- Alo! Mời anh ra quán Thiên nhiên uống cà phê với em.- Nghe điện thoại của một chú em, tôi nghĩ chắc lại có việc ǵ quan trọng chú ta muốn đàm đạo đây.
Thoại kém tôi 4 tuổi, gia đ́nh chú ta lâu nay vẵn coi tôi như người trong nhà tuy rằng không có họ hàng ǵ.
Chẳng có chuyện ǵ trong gia đ́nh của chú, từ chuyện riêng tư t́nh cảm cho đến chuyện làm ăn, lúc thuận lợi cũng như khi gặp khó khăn, tôi đều được biết. Khi c̣n làm việc, với khả năng có thể tôi đều thật t́nh tham gia góp ư…
Nhưng khi người ta ngày một giầu, rất giầu… Do may mắn hơn là không ngoan, tâm tính trong họ cũng thay đổi.
Vừa đánh chiếc xe máy đến cổng quán cà-phê tôi đă thấy chiếc xe ô tô màu sữa của chú đậu ở băi, nghe chú ta khoe có giá đến 1,2 tỷ. Trong xe người tài xế được chú thuê tháng đang ngồi bên trong, chăm chú cắm mặt vào chiếc điện thoại.
Tôi kéo thêm một anh bạn vốn cũng là kỹ sư nông nghiệp của một nông trường quốc doanh.
Vừa thấy chúng tôi đến Thoại cất tiếng : - Chào hai anh - Đồng thời kéo ghế mời. Thoại ăn mặc khá lịch sự. Áo sơ- mi cộc tay màu vàng nhạt, quần trắng và đặc biệt chú mang đôi giầy đen cao đế. Sau khi kêu đồ uống tuỳ thích, Thoại vào đề ngay:
- Em tính gọi anh ra để anh tham gia cho em công việc này. : - Vừa nói chú ta vừa đặt tay xuống một tờ giấy đă để sẵn trên mặt bàn rồi nói tiếp:
- Đây là tấm sơ đồ miếng đất, ở trên đó họ đă có ngôi nhà ba tầng lầu giá 22 tỷ tại quận 9 thành phố Hồ Chí Minh. Tấm sơ đồ đây, cả nhà em muốn xuống sống ở thành phố để hưởng thụ.
Nghe câu nói “xuống thành phố hưởng thụ” tôi đă nghĩ trái khoáy : - Người ta có tiền, có nhiều tiền họ đi mua đất ở bờ biển đẹp hay đến khu yên tĩnh, khí hậu trong lành, đây chú ta lại chọn một thành phố đông đúc ồn ào…
Tôi chưa kịp đưa ra ư kiến ǵ th́ chợt có chú bé đánh giầy người nhỏ bé tật nguyền. Một tay chú bé bị liệt co vào trong ngực, tay c̣n lại khệ nệ xách ḥm đồ nghề, dáng đi lắc lư khó nhọc. Chú bé đến gần chúng tôi cất tiếng lễ phép: - Cháu mời chú đánh giầy ạ! - Đồng thời đưa đôi mắt khẩn khoản nh́n Thoại. – V́ trong ba chúng tôi chỉ có một ḿnh Thoại mang giầy.
Thoại nghe lời mời chào của chú bé đánh giầy tật nguyền liền ra giọng hách: - Ê, đánh giầy giá bao nhiêu?– Nghe hỏi như vậy, chú bé hiểu rằng đă gặp người khách có nhu cầu liền trả lời : - Mười năm ngàn chú Hai ạ! - Nghe giá chú bé nói, Thoại liền tụt đôi giầy của ḿnh ra, vẫn cầm trên tay hất hàm lên giọng ông chủ: - Mười hai ngàn đồng thôi, có làm th́ làm? V́ mưu sinh chú bé đánh giầy có một thoáng lưỡng lự rồi lẳng lặng cầm đôi giầy của Thoại ra mé cặm cụi công việc.
Tôi giả vờ chăm chú xem tấm sơ đồ mà Thoại đă đưa, nhưng vẫn để ư đến câu chuyện giữa Thoại và chú bé đánh giầy. Sau đó Thoại ngồi co hai chân trên chiếc ghế mây.
Chỉ có ba ngàn với một chú bé đánh giầy tật nguyền, câu chuyện quá nhỏ nhưng nó đă có dịp phơi bày nhân cách của Thoại trần trụi trước tôi và người bạn đi cùng. Tôi cảm thấy xấu hổ thay v́ có người bạn như vậy, ngầm ra dấu với người bạn, nhưng bất cần, anh bạn kỹ sư đứng lên dời bàn trong khi ly cà phê mới chỉ vơi đi một ít.
Trong tôi t́nh cảm lâu nay với Thoại cũng sụp đổ. ( Người bạn như thế này không thể chơi được). Thoại giầu có nhưng thiếu nhân cách trước một con người yếu thế.
Thay v́ những lời góp ư thật t́nh tôi lại khách sáo: - Có tiền, nhiều tiền như chú trái đất này cũng bé như ḥn bi(!). Chú cứ xuống Sài- G̣n mà hưởng thụ, con cái chúng có xây dựng gia đ́nh ở Hà Nội hay Hải Pḥng có tiền cũng gần như bên hàng xóm thôi mà…
Một thời gian sau chú ta chuyển xuống thành phố. Nghe đâu tiền bạc từ việc kinh doang bất động sản vẫn đổ vào không ngừng, nhưng một điều chắc chắn tôi tin rằng: Tiền bạc của chú ta có nhiều hơn nữa cũng không thể mua được hạnh phúc hơn người như chú vẫn tưởng.
Nói về nhân cách sống. Thoại giỏi kiếm tiền nhưng không được giáo dục về nhân cách, như thế nào là nhân cách? Chú ta không hiểu. Thông qua hành vi của Thoại với chú bé đánh giầy đă bộc lộ cái c̣n thiếu căn bản của Thoại, đó là nhân cách. Chính chú ta cũng không hề biết chúng tôi đă xem thường giá trị bên trong con người chú ấy, cho dù Thoại có trong tay hàng trăm tỷ.
Câu chuyện tôi viết ra đây cũng chỉ cho những người tử tế tham khảo và chia sẻ với nhau, c̣n những người thiếu nhân cách họ không hề đọc, có khi cả cuộc đời không đọc lấy một cuốn sách. Đó cũng là văn hoá. Bản chất của văn hoá thực ra là hành vi giữa người với người…
VietBF©sưu tập