Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Tác giả: Thảo Viên
Tham vấn y khoa: BS. Nguyễn Thường Hanh
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Nhận biết người sống giả tạo để không bị tổn thương
Những người sống giả tạo có thể khiến bạn tổn thương v́ bị lừa dối, thậm chí là bị chơi xấu khi cạnh tranh mà không hề hay biết. Làm sao bạn có thể sớm tháo mặt nạ của kiểu người nguy hiểm này?
Các nhà khoa học cho biết con người sẽ có xu hướng nói dối khi muốn vượt trội ai đó, giữ ǵn ḥa b́nh hay tránh để người khác bị tổn thương (*). Một số người th́ nói dối để tự bảo vệ bản thân trong những t́nh huống nguy hiểm hoặc bảo vệ ḷng tự trọng của ḿnh. Ngay cả một đứa trẻ mới vài tháng tuổi cũng biết “lừa dối” mẹ khi khóc mặc dù chẳng có vấn đề ǵ cả để thu hút sự quan tâm. Động vật có thể dùng các chiêu tṛ “lừa dối” nhau để tranh giành thức ăn hoặc bạn t́nh giao phối.
Tuy nhiên, con người sống giả dối th́ có thể xem sự lừa dối như một loại mặt nạ tâm lư để âm thầm gây tổn hại cho mọi người xung quanh. Bạn cần biết cách phân biệt người giả dối và người tử tế để tránh bị tổn thương. Đồng thời, sự nhạy bén trong cách nh́n người cũng sẽ giúp bạn trân trọng hơn những người yêu mến bạn một cách chân thành.
Dấu hiệu của người sống giả dối
sống giả tạo
Cuộc sống này quá ngắn ngủi để bạn bận tâm về những người sống giả dối. V́ thế, bạn nên nhận biết những người này qua 10 dấu hiệu sau đây:
1. Người sống giả tạo nói không giữ lời: Nếu t́nh trạng “nói được mà không làm được” lặp lại quá nhiều lần, đây có thể là dấu hiệu chứng tỏ người ấy đang nói dối.
2. Người sống giả tạo xuất hiện khi có lợi: Bạn sẽ thấy kiểu người này luôn vắng mặt mỗi khi bạn cần có sự giúp đỡ, nhưng lại có mặt mỗi khi có lợi ích cho bản thân.
3. Người sống giả tạo không lắng nghe bạn: Họ chỉ giả vờ ngồi đó nhưng không nắm bắt thông tin bạn đề cập, sau này nhắc lại sẽ không nhớ.
4. Người sống giả tạo thường tỏ ra vui vẻ: Dạng người này có biệt tài có thể cười nói vui vẻ với cả người mà họ ghét hoặc ngay sau khi bị sếp phê b́nh!
5. Người sống giả tạo nói xấu sau lưng bạn: Không có ai hoàn hảo, song họ luôn cố ư “vạch lá t́m sâu” để nói những điều tiêu cực về bạn, thậm chí nói sai sự thật về bạn.
6. Người sống giả tạo thích khoe thành tích: Những giá trị cuộc sống hiện đại có thể khiến họ thích chạy theo danh vọng và các mối quan hệ có lợi cho ḿnh.
7. Người sống giả tạo thường biện minh: Thay v́ thừa nhận lỗi lầm hoặc sai sót, họ có xu hướng đưa lư do biện minh để tự bảo vệ ḿnh.
8. Người sống giả tạo thích đổ lỗi: Để đánh lạc hướng đối phương khi xung đột, họ sẽ t́m cách đổ lỗi cho người khác.
9. Người sống giả tạo thường tám chuyện: Họ thường tụ tập buôn dưa lê về người thứ ba. Nếu đang túm tụm nói chuyện mà tản ra khi bạn đến th́ có thể đang nói về bạn đấy.
10. Người sống giả tạo hay lấy ḷng cấp trên: Kiểu người này sẽ rất chú ư xây dựng mối quan hệ với cấp trên bằng cách khen ngợi, tặng quà, mời đi ăn…
Trong các tài liệu y khoa, thời gian hồi sức tim phổi dài nhất, c̣n có thể được cứu sống trở lại chính là trường hợp này. Mỗi lần nh́n lại tôi đều nói đây là thành tích thần kỳ của y học hiện đại.
Một người đă trải qua hồi sức tim phổi trong 4 giờ đồng hồ, liên tục 9 ngày tim hoàn toàn không c̣n hoạt động mà vẫn có thể được cứu sống lại!
Lại có một thanh niên 26 tuổi, uống say rồi đi bơi, bị sặc nước đến viêm phổi nghiêm trọng (gọi là triệu chứng hô hấp cấp tính). Toàn bộ lá phổi của anh đều trắng xoá hết cả, không c̣n khả năng hô hấp.
Anh ta đă điều trị ECMO trong 117 ngày. Trong khoảng thời gian gần 1 tháng, lượng khí thông phổi của anh ta chỉ không đến 100cc. Nhưng rồi cuối cùng anh vẫn dần dần hồi phục trở lại.
Điều này quả thật quá thần kỳ. Vậy nên, dưới sự đồn thổi của giới truyền thông, ECMO ở Đài Loan đă trở nên nổi tiếng như vậy, và trên thực tế là đă có một vài trường hợp rất thành công.
Nhưng các kênh truyền thông chỉ đưa tin về những trường hợp thành công chứ không đề cập đến những ca thất bại.
Là một bác sĩ, chứng kiến những ca thành công đương nhiên rất vui mừng, nhưng cũng không thể quên đi những ca thất bại. Nó thật sự ám ảnh tôi. Từng có một đứa trẻ vừa mới chào đời được nửa tháng đă mắc phải bệnh tim bẩm sinh.
Sau khi phẫu thuật tim, sự sống hoàn toàn nhờ vào máy trợ tim phổi, vậy nên đă lắp đặt ECMO. Nhưng không đến 3 ngày sau, chân của bé đă chuyển sang màu đen.
Lúc này, bác sĩ phải đối mặt với một lựa chọn đau ḷng, hoặc phải cưa mất hai chân của bé rồi tiếp tục cứu chữa với cơ hội thấp, hoặc là chấm dứt điều trị tránh tổn thất, đau đớn. Đây chính là áp lực rất lớn, khiến bạn vô cùng khó xử, tiến thoái lưỡng nan.
Lại có một cậu bé 7 tuổi, mắc viêm phổi, ung thư máu khuẩn cầu đôi, khiến hô hấp vô cùng khó khăn, lại xuất hiện bệnh biến chứng, tứ chi đều đă chuyển sang màu đen.
Là một bác sĩ, bạn phải đối mặt với sự lựa chọn khủng khiếp này. Nếu muốn cứu bé, th́ bạn phải cưa bỏ tứ chi, c̣n như không cứu, th́ cần phải tháo các thiết bị đi.
Nhưng đôi mắt long lanh của bé vẫn ngước nh́n bạn, ư thức vẫn c̣n rơ ràng, biết xin nước uống. Ai nỡ đành ḷng chấm dứt cơ hội sinh tồn của sinh linh bé nhỏ ấy đây?
Mọi người hăy thử nghĩ xem, trong thời khắc sinh tử, khi bệnh nhân thần trí vẫn rơ ràng, tôi làm sao nói được với họ rằng: "Cậu bé này, nếu như cậu muốn sống tiếp, chúng tôi cần phải cắt bỏ tứ chi của cậu, hoặc là thôi, cậu không cần sống tiếp nữa". Bạn làm sao có thể nói chuyện sống chết này với một cậu bé 7 tuổi đây?
Ngoài 30 tuổi, tôi được làm chủ nhiệm, cảm thấy y học rất lợi hại, cái ǵ cũng đều có thể giải quyết.
Sau khi tôi hơn 40 tuổi, thường có những ca lắp đặt ECMO thất bại, người nhà bệnh nhân hỏi tôi: "Tại sao người khác th́ cứu sống được, c̣n người nhà chúng tôi lại không thể cứu sống?".
Tôi không biết phải trả lời thế nào?Tại sao tứ chi của người bệnh lại chuyển sang màu đen? Nếu tôi biết được th́ đă có thể tránh được rồi, nhưng tôi thật sự không hiểu ǵ cả.
Khi ngoài 50 tuổi, cuối cùng tôi cũng đă nghĩ thông suốt. Bác sĩ là người chứ không phải là Thần, chỉ có thể tận hết sức lực, chỉ vậy mà thôi. Dù cho y học phát triển đến mức nào th́ vẫn là có giới hạn.
Với khoa học kỹ thuật hiện tại, không có tim, phổi, thận người ta vẫn có thể sống được, nhưng lẽ nào cứ đeo bên ḿnh đống máy móc như vậy mà sống cả đời sao?
Trời đất có Xuân, Hạ, Thu, Đông, cây cỏ mùa Xuân th́ đâm chồi, nẩy lộc, mùa Hạ th́ kết quả, ra hoa, mùa Thu bắt đầu thay vỏ, vàng lá, đến khi Đông về th́ trút lá xạc xào, cành khô, thân nứt.
Người làm vườn có cách nào thay đổi được loại quy luật ấy hay không? Họ chỉ có thể tận sức chăm sóc vun trồng để những bông hoa kia khi nở rộ trông đẹp đẽ hơn, sống được thời gian dài lâu hơn mà thôi.
Một bác sĩ có cách nào thay đổi được quy luật "Sinh – Lăo – Bệnh – Tử" hay không? Điều này thực sự khó vô cùng. Bác sĩ chỉ là khiến cho người bệnh đang ở giữa ṿng tuần hoàn "Sinh – Lăo – Bệnh – Tử" ấy mà sống được dễ dàng hơn một chút, chỉ vậy mà thôi.
Bác sĩ chỉ là người làm vườn trong vườn hoa của sinh mệnh, anh ta liệu có thể làm được ǵ khi đứng nh́n những cái cây đă khô héo, khi đối mặt với cái chết đây?
Một ngày nọ, trong lúc tôi đi thăm bệnh nhân, tôi đột nhiên hiểu ra đạo lư này. Kết cục của đời người chỉ có hai loại mà thôi: Cắm ống thở hay là không cắm ống thở. Nhưng rồi sau tất cả vẫn đều là cái chết.
Nếu có người hỏi tôi: "Cái chết là ǵ?" th́ đáp án của tôi là: "Làm thế nào mới được coi là sống đây?".
Bởi v́ con người nhất định đều sẽ chết, vậy nên cái chết không phải là mục đích của đời người. Đời người là một quá tŕnh mà ở đó chúng ta không ngừng theo đuổi một điều ǵ đó, đây chính là đời người.
Đứng giữa sự sống và cái chết, con người mới lại ngẫm về cuộc đời, mới đặt câu hỏi đời người suy cho cùng là ǵ. Ảnh minh họa.
Có một lần, tôi mời thầy giáo đă nghỉ hưu của ḿnh và lớp trưởng cùng đi dùng cơm.
Ba người chúng tôi lên lầu hai của một nhà hàng Pháp có tên Sheraton, kết quả đă tiêu hết 26.000 Đài tệ (gần 20 triệu đồng), b́nh quân mỗi người là 9.000 Đài tệ (6,7 triệu đồng).
Khi nh́n thấy hóa đơn, mặt mày tôi tái mét: "Sao lại đắt đến vậy chứ!". Tôi chưa từng đến dùng bữa ở nơi nào đắt đỏ như vậy cả, chỉ là chọn đại mấy món, cũng không hiểu đă dùng món ǵ mà mất đến 26.000 Đài tệ.
Cả ngày hôm ấy và hôm sau, tôi đă không ngừng suy nghĩ về chuyện này. Bữa cơm đă tiêu tốn của tôi mất 9.000 Đài tệ, so với một suất cơm b́nh dân ở bệnh viện ngày thường tôi vẫn ăn thật chẳng khác nhau chút nào.
Dù là cao lương mỹ vị, dù là gan rồng, tuỷ phượng, ăn vào dạ dày rồi lại phải bài tiết ra ngoài. Vinh hoa, phú quư của đời người cũng thế, tranh đoạt cả đời, gom góp một kiếp, chết rồi lại chẳng thể mang theo.
Và vì thế nên tôi cho rằng: "Tất cả những thứ người ta theo đuổi, vinh hoa phú quư của đời người chẳng qua chỉ là một đống rác bỏ đi".
Tư tưởng Nho gia ảnh hưởng rất mạnh mẽ ở Á Đông nhưng đối với vấn đề sự sống – cái chết, họ cũng chỉ bàn đến một mức độ rất bề mặt. "Luận Ngữ" viết: "Vị tri sinh, yên tri tử" (chưa biết đạo lư của đời sống, sao lại thắc mắc về cái chết).
Hoặc như Khổng Tử cũng nói: "Triêu văn Đạo, tịch khả tử" (sáng nghe đạo, chiều chết cũng yên ḷng). Nói tóm lại chính là không thích luận đàm về sống chết.
C̣n cá nhân tôi th́ luôn nghĩ về cái gọi là "trải nghiệm cận tử". Chỉ khi đối diện với cái chết, khi đứng trên ranh giới giữa sự sống và cái chết, người ta mới nh́n lại đời người là ǵ, ư nghĩa nhân sinh đích thực là chi?
Con người cuối cùng rồi sẽ phải chết, đời người chẳng qua chỉ là một quá tŕnh theo đuổi và t́m kiếm ư nghĩa của nhân sinh. Mà ư nghĩa nhân sinh đó đôi khi không thể dễ mà nh́n ra.
Trên con đường trở về với giá trị gốc của ḿnh, người ta sẽ phải đi qua biết bao thống khổ, bơi qua một bể khổ vô bờ. Nghĩ lại th́ kiếp sống này thật quá ư mông lung, nhân sinh này chính xác chỉ là giấc mộng.
Tôi xin dùng câu nói dưới đây làm lời kết cho bài thuyết tŕnh hôm nay:
"Điều khó khăn nhất không phải là đối mặt với thất bại và sự đả kích, mà là khi phải hứng chịu những sự đả kích, dày ṿ, ta không hề đánh mất đi nhiệt t́nh đối với cuộc đời này".
Bệnh ngưng thở lúc ngủ là một biến chứng mà người ngủ bị ngưng thở khoảng 10 giây hay lâu hơn trong lúc ngủ.
Rất là nhiều người bị bệnh ngưng thở lúc ngủ này (obstructive sleep apnea). Bệnh này có thể xảy ra từ trẻ em nhi đồng cho tới mấy cụ già. Bệnh này thường xảy ra trong những người 20 tới 40 và xảy ra khá nhiều trong đàn ông.
Những nguyên nhân ǵ có thể gây ra bệnh này?
Có nhiều nguyên nhân có thể tạo ra bệnh này và thường là do bệnh mũi hay miệng bị nghẽn. Sau đây là các lư do:
Trẻ em:
a) Amidan (thịt dư) (tonsils) lớn
b) Amidan VA (adnoid) lớn
c) Cằm lẹm
d) Bệnh dị ứng (allergy)
e) Nặng cân
f) Bệnh khờ (Down’s Syndrome)
g) Bệnh bẩm sinh như là khuôn mặt và đầu sọ không được thành đúng h́nh (dị dạng) (craniofacial deformity), khe hở ṿm miệng (cleft palate) v.v..
Người lớn:
a) Mập béo (obesity)
b) Vách ngăn trong mũi bị lệch
c) Thịt dư trong mũi (nasal polyps)
d) Lưỡi gà (uvula) bị dài
e) Ṿm miệng mềm (soft palate) bị tḥng xuống miệng
f) Lưỡi lớn
g) Cằm lẹm v.v..
Những ví dụ trên có thể gây ra bệnh ngưng thở tại v́ mấy nguyên nhân này sẽ chận đường thở ở mũi, cổ họng và miệng nên hơi không khí không xuống phổi được và sẽ gây ra bệnh ngưng thở. Ngoài ra những ví dụ ở trên, bệnh ngưng thở có thể xảy ra nếu năo tủy (medulla oblongata) không hoạt động thường được.
Triệu chứng của bệnh ngưng thở lúc ngủ:
Dĩ nhiên chính người bệnh thường sẽ không biết ḿnh bị bệnh ngưng thở trong lúc ngủ v́ thường triệu chứng ngưng thở xảy ra trong lúc người bệnh đang ch́m trong giấc điệp. Thường là người thân ngủ cạnh nhận thức được cho người bệnh.
Các triệu chứng thông thường của bệnh ngưng thở:
a) Ngáy lớn
b) Ngưng thở hơn 10 giây trong lúc ngủ và có thể xảy ra từ 5-50 lần mỗi giờ
c) Ngủ không ngon giấc buổi tối
d) Ngủ gục ban ngày.
Mặc dù mũi, cổ họng, và miệng bị nghẹt, lâu lâu không khí cũng có thể đi qua mấy chỗ này và làm cho lưỡi gà bị rung nên gây ra ngáy. Tại v́ ngưng thở nên tối ngủ bị chập chờn không được ngon giấc bị thức nhiều lần cho nên sẽ gây ra sựûï ngủ gục trong ban ngày.
Ngủ bị chập chờn hay lăn qua lại, cảm thấy nghẹt thở, toát mồ hôi, tức ngực, không cảm thấy thoải mái hay khoẻ khoắn khi thức dậy. Không tập trung tư tưởng, mệt mỏi.
Bệnh ngưng thở có thể gây ra sự nguy hiểm đến sức khoẻ v́ nếu mà không trị bệnh này th́ lâu năm (có thể 10 tới 20 năm sau) bệnh này có thể gây ra bệnh suy tim (heart failure), cao áp huyết (hypertension), loạn nhịp tim (arrythmia), sudden infant death syndrome (SIDS) v.v... Ngoài những bệnh nguy hiểm này bệnh này có thể gây ra bệnh trầm cảm (depression), mất trí nhớ, mệt mỏi (fatigue), giảm t́nh dục, dễ đụng xe v́ ngủ gục trong khi lái, v.v...
Làm sao bác sĩ sẽ biết ḿnh bị bệnh ngưng thở?
Bệnh nhân nên tham khảo với bác sĩ về bệnh ngưng thở lúc ngủ nếu bạn hay người thân cho bạn biết bạn ngáy to như kéo gỗ, ngáy khoan ḥ hay ngáy như sấm. Người ngủ có thể thấy bạn sẽ bị ngưng thở hay nghẹn trong lúc ngủ. Bệnh nhân cảm thấy ḿnh ngủ không được ngon giấc, ngủ gục ban ngày; đôi khi có người bị nặng quá ngủ gục trong lúc đang ăn hay lúc nói chuyện, hay bị quên và lúc nào cũng mệt. Nếu bệnh nhân khai những triệu chứng kể trên, bác sĩ sẽ khám bệnh để xem bệnh nhân có bị những nguyên nhân như đă nói ở trên. Sau khi khám bệnh, bác sĩ sẽ làm thử nghiệm ngủ (sleep study). Có hai loại thử nghiệm ngủ, đó là ambulatory và sleep over. Nếu thử nghiệm bằng ambulatory study th́ nhân viên y tế sẽ mang máy tới nhà bệnh nhân và gắn máy trên người bệnh nhân một đêm và sẽ trở lại nhà bệnh nhân ngày sau và lấy máy về để xét kết quả. Nếu thử nghiệm sleep over th́ bệnh nhân phải tới pḥng thí nghiệm và ngủ qua đêm.
Bác sĩ cũng có thể dùng máy đo dưỡng khí (pulse oximeter) lúc bệnh nhân ngủ. Nếu dưỡng khí trong máu bị thấp là có thể bệnh nhân bị thiếu dưỡng khí v́ ngưng thở lúc ngủ. Bác sĩ có thể nội soi yết hầu để xem thanh quản có bị hẹp không.
Nếu bệnh nhân bị bệnh ngưng thở này v́ mập béo và bị ngưng thở dưới 5 lần mỗi giờ th́ họ phải cố gắng t́m cách để làm sụt cân và nằm xấp lúc ngủ. Tránh rượu bia và dùng thuốc ngủ hay thuốc an thần.
Ngủ cho đầy đủ. Nếu sau khi làm các cố gắng trên mà vẫn bị ngưng thở th́ bác sĩ sẽ ra ư kiến cho bệnh nhân thử máy thở (CPAP machine). Lúc sử dụng máy này, bệnh nhân sẽ đeo một cái mặt nạ (mask) mỗi đêm khi đi ngủ để máy thổi hơi và dưỡng khí oxygen vô miệng và cổ họng trong lúc ngủ.
Nhiều người không chịu quen được với máy CPAP th́ có thể cần phải giải phẫu. Tuỳ theo nguyên nhân gây ra bệnh này mà cách giải phẫu khác nhau. Nếu amidan bị lớn th́ nên cắt; nếu vách ngăn bị lệch th́ phải chỉnh vách ngăn; nếu ṿm miệng mềm và lưỡi gà bị dài th́ cắt bớt cho bộ phận này ngắn lại. Nhiều bệnh nhân mà bị ngưng thở nặng th́ vẫn có thể phải dùng máy CPAP sau khi mổ.
Theo thời gian, cơ thể con người sẽ bị lăo hóa, thể hiện bằng những biến đổi về h́nh thái và chức năng của các bộ phận của cơ thể. Quá tŕnh lăo hóa không diễn ra đột ngột, mà đến từ từ.
Vậy hăy xem lịch tŕnh lăo hóa của các bộ phận trong cơ thể như thế nào nhé.
Tim: Lăo hóa từ tuổi 40
Ở tuổi 40, mạch máu dần mất đi sự đàn hồi, động mạch cũng có thể trở nên cứng hoặc bị tắc, nguyên nhân gây ra sự thay đổi này là do chất béo tích tụ ở động mạch vành. Điều này làm cho hiệu quả truyền máu của tim tới toàn bộ cơ thể cũng bắt đầu giảm xuống. Do đó, để giữ cho trái tim khỏe mạnh, tốt nhất bạn không nên ăn quá nhiều chất béo băo ḥa.
Phổi: Lăo hóa từ tuổi 20
Dung tích của phổi bắt đầu giảm dần từ tuổi 20. Đến tuổi 40, một số yếu tố như lồng ngực biến dạng, các khớp bị cứng, nhu mô phổi giảm đàn hồi... kết hợp với sự xơ cứng ở cơ bắp và xương sườn buồng phổi có thể khiến cho nhiều người bị khó thở.
Hoạt động của phổi gặp khó khăn, đồng nghĩa với việc không khí sau khi hít thở sẽ lưu lại trong phổi nhiều hơn dẫn tới khó thở.
Da: Lăo hóa từ khoảng tuổi 25
Cùng với sự giảm tốc của quá tŕnh tạo collagen, da bắt đầu lăo hóa tự nhiên từ tuổi 25. Các tế bào da chết sẽ không biến mất một cách nhanh chóng, trong khi lượng tế bào da mới có thể giảm đi chút ít. Kết quả là da sẽ xuất hiện nếp nhăn và trở nên mỏng hơn, ngay cả khi dấu hiệu lăo hóa da ban đầu có thể đến tận tuổi 35 mới xuất hiện.
Ngực: Lăo hóa từ tuổi 35
Phụ nữ đến tuổi 35, các mô vú và chất béo trong ngực bắt đầu mất dần, kích cỡ và sự căng đầy cũng giảm xuống. Từ tuổi 40, ngực phụ nữ bắt đầu chảy sệ, quầng vú (khu vực xung quanh đầu vú) bị thu hẹp mạnh.
Cơ quan sinh sản: Lăo hóa từ tuổi 35
Cơ quan sinh sản của các chị em bắt đầu suy giảm sau tuổi 35. Nội mạc tử cung có thể trở nên mỏng hơn, khiến việc thụ tinh gặp khó khăn hoặc tạo thành môi trường kháng tinh trùng. Khả năng sinh sản của đàn ông cũng bắt đầu suy giảm ở độ tuổi này. Sau tuổi 40, chất lượng tinh trùng giảm xuống, nên khả năng có con của nam giới cũng có dấu hiệu suy giảm.
Cơ bắp: Lăo hóa từ tuổi 30
Sau tuổi 30, tốc độ lăo hóa của cơ bắp c̣n nhanh hơn cả tốc độ phát triển. Ở độ tuổi này, hầu hết chúng ta có xu hướng tích trữ chất béo nhiều hơn và đốt cháy lượng calo ít hơn nên cơ bắp dần bị mất đi. Qua tuổi 40, tốc độ lăo hóa cơ bắp của con người càng tăng nhanh hơn. Thường xuyên luyên tập có thể giúp ngăn chặn sự .
Xương: Lăo hóa từ tuổi 35
Sau tuổi 35, xương bắt đầu ṃn và rơi vào quá tŕnh lăo hóa tự nhiên do các tế bào xây dựng xương hoạt động kém hơn. Xương của phụ nữ măn kinh ṃn nhanh hơn và có thể gây ra bệnh loăng xương. Kích thước và sự suy giảm mật độ xương có thể làm giảm chiều cao của bạn.
Khi chúng ta già đi, lượng nước bọt tiết ra cũng ít đi. Nước bọt có thể rửa sạch vi khuẩn, nếu nước bọt ít đi, răng và nướu của chúng ta dễ bị hôi. Sau khi các mô nha chu mất dần, nướu răng sẽ bị thu hẹp, đây là triệu chứng thường gặp ở người lớn trên 40 tuổi.
Thính lực: Lăo hóa từ khoảng tuổi 55
Hơn một nửa số người trên 60 tuổi có thể bị giảm thính lực do lăo hóa . Triệu chứng này gọi là điếc lăo hóa, là do sự thiếu “các tế bào lông” gây ra. Tế bào lông cảm quan trong tai có thể tiếp nhận sự rung động của âm thanh và truyền âm thanh tới năo bộ.
Với bệnh nhân bị suy cả hai trái thận và đă trải qua nhiều năm lọc máu nhân tạo, thay thận là một trị liệu nên làm, v́:
- Không c̣n phải phụ thuộc vào lọc máu mỗi tuần lễ ba lần.
- Cảm thấy thoải mái, khỏe mạnh, nhiều sinh lực hơn sau khi nhận thận mới.
- Không phải kiêng khem ăn uống và giới hạn hoạt động hàng ngày như trường hợp lọc máu.
- Tuổi thọ kéo dài hơn là nếu tiếp tục lọc máu. Tỷ lệ sống sót sau ghép thận là :
* 92% với 1 năm
* 80% với 5 năm
* 54% với 10 năm
- Trong lâu dài, chi phí cho thay thận ít hơn so với lọc máu suốt đời.
Phẫu thuật thay thận hiện nay rất phổ biến với kỹ thuật tân tiến, ít biến chứng. Rủi ro chính là:
- sự chối từ rejection thận mới, nhưng có thể hóa giải được bằng thuốc ức chế miễn dịch.
- nhiễm trùng trầm trọng;
- xuất huyết;
- phản ứng với thuốc mê…
B́nh thường th́ nhóm máu và mẫu mô bào của người cho và người nhận phải phù hợp để tránh sự chối bỏ cơ quan do tính miễn dịch người nhận tấn công mô mới ghép. Ngày nay, nhờ trị liệu miễn dịch đặc biệt ở người nhận trước khi cấy ghép cho nên trở ngại trên đă được loại bỏ.
Sau đây là mấy hiểu biết căn bản cho người muốn ghép thận và người hiến thận. Người bị thận suy, chỉ cần nhận được một trái thận là đủ kéo dài cuộc sống b́nh thường.
Người nhận.
1-Suy thận v́ những lư do sau đây đều được ghép thận:
- Bệnh tiểu đường
- Viêm thận-tiểu cầu (Glomerulonephritis)
- Cao huyết áp trầm trọng và không kiểm soát được
- Một vài loại bệnh nhiễm.
2-Không được ghép thận nếu:
- Có bệnh nhiễm như bệnh lao.
- Không thể uống thuốc mỗi ngày trong suốt cuộc đời c̣n lại
- Đang có bệnh tim, phổi hoặc gan
- Có các bệnh khác có thể đe dọa tới tính mệnh.
3-Sửa soạn ghép
Bệnh nhân phải sẵn sàng tuân theo các chương tŕnh y tế trước và sau khi giải phẫu, như là tự chăm sóc và dùng dược phẩm ức chế miễn dịch mỗi ngày, suốt đời để tránh cơ thể chối từ thận mới.
Phải hợp tác chặt chẽ với bác sĩ và các chuyên viên để hưởng lợi ích tối đa và giảm thiểu rủi ro của phẫu thuật.
Trước khi nhận thận, bệnh nhân cần được bác sĩ khám tổng quát rất kỹ và làm một số thử nghiệm như:
- Thử máu để biết loại máu cùa ḿnh có thích hợp với thận người cho hoặc coi xem có bị bệnh nhiễm như HIV, viêm gan.
- Chụp h́nh tim phổi, đo điện tâm đồ.
- Chủng ngừa các bệnh viêm gan, viêm phổi… để tăng cưởng khả năng miễn dịch bảo vệ cơ thể.
Đồng thời cũng phải thảo luận với các giới chức liên hệ về chi phí, v́ chi phí cho một cuộc thay thận và thuốc men cần uống suốt đời đều khá cao.
Phẫu thuật kéo dài khoảng 3 giờ.
Thận cho được đặt vào phần dưới của bụng; mạch máu thận người cho nối với mạch máu người nhận; ống dẫn tiểu nối với bàng quan người nhận. Thận cho bắt đầu hoạt động ngay.
Trong đa số các trường hợp, thận bị suy không cần lấy ra trừ khi bị nhiễm trùng trầm trọng, ung thư thận, hội chứng hư thận (nephrotic syndrome) hoặc thận đa nang ( polycystic kidney.)
4-Những việc cần làm sau khi ghép thận
Ghép thận là một đại giải phẫu, thường là phải ở lại bệnh viện từ 7 tới 10 ngày rồi cần ít nhất 6 tuần lễ để hồi phục. Sau đây là một sồ điều nên lưu ư:
a- Để ư theo dơi xem có dấu hiệu cơ thể từ chối thận mới, như là nhiệt độ cơ thể trên 38C ( 104F), giảm lượng nước tiểu, tăng cân trên 2lb (900gr) trong 1 tuần lễ, tăng huyết áp, cảm giác đau ở vùng thận.
b- Uống thuốc theo đúng hướng dẫn: không bẻ nhỏ thuốc, không quên một liều nào, không uống gấp đôi khi quên.
c- Giảm thiểu muối để tránh ứ nước; tránh rượu v́ rượu gây tổn thương cho thận đặc biệt là khi dùng chung với thuốc ức chế miễn dịch.
d- Tránh làm công việc nặng nhọc trong 6 tuần lễ. Khi nằm nên cử động hạ chi để tránh máu cục.
e- Giới hạn tiêu thụ các thuốc chống đau trong tuần lễ đầu sau giải phẫu, ngoại trừ khi có chỉ định khác của bác sĩ.
f- Sinh hoạt b́nh thường trở lại khi thấy có thể, nhưng không nên cố gắng quá sức, không nâng nhấc vật nặng, không làm tổn thương tới trái thận mới.
g- Đo ghi nhiệt độ, huyết áp trước và sau bữa ăn trưa, tối. Thông báo cho bác sĩ nếu nhiệt độ cao quá 99.6F
h- Cân trọng lượng cơ thể mỗi ngày vào cùng giờ và thông báo cho bác sĩ ngay nếu tăng 2 lb một tuần lễ.
- Người mới măn phần, không có bệnh thận măn tính. Đa số thận cho đều do nguồn cung cấp này.
- Người cho c̣n sống có liên hệ với người nhận như cha, mẹ, anh chị em hoặc con cái. Tỷ lệ thành công rất cao ở trường hợp cho này v́ không bị chối từ.
- Người cho c̣n sống nhưng không có liên hệ gia đ́nh, như bạn bè.
Người cho không nên quá mập, không cao huyết áp, ung thư, bệnh nhiễm măn tính, bệnh tim, thận.
Đôi khi, người cho cũng được yêu cầu làm một trắc nghiệm tâm lư để coi họ có hiểu rơ ư nghĩa và rủi ro có thể xảy ra khi cho thận.
Họ có thể thay đổi ư kiến vào phút chót và họ cũng không nên có ư nghĩ là cho thận tức là có quyền kiểm soát đời sống người nhận.
Luật lệ Hoa Kỳ cũng như nhiều quốc gia khác không cho phép người cho nhận tiền khi hiến thận.
Chi phí cho các dịch vụ y tế khi cho thận như thử nghiệm, phẫu thuật lấy thận, chăm sóc tại bệnh viện sẽ do bảo hiểm người nhận trả. Tại Hoa Kỳ thẻ bảo hiểm Medicare gánh chịu các phí tổn này. Tuy nhiên người tặng không được bồi hoàn các thua thiệt tài chánh trong thời gian cho và nằm bệnh viện cũng như điều trị các bệnh xảy ra do giải phẫu.
Dù thận từ đâu, sự thành công của ghép thật tùy thuộc vào việc tế bào và máu của đôi bên phải càng thích hợp với nhau càng tốt..
Thận người cho được giữ trong nước muối sinh lư lạnh trong ṿng 48 giờ để người nhận có th́ giờ sửa soạn.
Sau khi cho thận, cần thời gian từ 4-6 tuần lễ để hồi sức. Trong thời gian này, tránh những công việc nặng nhọc.
Theo một kết quả nghiên cứu của Đại học Minnesota được phổ biến trên tạp chí y học New Journal of Medicine ngày 29-1-2009, th́ người cho một thận sống lâu và khỏe mạnh như người có hai thận.
Tại Hoa Kỳ hiện nay có 77,000 bệnh nhân trong danh sách đợi để được thay thận.
Mỗi năm có khoảng 17,000 trường hợp ghép thận trong đó 10,500 thận đến từ người mới măn phần, 6000 thận từ thân nhân bạn bè cho. Thường thường người cần thận phải đợi khá lâu, có khi cả mấy năm mới đến lượt ḿnh.
V́ chờ đợi hơi lâu, có khi cả 5-7 năm, cho nên mỗi năm 4000 bệnh nhân trong danh sách đành măn phần, xa lánh cơi trần gian.
Kỹ thuật lấy thận
Từ lâu bác sĩ vẫn phải mổ bụng người cho để lấy thận. Vết mổ thường dài, người cho đau nhiều hơn, thời gian nằm bệnh viện và lành vết mổ cũng lâu.
Mới đây, các phẫu thuật gia tại Johns Hopkins University School of Medicine, Maryland, Hoa Kỳ đă thành công lấy trái thận lành mạnh của một phụ nữ qua âm đạo người này để tặng một cô cháu gái. Họ rạch ba vết mổ nhỏ bằng hạt đậu trên bụng để đưa ống nội soi có máy chụp h́nh và dụng cụ giải phẫu vào trong. Sau khi cắt, thận được bọc trong túi plastic rồi kéo ra ngoài qua một vết mổ nhỏ ở mặt sau âm đạo người cho.
Phẫu thuật kéo dài khoảng 3 giờ như trường hợp mổ bụng nhưng sẹo của lỗ mổ vừa mau lành vừa nhỏ hơn, nằm dưới cạp quần bikini, nên không mất thẩm mỹ.
Bác sĩ Anthony Kallo, Giám đốc bộ môn Dạ Dày-Ruột của đại học Johns Hopkins, người sáng chế phương pháp này, cho biết: “Giải phẫu với ống nội soi qua các lỗ /cửa mở thiên nhiên của cơ thể giúp bệnh nhân có sẹo nhỏ, ít đau đớn và rất an toàn đối với người mập ph́”
Thực ra th́ các cơ quan bị bệnh như túi mật, thận, ruột dư cũng đă được giải phẫu qua âm đạo hoặc miệng từ lâu, nhưng đây là lần đầu mà thận lành mạnh được lấy qua cơ quan sinh dục người nữ.
Mới đây, ngày 6 tháng 6, 2009, nhóm phẫu thuật tại Đại Học Illinois, Chicago đă sử dụng người máy da Vinci Robotic System đưa qua vết cắt dài 4cm trên da bụng để ghép thận cho một phụ nữ quá mập có nhiều rủi ro lây nhiễm. Nếu áp dụng phẫu thuật cổ điển phải rạch dài từ lớn hơn, 12-16 cm vết mổ lâu lành và dễ nhiễm trùng, chảy máu.
Thực là mầu nhiệm và nhân đạo v́ Y khoa học càng ngày càng tiến bộ để phục vụ sức khỏe con người.
Bệnh ngưng thở lúc ngủ là một biến chứng mà người ngủ bị ngưng thở khoảng 10 giây hay lâu hơn trong lúc ngủ.
Rất là nhiều người bị bệnh ngưng thở lúc ngủ này (obstructive sleep apnea). Bệnh này có thể xảy ra từ trẻ em nhi đồng cho tới mấy cụ già. Bệnh này thường xảy ra trong những người 20 tới 40 và xảy ra khá nhiều trong đàn ông.
Những nguyên nhân ǵ có thể gây ra bệnh này?
Có nhiều nguyên nhân có thể tạo ra bệnh này và thường là do bệnh mũi hay miệng bị nghẽn. Sau đây là các lư do:
Trẻ em:
a) Amidan (thịt dư) (tonsils) lớn
b) Amidan VA (adnoid) lớn
c) Cằm lẹm
d) Bệnh dị ứng (allergy)
e) Nặng cân
f) Bệnh khờ (Down’s Syndrome)
g) Bệnh bẩm sinh như là khuôn mặt và đầu sọ không được thành đúng h́nh (dị dạng) (craniofacial deformity), khe hở ṿm miệng (cleft palate) v.v..
Người lớn:
a) Mập béo (obesity)
b) Vách ngăn trong mũi bị lệch
c) Thịt dư trong mũi (nasal polyps)
d) Lưỡi gà (uvula) bị dài
e) Ṿm miệng mềm (soft palate) bị tḥng xuống miệng
f) Lưỡi lớn
g) Cằm lẹm v.v..
Những ví dụ trên có thể gây ra bệnh ngưng thở tại v́ mấy nguyên nhân này sẽ chận đường thở ở mũi, cổ họng và miệng nên hơi không khí không xuống phổi được và sẽ gây ra bệnh ngưng thở. Ngoài ra những ví dụ ở trên, bệnh ngưng thở có thể xảy ra nếu năo tủy (medulla oblongata) không hoạt động thường được.
Triệu chứng của bệnh ngưng thở lúc ngủ:
Dĩ nhiên chính người bệnh thường sẽ không biết ḿnh bị bệnh ngưng thở trong lúc ngủ v́ thường triệu chứng ngưng thở xảy ra trong lúc người bệnh đang ch́m trong giấc điệp. Thường là người thân ngủ cạnh nhận thức được cho người bệnh.
Các triệu chứng thông thường của bệnh ngưng thở:
a) Ngáy lớn
b) Ngưng thở hơn 10 giây trong lúc ngủ và có thể xảy ra từ 5-50 lần mỗi giờ
c) Ngủ không ngon giấc buổi tối
d) Ngủ gục ban ngày.
Mặc dù mũi, cổ họng, và miệng bị nghẹt, lâu lâu không khí cũng có thể đi qua mấy chỗ này và làm cho lưỡi gà bị rung nên gây ra ngáy. Tại v́ ngưng thở nên tối ngủ bị chập chờn không được ngon giấc bị thức nhiều lần cho nên sẽ gây ra sựûï ngủ gục trong ban ngày.
Ngủ bị chập chờn hay lăn qua lại, cảm thấy nghẹt thở, toát mồ hôi, tức ngực, không cảm thấy thoải mái hay khoẻ khoắn khi thức dậy. Không tập trung tư tưởng, mệt mỏi.
Tại sao ḿnh nên quan tâm về bệnh ngưng thở?
Bệnh ngưng thở có thể gây ra sự nguy hiểm đến sức khoẻ v́ nếu mà không trị bệnh này th́ lâu năm (có thể 10 tới 20 năm sau) bệnh này có thể gây ra bệnh suy tim (heart failure), cao áp huyết (hypertension), loạn nhịp tim (arrythmia), sudden infant death syndrome (SIDS) v.v... Ngoài những bệnh nguy hiểm này bệnh này có thể gây ra bệnh trầm cảm (depression), mất trí nhớ, mệt mỏi (fatigue), giảm t́nh dục, dễ đụng xe v́ ngủ gục trong khi lái, v.v...
Bệnh nhân nên tham khảo với bác sĩ về bệnh ngưng thở lúc ngủ nếu bạn hay người thân cho bạn biết bạn ngáy to như kéo gỗ, ngáy khoan ḥ hay ngáy như sấm. Người ngủ có thể thấy bạn sẽ bị ngưng thở hay nghẹn trong lúc ngủ. Bệnh nhân cảm thấy ḿnh ngủ không được ngon giấc, ngủ gục ban ngày; đôi khi có người bị nặng quá ngủ gục trong lúc đang ăn hay lúc nói chuyện, hay bị quên và lúc nào cũng mệt. Nếu bệnh nhân khai những triệu chứng kể trên, bác sĩ sẽ khám bệnh để xem bệnh nhân có bị những nguyên nhân như đă nói ở trên. Sau khi khám bệnh, bác sĩ sẽ làm thử nghiệm ngủ (sleep study). Có hai loại thử nghiệm ngủ, đó là ambulatory và sleep over. Nếu thử nghiệm bằng ambulatory study th́ nhân viên y tế sẽ mang máy tới nhà bệnh nhân và gắn máy trên người bệnh nhân một đêm và sẽ trở lại nhà bệnh nhân ngày sau và lấy máy về để xét kết quả. Nếu thử nghiệm sleep over th́ bệnh nhân phải tới pḥng thí nghiệm và ngủ qua đêm.
Bác sĩ cũng có thể dùng máy đo dưỡng khí (pulse oximeter) lúc bệnh nhân ngủ. Nếu dưỡng khí trong máu bị thấp là có thể bệnh nhân bị thiếu dưỡng khí v́ ngưng thở lúc ngủ. Bác sĩ có thể nội soi yết hầu để xem thanh quản có bị hẹp không.
Nếu bệnh nhân bị bệnh ngưng thở này v́ mập béo và bị ngưng thở dưới 5 lần mỗi giờ th́ họ phải cố gắng t́m cách để làm sụt cân và nằm xấp lúc ngủ. Tránh rượu bia và dùng thuốc ngủ hay thuốc an thần.
Ngủ cho đầy đủ. Nếu sau khi làm các cố gắng trên mà vẫn bị ngưng thở th́ bác sĩ sẽ ra ư kiến cho bệnh nhân thử máy thở (CPAP machine). Lúc sử dụng máy này, bệnh nhân sẽ đeo một cái mặt nạ (mask) mỗi đêm khi đi ngủ để máy thổi hơi và dưỡng khí oxygen vô miệng và cổ họng trong lúc ngủ.
Nhiều người không chịu quen được với máy CPAP th́ có thể cần phải giải phẫu. Tuỳ theo nguyên nhân gây ra bệnh này mà cách giải phẫu khác nhau. Nếu amidan bị lớn th́ nên cắt; nếu vách ngăn bị lệch th́ phải chỉnh vách ngăn; nếu ṿm miệng mềm và lưỡi gà bị dài th́ cắt bớt cho bộ phận này ngắn lại. Nhiều bệnh nhân mà bị ngưng thở nặng th́ vẫn có thể phải dùng máy CPAP sau khi mổ.
Ngày xửa ngày xưa, tại một ngôi làng nọ có một gia đ́nh bá hộ nối tiếng giàu có nhất vùng. Người người nể phục, nhà cao cửa rộng, đồng ruộng th́ mênh mông bát ngát, thẳng cánh có bay, gia súc th́ từng đàn, lúa chất đầy bồ, trong nhà không thiếu thứ ǵ, kẻ ăn người ở có tới chừng mấy mươi người. Cao lương mỹ vị ăn măi không hết.
Gia đ́nh bá hộ có hai người con, một trai một gái. Ai cũng khôi ngô tuấn tú, xinh đẹp và nết na. Nhưng rồi tai họa đă giáng suống gia đ́nh họ, khi người con gái v́ uất ức với mối t́nh cùng chàng thi sĩ mà quyên sinh, c̣n cậu con trai trong một lần đi săn trong rừng sâu, bất cẩn bị sập bẫy mà trở thành kẻ tàn phế.
Người mẹ vô cùng đau khổ và tuyệt vọng. Bà sống trong nỗi ám ảnh và oán hờn. Ngày ngày bà ăn chay niệm Phật cầu xin được b́nh an và không c̣n phiền muộn. Rồi một ngày kia, bà cho gọi tất cả những người dân mang nợ với gia đ́nh bà đến và phán rằng:
- Từ xưa tới nay, gia đ́nh ta ăn ở có trên có dưới, ai khó khăn ta đều cứu giúp, cho vay bạc và lúa gạo, sau mỗi lần thu hoạch th́ gia đ́nh các ngươi đều có trả nhưng vẫn không thể hết. Nay ta cho gọi các ngươi tới để xóa tất cả các món nợ từ trước đến nay. Dù nợ nhiều hay ít. Từ nay trở về sau, giữa gia đ́nh ta và gia đ́nh những nông dân này không c̣n bất kỳ món nợ nào.
Những người nông dân nghèo khổ vui mừng khôn xiết, tay bắt mặt mừng, có những người đă quỳ lạy cảm tạ tấm ḷng của bà mà khóc nức nở, nguyện làm thân trâu ngựa để báo đáp ơn này. Nhưng bà một ḷng từ chối “Kẻ ăn người ở trong gia đ́nh ta nay đă có đủ v́ vậy ta không cần thêm nữa, các ngươi hăy về lo làm ăn và sống cuộc sống như ḿnh mong muốn”
Việc làm này của bà, những tưởng rằng như vậy th́ trong ḷng bà sẽ thấy thanh thản nhưng sao vẫn nặng trĩu một nỗi buồn.
Nhân dịp một lần vào viếng chùa, bà đă xin gặp vị Ḥa thượng và bạch rằng hăy cho bà xin một bài thuốc để diệt trừ khổ đau và phiền năo. Vị Ḥa thượng mỉm cười hiền hậu nh́n người phụ nữ sang trọng, quư phái nhưng có khuôn mặt đượm buồn mà nói, bà hăy t́m đến bảy gia đ́nh chưa bao giờ biết khổ, xin mỗi gia đ́nh một bát nước. Với bảy bát nước đặc biệt này, tôi sẽ nấu thành một loại thuốc giải cứu những sầu muộn trong ḷng bà.
Ngay sau đó, bà lên đường tới thăm gia đ́nh thứ nhất mà bà quen biết bấy lâu nay, bà nghĩ rằng ắt hẳn gia đ́nh này đang hạnh phúc và bà có thể xin được một bát nước. Quả là éo le, sau khi nghe bà tŕnh bày, chủ nhà nh́n bà với ánh mắt ngấn lệ, rằng bà đă đến không đúng nhà và t́m không đúng người.
Lúc này, người chủ nhà bắt đầu kể về câu chuyện gia đ́nh, họ đă sống những ngày đau khổ, bất hạnh ra sao, con cái khiến họ mệt mỏi và buồn phiền như thế nào v.v… Nghe xong, bà lại nói những lời động viên, an ủi, vỗ về yêu thương trước khi bà tới thăm gia đ́nh khác.
Cả ngày hôm ấy, bà không xin được một bát nước nào. Nước là thứ đi đâu cũng có thể lấy, dễ t́m nhưng sao bà không thể xin được. Gia đ́nh nào cũng có nỗi sầu khổ riêng, không ai giống ai và tất cả những điều ấy khiến bà chạnh ḷng, như một phản xạ rất tự nhiên, của một người phụ nữ đă trải qua những mất mát những đau thương trong cuộc sống, bà đều nói lời khích lệ tinh thần, hay đơn chỉ là lắng nghe họ tâm sự đề thấu hiểu những ǵ họ đă trải qua bằng tất cả t́nh yêu thương vốn có.
Suốt những tháng ngày sau đó, bà kiên nhẫn đi xin, nhưng cũng không t́m thấy gia đ́nh nào hạnh phúc thật sự như bà vẫn thấy. Nơi nào cũng chất chứa nỗi niềm khổ đau và hờn tủi. Bà luôn bận tâm suy nghĩ làm thế nào để an ủi, giúp mọi người thoát khỏi phiền năo, xoa dịu đau thương, và bà đă quên đi đau khổ của chính ḿnh.
Giờ đây hơn bao giờ hết, bà thấy ḷng ḿnh thật thanh thản, nhẹ nhàng. Khi ta cho đi cũng là khi ta nhận lại nhiều hơn thế, nỗi buồn sẽ vơi đi khi ta cởi mở ḷng ḿnh, đón nhận lời sẻ chia, lời thân thiện từ những người xung quanh.
Sẽ không có bất kỳ loại thuốc nào có thể “chữa lành” những phiền muộn trong mỗi thân thể con người. Cách mà vị Ḥa thượng chỉ cho người phụ nữ bất hạnh kia thật sâu sắc và ư nhị. Sự từng trải, ḷng khoan dung, t́nh yêu thương của một người đàn bà từng làm vợ, làm mẹ của những đứa con, đă giúp bà nhận ra rất nhiều thứ xung quanh cuộc sống này. Điều mà từ trước tới giờ bà chưa một lần được biết và thấu hiểu.
Bảy bát nước, bà măi không bao giờ t́m thấy nhưng con số bảy cho bà nhiều trải nghiệm đáng quư, nó giống như thiên thần hộ mệnh dẫn dắt bà đến với những điều bản thân tưởng chừng như không thể. Nỗi đau mà bà đang chịu đựng rất nhỏ so với những người khác, phải chăng đó là một điều hạnh phúc?
Đôi khi trong cuộc sống, có những thời điểm mà tất cả mọi thứ chống lại bạn, đến nỗi bạn cảm tưởng rằng ḿnh không thể chịu đựng hơn được nữa, nhưng hăy cố gắng đừng buông xuôi và bỏ cuộc, v́ sớm muộn ǵ rồi mọi thứ cũng sẽ qua đi. Chính nụ cười của bạn mang lại hạnh phúc cho những người xung quanh, và tất nhiên nó cũng mang lại hạnh phúc cho chính bản thân bạn nữa. Điều ngọt ngào nhất bao giờ cũng đến phía sau những nỗi cô đơn dù không thể diễn tả thành lời.
Khi nào các bộ phận trong cơ thể của con người bắt đầu thoái hóa?
Già là một điều không ai tránh khỏi. Hiện nay các viện nghiên cứu y khoa đă cho biết một cách chính xác các bộ phận trong cơ thể của con người bắt đầu thoái hóa từ lúc nào.
Các bác sĩ người Pháp đă t́m thấy chất lượng tinh trùng bắt đầu suy thoái từ tuổi 35, bởi thế khi người đàn ông 45 tuổi th́ một phần ba số lần mang thai sẽ dẫn đến sảy thai. Angela Epstein đă viết trong DailyMail, tuổi của các bộ phận trong cơ thể bắt đầu suy thoái như sau :
1./ Năo bắt đầu suy thoái lúc 20 tuổi. Khi chúng ta trưởng thành, các tế bào năo bị giảm dần. Và năo cũng teo nhỏ lại. Khởi đầu con người có 100 tỉ tế bào năo, nhưng đến tuổi 20 con số nầy giảm dần, và đến tuổi 40 con người mất mỗi ngày 10.000 tế bào ảnh hưởng rất nhiều đến trí nhớ và có tác dụng rất lớn đến tâm sinh lư người già.
2./ Ruột bắt đầu suy giảm từ tuổi 55. Ruột tốt có sự cân bằng giữa các vi khuẩn có ích và có hại. Vi khuẩn có ích sẽ giảm đi đáng kể sau tuổi 55, đặc biệt ở phần ruột già. Sau 55 tuổi bộ tiêu hóa bắt đầu xấu đi và sẽ gây hại cho các bệnh đường ruột. Táo bón là một bệnh thông thường của tuổi già, cũng như dịch vị từ bao tử, gan, tuyến tuỵ, ruột non bị suy giảm .
4./ Bọng đái bắt đầu suy thoái từ tuổi 65. Người già thường mất kiểm soát bọng đái. Nó bắt đầu co lại đột ngột, ngay cả khi không đầy. Phụ nữ dễ gặp trục trặc này hơn khi chấm dứt kinh nguyệt. Khả năng chứa nước tiểu của bọng đái một người già chỉ bằng nửa so với người trẻ tuổi, khoảng 2 cốc ở tuổi 30 và 1 cốc ở tuổi 70. Điều này khiến người già phải đi tiểu nhiều hơn, và dễ nhiễm trùng đường tiểu.
5./ Vú bắt đầu thoái hóa từ năm 35 tuổi. Khi người đàn bà đến 30 tuổi th́ vú mất dần các mô và mở, sự đầy đặn và kích cở của bộ vú bị suy giảm. Khi 40 tuổi núm vú bị teo lại và vú tḥng xuống.
6./ Phổi lăo hóa từ tuổi 20. Sụn sườn vôi hóa, lồng ngực biến dạng, khớp cứng ảnh hưởng tới thở, nhu mô phổi giảm đàn hồi, giăm phế nang. Dung tích của phổi bắt đầu giảm dần từ tuổi 20. Đến tuổi 40 có nhiều người đă bắt đầu khó thở v́ các cơ bắp và xương sườn buồng phổi bắt đầu xơ cứng.
7./ Giọng nói bắt đầu yếu và khàn kể từ tuổi 65. Phụ nữ có giọng khàn và nhỏ trong khi đàn ông giọng cao và nhẹ.
8./ Mắt lăo hóa từ năm 40 và phần lớn phải mang kiếng, không c̣n nh́n rơ một vật ở xa. Khả năng tập trung của mắt kém hơn do cơ mắt yếu hơn.
9./ Tim lăo hóa từ tuổi 40. Khối lượng cơ tim giảm. Tuần hoàn nuôi cơ tim cũng giảm, suy tim tiềm tàng, huyết áp tăng dần. Sức bơm của tim giảm dần v́ các mạch máu giảm sự đàn hồi. Các động mạch cứng dần và bị mở đóng vào các thành mạch. Máu cung cấp cho tim cũng bị giảm bớt. Đàn ông 45 tuổi và đàn bà 55 dễ bị đau tim.
10./ Gan lăo hóa từ năm 70. Chức năng chuyển hóa và giải độc giảm. Tuy nhiên gan là một bộ phận gần như không chịu khuất phục tuổi tác. Người ta có thể ghép gan của một ông già 70 tuổi cho một người 20 tuổi.
11./ Thận lăo hóa năm 50. Số đơn vị lọc chất thải khỏi máu bắt đầu giảm xuống ở tuổi trung niên.
12./ Tuyến tiền liệt lăo hóa vào năm 50. Hệ thống sinh dục nam gồm có: tinh hoàn và bộ phận sinh dục phụ như đường dẫn tinh, tuyến tiền liệt, tuyến hành niệu đạo, túi tinh và dương vật. Tuyến tiền liệt thường lớn dần theo tuổi tác. Khi tuyến tiền liệt tăng kích thước sẽ ép vào niệu đạo và bàng quang, gây khó khăn cho tiểu tiện. Nó gây nên triệu chứng tiểu ngập ngừng, tiểu nhiều lần, tăng nguy cơ nhiễm trùng tiết niệu và tiểu khó.
13./ Xương lăo hóa hóa vào tuổi 35. Cho đến giữa những năm 20 tuổi, mật độ xương vẫn c̣n tăng. Trẻ em xương lớn rất nhanh, cứ mỗi 2 năm lại thay đổi toàn bộ xương củ nhưng đến tuổi 35 th́ xương đă lăo, hiện tượng mất xương bắt đầu như một quá tŕnh già cả tự nhiên.
14./ Răng suy từ tuổi 40. Răng bị hao ṃn. Dễ bị bệnh nha chu. Niêm mạc bị teo dần.
15./ Bắp thịt lăo hóa từ năm 30. Thông thường bắp thịt khi bị lăo hoá th́ được tái tạo ngay, nhưng đến tuổi 30 th́ tái tạo ít hơn là lăo hóa. Đến tuổi 40, mỗi năm bắp thịt bị sút giảm từ 0.5 đến 2 % . V́ thế người già khó giữ thăng bằng, trở thành chậm chạp, dễ bị ngă và gẫy xương.
16./ Nghe [thính giác] giảm đi kể từ giữa năm 50. Rất nhiều người bị lăng tai kể từ năm 60.
17./ Da suy giảm kể từ năm 20. Chúng ta đă giảm dần việc sản xuất chất keo dính của da từ giữa tuổi 20. Việc thay thế các tế bào chết cũng chậm dần.
18./ Vị giác và khứu giác giảm từ năm 60. Thông thường chúng ta có thể nếm được 100.000 vị trên lưởi. Các vị này chúng ta chỉ nếm được phân nửa khi già và đến tuổi 60 th́ không c̣n ngửi và nếm một cách chính xác được nữa.
19./ Sinh sản mất khả năng từ năm 35. Khả năng sinh nở của phụ nữ bắt đầu giảm sau tuổi 35, v́ số lượng và chất lượng trứng trong tử cung giảm xuống.
20./ Tóc lăo hóa từ tuổi 30. Thông thường cứ 3 năm th́ tóc cũ sẽ được thay thế toàn bộ tóc mới. Và đến năm 35 tuổi th́ tóc không c̣n đen nhánh nữa mà ngă màu đen xám và rụng dần đi.
Làm thế nào để làm chậm sự lăo hóa ?
Già không phải là một bệnh nhưng già tạo điều kiện cho bệnh phát sinh và phát triển; cần chú ư một số đặc điểm sau:
- Người già thường mắc nhiều bệnh cùng một lúc, có bệnh dễ phát hiện, nhưng cũng có bệnh rất kín đáo, tiềm tàng, nguy hiểm.
- Triệu chứng ít khi điển h́nh, không ồ ạt, không rơ rệt, nên khó chẩn đoán, dễ sai lạc nếu ít kinh nghiệm.
- Khả năng phục hồi sức khỏe sau các trận ốm thường chậm hơn so với người trẻ, nên sau điều trị phải có thời gian an dưỡng.
Một số biện pháp làm giảm tốc độ lăo hóa:
Học thuyết âm dương của y học cổ truyền chứng minh con người là một chỉnh thể giữa âm dương, giữa khí và huyết. Luôn luôn thăng bằng với nhau từ trên xuống dưới, từ dưới lên trên, từ trong ra ngoài, từ ngoài vào trong theo một quy luật nhất định, để duy tŕ sự sống của con người được bền vững dài lâu.
V́ thế muốn giảm tốc độ lăo hóa cần phải:
Về tư tưởng luôn luôn lạc quan yêu đời, chủ động gạt bỏ những cái làm ảnh hưởng đến bộ năo, hạn chế tối đa nỗi cô đơn, giải quyết tốt nhất mối quan hệ xă hội và gia đ́nh, có triết lư sống đúng; phải chú ư cả 3 vấn đề: lẽ sống, lối sống và hành động sao cho khoa học văn minh để loại trừ 7 nguyên nhân gây bệnh của Đông y là : hỷ, nộ, ưu, tư, bi, kinh, khủng.
Muốn được thảnh thơi phải có kiến thức, phải có hiểu biết để nh́n nhận vấn đề sao cho đúng đắn qua báo chí, đài phát thanh, truyền h́nh để làm chủ được ḿnh và giáo dục cho gia đ́nh, con cháu giảm các nỗi bực dọc và tự chăm lo cho ḿnh.
Thường xuyên luyện tập đều đặn về trí tuệ và thể lực như đọc sách báo, nghe đài, xem TV, internet… đồng thời tập thể dục thể thao, đi bộ, tập thở, tĩnh tâm thư giăn, v.v… phù hợp với hoàn cảnh và sức khỏe từng người.
Sinh hoạt điều độ, không làm ǵ quá sức b́nh thường, giữ ǵn trạng thái cân bằng giữa ngủ và nghỉ, giữa ăn và làm, giữa trí óc và chân tay, giữa trong nhà và ngoài trời, giữa lười và chăm, v.v… cũng rất quan trọng.
Ăn uống đúng và đủ theo khả năng của ḿnh, không nên nghiện bất cứ thứ ǵ, hạn chế thịt nhất là mỡ, ăn nhiều rau quả tươi, giảm chất bột, giảm bánh kẹo, bảo đảm cân bằng thức ăn âm và dương, giữ người không béo và cũng không gầy. Nên nhớ con người là giống ăn ngũ cốc, nên thức ăn cho người phải 80% là ngũ cốc c̣n 20% là rau quả và các thứ khác, không nên ăn quá no, người già rất cần đạm ở đậu tương, vừng lạc, tôm cua, ốc hến…
Cần có môi trường sống tự nhiên tốt, phần lớn các cụ sống 100 tuổi trở lên đều ở vùng núi, ở nông thôn c̣n ở thành phố th́ rất ít và gốc cũng không phải thành thị. Hiện nay môi trường sống đang bị tàn phá nghiêm trọng đó là tự hủy hoại ḿnh (chặt cây, phá rừng, chất thải, phân hóa học, thuốc trừ sâu….) đă làm mất đi cảnh thanh b́nh của thiên nhiên, là điều cũng nên hết sức tránh.
Kiên tŕ áp dụng 10 bài học về sức khỏe của Nhật Bản, đất nước được mệnh danh là 'vương quốc của tuổi thọ' v́ có tuổi thọ cao nhất thế giới hiện nay. 10 bài học đó là:
- Bớt ăn thịt, ăn nhiều rau
- Bớt ăn mặn, ăn nhiều chất chua
- Bớt ăn đường, ăn nhiều hoa quả
- Bớt ăn chất bột, ăn nhiều sữa
- Bớt mặc nhiều quần áo, tắm nhiều lần
- Bớt đi xe, năng đi bộ
- Bớt phiền muộn, ngủ nhiều hơn
- Bớt nóng giận, cười nhiều hơn
- Bớt nói, làm nhiều hơn
- Bớt ham muốn, chia sẻ nhiều hơn.
Những bài học trên có tác dụng rất lớn đối với những người bị tăng huyết áp, bệnh tim mạch, ung thư dạ dày, viêm gan…
Tóm lại: Biết cách sống, ta có thể làm chậm được quá tŕnh lăo hóa, kéo dài được tuổi thọ, có thể điều chỉnh được chiếc đồng hồ sinh học trong con người chúng ta chạy chậm lại, ta cũng có thể giữ bộ máy cực kỳ tinh vi của ta được bền vững lâu dài hơn.
6 Loại Người Không Thể Chữa Trị Cho Dù Có Gặp Được Thần Y
Biển Thước là một vị danh y nổi tiếng của Trung Hoa xưa, ông được người đời mệnh danh là “thần y”. Cứu người từ cơi chết trở về, nh́n thấu thân thể mà thấy được cả bệnh sẽ phát trong tương lai… không bệnh ǵ là ông không chữa được. Tuy nhiên, Biển Thước từng nói có 6 kiểu bệnh nhân không thể chữa trị được.
Trong “Sử kư” có nhiều ghi chép về danh y nổi tiếng Biển Thước. Khi ông đă nổi danh trong thiên hạ, đi đến đâu có bệnh nghiêm trọng, th́ ông đều có thể chữa khỏi tất cả các bệnh nơi đó, ông đă chữa th́ không bệnh ǵ là không khỏi.
Ví dụ, khi đi qua Hàm Đan, đây là vùng đất rất coi trọng nữ giới, cũng đặc biệt chú trọng các loại bệnh về phụ khoa, vậy là ông biến thành một đại phu điều trị phụ khoa tài giỏi. Khi ông qua Lạc Dương, là vùng đất tôn trọng hiếu kính người già, các loại bệnh của người già như điếc tai, mắt mờ, lăo hóa… ông đều có thể điều trị khỏi và trở thành đại phu chuyên điều trị bệnh của người già. Đến Hàm Dương, là vùng đất rất yêu thương coi trọng trẻ nhỏ, ông lại trở thành đại phu chuyên trị các bệnh về nhi khoa. Ông cũng nổi tiếng với câu chuyện dùng thuật châm cứu để cứu thái tử nước Quắc sống lại sau khi đă chết nửa ngày.
Vậy nhưng có 6 kiểu người lại không thể cứu được, cho dù là gặp thần y, đó là:
1. Kiêu ngạo
Xấc xược không cần biết lư do chính là kiêu ngạo, căn bản loại người này sẽ không nói lư lẽ, kiểu bệnh nhân không nói lư lẽ này không thể chữa trị được.
2. Xem trọng tiền tài mà xem nhẹ bản thân
Đối với thân thể của chính ḿnh cũng không quan tâm mà lại cực kỳ chú trọng đến tài sản, đồ của ḿnh không lấy ra dùng, cũng không chịu tiêu tiền – kiểu người hà tiện này nếu có bệnh th́ rất khó chữa.
3. Không nghe lời khuyên
Kiểu “bệnh” này hiện nay chúng ta rất thường gặp, chính là kiểu mà bảo họ mặc thêm quần áo họ không mặc thêm; bảo đừng ăn đồ nhiều dầu mỡ quá th́ cứ ăn dầu mỡ; bảo ăn ít thịt động vật th́ lại ăn nhiều thịt mỡ; bảo đừng ăn đồ lạnh th́ cũng chẳng chịu nghe. Không chịu ăn những thứ nên ăn hoặc không chịu hạn chế ăn những thứ không nên ăn theo lời dặn ḍ của thầy thuốc. Kiểu người này cũng không trị được.
4. Âm dương hỗn loạn
Khí tạng không ổn định chính là âm dương của họ đă bị rối loạn, có dương mà lại có âm, nhưng âm dương lại loạn lung tung. Những người này khí huyết lục phủ ngũ tạng không ổn định nên cũng không chữa được bệnh của họ.
5. Thể chất hư nhược
Là những người thể chất rất yếu ớt, không uống được thuốc nên cũng không chữa được.
6. Tin vào thầy mo
Ngày nay có rất nhiều người như vậy, chính là thà tin vào những thầy mo chứ không tin vào y học, tin vào lời nói của những bà đồng trong miếu, cho rằng vẽ bùa là có thể chữa được bệnh. Kiểu người thà tin vào tà thuật chứ không muốn tin vào lư lẽ y học của thầy thuốc chân chính th́ cũng không thể chữa được.
Biển Thước là danh y nổi tiếng thời cổ đại. Khi c̣n nhỏ, ông theo học lương y Trường Tang Quân và đă được truyền nhiều y thuật bí truyền, ông am hiểu rất nhiều loại bệnh. Vào thời nhà Triệu làm phụ khoa, thời nhà Chu làm khoa ngũ quan, đời nhà Tần làm nhi khoa, ông đều nổi danh thiên hạ.
Biển Thước đă đặt ra phương pháp chẩn đoán bệnh bằng cách bắt mạch, khởi đầu cho cách chẩn đoán này của y học Trung Hoa. Tương truyền, quyển sách y cổ nổi tiếng “Nạn kinh” (hay “Nan kinh”) là ghi chép của Biển Thước.
Các chứng rối loạn ăn uống tưởng chừng chỉ ảnh hưởng tới vóc dáng nhưng lại có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng về sức khỏe. Thậm chí, chứng này có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị.
Rối loạn ăn uống là một nhóm các vấn đề tâm lư khiến bạn phát triển các thói quen ăn uống không lành mạnh. Chứng này có thể do sự ám ảnh với thức ăn, cân nặng hoặc vóc dáng cơ thể. Bất kỳ ai cũng có thể mắc các chứng rối loạn ăn uống, trong đó thanh thiếu niên và nữ giới trẻ tuổi dễ mắc phải hơn. Thực tế, có tới 13% thanh thiếu niên mắc rối loạn ăn uống ít nhất một lần trước độ tuổi 20.
Các chuyên gia cho rằng chứng rối loạn ăn uống có thể do nhiều yếu tố khác nhau như yếu tố di truyền hay đặc điểm tính cách. Nhiều người c̣n bị ảnh hưởng bởi những nền văn hóa xem vóc dáng mảnh mai là chuẩn mực của cái đẹp. Vậy có bao nhiêu loại rối loạn ăn uống bạn có thể mắc phải?
1. Chán ăn tâm thần
Chán ăn tâm thần có thể là chứng rối loạn ăn uống được nhiều người biết nhất. Chứng này thường xuất hiện trong độ tuổi thanh thiếu niên và ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới.
Những người mắc chứng chán ăn tâm thần thường tự nghĩ là ḿnh thừa cân dù thật sự họ đang thiếu cân tới mức ảnh hưởng sức khỏe. Họ thường liên tục theo dơi cân nặng, tránh ăn một số loại thực phẩm nhất định và hạn chế lượng calo nạp vào.
Chứng chán ăn tâm thần được chia thành hai loại nhỏ hơn là chứng hạn chế ăn và rối loạn ăn uống vô độ có thể kèm theo tự làm ḿnh nôn thức ăn.
• Hạn chế ăn: Những ai mắc chứng hạn chế ăn thường giảm cân bằng cách ăn kiêng, nhịn ăn hoặc tập thể dục quá mức.
• Ăn uống vô độ và tự làm ḿnh nôn thức ăn: Những ai mắc các chứng này có thể ăn thật nhiều hoặc ăn rất ít rồi đẩy thức ăn ra khỏi cơ thể. Họ t́m cách nôn, uống thuốc nhuận tràng, uống thuốc lợi tiểu hoặc tập thể dục quá mức.
Các triệu chứng phổ biến của chứng chán ăn tâm thần bao gồm:
•Chế độ ăn uống rất hạn chế
•Thiếu cân đáng kể so với những người có cùng độ tuổi và chiều cao
•Ḷng tự trọng bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi cân nặng và vóc dáng
•Không ngừng theo đuổi thân h́nh mảnh mai và không muốn duy tŕ cân nặng lành mạnh
•Sợ tăng cân hoặc liên tục thực hiện những hành vi tránh tăng cân dù thực sự đang thiếu cân
•Ảo tưởng về vóc dáng của bản thân, bao gồm việc không chấp nhận ḿnh thiếu cân nghiêm trọng
Các dấu hiệu bệnh OCD hay c̣n gọi là ám ảnh cưỡng chế cũng thường xuất hiện cùng với các triệu chứng kể trên. Ví dụ nhiều người mắc chứng chán ăn tâm thần thường ám ảnh với những suy nghĩ liên tục về thực phẩm và có thể liên tục thu thập công thức nấu ăn hoặc tích trữ thức ăn. Những người này có thể gặp khó khăn khi đi ăn ngoài và có mong muốn kiểm soát mọi thứ xung quanh ḿnh một cách mănh liệt.
Nếu chứng chán ăn tâm thần kéo dài th́ người bệnh có thể gặp t́nh trạng loăng xương, vô sinh, tóc và móng dễ găy hay cơ thể mọc một lớp lông mỏng. Trong trường hợp nghiêm trọng, chứng này c̣n có thể dẫn đến suy tim, suy năo hoặc suy đa tạng và tử vong.
2. Chứng cuồng ăn bulimia
Chứng cuồng ăn bulimia
Chứng cuồng ăn bulimia (Bulimia neurosa) thường xuất hiện trong thời niên thiếu và phổ biến ở nữ giới hơn như chứng chán ăn tâm thần. Những người bị chứng cuồng ăn này thường xuyên ăn nhiều một cách bất thường trong một khoảng thời gian cụ thể. Họ thường có những đợt ăn uống vô độ cho đến khi no đến mức đau đớn. Trong những đợt này, người bệnh thường cảm thấy rằng ḿnh không thể ngừng ăn hoặc không kiểm soát được ḿnh đang ăn bao nhiêu.
Người bệnh có thể ăn bất kỳ loại thực phẩm nào nhưng thường sẽ ăn những món ḿnh vẫn tránh. Sau những đợt ăn uống vô độ, bệnh nhân có thể muốn loại bỏ lượng calo tiêu thụ và làm giảm sự khó chịu trong bụng. Các hành vi loại bỏ calo phổ biến bao gồm nôn mửa, nhịn ăn, uống thuốc nhuận tràng, thuốc lợi tiểu, dùng túi súc ruột và tập thể dục quá mức.
Các dấu hiệu của chứng cuồng ăn bulimia khá giống với chứng ăn uống vô độ của bệnh nhân chán ăn tâm thần. Tuy nhiên, những người mắc chứng này thường duy tŕ cân nặng tương đối b́nh thường chứ không thiếu cân. Các triệu chứng phổ biến của chứng cuồng ăn bao gồm:
•Sợ tăng cân dù có cân nặng b́nh thường
•Thường có các đợt ăn uống vô độ không kiểm soát
•Ḷng tự trọng bị ảnh hưởng nặng nề bởi vóc dáng và cân nặng của cơ thể
•Thường có các hành vi không phù hợp để loại bỏ số thức ăn ḿnh ăn vào nhằm tránh tăng cân
Chứng cuồng ăn bulimia c̣n có thể dẫn đến viêm và đau họng, sưng tuyến nước bọt, ṃn men răng, sâu răng, trào ngược axit, kích ứng ruột, mất nước nghiêm trọng và rối loạn nội tiết. Trong trường hợp nghiêm trọng, chứng này cũng có thể gây mất cân bằng các chất điện giải như natri, kali và canxi. Điều này có thể gây ra đột quỵ hoặc đau tim.
3. Chứng ăn uống vô độ
Chứng ăn uống vô độ thường bắt đầu trong thời niên thiếu nhưng nó có thể xuất hiện trễ hơn. Những người mắc chứng rối loạn ăn uống này có các triệu chứng tương tự như những người mắc chứng ăn uống vô độ khi chán ăn tâm thần.
Họ thường ăn một lượng lớn thức ăn bất thường trong khoảng thời gian ngắn một cách không kiểm soát. Thế nhưng, người mắc chứng ăn uống vô độ không hạn chế lượng calo nạp vào và cũng không nôn hoặc tập thể dục để loại bỏ bớt calo.
Các triệu chứng phổ biến của chứng ăn uống vô độ là:
•Mất kiểm soát trong các đợt ăn uống vô độ
•Cảm thấy xấu hổ, ghê tởm hoặc mặc cảm tội lỗi khi nghĩ về hành vi ăn uống của ḿnh
•Ăn một lượng lớn thực phẩm nhanh chóng và trong bí mật dù không đói cho đến khi bụng khó chịu
•Không cố gắng loại bỏ các thực phẩm ḿnh đă ăn bằng cách nôn mửa, tập thể dục quá mức, sử dụng thuốc nhuận tràng hoặc thuốc lợi tiểu
Những người mắc chứng ăn uống vô độ thường bị thừa cân hoặc béo ph́. Điều này có thể làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng y khoa do béo ph́ như bệnh tim, đột quỵ và tiểu đường type 2.
4. Hội chứng pica
Hội chứng pica
Hội chứng pica là một chứng rối loạn ăn uống liên quan đến việc ăn những thứ không được coi là thực phẩm. Những ai mắc chứng pica thường thèm các thứ không phải thức ăn như đá lạnh, bụi, đất, phấn, xà pḥng, giấy, tóc, vải, len, sỏi, bột giặt hoặc bột ngô. Hội chứng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng xuất hiện thường xuyên nhất ở trẻ em, phụ nữ mang thai và những người bị khuyết tật về tinh thần.
Những người mắc chứng pica có thể tăng nguy cơ ngộ độc, nhiễm trùng, chấn thương đường ruột và thiếu hụt dinh dưỡng. Chứng này c̣n có thể gây tử vong tùy thuộc vào thứ bệnh nhân ăn.
5. Chứng rối loạn nhai lại
Rối loạn nhai lại là một chứng rối loạn ăn uống mới được công nhận. Chứng này là t́nh trạng người bệnh nôn thức ăn họ đă nhai và nuốt lên nhai lại rồi sau đó nuốt lại hoặc nhổ ra. Hành vi này thường xảy ra trong ṿng 30 phút sau bữa ăn mà không liên quan tới các t́nh trạng y tế như trào ngược. Chứng rối loạn ăn uống này có thể phát triển ở cả trẻ em và người trưởng thành. Ở trẻ sơ sinh, bệnh thường phát triển trong khoảng 3 – 12 tháng tuổi và thường tự biến mất.
Trẻ em và người lớn mắc chứng này thường cần trị liệu để cải thiện bệnh t́nh. Trẻ sơ sinh mắc bệnh nếu không được chữa trị có thể giảm cân và suy dinh dưỡng nghiêm trọng, từ đó dẫn đến tử vong. Người lớn bị chứng rối loạn này có thể ăn rất ít, đặc biệt là khi đi ăn ngoài. Điều này có thể khiến người bệnh giảm cân và bị thiếu cân.
6. Rối loạn thu nạp thực phẩm
Thu nạp thực phẩm hạn chế/né tránh
Rối loạn thu nạp thực phẩm hạn chế/né tránh (avoidant/restrictive food intake disorder – ARFID) thường phát triển trong thời thơ ấu và có thể tồn tại đến tuổi trưởng thành. Chứng này phổ biến ngang nhau ở nam và nữ. Những người mắc chứng rối loạn ăn uống này thường gặp vấn đề với việc ăn uống do không thích ăn thực phẩm có một số mùi, vị, màu sắc, kết cấu hoặc nhiệt độ nhất định.
Các triệu chứng phổ biến của chứng này là:
•Thiếu hụt chất dinh dưỡng
•Phụ thuộc vào thực phẩm chức năng hay việc cho ăn bằng ống
•Giảm cân hoặc phát triển kém so với những người cùng độ tuổi và chiều cao
•Tránh hoặc hạn chế một số thực phẩm nên không ăn đủ calo hoặc chất dinh dưỡng
•Những thói quen ăn uống ảnh hưởng tới việc giao thiệp xă hội. Ví dụ như người bệnh có thể gặp khó khăn khi đi ăn với người khác
Chứng thu nạp thực phẩm hạn chế/né tránh nghiêm trọng hơn t́nh trạng kén ăn ở trẻ hay việc ăn ít hơn khi lớn tuổi.
Ngoài những chứng rối loạn ăn uống phổ biến trên, bạn vẫn có thể bắt gặp các chứng ít người biết hơn như:
• Rối loạn purging: Những người bị rối loạn purging thường sử dụng các hành vi như nôn mửa, uống thuốc nhuận tràng, uống thuốc lợi tiểu hoặc tập thể dục quá mức để kiểm soát cân nặng hoặc vóc dáng. Tuy nhiên, những người này không mắc chứng ăn uống vô độ.
• Hội chứng ăn đêm: Những người mắc hội chứng này thường xuyên ăn quá mức. Họ thường sẽ ăn khi bị thức giấc giữa đêm.
• Rối loạn ăn uống chuyên biệt khác: Các vấn đề khác với những triệu chứng tương tự như rối loạn ăn uống nhưng không đúng với với bất kỳ loại nào ở trên. Ví dụ như chứng rối loạn ăn uống lành mạnh.
Chứng rối loạn ăn uống lành mạnh là chứng mà bệnh nhân ám ảnh với việc ăn uống lành mạnh đến mức ảnh hưởng tới cuộc sống hàng ngày. Họ có thể bỏ hẳn một nhóm thức ăn nào đó nếu cho rằng nhóm này không lành mạnh. Điều này có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, sụt cân nghiêm trọng, gặp khó khăn khi đi ăn ngoài và căng thẳng về mặt cảm xúc. Những người mắc chứng này không tập trung vào việc giảm cân. Họ đánh giá và định h́nh bản thân thông qua việc ḿnh có ăn uống đúng quy tắc không.
Các chứng rối loạn ăn uống không những ảnh hưởng tới tâm lư người mắc mà c̣n gây hại trực tiếp lên sức khỏe nên bạn cần đến bác sĩ sớm khi nhận thấy
Nhấn vào chia sẻ trên Facebook (Opens in new window)
Chia sẻ trên Skype (Opens in new window)
Bấm để chia sẻ lên LinkedIn (Opens in new window)
Giúp người bị rối loạn ăn uống cách nào?
Chứng rối loạn ăn uống có liên quan đến nhiều yếu tố, mà đa phần là do tâm lư của người bệnh lo ngại về thực phẩm, chế độ ăn uống, luyện tập và cân nặng của bản thân gây nên.
Biểu hiện của rối loạn ăn uống sẽ khác nhau, chẳng hạn như nôn mửa sau khi ăn, ăn uống vô độ, cưỡng lại nhu cầu ăn uống…
Có khoảng 20 triệu phụ nữ và 10 triệu đàn ông ở Hoa Kỳ bị rối loạn ăn uống làm ảnh hưởng đến cuộc sống.
Bệnh thường bắt đầu do khao khát muốn giảm cân nhưng dần dần khi người bệnh bị ám ảnh quá nhiều về chuyện ăn uống th́ nó sẽ trở thành căn bệnh về tâm thần. Rối loạn ăn uống là bệnh có tỷ lệ tử vong cao nhất trong số các bệnh tâm thần.
Rối loạn ăn uống sẽ dẫn đến chán ăn, suy dinh dưỡng, suy kiệt và nhiều hệ lụy nghiêm trọng khác. Theo thống kê, khoảng 10% những người được chẩn đoán mắc bệnh này sẽ tử vong.
Nếu bạn biết ai đó mắc chứng rối loạn ăn uống, hoặc nghi ngờ họ mắc bệnh này, hăy cố gắng giúp đỡ họ. Nhưng bản chất của bệnh rất nhạy cảm, v́ vậy rất khó để bạn biết phải làm ǵ hoặc nói ǵ để giúp người thân của ḿnh.
Hello Bacsi sẽ chia sẻ những lời khuyên hữu ích để hỗ trợ người thân của bạn chống lại rối loạn ăn uống.
Hỏi
giúp đỡ người rối loạn ăn uống
Cách dễ dàng để nhận biết một người bị chứng rối loạn ăn uống là hỏi trực tiếp họ. Hỏi một cách nhẹ nhàng, chân thành và gần gũi sẽ tạo được niềm tin cho bệnh nhân, khiến họ mở lời với bạn và nói ra t́nh trạng của ḿnh.
Người mắc chứng rối loạn ăn uống vẫn có vẻ ngoài rất ổn, thậm chí c̣n rất tốt. Người bệnh cũng thường che giấu về t́nh trạng ăn uống của ḿnh, v́ vậy hăy hỏi trực tiếp, và lắng nghe những chia sẻ của họ.
Lắng nghe
Sau khi bạn hỏi ḿnh có thể giúp đỡ họ bằng cách nào, hăy ngồi lại và thực sự lắng nghe. Tuyệt đối không b́nh luận hay phán xét. Tránh đưa ra các phản ứng về thức ăn, cân nặng hay cơ thể của họ.
Lắng nghe chia sẻ của người bệnh xong, hăy nói cho người đó biết cách bạn giúp họ. Bạn hỏi xem người bệnh có muốn bạn chịu trách nhiệm về việc ăn uống của họ không hay muốn cùng bạn đến gặp bác sĩ tâm lư. Hăy để cho người thân của bạn biết bạn luôn luôn sẵn sàng giúp đỡ.
T́m kiếm giải pháp
Nếu bạn đang bối rối hay do dự và không biết t́m kiếm sự giúp đỡ ở đâu, hăy lên mạng, đến các trung tâm hỗ trợ cộng đồng để hỏi thăm hoặc gặp các bác sĩ tâm lư hoặc các chuyên gia dinh dưỡng để hỏi ư kiến họ.
Ăn uống và hoạt động thể chất là một phần quan trọng trong sức khỏe tổng thể. Tuy nhiên, người mắc chứng rối loạn ăn uống thường thực hiện không tốt những điều trên. Bạn phải làm việc chặt chẽ với bác sĩ và chuyên gia dinh dưỡng để xác định bài tập an toàn cân bằng cũng như thực đơn phù hợp để duy tŕ sức khỏe tối ưu cho người bệnh.
Giúp đỡ các công việc cho người bệnh
Khi một người bạn mắc bệnh hiểm nghèo, bạn nên nấu ăn, dọn dẹp nhà cửa, đưa đón con cái giùm họ. Người mắc chứng rối loạn ăn uống cũng có liên quan rất nhiều đến stress. V́ vậy, hăy giúp đỡ họ các công việc để họ có thời gian thư giăn, nghỉ ngơi và tránh xa căng thẳng.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
