Giới khoa học Mỹ đặt dấu chấm hỏi to tướng là liệu giáo sư Peter Daszak, một thành viên trong đoàn điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đến pḥng lab ở Vũ Hán trước đó, có đang "bao che" cho Trung Quốc khi vẫn một mực khăng khăng cho rằng, việc nuôi dơi trong pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán chỉ là "thuyết âm mưu" mà thôi. Ngày càng có thêm nhiều bằng chứng, kể cả đoạn video bị ṛ rỉ mới đây, cho thấy Viện Virus học Vũ Hán đă nghiên cứu dơi sống trong pḥng thí nghiệm của ḿnh.
Thuyết âm mưu?
Điều khiến giới khoa học Mỹ đặt dấu chấm hỏi to tướng là liệu giáo sư Peter Daszak, một thành viên trong đoàn điều tra của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đến pḥng lab ở Vũ Hán trước đó, có đang "bao che" cho Trung Quốc khi vẫn một mực khăng khăng cho rằng, việc nuôi dơi trong pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán chỉ là "thuyết âm mưu" mà thôi.
H́nh ảnh các nghiên cứu viên Viện Virus học Vũ Hán đang t́m bắt dơi. Ảnh chụp từ phim tài liệu của đài CCTV
Một đoạn phim được kênh truyền h́nh Sky News (Úc) tung ra hôm 13/6 đă công khai toàn bộ những cảnh quay từ bên trong pḥng thí nghiệm vốn được bảo vệ nghiêm ngặt này, từ đó giúp khán giả nh́n thấy rơ những con dơi đang được nhốt trong những chiếc lồng.
Theo Sky News th́ đoạn video này được sản xuất và công chiếu bởi chính quyền Trung Quốc vào năm 2017 nhân sự kiện khai trương thêm một pḥng thí nghiệm mới do Viện Virus học Vũ Hán quản lư.
Trong đoạn video, người ta nh́n thấy nhiều con dơi c̣n sống được nhốt trong một chiếc lồng đang được một nghiên cứu viên mang khẩu trang và găng tay cho ăn, cảnh nhiều nghiên cứu viên khác mặc đồ bảo hộ đang đi t́m bắt dơi ở bên ngoài… Vẫn chưa rơ v́ mục đích ǵ mà đoạn video nói trên lại được "đào mộ" trong thời điểm này dù nó đă xuất hiện cách đây hơn 4 năm.
Trích một đoạn thuyết minh trong video: "Trong hơn 1 thập kỷ qua, nhóm nghiên cứu do bà Thạch Chính Lệ (Shi Zhengli) dẫn đầu đă thu thập hơn 15.000 mẫu dơi ở cả Trung Quốc lẫn nhiều nước ở châu Phi nhằm t́m kiếm nguồn gốc của bệnh SARS cũng như để cách ly và phân loại nhiều chủng virus mới".
Bà Thạch Chính Lệ chính là giám đốc của một pḥng thí nghiệm thuộc Viện Virus học Vũ Hán, nơi lưu giữ bộ sưu tập virus corona lớn nhất thế giới. Bà là chuyên gia hàng đầu về virus corona của Trung Quốc và được biết đến với cái tên "nữ người dơi" (bat woman).
Những dấu hỏi về vấn đề "xung đột lợi ích"
Mỹ đă tỏ vẻ nghi ngờ về kết quả của cuộc nghiên cứu do WHO thực hiện tại Trung Quốc vào đầu năm nay khi một báo cáo do WHO và Trung Quốc đồng chấp bút nhận xét rằng, một sự cố ṛ rỉ virus từ pḥng thí nghiệm "là hầu như không thể xảy ra" và việc lây lan virus từ một con vật chủ, sau đó lây tiếp sang động vật khác để rồi lây cho người "là có khả năng cao nhất".
Ông Peter Daszak, chuyên gia y tế của WHO (phải) và bà Thạch Chính Lệ (trái). Ảnh: Taiwan News
Nguyên nhân của sự nghi ngờ này là ở chỗ, bản thân chuyên gia của WHO là ông Peter Daszak lại có mối quan hệ mật thiết trong các công tŕnh nghiên cứu với bà Thạch Chính Lệ thuộc Viện Virus học Vũ Hán, và v́ thế nên có "xung đột lợi ích" dẫn đến kết quả điều tra của WHO không khách quan.
Tháng 12/2020, một bài báo trên tờ Independent cho biết: "Những mẫu thí nghiệm từ dơi đă được gửi đến pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán để tiến hành các phân tích gen".
Thế nhưng ông Daszak lập tức bác bỏ ư kiến này bằng một bài đăng trên Twitter của ḿnh, và xóa đi ngay sau đó mà không rơ nguyên nhân. Tuy nhiên, ông vẫn khẳng định rằng, những ǵ mà mọi người đang thảo luận "chỉ là thuyết âm mưu" mà thôi bởi trong suốt 15 năm cộng tác với Viện Virus học Vũ Hán, ông Daszak chưa từng thấy bất cứ con dơi sống hay đă chết ở trong pḥng thí nghiệm ở đó cả.
"Không có bất cứ bằng chứng nào cho thấy điều đó đă xảy ra", ông Daszak khẳng định.
H́nh ảnh những con dơi nuôi giữ trong pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán được nh́n thấy qua đoạn video mới đây. Ảnh: The Chronicle
Nhưng rồi cũng chính ông, trong một cuộc trao đổi vài tháng sau đó, lại tự thú nhận rằng pḥng thí nghiệm ở Vũ Hán "có thể có các con dơi sống trong đó", và thừa nhận rằng ông đă không hề đặt câu hỏi nào liên quan đến sự việc này trong suốt chuyến công tác của WHO tại Vũ Hán trước đó.
Nhóm điều tra của WHO "đă không làm ǵ ở Vũ Hán"?
Thêm một điểm đáng chú ư nữa, đó là các phụ lục của báo cáo do đoàn điều tra của WHO thực hiện có tổng cộng 193 trang, thế nhưng bản phụ lục được lập ngày 03/2/2021 khi làm việc tại pḥng thí nghiệm Vũ Hán th́ lại chỉ có vẻn vẹn 04 trang và cũng không hề đề cập ǵ đến việc các con dơi được nghiên cứu ở đây.
Bà Thạch Chính Lệ (Shi Zhengli) tại pḥng thí nghiệm của Viện Virus học Vũ Hán. Ảnh: AP
Ông Peter Ben Embarek, trưởng nhóm điều tra của WHO đă thú nhận hồi cuối tháng 2/2021 rằng: "Chúng tôi đă không có bất cứ hoạt động kiểm tra nào tại các pḥng thí nghiệm ở đây cả. V́ vậy, chúng tôi thật sự không có trong tay những dữ liệu chi tiết về quá tŕnh nghiên cứu của họ".
Thế nhưng năm 2018, khi một nhóm các nhà khoa học Mỹ đến thăm Viện virus Vũ Hán đă cảnh báo "về một nguy cơ virus corona có thể gây ra đại dịch cho con người".
Điều này cũng được chính bà Thạch Chính Lệ nói trong một sự kiện khoa học hồi đầu năm 2020 rằng: "Một trong những nỗi lo lớn nhất của tôi là con virus có thể thoát ra được khỏi pḥng thí nghiệm".