Nhớ 'một câu nhịn chín câu lành', người Việt sẽ không hung dữ
Hơn nhau không phải ở nắm đấm mà là ở khả năng học tập, làm việc, chia sẻ, thương yêu, tử tế với ḿnh, với người trong mối quan hệ với cuộc sống xung quanh!
Hạ cẳng tay, thượng cẳng chân sau khi va chạm giao thông - Ảnh do bạn đọc cung cấp
Cách đây mấy bữa, trên đường đi làm về, tôi thấy một đám đông ở Hàng Xanh (Q.B́nh Thạnh, TP.HCM), nghĩ là có kẹt xe. Tới gần mới phát hiện là vừa có vụ va quẹt và hai tài xế đang căi nhau, người đi đường ngang qua ai cũng lắc đầu.
Chuyện va quẹt trên phố đông như Sài G̣n giờ tan tầm là chuyện cơm bữa, nếu cảm thông và chia sẻ được th́ có lẽ người ta sẽ nhẹ nhàng cho qua, tôi nghĩ vậy!
Môi trường nhiều mầm mống bạo lực
Thường người ta sẽ nổi nóng khi gặp một chuyện bất như ư nào đó, như vừa bị sếp la, ra cổng cơ quan bảo vệ đùa một câu, liền sân si. Nỗi buồn, sự bực bội là thứ năng lượng chi phối hành xử khiến người ta không thể kiềm chế được cơn tức dâng lên, lây sang người khác.
V́ vậy, có người dễ nổi nóng đă cảnh báo: "Thấy tôi ‘khó ở’ là tránh xa xa giùm, không ăn mắng ráng chịu". Theo đó, người nóng lâu ngày họ cũng biết tính khí của ḿnh nên có "chống chỉ định" chuyện nói đùa, tiếp xúc lúc họ đang không vui, căng thẳng. Thực ra, khi quá mệt mỏi, phiền muộn trong ḷng, ta không c̣n giữ được ḿnh.
Có người bạn của tôi b́nh thường hiền queo, ai nói ǵ cũng cười. Bỗng một ngày, tôi hỏi "sao buồn dữ rứa?" lại bị bạn nạt cho một câu nghe chưng hửng. Trời, bạn ḿnh đây sao? Mới đầu tôi phản ứng vậy, nhưng chợt dừng lại v́ nhớ ra, đây không phải là bản chất của bạn. Có thể bạn đang có một nỗi niềm, áp lực từ cuộc sống, gia đ́nh, t́nh yêu hoặc bản thân đang trải qua bệnh tật, sự cố…
Ai cũng có lúc nóng giận, nếu ḿnh hiểu th́ sẽ không khiến ngọn lửa trong họ cháy phừng. Tôi im lặng và không bỏ mặc, cuối cùng cũng nghe được thổ lộ từ bạn. Bạn bị nhiều áp lực trong công việc: sếp chèn ép, đồng nghiệp t́m cách chơi khăm, lương không cao, phải chật vật trang trải cuộc sống…
Tất nhiên, nhiều người khó khăn hơn nhưng họ không nổi nóng. Đó là tính cách và sức chịu đựng của từng người. Sự nóng tính là một thói quen được huấn tập hằng ngày theo nguyên lư:
"Thói quen tạo nên tính cách, tính cách tạo nên số phận".
V́ thế, các chuyên gia tâm lư khi chia sẻ với tôi về thói vũ phu của chồng vẫn thường lưu ư, có thể anh ấy từng bị bạo hành lúc nhỏ, từng sống gần những gia đ́nh lớn tiếng, ồn ào đánh căi nhau như cơm bữa.
Sự tác động của cuộc sống xung quanh lên tính cách con người theo hướng đó được ông bà xưa đúc kết rằng "gần mực th́ đen". Cái đen đó cần có thời gian thanh lọc để dần trắng, nhưng nếu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong môi trường đen hơn th́ sẽ đen đậm hơn.
Ngày nay các văn hóa phẩm mang tính bạo lực vẫn đầy rẫy trên mạng và tồn tại trong cuộc sống, giải trí của nhiều người: từ game online đến phim ảnh. Thường ngày tiếp xúc với sự đánh đấm, máu me trong các "thức ăn tinh thần" đó khiến năo quen với những "mùi vị" của bạo lực, từ đó hành xử theo.
Những kẻ "giang hồ mạng" được ngưỡng mộ và thu tiền trăm triệu cũng chính là một "h́nh tượng" khiến người ta thay đổi suy nghĩ: cần ǵ học hành, tử tế, chỉ cần có "số má" là có thể lên đời.
Môi trường bên ngoài đă vậy, trong nhà trường, gia đ́nh cũng đầy mầm mống bạo lực, tránh sao người trẻ không hoang mang và hành xử theo cách tương tự. Đây mới là điều đáng lo, và người lớn muốn thay đổi không khí bạo lực lan tràn th́ chính bản thân phải nỗ lực để ứng xử nhẹ nhàng với nhau trước.
Nhẫn để yêu thương
Không thể có kết cục tốt với những người nóng nảy. Nhân vật Trương Phi trong Tam Quốc Chí là h́nh mẫu của nóng tính dẫn đến hư sự và mang họa sát thân. Ai cũng nóng nảy trong hành xử th́ chiến tranh sẽ nổ ra, thương vong là tất yếu.
Một câu nói đùa cũng thành chuyện lớn v́ con người ta quá nóng, quá hung dữ; đi nhậu lo hát karaoke cũng bị đánh chết th́… ôi thôi, cuộc sống quá kinh khủng. Pháp luật cần nghiêm minh để trừng trị việc vô cớ đánh, giết người nhưng đó là xử lư phần ngọn, c̣n cái gốc vẫn là giáo dục.
Làm sao để con người có thể chậm lại để phân tích kỹ hơn từng câu nói, từng biểu hiện của người khác, trong đó có thân nhân, bạn bè ḿnh để không chụp mũ rồi hành xử như người điên, người say?
Sống thiền hay b́nh tĩnh sống, sống chậm, sống có chánh niệm… là những cách sống theo tinh thần "nhẫn để yêu thương". Đầu tiên là thương ḿnh. Một người chỉ được người khác tin tưởng, nể trọng và giao việc khi có sự chín chắn, điềm tĩnh trong xử lư. Như vậy, người sống có lư trí, điềm tĩnh chính là cách sống lợi lạc tự thân.
C̣n cái lợi cho người xung quanh, nhất là người thân - thương th́ cũng dễ dàng để thấy. Con cái sẽ học được nhiều điều hay ho từ bố mẹ có cách sống nhẹ nhàng, t́nh cảm. Đó mới là gia tài quư giá để lại cho con.
Hành xử nóng tính dẫn tới hư việc, hại người th́ ṿng lao lư chờ ḿnh là chắc chắn. Một khi đă gây ra sự cố mới hối th́ đâu c̣n kịp. Nhiều người b́nh luận thiếu niên 16 tuổi rút dao đâm chết người nhắc ḿnh chuyện chạy xe chính là "anh hùng rơm", chứng tỏ với bạn gái nhưng rồi được ǵ sau lần ra tay đó? Tù tội và có thể mất luôn bạn gái.
Ai đợi và ai chấp nhận một người giết người làm người yêu, người chồng, người cha tương lai?
Thực ra, sân si - ai cũng có. Cái chính là cách quản lư năng lương tiêu cực đó để những năng lượng tích cực phát triển. Để làm được điều đó, phải xây dựng lối sống nhân văn từ chính mỗi gia đ́nh, người lớn dạy trẻ nhẫn nhịn để an lành như ông bà ḿnh nhắc "một câu nhịn chín câu lành".
Tuyết đă chết đi nhưng bài thơ của Tuyết sẽ không bị chôn vùi theo Tuyết xuống tuyền đài mà sẽ là một thông điệp sống măi, thông điệp nhắn nhủ người đời hăy biết trân quư sự sống từng phút từng giây v́ được sống là một ân huệ trời ban. Dù nắng hay mưa, sướng hay khổ, vui hay buồn, dù bất cứ ḥan cảnh nào cũng hăy cố gắng khắc phục thích nghi. Mọi sự dù tốt hay xấu rồi cũng sẽ trôi qua, xin đừng vội chán năn ngă ḷng give up, chuyện ǵ cũng chỉ là giai đọan tạm thời, cửa này đóng th́ sẽ có cánh cửa khác mở ra, thất bại này sẽ đưa ta đến một thành công khác. Cách ngôn Pháp có câu ‘’Vouloir c’est pouvoir’’. Muốn là được, hăy tận nhân lực, try everything before ‘’tri thiên mệnh’’ để khỏi tức tửi ân hận v́ biết đâu ‘’đức năng thắng số’’ như tử vi bói tóan đă luận bàn.
Nguyệt và tôi xin thay mặt Tuyết làm messenger gởi thông điệp này đến từng nhà, từng người để tất cả chúng ta từ đây mỗi ngày khi mở mắt ra có thể vui sướng thốt lên rằng:
Cám ơn đời mỗi sớm mai thức dậy
Ta có thêm ngày nữa để yêu thương*
*Nguyên văn : Wake at dawn with winged heart, and give thanks for another day of living! (Kahlil Gibran)
Sống ở trong đời nầy, bạn đừng đ̣i hỏi tuyệt đối ở nơi hành xử của những người khác đối với bạn. Bạn nên chấp nhận sự tương đối từ những người khác để sống, th́ những hạnh phúc trong đời sống của bạn sẽ có được ngay trong tầm tay và có ngay trong đời sống nầy.
Hướng tới cái tuyệt đối để sống, bạn sẽ nhận lấy sự thất vọng ngay trong cuộc sống nầy. Nếu bạn biết chấp nhận cái tương đối để sống, bạn sẽ có niềm tin tưởng cũng như hạnh phúc ngay trong đời sống nầy.
Bạn biết không! Sống là hỗ tương. Hỗ tương giữa cái nầy và cái kia; giữa người nầy và người kia; giữa thế giới nầy và thế giới kia; và ngay giữa đời nầy và đời kia.
Sống là hỗ tương, nên sống là tương đối. V́ vậy, nên ở trên đời không có ai có một đời sống tuyệt đối cả. Sống tuyệt đối là sống không c̣n lầm lỗi và sống tuyệt đối là sống mà không chết hay chết mà không c̣n tái diễn trở lại.
Nhưng, sống ở trong đời không có ai sống mà không chết và cũng không có cái ǵ chết mà không tái diễn trở lại dưới h́nh thức nầy hoặc dưới h́nh thức khác.
Bạn hăy nh́n kỹ vào những người mà bạn tôn quư và yêu thương nhất, th́ bạn sẽ thấy ngay trong họ vẫn c̣n có những lầm lỗi, vẫn c̣n có những ǵ không phải là tuyệt đối. Nên, những cái dễ thương ở nơi những người mà bạn đang tôn quư ấy, chỉ là những cái dễ thương tương đối thôi mà!
Và bạn hăy nh́n kỹ vào những người mà bạn đang thù ghét nhất, th́ bạn cũng sẽ thấy ở trong họ vẫn có những cái thật dễ thương đang tiềm ẩn. Nên, những cái dễ ghét, ở nơi những con người mà bạn đang thù ghét ấy, cũng chỉ là những cái dễ ghét tương đối.
Với cái thấy ấy, giúp cho ta có những cảm giác dễ chịu khi tiếp xúc với những người dễ thương và không dễ thương. Đối với những người dễ thương, th́ “cái thấy không có ǵ tuyệt đối cả”, sẽ giúp cho ta tránh và thoát ra được những nhiệt t́nh không cần thiết; và đối với những người không dễ thương, th́ “cái thấy không có ǵ tuyệt đối cả”, cũng giúp cho ta tránh và thoát ra được những thù ghét thậm tệ và quá đáng.
Cuộc sống của mỗi chúng ta, thoát ra được cái nanh vuốt dễ thương và không dễ của nhận thức, của tư duy và của hành xử, giữa ta với mọi người, th́ những cảm giác dễ chịu của ta mỗi ngày sẽ tăng lên, hạnh phúc của mỗi chúng ta sẽ có mặt từ đó và cũng từ đó mà tuổi thọ của mỗi chúng ta lại được tăng lên.
Tuổi thọ của mỗi chúng ta được nuôi dưỡng từ những cảm giác dễ chịu và hạnh phúc của mỗi chúng ta được nuôi dưỡng và tăng trưởng từ “cái thấy không có cái ǵ tuyệt đối cả”.
Một người đàn bà bồng con trên tay đi ngang qua một cái hang. Bỗng có tiếng từ trong vọng ra “Con hăy vào và lấy tất cả những ǵ con muốn, nhưng đừng quên rằng con được tự do chọn lựa mà không được quên mất điều cốt yếu.” Tiếng vọng lại nhắc thêm một chi tiết: “Con hăy nhớ một điều nữa: “Sau khi con ra khỏi cái hang, cánh cửa sẽ tự động đóng lại vĩnh viễn. Song hăy tận dụng cơ hội mà đừng quên mất điều cốt yếu.”
Người đàn bà ṭ ṃ bước vào và thấy chung quanh ḿnh toàn là vàng bạc, châu báu và những món trang sức lấp lánh hấp dẫn. Bà vội đặt đứa con xuống và bắt đầu chọn những ǵ bà ưa thích nhất. Tiếng nói lúc năy lại vang lên: “Con chỉ có 8 phút thôi, đừng chậm trễ!”
Tám phút mau mắn trôi qua, người đàn bà ôm đầy vàng bạc và đủ thứ trang sức quư giá chạy vội ra khỏi hang và cửa hang đóng lại. Bấy giờ bà ta mới sực nhớ rằng ḿnh đă bỏ quên đứa con lại trong hang. Bà quăng tất cả mọi thứ đă chọn xuống đất, than khóc kêu la như điên như dại trong tuyệt vọng…
Người đàn bà khốn khổ này đă có được đủ thứ nhưng lại quên mất điều cốt yếu nhất đối với bà (Theo Internet).
Câu chuyện về người đàn bà là câu chuyện con người sống ở đời. Tám phút ngắn ngủi trong hang là ví như bảy tám chục năm hay thậm chí trăm năm ở trần gian. Chúng ta không có nhiều thời gian lắm để định đoạt về số phận ḿnh. Ba vạn sáu ngàn ngày là mấy, Cảnh phù du trông thấy cũng nực cười! (Nguyễn Công Trứ). Vậy mà, chung quanh ta có quá nhiều thứ làm ta hoa mắt, tưởng đó là những thứ quan trọng nhất, cần thiết nhất, không thể thiếu đối với ta. Ta mất nhiều thời giờ, công sức theo đuổi chúng. Nhưng tục ngữ Pháp có câu: Không phải cái ǵ óng ánh cũng đều là vàng cả. Chính kinh nghiệm sống cũng cho ta nhận ra chân lư đó, đôi khi kịp thời, lắm lúc quá muộn. Không ít lần trong đời, chúng ta đă tỉnh ngộ khi thấy nhiều thứ mà ta say sưa t́m kiếm, xây đắp hoá ra cũng chỉ là tạm bợ. Trong nháy mắt, hỡi ôi, tất cả đă sụp đổ rồi (Thánh vịnh). “Bừng con mắt dậy thấy ḿnh tay không!” (Ôn Như Hầu). Biết thế, nhưng chúng ta vẫn thấy rất khó cưỡng lại sức thu hút của các thứ vàng giả mỗi khi nó mời mọc: Hăy chớp lấy cơ hội! Lần này, vận may của bạn đă đến rồi, đừng chần chừ!...
Đọc lại câu chuyện dụ ngôn trên trong thời buổi khủng hoảng kinh tế toàn cầu hiện nay, chúng ta càng thấm thía bài học nó nêu lên. Đă có hàng trăm tỉ phú đô la trên thế giới “đếm tiền mỏi tay” nhưng chỉ trong thời gian ngắn đă thấy tài sản ḿnh bốc hơi gần hết. Thử lấy hai thí dụ. Tỉ phú Nga Abramovich và ông chủ của câu lạc bộ bóng đá Chelsea nổi tiếng nước Anh đă mất hàng chục triệu USD ở thị trường chứng khoán Luân Đôn chỉ trong 6 tháng khi cổ phiếu Evraz (công ty mẹ của ông ta) giảm từ 28 tỉ euro xuống c̣n 3,2 tỉ euro. Hoặc Adolf Merckle, nhà giàu đứng hàng thứ năm của Đức, nhà thầu khoán tài năng sử dụng 100.000 nhân viên,với doanh số 30 tỉ euro/năm, ông đă mua hết cổ phiếu của hăng xe hơi Volkswagen vào mùa thu năm ngoái và đă bị phá sản hoàn toàn khi hăng này sụp đổ.
Nhưng không phải chỉ có những người giàu có nhất thế giới mới sạt nghiệp v́ cơn khủng hoảng này, mà vô số những người b́nh thường cũng khốn đốn v́ nó. Trong nền kinh tế toàn cầu hoá ngày nay, nó chẳng chừa một tầng lớp nào, từ những công nhân nhập cư…, đến ông chủ tiệm buôn bán nhỏ lẻ nơi một góc phố, người nông dân trồng lúa hay cây công nghiệp, bà nội trợ ở những vùng xa xôi, v.v… tất cả đều là nạn nhân trực tiếp hay gián tiếp, lớn hay nhỏ của nó. Nó phủ xuống trên thế giới một màn tang tóc khi hàng trăm người mượn cái chết để tự giải thoát khỏi nỗi thất vọng, tuyệt vọng v́ những ǵ họ coi là chỗ dựa cuộc đời bổng chốc sụp đổ!
Điều ǵ là cốt yếu? Câu hỏi đó, mỗi người, mỗi gia đ́nh phải tự trả lời. Cuộc khủng hoảng kinh tế nói trên chỉ là cơ hội giúp hồi tỉnh mà thôi, c̣n thực ra th́ nó luôn luôn đặt ra cho chúng ta trong cuộc sống b́nh thường. Sau bài “Lạnh và trống rỗng” đăng trên báo Tuổi Trẻ ngày 3 tháng 4 vừa qua, một người đă chia sẻ: “Nh́n vào nhà tôi ai cũng bảo là hạnh phúc ấm êm: chồng làm giám đốc một doanh nghiệp nhỏ, vợ là giáo viên mầm non, con trai đang học năm nhất đại học. Chúng tôi chưa bao giờ căi nhau, chồng tôi rất ít nói, cái tính ít nói ngày xưa hấp dẫn tôi thế nào th́ bây giờ là nguyên nhân của cái tổ lạnh này. Anh có thể huyên thuyên với bạn bè, với đồng nghiệp, với hàng xóm… nhưng bước vào nhà anh ít nói một cách đáng sợ. Hỏi ǵ anh chỉ trả lời cụt ngủn: ừ, vậy à, có, không… Dần dần chúng tôi cũng ít trao đổi công việc với nhau, dù ngày xưa là bạn học cùng ngành, cùng lớp. Sáng, ăn sáng, uống cà phê, mỗi người một tờ báo im lặng đọc. Chiều, anh không la cà nhậu nhẹt mà về rất đúng giờ, cùng ăn cơm với vợ con, xem tivi, lên mạng hoặc đi chơi thể thao… Thú thật ḷng tôi đă đóng băng rồi tôi không c̣n thấy khó chịu… Tôi t́m vui trong công việc hằng ngày. Ngày nào anh ấy đi công tác vắng nhà, tôi lại thấy dễ chịu, hai mẹ con nói chuyện, cười giỡn suốt ngày. Mấy từ “gia đ́nh hạnh phúc” sao nghe xa lạ quá!” (TT, 8-5-2010, tr 9).
Đâu là điều cốt yếu? Có nhiều thứ cốt yếu, tùy từng lănh vực, từng phương diện, nhưng cũng phải có một trật tự trong các giá trị theo đuổi, ví dụ: tinh thần phải được đặt cao hơn vật chất; con người, t́nh người, nhân phẩm, đạo đức, trách nhiệm v.v… cao quư hơn của cải, danh vọng, thành công, hiệu năng của công việc… Con người ta khát vọng nhiều thứ nhưng chung quy ai cũng t́m kiếm hạnh phúc cả. Điều được coi là cốt yếu trong phạm vi nào cũng chỉ là tương đối so với cái mục tiêu cuối cùng là cuộc đời hạnh phúc.
Trong khi t́m kiếm hạnh phúc ở đời, người Kitô hữu chúng ta c̣n được nhắc nhở rằng điều cốt yếu đối với ta c̣n nằm xa hơn: “Nếu người ta được cả thế giới mà phải thiệt mất mạng sống, th́ nào có lợi ǵ? Hoặc người ta sẽ lấy ǵ mà đổi mạng sống ḿnh? (Mt 16,26; x. Mc 8,36; Lc
“Đức Phật thường đi khất thực vào xóm của Bà-la-môn. Các đệ tử Bà-la-môn thấy Phật khất thực, họ đem cơm cúng dường. Ngài đến cội cây ngồi ăn, sau đó thuyết pháp cho họ nghe. Kết quả họ xin quy y theo Phật. Qua đôi ba lần, xóm đó từ từ chuyển thành Phật tử hết. Các thầy Bà-la-môn tức quá, chờ Đức Phật vào làng khất thực, họ theo sau kêu tên Phật ra chửi rất thậm tệ. Chửi th́ chửi Phật cũng cứ ung dung đi, không trả lời chi hết. Chịu hết nổi, vị thầy Bà-la-môn kia chặn đầu Ngài hỏi:
- Cồ-đàm, ông có nghe tôi chửi không?
Phật nói:
- Nghe.
- Nghe sao không trả lời?
Phật đáp:
- Như nhà ông có giỗ mời thân quyến tới dự. Khi cúng kính xong, quà c̣n nhiều nên ông phân chia để tặng họ. Những thân quyến không nhận, vậy những món quà đó thuộc về ai?
- Tôi tặng mà người ta không nhận th́ nó thuộc về tôi, chớ về ai?
Phật nói:
- Cũng vậy, ông chửi mà ta không nhận th́ những lời ấy thuộc về ai?
Một Bài Viết Rất Hay Nên Áp Dụng Cho Thực Tế - Lương Y Tạ Minh (VN)
Đời người gồm một chuỗi thành-bại, vui-buồn, khoái-khổ, sướng-cực... Ít hay nhiều cũng để lại dấu ấn trong tâm trí. Những dấu ấn này công khai hay âm thầm, rầm rộ hay lững thững, ngay tức khắc hay ngủ yên rồi hốt nhiên bừng tỉnh…. hoạt động trong tinh thần chúng ta. Đời người, ai cũng có ít nhất một tai nạn. Không tai nạn về vật chất cũng tai nạn về tinh thần. Không trực tiếp cũng gián tiếp, Không nặng nề cũng loáng thoáng. Có khi rồi cũng qua đi, có khi để lại khiếm khuyết không sửa chữa được không chỉ vật chất mà cả về tinh thần nữa.
Giải quyết vấn đề của tinh thần.
Hăy loại bỏ nỗi buồn và giữ lại niềm vui .
Loài người tốn không ít công phu để t́m cách giải quyết những di chứng này.Về vật chất cơ thể đă có giải phẩu học, gene học. Về tinh thần đă có phân tâm học và tâm lư-y học, các giáo điều tôn giáo…vv.Nhưng coi bộ….không thành công ǵ lắm. Vẫn c̣n lắm người phải chịu thiếu một cái ǵ đó trên thân thể. Vẫn c̣n phải “gát chân lên trán” trăn trở mỗi đêm, gậm nhấm nỗi ḷng không yên.
Về tinh thần, nhiều điều không vui ta muốn dẹp bỏ qua một bên mà không được bởi những trói buộc của thói quen, của cá tính, của t́nh cảm, của đạo lư, của nề nếp gia phong, của nhận thức h́nh thành do tập quán dân tộc, của tôn giáo, có khi là do ảnh hưởng của cả loài người…vv.. Hóa ra, con người chính là nô lệ của những điều đó. Những điều do bẩm sinh và cả những điều do học hỏi từ lúc c̣n trong bụng mẹ (y học nói vậy).
Nhiều khi con tim bảo nên như thế này, lư trí lại biểu nên như thế kia…loay hoay măi gở không ra như một đống chỉ rối. Phân tích chi li vấn đề này không dễ, xin để cho chuyên viên về ngành tâm lư làm việc cùng bạn.
Tôi xin tŕnh bày một vài suy nghĩ của tôi:
Đời sống con người thật là tréo ngoe.
- B́nh thường con người không làm chủ được phần vật chất cơ thể của ḿnh. Mặc dù muốn đưa tay lên là đưa,muốn đi là đi. Nhưng khó ḷng nhịn đói khát, nhịn tiêu tiểu. Muốn tim đập hay ngưng theo ư ḿnh không được. Thậm chí có lúc muốn ngủ mà không thể, muốn ăn mà nuốt không trôi qua cổ họng.
- Xét cho cùng con người chỉ có thể làm chủ được phần vô h́nh của ḿnh: tinh thần. V́ sao tôi nói vậy ? Bởi,vô t́nh hay cố ư, ít nhất trong đời bạn đă từng dừng lại một ư muốn nào đó không thể thực hiện được. Rồi cảm giác khổ sở v́ bất như ư cũng qua đi. Đó là lúc bạn làm chủ được nó vậy. Đă có kinh nghiệm, sao không phát huy thêm nhỉ? Sao bạn không rèn luyện để những trạng thái không vui đó ra đi nhanh hơn, mỗi ngày một nhanh hơn. Cho đến khi chỉ cần 30 giây là xong?
- Trời nắng như đổ lửa, bạn rất bực ḿnh nhưng vẫn phải ra đường. Bạn phải chịu đựng cái nóng là điều không thể tránh né, nhưng sao bạn không quăng cái “cục bực tức ông trời” đi nhỉ? Quăng nó đi, bạn chỉ c̣n hơi nóng, nhẹ được ½ người.
- Bị thương v́ tai nạn. Thân xác đau đớn chưa đủ hay sao mà bạn lại c̣n để cho ḷng ḿnh đau theo khi nguyền rủa vận xui?
Tương tự như vậy khi bạn bị người yêu phản bội; người yêu đă ra đi, níu kéo có được đâu? Bạn hăy lo níu kéo sự b́nh an tâm hồn ḿnh th́ hay hơn nhiều đó.
Nhiều lắm, ngày nào bạn c̣n sống là c̣n phải đối mặt với những điều làm bạn mất vui, đau khổ, ăn cơm mà như ăn sạn, giường trăi nệm mà như giường trăi gai của Câu Tiển khi chưa giết được Phù Sai (câu chuyện này có thực, được kể trong Đông Chu Liệt Quốc).
Bạn không thương ḿnh sao? Chắc chắn là bạn phải thương ḿnh, nhưng bạn đă không biết cách thương khi cứ măi ôm ấp sự bực dọc v́ muốn mà không được, cứ ôm nỗi oán ghét v́ không thích mà phải chịu, cứ giữ ḷng hận thù v́ chưa trả thù tương xứng được. Khiến cho đời bạn toàn là màu đen cho dù bạn đang ôm một đống tiền với người thân vây quanh. Điều đó gây ảnh hưởng đến họ nếu họ cũng như bạn: chưa chịu vất bỏ những nỗi buồn.
Hăy loại bỏ nỗi buồn, giữ lại niềm vui.
“Ồ, cái ông này nói nghe dễ lắm”. Phải, không dễ nhưng không phải là không được. Chỉ cần bạn nuôi ước muốn “thanh thản trong mọi t́nh huống cuộc đời” lớn hơn hay ít ra cũng bằng với ước muốn thành công trong sự nghiệp hay nói chung là trong mọi vấn đề khác của cuộc sống.
Tôi xin tŕnh bày kinh nghiệm loại bỏ nỗi buồn,giữ lại niềm vui của tôi xem bạn có dùng được hay không nha..
Với khao khát cháy bỏng đó, bạn tập THỞ SÂU. Hít vào thật đầy ngực rồi bụng, theo dõi luồng không khí từ mũi, vào ngực rồi tràn xuống bụng. Cho đến khi không c̣n hít vào được nữa.Bạn thở ra, theo dỏi luồng hơi thoát ra cho đến hết. Cứ thế, bất cứ lúc nào có thể. Theo kinh nghiệm của tôi, không cần quan tâm đến việc thở nhẹ hay mạnh. Cứ thở , cơ thể bạn sẽ tự điều chỉnh. Hơi thở bạn bắt đầu lúc nào cũng mạnh và nhanh, nhưng sẽ nhẹ và chậm dần khi bạn thở được vài lần như vậy. Rồi sau này khi đă quen bạn, không cần thở căng ngực bụng nữa mà chỉ cần thở b́nh thường, nhưng cần duy tŕ sự chú ư vào hơi thở vào và ra đang đến đâu mà thôi.
Thời gian đầu, bạn chỉ thở sâu theo kiểu đó khi một ḿnh ngồi hay nằm rảnh rổi. C̣n những lúc khác bạn chưa làm được.
Không sao, sau khi đă quen với kiểu thở này,bạn hăy bắt đầu thở khi đi bộ bất cứ lư do ǵ. Đi từ giường ngủ qua pḥng vệ sinh sau giấc ngủ. Đi từ pḥng vệ sinh qua bếp, từ bếp qua bàn ăn, từ bàn ăn vào pḥng thay quần áo, trong khi thay quần áo, khi đi từ nhà ra xe…..rồi từ xe vào pḥng làm việc….Điều này không khó v́ các động tác vừa kể có thể thực hiện được theo phản xạ, chỉ c̣n lại thở là có sự tập trung có chủ ư thôi.
Có lẽ chừng một tuần lễ là bạn quen với việc vừa thở sâu vừa thực hiện những động tác thông thường này.
Khi đă quen thở như trên, bạn tập bỏ những ǵ đơn giản đến trong đầu bạn.
Như cố ư nhớ một nụ hoa đẹp, một câu nói của ai đó làm tâm hồn bạn xao động in ít, lập tức bạn hăy tập trung tinh thần vào việc thở sâu như trên. Chú ư vào việc thở, năo bạn sẽ tự động quên dần cảm giác đang có Chúng sẽ ra đi không để lại dấu vết. Bạn sẽ tăng cường độ về các chuyện vui lên dần. Cho đến khi chỉ cần chừng 3-5 hơi thở là mất cảm giác vui thích. Làm được điều này là bạn bắt đầu có khả năng vất bỏ những ưu tư phiền muộn quấy nhiễu bạn được rồi. Bạn bắt đầu tập xóa nỗi buồn.
Từ đó, bạn có thể và nên cố ư nhớ lại một sự kiện không vui nào đó của bạn. Nếu bạn thấy nó dấy lên trong bạn sự xao động. Bạn bắt đầu thở sâu, chú ư và chỉ chú ư đến hơi thở ra-vào. Chỉ chú ư vào hơi thở, không cho bất cứ điều ǵ hiện ra trong năo bạn. Nếu có cái ǵ khác với hơi thở xuất hiện bạn lại chú ư vào hơi thở và chỉ hơi thở mà thôi. Bạn không cần cố gắng vất bỏ “cái đang làm bạn xao động”, v́ khi cố gắng vất nó ra, là vô t́nh bạn đang nhớ tới nó. Nhớ tới nó là bạn sẽ quên chú ư vào hơi thở. Do đó, chỉ chú ư vào hơi thở vào-ra th́ năo bạn tự động quên cái kia. Bạn sẽ thấy vấn đề của bạn biến mất hồi nào không hay. Bạn sẽ thấy tim ḿnh ḥa hoăn, không c̣n đập nhanh mạnh nữa, không c̣n như bị ai bóp chặt nữa,hơi thở điều ḥa và quan trọng nhất là ḷng ḿnh nhẹ hẵn.
Tuy vậy bạn hăy tiếp tục luyện thở với cấp độ cao hơn: vừa thở vừa làm cái ǵ đó cần bận tâm một chút như lặt rau, rửa chén bát, lau nhà, rữa xe….vv.. Rồi sau khi đă quen, bạn lại nâng cao hơn nữa như khi lái xe, dĩ nhiên là chạy với tốc độ trung b́nh thôi hay chậm một chút càng tốt khi chưa quen.
Nếu bạn làm được điều này th́ bạn sẽ vất nỗi buồn khổ trong ṿng vài phút thôi. Và để ngủ th́ chừng 10 lượt thở vào ra là bạn đă tới cổng thiên đường rồi….hihi.
Thực chất của cách thở này là “tự kỷ ám thị”, là bắt năo hoạt động hay ngưng nghỉ theo ư muốn, là không cho năo làm những việc vô ích hay có hại cho năo (âm thầm xảy ra thường xuyên),là tiết kiệm năng lượng cho năo. Từ đó bạn có thể điều khiển năo làm những việc cần làm (học bài,làm bài,tinh toán chi tiêu, tính toán công việc trong sở làm ….) và nghỉ ngơi khi không c̣n cần làm việc nữa. Mỗi khi sử dụng trí óc nhiều, cảm thấy mỏi mệt, bạn nên nghỉ và thở như thế vài phút, năng lực trí óc bạn sẽ phục hồi.
Lúc này bạn có thể điều khiển năo hay tinh thần bạn như điều khiển một bóng đèn: bật On (mở) hay bật OFF (tắt) rất dễ dàng.
Bạn nên nhớ rằng,những nghiên cứu gần đây của khoa học cho biết khi bạn có cảm xúc xấu (buồn,giận,ghét,căm thù…) là năo bạn sẽ tiết ra độc chất gây hại cho cơ thể. Điều này Đông y biết đă lâu: Giận hại Gan, Sợ hại Thận…vv.
Vậy th́ cách thở này không chỉ giúp bạn an b́nh tâm hồn mà c̣n gián tiếp giúp bạn giữ sức khỏe thể xác. Tại sao khi làm việc tay chân mỏi mệt bạn có nghỉ mệt mà bạn không cho năo nghỉ mệt nhỉ?
Bạn có thể có nghi vấn: Vậy rồi ḿnh sẽ như khúc cây mục, như cục đá sao?
Không, sau khi rèn luyện thành công biện pháp này,bạn chỉ dùng nó khi có cái ǵ làm cho tim bạn bị thắt lại, làm cho hơi thở bạn hỗn loạn, làm cho ngực bạn như đông cứng, làm cho đầu bạn bị nóng lên, làm cho máu bạn bị sôi lên…tóm lại là những ǵ làm cho bạn đau ḷng,tức giận... mà thôi. Hoặc khi bạn mỏi mệt tinh thần sau thời gian làm việc, học hành.
C̣n lại th́….tội ǵ lại vất bỏ cảm giác hạnh phúc khi nhớ đến nụ cười của ông bà,cha mẹ,con, cháu, của người yêu(nếu bạn đang yêu),của người bạn tâm giao, của một hành động đẹp bạn chứng kiến trên đường phố…vv.
Để hổ trợ cho mục đích “thanh thản trong mọi t́nh huống” này, bạn có thể suy ngẫm thêm nhé.
- H́nh như ai cũng có nỗi khổ riêng, không riêng ǵ ḿnh.
- H́nh như không ai thoát được bệnh hoạn, tai nạn và cái chết.
- Hay không bằng hên.
- H́nh như “người giầu cũng khóc”.H́nh như người ăn xin cũng có những tiếng cười khoái trá.
- Thích Ca c̣n bị kiết lỵ, Jesus c̣n bị đóng đinh, Khổng Tử th́ bôn ba cả đời không yên thân….ḿnh đâu có bằng mấy ông đó ??!!
Tuy trong rừng có nhiều cây đại thọ cả ngàn năm, nhưng người sống thọ đến 100 tuổi không nhiều. Bạn thọ lắm cũng chỉ sống đến 100 tuổi (tỉ lệ 1 trên 100.000 người).
Nếu bạn sống đến 70 tuổi, bạn sẽ c̣n 30 năm. Nếu bạn thọ 80 tuổi, bạn chỉ c̣n 20 năm. V́ lẽ bạn không c̣n bao nhiêu năm để sống và bạn không thể mang theo các đồ vật bạn có, bạn đừng có tiết kiệm quá mức.
(trên 50t mừng từng năm, qua 60t mong hàng tháng, tới 70t đếm mỗi tuần, đến 80t đợi vài ngày, được 90t ...ngơ ngác một ḿnh với giờ phút dài thăm thẳm !)
Bạn nên tiêu những món cần tiêu, thưởng thức những ǵ nên thưởng thức, tặng cho thiên hạ những ǵ bạn có thể cho, nhưng đừng để lại tất cả cho con cháu. Bạn chẳng hề muốn chúng trở nên những kẻ ăn bám.
Đừng lo lắng về những ǵ sẽ xảy ra sau khi bạn ra đi, v́ khi bạn đă trở về với cát bụi, bạn sẽ chẳng bị ảnh hưởng bởi lời khen hay tiếng chê bai nữa đâu.
Đừng lo lăng nhiều qúa về con cái v́ con cái có phần số của chúng và chúng sẽ tự t́m cách sống riêng. Đừng trở thành kẻ nô lệ của chúng.
Đừng mong chờ nhiều ở con cái. Con biết lo cho cha mẹ, dù có ḷng vẫn quá bận rộn v́ công ăn việc làm và các ràng buộc khác nên không thể giúp ǵ bạn.
Các con vô t́nh th́ có thể sẽ tranh dành của cải của bạn ngay khi bạn c̣n sống, và c̣n muốn bạn chóng chết để chúng có thể thừa hưởng các bất động sản của bạn.
Các con của bạn cho rằng chuyện chúng thừa hưởng tài sản của bạn là chuyện dĩ nhiên nhưng bạn không thể đ̣i dự phần vào tiền bạc của chúng.
Với những người thuộc lứa tuổi 60 như bạn, đừng đánh đổi sức khoẻ với tài lực nữa. Bởi v́ tiền bạc có thể không mua được sức khoẻ. Khi nào th́ bạn thôi làm tiền? và có bao nhiêu tiền là đủ (tiền muôn, tiền triệu hay mấy chục triệu)?
Dù bạn có cả ngàn mẫu ruộng tốt, bạn cũng chỉ ăn khoảng 3 lon gạo mỗi ngày; dù bạn có cả ngàn dinh thự, bạn cũng chỉ cần một chỗ rộng 8 mét vuông để ngủ nghỉ ban đêm.
Vậy chừng nào bạn có đủ thức ăn và có đủ tiền tiêu là tốt rồi.
Nên bạn hăy sống cho vui vẻ. Mỗi gia đ́nh đều có chuyện buồn phiền riêng.
Đừng so sánh với người khác về danh vọng và địa vị trong xă hội và con ai thành đạt hơn, nhưng bạn hăy so sánh về hạnh phúc, sức khỏe và tuổi thọ... Đừng lo nghĩ về những chuyện mà bạn không thể thay đổi v́ chẳng được ǵ, mà lại c̣n làm hại cho sức khỏe bạn...
Bạn phải tạo ra sự an lạc và t́m được niềm hạnh phúc của chính ḿnh. Miễn là bạn phấn chấn, nghĩ toàn chuyện vui và làm những việc bạn muốn mỗi ngày một cách thích thú th́ bạn thật đă sống hạnh phúc từng ngày.
Một ngày qua là một ngày bạn mất đi, nhưng một ngày trôi qua trong hạnh phúc là một ngày bạn "được".
Khi bạn vui th́ bệnh tật sẽ lành; khi bạn hạnh phúc th́ bệnh sẽ chóng hết. Khi bạn vui và hạnh phúc th́ bệnh sẽ chẳng đến bao giờ.
Với tính khí vui vẻ, với thể thao thể dục thích đáng, thừơng xuyên ra ánh sáng mặt trời, thay đổi thực phẩm đa dạng, uống một thuốc bổ vừa phải, hy vọng rằng bạn sẽ sống thêm 20 hay 30 năm tràn trề sức khỏe.
Và nhất là biết trân qúy những điều tốt đẹp quanh ḿnh và c̣n BẠN BÈ .nữa.. họ đều làm cho bạn cảm thấy trẻ trung và có người cần đến ḿnh... không có họ chắc chắn bạn sẽ cảm thấy lạc lơng, bơ vơ.!!!
Tuy trong rừng có nhiều cây đại thọ cả ngàn năm, nhưng người sống thọ đến 100 tuổi không nhiều. Bạn thọ lắm cũng chỉ sống đến 100 tuổi (tỉ lệ 1 trên 100.000 người).
Nếu bạn sống đến 70 tuổi, bạn sẽ c̣n 30 năm. Nếu bạn thọ 80 tuổi, bạn chỉ c̣n 20 năm. V́ lẽ bạn không c̣n bao nhiêu năm để sống và bạn không thể mang theo các đồ vật bạn có, bạn đừng có tiết kiệm quá mức.
(trên 50t mừng từng năm, qua 60t mong hàng tháng, tới 70t đếm mỗi tuần, đến 80t đợi vài ngày, được 90t ...ngơ ngác một ḿnh với giờ phút dài thăm thẳm !)
Bạn nên tiêu những món cần tiêu, thưởng thức những ǵ nên thưởng thức, tặng cho thiên hạ những ǵ bạn có thể cho, nhưng đừng để lại tất cả cho con cháu. Bạn chẳng hề muốn chúng trở nên những kẻ ăn bám.
Đừng lo lắng về những ǵ sẽ xảy ra sau khi bạn ra đi, v́ khi bạn đă trở về với cát bụi, bạn sẽ chẳng bị ảnh hưởng bởi lời khen hay tiếng chê bai nữa đâu.
Đừng lo lăng nhiều qúa về con cái v́ con cái có phần số của chúng và chúng sẽ tự t́m cách sống riêng. Đừng trở thành kẻ nô lệ của chúng.
Đừng mong chờ nhiều ở con cái. Con biết lo cho cha mẹ, dù có ḷng vẫn quá bận rộn v́ công ăn việc làm và các ràng buộc khác nên không thể giúp ǵ bạn.
Các con vô t́nh th́ có thể sẽ tranh dành của cải của bạn ngay khi bạn c̣n sống, và c̣n muốn bạn chóng chết để chúng có thể thừa hưởng các bất động sản của bạn.
Các con của bạn cho rằng chuyện chúng thừa hưởng tài sản của bạn là chuyện dĩ nhiên nhưng bạn không thể đ̣i dự phần vào tiền bạc của chúng.
Với những người thuộc lứa tuổi 60 như bạn, đừng đánh đổi sức khoẻ với tài lực nữa. Bởi v́ tiền bạc có thể không mua được sức khoẻ. Khi nào th́ bạn thôi làm tiền? và có bao nhiêu tiền là đủ (tiền muôn, tiền triệu hay mấy chục triệu)?
Dù bạn có cả ngàn mẫu ruộng tốt, bạn cũng chỉ ăn khoảng 3 lon gạo mỗi ngày; dù bạn có cả ngàn dinh thự, bạn cũng chỉ cần một chỗ rộng 8 mét vuông để ngủ nghỉ ban đêm.
Vậy chừng nào bạn có đủ thức ăn và có đủ tiền tiêu là tốt rồi.
Nên bạn hăy sống cho vui vẻ. Mỗi gia đ́nh đều có chuyện buồn phiền riêng.
Đừng so sánh với người khác về danh vọng và địa vị trong xă hội và con ai thành đạt hơn, nhưng bạn hăy so sánh về hạnh phúc, sức khỏe và tuổi thọ... Đừng lo nghĩ về những chuyện mà bạn không thể thay đổi v́ chẳng được ǵ, mà lại c̣n làm hại cho sức khỏe bạn...
Bạn phải tạo ra sự an lạc và t́m được niềm hạnh phúc của chính ḿnh. Miễn là bạn phấn chấn, nghĩ toàn chuyện vui và làm những việc bạn muốn mỗi ngày một cách thích thú th́ bạn thật đă sống hạnh phúc từng ngày.
Một ngày qua là một ngày bạn mất đi, nhưng một ngày trôi qua trong hạnh phúc là một ngày bạn "được".
Khi bạn vui th́ bệnh tật sẽ lành; khi bạn hạnh phúc th́ bệnh sẽ chóng hết. Khi bạn vui và hạnh phúc th́ bệnh sẽ chẳng đến bao giờ.
Với tính khí vui vẻ, với thể thao thể dục thích đáng, thừơng xuyên ra ánh sáng mặt trời, thay đổi thực phẩm đa dạng, uống một thuốc bổ vừa phải, hy vọng rằng bạn sẽ sống thêm 20 hay 30 năm tràn trề sức khỏe.
Và nhất là biết trân qúy những điều tốt đẹp quanh ḿnh và c̣n BẠN BÈ .nữa.. họ đều làm cho bạn cảm thấy trẻ trung và có người cần đến ḿnh... không có họ chắc chắn bạn sẽ cảm thấy lạc lơng, bơ vơ.!!!
Thế gian này có quá nhiều chuyện phiền năo, v́ vậy, rất nhiều người đi gặp Phật Tổ cùng hỏi về một vấn đề :
“Con nên làm thế nào, mới không c̣n những điều phiền muộn ?”
Phật Tổ cho đáp án đều như nhau :
“Chỉ cần buông tay, con sẽ thôi không phiền năo nữa.”
Có một người thanh niên, cho rằng ḿnh thông minh tỏ ư không phục, bèn đi gặp Phật Tổ và hỏi :
“Trên thế gian này có hàng ngàn hàng vạn người, th́ sẽ có hàng ngàn hàng vạn điều phiền năo. Nhưng, Người cho họ giải pháp đều hoàn toàn như nhau, vậy đó chẳng khác ǵ buồn cười lắm hay sao?”
Phật Tổ không nổi giận, chỉ hỏi ngược lại chàng thanh niên :
“Buổi tối con ngủ có thường hay nằm mơ không ?”“Đương nhiên là có !” Chàng trai trả lời.
“Vậy, mỗi buổi tối nằm mơ, giấc mơ đều như nhau không ?” Phật Tổ lại hỏi .
“Đương nhiên là khác nhau rồi !” Chàng trai trả lời.
“Con ngủ hàng ngàn hàng vạn lần, th́ sẽ mơ hàng ngàn hàng vạn lần giấc mơ.”
Phật Tổ mỉm cười nói :
“Nhưng cách kết thúc giấc mơ, đều như nhau cả, đó là : TỈNH DẬY !”
Thế gian này có quá nhiều chuyện phiền năo, v́ vậy, rất nhiều người đi gặp Phật Tổ cùng hỏi về một vấn đề :
“Con nên làm thế nào, mới không c̣n những điều phiền muộn ?”
Phật Tổ cho đáp án đều như nhau :
“Chỉ cần buông tay, con sẽ thôi không phiền năo nữa.”
Có một người thanh niên, cho rằng ḿnh thông minh tỏ ư không phục, bèn đi gặp Phật Tổ và hỏi :
“Trên thế gian này có hàng ngàn hàng vạn người, th́ sẽ có hàng ngàn hàng vạn điều phiền năo. Nhưng, Người cho họ giải pháp đều hoàn toàn như nhau, vậy đó chẳng khác ǵ buồn cười lắm hay sao?”
Phật Tổ không nổi giận, chỉ hỏi ngược lại chàng thanh niên :
“Buổi tối con ngủ có thường hay nằm mơ không ?”“Đương nhiên là có !” Chàng trai trả lời.
“Vậy, mỗi buổi tối nằm mơ, giấc mơ đều như nhau không ?” Phật Tổ lại hỏi .
“Đương nhiên là khác nhau rồi !” Chàng trai trả lời.
“Con ngủ hàng ngàn hàng vạn lần, th́ sẽ mơ hàng ngàn hàng vạn lần giấc mơ.”
Phật Tổ mỉm cười nói :
“Nhưng cách kết thúc giấc mơ, đều như nhau cả, đó là : TỈNH DẬY !”
Luật Nhân Quả Trong Cuộc Sống Xă Hội Và Khoa Học - Bác Sĩ Thái Minh Trung
Luật Nhân Quả là một cuộc cách mạng tâm linh
Khi không hiểu luật nhân quả, con người sống trong sự sợ hăi mê tín mù mờ. Họ giải thích những hiện tượng thiên nhiên qua sự mê tín dị đoan. Thí dụ khi hạn hán mất mùa, họ nghĩ là v́ ông thần đất đai giận nên phải hối lộ ông ta bằng cách cúng kiến mới có được trời mưa. Mới đầu th́ tế lễ bằng con gà không có hiệu quả, rồi đến con ḅ, đến khi sự cuồng tín lên cao có thể dẫn đến giết một em bé hay một trinh nữ để tế thần như dân tộc Incas đă từng làm. Ngoài ra trong cuộc sống hàng ngày, đi đứng làm cái ǵ quan trọng th́ phải coi ngày giờ tốt như vậy để tránh cái sợ hăi của những điều xấu xảy ra bất thần chớ không hẳn là tránh được những điều xấu.
Nếu quả thật có như vậy th́ thế giới này không có sự đau khổ v́ mọi sự đều như ư con người muốn. Ông vua dù có mướn thầy địa lư giỏi nhất nước để xây cung điện nhưng nếu không thương dân, lấy thuế cắt cổ, lúc hết thời th́ ngai vàng vẫn bị mất như thường. Nói về hành động cá nhân, nếu không nhận thức có luật nhân quả th́ không có ǵ ngăn cản con người làm việc ác miễn sao trốn tránh được cặp mắt của luật pháp là được, cho nên xă hội rất bấp bênh. Nếu vua và dân hiểu được luật nhân quả th́ đất nước dễ thanh b́nh và dân sẽ được hạnh phúc.
Khi Đức Phật giác ngộ th́ Ngài nhận ra luật nhân quả là nền tảng của thế giới tâm linh và vật chất. Mọi hiện tượng từ tâm lư đến vật chất đều có những sự liên quan vô h́nh rất chặt chẽ, đó là luật nhân quả. Luật nhân quả là sợi dây vô h́nh nối liền hai biến cố xuyên qua thời gian và không gian. Cho nên khi hiểu luật nhân quả, ta có thể thay đổi biến cố đó theo chiều thuận cho ta, thay v́ phải lo sợ hối lộ hoặc cầu khẩn một vị thần linh tưởng tượng nào đó phù hộ cho ta hoặc thỏa măn điều ta mong ước. Sự mê tín cuối cùng sẽ đưa đến sự thất vọng và mặc cảm tội lỗi (ta có tội nặng quá vị thần không giúp được).
Luật nhân quả rất đơn giản, nếu muốn có một kết quả tốt th́ ta phải tạo nhân lành. Thí dụ như khi ta nuôi dưỡng một ư nghĩ hận thù th́ ta không thể vui cười hồn nhiên được. Khi ta gạt gẫm người khác th́ tối về ngủ không yên giấc v́ sợ bị phát hiện. Khi ta gieo hạt lúa th́ không bao giờ được cây cổ thụ. Khi con người bắt đầu hiểu được như vậy th́ họ lấy về được một phần sức mạnh của những vị thần linh. Họ bắt đầu làm chủ được tương lai của họ và lấy lại định mệnh của họ từ tay các vị thần. Hiểu và tin được luật nhân quả là một cuộc cách mạng tâm linh (spiritual revolution) v́ sự nhận thức đó sẽ phá tan gông cùm của sự mê tín và giúp con người làm chủ được cuộc sống của họ.
Luật Nhân Quả và khái niệm không gian thời gian
Khi đi từ thế giới tâm linh qua thế giới vật chất th́ sự thể hiện của luật nhân quả thay đổi từ rơ đến mờ. Sự thể nghiệm ở thế giới tâm linh rất nhanh và rơ nhưng khi qua cái màn nặng nề của thế giới vật chất th́ luật nhân quả bị loăng ra v́ phải trải qua nhiều thời gian mới hiện ra rơ được. Cũng v́ thế mà khi con mắt bị vật chất làm mờ rồi rất khó mà nhận thức luật nhân quả. Thí dụ như kẻ trộm thành công một vài lần rất khó nhận thức rằng ḿnh sớm muộn ǵ sẽ vào tù. Nếu kẻ trộm đó nhận thức rằng ḿnh cần phải thay đổi ḷng tham của ḿnh (thế giới tâm lư) th́ trong tức khắc có khả năng thay đổi được chiều hướng cuộc sống ḿnh bằng cách học nghề và làm ăn lương thiện. Ngược lại, nếu anh ta cứ tiếp tục hành nghề bất lương, ḷng tham càng lớn và ăn trộm càng táo bạo hơn, th́ một thời gian sau đó anh bị bắt vào tù và sẽ hối hận (thế giới vật chất).
Như vậy, khi nhận thức ở tâm linh th́ chuyển nghiệp (karma) rất nhanh, đợi khi nó thể hiện ở cơi vật chất rồi th́ cái thời gian thay đổi rất chậm chạp, khó khăn, phức tạp và khổ sở. Với đời sống con người có giới hạn thời gian, sự nhận thức có được khi hoàn cảnh xấu xảy ra đôi lúc quá trễ. Con người có thể không c̣n đủ thời giờ để cải thiện. Ngoài ra khi họ tiến quá sâu trong hoàn cảnh xấu, trở lại điểm ban đầu rất là gian nan. Thí dụ như anh trộm khi ra tù muốn học lại th́ tuổi cao, kiến thức đổi khác nhiều, bạn bè cùng lứa đă có sự nghiệp thành công hết. Anh ta phải khuất phục sự chậm chạp của tuổi cao và ḷng mặc cảm để đi học lại. Mặc dù như thế, anh ta sẽ khó mà ngang hàng với các bạn được v́ mất khoảng thời gian quá lâu trong tù.
Khi hiểu được luật nhân quả th́ câu hỏi có định mệnh (destiny) hay không là tùy nơi con người. Định mệnh có thật khi ta để lực (force) nhân quả lôi cuốn và thụ động để cái nhân ở tâm lư biến thành cái quả ở thế giới vật chất. Định mệnh không có khi ta chủ động biến chuyển những tư tưởng (nhân) xấu thành tốt và theo đó diễn biến (quả) tốt lành sẽ đến với ta. Đôi lúc cái nhận thức nhân quả ở thế giới vật chất rất khó khăn v́ có người làm lành mà sao lại gặp ác, rồi họ đâm ra chán nản và cho rằng không có luật nhân quả. Sở dĩ như vậy v́ con mắt phàm không thể nh́n thấu được quá khứ và không hiểu được những khúc mắc của nghiệp. Nhưng nếu có người nào đó giữ được tâm hồn tha thứ buông xả th́ mặc dù biến cố xấu đến với họ đó, nhưng cái tác động trên tâm lư tạo sự đau khổ giảm đi rất nhiều. Th́ đó chẳng qua là một điều lành trong một biến cố dữ. Hiểu được luật nhân quả ở tâm th́ ta nhận thức rơ hơn và ta sẽ thấy sự thay đổi nhanh hơn.
Nghiệp (karma) là những biến cố vui buồn xảy ra trong đời người. Nghiệp, ḍng sông nhân quả trong cuộc đời con người, rất là phức tạp. Nghiệp không phải đơn giản như một cái máy, ta bấm nút (nhân) th́ máy hoạt động (quả). Nghiệp có thể ví như một ḍng sông và nhân quả là những phân tử (molecule) nước lưu chuyển, tác động lẫn nhau trong ḍng sông đó. Ngoài nhân-quả ra c̣n yếu tố duyên nữa. Duyên là những yếu tố ở không gian và thời gian giúp nhân trở thành quả hoặc ngược lại ngăn cản hoặc đ́nh trệ sự nối liền của nhân quả, làm giảm sức mạnh của quả. Sự sống đa dạng và sáng tạo là nhờ duyên. Như vậy duyên đóng vai tṛ điều chỉnh (modulation) nhân-quả. Thí dụ dễ hiểu là khi ta gieo hạt lúa (nhân) trong đồng ruộng ẩm ướt ph́ nhiêu (duyên), vài tháng ta sẽ có những cọng lúa xanh mượt (quả). Nếu có người lữ hành băng qua sa mạc và làm rơi một hạt lúa th́ ngàn năm sau hạt lúa đó vẫn là hạt lúa (nghịch duyên). Nếu hạt lúa đó được gió thổi rơi vào một nơi ẩm ướt trên sa mạc th́ hạt lúa sẽ mọc thành cọng lúa nhưng rất yếu ớt v́ thiếu phân bón. Như thế ta thấy rằng cùng một nhân, qua nhiều duyên khác nhau sẽ cho ta kết quả khác nhau. Thực tế nhân quả không đơn giản như trên mà hoạt động như một mạng lưới nhện (web).
Một nhân có thể là khởi đầu của một chuỗi phản ứng (chain of events). Những yếu tố duyên tác động lên chuỗi phản ứng đó để cho ra nhiều kết quả ở nhiều từng lớp khác nhau. Thí dụ: Có một người v́ ḷng tham (nhân) phá rừng bán gỗ làm lợi nhuận cho riêng ḿnh. Trời mưa, không có rễ cây hút nước (duyên) nên tạo thành lụt (quả), loài chim mất môi sinh (duyên) dời đi nơi khác (quả). Không có chim ăn (duyên) nên sâu bọ lan tràn đồng ruộng (quả). Không có cây hút thán khí (CO²) nên từ đó khí hậu bị ô nhiễm. Một nhân thiếu sáng suốt sẽ gây ra rất nhiều hậu quả tai hại về sau mà ta khó có thể lường trước được.
Giới luật là nhằm biến đổi cái duyên để cho cái nhân tham, sân và si không có cơ hội để biến thành quả dữ (tham-ăn trộm, sân-giết chóc, si-đau khổ). Xuất gia là tránh xa những duyên có thể dẫn đến quả dữ và gần gũi với những duyên khuyến khích quả lành được biểu hiện. Tuy nhiên thay đổi duyên ở thế giới vật chất không bền vững lắm. Thí dụ ḷng tham tiền có thể biến thành tham chùa ḿnh được đẹp nhứt, sân (giận) có thể biến thành bực bội khi đệ tử quên chấp tay xá ḿnh, và si là chấp vào thời gian tụng kinh mà không hiểu ư kinh tạo ra sự tranh chấp hơn thua. Cho nên vào cảnh tịnh mà c̣n giữ mầm mống tham, sân, si th́ cảnh tịnh đó sẽ trở nên cảnh ưu phiền.
Thiền tông chú trọng đến cái duyên ở tâm là tư tưởng. Tham, sân, si mà không có tư tưởng để nuôi dưỡng chúng th́ dần dần sẽ tự tiêu ṃn. Cho nên giữ giới nơi tâm th́ hiệu nghiệm hơn là giữ ở thân hay cảnh. Nếu tâm ta nuôi dưỡng sự bực dọc mà miệng th́ tụng kinh th́ khó có thể mà ta có được hạnh phúc v́ càng tụng kinh, càng mệt mỏi th́ sự bực dọc càng nhiều hơn nữa. Một trong những phương pháp thiền là ta nhận thức sự bực bội và từ bi hỷ xả phóng sanh nó ra theo từng hơi thở nhẹ nhàng rồi dần dần sự bực bội đó sẽ tan biến. Đó là một cách “tụng kinh sống” hữu hiệu nhứt. Tụng kinh sống là tụng ư (thay v́ chữ) kinh trong từng hơi thở, trong lúc đi, đứng, nằm và ngồi. Nói một cách khác, thiền hay tụng kinh sống là khi ta ư thức không tạo cái duyên nuôi dưỡng tham, sân, si trong tâm ta. Nếu ta không nuôi chúng th́ tự động chúng sẽ rời bỏ ta. Rồi ta sẽ trở về sống với con người hạnh phúc của ta.
Nhân quả và Thiên Chúa giáo
Mặc dù Thiên Chúa giáo không đề cập nhân quả một cách trực tiếp nhưng tất cả những câu chuyện trong Thánh kinh đều khuyên răn con chiên hăy củng cố ḷng tin Chúa, thương người, giúp đỡ xă hội th́ sẽ được cuộc sống hạnh phúc trong vĩnh cửu. Nói một cách khác Chúa khuyên con chiên tạo nhân lành (ḷng tin, thương người, tha thứ), tạo duyên lành (xây dựng một xă hội lấy nền tảng là sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau, truyền đạo cho nhiều người được nhận thức) th́ kết quả cuộc sống hạnh phúc sẽ dễ được thực hiện trên thế gian này và nếu tất cả mọi người làm được th́ sẽ được hạnh phúc trong vĩnh cửu.
Nghiệp (karma) là những biến cố vui buồn xảy ra trong đời người. Nghiệp, ḍng sông nhân quả trong cuộc đời con người, rất là phức tạp. Nghiệp không phải đơn giản như một cái máy, ta bấm nút (nhân) th́ máy hoạt động (quả). Nghiệp có thể ví như một ḍng sông và nhân quả là những phân tử (molecule) nước lưu chuyển, tác động lẫn nhau trong ḍng sông đó. Ngoài nhân-quả ra c̣n yếu tố duyên nữa. Duyên là những yếu tố ở không gian và thời gian giúp nhân trở thành quả hoặc ngược lại ngăn cản hoặc đ́nh trệ sự nối liền của nhân quả, làm giảm sức mạnh của quả. Sự sống đa dạng và sáng tạo là nhờ duyên. Như vậy duyên đóng vai tṛ điều chỉnh (modulation) nhân-quả. Thí dụ dễ hiểu là khi ta gieo hạt lúa (nhân) trong đồng ruộng ẩm ướt ph́ nhiêu (duyên), vài tháng ta sẽ có những cọng lúa xanh mượt (quả). Nếu có người lữ hành băng qua sa mạc và làm rơi một hạt lúa th́ ngàn năm sau hạt lúa đó vẫn là hạt lúa (nghịch duyên). Nếu hạt lúa đó được gió thổi rơi vào một nơi ẩm ướt trên sa mạc th́ hạt lúa sẽ mọc thành cọng lúa nhưng rất yếu ớt v́ thiếu phân bón. Như thế ta thấy rằng cùng một nhân, qua nhiều duyên khác nhau sẽ cho ta kết quả khác nhau. Thực tế nhân quả không đơn giản như trên mà hoạt động như một mạng lưới nhện (web).
Một nhân có thể là khởi đầu của một chuỗi phản ứng (chain of events). Những yếu tố duyên tác động lên chuỗi phản ứng đó để cho ra nhiều kết quả ở nhiều từng lớp khác nhau. Thí dụ: Có một người v́ ḷng tham (nhân) phá rừng bán gỗ làm lợi nhuận cho riêng ḿnh. Trời mưa, không có rễ cây hút nước (duyên) nên tạo thành lụt (quả), loài chim mất môi sinh (duyên) dời đi nơi khác (quả). Không có chim ăn (duyên) nên sâu bọ lan tràn đồng ruộng (quả). Không có cây hút thán khí (CO²) nên từ đó khí hậu bị ô nhiễm. Một nhân thiếu sáng suốt sẽ gây ra rất nhiều hậu quả tai hại về sau mà ta khó có thể lường trước được.
Giới luật là nhằm biến đổi cái duyên để cho cái nhân tham, sân và si không có cơ hội để biến thành quả dữ (tham-ăn trộm, sân-giết chóc, si-đau khổ). Xuất gia là tránh xa những duyên có thể dẫn đến quả dữ và gần gũi với những duyên khuyến khích quả lành được biểu hiện. Tuy nhiên thay đổi duyên ở thế giới vật chất không bền vững lắm. Thí dụ ḷng tham tiền có thể biến thành tham chùa ḿnh được đẹp nhứt, sân (giận) có thể biến thành bực bội khi đệ tử quên chấp tay xá ḿnh, và si là chấp vào thời gian tụng kinh mà không hiểu ư kinh tạo ra sự tranh chấp hơn thua. Cho nên vào cảnh tịnh mà c̣n giữ mầm mống tham, sân, si th́ cảnh tịnh đó sẽ trở nên cảnh ưu phiền.
Thiền tông chú trọng đến cái duyên ở tâm là tư tưởng. Tham, sân, si mà không có tư tưởng để nuôi dưỡng chúng th́ dần dần sẽ tự tiêu ṃn. Cho nên giữ giới nơi tâm th́ hiệu nghiệm hơn là giữ ở thân hay cảnh. Nếu tâm ta nuôi dưỡng sự bực dọc mà miệng th́ tụng kinh th́ khó có thể mà ta có được hạnh phúc v́ càng tụng kinh, càng mệt mỏi th́ sự bực dọc càng nhiều hơn nữa. Một trong những phương pháp thiền là ta nhận thức sự bực bội và từ bi hỷ xả phóng sanh nó ra theo từng hơi thở nhẹ nhàng rồi dần dần sự bực bội đó sẽ tan biến. Đó là một cách “tụng kinh sống” hữu hiệu nhứt. Tụng kinh sống là tụng ư (thay v́ chữ) kinh trong từng hơi thở, trong lúc đi, đứng, nằm và ngồi. Nói một cách khác, thiền hay tụng kinh sống là khi ta ư thức không tạo cái duyên nuôi dưỡng tham, sân, si trong tâm ta. Nếu ta không nuôi chúng th́ tự động chúng sẽ rời bỏ ta. Rồi ta sẽ trở về sống với con người hạnh phúc của ta.
Nhân quả và Thiên Chúa giáo
Mặc dù Thiên Chúa giáo không đề cập nhân quả một cách trực tiếp nhưng tất cả những câu chuyện trong Thánh kinh đều khuyên răn con chiên hăy củng cố ḷng tin Chúa, thương người, giúp đỡ xă hội th́ sẽ được cuộc sống hạnh phúc trong vĩnh cửu. Nói một cách khác Chúa khuyên con chiên tạo nhân lành (ḷng tin, thương người, tha thứ), tạo duyên lành (xây dựng một xă hội lấy nền tảng là sự yêu thương đùm bọc lẫn nhau, truyền đạo cho nhiều người được nhận thức) th́ kết quả cuộc sống hạnh phúc sẽ dễ được thực hiện trên thế gian này và nếu tất cả mọi người làm được th́ sẽ được hạnh phúc trong vĩnh cửu.
Tuy nhiên có nhiều con chiên quá cuồng tín dùng sức mạnh áp đặt niềm tin lên kẻ khác và kết quả là hận thù và chiến tranh. Điều dễ hiểu là v́ cái nhân là tham (muốn cá nhân ḿnh được nhiều phước khi dẫn người khác vào đạo), sân (bực tức khi người ta không theo đạo ḿnh) và si mê (ngạo mạn coi đạo ḿnh trên tất cả các đạo khác) th́ kết quả sẽ là chiến tranh và đau khổ. Vấn đề này không hẳn xảy ra ở đạo Chúa mà c̣n gặp ở nhiều tôn giáo khác hoặc ngay cả ở đạo Phật (phái này chê bai phái khác). Đó là v́ con người mê lầm không chữa trị cái tham, sân si nơi chính ḿnh mà muốn thay đổi thế gian. Muốn cái quả khác cái nhân th́ không bao giờ có được. Nếu có kẻ nào nói làm được hẳn là họ tự gạt chính họ, sống trong ảo tưởng u mê. Tôn giáo cũng như thuốc, trị đúng bịnh th́ thuốc hay, dù có thuốc quư mà dùng sai bịnh th́ thuốc quư có thể thành độc dược. V́ thế không thể nói thuốc này hay hơn thuốc kia được. Đạo Phật có thí dụ ngón tay (phương tiện) chỉ mặt trăng, nếu ta ở nhiều nơi khác nhau th́ ngón tay sẽ chỉ nhiều hướng khác nhau, nhưng khi nh́n thấy mặt trăng (cứu cánh) th́ chỉ có một.
Tác động trên tâm lư của Thiên Chúa giáo là dùng t́nh thương người và sự tha thứ tạo cái duyên lành làm giảm bớt ảnh hưởng của hoàn cảnh xấu (quả). Nếu ta tin vào một Thượng Đế công bằng bác ái ở bất cứ mọi nơi và mọi lúc, th́ ta giao phó cho Ngài xử phạt những bất công trong cuộc đời ta. Như thế ta không mất ngủ bực tức t́m cách trả thù hay t́m những lời nói đâm thọc xỏ xiên. Với ḷng tin đó ta sẵn sàng tha thứ kẻ muốn ám hại ta, tâm ta được an ổn và ta gieo rắc sự an ổn đó cho những người chung quanh ta. Làm được như vậy, mặc dù ta không mở miệng truyền giáo nhưng sẽ có rất nhiều người theo v́ họ mến ta. Như thế lời cầu nguyện hữu hiệu nhứt phát xuất từ tư tưởng tha thứ thương yêu chớ không phải từ miệng nói tiếng thương yêu trống rỗng. Giáo đường chân thật của một linh mục hay mục sư là sự an ổn của con chiên khi họ cảm nhận được t́nh thương và sự tha thứ chân t́nh qua hành động của vị mục sư đó, chớ không phải cái giáo đường bằng ngói, bằng gạch. Cái giáo đường vật chất không bao giờ làm ấm được ḷng người. Ta không thể nào gieo rắc sự an lành chung quanh ta nếu ta không có cái nhân của sự an lành đó trong tâm ta. Ta có thể dối chính ta chớ không thể dối với Thượng Đế và luật nhân quả được.
Nhân quả và y khoa
Tuy nhân quả xuất xứ từ Phật giáo nhưng không hạn chế ở phạm vi tôn giáo. Hiểu được nhân quả giúp ta rất nhiều trong việc pḥng ngừa bịnh tật. Trong Đông Y có câu người y sĩ giỏi trị bịnh lúc mà bịnh chưa phát triển. Y khoa hiện đại cũng đồng ư với vấn đề ngưà bịnh hơn là chữa bịnh. Cách tốt nhứt cho con người về vấn đề sức khỏe và xă hội về vấn đề tài chánh là thay đổi cuộc sống để ngừa bịnh. Muốn ngừa bịnh (quả) ta phải hiểu cho ra lẽ những yếu tố gây ra bịnh (nhân), t́m cách làm suy giảm những nguyên nhân gây ra bịnh, t́m cách không tạo duyên xấu để cho hậu quả bịnh dễ xảy ra và củng cố những duyên lành để ngăn ngừa bịnh.
Bây giờ ta hiểu nguyên nhân của nhiều chứng bịnh là do vi trùng (bacteria) và vi khuẩn (virus) có kích thước nhỏ hơn vi trùng gây ra. Để làm suy giảm những nguyên nhân tạo ra bịnh, những nhà thuốc sáng chế ra các loại thuốc trụ sinh. Sự ỷ y có thuốc trụ sinh để trị bịnh mà không cần pḥng ngừa hoặc dùng thuốc trụ sinh một cách không phân biệt đưa đến sự ra đời của những siêu vi trùng (“super bugs”) có sức kháng trụ sinh. Về phần bịnh nhân phải ráng ăn ở vệ sinh để không tạo cái duyên cho những loại vi trùng xâm chiếm cơ thể họ. Vaccine (chích ngừa) là cách pḥng ngừa bịnh bằng cách dùng bộ kháng nhiễm (immune system) để chống lại bịnh. Vaccine là một cách thay đổi duyên làm cơ thể không thuận cho sự phát triển của bịnh. Một cách ngừa bịnh khác nữa là ta ăn ở vệ sinh, t́m cách tránh những nơi dễ gây ra bịnh tật là góp phần vào sự củng cố những duyên không thích hợp cho bịnh phát triển. Thực tế, ta không thể nào diệt trừ được tất cả những nhân tạo bịnh mà cách dễ dàng nhất là biến đổi cái duyên không thuận cho bịnh-quả phát triển. Con đường trị bịnh bằng cách diệt trừ nhân một cách hoàn toàn rất nguy hiểm v́ có thể đưa đến sự mất cân bằng môi sinh và có thể tạo nhiều mối hiểm nguy khác. Thí dụ như khi ta đi du lịch ở những nước khác dễ bịnh tiêu chảy v́ ở điều kiện ta sống không có loại vi trùng đó (nhân bị diệt) nên cơ thể ta không có chất miễn nhiễm, dễ sanh ra bịnh. Đứng trên phương diện năng lượng (sức lực, thời gian, tài chánh), dùng duyên để pḥng ngừa quả là áp dụng năng lượng một cách hữu hiệu nhứt.
Stress, sự căng thẳng tinh thần, là vấn đề lớn của thời đại. Stress có thể coi như cái cửa mở cho nhiều bịnh tật vào thân thể ta. Những triệu chứng khởi đầu của stress là lo âu, bực bội và mất ngủ. Ngoài ra nhức đầu, buồn nôn, mất ăn, cao máu với nhịp tim đập nhanh cũng có thể là một triệu chứng của stress nữa. Thuở xưa, Đức Phật có cho một thí dụ rất thích hợp với stress ngày nay. Thí dụ rằng có một người bị mũi tên bắn bị thương. Người đó lo âu muốn biết mũi tên này từ đâu tới, ai bắn, lư do nào bắn, rồi lo sợ cho tính mạng, không biết vết thương như thế nào, ..., người đó cứ mải lo mà quên t́m cách tháo gỡ mũi tên ra. Tính chất của lo âu là nó không bao giờ chịu dừng ở hiện tại mà lại có chiều hướng lẩn quẩn ở quá khứ hoặc tương lai. Chính v́ vậy mà sự lo âu ngày càng tăng v́ khi tư tưởng lẩn quẩn ở quá khứ và tương lai th́ ta sẽ không giải quyết được vấn đề và t́nh trạng vô định đó tạo nên cái duyên làm cho lo âu càng lớn dần.
Một khoa tâm lư trị liệu (psychotherapy) trị stress là Cognitive behavioral psychotherapy, tạm dịch là tâm lư trị liệu qua nhận thức. Ta nhận thức ta có những tư tưởng sai lầm dẫn đến sự lo âu đau khổ (1), quán xét kỹ càng rằng những tư tưởng đó không có liên hệ ở thực tế (2), sau cùng thay thế vào đó những tư tưởng thích hợp với thực tại hơn (3). Khi nhận thức thích hợp với thực tại th́ ta sẽ t́m được biện pháp giải quyết vấn đề một cách hữu hiệu và từ đó nhẹ gánh lo âu. Thí dụ anh A có triệu chứng hay lo (general anxiety disorder). Khi bị chủ sở phê b́nh, anh về ngủ không được, liên tưởng đến ngày mai ḿnh sẽ mất việc, không có tiền trả tiền nhà, vợ anh sẽ bực bội bỏ anh (1)... Qua khâu tâm lư trị liệu, anh kiểm duyệt lại thực tế th́ không thấy có dấu hiệu nào chủ sở sẽ đuổi anh, chủ anh chỉ muốn anh sửa khuyết điểm nhỏ mà thôi, vợ chồng lúc nào cũng ḥa thuận (2)... Khi nhận thức như vậy, anh cảm thấy yên tâm và hiểu rằng ḿnh có phản ứng quá đáng (3). Khi nh́n ở khía cạnh nhân duyên quả, th́ khi anh nhận thức rằng cái nhân sai lầm không quan trọng lắm, không để những tư tưởng lo âu thổi phồng sự thật (nghịch duyên), và anh t́m cách học hỏi trau giồi nghề nghiệp th́ kết quả sẽ tốt đẹp. Như thế hiểu được nhân quả th́ cuộc sống ta sẽ nhẹ gánh lo âu.
Tóm lại
Nhân quả không phải là một khái niệm tôn giáo (dogma) mà là một quy luật thiên nhiên (natural law) ảnh hưởng thế giới nội tâm và thế giới vật chất. Nhân quả c̣n là một lực (force) gắn liền hai biến cố với nhau qua không gian và thời gian.
Ta khó có thể thay đổi nhân ở quá khứ, nhưng điều dễ làm là thay đổi duyên ở hiện tại để quả xấu khó có thể biểu hiện được. Ở thế giới vật chất, duyên lành là bạn tốt, nơi chốn yên tịnh (chùa, nhà thờ, học đường...). Ở thế giới tâm lư, duyên lành là ư muốn học hỏi, trau giồi trí tuệ, cố giữ ḷng nhân từ, bác ái và tha thứ. Gần duyên lành th́ quả xấu khó thể hiện hoặc thể hiện một cách yếu ớt hơn.
Nếu ta c̣n giữ tâm tham, sân, si (làm nhân) và nuôi dưỡng những tư tưởng tham, sân, si (ác duyên) th́ không bao giờ biến đổi được cuộc sống hay xă hội một cách tốt lành được (quả). Cảnh lúc nào cũng hiện theo tâm. Người mang tâm xấu lên thiên đàng sớm muộn ǵ cũng biến cảnh thiên đàng thành địa ngục.
Hiểu được nhân quả th́ ta nắm giữ được ch́a khóa mở cửa tự do trong đời ta và giúp ta làm chủ lấy cuộc đời. Không hiểu nhân quả th́ ta sẽ sống trong mê tín dị đoan hay trong sự lo âu của cuộc sống vô định, bấp bênh.
Hiểu được nhân quả giúp ta định hướng dễ dàng và có một hướng đi và một quan niệm sống vững chắc trước mọi hoàn cảnh khó khăn.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
