Theo như cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM nói với báo chí rằng họ đă mời bà Nguyễn Phương Hằng lên làm việc bốn lần vào các ngày 18/02, 07/3, 09/3 và 16/3/2022 để cảnh báo, răn đe, sau khi báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh ngày 26/3 đăng một bài b́nh luận nói bà Nguyễn Phương Hằng, người vừa bị tạm giam để điều tra, là người "ảo tưởng bản thân, đi sai đường".
Bài báo viết: "Bắt tạm giam và xử lư bị can này cũng là một cách ngăn chặn t́nh trạng sử dụng ngôn từ mang tính chất nhục mạ, xúc phạm danh dự, nhân phẩm người khác trên mạng xă hội (MXH) diễn ra thời gian gần đây."
Công an TPHCM đă tống đạt quyết định khởi tố vụ án và bị can, thực hiện lệnh bắt tạm giam đối với bị can Nguyễn Phương Hằng hôm 24/3.
Có rất nhiều b́nh luận trên báo chí nhà nước và mạng xă hội về vụ việc.
Nhưng bài b́nh luận ngày 26/3 của báo Công an Thành phố Hồ Chí Minh gây nhiều chú ư hơn, v́ đây là tờ báo trực thuộc Công an Thành phố Hồ Chí Minh.
Bài này nhận định: "Trong một xă hội thượng tôn pháp luật th́ không có chuyện cá nhân hay nhóm người nào đó được quyền "nhân danh công lư" để xúc phạm danh dự, chà đạp lên nhân phẩm người khác, thậm chí xúc phạm danh dự cả những người làm báo hiện nay."
"Sự ngông cuồng của bà Nguyễn Phương Hằng đă đi quá giới hạn từ lâu, từ nhiều lần livestream trước đó và bà phải trả giá."
Bài báo kết luận: "Tất cả cho thấy các cơ quan bảo vệ pháp luật TPHCM, Bộ CA đă cảnh báo nhiều lần nhưng với bản tính hung hăng, bất chấp pháp luật và dư luận, bà Nguyễn Phương Hằng đă phải trả giá cho những hành vi coi thường pháp luật của ḿnh."
Ư kiến một luật sư
Trong khi đó, luật sư Nguyễn Doăn Hùng, Giám đốc Công ty Luật TNHH HTC Việt Nam nêu ư kiến chưa thể coi bà Nguyễn Phương Hằng là tội phạm bởi "một người chưa được coi là có tội khi chưa có bản án và quyết định có hiệu lực pháp luật của ṭa án".
Nói trên trang VietnamFinance, luật sư Nguyễn Doăn Hùng nói: "Thời điểm bà Hằng liên tục livestream cũng không khó để bắt gặp vô vàn những b́nh luận đồng t́nh và tin tưởng, cổ vũ thậm chí sùng bái đến mức chăm xem livestream bà Hằng hơn cả chương tŕnh thời sự."
Luật sư Nguyễn Doăn Hùng cho rằng: "Tất cả chúng ta, trong đó có bà Hằng, khi bị bắt giữ để khởi tố, điều tra, truy tố và xét xử đều có quyền được kêu oan, có quyền được mời luật sư bào chữa để bảo vệ cho những quyền và lợi ích hợp pháp của chính ḿnh."
'Làm việc với công an 4 lần' trước khi bị bắt
Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TPHCM nói với báo chí rằng họ đă mời bà Nguyễn Phương Hằng lên làm việc bốn lần vào các ngày 18/02, 07/3, 09/3 và 16/3/2022 để cảnh báo, răn đe.
Trong các buổi làm việc, phía công an yêu cầu bà Hằng "chấm dứt hành vi lợi dụng các quyền tự do để sử dụng mạng xă hội thực hiện hành vi xâm phạm đến quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân, nhưng bà Hằng cố ư né tránh, không chấp hành", theo tờ Công an TPHCM ngày 25/3.
Tờ báo ngành công an c̣n cho biết: "Bà Hằng tiếp tục tổ chức nhiều hoạt động tụ tập đông người gây ảnh hưởng đến t́nh h́nh an ninh trật tự (đến nhà riêng của các cá nhân có mâu thuẫn; sân bay Tân Sơn Nhất; tổ chức đoàn đi Hà Nội, Châu Đốc - An Giang...), tổ chức nhiều buổi livestream công kích, xúc phạm nhiều cá nhân, tổ chức, gây mất an ninh trật tự, vi phạm pháp luật."
Bà Nguyễn Phương Hằng, Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Đại Nam, vừa bị công an TP Hồ Chí Minh bắt giữ theo quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và lệnh tạm giam đă được Viện Kiểm sát TP Hồ Chí Minh phê chuẩn.
Bà Phương Hằng bị bắt với tội danh lợi dụng quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích của cá nhân, được quy định tại Điều 331, Bộ luật H́nh sự 2015 (sửa đổi bổ sung 2017).
Trước khi bị bắt, bà đă bị lệnh tạm cấm xuất cảnh trong thời gian từ 16/2 đến 29/4/2022, được cho là liên quan tới việc bà liên tục thực hiện các buổi livestream mạt sát nhiều người, trong đó có các nghệ sĩ, người nổi tiếng.
Thu hút sự chú ư của rất nhiều người với loạt các livestream cáo buộc một số diễn viên, ca sĩ, người dẫn chương tŕnh có tiếng như Hoài Linh, Đàm Vĩnh Hưng, Thủy Tiên là ăn chặn tiền ủng hộ đồng bào băo lụt miền Trung trong các đợt quyên góp thiện nguyện hồi 2020, bà cũng ra các cáo buộc nặng nề về đời tư đối với một số người khác, như với ca sỹ Vy Oanh.
Các buổi livestream dài hàng giờ đồng hồ của bà Phương Hằng từng gây 'băo' trên mạng xă hội, thu hút hàng triệu lượt người trực tiếp theo dơi với lượng b́nh luận, chia sẻ và tương tác rất lớn.
Bà Nguyễn Phương Hằng có nhiều người hâm mộ
Những nội dung bà nói trong các buổi livestream, trong đó có rất nhiều thông tin cáo buộc người khác mà bà nói là bà 'mơ thấy', cũng tạo nên luồng dư luận tranh căi dữ dội trong cộng đồng mạng, giữa những người ủng hộ bà và những người bênh vực các nhân vật bị bà 'điểm danh'.
Các cuộc tranh căi đă có lúc tăng tới đỉnh điểm, dẫn tới việc có làn sóng kêu gọi trên mạng, đ̣i một số nghệ sĩ phải công bố công khai, chi tiết các khoản thu chi liên quan tới hoạt động quyên góp từ thiện của ḿnh.
Một số những từ ngữ bà Phương Hằng dùng trong các buổi livestream đó cũng nhanh chóng trở thành 'xu hướng' được nhiều người sử dụng, như 'quá khứ dơ dáy dễ ǵ giấu diếm', hay 'ngỡ ngàng bật ngửa'...
Một trong những lá đơn đầu tiên được đưa ra nhằm kiện bà Phương Hằng về việc bôi nhọ người khác được đệ hồi 10/2021, của ca sỹ Vy Oanh, người bị bà Phương Hằng cho là đă 'đẻ thuê', 'làm gái bao', 'giật chồng'.
Được biết cho đến nay, đă có ít nhất 6 lá đơn từ 6 cá nhân, trong đó có ca sĩ Đàm Vĩnh Hưng, vợ chồng ca sĩ Thủy Tiên và cựu tuyển thủ Công Vinh, theo đó kiện bà Phương Hằng "làm nhục người khác", "vu khống" và "lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích nhà nước, quyền lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân".
Các tội danh quy định tại Điều 331, Bộ luật H́nh sự có mức h́nh phạt từ nhẹ nhất là cảnh cáo, tới mức cao nhất là phạt tù 7 năm.
Điều 331 là ǵ?
Theo điều 331 Bộ luật h́nh sự 2015
1. Người nào lợi dụng các quyền tự do ngôn luận; tự do báo chí, tự do tín ngưỡng, tôn giáo, tự do hội họp, lập hội; và các quyền tự do dân chủ khác xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân; th́ bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm; hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm.
2. Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xă hội th́ bị phạt tù từ 02 năm đến 07 năm.
Mới đây, bảy tổ chức xă hội dân sự ở Việt Nam và 79 trí thức đồng soạn thảo một kiến nghị yêu cầu băi bỏ ba điều luật trong Bộ luật H́nh sự năm 2015.
Bản Kiến nghị 117 có nội dung yêu cầu nhà nước băi bỏ hoặc sửa ba điều luật trong BLHS 2015, gồm điều 109 "Tội hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân", điều 117 "Tội phán tán tài liệu nhằm chống nhà nước"; và điều 331 "Tội lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước".
Một số vụ án liên quan Điều 331
Ngày 15/4/2021, Ṭa án nhân dân quận Tân Phú (TPHCM) xử bị cáo Quách Duy (nguyên công chức Văn pḥng UBND TPHCM) và tuyên phạt 4 năm 6 tháng tù về tội "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước; quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" được quy định tại Điều 331 - Bộ luật H́nh sự năm 2015.
HĐXX sơ thẩm TAND TP Hà Nội vào tháng 7 năm 2021, tuyên phạt bị cáo Trần Hoàng Minh 5 năm tù về tội "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ, xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân" quy định tại khoản 2, Điều 331 Bộ luật H́nh sự.
Theo cáo trạng, ông Minh thường vào mạng internet đọc được nhiều bài viết có nội dung bôi nhọ, xúc phạm ănh đạo Đảng, Nhà nước, Giám đốc Công an TP Hà Nội và các bài viết liên quan đến vụ án "Chống người thi hành công vụ" và "Giết người" xảy ra ở xă Đồng Tâm, huyện Mỹ Đức, Hà Nội vào ngày 9/1/2020.
Ông Minh sử dụng tài khoản mạng xă hội Facebook "Trần Hoàng Minh" để soạn thảo, hoặc sao chép các bài viết "có nội dung chính trị xấu" để đăng lên mạng.
Gần đây, ngày 28/10, Ṭa án Nhân dân huyện Thới Lai (thành phố Cần Thơ) đă tuyên án bị cáo Trương Châu Hữu Danh và các thành viên nhóm "Báo Sạch" trong vụ án "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân," theo khoản 2 Điều 331 - Bộ luật H́nh sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017).
Ṭa tuyên phạt các bị cáo Trương Châu Hữu Danh 4 năm 6 tháng tù; Đoàn Kiên Giang 3 năm tù; Lê Thế Thắng 3 năm tù về tội "Lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân."
Cùng tội này, hai bị cáo Nguyễn Phước Trung Bảo và Nguyễn Thanh Nhă mỗi người lĩnh 2 năm tù.