Nữ Diva Thanh Lam sinh ra và lớn lên trong một gia đ́nh có truyền thống nghệ thuật tại thủ đô Hà Nội. Cô là con gái của nhạc sĩ Thuận Yến và nghệ sĩ nhạc dân tộc - NSƯT Thanh Hương nên từ lúc 3 tuổi, Thanh Lam đă được cha dạy hát và nghe đàn piano.
Năm 7 tuổi, mẹ dạy cho cô chơi đàn thập lục, tập hát các bài dân ca Việt Nam. Năm 1978, khi mới 9 tuổi, Thanh Lam được tuyển chọn vào Nhạc viện Hà Nội theo học môn đàn tỳ bà hệ sơ cấp 11 năm, đồng thời tham gia ca hát trong đội "Chim sơn ca" của Đài Tiếng nói Việt Nam và đội Họa Mi Cung Văn hóa Thiếu nhi Hà Nội.
Ngay từ nhỏ, nữ Diva đă chứng tỏ được năng khiếu nghệ thuật khi liên tục xuất hiện trên các sân khấu lớn của Thế giới. Năm 12 tuổi, cô một ḿnh đi dự Festival thiếu nhi ở Đức. Năm 15 tuổi, Thanh Lam tham gia biểu diễn tại Festival Thanh niên Thế giới 1984. Năm 1989, ca sĩ Thanh Lam đoạt giải “ ca sĩ được yêu thích nhất” tại Festival âm nhạc Havana - Cuba.
Năm 1991, Thanh Lam tiếp tục giành được giải thưởng lớn trong cuộc thi “đơn ca chuyên nghiệp toàn quốc”. Ngay đêm chung kết cô đă thể hiện ca khúc Giọt nắng bên thềm và Chia tay hoàng hôn. Kết quả là cô đạt điểm kỷ lục từ ban giám khảo với 6 con điểm 10.
Từ 1997 – 2001, Thanh Lam vinh dự nhận giải Top 10 ca sĩ yêu thích nhất của Làn Sóng Xanh. Những ca khúc từng lọt top và giúp cô nhận giải ca sĩ yêu thích nhất như: Cho em một ngày, Giọt nắng bên thềm, Hoa tím ngoài sân Khát vọng, Bên em là biển rộng, Chiều xuân, Hát với chú ve con, Không thể và có thể, Ngồi hát ca bềnh bồng, Chia tay hoàng hôn, Em và tôi, Một ngày mùa đông, Hoa cỏ mùa xuân…
Sinh ra trong cái nôi nghệ thuật, lại sở hữu giọng hát đầy nội lực nên chẳng bao lâu sau khi hoạt động nghệ thuật nghiêm túc, Thanh Lam đă trở thành một trong những tên tuổi có tầm ảnh hưởng lớn của làng nhạc Việt Nam, gặt hái không biết bao nhiêu giải thưởng. Cô được biết đến với danh xưng là 1 trong 4 Diva của làng nhạc Việt cùng với Hồng Nhung, Mỹ Linh và Trần Thu Hà. Thanh Lam cũng được xem là người đă mở đường định hướng cho nền nhạc nhẹ Việt Nam vào những năm 1990.
Thanh Lam từng được báo chí, khán giả gọi là “Nữ hoàng nhạc nhẹ”. Ngay từ những lần đầu tiên đứng trên sân khấu, giọng hát truyền cảm và đầy nội lực của Thanh Lam đă giúp tất cả những người làm chuyên môn và những khán thính giả được nghe một giọng hát tuyệt vời.
Cô sở hữu một giọng Nữ trung vô cùng mạnh mẽ và có kỹ thuật thanh nhạc vô cùng tốt. Vào năm 2007, Thanh Lam vinh dự được nhà nước phong tặng danh hiệu nghệ sĩ ưu tú - đây là danh hiệu đầu tiên trao tặng cho nữ ca sĩ hát tự do.
Giờ đây sau hơn 20 năm, cô vẫn là một trong những ca sĩ nữ đẳng cấp và cá tính nhất của làng nhạc Việt Nam, kể cả trong âm nhạc và trong cuộc sống. Nữ ca sĩ gặp nhiều đổ vỡ trong cuộc sống riêng, nhưng trong âm nhạc, dường như cô chưa bao giờ thất bại, bằng chứng là cho đến giờ, cô vẫn giữ một vị trí vững chắc trong ḷng khán giả yêu nhạc Việt.
Nhắc đến con đường nghệ thuật đầy huy hoàng của Diva Thanh Lam th́ không thể không nhắc đến gia đ́nh cô. Được thừa hưởng tài năng âm nhạc từ bố và nhan sắc mặn mà từ mẹ, điều này giúp Thanh Lam ngày càng thành công trên con đường nghệ thuật. Được biết, cha cô là nhạc sĩ Thuận Yến, mẹ nghệ sĩ đàn dân tộc Thanh Hương, em trai là DJ Trí Minh.
Bố của Thanh Lam - cố nhạc sĩ Thuận Yến nổi tiếng với những ca khúc đầy tính trữ t́nh. Ông tên thật là Đoàn Hữu Công, sinh năm 1935, quê ở Duy Xuyên, Quảng Nam. Nam nhạc sĩ là một trong những cây đại thụ của làng nhạc Việt Nam. Ông đă để lại những tác phẩm âm nhạc giá trị, những ca khúc khó quên, với giai điệu c̣n măi với thời gian.
Trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, ông có nhiều sáng tác cổ động tinh thần kháng chiến như: Ba lô ta buộc cho chặt, Vành lá ngụy trang rất xanh, Hát mừng quê ta giải phóng, Mỗi bước ta đi, Bài ca tiếp vận, Mỗi ḍng thư Bác sáng ngời niềm tin… Đặc biệt bài hát Người mẹ miền Nam tay không thắng giặc được phổ biến nhanh chóng ở cả hai miền Nam, Bắc, đến nay vẫn là ca khúc cách mạng đi cùng năm tháng.
Thanh Lam là trái ngọt đầu tiên của mối t́nh sâu đậm giữa nghệ sĩ Thanh Hương và nhạc sĩ Thuận Yến. Cô chào đời ngay giữa rừng Trường Sơn. V́ chiến tranh, Thanh Lam theo mẹ ra miền Bắc, c̣n bố tiếp tục ra ở lại chiến trường. Năm 2 tuổi, cô mới biết mặt cha. Vài năm sau đó, em trai Trí Minh ra đời.
Nhạc sĩ Thuận Yến có hơn 500 ca khúc, nhạc sĩ Thuận yến thành công cả ở 3 mảng đề tài: Ca khúc cách mạng, ca khúc viết về Bác Hồ và t́nh ca. Những ca khúc viết về Chủ tịch Hồ Chí Minh như: Bác Hồ một t́nh yêu bao la, Miền Trung nhớ Bác, Vầng trăng Ba Đ́nh, Người về thăm quê... là những bài hát quen thuộc của bao thế hệ người dân Việt Nam.
Không chỉ thành công ở ḍng nhạc cách mạng, nhạc sĩ Thuận Yến c̣n ghi dấu ấn trong ḍng nhạc trữ t́nh bằng những ca khúc rất hay về t́nh yêu như: Chia tay hoàng hôn, Đi trong hương tràm, Khát vọng, T́nh yêu không lời, Em tôi, Th́ thầm với ḍng sông,...
Mẹ Thanh Lam là NSƯT đàn dân tộc Thanh Hương. Bà là một nghệ sĩ tài sắc vẹn toàn của âm nhạc dân tộc Việt Nam. Thời niên thiếu, mẹ Thanh Lam cũng theo học tại Nhạc viện Hà Nội. Tại đây, NSƯT Thanh Hương nổi tiếng là cô sinh viên có vẻ đẹp rung động ḷng người với đôi mày lá liễu, nét thanh tú sáng bừng trên gương mặt. Bà được mệnh danh là “Hoa khôi Nhạc viện” thời bấy giờ. Ngoài có một sự nghiệp nghệ thuật đầy tự hào, trong gia đ́nh, nghệ sĩ Thanh Hương cũng là điểm tựa, hậu phương vững chắc cho chồng và các con.
Em trai Thanh Lam được biết là một nghệ sĩ giàu sức sáng tạo trong làng âm nhạc. DJ Trí Minh từng tốt nghiệp Nhạc viện Hà Nội, sau đó theo đuổi ḍng nhạc điện tử và gây được tiếng vang với những chuyến lưu diễn quốc tế, chương tŕnh nghệ thuật lớn trong nước.
Anh cũng chính là nhà sáng lập Liên hoan Âm thanh Hà Nội, mang về Việt Nam những DJ kiêm nhà sản xuất tài năng như Chí Thiện, Chí Thanh, Thylacine, Chris Brown (nghệ sĩ nhạc điện tử)… cùng các nghệ sĩ Vơ Vân Ánh (đàn tranh), Nguyễn Hồng Nhung.
Trước khi kết hôn với nhạc sĩ Quốc Trung vào năm 1991, Thanh Lam từng có một cuộc hôn nhân chóng vánh ở tuổi 19 và trải qua sự non nớt của lần đầu làm mẹ. Cuộc sống làm mẹ, làm vợ ở cái tuổi c̣n non nớt ấy khiến cô không thể giữ nổi cuộc hôn nhân của ḿnh, nên một thời gian ngắn đă đổ vỡ.
Năm 1991, ca sĩ Thanh Lam lập gia đ́nh với nhạc sĩ Quốc Trung. Không chỉ là vợ chồng, họ c̣n là một cặp đôi trong âm nhạc. Hai người đi bên nhau, đồng hành và hỗ trợ đối phương để cùng gặt hái được những đỉnh cao trong âm nhạc suốt thập kỉ 90. Trong nhiều năm chung sống, cặp đôi sinh được 2 người con là: Thiện Thanh (sinh năm 1996) và Đăng Quang (sinh năm 1998). Sau đó 2 người người quyết định ly hôn sau 10 năm gắn bó.
Dù đă ly hôn nhưng cặp đôi có cách ứng xử rất văn minh, họ coi nhau như những người bạn, những người đồng nghiệp và cùng chung tay chăm sóc hai con thật tốt.
Sau khi chia tay Quốc Trung, nữ Diva vẫn tiếp tục yêu, nhưng những cuộc t́nh đó đều không có cái kết viên măn. Măi tới khi đă bước vào độ tuổi 50, cô mới chính thức t́m được hạnh phúc của cuộc đời ḿnh bên bác sĩ Bùi Tiến Hùng. Nam bác sĩ hiện đang làm bác sĩ, là giám đốc chuyên môn của một bệnh viện mắt quốc tế tại Hà Nội.
Nữ Diva và vị hôn phu gặp nhau thông qua sự giới thiệu của một người bạn và lúc ấy Thanh Lam là bệnh nhân đến mổ mắt. Theo lời tâm sự từ nam bác sĩ th́ ban đầu anh chỉ ṭ ṃ v́ cô là người nổi tiếng và không có ư định xây dựng mối quan hệ nghiêm túc, lâu dài. Nhưng sau nhiều lần tṛ chuyện, anh cảm nhận Thanh Lam là người phụ nữ thú vị. Khi nghe Thanh Lam kể về những ǵ đă qua trong cuộc đời ḿnh, anh thấy xót xa. Ở bên nhau, bác sĩ nhận ra đằng sau vẻ ngoài mạnh mẽ mà ai cũng thấy ở Thanh Lam là sự yếu đuối khiến anh muốn che chở.
Sau thời gian đồng hành, cặp đôi quyết định tổ chức lễ dạm ngơ vào năm 2023. Bác sĩ Tiến Hùng là người ngỏ ư trước và may mắn được người thân ủng hộ. Khi được hỏi về kế hoạch tổ chức đám cưới, bác sĩ: “Bạn bè tôi cũng hỏi rồi. Tôi có kế hoạch rồi, chắc là sang đến năm sau".
Hiện tại, Thanh Lam có cuộc sống viên măn bên vị hôn phu và mẹ ruột và các con. Kể về các con, Thanh Lam không giấu nỗi niềm hạnh phúc và tự hào. Cô con gái đầu sống ở Úc và đă sinh con. Cô con gái thứ 2 tên Thiện Thanh đă lập gia đ́nh và đi theo con đường giảng dạy âm nhạc.
C̣n cậu út Quang Đăng là một trong những tài năng piano trẻ, được công chúng ghi nhận. 2 lần Đăng Quang đoạt huy chương vàng tại Hàn Quốc. Một lần đoạt giải tài năng trẻ dưới 13 tuổi tại Ư. Nguyễn Đăng Quang c̣n được vinh danh là công dân trẻ tiêu biểu của Thủ đô Hà Nội.