THAY ĐỔI BƯỚC NGOẶT CỦA THỦY QUÂN LỤC CHIẾN MỸ NHẮM ĐẾN TRUNG QUỐC

Tư lệnh Binh chủng Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ, trung tướng David H.Berger hồi tháng 8/2019 đã công bố bản hướng dẫn về thiết kế, bố trí lực lượng mới cho binh chủng này.

Bản hướng dẫn của ông Berger đánh dấu sự thay đổi sâu rộng về trọng tâm của binh chủng này, chuyển từ việc tác chiến trực diện trên bộ, chẳng hạn chống khủng bố ở Trung Đông, sang "cạnh tranh ở mức ngang hàng giữa các quốc gia lớn, nhấn mạnh đến vùng Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương".

Ông Berger cho biết, sự thay đổi này mang tính cách bao trùm, "từ việc tác chiến nội địa sang chiến đấu ven bờ biển, từ kẻ địch không phải cấp quốc gia sang những đối thủ ngang hàng". Kế hoạch này đặt ra mục tiêu là giảm đồng loạt con số các đơn vị như xe tăng, pháo binh, bộ binh, trực thăng.


Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ diễn tập đổ bộ ở Philippines tháng 10/2019. (Ảnh: US Marines)

Binh chủng Thủy quân lục chiến cũng sẽ được cắt giảm khoảng 12.000 quân nhân trong 10 năm.

Không chỉ là chiến lược mới, đây còn là hẳn một khái niệm chiến đấu mới, cắt giảm cấu trúc hiện tại, để đẩy mạnh hơn ý tưởng "hỏa lực chính xác từ xa, khả năng do thám cao cấp, các hệ thống tự lái và mạng lưới bảo mật".

Khái niệm tác chiến mới hoàn toàn
Trung tướng Berger tỏ ra quyết tâm với ý tưởng của mình. Ông yêu cầu các bên tham gia cuộc tập trận gần đây phải ký hợp đồng giữ bí mật, và hủy bỏ một buổi tập chiến đấu trong thành phố.

Thay vào đó, binh chủng Thủy quân lục chiến sẽ tập trung xây dựng cấp Lữ đoàn Thủy quân lục chiến Ven biển (MLR), có khả năng hoạt động trên các đảo nhỏ của đối phương ở Thái Bình Dương.

Đơn vị MLR này sẽ "phân tán, linh động di chuyển và liên tục", và sẽ được đưa đi tác chiến từ các tàu đổ bộ. Như vậy, ý tưởng này của ông Berger cũng giống như các hoạt động của các đơn vị Hải quân Hoa Kỳ.

Hướng dẫn của ông Berger đã nhận được nhiều lời khen ngợi ban đầu. Chẳng hạn, một chuyên gia bố trí lực lượng của Lục quân Hoa Kỳ nói rằng, "Đây là một trong những tài liệu quân sự được soạn thảo cẩn thận nhất từ Ngũ Giác Đài bấy lâu nay".


Binh sĩ Thủy quân lục chiến Hoa kỳ trong một đợt diễn tập ở Vành đai Thái Bình Dương năm 2016, ngoài khơi Hawaii. (Ảnh: US. Marines Corps)

"Tôi nghĩ rằng trung tướng Berger đã dũng cảm đưa binh chủng của ông đi theo hướng mà họ nên đi, khi chúng ta bước vào giai đoạn cạnh tranh giữa các quốc gia lớn", tiến sĩ James Lacey, một chiến lược gia uy tín về quân sự, nói với Business Insider.

Nhưng không phải ai cũng đồng ý về điểm này. James Webb, cựu Bộ trưởng Hải quân Hoa Kỳ, có viết trên National Interest rằng, trung tướng Berger đang bỏ đi hai thế kỷ kinh nghiệm và bài học, vốn đã định hướng cho binh chủng Thủy quân lục chiến qua những thời kỳ khó khăn nhất.

Tương tự như vậy, tiến sĩ Williamson Murray, một trong những người nghiên cứu về quân sự có uy tín nhất của Hoa Kỳ, nói rằng hướng dẫn của ông Berger để lại nhiều dấu hỏi, thiếu đi các chi tiết quan trọng, muốn cắt giảm lực lượng quá nhiều, và không giải đáp được các thách thức về mặt chiến lược.

Ông cũng nói kế hoạch của ông Berger cần phải linh động hơn, vì đang nhắm mục tiêu chủ yếu là TQ. "Nhưng lịch sử đã dạy chúng ta là kẻ địch mà chúng ta gặp phải hiếm khi là kẻ địch mà chúng ta đã lên kế hoạch trước".

Kế hoạch này có được Hải quân hỗ trợ?

Ông Murray cũng chỉ ra rằng kế hoạch này cần được Hải quân Hoa Kỳ hỗ trợ đáng kể, và phản ứng từ phía Hải quân vẫn chưa phải là hoàn toàn thuận lợi.

Một chiến lược gia giấu tên nói rằng, cách tiếp cận của Hải quân khác với ý đồ của ông Berger. Theo vị này, Hải quân không đặt ưu tiên quá nhiều vào chiến lược, mà ưu tiên làm sao để sở hửu được càng nhiều các loại chiến hạm dựa trên các mẫu hiện hành, chẳng hạn các hàng không mẩu hạm lớn, trong khi binh chủng Thủy quân lục chiến của ông Berger lại muốn từ bỏ sử dụng các loại tàu lớn trong tác chiến.

Hải quân và Lục quân Hoa Kỳ đã chuyển hướng sang châu Á từ nhiều năm nay. Trong nhiều thập kỷ qua, không gian tác chiến của hai binh chủng này không bị thách thức, nhưng dần dần, điều này không còn đúng nữa do sự trỗi dậy của TQ.


Tư lệnh binh chủng Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ, tướng David Berger.(Ảnh: US Marine Corps)

"Chiến đấu sáp lá cà là thứ của quá khứ", đại tá Lục quân Hoa Kỳ đã về hưu Kevin Benson, một trong những chiến lược gia hàng đầu, nói.

"Chỉ cần biết bạn ở đâu, kẻ địch đã có thể giết bạn. Chúng ta đang sống trong thời đại vũ khí siêu thanh và các đơn vị kết nối bằng vệ tinh... Bạn phải dội hỏa lực vào kẻ địch nhanh hơn chúng có thể đáp trả. Hướng dẫn của ông Berger tuy không hoàn chỉnh, nhưng đó là điều mà ông đang nhắm đến".

Ý tưởng của ông Berger cũng liên quan đến thực tế này. "Việc TQ mở rộng năng lực chống lại sự tiếp cận, cùng với việc xoay trục ra biển... đã thay đổi căn bản môi trường mà quân lực Hoa Kỳ sẽ hoạt động tác chiến trong tương lai", ông Berger viết trên trang War on the Rocks tháng 12/2019. "Lần đầu tiên trong cả một thế hệ, việc kiểm soát trên biển không còn là đặc quyền của Hoa Kỳ".


Một binh sĩ đang đặt drone vào bệ phóng ở Úc, tháng 8/2020. (Ảnh: US. Marines Corps)

Theo ông, để giải quyết điều đó, binh chủng Thủy quân lục chiến sẽ triển khai "các hệ thống trên không và trên bộ với chi phí thấp, có tính sát thương, các thiết bị tầm xa tự lái, các hệ thống rocket di chuyển nhanh, hỏa lực chính xác tầm xa, vũ khí cảm tử lưu động... hệ thống phòng thủ trên không di động, chống vũ khí dẫn đường, chiến tranh điện tử, kiểm soát mã hóa và sân bay lưu động".

Xu hướng tương lai hay động cơ chính trị?
Nhưng một số giới chức ở Ngũ Giác Đài hoài nghi về động cơ đằng sau ý tưởng của trung tướng Berger.

Họ cho rằng ông Berger đang muốn có vũ khí mới, đổi lại cho việc cắt giảm lực lượng. Binh chủng Thủy quân lục chiến đang gặp khó khăn hơn trong việc tuyển quân và khó xin thêm việc tài trợ ngân sách.

Đồng thời việc nêu đối thủ là TQ cũng có thể là lý do mà vị Tư lệnh binh chủng Thủy quân lục chiến đưa ra để có thêm nguồn tài lực hỗ trợ, những người chỉ trích nhận xét.

Business Insider bình luận rằng, những người ủng hộ ông Berger coi ý tưởng của ông mang tính thay đổi, còn những người phê phán lại coi đó là điểm yếu, tức ý tưởng của ông "thay đổi quá lớn, sẽ gây ra gián đoạn quá mức".

Ý tưởng của ông cũng dẫn đến nhiều câu hỏi. Chẳng hạn, nếu ông Berger đúng, là có thể cắt giảm quân số mà vẫn đạt mục tiêu về chiến lược, vì sao phía Lục quân, Hải quân và Không quân không làm tương tự?

"Nếu kế hoạch của ông Berger là xu hướng tương lai, thì chẳng lẽ Lục quân, Hải quân và Không quân lại bị kẹt ở quá khứ?", một cựu binh sĩ Thủy quân lục chiến từng chiến đấu ở Afghanistan nói.


Trên trực thăng trong một buổi tập tháng 9/2020. (Ảnh: US. Marines Corps)

"Chẳng hạn, nếu hàng không mẩu hạm đang trở nên mong manh hơn, vì sao vẫn phải tiếp tục đóng mới loại tàu này?"

"Hải quân cũng cần phải cho biết quan điểm", người này nói. "Văn phòng của ông Berger cũng cùng một hành lang với người đứng đầu hoạt động Hải quân. Nếu muốn biết Hải quân đang suy tính thế nào, ông chỉ cần bước tới văn phòng và hỏi họ".