Tôi bắt đầu tiết dạy của ḿnh bằng việc cám ơn một cô bé Lớp 1 v́ đă chia sẻ với tôi một thông điệp rất dễ thương trên huy hiệu nhỏ trên áo của cô bé. Thông điệp đó như thế này: “Trường học là nơi để thể hiện ḷng tốt”. Thông điệp này đă khiến tôi thay đổi kế hoạch của bài giảng ngày hôm đó. Thay v́ chia sẻ về những điều khiến ta biết ơn, tiết học đă được thay đổi để nói về những điều các em yêu thích về nhà trường.
Lấy ư tưởng từ quyển truyện tranh thiếu nhi “Sao lại gọi đó là t́nh yêu?” (Davide Cali & Anna Laura Cantone), tôi vẽ h́nh một trái tim to trên bảng, ở giữa có cụm từ: “Trường học là nơi …” và yêu cầu các em nhắm mắt suy nghĩ về một điều mà các em nghĩ về nhà trường và hoàn thành câu trên. Sau đó các em chia sẻ suy nghĩ của ḿnh với cả lớp, các ư sau không được trùng lặp với những ư đă chia sẻ trước. Các câu trả lời của các em đều bắt đầu bằng cụm từ tôi đă cho. Các câu trả lời đại khái là như thế này: “Trường học là nơi yêu thương; chia sẻ; học kiên nhẫn; thể hiện sự tự lập; vui vẻ; hạnh phúc; nghịch ngợm; học là chính ḿnh; học lắng nghe; và học can đảm v.v.
Tôi ngạc nhiên và thật vui v́ sự trong sáng đơn sơ nhưng cũng chứa đựng cả sự sâu sắc của các em. Những ǵ trao đổi trong tiết học đầu ngày này đă ảnh hưởng tích cực đến tâm lư học tập và vui chơi của các em. Suốt ngày hôm đó, các em đă làm việc rất hiệu quả trong tất cả các tiết học và các sinh hoạt vui chơi, nghệ thuật. Các em thường xuyên nói và thể hiện những ǵ các em đă chia sẻ vào đầu ngày với nhau. Tôi cũng đem ư tưởng này để dạy trong các tiết học với các học sinh Lớp 2 – 6. Tất cả đều đem lại kết quả tích cực.
Thật ra các suy nghĩ này thể hiện quan điểm và thái độ sống. Việc làm thế nào đưa các khái niệm này vào trong các bài dạy và thúc đẩy việc thực hành nó một cách tự nhiên th́ ở mỗi quốc gia, mỗi hệ thống giáo dục sẽ có cách giảng dạy và thực hiện khác nhau. Ngoài xă hội cũng thế, mỗi tổ chức xă hội hay mỗi cộng đồng, hội nhóm cũng sẽ có những cách phổ biến và thực hành quan điểm sống khác nhau. Ở Việt Nam, một người bạn của tôi đang dạy học ở một trường trung học cho biết, đây là những đề tài của môn đạo đức, nhưng chỉ được dạy phần khái niệm mà thôi.
Mark Victor Hansen là người được biết đến nhiều qua bộ sách Súp gà cho tâm hồn. Ông cũng được biết đến như một hiện tượng v́ bộ sách này của ông đă xuất bản hơn 500 triệu bản và được dịch ra hơn 54 thứ tiếng (Time Magazine). Mark cho rằng quan điểm sống của bạn thế nào th́ thế giới và cuộc sống của bạn là thế ấy. Nó chính là nền tảng cho thành công cũng như thất bại của bạn. Tuy vậy, ông cũng khẳng định rằng, dù quan điểm sống của bạn điều khiển bạn, nhưng bạn cũng chính là người có thể điều khiển nó, nếu bạn luyện tập. Có lẽ đó chính là lư do mà bộ sách Súp gà cho tâm hồn đă ra đời để hy vọng những thông điệp tốt đẹp trong đó sẽ được người ta đọc, suy ngẫm và thấm vào trong cuộc sống của họ, rồi thể hiện qua hành động đối nhân xử thế của bản thân.
Vậy, quan điểm sống ảnh hưởng như thế nào trên cách mà cá nhân bạn thể hiện và cách người khác thấy nơi bạn hay nhận xét về công việc của bạn?
Quan điểm sống của bạn sẽ có thể được nhận thấy thứ nhất là qua sự thể hiện bằng nụ cười hay sự cáu gắt nơi bạn, tức là vẻ mặt của bạn. Thứ hai là nơi giọng điệu của bạn, ví dụ như cách bạn lên xuống giọng khi tṛ chuyện sẽ cho biết bạn thân thiện, nhiệt t́nh hay sự hằn học bên trong lời nói của bạn. Thứ ba là do thái độ của bạn đối với công việc, ví dụ bạn là người luôn cẩn trọng hay cẩu thả trong công việc được giao, sản phẩm được bạn tạo ra – từ việc nhỏ nhất, tầm thường nhất cho đến việc to lớn hay quan trọng – đều sẽ cho người khác nhận ra thái độ làm việc của bạn có nhiệt tâm hay chỉ làm cho xong.
Trong cuộc sống, rất nhiều khi ta nhận thấy rằng cách mà ta nh́n nhận về cuộc sống và công việc, cả tiêu cực và tích cực, đều có ảnh hưởng cách này cách khác đến hiệu quả giao tiếp, hiệu quả công việc, sự hạnh phúc hay bất hạnh và sự hài ḷng hay thất vọng của ta với cuộc sống và với công việc đó. Nó cũng ảnh hưởng đến sức khoẻ tâm, thể, lư và cả h́nh ảnh của ta trong mắt người khác nữa. Người khác sẽ vui vẻ hay không khi làm việc với ta cũng đều do quan điểm sống của ta và cách mà ta thể hiện nó. Đôi khi chỉ nh́n vào cách ta đối xử với cây cỏ hoa lá, người khác đă có thể thấy tin tưởng và cất nhắc ta trong công việc.
Ở Việt Nam người ta gọi tên điều này là tự kỷ ám thị. Đây cũng là cách hiểu nôm na về cách thực hành quan điểm sống. Đó là cách bạn tự tâm niệm, tự thôi miên bản thân về điều ǵ đó để khuyến khích bản thân đạt được nó. Kết quả của sự tâm niệm này là tốt hay xấu phụ thuộc vào điều bạn tâm niệm là tích cực hay tiêu cực. Tuy nhiên, thực hiện tất cả điều này mà không dựa trên tính thực tế mà ảo tưởng quá nhiều đều có thể đưa đến bệnh lư.
Nghiên cứu về những quan điểm tiêu cực để xem chúng xuất phát từ đâu, Mark Victor Hansen cũng nhận thấy rằng hệ quả của những bi quan, yếm thế và thất bại trong công việc rất nhiều khi được bắt nguồn từ chính cách mà con người ta tự kỷ ám thị về những điều tiêu cực. Cách mà họ cứ suy nghĩ măi và không chịu ra khỏi những suy nghĩ tiêu cực. Cho đến một lúc những suy nghĩ ấy trở thành một phần của nhận thức, một phần cá tính, một phần thói quen và cách hành xử của bạn. V́ bạn đă ‘sống’ với nó quá lâu đến nỗi không hề hay biết ‘nó’ là ḿnh và ḿnh là ‘nó’. Việc ǵ đến ắt phải đến, cách bạn sống hôm nay là kết quả của bạn ngày mai.