Phó Tổng thống Mỹ Harris đang công du dài ngày đến 3 quốc gia châu Phi gồm Ghana, Tanzania và Zambia. Chuyến công du được đánh giá là bước tiếp theo nhằm hiện thực hóa chiến lược tăng cường quan hệ với châu Phi của chính quyền Tổng thống Biden, vốn được tăng tốc hồi tháng 12/2022 với Thượng đỉnh Mỹ-châu Phi.
Mỹ và châu Phi đều đặt nhiều kỳ vọng vào chuyến thăm này khi đây được xem là một phần trong cam kết của Tổng thống Joe Biden trong Hội nghị thượng đỉnh Mỹ châu Phi vào cuối năm 2022, “Mỹ sẽ đặt cược toàn bộ vào châu Phi”.
Tuy nhiên, với bối cảnh địa chính trị đã có nhiều thay đổi so với chuyến thăm của cựu Tổng thống Mỹ Obama cách đây đúng 10 năm, chuyến thăm của bà Harris được dự báo đối mặt không ít thách thức.
Chuyến công du với nụ cười và những tờ séc nặng ký
Có thể thấy rằng điều quan trọng nhất trong hành trang mà Phó Tổng thống Kamala Harris mang đi trong chuyến viếng thăm lần đầu tiên này chính là “cam kết lâu dài” của Mỹ đối với lục địa đen. Mặc dù đây là chuyến thăm chính thức cấp cao nhất đến khu vực nhưng không phải là lần đầu tiên Chính quyền Tổng thống Biden cử các quan chức cấp cao đến khu vực này.
Trước đó, Đệ nhất phu nhân Jill Biden và hàng loạt các quan chức Mỹ như Bộ trưởng Tài chính Janet Yellen, Ngoại trưởng Antony Blinken, Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Linda Thomas-Greenfield cũng đã thực hiện nhiều chuyến công du đến các nước khu vực. Dự kiến, vào cuối năm nay, Tổng thống Mỹ Biden cũng có kế hoạch thăm chính thức châu Phi. Chính vì thế, bản thân chuyến thăm của Phó Tổng thống cũng nhằm mục đích chứng minh rằng chương trình nghị sự của Mỹ đối với khu vực là ổn định và chắc chắn.
Điều thứ hai trong hành trang của bà Harris là những khoản viện trợ khổng lồ cho khu vực. Ngay trước thềm chuyến thăm, Mỹ đã tuyên bố khoản viện trợ trị giá 100 triệu USD để hỗ trợ các nước giải quyết quan ngại về an ninh khu vực cũng như cam kết tăng cường viện trợ trong nhiều sáng kiến khác. Ngay trong chặng dừng chân tại Ghana, bà Harris cũng tuyên bố sẽ đưa khoản viện trợ trị giá 139 triệu USD cho nước này vào ngân sách năm tài khóa 2024. Đây là những động thái của chính quyền Tổng thống Biden nhằm đáp ứng những nhu cầu ưu tiên nhất hiện nay của các nước khu vực.
Và điều thứ ba, không thể thiếu là các cam kết của Mỹ củng cố quan hệ đối tác trên khắp châu Phi và thúc đẩy những nỗ lực chung về an ninh và thịnh vượng kinh tế. Theo giới chức Mỹ, các cam kết lần này không giống như trước đây, khi là các cam kết về quan hệ đối tác, không phải là việc Mỹ có thể làm gì cho châu Phi mà là việc Mỹ có thể làm gì với châu Phi. Cụ thể hơn, đó không phải là mối quan hệ áp đặt các giải pháp, không chỉ là viện trợ nước ngoài hay hỗ trợ nhân đạo mà là đầu tư lẫn nhau, tăng trưởng kinh tế cùng nhau với quan hệ đối tác sáng tạo và kết nối sâu sắc.
Sứ mệnh cài đặt lại quan hệ với châu Phi không dễ dàng
Vấn đề đầu tiên mà Phó Tổng thống Mỹ phải đối mặt chính là chủ nghĩa hoài nghi của châu Phi. Trong lịch sử, Mỹ thường can dự của vào châu Phi thông qua các nước có vai trò quan trọng và nền kinh tế mạnh trong khu vực để duy trì ổn định và phát triển kinh tế.
Về chính sách chung, Mỹ thường coi các nước châu Phi như những trường hợp “làm từ thiện” và xu hướng này thể hiện rõ nét nhất dưới thời kỳ chính quyền Tổng thống Trump. Không chỉ phớt lờ lục địa đen, Tổng thống Trump còn nhiều lần chê bai các nước khu vực với những từ ngữ không mấy tốt đẹp về mặt ngoại giao. Giới quan sát cũng cho rằng, chuyến thăm của bà Harris dù có thành công đến mức nào thì cũng khó có thể nhanh chóng sửa chữa quan hệ với châu Phi và xây dựng mối quan hệ ổn định và tốt đẹp trong một sớm một chiều.
|