(The Hill) – Tổng thống Donald Trump vào thứ Sáu tiết lộ, ông đang dự tính kư sắc lệnh về di trú trong tháng tới và sẽ mở đường vào quốc tịch cho những người tham gia DACA – Chương tŕnh Hoăn Trục xuất cho Di dân lậu được đưa vào Mỹ khi c̣n nhỏ.
Trong một cuộc phỏng vấn với xướng ngôn viên José Díaz-Balart của hăng truyền h́nh Telemundo, Trump đổ lỗi cho Dân chủ đă quay lưng lại với thoả thuận DACA, và Tối cao Pháp viện vào tháng trước phán quyết chính phủ có quyền chấm dứt chương tŕnh này đă cho ông “quyền lực to lớn.”
“Thoả thuận đă hoàn tất. DACA sẽ ổn thôi. Chúng tôi đưa vào. Nó sẽ ổn. Và tôi trong vài tuần tới sẽ kư dự luật di trú mà nhiều người không biết đến. Quư vị có tin nóng, nhưng tôi sẽ kư một dự luật di trú lớn,” ông Trump nói với Díaz-Balart.
“Đó có phải là một sắc lệnh hay không?” Xướng ngôn viên hỏi.
“Tôi sẽ làm một sắc lệnh lớn. Tôi có quyền tổng thống để làm việc này, và tôi sẽ làm cho DACA có trong đó,” Tổng thống Mỹ đáp. “Nhưng chúng tôi đưa nó vào, và chúng tôi chắc chắn sẽ lấy ra. Chúng tôi đang hiện đang giải quyết vấn đề pháp lư phức tạp, nhưng tôi sẽ kư một dự luật di trú rất lớn như một sắc lệnh, mà Tối cao Pháp viện, bởi v́ quyết định DACA, đă cho tôi quyền làm việc này.”
Khi được hỏi liệu sắc lệnh sẽ cứu trợ tạm thời cho những người tham gia DACA, Tổng thống Mỹ cho hay, phạm vi sẽ rộng lớn hơn nhiều. “Không, những ǵ tôi đang làm là họ sẽ nằm trong một dự luật di trú to lớn hơn nhiều. Đây sẽ là dự luật rất lớn, rất tốt, và dự luật đúng đắn, và sẽ có DACA, và tôi nghĩ mọi người sẽ rất vui,” ông Trump nói. “Một trong những khía cạnh của dự luật sẽ là DACA. Chúng tôi sẽ có đường nhập tịch,” Trump nói thêm.
Hiện chưa rơ liệu Tổng thống có có thể cho di dân lậu, trong trường hợp này là những người tham gia DACA, t́nh trạng di trú hợp pháp vĩnh viễn với con đường nhập tịch hay không.
Khi cựu Tổng thống Obama tạo ra chương tŕnh này qua một văn kiện ghi nhớ của Bộ Nội An vào năm 2012, ông bị chỉ trích đă lạm quyền hành pháp, mặc dù DACA chỉ tạm thời hoăn trục xuất và cấp giấy phép làm việc cho một số di dân lậu được đưa vào Mỹ khi c̣n nhỏ hay c̣n gọi Dreamers nếu họ đáp ứng được một loạt điều kiện.
Vào năm 2017, sau khi nhậm chức, Trump huỷ bỏ văn kiện trên, cho Quốc hội thời hạn 6 tháng thông qua dự luật thay thế DACA, dẫn tới một loạt hoạt động lập pháp cuối cùng rơi vào bế tắc, v́ Toà Bạch Ốc đặt dấu chấm cho thoả thuận đảng phái yếu ớt.
Dự luật đó được thay thế bằng dự luật của Cộng hoà dẫn, trong đó có những điều khoản mà Dân chủ không chấp nhận như giảm đáng kể chương tŕnh bảo lănh thân nhân, và chương tŕnh thị thực đa dạng.
Thương lượng bị đổ vỡ hoàn toàn sau khi huỷ bỏ DACA bị toà các cấp ngăn chặn, thủ tục kéo dài 2 năm trời trước khi Tối cao Pháp viện ra phán quyết.
Dưới con mắt của ông Trump, Dân chủ phá vỡ thoả thuận, rời bàn đàm phán sau khi thoả thuận bị Toà Bạch Ốc đặt dấu chấm hết.
Nhưng Tổng thống Mỹ cảm thấy ông được phán quyết của Tối cao Pháp viện chắp thêm quyền lực, khi Chánh thẩm John Roberts khẳng định hành pháp có quyền xoá DACA, nhưng thủ tục hợp pháp đă không được tuân thủ trong sắc lệnh năm 2017.
“Nếu nh́n vào phán quyết của Tối cao Pháp viện, họ cho Tổng thống quyền hạn to lớn khi nói rằng anh có thể nhận vào, trong trường hợp này, 700 ngàn người, v́ vậy họ cho nhiều quyền lực,” ông Trump nói.
“Dựa vào quyền lực mà họ cho, tôi sẽ làm dự luật di trú. Một trong những mặt của dự luật mà anh sẽ rất vui, và nhiều người khác cũng vậy, có cả tôi và nhiều người Cộng hoà, nhân tiện, đó là DACA. Nó sẽ cho họ con đường nhập tịch.”
Hương Giang (The Hill)