Liên minh của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ chịu thất bại bầu cử chấn động

[Romano]

Đảng Nhân dân Cộng hòa (CHP) - phe đối lập người Turk ở Thổ Nhĩ Kỳ đã giành thắng lợi áp đảo trước đảng cầm quyền của Tổng thống Erdogan trong cuộc bầu cử địa phương ngày 31/3.Hãng tin Reuters dẫn số liệu kiểm phiếu sơ bộ cho biết Thị trưởng Istanbul Ekrem Imamoglu đang dẫn trước 10 điểm phần trăm so với đối thủ trong cuộc chạy đua vào chức Thị trưởng thành phố lớn nhất Thổ Nhĩ Kỳ này, trong khi đảng Cộng hòa Nhân dân (CHP) của ông giành chiến thắng tại thủ đô Ankara và 15 ghế thị trưởng tại các thành phố khác trên cả nước.

Đây được coi là thất bại nặng nề nhất của Tổng thống Erdogan và đảng AK cầm quyền trong suốt 2 thập kỷ, được coi là dấu hiệu thay đổi chính trị tại quốc gia vốn có nhiều bất đồng, chia rẽ.

Bản thân Tổng thống Erdogan trong bài phát biểu lúc nửa đêm tại tổng hành dinh Đảng AK cũng gọi đây là "thời điểm chuyển giao".

Ông Erdogan thừa nhận liên minh của ông đã "mất động lực" trên toàn quốc và sẽ tiến hành những động thái cần thiết để giải quyết thông điệp của cử tri. Trong khi đó, phát biểu trước đám đông người ủng hộ, ông Imamoglu, 53 tuổi, nhấn mạnh: "Đêm nay, 16 triệu người Istanbul đã gửi đi một thông điệp dành cho cả những đối thủ và Tổng thống của chúng ta. Nhũng người không hiểu rõ thông điệp này sẽ phải chịu thất bại".

Đáng chú ý, Istanbul là quê hương của Tổng thống Erdogan và cũng là nơi ông từng nắm quyền thị trưởng trong những năm 90 của thế kỷ trước. Trong đợt bầu cử địa phương lần này, ông Erdogan dành rất nhiều tâm huyết vận động nhưng kết quả đạt được tồi tệ hơn cả những gì giới quan sát ước tính.

Phó giáo sư Khoa học chính trị tại Đại học Bogazici Mert Arslanalp nhận định đây là thất bại nặng nề nhất của ông Erdogan kể từ khi lên nắm quyền năm 2002.

"Ông Imamoglu cho thấy có thể giải quyết được những chia rẽ sâu sắc về chính trị xã hội tại các địa phương ở Thổ Nhĩ Kỳ mà không cần sự ủng hộ từ phe đối lập. Yếu tố này đưa ông trở thành đối thủ đáng gờm nhất với chính quyền Tổng thống Erdogan" - Phó giáo sư Arslanalp nói.

Một số nhà phân tích khác lại cho rằng những bất ổn về kinh tế, bao gồm tỷ lệ lạm phát lên đến 70% và mức tăng trưởng chậm do chính quyền tiến hành các biện pháp thắt chặt tiền tệ đã khiến các cử tri không bằng lòng với đảng AK của Tổng thống Erdogan.

Cố vấn cao cấp tại Albright Stonebridge Group Hakan Akbas nhận định: "Kinh tế là yếu tố then chốt. Người dân Thổ Nhĩ Kỳ mong muốn có sự thay đổi và ông Imamoglu giờ đã trở thành người thay thế mặc định cho Tổng thống Erdogan".

Năm 2019, ông Imamoglu từng đánh bại Tổng thống Erdogan trong cuộc bầu cử ở Istanbul chấm dứt 25 năm cầm quyền của đảng AK. Đảng CHP của ông Imamoglu cũng giành chiến thắng tại Ankara trong năm 2019.

Tổng thống Erdogan sau đó đáp trả bằng thắng lợi năm 2023 khi ông chiến thắng trong cả cuộc tổng tuyển cử và bầu cử Quốc hội bất chấp Thổ Nhĩ Kỳ khi đó trải qua một cuộc khủng hoảng kéo dài hàng năm trời về chi phí sinh hoạt.

Chiến thắng của ông Imamoglu lần này càng đáng chú ý hơn khi liên minh đối lập của ông bị tan rã sau nỗ lực bất thành nhằm lật đổ Tổng thống Erdogan năm 2023.