Hơn bốn thập kỷ sau, đây vẫn là vụ tai nạn thảm khốc nhất lịch sử ngành hàng không, khiến 583 người thiệt mạng, hàng chục người bị thương và hàng ngh́n người bị chấn thương tâm lư suốt đời.
Sau vài giờ bị tŕ hoăn, hành khách trên chiếc máy bay Pan Am 1736 cuối cùng cũng chuẩn bị được cất cánh. Chỉ vài phút nữa là họ sẽ có chuyến du ngoạn đáng mong đợi trên biển Địa Trung Hải.
Chiếc máy bay Pan Am đang từ từ di chuyển xuống đường bằng duy nhất của sân bay Tenerife th́ hành khách đột ngột thấy chiếc máy bay rẽ hướng sang trái. Tưởng rằng vô t́nh đi lệch khỏi đường, hoá ra khi ấy ở khoang lái, cơ trưởng Victor Grubbs và cơ phó Robert Bragg đang cố gắng hết sức để lái máy bay rẽ ngang.
Họ đă thấy điều kinh hoàng xuất hiện trước mắt. Một chiếc máy bay KLM 747 đang lao thẳng xuống đường băng từ phía đối diện. Cơ trưởng Grubbs và phi hành đoàn cố gắng hết sức để tránh đường, cho dù phải lao ra băi cỏ.
Nhưng họ đă không làm được.
Ngày 27/3/1977, vào lúc 5h06 chiều theo giờ địa phương, chiếc Pan Am 1736 và KLM 4805 đă va chạm mạnh trên đường băng của Sân bay Los Rodeos ở Quần đảo Canary. Hơn bốn thập kỷ sau, đây vẫn là vụ tai nạn thảm khốc nhất lịch sử ngành hàng không, khiến 583 người thiệt mạng, hàng chục người bị thương và hàng ngh́n người bị chấn thương tâm lư suốt đời.
Một bức ảnh được chụp ngay trước vụ tai nạn cho thấy chiếc Pan Am 1736 đỗ ngay sau chiếc KLM 4805. Ảnh: HistoryNet
Làm thế nào mà vụ va chạm giữa hai chiếc 747 tưởng như hy hữu lại có thể xảy ra?
Trong suốt những năm sau này, phần lớn dư luận đổ lỗi cho cơ trưởng Jacob van Zanten của chiếc KLM. Nhưng đằng sau, hàng loạt sai lầm và sự trùng hợp đáng kinh ngạc đă dẫn đến thảm hoạ này.
Ban đầu, hai chiếc máy bay đều không có lịch tŕnh đến Tenerife, chứ chưa nói đến trên cùng một đường băng trong cùng một thời điểm. Cả hai đều chở hành khách đến nghỉ tại Đảo Grand Canary. Nhưng trước khi hai chiếc 747 hạ cánh xuống đảo, một nhóm khủng bố đă đánh bom nhà ga sân bay Las Palmas của Grand Canary. V́ thế, tất cả các chuyến bay đến đảo đều bị hoăn và chuyển hướng đến Tenerife gần đó.
Để giết thời gian, cơ trưởng Grubbs đă cho 380 hành khách trên chiếc Pan Am tham quan buồng lái của chiếc 747. Theo đoạn ghi âm được phục hồi sau tai nạn, ông Grubbs không hiểu v́ sao họ phải hạ cánh, trong khi máy bay có thể duy tŕ trên không v́ c̣n nhiều nhiên liệu. Đây cũng được coi là một sự trùng hợp, v́ nếu Pan Am tiếp tục bay, tai nạn đă không xảy ra.
Trong khi đó, 234 hành khách trên chiếc KLM rời máy bay và xuống nhà ga Tenerife. Cơ trưởng Van Zanten quyết định tiếp nhiên liệu cho máy bay. Nhưng trớ trêu thay, ngay khi bắt đầu đổ nhiên liệu th́ sân bay hoạt động trở lại. Chiếc KLM đành nằm im chờ. Nhưng chiếc Pan Am lại đỗ ngay phía sau máy bay KLM. V́ kích cỡ quá lớn, nó không thể vượt lên để cất cánh trước.
Chiếc KLM lúc này có thêm nhiên liệu nên nặng hơn, cần chạy đường băng dài hơn để cất cánh. Thảm hoạ lúc này chỉ c̣n cách vài phút.
Trong khi đó, sương mù bắt đầu dày đặc, tầm nh́n giảm xuống nhanh chóng.
Trước 5h chiều, trung tâm điều khiển cho phép KLM khởi động động cơ và đi vào đường băng. V́ lỗi kỹ thuật trong liên lạc giữa các phi hành đoàn và trung tâm điều khiển, chiếc Pan Am đă bỏ lỡ lối ra, c̣n chiếc KLM quay đầu 180 độ chạy trên chính đường băng có chiếc Pan Am đang di chuyển. Và sân bay này không có radar mặt đất.
“Chuẩn bị cất cánh. Tôi sẽ gọi cho anh”, giọng nói bên phía trạm kiểm soát trở thành câu nói bị hiểu lầm tai hại nhất lịch sử ngành hàng không. Cơ trưởng Van Zanten chỉ nghe thấy mỗi từ “cất cánh”. Khi KLM tăng tốc, cơ phó Schreuder có hỏi lại: “Pan Am c̣n trên đường băng không?” nhưng Van Zanten đă không nghe rơ những giây phút quư giá cuối cùng.
Điều kinh hoàng đă xảy ra khi chiếc máy bay Pan Am bất ngờ xuất hiện sau màn sương mù. Van Zanten cố gắng hết sức để máy bay cất cánh lên không trung nhưng bất thành. Đuôi máy bay đă cà thành rănh sâu 20 m trên đường băng. Vụ va chạm khiến toàn bộ hành khách trên máy bay KLM 4805 và hầu hết người trên Pan Am 1736 thiệt mạng.
Khung cảnh bên ngoài máy bay vô cùng hỗn loạn, ngọn lửa cuồn cuộn và những cột khói đen khổng lồ bốc lên từ chiếc máy bay Pan Am. Đống đổ nát của KLM 4805 ch́m trong biển lửa cách đường băng 365 m. Mặc thương tích của bản thân, phi hành đoàn của Pan Am và bốn thành viên khoang lái c̣n sống sót đă cố gắng hết sức để hướng dẫn những hành khách c̣n sống đến nơi an toàn.
Trong những năm sau vụ tai nạn ở Tenerife, chính quyền của ḥn đảo đă hoàn thành một sân bay mới có radar mặt đất. Cũng từ sau thảm hoạ Tenerife, ngành hàng không quốc tế đă thay đổi măi măi để ngăn chặn một thảm hoạ khác tương tự.
VietBF@ Sưu tập