Ung thư ṿm họng là bệnh lư ác tính phát sinh từ các tế bào ở vùng ṿm họng - phần cao nhất của hầu họng, ngay phía sau của mũi. Nam giới mắc bệnh nhiều hơn nữ giới, với tỷ lệ gấp từ 2-3 lần.
Những tác nhân gây ung thư ṿm họng
- Virus Epstein-Barr (EBV): Dựa trên sự tăng cao của kháng huyết thanh anti-EBV có trong máu của các bệnh nhân ung thư ṿm họng và sự có mặt của ADN virus trong nhân các tế bào ung thư có thể thấy được vai tṛ quan trọng của virus này trong nguyên nhân gây bệnh.
- Yếu tố môi trường: Thức ăn giàu các chất nitrosamine (thịt muối, thịt hun khói….) dễ bay hơi là một tác nhân sinh ung thư đă được biết tới, gây ung thư biểu mô mũi, xoang trên thực nghiệm.
- Bất thường nhiễm sắc thể: Các nghiên cứu về biến đổi di truyền ở những bệnh nhân ung thư ṿm mũi họng đă phát hiện những tổn thương trên các nhiễm sắc thể 3p, 9p, 11q, 13a, 14q và 16q có ảnh hưởng tới vùng chứa các gen ức chế h́nh thành u.
Dấu hiệu cảnh báo ung thư ṿm họng
Các dấu hiệu của ung thư ṿm họng có thể khó xác định trong giai đoạn đầu của bệnh do nhiều triệu chứng liên quan với các bệnh lư tai mũi họng thông thường nên người bệnh và thầy thuốc dễ chủ quan và bỏ qua.
Dưới đây là các dấu hiệu của ung thư ṿm giai đoạn sớm:
- Đau đầu: Thường đau nửa đầu âm ỉ, có lúc đau thành cơn, dễ nhầm với các bệnh lư thần kinh và mạch máu năo.
- Ù tai: Khi ung thư ṿm họng xâm lấn gây tắc ṿi nhĩ, người bệnh thường xuyên bị ù tai một bên, có cảm giác như tiếng ve kêu bên trong tai.
- Ngạt mũi: dấu hiệu này xuất hiện tăng dần, ban đầu người bệnh sẽ bị ngạt một bên mũi, ngạt từng lúc một và kèm theo triệu chứng x́ mũi ra máu, chảy máu cam.
- Nổi hạch cổ: Hay gặp nhất là hạch góc hàm, đặc điểm nổi bật là hạch nhỏ, chắc, không đau thường t́nh cờ phát hiện.
Các triệu chứng được liệt kê ở trên rất dễ nhầm lẫn với các bệnh lư thông thường khác. Tuy nhiên, chú ư kỹ một chút người bệnh có thể phân biệt được một đặc điểm chung của bệnh ung thư ṿm họng là các dấu hiệu thường xuất hiện ở một bên và nặng dần theo thời gian, sử dụng điều trị thuốc vẫn không khỏi.
Khi có các dấu hiệu trên ở người có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư ṿm họng, cần đến khám bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng, để nội soi ṿm họng kiểm tra phát hiện sớm. Đồng thời, bệnh nhân cần khám bác sĩ chuyên khoa ung thư để được tư vấn về chẩn đoán và điều trị.
Ung thư ṿm họng được điều trị như thế nào?
Ung thư ṿm họng được chẩn đoán dựa vào các triệu chứng lâm sàng, soi ṿm họng, khám hạch kết hợp với các xét nghiệm tế bào học, mô bệnh học tại ṿm hoặc tại hạch. Tại Việt Nam, phần lớn các trường hợp ung thư ṿm mũi họng được chẩn đoán ở giai đoạn muộn sau khi có triệu chứng đầu tiên từ 6 tháng đến 1 năm.
Sau khi được phát hiện, ung thư ṿm họng có thể được điều trị bằng các phương pháp sau:
Xạ trị
Theo bác sĩ Bệnh viện K Trung ương (Hà Nội), đối với ung thư ṿm họng giai đoạn sớm xạ trị vẫn là biện pháp quan trọng nhất có thể chữa khỏi với tỷ lệ sống thêm 5 năm đạt tới 97 -100%. Đối với ung thư ṿm họng giai đoạn tiến triển tại chỗ th́ xạ trị đơn thuần cho thấy tỷ lệ tái phát và di căn sau điều trị rất cao, thời gian sống thêm 5 năm thấp từ 10% - 40%.
Phẫu thuật
Phẫu thuật không có vai tṛ quá quan trọng trong điều trị triệt căn v́ ṿm họng thông thường ở vị trí hẹp, thường chỉ áp dụng để sinh thiết hạch chẩn đoán mô bệnh học hoặc lấy hạch c̣n lại sau khi xạ trị.
Hóa trị
Trước đây, hóa trị chỉ áp dụng điều trị bệnh ung thư ṿm họng khi đă có di căn xa hoặc tái phát mà xạ trị không c̣n khả năng kiểm soát. Xu hướng mới hiện nay là hóa- xạ trị kết hợp đối với bệnh nhân ở giai đoạn tiến triển tại vùng bao gồm: điều trị hóa chất tân bổ trợ, điều trị hóa chất bổ trợ, và điều trị hóa chất xen kẽ trong thời gian xạ trị.
VietBF@sưu tập