the pharmacy counter. I’ll keep that in mind for next time.”
Employee: “Yeah, well we’re really busy you know, and this takes me away from doing all my work. Now it’s going to take me even longer to finish up and get out of here tonight.”
Me: “Again, I’m sorry. I didn’t realize. I work in retail myself, I know how frustrating it is when you’re busy and you have to stop to help a customer or coworker. It can be—”
Employee: “And you know, just because it doesn’t look like we’re doing anything, it doesn’t mean we’re not busy. We have a lot to do here and this is really annoying! You know, people are just leaving us with their prescriptions all the time.”
Me: “Well, that is your job but still I can understand—”
Employee: “When customers like you waste our time like this it’s really annoying. It’s going to take us even longer to finish up now.”
(The pharmacist finally hands me my change. My children are clinging to me nervously and the customers around me are all shuffling around awkwardly, trying not to look our way. I’ve had enough.)
Me: “Look, I’ve literally been working since 6am. I worked seven days in the last week, I have one day off this week, and I’ll be working from home, and then I work another seven days. I am exhausted, and I regularly have to stop what I’m doing to help my customers, coworkers and employees even when they really could have managed without me. I regularly have to work late or start early due to these interruptions, and my job is 90% physical work on the floor doing heavy lifting and going up and down ladders in a dusty stockroom. You are preaching to the choir here lady. And I’ll tell you, I have never spoken to a customer the way you just spoke to me, or made them feel guilty about coming in to shop and making me do my JOB! Thank you and good night.”
5 Loại Rau “Khó Ăn” Nhưng Lại Có Giá Trị Đặc Biệt Cao
Trong số các loại thực phẩm chúng ta ăn hàng ngày, đây là danh sách 5 món ăn dù mùi vị khó ưa nhưng lại rất tốt cho sức khỏe. Nếu bạn biết tận dụng, chúng có thể là bài thuốc quư.
Nhiều món ăn chính là thuốc quư, bạn nên tận dụng hiệu quả
Trong cuộc sống hàng ngày, nhiều người tâm niệm rằng, cái ǵ cũng "có giá của nó". Trong thế giới thực phẩm và rau xanh cũng vậy. Những loại rau "khó ăn" đôi khi lại là nguồn thực phẩm vô cùng quư giá.
Khi nói đến món đậu phụ thối hay sầu riêng, mọi người đều có phản ứng đầu tiên là nó có mùi hôi thối đặc trưng rất khó ăn. Nhưng nếu ai ăn được th́ đều khen "nức nở" rằng nó có vị rất ngon.
Một số loại rau chúng ta ăn trong cuộc sống hàng ngày cũng như vậy, rất khó để ăn, mùi vị khó chịu, tuy nhiên đó có thể là món ăn thực sự rất tốt cho sức khỏe.
Vậy loại rau nào có hương vị khó ăn nhưng lại mang giá trị dinh dưỡng cao? Dưới đây là một vài lời giới thiệu đơn giản của các bác sĩ dinh dưỡng và sức khỏe trên kênh Bác sĩ Gia đ́nh (TQ) sẽ giúp chúng ta hiểu rơ hơn về từng loại rau tuyệt vời đó.
1, Rau cải cúc
Giá trị dinh dưỡng và trị liệu đặc biệt: Pḥng ngừa táo bón
Cải cúc là món ăn có mùi ngai ngái, nhiều người không thích hương vị này nên có thể họ thường không mua về ăn. Tuy nhiên, dưới góc nh́n của các chuyên gia Đông y, cải cúc không chỉ là món ăn, mà c̣n là vị thuốc quư.
Theo Đông y, cải cúc có vị hơi đắng, hàm lượng chất xơ rất phong phú. Mặc dù nhiều người không có cách nào để chấp nhận mùi vị của món ăn này, nhưng lợi ích sức khỏe của nó thực sự là rất nhiều.
Ngoài ra, cải cúc c̣n chứa một lượng khá cao các axit amin, carotene,… có thể nâng cao khả năng hoạt động của sức khỏe tim mạch và làm dịu thần kinh, giảm huyết áp, ngăn ngừa chứng mất trí nhớ.
2, Hành tây
Giá trị dinh dưỡng và trị liệu đặc biệt: tiệt trùng, giảm mỡ máu
Hành tây là thực phẩm rất phổ biến ở nhiều nước trên thế giới, thường được sử dụng để chế biến nhiều món ăn và đặc biệt là dùng để làm gia vị ở Trung Quốc.
Hành tây chứa chất cay, dễ kích thích tuyến lệ khi chúng ta bóc vỏ và sơ chế hành, nhưng nhiều người lại thích ăn sống.
Hành tây có chứa một chất gọi là allyl disulfide, có tác dụng diệt khuẩn rất mạnh. V́ vậy chúng được xem là món ăn có tác dụng diệt khuẩn tuyệt vời trong nhóm thực phẩm hàng ngày. Nếu ăn sống th́ tác dụng này được chứng minh là rất hiệu quả.
Ngoài việc khử trùng, hành tây c̣n có thể giúp làm hạ lipid máu, làm giăn mạch máu, loại bỏ "rác" trong mạch máu và giảm mức cholesterol trong máu.
3, Mướp đắng
Giá trị dinh dưỡng và trị liệu đặc biệt: Tốt cho tim và tăng cường thị lực
Khi nói đến các loại rau có hương vị khó ăn hoặc không ngon, mướp đắng chắc chắn không thể "lọt" khỏi danh sách này v́ mướp đắng rất đắng như cái tên của nó. Tuy nhiên dưới góc nh́n của các chuyên gia, đây lại là loại thực phẩm tốt như thuốc và có giá trị dinh dưỡng không hề thấp.
Mướp đắng rất giàu vitamin và lipoprotein, đây là những chất dinh dưỡng rất hữu ích cho sức khỏe của con người và có thể tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể. Ngoài ra, mướp đắng và các chất bitum trong thành phần chứa vị đắng đó có thể điều chỉnh lượng đường trong máu và hạ huyết áp.
4, Rau mùi
Giá trị dinh dưỡng và trị liệu đặc biệt: Trừ phong giải hàn, chữa cảm lạnh
Rau mùi là một món ăn nhận được sự ưu ái và "ghét bỏ" trái ngược nhau ở 2 nhóm người. Một nhóm vô cùng yêu thích hương vị thơm đặc trưng này, nhưng nhóm c̣n lại lại không thể ăn được món rau có mùi đậm đặc như vậy.
Những người thích rau mùi sẽ cảm thấy loại rau gia vị này giống như sầu riêng, mặc dù mùi vị rất khó chịu, nhưng ăn vào lại rất ngon.
C̣n những người không thích th́ nghĩ rằng tốt nhất nên đổi tên thành "rau mùi hôi" để c̣n biết mà tránh nó.
Theo quan niệm Đông y, rau mùi có tính ấm, vị cay và đi vào phổi và lá lách sau khi ăn. V́ vậy, loại rau gia vị này có hiệu quả trong việc kích thích lá lách và điều trung ích khí, loại bỏ tiêu chảy, có tác dụng tốt trong việc điều trị táo bón, khó tiêu, khẩu vị kém, chán ăn, cảm lạnh, đau đầu, đau răng…
5, Rau diếp cá
Giá trị dinh dưỡng và trị liệu đặc biệt: Thanh nhiệt, giải độc, giảm sốt
Rau diếp cá có thể xem là "đại diện" cho nhóm những món ăn có mùi vị khó ưa, khó nuốt đối với nhiều người. Không phải ai cũng ăn được rau diếp cá v́ cái mùi tanh tanh, ngai ngái của nó.
Rau gia vị này được sử dụng phổ biến hơn trong các món ăn sống, ăn lạnh, và hương vị của nó được nhiều người nhận xét là thực sự rất tệ.
Tuy nhiên, nhóm người yêu thích món ăn này lại không đồng quan điểm đó. Nếu bạn đă thích ăn th́ rau diếp cá chính là một món ăn ngon.
Theo quan niệm Đông y, rau diếp cá có nhiều chức năng tốt cho sức khỏe, giống như một vị thuốc có thể giúp thanh nhiệt, giải độc, tiêu sưng, lợi tiểu, loại bỏ đờm và giảm ho, đồng thời có thể giảm đau và long đờm rất hiệu nghiệm.
Có thể nói, khẩu vị ăn uống của chúng ta là rất đa dạng, mỗi người mỗi vẻ. Cùng là một món ăn, nhưng mỗi người lại có cảm nhận khác nhau. Tuy nhiên, giá trị dinh dưỡng và trị liệu của chúng là không hề nhỏ. Chúng ta hăy nên tận dụng "món quà" dinh dưỡng này từ thiên nhiên.
Rất nhiều quốc gia trên thế giới mà dân chúng có thói quen ngủ trưa. (H́nh minh họa: Getty Images)
“Nắng chia nửa băi chiều rồi
Vườn hoang trinh nữ khép đôi lá rầu
Sợi buồn con nhện giăng mau
Em ơi hăy ngủ anh hầu quạt đây.” (Huy Cận)
Rất nhiều quốc gia trên thế giới mà dân chúng có thói quen ngủ trưa. Theo ước tính, có trên 51% dân số địa cầu thường xuyên ngủ trưa, nhất là các xứ ở châu Âu. Khoảng hai thế kỷ trước, người Âu Châu vẫn c̣n ngủ ba giấc mỗi ngày. Thời đó, ban đêm có khi người ta thức giấc khoảng 2 giờ sáng, làm việc nhà, rồi đi ngủ trở lại, và cho là thói quen b́nh thường.
Có một lần vợ chồng chúng tôi đi chơi ở Tây Ban Nha, giữa trưa tự dưng phố phường vắng ngắt, các cửa tiệm đều đóng cửa, muốn mua sắm ít đồ, phải chờ đến hai giờ chiều. Thoạt đầu, tôi cho là lạ, nhưng chợt nhớ lại ngày xưa c̣n bé, tôi và các anh chị cũng về nhà buổi trưa để ăn trưa và “bị” má tôi bắt lên giường ngủ trưa trước khi đi học lại buổi chiều. C̣n ba tôi, giấc ngủ trưa là điều không thể thiếu.
Ở Mỹ lại khác, người ta cho chuyện ngủ trưa là điều phí phạm, giảm mất năng suất làm việc, và có đôi khi, bị đồng nghĩa với sự lười biếng. Gần đây, một số hăng xưởng hay công sở lại cho phép công nhân viên được “nghỉ trưa” một giờ, muốn tranh thủ để ngủ chút đỉnh cũng được. Tuy nhiên, theo thăm ḍ, đa số những người trẻ tuổi vẫn không thích ngủ trưa.
Thế th́, nên hay không nên ngủ trưa?
Thông thường vào buổi trưa, chiếc đồng hồ điều khiển sự tuần hoàn của cơ thể sẽ đi chậm lại, làm giảm mức độ tỉnh táo, đó là tại sao cơn buồn ngủ thường hay kéo đến sau khi ăn trưa, nhất là khi không được ngủ ngon giấc vào buổi tối hôm trước.
Ngủ đầy đủ, từ 7 đến 9 tiếng mỗi ngày là yếu tố cần thiết cho sự hoạt động b́nh thường của cơ thể. Rất nhiều người bị t́nh trạng thiếu ngủ kinh niên do nề nếp sống không tốt, hay bị stress thường xuyên. Thiếu ngủ lại gây ra thêm stress. Thiếu ngủ có hại đến sức khoẻ thể chất cũng như tâm thần. Người thiếu ngủ dễ bị các chứng bệnh về tim mạch, tiểu đường, béo ph́, cao huyết áp, giảm trí nhớ, thiếu sáng suốt, và kể cả bệnh tâm thần như phiền muộn, kinh hăi vô cớ.
Ngủ trưa có ích lợi cho nhiều người. Bằng cách bổ sung cho sự thiếu ngủ, sẽ làm tăng hiệu năng làm việc do sự tỉnh táo, tăng độ chính xác của phản xạ, tăng độ bén nhạy của hệ thần kinh, trí trớ, tư duy và dĩ nhiên làm cho tính t́nh, tâm tư dễ chịu hơn. Ngủ trưa cũng giúp hệ thống đề kháng, miễn nhiễm, chống lại bệnh tật linh tinh. Ngủ đầy đủ cũng giảm tai nạn nghề nghiệp cũng như tai nạn xe cộ.
Ngủ trưa cũng có lợi khi mà cơ thể không được khỏe, như bị cảm cúm, mỏi mệt chẳng hạn. Người già hay người có giờ giấc làm việc bất thường cần đến giấc ngủ trưa. Giấc ngủ là phương cách hồi sức chống lại sự mệt mỏi tốt nhất. V́ thế nếu thấy cần ngủ th́ cứ ngủ. Ngược lại, nếu không thấy mệt, th́ giấc ngủ trưa không phải là điều luôn luôn phải có trong đời sống b́nh thường.
Có hai tác động không tốt do việc ngủ trưa quá nhiều:
Thứ nhất, ngủ trưa làm giảm bớt sự đ̣i hỏi và động cơ của việc “thèm ngủ”. Điều nầy tốt nếu cần lấy lại sự tỉnh táo, quân b́nh trong ngày, nhưng sẽ trở thành vấn nạn nếu giấc ngủ trễ, sẽ làm ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm, do đó sẽ tạo thành một ṿng tṛn lẩn quẩn của bệnh thiếu ngủ. Thứ nh́, nếu giấc ngủ quá dài sẽ làm cho cơ thể cảm thấy lừ đừ, như bị say rượu khi mới thức dậy.
Ngoài ra, nếu ngủ trưa để bù đắp lại cho giấc ngủ tối v́ bệnh mất ngủ lại là một điều đáng quan tâm, cần phải chữa trị. Một người có sức khỏe b́nh thường, có thể ngủ “trọn gói” đầy đủ trong một đêm, và không cần phải tranh thủ ngủ bù vào giấc trưa. Một số bằng chứng khoa học cho thấy, nếu thường xuyên cần phải ngủ trưa trên một giờ mỗi ngày, có ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe.
Tóm lại, nếu buồn ngủ và điều kiện cho phép, th́ cứ ngủ để chống lại sự mỏi mệt. Ví dụ như cuối tuần, ngày lễ nghỉ chẳng hạn. Nguyên tắc là không nên ngủ quá 30 phút, và không nên ngủ quá trễ vào buổi xế chiều, để tránh ảnh hưởng đến giấc ngủ ban đêm.
Riêng những ai thích uống cà phê, có một phương cách kết hợp cà phê với giấc ngủ trưa để tăng cường sự tỉnh táo của cơ thể.
Kết hợp cà phê với giấc ngủ trưa để tăng cường sự tỉnh táo của cơ thể. (H́nh minh họa: Getty Images)
Thoạt nghe, có vẻ không hợp lư, v́ cà phê làm cho khó ngủ. Thật ra không phải như vậy. Nguyên tắc là chỉ uống một chút cà phê trước khi đi ngủ trưa, loại cà phê Mỹ chứ không phải nguyên ly cà phê sữa đá của Việt Nam! Một tí cà phê không làm cản trở cơn buồn ngủ, và sẽ tốn khoảng 30 phút để thấm vào máu, đạt nồng độ cao nhất trong năo bộ. Vào thời điểm 30 phút nầy, cà phê sẽ làm cho ta thức giấc và tỉnh táo hơn, không bị lừ đừ, so với người không uống cà phê.
Nếu có ai đó đi ngủ trưa chung với ḿnh th́ lại càng hạnh phúc hơn!
Bệnh Parkinson’s Disease (PD): Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị - Nguyễn Minh Tâm
Kính thưa quí ông bà, cùng các anh chị,
Tôi là người mắc bệnh Parkinson Disease (PD) suốt 14 năm qua. Tôi như người vừa trở về từ cơi chết. Từ t́nh trạng bi đát tuyệt vọng nhất, tôi trở nên hy vọng, vui vẻ sống những ngày tháng sắp tới cuộc đời ḿnh. Nhờ kỹ thuật tân tiến của y khoa hiện đại, tôi nay phục hồi được khoảng 75% sức lực vẫn có. Chỉ vài ngày sau cuộc giải phẩu kéo dài 6 tiếng đồng hồ tại bệnh viện Westmead Private Hospital ở NSW, Australia, bạn bè người thân và những người mới quen biết đến thăm tôi đều rất đỗi ngạc nhiên về thành quả tôi đạt được. Có người c̣n nói rằng: ”Thật đúng là phép lạ!” Bản thân tôi, có phép lạ hay không, tôi cũng không biết. Điều mà riêng tôi cảm nhận được một cách rơ ràng, đó là sư nhẹ nhàng thoải mái, không c̣n thấy các triệu chứng hoặc dấu hiệu của căn bệnh PD này nữa. Trước khi giải phẩu, tôi như mang khối đá ngàn cân trên người. Thân ḿnh đi đứng xiêu vẹo, cổ và hai vai đau nhức khinh khủng lắm. Tim hồi hộp, khó thở. Tất cả, nay đột nhiên được tháo gỡ, thật vui mừng tuyệt diệu! Mọi người thấy tôi nhanh nhẹn và tươi tĩnh hơn xưa rất nhiều.
Bằng vào bài viết này, tôi xin chia sẻ cùng tất cả quí ông bà, và các anh chị đă và đang chịu nhiều khổ đau v́ bệnh này. Tôi chỉ là bệnh nhân, không phải một bác sĩ y khoa, nên sự hiểu biết của tôi c̣n quá ít ỏi, nông cạn, thiếu sót. Đó là điều chắc chắn. Tôi chẳng muốn khuyên bảo, cũng không muốn chỉ dẫn nào cho ai cả. Mỗi bệnh nhân đều có những triệu chứng khác nhau, những phản ứng khác nhau, tùy cơ thể, tuổi tác, sức vóc… Mọi quyết định phải do bác sĩ của quí vị đề ra thôi.
PHẦN 1: TỔNG QUÁT VỀ BỆNH PARKINSON’S DISEASE (tiếng Anh gọi tắt là PD)
Theo tài liệu của Hiệp hội Y sĩ Úc Châu (The Australian Medical Asociation – AMA), th́ Parkinson’s Disease là chứng bệnh nan y, chưa có thuốc nào chữa lành hẵn. Nguyên nhân chính xác nhất về bệnh này vẫn chưa t́m ra. Nam nhân hay nữ giới cũng đều có thể mắc phải bệnh này. Đây là một căn bệnh về thể chất phát xuất từ năo bộ mà ra. Nó không do sự âu lo, dồn nén tinh thần, hoặc do khủng hoảng trong gia đ́nh tạo nên… Bệnh Parkinson’s Disease này do sự thoái hoá tế bào thần kinh sắc tố (pigmented nerve cells) trong năo tạo ra. Bệnh thường xảy ra trong lứa tuổi từ 50 trở lên. Cũng có nhiều trường hợp xảy đến với người trẻ hơn 50 và thường kéo dài nhiều năm tháng và phát triển ngày càng nặng. Ở giai đoạn cuối, bệnh nhân bị co cứng, run rẩy, bị mất thăng bằng nặng và dễ bị té ngă… cuối cùng, phải đi xe lăn hoặc nằm yên trên giường, trở ḿnh rất khó…
Bệnh Parkinson’s Disease thường cho ra những dấu hiệu hoặc triệu chứng sau đây:
– Động tác rất chậm chạp.
– Cứng đơ bắp thịt và khớp xương, tay chân nặng nề, co cứng, khó cử động.
– Tay run, chân có khi cũng bị run, nhất là khi nghỉ ngơi trong tư thế nằm. Do đó, rất khó ngủ.
– Mất thăng bằng cơ thể. Dáng người xiêu vẹo, cổ và thân ḿnh như cong gập xuống, hai tay không thể đánh “đồng xa” một cách tự nhiên khi chân bước đi (như khi đi bộ).
– Tay chân vận động không theo ư muốn (chứng loạn tác động: Dyskinesia), bệnh nhân thường bước những bước ngắn.
PD làm rút ngắn sự sống ở bất cứ mức độ nặng nhẹ nào. Thời kỳ nặng ở, th́ sự run rẩy, chậm chạp và cứng đơ cơ bắp cũng khớp xương ảnh hưởng trầm trọng lên cả hai bên tay chân và cả thân ḿnh nữa. Phát âm, th́ chỉ phát những tiếng yếu ớt, ngọng nghịu, lắp bắp, không rơ ràng. Ngay cách diễn đạt tư tưởng cũng rất khó khăn. Cả thân ḿnh như cứng đơ, co rúm hay vặn vẹo một cách không b́nh thường. Bệnh nhân bước những bước ngắn và có thể té ngă bất cứ lúc nào.
– Giao động khi lên khi xuống của bệnh nhân: Bệnh nhân, sau khi uống thuốc chữa bệnh này, thường th́ sau 20 phút hoặc nửa giờ, khi thuốc đă ngấm, mới cảm thấy dễ chịu: đi đứng tự nhiên hơn, nói năng cũng không đến nổi lắp bắp, ngọng nghịu, thấy trong người khỏe hơn. Đó là thời gian ở vào lúc “LÊN”. Đến khi chất thuốc trong người hạ xuống thấp, th́ các triệu chứng trên trở nên: chậm chạp, co cứng, ngọng nghịu… Đó là thời gian “XUỐNG”… Giao động lên xuống xảy ra liên tục như vậy trong ngày, nên bệnh nhân thấy rất mệt, tim đập th́nh thịch, rất hồi hộp.
– BỊ TÁO BÓN: Táo bón hầu như là người bạn đồng hành luôn gắn bó với bệnh nhân PD.
AI LÀ NGƯỜI CÓ THỂ BỊ BỆNH PARKINSON’S DISEASE?
PD có thể xảy đến với tất cả mọi người, ở bất cứ tầng lớp, màu da, hoặc chủng tộc nào. Nó xảy ra trên khắp thế giới. Bệnh t́nh sẽ tăng trưởng tuỳ theo thời gian và tuổi tác. Tuy nhiên, già nua không phải là lư do gây nên bệnh. Nói chung, th́ những người như thế chỉ có tỉ lệ một phần ngàn (1/1000) bị bệnh mà thôi. Nhưng, ở lứa tuổi 70–80, th́ tỉ lệ cao hơn: lên khoảng 10 %. Rất nhiều người già bị ảnh hưởng nhẹ về bệnh này và rất dễ nhận biết. Đàn bà hoặc đàn ông đều có thể mắc bệnh này như nhau. Tuy nhiên PD không phải là bệnh di truyền.
ĐỪNG QUÁ LO LẮNG
Nếu những điều trên làm quí vị lo lắng, th́ xin nhớ rằng: suốt nhiều năm tháng, căn bệnh ở t́nh trạng nhẹ; và vào thời kỳ này, bệnh nhân có thể sinh hoạt một cách b́nh thường trong gia đ́nh và có thể làm việc để mưu sinh như mọi lúc. Hơn nữa, PD trong hiện tại, chưa có cách nào có thể chữa dứt được hết. Tuy nhiên, nhiều hiện tượng, triệu chứng của PD có thể kềm chế được bằng các phương pháp điều trị thích hợp.
PD ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN NHƯ THẾ NÀO?
Hầu hết, chúng ta không làm sao biết được rằng ḿnh đă mắc bệnh Parkinson’s Disease, bỡi v́ có những triệu chứng, những hiện tượng xảy ra gần giống như PD, nhưng không phải là bệnh này. Ví dụ như: bệnh Alzeimer, bệnh có bướu trong năo, tai biến mạch máu năo, bệnh tâm thần phân liệt (Schizophrenia)… Phân biệt để nhận ra những bệnh tương tự như bệnh PD là một điều rất hệ trọng, v́ phương pháp chữa trị có thể khác hẵn nhau. Ví dụ như: các loại thuốc chữa bệnh thần kinh như bệnh tâm thần phân liệt (schizophrenia), hoặc các bệnh tâm thần khác có thể làm tắc nghẽn luu thông chất dopamine trong năo, gây ra triệu chứng giống như bệnh PD.
Tốt hơn hết là quí vị nên hỏi ư kiến bác sĩ gia đ́nh hoặc bác sĩ cố vấn xem có phải các thứ thuốc mà các vị này cho uống làm phát sinh những triệu chứng như PD không? Những thuốc này có thể làm quí vị buồn nôn, ói mửa, chóng mặt. Trong t́nh trạng đó, các hiện tượng giống như PD không phát triển thêm lên, nếu việc điều trị này không kéo dài lâu hơn một tháng. Bác sĩ sẽ cho ngưng các loại thuốc đó và các triệu chứng trên sẽ từ từ mất đi, hoặc có thể kéo dài nhiều tháng.
Tùy nguyên nhân, hiện tượng của quí vị mà bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh PD đă bắt đầu xuất hiện. Khi ấy, việc điều trị phải bắt đầu càng sớm càng tốt.
PD ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?
Việc điều trị bệnh Parkinson’s Disease được căn cứ trên sự thay thế các hóa chất trong năo bị hao hụt, hay giảm sút. Hóa chất chính làm phát sinh căn bệnh này do có thiếu hụt, là chất Dopamine. Chất này giảm từ từ trong năo từ nhiều năm, trước khi những hiện tượng của PD bắt đầu nhận thấy rơ. Lượng phỏng định của Dopamine mất đi là 80% trước khi các dấu hiệu kia xuất hiện.
Dopamine được t́m thấy trong nhóm tế bào thần kinh ở đáy năo, gọi là hạch thần kinh bạch huyết (basal ganglia). Bệnh nhân được điều trị bằng loại thuốc có tên là Levodopa để thay thế lượng dopamine bị mất đi. Bác sĩ cũng có thể cho toa những loại thuốc khác để chữa bệnh này.
Với các bệnh nhân PD, phương pháp vật lư trị liệu, ăn kiêng, phương pháp giúp phát âm tiếng nói… cũng rất là hữu ích. Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ là phụ thuộc mà thôi.
Mục tiêu điều trị, là để giữ cho sinh hoạt của bệnh nhân được b́nh thường và giúp bệnh nhân có cuộc sống càng tự nhiên càng tốt.
AI LÀ NGƯỜI TRỊ BỆNH PD
Nên nhớ, PD là căn bệnh rất phức tạp và nguy hiểm cho bệnh nhân kéo dài qua nhiều năm tháng. Do đó, không chỉ mỗi bác sĩ, mà cả người nhà, hoặc những người thường xuyên chăm sóc cho bệnh nhân, hoặc những người sử dụng các phương pháp trị liệu nào khác… tất cả cần nổ lực như nhau. Và chính bệnh nhân cũng cần rất nhiều nghị lực. Các hiệp hội Parkinson’s Asociations thường có nhiều tài liệu, nhiều khóa hướng dẫn đặc biệt cho người nhà hoặc người chăm sóc cho người bệnh PD. Nếu bất cẩn hoặc sơ ư, có thể khiến bệnh nhân té ngă hoặc có những rủi ro khác.
Bác sĩ gia đ́nh là người đầu tiên chẩn đoán phát giác ra bệnh và có trách nhiệm trong việc điều hành t́nh trạng của bệnh nhân, nên công việc của vị này bao gồm việc chẩn đoán, giải thích, cho toa và có thể gởi bệnh nhân đi vật lư trị liệu, hoặc phương pháp điều trị nào khác. Sau đó, bác sĩ gia đ́nh có thể gởi quí vị đến bác sĩ cố vấn, bác sĩ chuyên khoa khác, tốt nhất là bác sĩ chuyên về thần kinh, cũng có thể là bác sĩ tổng quát hoặc y sĩ nào khác chuyên chữa cho bệnh nhân cao niên.
Sau khi khám bệnh, bác sĩ hay y sĩ này sẽ viết thư thông báo cho bác sĩ gia đ́nh, xác định sự chẩn đoán và khuyên bác sĩ gia đ́nh nên điều trị như thế nào. Một khi việc chẩn đoán được xác định và bắt đầu đi vào điều trị, th́ bác sĩ gia đ́nh của quư vị sẽ tiếp tục làm như thế. Khi thấy chuyện bất thường xảy ra, bệnh nhân sẽ được gởi trở lại cho bác sĩ chuyên khoa chăm sóc.
Tùy trường hợp nặng/nhẹ, bác sĩ có thể cho thuốc chữa trị khác nhau, từng giai đoạn một. Ở mỗi giai đoạn, các loại thuốc trên có liều lượng khác nhau, như Sinemet 100/25 100, Sinemet CR 200/50 100, hoặc Madopar rapid 62.5, long-acting Madopar… Tùy hăng thuốc, cùng một chất thuốc, nhưng tên gọi khác nhau như: Sinemet do hăng khác làm lại có tên khác nhau. Ví dụ Kinson 100/25 100 cũng giống như Sinemet 100/25 mà thôi… Vấn đề này,xin quí vị hỏi bác sĩ của quí vị th́ rơ hơn…
– Khi mọi loại thuốc mà bác sĩ đă cho quí vị dùng đều bị lờn hết rồi, và những loại khác mà cơ thể của quí vị không dung nạp được, th́ có thể quí vị sẽ được cho một loại thuốc tự chích chung quanh rốn (như những người bị tiểu đường nặng chích insulin vậy). Đó là Apomorphine injections (Chú ư : Apomorphine không liên hệ ǵ đến morphine).
– Với y khoa hiện đại, giải phẩu thần kinh (neurosurgery) giúp cho bệnh nhân có thể hồi phục được đến 70% hoặc 75%. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có thể được giải phẩu, mà tùy theo sức khỏe, tuổi tác hoặc t́nh trạng thích nghi của cơ thể nữa. Thông thường, tuổi từ 70 trở lên, bác sĩ phải xem xét lại rất kỹ, và những người bị máu loăng cũng rất khó được giải phẩu. Việc giải phẩu này như thế nào, xin quí vị xem ở cuối phần 2 sau đây.
PHẦN 2: BỆNH PARKINSON DISEASE (PD) VÀ TÔI
Bệnh Parkinson’s của tôi xuất hiện từ năm 1997, đến nay đă 14 năm! Trong thời gian này, nhất là những năm sau cùng, có những lúc tưởng chừng tôi không chịu đựng nổi nữa, muốn buông xuôi tất cả!
Giai đoạn đầu, tôi chỉ thấy vai và tay trái tôi mỏi sơ sơ thôi. Vài tháng sau, vai tay trái tôi mỏi hơn, nhưng không có cảm giác đau. Bác sĩ gia đ́nh gởi tôi đến một bác sĩ chuyên khoa ở Fairfield, NSW Úc. Vị bác sĩ này cho tôi làm nhiều xét nghiệm, kể cả chụp X-Ray, CT Scan và MRI Scan nữa. Vẫn không t́m ra bệnh. Tôi quay sang thuốc bắc và châm cứu, bệnh vẫn không thuyên giảm. Tôi chán nản không đến bác sĩ nữa, cũng ngưng thuốc Bắc luôn, khoảng hai năm. Măi cho đến năm 2000, khi vai và tay trái vừa mỏi, vừa đau nữa (đau trong xương chứ không phải bên ngoài), cũng không phải do tại khớp. Bác sĩ gia đ́nh Trương Tuấn ở Bankstown NSW gởi tôi đến bác sĩ chuyên khoa thần kinh (neurologist) là bác sĩ McKenzie. Sau khi chẩn đoán, bác sĩ Mckenzie đă quả quyết rằng tôi bị bệnh Parkinson trong thời kỳ nhẹ. Bác sĩ cho thuốc uống. Tôi không c̣n nhớ tên thuốc là ǵ, nhưng khi uống vào, cơ thể tôi không dung nạp được nên bị phản ứng dữ dội: Ói mửa, chóng mặt, mất ngủ… Thay bao nhiêu lần thuốc, tôi cũng đều bị phản ứng hết, có khi mất ăn luôn. Mỗi ngày cố gắng lắm cũng chỉ ăn được nửa chén cơm thôi. Đến thời gian này, bác sĩ gia đ́nh Trương Tuấn mới cho biết là cơ thể tôi rất nhạy cảm đối với bất cứ loại thuốc mới nào. Từ đó, mỗi lần đổi thuốc mới là mỗi lần bị phản ứng, nên tôi rất sợ đổi thuốc. Sợ, nhưng cũng phải uống v́ đang bị bệnh! Bệnh ngày càng nặng và thêm một hiện tượng nữa, là tay trái tôi bị run. Bệnh run tay này, phát triển nhanh cho đến nỗi tôi nghĩ rằng: có lẽ tôi không thể lái xe được nữa, đó là năm 2002.
Tôi rất chán nản, v́ uống thuốc nào cũng không xong, mà bệnh PD càng ngày càng nặng. Tôi lại nhận thấy động tác tay chân đă trở nên chậm và ngày càng chậm chạp thêm.
Tháng ba năm 2002, một số bạn bè và tôi nghe đồn rằng có một bác sĩ người Nga ở vùng Burwood NSW, rất giỏi. Ba bốn anh em chúng tôi rủ nhau đến ông ấy. Chúng tôi phải đến thật sớm lúc 6 giờ sáng, xếp hàng và bốc số thứ tự. Dù ḿnh có là người đầu tiên, bốc số 1, cũng phải chờ măi đến 2-3 giờ chiều mới gặp được bác sĩ, v́ ông ấy phải khám cho những người đă hẹn mấy hôm trước. Tôi rất mừng v́ ông cho đúng thuốc tôi uống và không bị phản ứng, Sinemet 100/25 100, mỗi ngày chỉ uống 1 viên mà thôi. Tôi thấy trong người khỏe hơn, ít run hơn, ít bị co cứng hơn… Tuy vậy, chỉ được vài hôm, đâu lại vào đấy. Run tay, đau mỏi vai tay, chậm chạp… trở lại và ngày càng nặng hơn. Tôi trở lại với vị bác sĩ này và nhất định ông không cho tăng lượng Sinemet lên, chỉ một viên mỗi ngày mà thôi. Dĩ nhiên, thưa quí vị, tôi lại phải rời bỏ vị bác sĩ này. Đến đây, tôi mới biết rằng: Một bác sĩ giỏi vẫn không phải là người có khả năng chữa lành mọi thứ bệnh. Dù xa rời bác sĩ này, tôi vẫn công nhận rằng ông là một bác sĩ giỏi, mặc dù ông không chữa lành bệnh Parkinson cho tôi.
Cuối năm 2002, t́nh cờ thấy trên một tạp chí Anh ngữ (tôi không c̣n nhớ tên) tại pḥng bác sĩ gia đ́nh, lúc ngồi đợi, tôi đă đọc và biết được địa chỉ của Hiệp hội Parkinson của NSW tại bệnh viện Concord, NSW Úc. Về nhà, tôi gọi điện thoại ngay cho họ và có được cuộc hẹn gặp vị bác sĩ cố vấn chuyên khoa, ngay vào ngày hôm sau. Sau 30 phút trao đổi, tôi được vị này gọi cho Parkinsons Clinic của bệnh viện Concord, NSW này. Cuộc hẹn đầu tiên, vị cố vấn nói lại, cần sự có mặt của tôi trong 4 tiếng đồng hồ. Họ dặn đây là bữa hẹn rất quan trọng cho tôi, đừng đến trễ.
Khi đến đó lần đầu, sau khi làm thủ tục ban đầu, tôi phải gặp pḥng vật lư trị liệu 1 tiếng đồng hồ, pḥng cố vấn về vấn đề ăn kiêng 1 tiếng, pḥng hướng dẫn về phát âm tiếng nói một tiếng đồng hồ nữa. Và cuối cùng, tôi đă gặp được một bác sĩ chuyên khoa thần kinh và cũng là một giáo sư dạy y khoa, Dr/Pr Alastair Corbett. Tôi rất kính mến vị này, v́ ngay từ lần gặp gỡ đầu, ông đă tỏ ra quá tận tâm và thương bệnh nhân đích thực. Tất cả mọi việc trên, tôi không phải trả một đồng nào cả. (Hiệp hội Parkinson là hội từ thiện, bác sĩ chỉ được trả bằng medicare). Bác sĩ này cho tôi uống Sinemet 100/25, ngày 3 viên. Sau hơn một năm, tôi vẫn giữ liều lượng như vậy. Cho đến khi thuốc này giảm hiệu lực, bác sĩ cho thêm 1 viên Sinemet CR 200/50 nữa mỗi ngày (CR: Control Release) Thời gian này, tôi rất là mệt. Giao động lên/xuống như đă nói ở trên liên tục xảy ra. Mọi hiện tượng Parkinson cứ tăng dần lên măi mặc dù rất chậm trong thời gian uống 3 viên Sinemet 100/25 vào sáng, trưa, chiều và buổi tối thêm 1 viên Sinemet CR 200/50. Cho đến giữa năm 2006 th́ lượng thuốc Sinemet CR tăng lên 3 viên một ngày (tức 3 viên Sinemet 100/25 + 3 viên CR 200/50. Đền đây tôi nhận ra rằng bệnh “run” hầu như biến mất, nhưng chứng cứng đơ bắp thịt tay, chân và những hiện tượng khác lại gia tăng. Vào cuối năm 2008, th́ Sinemet không c̣n công hiệu nữa. Bác sĩ lại thay bằng Stalevo liều mạnh: Stalevo 150. Ba tiếng đồng hồ uống một lần, rồi 2 tiếng. Như vậy, tôi phải uống 7 đến 8 viên mỗi ngày. Thuốc Stalevo 150, ngày nào cũng uống 7, 8 lần, bụng tôi bị nóng như thiêu như đốt, bị táo bón rất nặng, mặc dù có uống kèm thuốc bao tử để giảm chất axit quá nhiều. Tôi đă phải vào bệnh viện Concord 3 ngày để bác sĩ theo dơi và đổi thuốc. Tất cả mọi thứ thuốc tôi dùng qua, đều bị lờn hết. Cuối cùng, bác sĩ cho tôi thử thuốc chích vào quanh rốn morphine. Sau khi chích Apomorphine, tôi ói mửa, chóng mặt và hầu như kiệt sức. Cho nên bắt buộc phải ngưng Apomorphine injections. Bác sĩ cho tôi dùng lại Stalevo 150, cứ 2 tiếng đồng hồ uống một lần. Như vậy, giao động lên/xuống cứ xảy ra 2 tiếng đồng hồ một lần!
Các loại thuốc trị bệnh PD mà bác sĩ đă cho tôi uống rất là nhiều thứ, nhiều tên, nên tôi không nhớ hết được, v́ sau khi bị phản ứng, tôi phải xin đổi ngay thuốc khác. Thường là, tôi chỉ nhớ những tên thuốc mà tôi đă dùng lâu dài mà thôi.
Bác sĩ Alastair Corbett chăm sóc tôi tận t́nh cho đến đầu năm 2010. Đúng vào thời gian này, tôi đọc được trên Internet phương pháp mới của nền y khoa tân tiến về cách điều trị bệnh PD bằng phẩu thuật đặc biệt gọi là DEEP BRAIN STIMULATION (DBS), và được một người chị Việt Nam quen biết do bạn tôi là Lê Hữu Phúc giới thiệu. Chồng của chị cũng bị bệnh Parkinson ở thời kỳ nặng, giọng nói rất yếu ớt và đang chờ giải phẩu DBS. Chị đề nghị tôi vào bảo hiểm trước và xin bác sĩ thần kinh của tôi giới thiệu để được giải phẩu DBS tại bệnh viện PA Brisbane, Queensland.
Sau khi t́m hiểu, tôi biết rằng ở tiểu bang nào của Australia cũng có clinic điều trị DBS nầy, nên tôi đă nhờ bác sĩ thần kinh của tôi giới thiệu đến bác sĩ giải phẩu thần kinh. Bác sĩ này nói rằng phải chờ tối thiểu là một năm kể từ ngày vào bảo hiểm th́ công ty bảo hiểm mới bao gộp chi phí bệnh viện cho tôi, nếu không, tiền bạc tôi phải trả tất cả cho cuộc giải phẩu này cao lắm. Do đó, ngày 28/01/2011 tôi đă được giải phẩu DBS. Bảo hiểm trả tất cả mọi chi phí, kể cả tiền chiếc máy Neurostimulator lên đến $33,000.00 Úc kim.
PHẨU THUẬT DEEP BRAIN STIMULATION (DBS)
Tổng quát về phẩu thuật này, để cho trung thực hơn, tôi xin trích nguyên văn tiếng Anh như sau từ trên internet:
MEDIA RELEASE
Queensland Government – Queensland Health – 21st April 2009
PA Hospital rewiring the brain
Princess Alexandra Hospital is rewiring the brain to help patients who endure tremors and shakes 24 hours/seven days a week from neurological problems.Guided by new developments in technology, the neurosurgery team are now able to target the part of the brain that cause a tremor impulse and stimulate it with a wired electrical signal that is implanted into the patient’s brain.
Patients with Parkinson’s Disease, Cervical Dystonia (Spasm of the head and neck) and essential tremors have all benefited from the implantation of the electrical device to their brain.
Neurosurgeon Dr Sarah Olson, who performs Deep Brain Stimulation operations said the procedure was made possible through a combination of CAT scan, MRI’s and a computer navigation system which is a recent addition to neurosurgery at PAH (Princess Alexandra Hospital).
“We do these types of operations for patients with Parkinson’s Disease and other movement disorders which cause tremors of the limbs,abnormal movements or stiffness, which has not responded to medication”, Dr Olson said.
“It is imperative that the ‘electrical stimulation’ is put in the exact location for each particular patient in order for the operation to work effectively”, she said.
“This takes a lot of time and cross checks”.
The complicated surgery involves input from the patient.Initially,the patient is asleep while the hole in the skull is drilled,then woken for assessment on thought,speech and motor skills for the remainder of the procedure…
Muốn biết thêm chi tiết, xin quí vị dùng Google t́m chữ “Deep Brain Stimulation”, ở đó sẽ có đầy đủ thông tin và cả video lúc giải phẩu nữa. Ở đây, tôi chỉ thấy khác một điều là: Khi họ đưa mũi khoan và khoan vào sọ, lúc ấy tôi không cảm thấy đau, mà nhận biết rất rơ ràng như đang tỉnh táo. Khi bắt đầu khoan vào sọ, tôi nghe một tràng những âm thanh khủng khiếp như núi đang lở xuống vậy…!
Bấy nhiêu, tôi xin chia sẻ cùng quí ông bà, các anh chị nào đang bị bệnh Parkinson’s Disease. Đối với quí vị không bị bệnh nầy, mong rằng quí vị sẽ dễ cảm thông và cố gắng giúp đỡ thân nhân của quí vị nếu đang mắc phải chứng bệnh này v́ những đau khổ và bất tiện của họ.
Tôi rất là biết ơn các bác sĩ đă tận t́nh chữa trị cho tôi trải qua bao năm tháng dài. Tôi rất biết ơn tất cả bạn bè, thân quyến, nhất là các con tôi, lúc nào cũng cảm thông và kiên nhẫn giúp đỡ tôi. Ngàn lời cám ơn cũng không thể đủ để nói lên ḷng biết ơn sâu xa của tôi, đối với người vợ thân yêu của tôi đă ngày đêm luôn cạnh kề một bên, đă săn sóc, lo lắng không rời. Những năm tháng trôi qua, biết bao lần những giọt nước mắt ân t́nh ấy đă tuôn rơi v́ nh́n thấy những quằn quại, những đau đớn hành hạ tôi. Tôi nghĩ: ”Người bệnh đă không chịu nhiều khổ đau bằng người chăm sóc bệnh nhân, nhất là bệnh Parkinson”. Người chăm sóc tuyệt vời ấy là vợ tôi: Trần Thị Hân.
Hiện tại, bệnh PD của tôi vẫn c̣n đó! Tuy rằng sau phẩu thuật DBS, tôi đă phục hồi được 75% do sự kich thích thần kinh của chiếc máy Neurostimulator được cấy vào người có pin hoạt động từ 4 đến 5 năm, nhưng chỉ làm giảm đi những hiện tượng của bệnh mà thôi, chứ không phải chữa dứt bệnh. Tôi vẫn c̣n uống thuốc với liều rất nhẹ.
Nguyễn Minh Tâm
(Viết theo kinh nghiệm cá nhân và lược dịch từ các tài liệu:
– The Australian Medical Association (AMA)
– Stand by me, (Tạp chí đinh kỳ của hội Parkinson’s NSW incorporation)
– Eat well, stay well with Parkinson’s Disease của Kathrynne Holden, MS, RD.
– Media Release, Queensland Government, Queensland Health 21/4/09 qua internet)
Sau đây là địa chỉ hoặc số điện thoại của Hiệp hội Parkinson tại NSW:
– Parkinson’s NSW inc. PO Box 71 North Ryde BC NSW 1670.
Kính GS Huỳnh Chiếu Đẳng
Tôi đọc được tin này, không biết có đúng như nội dung không,
Kính chuyển lại để GS xem và có lời khuyên>
Cảm ơn nhiều.
MK
Forward
Rất nhiều người đang dùng màng bọc thực phẩm sai cách: Nguy cơ mắc bệnh ung thư rất cao!
By senle
27 Tháng Tư, 2019
Share on Facebook
Tweet on Twitter
Màng bọc thực phẩm đang trở nên rất quen thuộc và phổ biến khi có mặt ở khắp các gia đ́nh, được các bà nội trợ sử dụng rất thường xuyên. Tuy nhiên, đằng sau vẻ hợp vệ sinh và sạch sẽ của những tấm màng bọc thực phẩm lại tiềm ẩn những chất độc nguy hại đến sức khỏe con người. Nếu dùng màng bọc thực phẩm sai cách c̣n có thể làm tác nhân gây bệnh đặc biệt là ung thư rất cao.
Nguy hiểm ŕnh rập từ màng bọc kém chất lượng
Màng bọc thực phẩm rất tiện dụng trong cuộc sống hàng ngày, v́ thế con người ngày càng ỷ lại vào nó. Chỉ cần dùng bọc lên rau, quả, đồ ăn thừa là chúng ta cảm thấy yên tâm. Nhưng nhiều thực sự th́ không giống như chúng ta vẫn nghĩ.
Hầu hết các sản phẩm màng bọc thực phẩm ở Việt Nam được làm bằng nhựa PVC và PE. Trong đó PVC là loại nhựa mà trong thành phần của nó có chứa một số chất độc hại rất dễ bị thôi nhiễm trong quá tŕnh bảo quản thực phẩm. Nhựa PE th́ an toàn hơn và được sử dụng rộng răi với ngành thực phẩm.
Màng bọc thực phẩm không hẳn đă an toàn như bạn nghĩ (Ảnh: Internet)
Để chế tạo màng bọc PVC được dai, mềm, trong suốt như như màng bọc nhựa PE th́ có nhiều nhà sản xuất đă cho vào đó một số chất tạo dẻo như DEHP (Di-ethylhexyl phthalate) và DEHA (Di-ethylhexyl adipate), và nguy cơ nhiễm độc là từ các chất này. Chúng có thể gây ung thư, hủy hoại thận, phá hủy hệ thống hoóc môn của cơ thể con người. Đối với trẻ em, nguy cơ mắc các bệnh hen suyễn và dị ứng là rất cao.
HCD: Thưa các bạn tôi bàn theo kiến thức phổ thông hiện nay.
Ngày nay người ta chế tạo màng plastic bao plastic dùng trong thực phẩm không có hai chất tác giả đề cập, lâu lắm rồi. Ở Việt Nam tôi không nghĩ là tự sản xuất được, phải nhập cảng của Trung Quốc, và như các bạn biết, với Trung Quốc th́ có lợi th́ thôi, ai chết ráng chịu.
Sau đây tôi dịch toát câu trả lời của trường Đại Học Y Khoa Harvard. Chữ nghiêng tím là phỏng dịch, c̣n chữ đứng tím là tôi thêm vào. Chữ thẳng đen là nguyên văn của email forward .
HCD: Nếu bạn sử dụng e-mail, rất có thể bạn đă nhận được một "HĂY ĐỌC NÀY!" nói về sự nguy hiểm của việc bỏ thực phẩm xong hâm nóng bằng ḷ microwave. Cái email cảnh báo rằng hóa chất có thể thoát ra khỏi nhựa và vào thực phẩm, gây ung thư, các vấn đề sinh sản và các bệnh khác. Có sự thật nào cho điều này không, hay nó chỉ là một "huyền thoại đô thị" được tiếp sức bởi Internet? Như thường thấy với các e-mail báo động, cái này chứa một chút xíu nhỏ của sự thật - và rất nhiều thông tin sai lệch.
FDA, công nhận có tiềm năng một lượng nhỏ chất hóa dẻo di chuyển do màng nhựa tiếp xúc với thực phẩm. Trước khi phê duyệt một loại màng bọc hay container dùng cho thực phẩm, FDA tiến hành các xét nghiệm để đảm bảo rằng nó không ṛ rỉ lượng không an toàn của bất kỳ chất nào vào thực phẩm.
Những cách sử dụng màng bọc thực phẩm gây nguy hiểm
1. Dùng màng bọc thực phẩm trong ḷ vi sóng
Tháng 8, 2015, Trung tâm Nghiên cứu Ung thư Anh đă đưa ra cảnh báo đặc biệt đối với người dân về mức độ nguy hiểm khi hâm nóng thức ăn được bọc bằng màng bọc thực phẩm trong ḷ vi sóng.
Các bà nội trợ có thói quen sử dụng màng bọc để bảo quản thức ăn, sau đó tiện thể cho vào ḷ vi sóng để hâm nóng nhằm bảo vệ món ăn khỏi bị khô. Nhưng họ không hề biết hành vi này lại vô cùng nguy hiểm.
Theo các chuyên gia sức khỏe, hóa chất độc hại nhất trong màng bọc thực phẩm là Bisphenol A (BPA), vốn được sử dụng rộng răi trong sản xuất chất dẻo từ nhựa. Trong cơ thể, chất này gây ảnh hưởng tới hóc-môn estrogen ở nữ giới.
Các nghiên cứu trong pḥng thí nghiệm cũng đă phát hiện mối liên hệ giữa BPA với bệnh ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt và quá tŕnh dậy th́ sớm bất thường.
Dùng màng bọc thực phẩm trong ḷ vi sóng là vô cùng có hại (Ảnh: Internet)
“Tôi chỉ hâm nóng thức ăn đựng trong các sản phẩm được làm từ thủy tinh hoặc gốm. Mặc dù sử dụng màng bọc thực phẩm để bảo quản thức ăn đă nấu chín trong tủ lạnh nhưng tôi bao giờ cũng bỏ nó ra trước khi hâm nóng thức ăn trong ḷ vi sóng“.
Đó là ư kiến giáo sư Andrea Gore dược học tại Đại học Austin (Mỹ), người đă nghiên cứu những ảnh hưởng của hóa chất từ nhựa với chức năng sinh sản.
HCD: FDA xét nghiệm trước khi cho phép bán ra thế nầy:
Theo Tiến sĩ George Pauli, phó giám đốc đă nghỉ hưu củaUS FDA, các xét nghiệm này đo lường sự di chuyển của hóa chất ở nhiệt độ mà hộp đựng hoặc bọc có thể gặp phải trong quá tŕnh sử dụng thông thường. Cơ quan này ước tính tỷ lệ diện tích bề mặt nhựa so với thực phẩm, thời gian chứa trong ḷ vi sóng, tần suất một người có thể ăn từ hộp và mức độ nóng của thức ăn trong quá tŕnh vi sóng. Do ḷ vi sóng làm nóng nước trong thực phẩm, nhiệt độ cao nhất là điểm sôi của nước - 212º F, hoặc 100º C.
Các nhà khoa học sau đó đo các hóa chất bị ṛ rỉ và mức độ chúng di chuyển sang các loại thực phẩm khác nhau. Lượng tối đa cho phép là nhỏ hơn 100.000 lần cho mỗi pound trọng lượng cơ thể so với lượng gây hại cho động vật thí nghiệm trong suốt thời gian sử dụng. Vật liệu nào thí dụ như plastic dùng đựg thực phẩm phải có tiêu chuẩn trên mới cho phép sản xuất bán ra thị trường.
2. Bọc thực phẩm nhiều dầu mỡ
Không nên dùng màng bọc thực phẩm bọc đồ ăn chín, đồ ăn nóng và những thực phẩm chứa dầu mỡ v́ sau khi tiếp xúc với những thực phẩm này, thành phần hóa học chứa trong màng bọc sẽ dễ dàng phát huy, thâm nhập vào thực phẩm, gây ra nhiều tác hại cho sức khỏe.
Ngoài ra, không dùng bọc những thực phẩm ở môi trường acid, kiềm hoặc nhiệt độ cao. Các chất độc hại này thôi nhiễm vào thực phẩm sẽ tác động đến hệ thống nội tiết làm phát triển sớm ở trẻ em gái và ảnh hưởng đến sinh sản ở trẻ em.
HCD: Khi thực phẩm được bọc trong nhựa hoặc đặt trong hộp nhựa và ḷ vi sóng, các chất được sử dụng trong sản xuất nhựa (chất hóa dẻo) có thể ṛ rỉ vào thực phẩm. Đặc biệt, các thực phẩm béo như thịt và pho mát gây ra một chất làm mềm được gọi là diethylhexyl adipate để lọc ra. Điều này chắc chắn nghe có vẻ đáng sợ, v́ vậy, có người đưa ra một báo động xuất hiện trên Web.
3. Bọc màng bọc quá sát vào thực phẩm
Dùng màng bọc thực phẩm sát vào đồ ăn rất dễ bị thôi nhiễm những chất độc hại gây ra tác hại khôn lường cho sức khỏe. V́ thế, nên để thực phẩm trong hộp thủy tinh cao rồi mới bọc bằng màng thực phẩm. Ngoài ra, không dùng bọc những của quả như cà rốt, dưa chuột, đậu đũa v́ sẽ khiến hàm lượng vitamin C của những củ, quả này giảm đi nhiều.
HCD: Không có phản ứng hoá học nào giữa các chất trong plastic và thực phẩm để làm giản lượng vitamin C hết, đây là nói càng.
Màng bọc quá sát thực phẩm sẽ dễ làm thôi nhiễm chất có hại sang thức ăn (Ảnh: Internet)
HCD: Cũng sai, chai đựng nước ngọt, chai đựng nước th́ sao. Nếu plastic của vỏ chai làm hại thực phẩm chứa trong đó th́ Mỹ đă cấm dùng rồi.
4. Để màng bọc ở nơi khô ráo, hợp vệ sinh
Sau khi mua màng bọc thực phẩm về sử dụng cần bảo quản màng bọc ở nơi có nhiệt độ trung b́nh. Nếu bảo quản ở những nơi có nhiệt độ cao hoặc quá thấp dễ làm màng bọc biến chất và sinh độc tố. Đặc biệt, không sử dụng màng bọc có dấu hiệu nấm mốc, bị sun, có mùi lạ. Nếu vẫn cố t́nh sử dụng sẽ dễ gây ngộ độc v́ mang bọc thực phẩm kém chất lượng.
HCD: Cũng nói nhắm chừng, nhiệt độ cao mới làm cho hoá chất hoạt động mạnh, c̣n nhiệt độ thấp th́ phản ứng hoá học khó xảy ra. Nếu nhiệt độ thấp mà làm chất hoá học trong cây cỏ của thang thuốc bắc tan ra th́ sao người ta sắc thuốc bắc trên lửa tới cả vài tiếng đồng hồ (Sắc ba chén nước c̣n lại sáu phân)
Cách sử dụng màng bọc đúng cách, an toàn
Nếu vẫn muốn sử dụng màng bọc thực phẩm bảo quản thức ăn, GS.TS Nguyễn Văn Khôi, Trưởng pḥng Vật liệu polyme, Viện Hóa học, Viện Hàn lâm KH&CN VN khuyên người dùng cần phân loại màng bọc trước khi sử dụng. Màng bọc PE dùng cho thức ăn đă qua sơ chế. Màng bọc PVC bảo quản thực phẩm chưa qua chế biến, không dùng màng nhôm bọc cho thực phẩm giàu axít.
Nên sử dụng màng bọc PE v́ an toàn hơn PVC (Ảnh: Internet)
Việc lựa chọn màng bọc thực phẩm và cách sử dụng đúng cách để bảo quản thực phẩm rất quan trọng trong bảo đảm an toàn thực phẩm.
– Tốt nhất, bạn nên mua màng bọc có thương hiệu đảm bảo uy tín, có giấy chứng nhận chất lượng của các cơ quan quản lư.
– Các nhà nghiên cứu đă chứng minh màng bọc chế tạo từ vật liệu PE an toàn v́ ít chất phụ gia hơn từ vật liệu PVC. Cách phân biệt:
Màng PE: Có màu trắng, trong suốt, dai khi kéo dãn; khi sờ và sản phẩm ít dính tay, dễ dàng tách các lớp màng bọc khi chúng tiếp xúc trực tiếp với nhau; dễ bị đốt cháy bằng lửa và cháy rất nhanh, không tắt và hầu như không tạo ra mùi khi cháy.
– Khi bảo quản đồ ăn cần bọc cách thực phẩm ít nhất là 2,5 cm.
– Bỏ màng bọc ra khi hâm nóng.
– Bảo quản màng bọc ở nhiệt độ pḥng. Không dùng những màng bọc đă bị mốc, rúm, để quá lâu và tái sử dụng.
HCD: Những dặn ḍ ngay trên chắc không cần bàn tới, v́ FDA đă trả lời rồi. Chỉ nói thêm là từ năm 2006 không c̣n phthalate nữa (2006, almost all plastic wraps made in the United States are phthalate-free) chất nầy từa tựa kích thích tố.
Kết luận là màng plastic bọc thực phẩm ở Mỹ được FDA kiểm soát và chấp nhận cho bán ra. Lượng các chất hoá học có hại được kể trong bài có tan vào thực phẩm nhưng trong đời sống hàng ngày số lượng nầy nhỏ hơn 1/100.000 mỗi pound trọng lượng cơ thể (được coi là vô hại). Tóm một câu là số lượng hoá chất từ màng plastic bọc thực phẩm tan vào thực phẩm không đáng nói, kể cả gói thực phẩm bỏ vào ḷ microwave.
Tuy nhiên các bạn nhớ là chỉ dùng loại plastic có ghi ngoài hộp là dùng cho ḷ microwave. Nếu không thấy th́ chỉ gói thực phẩm bỏ vào tủ lạnh hay để ở nhiệt độ trong pḥng. Khi hâm thực phẩm nhớ gở giấy bọc ra.
Các bạn đọc thêm ở link đưa vào trang web của trường Harvard bên trên.
10 Thói Quen Đoản Mệnh Và 10 Thói Quen Trường Thọ Được Thế Giới Công Nhận
Bạn muốn sống lâu, sống khỏe sống có ích hay sống trong bệnh tật? Dưới đây là 10 thói quen đoản mệnh và 10 thói quen trường thọ đă được thế giới công nhận.
Rất nhiều ví dụ thực tế đă chứng minh rằng thói quen sống không tốt chính là nguyên nhân gây ra các bệnh măn tính và ung thư. Bởi vậy, nếu tránh xa được các thói quen xấu th́ cũng có thể tránh xa được các loại bệnh.
Bạn muốn sống lâu, sống khỏe sống có ích hay sống trong bệnh tật? Điều này phụ thuộc vào sự lựa chọn của bạn. Dưới đây xin chia sẻ tới các bạn mười thói quen đoản mệnh và mười thói quen trường thọ đă được thế giới công nhận.
Mười thói quen cuộc sống khiến bạn đoản mệnh
1. Lười vận động
Tạp chí y khoa hàng đầu thế giới “The Lancet” đă từng có một bài viết rằng, trong 10 người tử vong sớm th́ có 1 người tử vong do thiếu vận động. Ngoài ra c̣n có những nghiên cứu chỉ ra rằng những người mắc bệnh tim mạch, đột quỵ, u bướu, tiểu đường tuưp 2, các bệnh măn tính có 12%-19% nguyên nhân mắc bệnh là do kém vận động.
Năm 2013 tổ chức y tế thế giới đă từng công bố “bệnh lười vận động” đă trở thành nhân tố có nguy cơ tử vong đứng thứ 4 trên thế giới. Theo thống kê, trên toàn thế giới mỗi năm có 3,2 triệu người chết do nguyên nhân này mà con số này đang tăng lên mỗi năm.
2. Ngồi vắt chéo chân
Bạn đang ngồi vắt chéo chân hay ngồi ngay ngắn ? Bạn có biết ngồi vắt chéo chân rất nguy hiểm không ?
Khi một chân của bạn vắt chéo vào chân c̣n lại sẽ gây mất cân bằng cột sống, các cơ mềm xung quanh cột sống sẽ bị co rút lại, lâu dần sẽ gây ra các bệnh biến dạng cột sống, đau cơ và đau lưng.
Tư thế ngồi này cũng khiến đầu gối và các tĩnh mạch bị ức chế khiến máu lưu thông khó và huyết áp tăng cao dễ gây ra các bệnh giăn tĩnh mạch hay viêm tĩnh mạch nén.
Hai chân kẹp chặt vào nhau c̣n khiến nhiệt độ ở vùng xương chậu tăng cao tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn sinh sôi ảnh hưởng đến sức khỏe.
Đối với nam giới không chỉ làm giảm sức sống của tinh trùng mà c̣n có khả năng bị viêm tuyến tiền liệt. Đối với nữ giới sẽ có nguy cơ mắc các bệnh phụ khoa. Bạn c̣n chần chừ ǵ nữa mà không mau ngồi ngăn ngắn lại?
3. Ngồi lâu trước máy tính
Tôi tin rằng có rất nhiều người đang mắc phải điều này: ngồi lâu trước máy tính mà không vận động. Theo như một nghiên cứu của trường đại học Queensland, Úc sự nguy hại của việc ngồi ĺ một tiếng đồng hồ tương đương với việc hút hai điếu thuốc lá, điều này đồng nghĩa với việc bạn bị giảm “22 phút tuổi thọ mỗi giờ”.
Ngồi lâu trước màn h́nh máy tính mà không vận động khiến mật độ máu đông tương đối cao lâu dần sẽ gây t́nh trạng đông máu dưới chân, khi vận động các cục máu đông sẽ bong ra rồi di chuyển gây tắc nghẽn mạch phổi, nghiêm trọng có thể gây đột tử.
Ngồi lâu trước máy tính với một tư thế không đổi c̣n gây căng thẳng đốt sống cổ chèn ép dây thần kinh và mạch máu, nh́n lâu vào màn h́nh máy vi tính c̣n khiến mắt khô và đỏ, ảnh hưởng tới da và trí năo.
4. Uống ít nước
Uống nước là chuyện nhỏ nhưng uống ít nước lại là chuyện lớn.
Khi bạn cảm thấy khát nước tức là lượng nước trong cơ thể bạn đă bị mất đi 1% so với trọng lượng cơ thể, các cơ quan trong cơ thể đă bắt đầu bị ảnh hưởng.
Khi lượng nước mất đi đạt mức 2% trọng lượng cơ thể th́ việc vận động của cơ thể sẽ bị cản trở đồng thời cảm thấy bị ức chế và chán ăn.
Nếu đạt mức 4%-8% sẽ xuất hiện các triệu chứng như khô da, khàn giọng, mất sức… nghiêm trọng hơn sẽ gây nguy hiểm đến tính mạng.
5. Dùng sức quá mạnh khi đi vệ sinh
Bị táo bón khi đại tiện nếu như dùng sức quá mạnh có thể khiến cơ tim bị kích thích gây ra các biến cố đột quỵ nghiêm trọng hơn c̣n có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim cấp tính hoặc tai biến mạch máu năo.
Điều này thường gặp ở người trung tuổi và người già đặc biệt là những người huyết áp cao, xơ vữa động mạch, bệnh tim, bệnh tiểu đường…
6. Thích uống nước ngọt ướp đá
Người già mà thường xuyên uống nước ngọt ướp đá với một lượng lớn vô cùng nguy hiểm. Do thực quản nằm sau tim, dạ dày nằm ở dưới tim, v́ vậy nếu như uống một lượng lớn nước ngọt ướp đá dễ gây co thắt mạch vành và dễ dẫn tới đột tử.
7. Sử dụng điện thoại khi đi vệ sinh
Bạn có thói quen mang theo điện thoại vào nhà vệ sinh không ?
Vừa đi vệ sinh vừa xem điện thoại dễ gây phân tán mất tập trung, đáng lẽ chỉ cần mất mấy phút để đi vệ sinh thế nhưng v́ chú tâm vào điện thoại mà phải mất đến nửa tiếng đồng hồ mà vẫn chưa giải quyết xong khiến chất thải tắc nghẽn lâu trong hậu môn kích thích mạch máu gây tụ máu, lân dần sẽ khiến tuần hoàn máu tắc nghẽn gây ra bệnh trĩ.
8. Cúi lưng bê vác đồ nặng
Bê vác vật nặng mà tư thế không đúng rất hại cho lưng.
Cúi gập lưng để bê vác vật nặng khiến địa đệm xương sống của thắt lưng đột nhiên phải chịu sức ép lớn dễ gây thoát vị địa đệm, rất nhiều người đau lưng bị nặng hơn là do việc khom lưng bê vác vật nặng không đúng tư thế.
Hăy cố gắng để tránh việc khom lưng bê vác nặng hay xoay người với đồ. Nếu muốn bê vác vật nặng hăy nên ngồi hẳn xuống thấp chân và thẳng lưng, để vật nặng tựa vào cơ thể ḿnh hoặc các dụng cụ trợ lực. Nếu như bất đắc dĩ phải khom lưng th́ nên để tay đỡ hai bên của vật thể để giảm trọng tải cho lưng của bạn.
9. Trầm lặng ít nói, dễ nổi nóng và cáu giận
Khi công việc không được thuận lợi, quan hệ xã hội không được tốt nhưng lại không thể thổ lộ với ai, dễ bị ỷ lại và dựa dẫm vào người thân nhưng nếu người thân không hiểu hoặc ít thổ lộ sẽ cảm thấy bị bất lực, bế tắc. Thử hỏi nếu như áp lực bị dồn nén lâu ngày trong người th́ liệu bạn có thể khỏe mạnh được không?
Sức ép, uất ức khiến tâm lư bị rối loạn khiến sức đề kháng và miễn dịch bị giảm sút tạo cơ hội cho các tế bào ung thư dễ dàng xâm nhập vào trong cơ thể.
10. Không chú trọng tới những tín hiệu bất thường trong cơ thể
Theo như một báo cáo nghiên cứu nam giới ở độ tuổi trung niên có hơn 70% người mắc một hoặc nhiều loại bệnh chủ yếu liên quan tới cơ quan sinh sản và đường ruột. Nhưng 80% trong số đó xuất hiện triệu chứng bệnh mà không lập tức điều trị, đợi cho tới khi “không thể chịu đựng được nữa” mới t́m đến bác sỹ, 18% người trong số đó khi chẩn đoán chính xác đă phải tiến hành phẫu thuật gấp, số ít c̣n lại đă là giai đoạn cuối hoặc rơi vào t́nh trạng nghiêm trọng.
Có bệnh phải kịp thời t́m bác sỹ điều trị nếu không sẽ khiến bệnh t́nh ngày càng tồi tệ. Có biết bao nhiêu người v́ nghĩ bệnh nhẹ mà không đi khám đợi tới khi phát triển thành bệnh nặng có muốn cứu chữa cũng không kịp. Trên đời này không có thuốc hối hận, một khi đă trở thành bệnh nặng th́ chỉ c̣n nước chờ chết mà thôi.
Mười thói quen sống giúp bạn trường thọ
1. Ăn rau quả
Việc này nghe th́ dễ thế nhưng lại có rất nhiều người không làm được.
Ăn rau quả không chỉ giúp bổ sung vitamin và các khoáng chất có lợi cho sức khỏe, pḥng chống bệnh ung thư mà c̣n giúp cải thiện trạng thái tâm lư giúp pḥng chống các loại bệnh tật.
2. Ngủ trưa hàng ngày
Học việc sức khỏe cộng đồng Harvard đă từng nghiên cứu 24,000 người và phát hiện ra rằng, so với những người không ngủ trưa th́ tỉ lệ những người ngủ trưa tử vong do bệnh tim mạch ít hơn 40%. Cơ thể ngoài việc ngủ vào buổi tối th́ ban ngày cũng cần phải được ngủ.
Thời gian ngủ trưa lư tưởng nhất là khoảng 15 phút và tốt nhất không nên vượt quá 30 phút.
3. Đi bộ ít nhất 7 giờ/1 tuần
Tạp chí Nature của Mỹ đă từng đưa tin những người từ 60 tuổi trở lên nếu kiên tŕ một tuần 3 ngày đi bộ ít nhất 45 phút/ngày có thể pḥng tránh bệnh đăng trí tuổi già. 1 tuần đi bộ ít nhất là 7 giờ có thể giảm thiểu 20% tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú.
Đeo một đôi giày thể thao nhẹ nhàng và tiên lợi, mỗi buổi sáng tối hàng ngày đi bộ vài ṿng, hai chân bước đều hai tay cùng vận động sẽ rất có lợi cho sức khỏe và hệ tim mạch.
4. Mỗi tuần ăn một con cá
Ăn cá có tác dụng ǵ ? Trong thịt cá có chứa một lượng lớn Omega-3 có tác dụng quan trọng trong việc cải thiện sức khỏe năo bộ tăng cường trí nhớ. Với những người lớn tuổi ăn cá giúp pḥng ngừa mắc các bệnh đăng trí. Lưu ư không nên rán hoặc chiên cá mà hăy chế biến càng thanh đạm càng tốt.
5. Ít ăn thịt màu đỏ sẫm
Tạp chí y khoa của Anh mới đăng một bài nghiên cứu phát hiện ra rằng càng ăn nhiều thịt có màu đỏ sẫm th́ dễ có nguy cơ mắc các bệnh như: ung thư, bệnh tim mạch, bệnh về đường hô hấp, tai biến, tiểu đường, hội trứng bệnh mất trí, bệnh gan thận…
Ghi nhớ: Mỗi ngày chỉ nên ăn 80-150 g thịt và tốt nhất là nên thái sợi, thái lát rồi hầm hoặc hấp chín.
6. Chơi các tṛ chơi thử thách trí nhớ
Thường xuyên chơi các tṛ chơi thử thách trí nhớ giúp làm chậm quá tŕnh lăo hóa của bộ năo như đoán chữ, đánh cờ, học thêm một môn ngoại ngữ, học thêm một điệu nhảy mới…đều có thể giúp bộ năo được bổ sung và cung cấp nhiều máu và chất dinh dưỡng hơn. Điều này sẽ giúp tăng cường trí nhớ và làm chậm quá tŕnh lăo hóa.
7. Năng làm việc nhà
Làm việc nhà cũng có rất nhiều lợi ích mà bạn không ngờ tới. Một bài luận văn đại học ở Hồng-Kong có chỉ ra rằng : làm việc nhà có thể giảm nguy cơ tử vong.
Dọn dẹp nhà cửa: Có thể ngăn chặn tái phát bệnh tim.
Hơn nữa làm tốt việc nhà c̣n chứng tỏ khả năng quy hoạch thống kê của năo bộ là rất tốt, thu gọn đồ đạc giúp làm chậm quá tŕnh suy thoái trí nhớ rất có lợi trong việc thả lỏng và rèn luyện năo bộ.
8. Ăn các loại quả hạch khô
So với những người không ăn hoặc ít ăn các loại quả hạch khô th́ những người hàng tuần đều ăn loại quả này có nguy cơ tử vong thấp hơn. Các loại quả hạch có hàm lượng chất chống ô-xi hoá, chất xơ và a-xít béo không băo hoà phong phú, nó có tác dụng giảm nguy cơ mắc các bệnh về tim mạch. Đây là loại quả có nhiệt lượng tương đối cao mỗi lần ăn không nên vượt quá 28g.
9. Nói chuyện nhiều với mọi người xung quanh
Nói chuyện có đơn giản không? Vừa đơn giản mà lại cũng không hề đơn giản. Ngay cả việc nói chuyện phiếm thôi cũng là một cách để rèn luyện thể lực và trí lực. Nói chuyện là một quá tŕnh cần phải động năo là cách để rèn luyện khả năng phản ứng và khả năng ngôn ngữ của bộ năo.
10. Thường xuyên tắm nắng
Ánh nắng mặt trời không chỉ là chất hoạt hoá vitamin D mà c̣n là một liều thuốc bổ miễn phí, thuốc hạ huyết áp miễn phí và thuốc yêu đời miễn phí. Người ta nói mặt trời có thể chữa bách bệnh là bởi các chức năng của “lục phủ ngũ tạng” trong cơ thể đều phải dựa vào dương khí, dương khí dồi dào sẽ giúp cơ thể kháng được bách bệnh.
Nếu thời tiết tốt khuyên bạn ra ngoài tắm nắng vào lúc 9-10 giờ sáng hoặc 3-4 giờ chiều, mỗi lần khoảng 15-30 là được. Tốt nhất nên chọn những nơi có nhiều cây xanh hoặc không khí trong lành để thưởng thức những lợi ích to lớn mà ánh nắng mặt trời mang lại.
Ở xứ Việt thời nay, bệnh vào đến bệnh viện đă là một sự khốn khổ, khốn nạn. Đồng tiền phải đi trước, dù cấp cứu gần chết th́ phải đóng tiền mới có người hỏi tới, không th́ nằm đó chờ. Một người bệnh ít nhất phải có một người đi theo nuôi bệnh bởi lực lượng y tá, điều dưỡng không thể chăm sóc người bệnh. Con nuôi cha mẹ, vợ nuôi chồng, chồng theo nuôi vợ, con cháu nuôi ông bà.. Không thể không có mặt được. Không chỉ để rót miếng nước, đút miếng cháo, đưa viên thuốc mà c̣n phải có mặt ở đấy để khi bác sĩ, y tá cần th́ đáp ứng ngay. Bệnh nhân nếu ở pḥng chăm sóc đặc biệt tức là đă có một chân vào cửa tử th́ người nhà càng phải cần có mặt để được gọi tên bất cứ lúc nào. Đến các bệnh viện nhà nước mà xem, đa số bệnh nhân đều là người nghèo đến từ các tỉnh, có người không đủ tiền mua thuốc, và người đi nuôi bệnh thường là sống nhờ cơm từ thiện. Chồng vừa nuôi vợ bệnh vừa chạy xe ôm là chuyện thường t́nh. Họ nghèo lắm, nghèo đến xác xơ. Nhà có người bệnh, nhất là những bệnh nan y kéo dài ngày chữa trị th́ từ gia đ́nh khá khá biến thành hộ nghèo và người nghèo trở thành tàn mạt điêu đứng cũng là chuyện thường t́nh. Bán trâu, bán ruộng, bán vườn rồi bán nhà khăn gói lên thành phố chữa bệnh cho người thân, trắng tay cũng là chuyện thường t́nh.
Cán bộ lănh đạo khi bệnh có pḥng riêng, có bác sĩ riêng, có y tá, điều dưỡng riêng, có chế độ chăm sóc cũng riêng. Đa số lại chữa trị ở nước ngoài với cả cặp đô la, cả túi hột soàn mang theo để chi tiêu, chưa kể đến ngân sách nhà nước dành cho họ. Họ đâu thấm cảnh chạy vạy từng đồng mua thuốc, bông, băng. Người thân của họ đâu phải nằm ở hành lang, ở sân bệnh viện để nuôi bệnh, họ đâu phải xếp hàng để kiếm miếng cơm từ thiện qua ngày. Cho nên họ mạnh miệng cho rằng thu phí người nuôi bệnh là hợp lư. Tuyên bố như thế là chưa thấm được nỗi đau của dân, chưa đồng cảm với nỗi khổ của dân. Dân đă nghèo tận đáy khi trở thành người bệnh mà tận thu như thế là một việc làm tàn nhẫn. Có thể gọi là vô đạo. Đồng ư là bệnh viện hoạt động phải có kinh phí thế nhưng đă gọi là một chế độ v́ dân, do dân và lo cho dân mà c̣n tính với dân miếng nước dội cầu, một chút ánh sáng của bóng đèn th́ chính phủ đó có c̣n nên tồn tại không? Ngân sách hàng năm dành cho y tế cũng không nhỏ, sao lại nghĩ đến chuyện tận thu những người đi nuôi bệnh, những người đă nghèo đến tận cùng khi đến bệnh viện.
Ngày xưa ở miền Nam, các bệnh viện công c̣n gọi là nhà thương thí, ở đó bệnh nhân được chữa trị không mất tiền, c̣n được nuôi ăn. Người nuôi bệnh có chỗ c̣n được cung cấp các bữa ăn do các tổ chức xă hội phân phát. Họ không hô hào v́ dân nhưng họ đồng cảm với hoàn cảnh với người bệnh. Đó là cách đối xử nhân văn, nhân đạo giữa con người với nhau. C̣n bây giờ chúng ta hành xử với nhau như thế nào? Các ngài cứ nghĩ việc tận thu, càng nhiều càng tốt, sống chết mặc bay với những lư lẽ nghe qua tưởng chừng rất hợp lư.
"Ngày 10-4, trao đổi với báo chí về vấn đề BV có được thu phí người nuôi bệnh hay không, Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế Nguyễn Viết Tiến cho rằng hiện nay các BV đă thực hiện tự chủ tài chính, chủ trương của Bộ Y tế cố gắng tạo điều kiện cho các cơ sở y tế làm chủ về kinh phí để có nguồn trả lương cho nhân viên và thực hiện nhiều công tác khác. Do đó theo Thứ trưởng Nguyễn Viết Tiến, những khoản thu hợp pháp, không sai luật th́ BV vẫn được quyền thu.
Trở lại vấn đề thu phí người nuôi bệnh, Thứ trưởng Bộ Y tế nh́n nhận nhiều người không phải là bệnh nhân vào BV nhưng sử dụng điện, nước, vệ sinh, ảnh hưởng môi trường. “BV phải cử nhân viên hoặc thuê người dọn dẹp vệ sinh và trả tiền cho các khoản điện, nước này. Về nguyên tắc, BV là đơn vị tự chủ kinh phí nên người vào sử dụng dịch vụ phải trả tiền là hợp lư”.
Cái hợp lư mà các ngài đang đề cập đến là sự hợp lư tàn nhẫn vô nhân đạo. Sự tận thu này đă đẩy người bệnh đă nghèo càng khổ thêm, họ càng túng quẫn hơn khi phải thêm một khoản kinh phí không biết t́m đâu. Họ lại phải nhịn ăn, bán thêm ruộng vườn để đáp ứng việc tận thu của các ngài. Khốn nạn thật!
Thuốc Hết Hạn Vẫn C̣n Hữu Dụng - BS Hồ Ngọc Minh
Ngày hết hạn ghi trên lọ thuốc không có nghĩa là thuốc trở thành vô hiệu hay biến thành thuốc độc. (H́nh minh họa: Getty Images)
Trước đây tôi có viết một bài về đề tài thuốc hết hạn. Bài viết này nhằm bổ sung và tiếp nối về chủ đề này.
Tương tự như thức ăn, luật pháp quy định tất cả các loại thuốc đều phải ghi rơ ngày hết hạn trên nhăn hiệu thuốc. Nhiều người vẫn c̣n thắc mắc là có thể dùng thuốc quá hạn bao nhiêu ngày mà vẫn an toàn?
Câu trả lời tóm gọn: trong đa số trường hợp, ngày hết hạn ghi trên lọ thuốc không có nghĩa là thuốc trở thành vô hiệu hay biến thành thuốc độc. Phải hiểu rằng, ngày măn hạn ghi trên lọ thuốc chỉ có nghĩa là, sau ngày ấy, hăng thuốc không bảo đảm hoàn toàn 100% công hiệu của thuốc.
Thật ra để đề pḥng bị thưa kiện và để bán được nhiều thuốc, các hăng thuốc có khuynh hướng ghi ngày hết hạn rất ngắn, ngắn hơn nhiều là ngày thuốc thật sự măn hạn. Tuy rằng thuốc càng để lâu, dược tính sẽ giảm lần v́ thành phần cấu tạo nên thuốc có thể từ từ yếu đi theo thời gian. Nhưng, rất nhiều loại thuốc vẫn giữ được công hiệu nhiều năm sau ngày măn hạn.
Ngay chính cơ quan FDA, một mặt đ̣i hỏi các công ty dược pḥng phải thử nghiệm về độ bền và hiệu năng của thuốc theo thời gian và tùy theo t́nh trạng bảo quản được kể là “mạt rệp” nhất. Mặt khác, FDA lại nhân nhượng cho phép các hăng thuốc gia hạn thêm, nếu cần, như trong trường hợp thuốc bị khan hiếm, chẳng hạn. Như thế ngày hết hạn của thuốc không có nghĩa là tuyệt đối.
Rất nhiều nghiên cứu và ngay cả cơ quan FDA đă công nhận hầu hết thuốc men đều giữ được công hiệu nhiều năm sau ngày hết hạn. Thí dụ, năm 2006, một nghiên cứu đăng trên tờ báo dược khoa, Journal of Clinucal Pharmacology, cho thấy gần 90% thuốc vẫn c̣n hiệu nghiệm sau ngày hết hạn từ 1 đến 5 năm.
Nói chung, ngoại trừ các loại thuốc nước, hầu hết các loại thuốc viên đều an toàn và hữu hiệu. Ví dụ như thuốc trụ sinh Doxycyclin vẫn c̣n 80% dược tính sau hơn 20 năm, hay thuốc Cipro vẫn c̣n tốt sau hơn 12 năm.
Sau đây là một số ví dụ tiêu biểu khác:
Thuốc Ibuprofen (Motrin, Advil) nếu là thuốc viên th́ vẫn c̣n hữu hiêu tối thiểu là 5 năm và c̣n lâu dài hơn nữa. (H́nh minh họa: Getty Images)
1.Thuốc Ibuprofen (Motrin, Advil) nếu là thuốc viên th́ vẫn c̣n hữu hiêu tối thiểu là 5 năm và c̣n lâu dài hơn nữa. Nếu là thuốc nước, “sy-rô”, th́ dễ bị nhiễm chất dơ v́ thế nên giữ trong tủ lạnh. Cho dù vậy, thuốc vẫn an toàn cho dù ngày hết hạn không lâu bằng thuốc viên.
2.Thuốc Tylenol, acetaminiphen cũng c̣n hiệu lực tối thiểu là 5 năm. Nên bảo quản thuốc trong chỗ mát và tránh ánh nắng mặt trời.
3.Thuốc Aspirin, tương tự như các loại thuốc trên, hữu hiệu đến 5 năm và nhiều hơn. Không nên giữ thuốc trong tủ thuốc trong pḥng tắm, v́ hơi nước có thể làm hư thuốc mau chóng.
4.Thuốc trụ sinh, nên dùng ngay và không nên để dành. Tuy nhiên hầu hết thuốc trụ sinh vẫn c̣n công hiệu ít nhất là sau một năm.
5.Thuốc ho. Đa số các loại thuốc ho là thuốc nước, syrup, th́ không nên giữ dài hạn, và nên bảo quản trong tủ lạnh.
6.Thuốc xịt mũi, thuốc hít vào phổi th́ không nên để lâu. Các loại thuốc nầy thường chứa các loại hoá phẫm phụ để bảo quản thuốc. Theo thời gian, các chất nầy dể biến đổi, tăng nguy cơ bị nhiễm độc.
7.Thuốc nhỏ mắt. Các loại thuốc nầy phải dùng ngay và nên loại bỏ sau ngày hết hạn. Đôi mắt rất quư, không nên liều mạng và tiếc của.
8.Thuốc ngủ, thuốc an thần. Hầu hết các loại thuốc ngủ bán không cần toa đều giữ được công hiệu sau nhiều năm. Tuy nhiên, hiệu năng giảm đi khá nhanh so với các loại thuốc khác. Vấn đề ở đây là khi hiệu năng giảm, người dùng thuốc có khuynh hướng sẽ dùng nhiều hơn quá liều lượng, do đó, gây ra phản ứng phụ.
9.Thuốc chống dị ứng, nếu là thuốc viên, đa số có tuổi thọ trên vài chục năm. Ví dụ như thuốc Diphenhydramine (Benadryl) được biết vẫn c̣n công dụng sau 15 năm. Các loại thuốc nước, nên quăng bỏ sau ngày hết hạn.
10.Thuốc Valium là một loại thuốc an thần có toa bác sĩ khá thông dụng. Lời khuyên của các dược sĩ là nên dùng thuốc trước một năm.
Nói chung, hầu hết thuốc men, nếu được bảo quản tốt đều có công hiệu tối thiểu từ 1 đến 5 năm. Tuy nhiên, các loại thuốc trị bệnh tim, bệnh hen suyễn dị ứng cấp kỳ th́ không nên dùng lâu quá ngày hết hạn. Nói như thế cũng không có nghĩa là trong trường hợp khẩn cấp lại nhất định không dùng tạm một vài viên thuốc quá hạn. Và nếu lỡ thiếu thuốc chưa mua kịp thuốc mới th́ dùng tạm một vài viên cũng không hại ǵ. Có c̣n hơn không!
Đôi khi chỉ một chữ giản dị ta có thể định nghĩa theo nhiều cách khác nhau. Quư vị có thể dùng cách định nghĩa của World Health Organisation như: “Sức khỏe là trạng thái của cơ thể với sự toàn vẹn về thể chất, tâm thần và toàn hảo về xă hội chứ không phải chỉ không có bệnh và tật nguyền”. Một cách khác để định nghĩa sức khỏe bằng cách dùng những chữ đo được như quư vị thấy ḿnh khỏe mạnh khi thân nhiệt, huyết áp và các chỉ số khác đều b́nh thường. Nhưng các con số này cũng thay đổi tùy theo t́nh trạng sinh học từng người: Cái ǵ có thể b́nh thường với người khác nhưng với quư vị chúng lại không b́nh thường.
Đối với nhiều lư thuyết gia về y học, định nghĩa hợp lư nhất đều có tính cách tương đối. Với họ, sức khỏe đối với một quản thủ thư viện làm việc yên lặng hằng ngày trong khi đó sức khỏe lại có ư nghĩa khác đối với một công nhân kiến trúc. Nói một cách khác, để được khỏe, quư vị không cần theo một tiêu chuẩn nào. Quư vị chỉ cần hoàn tất các nhu cầu của một ngày.
2. Chuyện ǵ sẽ xẩy ra nếu cơ chế kiểm soát cơ thể của quư vị đóng cửa?
Đôi khi triệu chứng của bệnh rất rơ rệt: thân nhiệt lên cao, mửa, ngất xỉu – chắc chắn là cơ thể của quư vị phản ứng lại với vài khẩn cấp. Trong các hoàn cảnh khác, bệnh không rơ rệt lắm. Bác sĩ của quư vị có thể sẽ yêu cầu làm một số thử nghiệm để xem có ǵ bất thường. Thí dụ: mức độ đường trong nước tiểu quá cao đôi khi có thể là chỉ dấu của bệnh tiểu đường. Nói một cách tổng quát, tiến tŕnh sinh lư học bị rối loạn khi quư vị bị bệnh.
Một vài cơ chế kiểm soát không hoàn toàn tốt ở trẻ mới sinh v́ các cháu mới thoát ra từ một môi trường được bảo vệ quá chu đáo cho nên không cần chăm sóc kỹ. Cơ chế bảo vệ sẽ triển khai nhưng trong khi đó giảm nhiệt độ ở trong pḥng có thể làm giảm thân nhiệt của bé một cách đáng kể. Lạnh cũng rất nguy hiểm đối với người cao tuổi.
3- Bệnh Tưởng là ǵ?
Trong lúc đầu, các bác sĩ tương lai có thể tạm thời bị bệnh tưởng, một sự quá lo lắng về sức khỏe của ḿnh mặc dù là ḿnh vẫn b́nh thường. Lần đầu nghe thấy nói về một bệnh nguy hiểm, sinh viên y khoa cho rằng họ có thể bị bệnh đó và họ có thể tưởng tượng đă t́m ra các dấu hiệu của bệnh. Có nhiều người biết chi tiết về một bệnh cũng có thời gian bị bệnh này.
Nhưng trường hợp hiểm nghèo của bệnh tưởng, được định nghĩa như một ám ảnh với các dấu hiệu về cơ thể và các bệnh với nhiều than phiền về thể chất, là một phản ứng thần kinh về những lo âu hoặc khó khăn. Khi có ám ảnh về sức khỏe mà bắt đầu quên các thú vui khác th́ điều khôn ngoan là kiếm lời khuyên của nhà chuyên môn.
Nhưng phải phân biệt bệnh tưởng với sự quan tâm b́nh thường. Đó là điều tự nhiên và có ích để thấy các dấu hiệu của chính ḿnh và cho bác sĩ hay. Ngoại trừ khi quư vị mắc bệnh tưởng, sau khi khám bệnh mà vẫn khỏe mạnh quư vị sẽ yên ḷng. Nhưng người có bệnh tưởng ít khi chấp nhận lời an ủi. Họ tin là bác sĩ đă bỏ qua một bệnh trầm trọng nào đó hoặc đă đánh lừa họ để tránh các sự thực đau ḷng. Một đôi khi người có bệnh tưởng có ḷng tin ở bác sĩ một thời gian ngắn. Sau đó họ tin là bệnh lại xuất hiện đôi khi tập trung vào các sợ hăi bị bệnh và nhiều khi vào một bệnh mới.
4- Rối loạn thần kinh tâm trí psychosomatic là có thực hoặc chỉ do trí tưởng tượng?
Nguồn gốc Hy Lạp của chữ psyche và soma là tâm trí và cơ thể và rối loạn thần kinh tâm trí là bệnh trong đó tâm trí có ảnh hưởng lên cơ thể. Một cách chính xác hơn, đó chính là một đau về thể chất thực gây ra do một phần hoặc toàn phần bởi một cảm xúc mất ư thức bất tỉnh hoặc các yếu tố tâm lư khác. Các bác sĩ cũng chưa hoàn toàn biết là làm sao mà cảm xúc lại có thể gây ra tổn hại cho một bộ phận cơ thể, nhưng chuyện này là có thật. Không giống như trong bệnh tưởng, trong đó bệnh là do tưởng tượng, một người bị bệnh tâm thần cơ thể là có bị bệnh thật. Thường thường bệnh tâm thần cơ thể có thể chữa khỏi bằng cách chữa vấn đề tâm lư gây ra bệnh.
Các bệnh đó là chỗ nứt trên da hay niêm mạc lót đường tiêu hóa, nhức đầu và hồi hộp hoặc đôi khi các bệnh như ung thư…
5- Hội chứng Munchausen là ǵ?
Nếu quư vị giống như nhiều người, họ sợ tới bệnh viện và thích không có bệnh hơn là bị bệnh. Nhưng nhiều người khác thích tới bệnh viện, thích tham khảo các bác sĩ với nhiều lư do không đáng nói. Các bác sĩ thần kinh tâm trí gọi hành vi đó là hội chứng Munchaussen hoặc bệnh giả tạo.
Giả tạo là giả mạo và người với hội chứng Munchaussen là giả vờ và nói dối.
Người mắc hội chứng Munchausen là những người giả vờ ốm đau để được chăm sóc y tế. Họ thường làm cho ḿnh mắc những triệu chứng kinh khủng bằng cách tự gây thương tích cho bản thân hoặc tự tiêm chất độc vào cơ thể để liên tục đến bệnh viện chữa trị. Điều họ muốn chủ yếu là t́m kiếm sự chú ư và chăm sóc.
Thường giả vờ ốm đau, đến các cơ sở y tế khác nhau, các bác sĩ khác nhau để được chăm sóc. Thích gây sự chú ư bằng cách tự gây thương tích cho bản thân.
Điều tra hồ sơ y tế của bệnh nhân sẽ có dấu hiệu thường xuyên đi khám bệnh, bỏ ra rất nhiều chi phí cho xét nghiệm, kiểm tra, điều trị mặc dù bản thân không có bệnh. Bệnh nhân thường được yêu cầu điều trị tâm thần lâu dài.
Sau khi đổ xăng, ông Minh lên xe lái về nhà. Đi được một đoạn, ông nghe thấy tiếng kim khí chạm vào xi măng rồi tiếng loong coong tiếp theo. Đang chạy trên đường phố nhiều xe, ông không ngừng lại để coi xem vật ǵ rơi. Một thoáng nghĩ, ông đoán đó là chiếc nắp b́nh xăng để trên mui xe đă rơi mất tiêu. Lại quên rồi. Ông tự nhủ, với một chút chán nản.
Về đến nhà, ông ngần ngại một lúc rồi than văn với bà vợ là hồi này ḿnh già nên hay quên quá, và kể cho vợ nghe mất cái nắp b́nh xăng.
Vợ mỉm cười, nói: Đây đâu có phải là lần đầu mà ông lo. Ông nhớ khi gia đ́nh ḿnh lái xe về quê cách đây mấy năm, ông quên đến hai lần. Và phải mua nắp khác thay vào.
Cô con gái đứng gần đó, chêm vào: Bố ơi, bố có nhớ hồi xưa khi bố c̣n đi làm, đă bao nhiêu lần trước khi ra khỏi nhà, bố cứ kiếm cặp kính đọc sách của bố, trong khi bố gài nó trên mái tóc. Lúc đó bố đâu đă ở tuổi này.
Ngồi nghĩ lại, ông Minh thấy bà vợ và con gái nói cũng đúng. Đă nhiều lần, cách đây cả chục năm, lâu lâu ông cũng không biết để ch́a khóa xe ở đâu, đi chợ bảo mua vài món đồ rồi cũng quên một món, chứ đâu có phải chỉ từ ngày ông về hưu ở tuổi 60 mới hay quên. Vậy mà mỗi khi nghĩ đến cái tuổi đó, ông cũng mang một thoáng suy tư.
Bước vào cái tuổi mà khi ḿnh làm cái ǵ không giống ai th́ thiên hạ cứ bảo ông bà ấy già rồi.
Gặp người bạn xa vắng đă lâu, ḿnh có vui miệng nói ít nhiều câu chuyện th́ người phối ngẫu lại nhắc khéo để ḿnh ngưng bớt lại, kẻo nói dài ḍng, phiền ḷng người nghe.
Đau nhức xương cánh tay và đầu gối, kể lể với bác sĩ th́ được trả lời: cụ ơi, cụ già rồi th́ nó vậy đó, không sao đâu; hoặc tối ngủ hay thức giấc nửa khuya, không ngủ lại được th́ lương y cũng bảo người già thường hay bị bệnh như vậy.
Trăm dâu đổ đầu tằm, cái ǵ cũng đổ tại già.
Riêng cái vụ “hay quên” th́ vô số người, ngay cả bác sĩ đôi khi cũng phán rằng già th́ nó lăo suy, nói trước quên sau. Và có người cứ canh cánh sợ là già th́ sẽ rơi vào t́nh trạng “lú lẫn, sa sút trí tuệ”.
Mà nói đến bệnh sa sút trí tuệ th́ cũng đáng e ngại thật. Một thăm ḍ ư kiến tại Mỹ coi xem con người sợ ǵ nhất. Sợ đau tim, ung thư, mù ḷa, rớt máy bay, nghèo túng, hoặc thả vào chuồng cọp... Mỗi người có mỗi mối sợ khác nhau, nhưng lo sợ nhất vẫn là mất trí nhớ, lú lẫn, rồi chẳng biết ḿnh là ai, ở đâu, quên ăn quên ngủ, phụ thuộc hoàn toàn vào gia đ́nh.
Có người bảo, quên như vậy càng sướng chứ sao. Chẳng phải lo nghĩ, chẳng cần để ư tới chuyện đời.
Nhưng, một lăo bà vừa mới chôn cất chồng, mà về nhà liên tục kêu tên ông, t́m kiếm ông hết pḥng này qua pḥng khác. Đôi khi hiểu rơ trắng đen th́ vật vă khóc than. Sự việc kéo dài suốt mấy năm trường, cho tới khi bà tạ thế. Bà đă ở trong t́nh trạng mất trí, lú lẫn. Và như vậy th́ sướng nỗi ǵ!
Trở lại với chuyện hay quên th́ cũng có nhiều lư do.
-Một độc giả hỏi thăm là có ông chú 70 tuổi hay bị quên tên người này người khác và ông cụ phải nhờ mọi người nhắc dùm. Khi không thỏa măn th́ ông trở nên hung hăng, đập phá, khó thở, phải uống viên thuốc an thần mới dịu xuống.
Hỏi kỹ th́ được biết ông đă bị tai biến năo, và cơn suy tim. Sở dĩ ông hay quên v́ huyết lên năo giảm. Mà huyết giảm th́ thiếu nuôi dưỡng, tế bào thần kinh kém hoạt động, và ông ta không nhớ tên người, đồng thời tính t́nh trở thành bất thường, đôi khi hoang tưởng.
-Một lăo bà than phiền không biết để cặp kính đọc sách báo ở đâu; vào pḥng tắm rồi không biết để làm ǵ; mới nghe một câu chuyện mà nửa giờ sau đă quên; bạn bè than phiền bà hẹn tới chơi rồi không tới. V́ quên.... Bà hỏi có thuốc ǵ phục hồi trí nhớ cho bà.
Lấy thêm chi tiết th́ được biết chồng bà mới mất cách đây nửa năm, rồi bà quá thương tiếc mà không ăn không ngủ được, buồn chán chẳng thiết làm ǵ, ngay cả những thú vui khi trước.
Bà được thầy thuốc cho uống thuốc chữa bệnh trầm cảm mấy tuần lễ th́ t́nh trạng hay quên thuyên giảm. Bà đă bị bệnh sầu năo, buồn phiền v́ mất người chồng thân yêu.
-Dùng nhiều dược phẩm cũng là rủi ro của kém trí nhớ. do tác dụng phụ của thuốc.
Thuốc lợi tiểu để trị cao huyết áp là một thí dụ. Thuốc làm giảm muối và nước trong máu, hóa chất trong cơ thể thay đổi. Nếu liều lượng quá cao th́ huyết áp xuống quá thấp. Năo bộ người già rất nhậy cảm với những thay đổi này, sẽ trở nên kém hoạt động về ghi nhớ và tập trung. Và hay quên.
Thuốc an thần, thuốc ngủ cũng ảnh hưởng tới trí nhớ. Cho nên thầy thuốc cần lưu ư ở điểm này và bệnh nhân cũng cần cho thầy thuốc hay mọi khác thường xẩy ra khi dùng thuốc.
-Một vài bệnh kinh niên cũng ảnh hưởng tới trí nhớ.
-Sau nhiều ngày đằng vân giá vũ du thuyết liên lục địa, về đến nhà được ít ngày th́ nhà chính khách thấy trong người mỏi mệt, không tập trung tư tưởng được, hay quên và có khó khăn trong giải quyết công việc thường lệ. Nhiều khi nhân viên thấy ông ngồi thẫn thờ như người mất hồn, đi đứng không vững. Thầy thuốc cho là ông bị căng thẳng thần kinh, v́ làm việc quá sức. Và đề nghị ông đi nghỉ dưỡng sức.
Ông làm theo nhưng khó khăn vẫn không bớt.
Một hôm ông té xỉu, đưa vào bệnh viện cấp cứu. Bác sĩ khám bệnh và phát giác nhịp tim ông rất thấp và không đều. Một máy điều ḥa nhịp tim được gắn cho ông và ông trở lại b́nh thường. Ấy là do ông có bệnh tim mà không hay.
Hay quên trong những trường hợp kể trên đâu có phải là v́ tuổi hạc, tuổi cao. Nhưng nếu được xác định là bị bệnh Alzheimer, sa sút trí tuệ, lú lẫn th́ quả là bệnh của một số người tuổi cao, người già. V́ thống kê cho hay, 4% người cao tuổi có thể bị bệnh nàỵ.
Trong bệnh Alzheimer, năo bộ bị thoái hóa, hóa chất năo suy giảm, máu huyết nuôi năo cũng ít đi, mà nguyên nhân chưa được t́m ra. Hậu quả của các thay đổi này đưa tới một căn bệnh của thế kỷ. Bác sĩ Lewis Thomas, Khoa Trưởng Đại Học Y Yale coi đây là một bệnh xấu xa nhất trong các bệnh.
Bệnh không những tàn phá bệnh nhân mà c̣n gây hậu quả tai hại cho gia đ́nh, bạn bè người bệnh. Nó bắt đầu với sự mất khả năng học hỏi, tính toán, suy nghĩ để rồi đưa đến sự khép kín hoàn toàn về tâm trí. Bệnh nhân tiếp tục sống không hồn cho tới ngày nào đó một bội nhiễm sưng phổi, những suy nhược tổng quát giải thoát cho họ.
Kết luận
Óc ghi nhận dữ kiện như một cái máy thu âm, bộ phận hải mă như là một cái nút kiểm soát. B́nh thường, nút bấm này tắt, và chỉ mở để ghi khi nào dữ kiện được coi là quan trọng.
Một dữ kiện không quan trọng thường lởn vởn trong đầu một lúc rồi tan biến đi. Cho nên nếu ta có quên tên một người nào đó trong tiệc cưới cũng là chuyện b́nh thường, giống như là lâu lâu ta quên, không biết ch́a khóa xe, ch́a khóa nhà để ở đâu.
Nhưng lái xe đi làm mỗi ngày trên cùng con đường mà lạc lối; quên những hẹn quan trọng; kể đi kể lại cùng câu chuyện trong một cuộc gặp gỡ ngắn ngủi với bạn bè, th́ là điều đáng ngại.
Những thắc mắc, lo âu, tự hỏi: Ta già rồi chăng? Hay ta đang mắc chứng năo suy trầm trọng?
Liệu trí nhớ có bỏ ta ra đi như những con chuột t́m đường chạy trốn khỏi con tầu sắp ch́m đắm dưới biển cả mênh mông!
Hóa Ra Môi Khô Nứt Nẻ Không Phải Vì Lười Uống Nước Mà Là Do Những Điều Này
Thời tiết thu đông, môi bạn bắt đầu khô và nứt nẻ, thậm chí nứt đến chảy máu.
Đa số chúng ta khi gặp phải vấn đề này th́ nghĩ rằng do ḿnh ít uống nước, và sau đó bắt đầu cố gắng bổ sung nước, nhưng vẫn không thể giải quyết vấn đề một cách triệt để. Thực ra nguyên nhân của môi khô nẻ, hoặc một số vấn đề khác trên cơ thể, bắt nguồn từ việc chúng ta bị thiếu hụt vitamin. Bây giờ chúng ta cùng nhau xem thử ḿnh đang bị thiếu loại vitamin nào, và đâu là cách bổ sung vitamin hiệu quả thông qua thực phẩm, để tránh phải sử dụng đến thuốc.
1. Lở miệng, viêm miệng: Thiếu vitamin B2
Mỗi ngày chúng ta nên hấp thụ lượng vitamin B2 khoảng 1.3 mg đối với nam, khoảng 1.1 mg đối với nữ.
Nếu thấy xung quanh vùng miệng có t́nh trạng nứt nẻ, hoặc viêm nhiễm, loét lở, th́ có thể là do trong cơ thể thiếu vitamin B2. Bổ sung vitamin B2, có thể giúp chữa lành tế bào tổn thương một cách nhanh chóng. Ngoài ra vitamin B2 cũng đóng vai tṛ quan trọng đối với sức khỏe của da và tóc. Thiếu vitamin B2, da sẽ khô, tóc xơ rối và dễ găy rụng. Bạn cần bổ sung vitamin B2 từ trong thức ăn hoặc thực phẩm chức năng.
Nguồn bổ sung: Mỗi ngày uống 250 ml sữa sẽ giúp bổ sung vitamin B2 cho cơ thể. Các loại thức ăn như nấm hương, nấm mèo, đậu phộng, mè đen, hạnh nhân… cũng chứa nhiều vitamin B2.
2. Ăn không ngon miệng, giảm vị giác: Thiếu kẽm
Mỗi ngày, bác sĩ khuyên nên hấp thụ 5.5-9.5 mg kẽm đối với nam, 4-7 mg kẽm đối với nữ. Cơ thể người khi thiếu nguyên tố kẽm, sẽ giảm thiểu sức đề kháng, biếng ăn, chậm phát triển, rụng tóc, chức năng vị giác thoái hóa…V́ vậy nếu như cảm thấy ăn không ngon miệng, vị giác giảm, lại có t́nh trạng vết thương lành chậm, th́ cần cẩn thận, v́ đây có thể là triệu chứng cơ thể đang thiếu kẽm.
Nguồn bổ sung: Trong thịt ḅ, thịt dê… chứa nhiều kẽm. Bạn nên bổ sung chúng trong bữa ăn hàng ngày, nhưng chú ư không ăn quá nhiều.
3. Dạ dày không khỏe: Thiếu vitamin A
Nhu cầu cần thiết hàng ngày là 0.7 mg vitamin A đối với nam, 0.6 mg đối với nữ. Vitamin A không chỉ là nguyên tố quan trọng bảo vệ của sổ linh hồn, mà nó cũng có thể giúp cho đường hô hấp và dạ dày h́nh thành 1 lớp màng bảo vệ một cách tự nhiên, pḥng tránh vi khuẩn hoặc chất độc xâm hại cơ thể.
V́ vậy nếu không cung cấp đủ vitamin A, không chỉ không tốt đối với mắt, mà c̣n không tốt cho đường hô hấp và dạ dày.
Nguồn bổ sung: Mỗi ngày ăn chút cà rốt, hoặc là mỗi tuần ăn 1-2 lần nội tạng của động vật cũng là cách bổ sung vitamin A.
4. Dễ tức giận, tính cộc cằn: Thiếu sắt
Mỗi ngày nam cần hấp thụ 8.7 mg, nữ cần 14.8 mg lượng sắt mới đủ. Sắt là nguyên tố quan trọng, giúp cho cơ thể tạo ra tế bào hồng huyết cầu. Đối với phụ nữ mỗi tháng phải trải qua thời điểm mất máu, th́ chất sắt càng quan trọng hơn, nếu không dễ dàng gặp t́nh trạng tinh thần không tốt, tâm trạng dễ dàng buồn bă, chán nản.
Nguồn ăn uống: Thịt đỏ, trứng gà, rau cải màu xanh đậm… đều là thức ăn có chứa chất sắt, và nhớ là bổ sung nhiều vitamin C để tăng cường việc hấp thụ sắt.
5. Gót chân sưng phồng: Thiếu kiềm (kali)
Kiềm là nguyên tố quan trọng điều tiết sự cân bằng giữa axit kiềm của lượng máu và dịch thể trong cơ thể, duy tŕ sự cân bằng lượng nước và sự ổn định của áp lực thẩm thấu. Thiếu kali trong thời gian dài sẽ dẫn đến t́nh trạng nhịp tim không ổn, dễ mất nước, hay đổ mồ hôi, dễ bị chuột rút… Thiếu hụt kali trong thời gian dài, cơ thể sẽ trở nên sưng phồng, đặc biệt vùng gót chân thể hiện rơ rệt nhất.
Nguồn bổ sung: Tập thể dục xong có thể ăn chuối để bổ sung lượng kali bị thiếu hụt, pḥng tránh được t́nh trạng chuột rút. Mỗi ngày ăn một lượng trái cây, rau củ quả nhất định, sẽ giúp bổ sung được lượng kali cần thiết.
6. Đau mỏi khắp người: Thiếu vitamin D
Người nào ít phơi nắng, không đủ lượng vitamin D, sẽ dễ dẫn đến đau mỏi măn tính. Vitamin D là chất dinh dưỡng không tự động tổng hợp trong cơ thể người, nên việc bổ sung lại càng quan trọng. Vitamin D cũng là chất quan trọng đối với sức khỏe xương khớp, và răng miệng.
Nguồn bổ sung: Mỗi tuần ăn ít nhất 2 bữa cá như cá hồi, cá ṃi cơm… kết hợp với việc phơi nắng vào sáng sớm hoặc chiều muộn, sẽ đảm bảo cung cấp vitamin D cho cơ thể.
7. Những bệnh thường gặp khác
– Khô mắt: thiếu vitamin A, carotene.
– Hôi miệng: thiếu vitamin B6, kẽm.
– Răng không chắc khoẻ: thiếu vitamin A, canxi, sắt.
Nhiều người nhạy cảm với vị cay, một số khác ăn cay từ nhỏ nên h́nh thành thói quen này.
Khảo sát năm 2017 của tiến sĩ Kalsec cho thấy đến 90% người Mỹ thích ăn đồ cay nóng. Thực phẩm cay ngày càng tăng để đáp ứng nhu cầu người tiêu dùng, tuy nhiên gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Khi ăn đồ cay, chứng ợ nóng xảy ra do axit dạ dày trào ngược vào ống thức ăn, gây cảm giác nóng rát ở ngực. Một số loại ớt cay, cà ri... tác động mạnh hơn cả. Nhiều loại thực phẩm cay nóng có chứa hợp chất capsaicin, làm chậm lại quá tŕnh tiêu hóa. Khi đó, thức ăn cay ở trong dạ dày lâu hơn, kích thích nước bọt và dịch dạ dày, làm tăng nguy cơ ợ nóng, gây khó chịu. Nguy hiểm hơn c̣n có thể viêm dạ dày.
Muốn giảm tác dụng của capaicin, bạn có thể uống sữa, ăn bánh ḿ, bơ gạo. Trên thực tế, bất kỳ món ăn từ sữa kết hợp với thực phẩm cay có thể làm dịu mát khẩu vị. Nước uống không giúp làm mất tác dụng của gia vị cay như nhiều người vẫn nghĩ. Ngược lại, nó c̣n làm lây lan các phân tử ớt trong miệng.
Bác sĩ da liễu ở La Grange Park cho biết, thành phần cay c̣n là chất gây kích ứng da nghiêm trọng. Sau khi ăn cay, nhiệt độ cơ thể tăng lên và kích thích tuyến mồ hôi tiết ra, khiến da đổ dầu nhiều hơn. Bụi bẩn và vi khuẩn dễ bám lại trên dầu ở da gây mụn, thậm chí là tạo thành vết chàm.
Các nghiên cứu cũng cho thấy ăn cay gây chứng hôi miệng. Khi bạn ợ nóng, thức ăn trong dạ dày trào ngược lên thực quản, điều này có thể gây ra mùi hôi phát ra từ miệng. Một số trường hợp dây thanh âm bị viêm, khiến bạn khàn giọng. Đặc biệt khi bạn vừa ăn cay đă nằm ngủ, các axit trong dạ dày trào ngược trở lại, đốt cháy niêm mạc thực quản gây khó ngủ.
Một số nghiên cứu phát hiện thực phẩm cay có thể hạn chế sự thèm ăn. Với một số người muốn giảm cân, đây có thể là một cách hữu hiệu. Tuy nhiên, các nhà khoa học không ủng hộ ăn cay hàng ngày, bởi nó làm mất cảm giác ngon miệng và có thể khiến sự chán ăn trở thành vấn đề nghiêm trọng.
Trên thế giới, nhiều trường hợp đă được ghi nhận tử vong v́ ăn quá nhiều ớt ma, loại ớt cay nhất thế giới.
Tại sao mọi người lại thích ăn cay?
Bất chấp tất cả, nhiều người thực sự thích đồ ăn cay, họ có thể chịu đựng được sự cay nóng hơn những người khác gấp nhiều lần. Tiến sĩ Maya Feller giải thích, cơ thể mỗi người có sự nhận thức cảm tính khác nhau. Ăn thức ăn có độ cay khác nhau dựa trên chỉ số nhiệt vị giác cá nhân. Một số người cực kỳ nhạy cảm với khẩu vị này. Một số người có xu hướng tăng dần cấp độ cay của ḿnh lên.
Kèm theo đó, ảnh hưởng văn hóa cũng đóng một vai tṛ quan trọng. Nhiều người có cơ hội tiếp cận và thưởng thức những thực phẩm cay nóng thường xuyên từ khi c̣n trẻ, nên sớm h́nh thành thói quen ăn cay. Nghiên cứu cho thấy chỉ số vị giác cay được h́nh thành ngay từ khi c̣n trong bụng mẹ, biểu hiện bằng việc mẹ bầu ăn cay khi đang mang thai và cho con bú, từ đó trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh bị ảnh hưởng.
Trăn trở về thủ thuật chọc ối nguy hiểm có thể tiềm ẩn nguy cơ sảy thai, một giáo sư người Hong Kong đă phát triển phương pháp thử máu chẩn đoán hội chứng di truyền tiền sản qua ADN của thai nhi trong huyết tương mẹ.
Đồng hồ điểm quá nửa đêm một tối mùa thu năm 1996 là lúc giáo sư Yuk Ming Dennis Lo t́m ra bước đột phá hứa hẹn thay đổi nền y học hiện đại. Phát hiện được ví như báu vật của Lo chính là một ADN di chuyển tự do trong máu, có thể giúp thực hiện những xét nghiệm tiền sản cho bào thai về hội chứng di truyền, tạo lập bộ gene hoàn chỉnh, thậm chí tầm soát ung thư ở giai đoạn sớm.
Tất cả chỉ nằm trong một xét nghiệm máu đơn giản.
Bí ẩn trong máu
ADN của bào thai di chuyển tự do trong huyết tương người mẹ là phát hiện đầu tiên của giáo sư Lo. ADN này chính là cửa sổ giúp chẩn đoán sức khỏe thai nhi trong hiện tại và cả tương lai. Tuy nhiên, phát hiện quan trọng lúc đó không làm giới y khoa hứng thú.
"Họ nghĩ rằng nó chỉ được dùng cho mục đích chọn lựa giới tính", giáo sư Lo, hiện là Giám đốc Viện khoa học sức khỏe Li Ka Shing, Hong Kong, nhớ lại.
Định kiến cho rằng đây chỉ là một ứng dụng hẹp và vấp phải các vấn đề đạo đức đă khiến giới khoa học bỏ lỡ một trong những đột phá lớn nhất thế kỷ 21. Thế nhưng, khó khăn này không ngăn cản Lo tiếp tục công tŕnh đầy tâm huyết.
Khởi đầu của tham vọng vượt thời đại
Lo bắt tay truy t́m ADN của thai nhi trong máu mẹ tại đại học Oxford, Anh, nơi ông có cơ hội gặp nhà khoa học hàng đầu, giáo sư John Bell.
"Tôi được nghe giáo sư giảng về phản ứng chuỗi Polymerase (PCR), kỹ thuật khuếch đại một đoạn ADN thành hàng ngh́n, thậm chí hàng triệu bản sao. Ông ấy nói kỹ thuật này sẽ thay đổi thế giới", nhà khoa học 52 tuổi hồi tưởng.
Sau khi học cách thực hiện PCR, Lo nhanh chóng lao vào nghiên cứu một ứng dụng hiệu quả cho kỹ thuật này. Đích đến là một kiểm tra an toàn và không xâm lấn nhằm phát hiện hội chứng Down thay cho phương pháp truyền thống chọc ḍ màng ối, thủ tục sản khoa phát hiện các bất thường như hội chứng Down thông qua kiểm tra tế bào của thai nhi trong dịch ối.
"Một cây kim lớn sẽ chọc xuyên qua bụng người mẹ tới tử cung", Lo mô tả thủ thuật có thể gây sảy thai với tỷ lệ ước tính 1%, theo thống kê của Cơ quan dịch vụ sức khỏe quốc gia Anh.
"Tôi tự hỏi v́ sao các bác sĩ phải thực hiện thủ thuật nguy hiểm như vậy? Tại sao chúng ta không lấy một mẫu máu từ người mẹ để kiểm tra?" Ông nhớ lại những trăn trở thôi thúc ông t́m ra phương pháp chẩn đoán mới.
Mô tả ADN tế bào tự do của thai nhi trong huyết tương mẹ. (Ảnh: CNN).
Tuy nhiên, kiến thức khoa học thời bấy giờ lại chậm một bước so với tham vọng của Lo. Những năm 1980 khi ông c̣n là sinh viên, giới chuyên gia vẫn tin rằng máu của thai nhi và người mẹ là hoàn toàn độc lập.
Công cuộc t́m kiếm ADN bào thai trong máu mẹ của Dennis Lo kéo dài ṛng ră suốt 8 năm nhưng không mang lại kết quả. Tế bào thai nhi đi vào máu mẹ có số lượng quá ít ỏi, nghiên cứu v́ vậy phải tạm ngưng.
Ch́a khóa từ các phân tử
Năm 1997 là thời điểm bước ngoặt khi giáo sư Lo trở về Hong Kong. 3 tháng trước đó, ông biết tới thông tin những bệnh nhân ung thư được phát hiện có các ADN từ khối u trôi khổi trong huyết tương (plasma).
Các nhà khoa học nhận thấy các tế bào ung thư chết đi có thể giải phóng vật liệu di truyền vào máu người bệnh, được biết với tên ADN tự do có nguồn gốc từ các tế bào khối u chết (ctADN).
"Tôi nghĩ một đứa trẻ lớn lên bên trong người mẹ cũng giống như ung thư phát triển trong cơ thể, ngoại trừ một điều tôi chưa từng thấy khối u nào nặng hơn 3,6kg. Như vậy, nếu một khối u nhỏ có thể giải phóng đủ ADN cho chúng ta quan sát th́ một bào thai cũng có thể làm điều tương tự", Lo giải thích.
Kiên tŕ với mục tiêu, Lo buộc phải t́m được cách trích xuất ADN từ huyết tương. Ông bất ngờ t́m ra lối thoát từ một phạm trù tưởng như không liên quan.
"Khi c̣n ở Anh, tôi thường nấu mỳ ăn liền, đun sôi nước dùng rồi cho ḿ vào. Tôi chợt nghĩ cách đơn giản nhất để xử lư huyết tương chính là đun sôi nó lên", Lo chia sẻ.
Cách thức đơn giản mang tới hiệu quả không ngờ. Khi đun nóng, protein trong huyết tương, thành phần có thể phá hủy AND bị triệt tiêu, trong khi đó, ADN cần cho nghiên cứu vẫn c̣n nguyên vẹn.
Tuân theo quy tŕnh này, Lo bắt đầu kiểm tra huyết tương của thai phụ t́m kiếm ADN của thai nhi và hoàn toàn bất ngờ khi nh́n thấy kết quả đầu tiên.
"Tôi không thể tin vào mắt ḿnh, ADN của bào thai t́m kiếm lâu nay tồn tại trong chính phần mà chúng tôi đă bỏ lỡ suốt 8 năm qua".
Từ khám phá tới ứng dụng
Nhiều năm sau phát hiện ADN mang tính đột phá, giáo sư Lo vẫn không t́m được người ủng hộ hay ứng dụng nào.
"Khám phá sẽ là một giải thưởng lớn nếu có thể trở thành xét nghiệm chẩn đoán hội chứng Down", ông nhớ lại lời khuyên từ giới chuyên gia.
Hội chứng Down là bệnh di truyền, xảy ra khi thai nhi đột biến dư một nhiễm sắc thể thứ 21. Thông thường, hội chứng được chẩn đoán bằng kiểm tra các tế bào thai nhi và đếm số lượng nhiễm sắc thể. Các nhà khoa học không tin ADN tế bào tự do có thể làm được điều này. Song, giáo sư Lo đă chứng minh điều ngược lại.
Trải qua một thập kỷ nghiên cứu, năm 2007, nhóm của giáo sư Lo phát hiện v́ thừa một nhiễm sắc thể thứ 21, số lượng các phân tử sản xuất từ nhiễm sắc thể này sẽ gia tăng trong huyết tương mẹ nếu thai phụ đang mang bào thai mắc chứng Down.
"Mọi người nghĩ chúng tôi điên v́ phương pháp này đồng nghĩa với việc phải thực hiện nhiều kỹ thuật phản ứng chuỗi trùng lặp (PCR)", Lo nói.
ADN của bào thai trong huyết tương, theo vị giáo sư, là rất nhỏ. Do đó, cần thực hiện PCR khuếch đại để tạo ra đủ dữ liệu cho phân tích. Chi phí đắt đỏ lúc ấy khiến phương pháp này trở nên phi thực tế nếu ứng dụng hàng loạt. Tuy nhiên, may mắn mỉm cười với giáo sư Lo vào năm 2008 nhờ sự ra đời của kỹ thuật chuỗi tŕnh tự ADN thế hệ mới có thể tạo ra hàng triệu đoạn ADN chỉ trong thời gian ngắn.
Năm 2011, xét nghiệm máu kiểm tra hội chứng Down được triển khai hàng loạt, tới nay được hơn 90 quốc gia áp dụng. Theo thống kê mới nhất, hơn hai triệu phụ nữ mang thai đă sử dụng phương pháp mới không xâm lấn này trong xét nghiệm tiền sản.
Song song với lợi ích không thể bàn căi là vấn đề chọn lựa giới tính bị lợi dụng từ xét nghiệm ADN thai nhi. Lo cho biết, ông rất lo lắng về những rủi ro đạo đức này và đă xây dựng nên những quy định nghiêm ngặt cấm sử dụng cho mục đích chọn lựa giới tính từ khi xét nghiệm được cấp phép.
Mô tả xét nghiệm máu chẩn đoán hội chứng Down cho thai nhi trong bụng mẹ. (Ảnh: CNN).
Những khả năng vô hạn
Bí mật trong máu có thể ẩn chứa những khả năng vô hạn trong tương lai, theo giáo sư Lo. Xác lập tŕnh tự bộ gene trước khi sinh là tiền đề kiểm tra những hội chứng có thể mắc phải sau này, trong đó có ung thứ vú do đột biến gene BRCA1, ứng dụng trong dự đoán màu tóc hay tuổi thọ.
Vị giáo sư lưu ư chi phí cực đắt đỏ khiến những xét nghiệm này chưa thể thực hiện phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, "về cơ bản, chúng ta đă mở được cửa sổ không xâm lấn để t́m hiểu về cơ thể người".
T́m kiếm ung thư
Giáo sư Lo đang tập trung nghiên cứu một xét nghiệm máu cho người trưởng thành nhằm chẩn đoán ung thư gan, mũi và ṿm họng ngay từ giai đoạn đầu mà các phương pháp tầm soát khác không thể phát hiện.
Được mệnh danh là kỹ thuật "sinh thiết lỏng", phương pháp này truy t́m trong huyết tương những ctDNA giải phóng bởi các tế bào ung thư, qua đó xác định loại ung thư và giai đoạn mà một người đang mắc phải.
Xét nghiệm này đă được triển khai trên 10.000 nam giới trung niên ở Hong Kong và có khả năng cứu sống hàng trăm ngh́n người trên thế giới nếu được áp dụng rộng răi.
Bên cạnh đó, Lo c̣n sử dụng "sinh thiết lỏng" trong giám sát phản ứng thải loại khi ghép tạng và sức khỏe của bệnh nhân sau tai nạn giao thông.
Tham vọng tiếp theo
Giáo sư Lo đặt mục tiêu tiếp theo cho ḿnh là một xét nghiệm ADN ít xâm lấn hơn, bằng cách sử dụng nước tiểu người mẹ.
"Hai giờ sau khi sinh, ADN của bào thai biến mất trong máu mẹ. Vậy ADN đó đă đi đâu? Chúng tôi đoán là trong nước tiểu", giáo sư nhận định.
Ông cho rằng nước tiểu có thể ẩn chứa một cửa sổ khác mở ra sức khỏe của người mẹ và em bé trong tương lai.
"Do đó, tôi nghĩ đây sẽ là 'kho báu' tiếp theo mà chúng tôi hướng tới", ông nói.
Được Các Nhà Khoa Học Chứng Minh Bằng Cơ Học Lượng Tử
Gần đây, một luận thuật hoàn toàn mới dựa trên cơ học lượng tử đă chứng minh sự bất tử của linh hồn do nhà khoa học Mỹ – Giáo sư Robert Lanza đưa ra đă được các phương tiện truyền thông toàn cầu thông báo rộng răi, và thu hút được nhiều sự quan tâm, đồng thời cũng gián tiếp chứng thực những nhận thức vốn có về sinh mệnh của giới tu luyện. (Fotolia)
[Đại Kỷ Nguyên ngày 26 tháng năm 2014]
(Phóng viên Đại Kỷ Nguyên – Kỷ Tiểu Minh báo cáo tổng hợp)
Cái chết đối với mọi người có dư vị ǵ? Một lần là kết thúc hết chăng? Hay là sinh mệnh bắt đầu một cuộc hành tŕnh mới? Mặc dù dân gian và giới tu luyện đều cho rằng linh hồn là bất diệt, con người có luân hồi chuyển thế, nhưng giới khoa học từ trước tới nay vẫn không thể t́m thấy bằng chứng để phủ nhận điều này. Gần đây, một luận thuật hoàn toàn mới dựa trên cơ học lượng tử đă chứng minh sự bất tử của linh hồn do nhà khoa học Mỹ – Giáo sư Robert Lanza đưa ra đă được các phương tiện truyền thông toàn cầu thông báo rộng răi, và thu hút được nhiều sự quan tâm, đồng thời cũng gián tiếp chứng thực những nhận thức vốn có về sinh mệnh của giới tu luyện.
Giáo sư Robert Lanza tại đại học y Wake Forest North Carolina
từ quan điểm của cơ học lượng tử đă chứng minh “linh hồn là bất diệt”
(Alex Wong / Getty Images)
Sự hiểu biết hoàn toàn mới của giới khoa học “linh hồn là bất diệt”Giáo sư Robert Lanza tại đại học y Wake Forest North Carolina, thông qua nghiên cứu đă phát hiện, trong cơ học lượng tử có đủ bằng chứng cho thấy con người không hề biến mất, tử vong chỉ là ảo ảnh được tạo thành bởi ư thức của con người.
Lanza nói:
“Khi tim người ngừng đập, máu ngừng chảy, khi các nguyên tố vật chất ở trong trạng thái ngừng lại, th́ ư thức con người vẫn tiếp tục hoạt động, ngoài sự hoạt động của thân thể xác thịt này, c̣n có những “thông tin lượng tử” khác siêu việt trên cả thân thể xác thịt, hoặc có thể nói một cách thô tục là “linh hồn”.
Lanza cũng đưa ra những luận thuật về trung tâm sinh vật (biocentrism) mà đă ủng hộ các quan điểm của ông : sinh mệnh sáng tạo ra vũ trụ, có ư thức cá nhân rồi mới có sự tồn tại của vũ trụ, thực chất về sinh mệnh và các sinh vật là trung tâm thực sự của thế giới, sau đó mới có vũ trụ, vũ trụ bản thân nó không thể tạo ra sinh mệnh; ư thức sẽ làm cho thế giới biến đổi một cách có ư nghĩa, thời gian và không gian chỉ là công cụ của ư thức nhân loại. Cách nh́n về vũ trụ này là rất gần với nhận thức về vũ trụ của tôn giáo và giới tu luyện, mà trong đó ư thức của Sáng Thế Chủ đă tạo ra vũ trụ và sinh mệnh.
Phát hiện của Lanza khiến cho sự tranh luận trong thời gian dài giữa “duy vật luận” và “duy tâm luận” trở nên vô nghĩa, từ một phương diện khác nó đă chứng minh tính chính xác của pháp lư “vật chất và tinh thần là nhất tính” trong giới tu luyện.
Người có tín ngưỡng đều tin rằng linh hồn (nguyên thần) là bất diệt, tin tưởng vào luân hồi chuyển thế, và không ít người đă từng trải qua kinh nghiệm cận tử. Hai năm trước, nhà vật lư học nổi tiếng người Anh Roger Penrose, phó chủ nhiệm trung tâm nghiên cứu ư thức đại học Arizona của Mỹ – tiến sĩ Stuart Hameroff đă khẳng định tính xác thực của kinh nghiệm cận tử. Họ cho biết, khi người ta chết đi, các vật chất lượng tử cấu tạo nên linh hồn rời khỏi hệ thống thần kinh và sau đó tiến nhập vào vũ trụ, lúc ấy sẽ xuất hiện trải nghiệm cận tử. Khi các bệnh nhân xuất hiện kinh nghiệm cận tử, linh hồn rời khỏi cơ thể, trở lại vũ trụ, nếu bệnh nhân tỉnh lại, linh hồn sẽ lại một lần nữa quay trở về thân thể.
Tiến sĩ Hamer Rove tiến thêm một bước về nhận thức, linh hồn được cấu thành từ vật chất cơ bản nhất của vũ trụ, có thể là xuất hiện đồng thời với thời gian. Bộ năo con người chỉ là bộ máy tiếp nhận và khuếch đại các ư thức nguyên lai (cấu trúc bên trong vốn có trong không gian). Nhận thức này của Hamer Rove cũng là tương đối gần với cách nói của giới tu luyện. Giới tu luyện cho rằng, bộ năo chỉ là một nhà máy gia công, bản thân nó không thể tự tạo ra ư thức tư tưởng, chức năng chủ yếu của nó là tiếp nhận những tín tức từ vũ trụ và gia công thành ngôn ngữ, rồi biểu đạt ra ngoài.
Như thế rốt cuộc linh hồn tồn tại ở đâu? Giáo sư Lanza cho rằng, linh hồn không chỉ tồn tại trong vũ trụ của chúng ta, mà nó c̣n có thể tồn tại trong một vũ trụ khác. Năng lượng của ư thức linh hồn tại mỗi điểm có thể được chiêu hồi trở lại và đưa vào một thân thể khác. Cùng với sự việc này, nó tồn tại trong thế giới chân thực bên ngoài cơ thể vật lư, nhưng lại rất có thể sẽ là một vũ trụ khác. Cách nói này từ góc độ lập luận khoa học đă chứng minh tính chân thực của luân hồi chuyển thế.
Nhà vật lư nổi tiếng người Anh Roger Penrose chỉ ra, khi người ta chết đi, các vật chất lượng tử cấu tạo nên linh hồn
rời khỏi hệ thống thần kinh và sau đó tiến nhập vào vũ trụ, lúc ấy sẽ xuất hiện trải nghiệm cận tử.
(Ảnh cắt ra từ clip)
Phó chủ nhiệm trung tâm nghiên cứu ư thức đại học Arizona của Mỹ – tiến sĩ Stuart Hameroff cho rằng,
linh hồn được cấu thành từ vật chất cơ bản nhất của vũ trụ, có thể là xuất hiện đồng thời với thời gian.
Mà năo người chỉ là bộ máy tiếp nhận và khuếch đại các ư thức nguyên lai (Ảnh cắt ra từ clip)
Giới tu luyện từ lâu đă có luận định “Nguyên thần bất diệt”
Cái mà người phương Tây gọi là linh hồn, trong giới tu luyện ở phương Đông gọi là “nguyên thần”. Trong giới tu luyện, bất luận là Phật gia hay Đạo gia, đều nhận thức rằng nguyên thần là bất diệt. Một sinh mệnh chết đi, chỉ là sự tử vong của xác thịt bề mặt, linh hồn của nó sẽ lại tiếp tục chuyển sinh, tiến nhập vào sinh mệnh của một cuộc hành tŕnh khác. Và không chỉ con người có nguyên thần, mà vạn vật đều có linh (nguyên thần). Điểm này cũng đă sớm được chứng thực bởi những phát hiện khoa học.
Ngay từ năm 1966, tại cục t́nh báo trung ương Mỹ, chuyên gia Cleve Backster đă sử dụng máy phát hiện nói dối để tiến hành một loạt các thí nghiệm khoa học trên thực vật, và đă xác nhận rằng thực vật không những có ư thức, mà c̣n có hoạt động t́nh cảm cao cấp, có thể phân biệt được người, ngoài ra c̣n có công năng siêu cảm. Thí nghiệm của Backster làm chấn động toàn thế giới, rất nhiều các quốc gia trên thế giới đă lặp đi lặp lại các thí nghiệm của Backster để xác nhận tính chân thực trong các thí nghiệm của ông.
Sự khác nhau lớn nhất trong các thảo luận về sinh mệnh của giới tu luyện và các nhà khoa học chính là ở chỗ: giới tu luyện là nh́n vũ trụ từ vi quan cho tới hoành quan, xem xét nó trên cả một diện, chứ không phải chỉ một điểm. C̣n các phương pháp lư luận khoa học th́ bắt đầu từ một điểm (ví dụ: phân tử), rồi tiếp tục đi sâu vào nghiên cứu (phân tử, nguyên tử, hạt nhân nguyên tử, proton, ….).
V́ thế, giới tu luyện cho rằng, cả một tầng các phân tử chính là một không gian, các nguyên tử tổ hợp thành phân tử lại là một không gian c̣n lớn hơn, vi quan hơn. V́ vậy, khi một sinh mệnh chết đi, chỉ là cấu trúc phân tử bề mặt này của cơ thể bị giải thể, tầng vi quan hơn của cơ thể (do các nguyên tử cấu thành) trong không gian nguyên tử th́ vẫn c̣n tồn tại.
C̣n về nguyên thần (linh hồn), giới tu luyện cho rằng nó mới chính là sinh mệnh chân chính vĩnh hằng, thân thể người hoặc động vật hay thực vật chỉ đóng vai tṛ tải thể của nguyên thần (linh hồn), là nơi để hoàn thành các quá tŕnh sống của sinh mệnh. Đây là những ǵ mà mọi người thường gọi là luân hồi chuyển thế. Giới tu luyện cho rằng, một nguyên thần (linh hồn) phải xuống địa ngục chịu tội trả nợ, hay là chuyển sinh thành động vật hoặc thực vật, đều là do các sinh mệnh cao cấp hơn dựa trên những biểu hiện thiện và ác trong các kiếp sống trước của sinh mệnh ấy mà quyết định.
Về vấn đề này, ông Gia Cát Minh Dương, một nhà văn độc lập cho biết: “linh hồn bất diệt” là một chủ đề rất lớn, nó liên quan đến sinh mệnh, vũ trụ và luân lư đạo đức v.v… nó vượt qua lĩnh vực nhận thức của nền khoa học nhân loại. Mặc dù các luận chứng chứng minh “linh hồn bất diệt” của Robert Lanza và các nhà khoa học khác không chắc đă hoàn toàn chính xác, nhưng lại có một ư nghĩa rất đặc biệt, nó đă phá vỡ những điều cấm kỵ của khoa học, khiến mọi người phải suy nghĩ lại về cội nguồn của ư thức tư tưởng, nguồn gốc và ư nghĩa thực sự của sinh mệnh, mối quan hệ giữa con người và vũ trụ, và những hậu quả của hành thiện và làm ác .v.v… “
Tác giả: Kỷ Tiểu Minh, Dajiyuan
Dịch giả: Việt Nguyên
28 Tháng Năm , 2014
(Chịu trách nhiệm biên tập: Lư Hiểu Thanh)
Ngoài ảnh hưởng năo, người bệnh có thể bị liệt do vi rút Zika
Khi mắc virus Zika, người bệnh có thể bị biến chứng Guillain-Barre, biểu hiện của biến chứng này là liệt từ chân, lan lên bụng rồi đến cơ hô hấp, dẫn tới người bệnh không thể thở được và tử vong.
Lâu nay, bệnh do virus Zika.vẫn được các nhà khoa học cảnh báo không mấy nguy hiểm, thậm chí chưa ghi nhận ca tử vong trực tiếp nào liên quan đến loại virus này. Có chăng chỉ là biến chứng dị tật đầu nhỏ ở thai nhi đối với những bà mẹ thai thai dưới 3 tháng.
Tuy nhiên, trong ngày 10/4 các nhà khoa học Brazil và Mỹ đă công bố nghiên cứu khiến cả thế giới bàng hoàng đó là virus Zika c̣n tấn công vào hệ thống thần kinh trung ương ở cả người lớn, gây ra căn bệnh viêm năo tủy cấp lan tỏa, hay c̣n gọi là ADEM.
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), ADEM thường xảy ra do hậu quả của một căn bệnh nhiễm trùng nào đó, gây sưng dữ dội trong năo và tủy sống, làm thiệt hại myelin, các lớp phủ bảo vệ màu trắng xung quanh sợi thần kinh. Kết quả khiến cơ thể mệt mỏi, tê, mất thăng bằng, tầm nh́n và một số triệu chứng tương tự như bệnh đa xơ cứng.
Theo các chuyên gia, mặc dù nghiên cứu nhỏ nhưng có thể cung cấp bằng chứng khẳng định việc virus Zika có tác động lên năo nhiều hơn so với các nghiên cứu trước đó.
Biến chứng Guillain-Barre có thể khiến cơ thể bị liệt, thậm chí là tử vong.
Trước nghiên cứu này, nhiều người Việt Nam không khỏi lo lắng khi nước ta đă phát hiện virus Zika ở Khánh Ḥa và Thành phố Hồ Chính Minh, đáng nói hơn các chuyên gia c̣n nhận định virus Zika rất dễ bùng phát trên diện rộng v́ nước ta lưu hành sẵn vét tơ truyền bệnh đó là loại muỗi vằn.
Không chỉ có vậy, cũng trong ngày 10/4, trong chương tŕnh Truyền h́nh trực tuyến: Cảnh giác cao độ với virus Zika và Sốt xuất huyết, Ths.BS Nguyễn Quốc Thái (Khoa Truyền nhiễm – Bệnh viện Bạch Mai) cho biết, bệnh do virus Zika cũng có những biến chứng nặng, trên thế giới hiện nay cũng đă có 1 số trường hợp tử vong do bệnh nhiễm virus zika, chứ bệnh này không phải lành tính tuyệt đối.
BS Thái cho biết, biến chứng nặng có thể làm cho người bệnh tử vong đó chính là biến chứng Guillain-Barre, hay chúng ta c̣n gọi là viêm đa dây rễ thần kinh. Biểu hiện của biến chứng này là người bệnh bị liệt, liệt từ chân, lan lên bụng rồi đến cơ hô hấp, dẫn tới người bệnh không thể thở được, dẫn tới tử vong.
Mặc dù tỉ lệ gặp biến chứng này rất là thấp nhưng không phải là không có, v́ thế chúng ta cần phải cảnh giác. Chúng tôi khuyên rằng, dù người bệnh có biểu hiện bệnh nhẹ vẫn cần phải đến cơ sở y tế để được tư vấn, để được khẳng định xem ḿnh có bị bệnh virus zika hay không và kế hoạch theo dơi bệnh phù hợp, đề pḥng các biến chứng bệnh nặng.
Để pḥng bệnh do virus Zika, Bộ Y tế khuyến cáo phụ nữ có thai hoặc đang có kế hoạch mang thai không nên đến các quốc gia đang có dịch bệnh. Người dân cần đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
Thực hiện các biện pháp diệt loăng quăng, bọ gậy bằng cách lật úp các dụng cụ chứa nước không cần thiết, thả cá vào dụng cụ chứa nước lớn, thau rửa dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ, thay nước b́nh hoa/b́nh bông, bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn.
Loại bỏ các vật liệu phế thải, các hốc nước tự nhiên không cho muỗi đẻ trứng như chai, lọ, mảnh chai, vỏ dừa, mảnh lu vỡ, lốp/vỏ xe cũ, hốc tre, bẹ lá... Ngủ màn, mặc quần áo dài pḥng muỗi đốt ngay cả ban ngày.
Tích cực phối hợp với ngành y tế trong các đợt phun hóa chất diệt muỗi để pḥng, chống dịch. Người nhập cảnh về từ các quốc gia có lưu hành vi rút Zika chủ động tự theo dơi sức khỏe trong ṿng 14 ngày, nếu có biểu hiện sốt đến ngay cơ sở y tế để được khám và tư vấn điều trị, không tự ư điều trị tại nhà.
Những trường hợp phải xét nghiệm phát hiện virus Zika.
Vi rút Zika có ảnh hưởng không lớn đến sức khỏe của người dân b́nh thường; tuy nhiên trước nguy tiềm ẩn tác động của vi rút Zika gây chứng đầu nhỏ đối với trẻ sơ sinh, Bộ Y tế khuyến cáo:
1. Người dân nếu có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng như đau mỏi cơ, khớp, viêm kết mạc cần đến cơ quan y tế để được khám, tư vấn và chẩn đoán xác định bệnh.
2. Người dân không nên tự xét nghiệm xác định vi rút Zika khi chưa có ư kiến tư vấn của cán bộ y tế. Việc xét nghiệm các trường hợp nghi ngờ nhiễm vi rút Zika chỉ tiến hành khi có chỉ định của cơ quan y tế.
3. Phụ nữ đang mang thai trong 3 tháng đầu, sống trong vùng có dịch hoặc đă từng đến vùng có dịch nếu có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng như đau mỏi cơ, khớp, viêm kết mạc nên đi xét nghiệm xác định vi rút Zika.
4. Phụ nữ đang mang thai trong 3 tháng đầu có chồng hoặc bạn t́nh có xét nghiệm vi rút Zika dương tính nếu có dấu hiệu sốt hoặc phát ban và có ít nhất một trong số các triệu chứng như đau mỏi cơ, khớp, viêm kết mạc nên đi xét nghiệm xác định vi rút Zika.
5. Để chủ động pḥng ngừa bị nhiễm vi rút Zika, người dân chủ động áp dụng các biện pháp tránh bị muỗi đốt và tích cực tham gia diệt muỗi, loăng quăng (bọ gậy).
Dấu hiệu cảnh báo nồng độ axit trong cơ thể quá cao
Nồng độ axit trong cơ thể quá cao có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe; giá trị pH của máu giảm xuống dưới 7 có nghĩa cơ thể bạn đang tích tụ nhiều axit.
Dưới đây là một số dấu hiệu đơn giản để nhận biết nồng độ axit cao trong cơ thể, theo Boldsky.
Xương yếu
Lượng canxi trong xương của bạn sẽ được sử dụng làm cho xương yếu hơn. (Ảnh: Boldsky).
Khi nồng độ axit quá cao, cơ thể sẽ cố gắng để trung ḥa chúng bằng cách sử dụng các khoáng chất nhất định từ các khu vực khác như xương. V́ vậy, lượng canxi trong xương của bạn sẽ được sử dụng làm cho xương yếu hơn.
Mệt mỏi mọi lúc
Các vi sinh vật trong cơ thể của bạn sẽ sinh sôi và phát triển ở trong môi trường axit thuận lợi khiến hệ thống miễn dịch gặp rắc rối, bạn trở nên mệt mỏi mọi lúc mọi nơi.
Cân nặng tăng
Nồng độ axit vượt quá mức phản ánh trọng lượng cơ thể của bạn. Thận và ruột già sẽ đấu tranh để thoát khỏi các axit và khi bất lực, các mô mỡ sẽ tích lũy axit.
Vấn đề về răng
Các loại thực phẩm có tính axit cũng có thể gây hại cho răng. (Ảnh: Boldsky).
Nếu bạn gặp các vấn đề về răng miệng hăy nghĩ ngay đến nồng độ axit trong cơ thể. Axit làm tổn hại đến nồng độ canxi trong răng. Các loại thực phẩm có tính axit cũng có thể gây hại cho răng.
Da nhợt nhạt
Mức độ axit cao cũng có thể gây ra vấn đề về da và chất lượng của làn da. Mụn trứng cá và phát ban xuất hiện khi cơ thể đang cố gắng thải độc tố qua da.
Mất ngủ
Cơ thể trở nên bồn chồn trong giấc ngủ khi có nồng độ axit quá cao. Thiếu ngủ khiến bạn mệt mỏi và ốm yếu.
Đau nhức cơ
Khi nồng độ axit trong cơ thể quá cao, cơ bắp có xu hướng co lại và gây đau nhức bắp thịt.
Cẩm nang cho những thói quen lành mạnh trên web
Doug Bernard - VOA
(Hay, "Tôi đă bắt đầu lo lắng và bảo vệ sự riêng tư của ḿnh trên mạng ra sao")
Minh họa bởi Steve Fuchs
Ở mặt lợi nhất, Internet có thể biến máy tính hoặc thiết bị di động của bạn thành một thư viện nghiên cứu, rạp chiếu phim, một công cụ y tế hoặc một phương tiện để kết nối với bất cứ ai khác trên hành tinh. Đó là một nơi an toàn, rộng mở để bạn là chính ḿnh và phát triển bản thân.
Ở mặt hại nhất, Internet có thể trở thành một nơi tối tăm và đầy mối đe dọa - một công cụ để những kẻ trộm đánh cắp, để những công ty theo dơi và để những chính phủ đàn áp.
Như người ta vẫn nói, chúng ta biến Internet thành thế nào th́ nó ra thế ấy.
Thông tin có thể lưu thông tự do, nhưng có rất nhiều thế lực muốn chặn ḍng chảy thông tin trên Internet và trừng phạt những người t́m cách kháng cự.
Đặc biệt, một số chính phủ đang ra sức dựng tường ngăn cách một số nơi trên Internet bằng cách lọc và chặn những ǵ người ta có thể nh́n thấy. Những chính phủ khác th́ đang lợi dụng tính chất rộng mở của Internet để theo dơi những cá nhân và trừng phạt họ về những ǵ họ làm trên mạng.
Khi những công nghệ theo dơi và kiểm duyệt trở nên tân tiến th́ những công cụ mới dành cho máy tính hoặc thiết bị di động của bạn cũng vậy, giúp bảo vệ sự riêng tư của bạn và vượt qua sự kiểm duyệt Internet.
Hăy suy nghĩ về công tŕnh này như một cẩm nang giúp tránh kiểm duyệt Internet và ẩn danh.
Đây là phần tổng quan cơ bản về những thách thức và cách thức để kháng cự, nhấn mạnh đến tính chất "cơ bản." Đây không phải là bộ quy tắc hoàn chỉnh, bất di bất dịch, và bất biến. Thay vào đó, hăy xem đây là một chỉ dẫn khái quát bàn về một số khái niệm chủ chốt và giới thiệu một số công cụ có thể giúp bạn giữ cho Internet tương đối tự do và an toàn.
Hăy nhớ
Tránh kiểm duyệt không phải là ẩn danh:
Vượt tường lửa không đồng nghĩa với ẩn danh trên mạng. Một số trong những công cụ mà chúng ta sẽ tập trung bàn tới sẽ giúp bạn vừa tránh được những biện pháp ngăn chặn vừa bảo vệ được danh tính của ḿnh khi lên mạng. Một số công cụ có xu hướng hữu hiệu ở mặt này hay mặt kia, nhưng không phải cả hai.
Mỗi quốc gia, giống như mỗi người sử dụng, đều khác nhau:
Nếu bạn đang định tải nhiều thứ lên mạng, hoặc sống trong một đất nước mà chính phủ tích cực theo dơi người dùng đang làm ǵ trên Internet, có thể bạn muốn chọn một công cụ có tính ẩn danh cao. Nếu bạn chủ yếu chỉ muốn truy cập những website mà chính phủ của bạn chặn, bạn có thể sử dụng những công cụ chỉ giúp bạn làm điều đó thôi là được. Và hăy nhớ, không có một công cụ nào có thể làm tất cả mọi thứ, v́ vậy bạn có thể muốn thử kết hợp tính năng bảo mật và tránh kiểm duyệt của riêng ḿnh.
Đôi khi chính phủ không phải là vấn đề:
Vào đầu những năm 2000, hai nhà bất đồng chính kiến người Trung Quốc, Vương Tiểu Ninh và Sư Đào, bị Trung Quốc bỏ tù v́ những hoạt động trực tuyến của họ. Điều mà thời đó không nhiều biết là Yahoo đă tự nguyện giao những email của hai người này cho chính quyền Trung Quốc, sau đó những email này được các công tố viên sử dụng. Điều quan trọng cần nhớ là những công ty tư nhân điều hành những website và những nhà cung cấp dịch vụ Internet thường xuyên thu thập mọi loại dữ liệu về bạn, đôi khi v́ lợi nhuận của riêng họ, và đôi khi theo lệnh của chính phủ.
Một số công cụ tốt hơn những công cụ khác:
Vào năm 2009 trong sự kiện được gọi là cuộc "Cách mạng Twitter," người dân Iran đă xuống đường để phản đối cuộc bầu cử gần đây và sử dụng những website, mạng xă hội và những công cụ trực tuyến khác để tổ chức, cho đến khi chính phủ ra tay trấn áp. Và rồi xuất hiện một công cụ mới được gọi là "Haystack" giúp người dân Iran tránh kiểm duyệt của chính phủ. Tuy nhiên, v́ một lỗi lập tŕnh, "Haystack" cũng có thể đă để lộ danh tính của nhiều người sử dụng cho nhà chức trách Iran trước khi nó bị dẹp bỏ. Bài học rút ra: mới không hẳn là tốt.
Thực hành giữ ‘vệ sinh’ trên mạng:
Cũng giống như bạn cần một chút kỷ luật trong cuộc sống cá nhân của ḿnh, bạn nên luôn luôn thực hành một số thói quen cơ bản khi lên mạng. Cố gắng không sử dụng mạng WiFi công cộng, v́ bất cứ ai cũng có thể dễ dàng theo dơi những ǵ bạn đang làm và đánh cắp thông tin cá nhân của bạn. Nếu bạn sử dụng một tŕnh duyệt web, hăy cố gắng sử dụng mă hóa HTTPS thường xuyên nhất có thể. Đừng mở email từ những người mà bạn không quen biết, hoặc đừng mở những file đính kèm mà bạn không yêu cầu. Xóa lịch sử tŕnh duyệt của bạn và những file cookies thường xuyên nhất có thể. Bạn không cần phải lo sợ về việc sử dụng Internet, nhưng một chút ngờ vực sẽ đỡ rủi ro cho bạn rất nhiều.
Không có ǵ là hoàn hảo:
Nếu có điều ǵ đó có thể nói một cách hết sức chắc chắn th́ đó là: không có sự bảo đảm tuyệt đối 100 phần trăm tính ẩn danh và tự do truy cập Internet. Nếu một chính phủ đă muốn phải kiểm soát bằng được những ǵ bạn làm trên mạng th́ có lẽ họ sẽ t́m ra cách
Các nhà khoa học vừa phát hiện một hợp chất mới trong tảo tiềm ẩn các tính năng chống ung thư hiệu quả.
Theo nhóm nghiên cứu đến từ Đại học Oregon (Mỹ), hợp chất có tên gọi coibamide A trong tảo có thể chống lại 2 trong số các dạng ung thư nặng nhất là u năo và ung thư vú âm tính với 3 thụ thể nội tiết (triple negative breast cancer). Coibamide A đă cắt đứt khả năng kết nối với các mạch máu và những tế bào khác của các tế bào ung thư, kích hoạt cái chết của các tế bào bị bệnh.
Hợp chất coibamide A trong tảo được phát hiện có thể chống lại 2 trong số các dạng ung thư nặng nhất là u năo và ung thư vú ác tính.
Khám phá trên có thể dẫn tới các loại thuốc mới, giúp chữa trị những căn bệnh ung thư ác tính.
Tiến sĩ Jane Ishmael, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, tuyên bố: "Cho đến nay, chưa có loại thuốc nào trong sử dụng lâm sàng hoặc trong bất kỳ thử nghiệm lâm sàng nào hoạt động theo cách này. Chúng tôi đang sử dụng nó để thử t́m ra một con đường mới nhằm kích hoạt cái chết tế bào trong những tế bào ung thư, vốn vẫn được coi là có sức đề kháng rất cao trước cái chết của tế bào".
Hợp chất Coibamide A được tiến sĩ Kerry McPhail thuộc Đại học Oregon phát hiện đầu tiên trong khi đi lặn ở công viên quốc gia Coiba của Panama cách đây 8 năm. Nhà khoa học này đă thu thập các mẫu tảo xanh dương - xanh lục có tên gọi là cyanobacteria và khám phá ra rằng, chúng là sản phẩm lai ghép của ít nhất 3 loài tảo cùng sinh trưởng trên đá tại những khu vực có nước chảy nhanh. Các cộng đồng tảo tương tự cũng được t́m thấy ở biển Đỏ và ngoài khơi bờ biển Nam Phi.
Tiến sĩ McPhail đă phân lập coibamide A khỏi những mẫu vật gốc và cho nó chạy qua hệ thống soi kiểm để t́m kiếm hoạt động chống ung thư. Hợp chất đă cho thấy một kiểu hoạt động không giống bất kỳ chất nào khác, ám chỉ nó có thể chống lại ung thư thông qua một cơ chế chưa từng quan sát được ở các loại dược phẩm hiện hành.
Quá tŕnh soi kiểm cũng hé lộ, coibamide A có khả năng tiêu diệt nhiều loại tế bào ung thư, đặc biệt là các tế bào ung thư vú và ung thư năo ác tính - u nguyên bào thần kinh đệm (glioblastoma).
U nguyên bào thần kinh đệm hiện rất khó chữa trị v́ các khối u thường phát triển rất nhanh và không đáp ứng tốt trước các loại thuốc hóa trị. Tuy nhiên, với các mẫu u năo trên động vật, việc chữa trị bằng coibamide A đă làm giảm đáng kể kích thước của khối u.
WHO: Lây truyền virus Zika qua đường t́nh dục ngày càng phổ biến .
Tổ chức y tế thế giới (WHO) vừa đưa ra thông báo trích dẫn từ báo cáo của một số quốc gia về t́nh trạng lây nhiễm virus Zika qua đường t́nh dục đang ngày càng trở nên phổ biến hơn các nhà khoa học dự đoán.
Sau cuộc họp khẩn cấp vào ngày 8/3/2016, cơ quan y tế của WHO cho biết, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy một có một sự tăng lên bất thường trong các căn bệnh liên quan đến dị tật bẩm sinh và các vấn đề thần kinh do virus zika gây ra, chủ yếu do muỗi đốt.
Khi WHO tuyên bố dịch Zika bùng nổ ở Châu Mỹ là một trường hợp khẩn cấp toàn cầu vào tháng trước th́ virus Zika được cho là chỉ lây truyền gián tiếp qua muỗi.
Tổng giám đốc WHO, tiến sĩ Margaret Chan phát biểu: “Các báo cáo và nhiều cuộc điều tra ở một số nước đă khẳng định việc lây truyền virus Zika qua đường t́nh dục là phổ biến hơn các dự đoán trước đây”. Riêng tại Mỹ, giới chức nước này cũng đang tiến hành điều tra hơn 10 trường hợp nghi nhiễm Zika qua đường t́nh dục.
Tiến sĩ Bruce Aylward, người đang chịu trách nhiệm trực tiếp về những phản ứng của WHO với vấn nạn Zika cho biết, cho đến nay các trường hợp nhiễm Zika do quan hệ t́nh dục là từ nam sang nữ. Những người đàn ông có nghi ngờ quan hệ t́nh dục chịu trách nhiệm lớn trong việc phát tán căn bệnh và muỗi vẫn là loài trung gian truyền bệnh chính.
Chan cho biết, 9 quốc gia vừa báo cáo về việc tăng các trường hợp về hội chứng Guillain-Barre, một căn bệnh hiếm gặp có mối liên hệ với virus Zika và có thể gây nên tê liệt tạm thời hoặc tử vong ở người thuộc mọi lứa tuổi.
Bà cũng nói thêm, các căn bệnh có mối liên hệ với virus Zika bao gồm hội chứng Guillain-Barre hiện đang được thấy không chỉ trên phụ nữ trong độ tuổi sinh sản mà c̣n cả ở trẻ em, thanh thiếu niên và người trưởng thành.
WHO nhận định, virus Zika hiện nay đă xuất hiện ở hơn 30 nước và vùng lănh thổ trên thế giới. Trong đó, số ca nhiễm bệnh nhiều nhất ở các nước Mỹ Latin và vùng Caribe. “Tất cả những tin tức này đang là hồi chuông báo động với chúng ta”, Chan quả quyết.
Mặc dù hiện nay chưa có bằng chứng chắc chắn rằng Zika gây nên dị tật bẩm sinh và các vấn đề về thần kinh, các quốc gia cũng không nên chờ đợi những bằng chứng khoa học mà nên sớm đưa ra các khuyến nghị kịp thời.
“Bệnh đầu nhỏ ở trẻ chỉ là một trong số những dị tật bẩm sinh liên quan đến nhiễm Zika trong khi mang thai, Zika c̣n có thể gây ra những vấn đề về tăng trưởng, tổn thương hệ thần kinh trung ương và thai chết lưu”, Chan nói.
Ủy ban khẩn cấp của WHO kêu gọi các nghiên cứu chuyên sâu về mối liên hệ giữa nhóm những đứa trẻ mới sinh với triệu chứng đầu nhỏ và các rối loạn về hệ thần kinh, đặc biệt dành sự quan tâm đến việc nghiên cứu sự di truyền của các chủng virus Zika khác nhau. Sau đó thiết lập cácnghiên cứu nhằm xác định xem có mối quan hệ nhân quả hay không.
Tính đến nay, các trường hợp trẻ sơ sinh bị dị tật đầu nhỏ hoặc biến dạng liên quan đến Zika mới chỉ được ghi nhận tại Brazil và vùng Polynesia, Pháp. Dù vậy WHO cũng đang chờ đợi báo cáo đến từ các quốc gia khác, nơi virus Zika đă lan truyền đủ lâu để có thể gây nên ảnh hưởng đến phụ nữ có thai. Colombia cũng vừa báo cáo một vài trường hợp nghi ngờ bị chứng đầu nhỏ.
Chan cũng cảnh báo: “Phụ nữ có thai trong vùng nhiễm bênh hoặc đang di chuyển đến các quốc gia này phải thực sự cẩn trọng”.
WHO khuyến cáo phụ nữ mang thai tránh đi vào vùng đang bùng phát Zika, trong trường hợp người thân của họ đi vào các quốc gia này, họ nên đặc biệt lưu ư đến việc quan hệ t́nh dục an toàn hoặc tránh quan hệ trong thời gian mang thai.
Sự xuất hiện của loại muỗi mới khiến cho t́nh h́nh trở nên khó kiểm soát.
Virus Zika (ZIKV) là một virus RNA (arbovirus) thuộc chi Flavivirus, họ Flaviviridae, được lây truyền chủ yếu qua vết cắn của muỗi Aedes bị nhiễm. Tên của virus lấy tên của khu rừng Zika, gần hồ Victoria ở Uganda, nơi loài muỗi này được t́m thấy lần đầu tiên vào năm 1947.
Bản đồ dự đoán khu vực ảnh hưởng của virus Zika trên toàn thế giới trong mùa hè này. Nguồn ảnh: Đại học Texas (Hoa Kỳ).
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) vừa công bố những bằng chứng cho thấy có mối liên hệ giữa virus Zika với hai hội chứng rối loạn thần kinh. Đó là gây teo năo ở trẻ sơ sinh và hội chứng làm tê liệt hệ thần kinh ở người lớn (thường gọi là Hội chứng tự miễn dịch Guillain-Barré).
Các nhà khoa học dự đoán rằng trong mùa hè này, dịch bệnh Zika sẽ tràn đến cả những thành phố lớn ở Hoa Kỳ như Miami và Houston.
Sahotra Sarkar, một giảng viên tại Khoa sinh học lây nhiễm và các đồng nghiệp tại Đại học Texas (Hoa Kỳ) đă đưa ra những dự báo rơ ràng về khả năng lây lan của Zika đến hơn 100 thành phố lớn trên toàn thế giới. Hai yếu tố chủ chốt đứng đằng sau sự lan tràn quá mức của Zika là hoạt động du lịch bằng đường hàng không và sự sinh sôi của hai loài muỗi phổ biến có khả năng mang bệnh.
Mặc dù hiện nay, các nhà khoa học mới chỉ chứng minh được có duy nhất một loài muỗi có khả năng mang virus Zika, nhưng các nhà nghiên cứu hiện đă t́m thấy các dấu hiệu rất rơ ràng rằng tồn tại một loài muỗi thứ hai cũng có khả năng mang bệnh. Nếu điều này là sự thật th́ Zika sẽ có khả năng lan tràn đến cả Hoa Kỳ cũng như phần lớn châu Âu và châu Á.
Các quan chức của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và các cơ quan khác cho rằng, có quá ít thông tin về số lượng loài muỗi có khả năng mang bệnh trong thực tế. Điều này đă khiến cho công tác dự báo đánh giá thấp mối nguy hiểm thật sự của Zika. Trong mô h́nh mô phỏng trên máy tính áp dụng điều kiện chỉ có loài muỗi Aedes aegypti có khả năng lây bệnh th́ tại Hoa Kỳ, chỉ có bang Florida, Texas và Louisiana có thể xuất hiện bệnh.
Trong số các khu đô thị đông dân tại Hoa Kỳ, Miami và Houston là hai thành phố có nguy cơ lớn nhất.
Theo kịch bản thứ hai, nếu một loài muỗi khác là Aedes albopictus cũng được chứng minh là thật sự có khả năng mang bệnh th́ những quốc gia như Canada, Chile và nhiều quốc gia khác ở châu Âu, châu Á cũng sẽ bị lây nhiễm Zika ở phạm vi rất lớn.
Các nhà khoa học hiện đang hợp tác chặt chẽ với các quan chức quản lư y tế công cộng của các nước nằm trong khu vực nguy hiểm nhằm đề ra kế hoạch đối phó thích hợp.
Họ cũng cảnh báo rằng các thành phố lớn như Miami, Orlando, Houston, Tampa và New Orleans cần phải tăng cường nỗ lực để lấy các mẫu thử và giám sát quần thể muỗi sinh sống ở địa phương. Đồng thời cần phải sử dụng các biện pháp kiểm soát muỗi quyết liệt nếu thấy bất ḱ dấu hiệu bất thường nào xảy ra.
Thêm vào đó, dịp thế vận hội mùa hè 2016 sắp được tổ chức tại Rio de Janeiro, Brazil, sẽ khiến nơi đây có nguy cơ lớn trở thành một ổ dịch Zika khổng lồ.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
