"Nếu phở là biểu tượng ẩm thực của Hà Nội th́ bánh ḿ là "đặc sản" của Sài G̣n" Robyn Eckhardt, một cây viết về ẩm thực trên Wall Street Journal, đă bắt đầu bài viết về bánh ḿ Sài G̣n như vậy.
Loại bánh ḿ kẹp ở Việt Nam có nguồn gốc từ cách ăn của người Pháp: một lát bánh ḿ kẹp thịt, phó mát hoặc cá hộp kèm theo củ cải hoặc cà rốt bào sợi ngâm chua, một ít rau mùi, tương ớt và một ít x́ dầu Maggi.
Cách ăn này được những người Bắc mang vào Nam sau năm 1954 khi Việt Nam bị chia cắt tạm thời.
Tháng trước, tôi đă gặp một chuyên gia bánh ḿ Việt Nam, người được sinh ra ở Sài G̣n - tên gọi thân mật của thành phố Hồ Chí Minh, có tên là Andrea Nguyễn. Trong suốt 3 tháng, Andrea đă nướng bánh 3 lần mỗi ngày để t́m ra công thức làm bánh ḿ hoàn hảo nhất, nhằm phục vụ cho việc viết cuốn “Sổ tay bánh ḿ”, cuốn sách sẽ được ra mắt ở Mỹ trong tháng 7 tới.
Chúng tôi đă đi t́m một số cửa hàng bánh ḿ đáng thử nhất ở thành phố này. Điểm dừng đầu tiên là một chiếc xe đẩy của chủ hàng Hoàng Thanh Mai, một người mới chỉ vào nghề khoảng 2-3 năm.
Món bánh ḿ kẹp thịt dân dă mà ngon tuyệt trên báo Mỹ
Đó là một quầy hàng khéo léo được làm bằng thép không rỉ, có bánh xe đẩy với một bếp than, một ngăn sưởi để nướng gịn bánh ḿ.
Ngoại trừ gị heo, một loại chả lụa theo cách gọi của người Bắc, cô Mai tự làm mọi nguyên liệu khác cho món bánh ḿ đặc biệt của cô, bao gồm: bánh ḿ kẹp thịt với pate, thịt heo (3 loại khác nhau: nướng, rán và gị heo), cà rốt và củ cải chua.
Cô Mai rất chú ư đến chất lượng của bánh ḿ nên người giao bánh ḿ sẽ giao bánh đến 4 lần mỗi ngày để đảm bảo có được những chiếc bánh mới ra ḷ thơm ngon nhất. Trung b́nh, bà Mai phục vụ khoảng 100 thực khách.
“Khéo” là tính từ Andrea dùng để mô tả cách sắp xếp của cô Mai. Những nhận định ban đầu được khẳng định khi tôi cắn miếng bánh đầu tiên, làm rơi cả những mẩu vụn bánh ḿ vàng rụm trên áo.
Mỗi miếng bánh ḿ có hương vị của từng nguyên liệu trong chiếc bánh cộng với vị béo ngậy của sốt mayonnaise, pa tê và cả ḷng đỏ trứng rán tới.
Sau quầy hàng của cô Mai, chúng tôi bắt xe taxi lên nhà hàng bánh mỳ Ḥa Mă trên đường Cao Thắng, nơi họ phục món bánh ḿ ốp la: bánh ḿ đặc ruột ăn với trứng và xúc xích rán trong những chiếc chảo riêng.
Ở đây, chủ hàng là cô Lê Thị Hạnh, duy tŕ hàng ăn được gầy dựng bởi ông ḿnh từ năm 1960.
Bánh ḿ ốp lết "gia truyền" trên đường Cao Thắng
“Ông tôi bán bánh ḿ nên ông có thể kết thúc công việc trong buổi sáng và dành buổi chiều để làm thơ”, cô Hạnh kể trong khi làm bánh cho khách.
Andrea bị hấp dẫn bởi những chiếc bánh ḿ nhỏ, đặc ruột và đầy thịt ở Ḥa Mă. “Bạn không cần một cái bánh ḿ dài trừ khi bạn đi pic nic, khách hàng của chúng tôi thích những cái bánh ḿ bé và nhiều thịt hơn”, cô Hạnh chia sẻ.
Tôi thực sự say mê món rau cà rốt, dưa chuột và củ cải chua ở Ḥa Mă hơn bất cứ chỗ nào tôi từng thử, những miếng cà rốt, dưa chuột dầy hơn b́nh thường một chút và pa tê th́ được xay mịn như nhung.
Trong suốt buổi sáng hôm sau, tôi bị cuốn hút bởi hương thơm của món thịt nướng ở một hàng bánh ḿ ở số 1 Nguyễn Thượng Hiền. Chủ hàng là anh Trần Linh Sơn, người đă có thâm niên hơn 10 năm trong bếp của một khách sạn trước khi mở cửa hàng ăn của ḿnh vào năm 2008.
Nước sốt của ông được làm cầu kỳ từ dầu ăn, hành lá xanh, nước mắm và đậu phộng giă nhuyễn để thay cho mayonnaise và x́ dầu maggi như các tiệm bánh ḿ thông thường. Tất cả quyện vào hương thịt nướng làm cho món bánh ḿ của ông Sơn thật tinh tế và ngon miệng.
Wall Street Journal không phải là tờ báo đầu tiên "vinh danh" bánh ḿ của Việt Nam. Trên thực tế, bánh ḿ kẹp thịt đă trở thành một trong những món ăn đường phố ngon miệng và nổi tiếng nhất trên thế giới.
Phải chăng, chính sự tài hoa và tinh tế của người Việt đă biến món ăn nhanh của người Pháp thành một món "đặc sản ẩm thực" được ưa chuộng đến như vậy.
Lê Hương (lược dịch)
Infonet