Đông y: Cách điều trị chứng bị giãn tĩnh mạch ở chi dưới cơ thể

[trungthuc]

Các tĩnh mạch giãn nằm ngay dưới da và có thể dẫn đến bệnh lý ở phần cơ bắp sâu hơn. Đông y có cách giúp phòng ngừa, cải thiện tốt bệnh này thông qua việc day bấm huyệt, tập luyện và soạn ra thực đơn ăn uống.

Giãn tĩnh mạch ở chi dưới là một bệnh lý về mạch máu phổ biến có thể khiến cho tĩnh mạch ở vùng chân bị giãn to, chạy ngoằn ngoèo và bị lồi lên. Bệnh lý này có ảnh hưởng ít nhiều đến đến vấn đề thẩm mỹ và trong một số trường hợp trở nên nặng có thể sẽ dẫn đến các biến chứng khác như bị loét da, chảy máu, nhiễm trùng, huyết khối. Đông y thường sử dụng phương pháp châm cứu, tập luyện thể dục, điều chỉnh lại cách ăn uống để giúp phòng ngừa và điều trị giãn tĩnh mạch chi dưới một cách có hiệu quả.

Nguyên nhân chính gây ra chứng bị giãn tĩnh mạch chi dưới là do đứng và ngồi lâu một chổ, thường gặp ở các nhân viên làm việc ở văn phòng. Sự rối loạn ở chức năng các van của tĩnh mạch khiến cho dòng máu khó chạy ngược về tim, làm cho dòng máu bị tích tụ lại và tăng áp lực ở tĩnh mạch, từ đó khiến cho mạch máu bị giãn ra và biến dạng.

Nhiều yếu tố nội sinh và ngoại sinh cũng góp phần vào sự hình thành của chứng bị giãn tĩnh mạch, trong đó bao gồm tuổi tác, giới tính, mang thai, béo phì, chiều cao, sắc tộc, cách ăn uống, nghề nghiệp, tiền sử huyết khối tĩnh mạch sâu và di truyền.
Các triệu chứng của bệnh bị giãn tĩnh mạch bao gồm thấy tức nặng ở chân, cảm giác bị ngứa và bỏng rát, sẽ tăng lên khi đứng lâu.

Ba mức độ về chứng bị giãn tĩnh mạch ở chi dưới cơ thể

Giãn tĩnh mạch chi dưới nói chung được chia làm ba mức độ khác nhau:

1/ Nhẹ: nhìn lờ mờ thấy tĩnh mạch ở bắp chân, kèm theo chứng bị phù nhẹ. Bệnh sẽ được cải thiện thông qua việc điều chỉnh lại lối sống, gia tăng các hoạt động về thể chất.

2/ Trung bình: bị phù ở bắp chân, căng, tê và đau đi kèm với tĩnh mạch nổi lên như búi giun, đổi màu da. Da có thể bị ngứa ngáy khi tiếp xúc với nước nóng và bị chuột rút trong lúc ngủ. Ở giai đoạn này cần đi khám bác sĩ.

3/ Nặng: Bị giãn lớn tĩnh mạch ở phần chi dưới, ngứa và có thể bị lỡ loét, đôi khi có chảy máu.

Phòng ngừa và điều trị

Bất kể mức độ giãn tĩnh mạch có nặng đến đâu, việc cải thiện cho tuần hoàn máu và giảm đi áp lực trong tĩnh mạch là điểm cốt yếu của việc phòng ngừa và điều trị. Để điều trị chứng bị giãn tĩnh mạch ở chi dưới , Đông y thường áp dụng các biện pháp sau đây:

1/ Đi nhón chân
Cách tập luyện này nói chung là biện pháp nhằm cải thiện chứng bị giãn tĩnh mạch chi khá tốt. Bên cạnh đó, việc tập đi nhón chân có thể làm tăng sức co bóp và đàn hồi của cơ bắp ở chân, tăng vận tốc đưa dòng máu trở về tĩnh mạch, hỗ trợ việc đối kháng lại trọng lực có thể đẩy dòng máu xuống phía thấp của cơ thể.

Cơ bắp ở chân thường được coi là trái tim thứ hai của cơ thể, nhờ sức co bóp mạnh đẩy dòng máu trở về tim. Chúng giúp đẩy máu từ phần thấp của chân lên tim, do đó sẽ ngăn ngừa và cải thiện chứng bị giãn tĩnh mạch.

2/ Điều trị qua việc day bấm huyệt
Bấm huyệt vốn là một kỹ thuật độc đáo của Đông y, liên quan đến vị trí đặc trưng nơi mà hệ thống dây thần kinh và mạch máu tập trung dồi dào. Đông y quan sát thấy các huyệt vị nằm dọc theo kênh năng lượng trên bề mặt cơ thể người. Những huyệt này là nơi năng lượng tụ họp, luân chuyển, thoát ra và hoạt động như các điểm tụ hợp năng lượng trên cơ thể. Bấm huyệt có thể điều trị nhiều căn bệnh nhờ sự kích thích các điểm đặc biệt trên kênh năng lượng, thông qua bấm, vỗ, châm cứu.

Kinh lạc là các kênh năng lượng vận chuyển khí và huyết khắp cơ thể. Có 12 đường kinh lớn tương ứng với 12 bộ phận lớn nhỏ trong ngoài, kết nối chúng với bề mặt cơ thể.

Đôg y sử dụng 8 huyệt vị để điều trị chứng bị giãn tĩnh mạch: huyệt Thái xung (LR 3), Thừa sơn (BL 57), Hành gian (LR 2), Đại đô (SP 2), Kinh Cừ (LU8), Phục lưu (KI 7), Thương khâu (SP 5) và Thái bạch (SP 3).

Các huyệt vị khác nhau có công năng khác nhau và nên được lựa chọn tùy theo sự chẩn đoán theo Đông y và bệnh trạng của từng người. Cần lưu ý là bất kể day bấm huyệt hay thời gian day bấm đều không nên làm quá mạnh hay kéo dài quá lâu.

Chẳng hạn, bấm huyệt Thái xung có thể cải thiện tuần hoàn chi dưới và có ích cho các bệnh phụ khoa như đau bụng kinh. Bấm huyệt Thừa sơn có thể cải thiện tuần hoàn chi dưới, giảm chứng bị chuột rút, táo bón và bệnh trĩ.

Bấm đồng thời hai huyệt Thái xung và Thừa sơn có thể gia tăng tác dụng điều trị chứng bị giãn tĩnh mạch ở chi dưới.

Xoa bóp và châm cứu huyệt Thái Xung (LR 3) và Thừa sơn (BL 57) có thể giúp cải thiện tốt bệnh bị giãn tĩnh mạch.

Bên cạnh đó, bấm huyệt Hành gian (LR2), Đại đô (SP 2) và Kinh cừ (LU 8) cũng có hửu ích. Huyệt Hành gian (LR 2) và Đại đô (SP 2) nằm trên kinh tỳ, còn huyệt Kinh cừ (LU 8) nằm trên kinh phế. Kích thích các huyệt trên kinh phế, tỳ, can đều có tác dụng làm giảm nhẹ bệnh bị giãn tĩnh mạch.

Xoa bóp và châm cứu các huyệt Hành gian (LR 2), Đại đô (SP 2)

Cũng có chứng bị giãn tĩnh mạch sâu hơn gây ra phù nặng ở bắp chân. Đông y coi đây là do thận hư và tỳ yếu. Trong bệnh lý này, bấm huyệt Phục lưu (KI 7), Thương khâu (SP 5) và Thái bạch (SP 3), vốn tương ứng với kinh thận và tỳ, có thể có hiệu quả tốt.

Xoa bóp hoặc châm cứu vào các huyệt Phục lưu (KI 7), Thương khâu (SP 5) và Thái bạch (SP 3)

Bên cạnh việc day bấm huyệt, cũng có thể dùng kim châm cứu trực tiếp vào những huyệt này để điều trị chứng bị giãn tĩnh mạch.

3/ Liệu pháp trích huyết
Một kỹ thuật độc đáo khác là liệu pháp trích huyết, nghĩa là châm kim vào da để giúp dòng máu đang ứ trệ sẽ luân chuyển, và khôi phục lại sự tuần hoàn.

Điều trị qua trích huyết này thường áp dụng cho các mạch máu nhỏ nằm cạnh tĩnh mạch bị giãn. Cần sát trùng và cầm máu cẩn thận để phòng ngừa nhiễm trùng và chảy máu. Chỉ nên thực hiện thủ thuật này bởi thầy thuốc Đông y.

Theo kinh nghiệm lâm sàng, máu chảy ra lúc đầu thường có màu đen. Dần dần máu chuyển thành màu đỏ, khi đó sẽ tự ngưng chảy. Khi kết hợp với bài thuốc thảo dược, phương pháp này có thể cho ra kết quả đầy hứa hẹn.

4/ Bài thuốc thảo dược
Đông y thường có bài thuốc bôi và uống để điều trị chứng bị giãn tĩnh mạch. Trong bài này, xin được giới thiệu một công thức uống để điều trị gọi là trà đan sâm và đường đỏ, rễ hoàng kỳ và sơn tra.

Trà đường đỏ Đan sâm và rễ Hoàng kỳ, Sơn tra có thể cải thiện chứng bị giãn tĩnh mạch. (Minh họa)

Công thức: Dùng 24 g rễ Hoàng kỳ, 12 g Sơn tra, 12-20 g rễ Đan sâm. Rửa bằng nước và cho vào bình thủy. Thêm 600 ml nước nóng cùng một ít đường đỏ để tăng hương vị. Sau khi dùng hết bạn có thể thêm nước và uống tiếp.

Lời khuyên giúp giảm các triệu chứng về chứng bị giãn tĩnh mạch

1/ Không nên gãi
Nếu tĩnh mạch bị sưng và ngứa, không nên gãi. Gãi có thể làm cho nứt da, dẫn đến chảy máu và gia tăng nguy cơ bị nhiễm trùng, viêm, loét, thậm chí tạo ra huyết khối.

Nghiêm trọng hơn, huyết khối nếu hình thành ra, có thể sẽ đi lên các bộ phận trọng yếu như ngực, tim qua dòng máu, gây tắc mạch ở phổi và thậm chí bị nhồi máu cơ tim.

2/ Thận trọng với vớ áp lực
Vớ áp lực dùng để che và kiểm soát tĩnh mạch bị giãn, nhưng chỉ nên dùng tạm thời, không sử dụng trong thời gian dài hay mang quá chặt. Dù có đeo những đôi vớ này có thể làm giảm nhẹ chứng bị giãn tĩnh mạch chi trên bề mặt, nhưng nếu kéo dài như đeo trong nhiều tiếng đồng hồ liên tục mỗi ngày lại có thể làm cản trở tuần hoàn máu bình thường và gây ra tổn thương nhiều thêm.

Lưu ý: Một số loại thảo dược được đề cập nghe có vẻ xa lạ nhưng rất nhiều loại có sẵn ở các cửa hàng thực phẩm sức khỏe và cửa hàng tạp hóa châu Á. Ngoài ra, do thể trạng của mỗi người khác nhau nên các phương pháp điều trị tương ứng có thể sẽ khác nhau, vì vậy điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến của giới cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên nghiệp để có kế hoạch điều trị cụ thể.