Nhớ 'một câu nhịn chín câu lành', người Việt sẽ không hung dữ
Hơn nhau không phải ở nắm đấm mà là ở khả năng học tập, làm việc, chia sẻ, thương yêu, tử tế với ḿnh, với người trong mối quan hệ với cuộc sống xung quanh!
Hạ cẳng tay, thượng cẳng chân sau khi va chạm giao thông - Ảnh do bạn đọc cung cấp
Cách đây mấy bữa, trên đường đi làm về, tôi thấy một đám đông ở Hàng Xanh (Q.B́nh Thạnh, TP.HCM), nghĩ là có kẹt xe. Tới gần mới phát hiện là vừa có vụ va quẹt và hai tài xế đang căi nhau, người đi đường ngang qua ai cũng lắc đầu.
Chuyện va quẹt trên phố đông như Sài G̣n giờ tan tầm là chuyện cơm bữa, nếu cảm thông và chia sẻ được th́ có lẽ người ta sẽ nhẹ nhàng cho qua, tôi nghĩ vậy!
Môi trường nhiều mầm mống bạo lực
Thường người ta sẽ nổi nóng khi gặp một chuyện bất như ư nào đó, như vừa bị sếp la, ra cổng cơ quan bảo vệ đùa một câu, liền sân si. Nỗi buồn, sự bực bội là thứ năng lượng chi phối hành xử khiến người ta không thể kiềm chế được cơn tức dâng lên, lây sang người khác.
V́ vậy, có người dễ nổi nóng đă cảnh báo: "Thấy tôi ‘khó ở’ là tránh xa xa giùm, không ăn mắng ráng chịu". Theo đó, người nóng lâu ngày họ cũng biết tính khí của ḿnh nên có "chống chỉ định" chuyện nói đùa, tiếp xúc lúc họ đang không vui, căng thẳng. Thực ra, khi quá mệt mỏi, phiền muộn trong ḷng, ta không c̣n giữ được ḿnh.
Có người bạn của tôi b́nh thường hiền queo, ai nói ǵ cũng cười. Bỗng một ngày, tôi hỏi "sao buồn dữ rứa?" lại bị bạn nạt cho một câu nghe chưng hửng. Trời, bạn ḿnh đây sao? Mới đầu tôi phản ứng vậy, nhưng chợt dừng lại v́ nhớ ra, đây không phải là bản chất của bạn. Có thể bạn đang có một nỗi niềm, áp lực từ cuộc sống, gia đ́nh, t́nh yêu hoặc bản thân đang trải qua bệnh tật, sự cố…
Ai cũng có lúc nóng giận, nếu ḿnh hiểu th́ sẽ không khiến ngọn lửa trong họ cháy phừng. Tôi im lặng và không bỏ mặc, cuối cùng cũng nghe được thổ lộ từ bạn. Bạn bị nhiều áp lực trong công việc: sếp chèn ép, đồng nghiệp t́m cách chơi khăm, lương không cao, phải chật vật trang trải cuộc sống…
Tất nhiên, nhiều người khó khăn hơn nhưng họ không nổi nóng. Đó là tính cách và sức chịu đựng của từng người. Sự nóng tính là một thói quen được huấn tập hằng ngày theo nguyên lư:
"Thói quen tạo nên tính cách, tính cách tạo nên số phận".
V́ thế, các chuyên gia tâm lư khi chia sẻ với tôi về thói vũ phu của chồng vẫn thường lưu ư, có thể anh ấy từng bị bạo hành lúc nhỏ, từng sống gần những gia đ́nh lớn tiếng, ồn ào đánh căi nhau như cơm bữa.
Sự tác động của cuộc sống xung quanh lên tính cách con người theo hướng đó được ông bà xưa đúc kết rằng "gần mực th́ đen". Cái đen đó cần có thời gian thanh lọc để dần trắng, nhưng nếu vẫn tiếp tục nuôi dưỡng trong môi trường đen hơn th́ sẽ đen đậm hơn.
Ngày nay các văn hóa phẩm mang tính bạo lực vẫn đầy rẫy trên mạng và tồn tại trong cuộc sống, giải trí của nhiều người: từ game online đến phim ảnh. Thường ngày tiếp xúc với sự đánh đấm, máu me trong các "thức ăn tinh thần" đó khiến năo quen với những "mùi vị" của bạo lực, từ đó hành xử theo.
Những kẻ "giang hồ mạng" được ngưỡng mộ và thu tiền trăm triệu cũng chính là một "h́nh tượng" khiến người ta thay đổi suy nghĩ: cần ǵ học hành, tử tế, chỉ cần có "số má" là có thể lên đời.
Môi trường bên ngoài đă vậy, trong nhà trường, gia đ́nh cũng đầy mầm mống bạo lực, tránh sao người trẻ không hoang mang và hành xử theo cách tương tự. Đây mới là điều đáng lo, và người lớn muốn thay đổi không khí bạo lực lan tràn th́ chính bản thân phải nỗ lực để ứng xử nhẹ nhàng với nhau trước.
Nhẫn để yêu thương
Không thể có kết cục tốt với những người nóng nảy. Nhân vật Trương Phi trong Tam Quốc Chí là h́nh mẫu của nóng tính dẫn đến hư sự và mang họa sát thân. Ai cũng nóng nảy trong hành xử th́ chiến tranh sẽ nổ ra, thương vong là tất yếu.
Một câu nói đùa cũng thành chuyện lớn v́ con người ta quá nóng, quá hung dữ; đi nhậu lo hát karaoke cũng bị đánh chết th́… ôi thôi, cuộc sống quá kinh khủng. Pháp luật cần nghiêm minh để trừng trị việc vô cớ đánh, giết người nhưng đó là xử lư phần ngọn, c̣n cái gốc vẫn là giáo dục.
Làm sao để con người có thể chậm lại để phân tích kỹ hơn từng câu nói, từng biểu hiện của người khác, trong đó có thân nhân, bạn bè ḿnh để không chụp mũ rồi hành xử như người điên, người say?
Sống thiền hay b́nh tĩnh sống, sống chậm, sống có chánh niệm… là những cách sống theo tinh thần "nhẫn để yêu thương". Đầu tiên là thương ḿnh. Một người chỉ được người khác tin tưởng, nể trọng và giao việc khi có sự chín chắn, điềm tĩnh trong xử lư. Như vậy, người sống có lư trí, điềm tĩnh chính là cách sống lợi lạc tự thân.
C̣n cái lợi cho người xung quanh, nhất là người thân - thương th́ cũng dễ dàng để thấy. Con cái sẽ học được nhiều điều hay ho từ bố mẹ có cách sống nhẹ nhàng, t́nh cảm. Đó mới là gia tài quư giá để lại cho con.
Hành xử nóng tính dẫn tới hư việc, hại người th́ ṿng lao lư chờ ḿnh là chắc chắn. Một khi đă gây ra sự cố mới hối th́ đâu c̣n kịp. Nhiều người b́nh luận thiếu niên 16 tuổi rút dao đâm chết người nhắc ḿnh chuyện chạy xe chính là "anh hùng rơm", chứng tỏ với bạn gái nhưng rồi được ǵ sau lần ra tay đó? Tù tội và có thể mất luôn bạn gái.
Ai đợi và ai chấp nhận một người giết người làm người yêu, người chồng, người cha tương lai?
Thực ra, sân si - ai cũng có. Cái chính là cách quản lư năng lương tiêu cực đó để những năng lượng tích cực phát triển. Để làm được điều đó, phải xây dựng lối sống nhân văn từ chính mỗi gia đ́nh, người lớn dạy trẻ nhẫn nhịn để an lành như ông bà ḿnh nhắc "một câu nhịn chín câu lành".
Quanh Đi Ngó Lại, Chỉ Tui Với Bà - Nguyễn Thượng Chánh
Thấm thoát mà ḿnh đă nghỉ hưu được 6 năm rồi.
Ai cũng vậy, làm việc đến một tuổi nào đó th́ cần nên nghỉ. Tuy luật không bắt buộc ḿnh phải nghỉ nhưng thông thường th́ thiên hạ nghỉ khi họ được 65 tuổi. Đây là tuổi được xem là già, và được luật pháp cho lănh tiền cao niên pension du Canada hay old age pension. Tuy không nhiều nhưng có vẫn c̣n hơn không.
Thế hệ baby boomer nay đều bước hết qua ngưỡng cửa 60-65 tuổi, nên kẻ trước người sau đă bắt đầu nghỉ hưu rồi..
Đây là một giai đoạn mới vô cùng quan trọng trong cuộc đời của mỗi người.
Đi du lịch
Điều kiện là cần phải có sức khỏe và có “chút đỉnh” tiền.
Đi du lịch xa là cái mode thường thấy nhất trong mấy năm đầu khi vừa mới nghỉ hưu.
Theo nhiều cụ kinh nghiệm, th́ mấy năm đầu lúc vừa mới nghỉ th́ thiên hạ có khuynh hướng đi du lịch ào ào.
Từ 75 tuổi trở đi th́ họ bắt đầu thấm đ̣n, sức khỏe yếu đi, hay mỏi mệt bất tử, nên sự hăng say du lịch của buổi đầu cũng dần dần giảm theo năm tháng.
Các tours du lịch xa có guide hướng dẫn rất được giới cao niên ưa chuộng v́ tiện lợi và rất khỏe. Ngược lại, tụi trẻ th́ thích được tự do quyết định nên chuộng giải pháp mướn xe, muốn chạy đâu, viếng đâu tùy thích.
Hầu như không ít bà con ḿnh, đặt ưu tiên chuyện về Việt Nam trong chương tŕnh du lịch của họ… Kế là qua Mỹ hoặc qua các nước Âu Châu, trước là đi chơi và sau là ghé thăm bà con hay bạn bè một thể.
Có nhiều người đi tours Trung Quốc, đi hành hương Ấn Độ, v.v...
Bạn bè chí thân thường rủ nhau đi du lịch chung cho vui.
Người th́ đi tours nghỉ mát tại các resort ở Mexico, Cuba hoặc các đảo vùng Caribbean, v.v…
Tùy theo mùa, giá cả có khác nhau. Trung b́nh, nguyên trọn gói, bao vé máy bay khứ hồi từ Montreal, ăn ở một tuần trong hotel 4 sao của resort lối 1300- 1500$.
Nếu là mùa ế low season, giá có thể c̣n rẻ đi rất nhiều.
Người khác th́ theo tours du thuyền cruise trong một tuần lễ tại vùng biển Caribbean. Ghé qua các đảo như Saint Martin, Sainte Croix, Saint Kitts, Virgin Islands, Grenada…
Có người đi tours vùng Nam Mỹ, Panama…hoặc tours vùng Hawaii, tours Alaska xem gấu trắng.
Các tours du thuyền vùng Caribbean, tàu chạy ban đêm cho tới sáng lúc 7 giờ là cập bến vào một đảo. 8 giờ sáng th́ bắt đầu cho du khách lên bờ chơi. Đi đâu th́ đi nhưng phài trở xuống tàu trước 5 giờ chiều.
Lối 80% du khách đều là các người cao tuổi.
Có người đi theo các tours du thuyền lâu nhiều tuần bên Âu Châu hay bên Á Châu. Mục đích để thăm viếng được nhiều xứ.
Du thuyền Princess Cruises ghé qua nhiều nước như Thái Lan, Singapore, Tp Hồ Chí Minh, Hong Kong, Tp Pusan Nam Hàn v,v…
Tours du thuyền có thể được xem là sang trọng và rất thích hợp cho lớp tuổi già.
Nhưng có một sự thật là đi đâu lâu ngày, khi trở về tới nhà ḿnh th́ vẫn cảm thấy khỏe ǵ đâu.
Được nằm ngủ trên cái giường của ḿnh hằng quen thuộc th́ không có ǵ sung sướng hạnh phúc cho bằng!
Sáng sáng, các ông thường hay đến mấy cái thương xá hay mấy tiệm cà phê b́nh dân ngồi chùm nhum với nhau đấu láo và ngó ông đi qua ḍm bà đi lại.
Các bà thường có thú đi la cà, đi tà tà, đi ṿng ṿng trong thưong xá. Hết tiệm nầy, đến tiệm khác, để rửa mắt windowshopping mà thôi. Vô tiệm, lấy cái nầy, rờ cái kia, ướm lên người, đeo vào cổ, lại xem kính, ẹo qua ẹo lại, rồi bỏ món hàng trở lại chỗ cũ cũng thấy sướng rồi.
Rửa mắt là một cái thú tiêu khiển của phụ nữ bất luận tuổi tác nhưng không phải là kiểu của bọn ńnh ông.
Khoa học nói rằng shopping là một cái thú của đàn bà để giúp họ thư giăn.. Vậy chúng ta nên thông cảm cho mấy bà.
Các ông th́ ngồi chờ vợ tại các ghế băng ngoài hành lang, ngắm cô đi qua bà đi lại, ngáp ngắn ngáp dài. Có ông th́ dọc sách, đọc báo… t́m ư gơ bài.
Cũng có một số ông thích hẹn ḥ nhau để tán gẫu ở những quán cà-phê, quán phở, v.v.
Có ông bạo hơn cũng như văn minh hơn, muốn tự thưởng ḿnh sau bao năm dài đăng đẳng làm việc vất vả, bằng những chuyến du lịch về Việt Nam trước thăm mồ mả ông bà, sau là nếu có thể giúp các em thoát cảnh nghèo đói để đổi đời mà cả hai đều có lợi.
Nội cái được cô gái gọi ḿnh bằng anh xưng em ngọt như đường phèn cũng thấy sướng tê cả người và được trẻ lại ít nhứt cũng 30 tuổi rồi.
Nghe nói với số tiền trợ cấp hưu pension hay tiền già 1000$ một tháng bên nầy, nhưng về bển th́ tha hồ mà ăn chơi phè phỡn, dư sức…nổ.
Tổ chức cuộc sống cho có ích lợi
Phần đông đa số người già nghỉ hưu rất rảnh rỗi.
Tập thể dục thể thao như chạy bộ jogging, đi bộ; tập tài chi dưỡng sinh, khí công, aerobic; đánh cờ tướng hay chơi golf, đánh tennis, đánh ping-pong, vân vân.
Việc giữ hộ cháu nhỏ trong ṿng đôi ba ngày cũng là một niềm vui cho các bậc ông bà.
Một số cụ lo xa, quan tâm đến việc tu hành cũng như việc thiền định để t́m sự an lạc cho tinh thần cũng như để chuẩn bị cho kiếp sau, vân vân.
Có người cảm thấy quá nhàn rỗi…
Không biết làm ǵ trong ngày, hết đứng th́ ngồi, ra vô, đi tới đi lui, ngó trước ngó sau, hết ngồi rồi nằm.
Vào pḥng nghiền ngẫm internet, chốc chốc lại check email.
Xong ra salon mở ti-vi.
Đọc báo th́ đọc hết tờ nọ đến tờ kia, lướt qua tin xe cán chó, đến các mục quảng cáo bán nhà, sang nhà hàng, sang tiệm nails…Kế đến là mục gỡ rối tơ ḷng tḥng. Riêng mục t́m bạn bốn phương, thấy nhiều phụ nữ đầy đủ “công dung ngôn hạnh” mà sao số lại cô đơn hẫm hiu vậy cà, thấy tội nghiệp họ quá!
Rồi chơi luôn tất cả các tin vui lẫn tin buồn, kể cả cáo phó phân ưu. Nghĩ quẩn không biết chừng nào tới phiên…ḿnh đây? Các bạn có để ư không? Có cái lạ, vài năm gần đây tui ít thấy có báo nào đăng tin vui, chia mừng đám cưới cả, nhưng ngược lại hầu như cứ 1-2 tuần là tờ Thời báo Canada có đăng cáo phó.
Có người lấy phone gọi đầu nầy đầu nọ, nói chuyện tầm xàm bá láp cho đở buồn.
T́nh trạng nầy mà kéo dài, dám khiến nhiều cụ dễ bị rơi vào sự buồn chán hay trầm cảm lắm!
Có cha th́ suốt ngày lo gơ bài đăng báo chùa cho đở buồn, và để đầu óc khỏi nghĩ quẫn dám bị bệnh tâm thần lắm.
Bạn bè lâu ngày gặp lại vợ chồng tác giả th́ thường hay hỏi những câu đại loại như sau:
- Lúc rày nghỉ có khỏe không? Khỏe chớ!
- Lúc này nghỉ rồi làm ǵ? Không có làm ǵ hết, nghỉ mà!
- Có đi đâu chơi không? Có khi đi, có khi không!
- Có đi về Việt Nam chưa? Dà, tui chưa có tính lúc nầy!
- Có đi làm thiện nguyện không? Dạ có, làm từ lâu rồi, giữ cháu đó!
- Có làm công việc ǵ khác không? Có chớ, nhiều việc không tên, nhớ hổng hết!
- Nghỉ ở nhà có chán không? Đâu c̣n th́ giờ dư đâu mà chán!
- Nghỉ ở nhà có thường bị bả đ́ không? Anh sao tui vậy mà!
- Nghỉ ở nhà, ổng thường làm cái ǵ? Dà thưa lúc nào? sáng hay tối? cũng giống như mấy ông khác vậy thôi!
- Sao cũng c̣n trẻ (?) hoặc job thơm (?) mà nghỉ chi cho uổng vậy! Thôi đi, bộ xỏ ngọt người ta hả!
Bao nhiêu câu hỏi trên cũng đủ nói lên tâm trạng lo lắng chung của mọi người trước viễn tượng về hưu.
Mỗi người mỗi hoàn cảnh khác nhau, không ai giống ai hết.
Có người phải nghỉ hưu v́ hăng đóng cửa, v́ bị mất việc, v́ vấn đề sức khoẻ hay cũng v́ hoàn cảnh bắt buộc…
Tóm lại, những điểm lo lắng chung của mọi người mà tác giả nhận thấy quan trọng chính là ở ba điểm như sau:
1/ quan hệ giữa vợ chồng
2/ sức khỏe
3/ tiền bạc
Giai đoạn “tang chế” sau khi nghỉ hưu
Ai cũng phải trải qua một giai đoạn buồn chán v́ phải thay đổi nếp sinh hoạt thường ngày từ mấy chục năm nay lúc c̣n đi làm. Thời gian nầy dài hay ngắn tùy theo người.
Các nhà tâm-lư-học gọi đây là giai đoạn “tang chế” (période de deuil), nghĩa là hưu-viên cảm thấy mất mát một cái-ǵ-đó mà ḿnh hằng quen thuộc trong đời sống.
Trong thời gian nầy, họ rất dễ bị rơi vào t́nh trạng trầm cảm.
Nếu t́nh trạng nầy kéo dài th́ cần phải đi tham khảo ư kiến của bác sĩ.
Tại sao có người sợ nghỉ hưu?
- Có người đă đủ tuổi về hưu nhưng không muốn nghỉ v́ c̣n quá yêu...công việc hay ghiền việc (workaholic)!
- Có người muốn nghỉ hưu nhưng phải ráng cày v́ họ c̣n phải nuôi con ăn học thêm một vài năm nữa!
- Có người vẫn c̣n duy tŕ sự làm việc, nhưng chỉ làm bán thời gian (part time) hoặc chỉ làm một hay hai ngày trong tuần!
- Có người đă nghỉ hưu, nhưng sau đó trở vô xin làm việc lại!
Ngoài ra, cũng c̣n nhiều lư do phức tạp khác…
“Tui sợ ở nhà hoài sanh bệnh” hoặc
“Tui cũng muốn nghỉ lắm nhưng sợ ở nhà không có ǵ làm, chán lắm”
Đây là những câu tâm t́nh mà người gơ thường hay nghe các bạn đàn ông nói.
Phải chăng đó là những lư do thật sự?
Nhưng cũng không hiểu tại sao dân chúng lại phản đối dữ dội khi chính phủ sở tại muốn kéo dài tuổi làm việc ra thêm nữa, thí dụ như bên Pháp?
C̣n ở Canada, chấp nhận cho nghỉ hưu hiện nay là 65 tuổi, nhưng sẽ tăng lên 67 tuổi trong vài năm tới.
Báo Tây có nêu những lư do tại sao một số người vẫn c̣n muốn tiếp tục đi làm mặc dù họ đă tới tuổi cần hưu trí rồi, trong đó có hai lư do chính là:
- ông anh sợ phải ở nhà thường xuyên với bà chị (?)
- kinh tế, tài chánh khó khăn nên cần phải đi làm thêm để kiếm thêm chút đỉnh cho bả vui (?).
Có bạn th́ thành thật hơn: “tui ngại ở nhà v́ phải chạm mặt thường xuyên với bà xă quá. Sợ gây lộn tối ngày, sợ chiến tranh lạnh quá”.
Vấn đề nầy là một sự thật mà ai cũng phải đành chịu thôi. Chạy đâu cho khỏi!
Nhưng gần đây báo chí Mỹ có nêu một…tin mừng. Không biết có nên tin hay không?
Tin mừng cho những cặp vợ chồng khắc khẩu: “Căi nhau sống lâu”
Căi nhau thường xuyên để xả bớt xú bắp rất tốt cho sức khỏe tâm thần và sẽ sống rất lâu để mà căi với nhau cho tới ngày xuống lỗ (?) Hi hi hi!
Spouses who fight live longer!
In the current study, the authors suggest a combination of factors to explain the higher mortality for couples who don't express their anger. These include "mutual anger suppression, poor communication (of feelings and issues) and poor problem-solving with medical consequences," they write in the January issue of the Journal of Family Communication.
Trong các khóa học hướng dẫn coaching “chuẩn bị nghỉ hưu” (pre-retirement courses) cho nhân viên nhà nước hoặc cho các công ty, các thuyết tŕnh viên là các nhà tâm-lư-học thường nêu cái vấn nạn nầy lên để chúng ta đừng ngạc nhiên lúc phải ở nhà thường trực với người hôn-phối của ḿnh.
Ai cũng vậy cả! Chạy đâu cho thoát bạn ơi! Ai biểu ham.
Quand đi ngó lại, chỉ tui với bà
Nhưng nếu suy nghĩ cho tận cùng, th́ c̣n đôi bạn cũng vẫn c̣n thấy ḿnh may mắn và hạnh phúc hơn rất nhiều, đúng không các lăo ông lăo bà?
Thường Xuyên Căi Cọ Với Người Thân Làm Tăng Nguy Cơ Tử Vong
Một nghiên cứu từ Đan Mạch cho thấy những người thường xuyên căi vă với gia đ́nh hay bạn bè, hoặc quá lo lắng cho những người thân yêu của họ có nguy cơ chết sớm ở độ tuổi trung niên gấp ba lần so với những người ít tranh căi hơn.
Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra nam giới thất nghiệp tỏ ra đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi stress do những va chạm thường xuyên với bạn bè và gia đ́nh.
"Thỉnh thoảng xảy ra căi cọ là chuyện b́nh thường, nhưng lúc nào cũng trong t́nh trạng đó th́ hết sức nguy hiểm", nhà nghiên cứu Rikke Lund, phó giáo sư y tế xă hội học thuộc đại học Copenhagen cho biết. Gần 10.000 người đàn ông và phụ nữ độ tuổi 36-52 đă tham gia vào nghiên cứu, được khởi động vào năm 2000. Họ được hỏi những câu hỏi về các mối quan hệ xă hội thường ngày của ḿnh, mức độ xảy ra mâu thuẫn giữa họ với bạn đời, con cái, bạn bè hay hàng xóm, cũng như liệu họ có cảm thấy lo lắng hay đ̣i hỏi ǵ với bạn bè và người thân hay không. Qua nghiên cứu, cứ 10 người th́ có 1 người cho biết bạn đời hoặc con cái thường xuyên đ̣i hỏi hoặc khiến họ thấy không an tâm, và cứ 20 người th́ có 1 người cho biết thường xuyên căi cọ với bạn đời hoặc con cái.
11 năm sau, 196 người phụ nữ (tương đương 4%) và 226 người đàn ông (tương đương 6%) đă qua đời. Khoảng một nửa trong số này chết v́ ung thư, và số c̣n lại là do bệnh tim, tai nạn, tự tử và bệnh gan do lạm dụng đồ uống có cồn. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, những người đă đề cập đến việc thường xuyên xảy ra mâu thuẫn với những người khác trong đời sống xă hội của họ có nguy cơ tử vong cao gấp 2-3 lần trong suốt thời gian nghiên cứu so với những người ít có mâu thuẫn hơn. Những người bày tỏ sự lo lắng hoặc đ̣i hỏi với bạn đời hoặc con cái cũng có nhiều hơn 50-100% nguy cơ tử vong. “Lo lắng cho người khác chứng tỏ chúng ta yêu thương và quan tâm đến họ. Nhưng điều này không tốt cho sức khỏe khi nó chiếm hết thời gian của bạn", phó giáo sư Lund cho biết. Kết quả nghiên cứu được đưa ra khi các nhân tố khác ảnh hưởng tới nguy cơ tử vong được kiểm soát như giới tính, tuổi tác, việc làm, tầng lớp xă hội, tiền sử bệnh tật nghiêm trọng.
Sự căng thẳng thường xuyên trong các mối quan hệ xă hội nhiều khả năng làm tăng nguy cơ tử vong của con người theo nhiều cách khác nhau. Các nghiên cứu trước đây đă đề cập đến mối liên hệ giữa căng thẳng trong quan hệ xă hội và sức khỏe, và một số đă chỉ ra tỷ lệ mắc bệnh tim cao hơn ở những người hay chịu áp lực hoặc quá lo lắng bởi các quan hệ xă hội. Những người thường xuyên bị áp lực có xu hướng thực hiện các hành vi có hại cho sức khỏe như hút thuốc và nghiện rượu, hoặc trở nên phiền muộn và bị béo ph́.
Những yếu tố này sẽ làm tăng nguy cơ tử vong sớm của họ. Các nhà nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng sự thất nghiệp làm gia tăng sự căng thẳng trong các mối quan hệ xă hội. Những người thất nghiệp có nguy cơ chết sớm cao hơn những người cũng trải qua căng thẳng tương tự nhưng đă có việc làm.“Việc trải qua những mối quan hệ xă hội căng thẳng có thể gây ra những triệu chứng trên cơ thể như tăng huyết áp. Các triệu chứng này là một phần lời giải thích cho mối liên hệ giữa sự căng thẳng và khả năng tử vong sau đó 10 năm", nghiên cứu cho biết.
... Đối với chúng ta đang c̣n là những phàm phu, bản chất chúng ta vốn yếu đuối cả về trí tuệ lẫn thể xác, v́ vậy, khi một việc bất hạnh, phiền năo xảy ra, chúng ta như người bị trúng hai mũi tên độc: thân ta đau đớn và tâm ta cũng đau đớn. Muốn nhổ mũi tên độc trong thân, chỉ cần có thầy hay thuốc tốt là ta có thể lành bệnh, nhưng muốn nhổ mũi tên độc trong tâm thật vô cùng khó khăn, đ̣i hỏi chúng ta phải có một sức mạnh tinh thần phi thường, sức mạnh ấy phát xuất từ trí tuệ.
Do đó, muốn có trí tuệ, ta phải biết thân cận với người có trí để nghe pháp, tuỳ pháp và hành pháp.
Nhờ nghe pháp nhiều, tâm trí ta ngày càng được soi sáng, ta hiểu được “Lư Duyên Khởi”, sinh ḷng tin vào “Phật, Pháp, Tăng”. Ta cố gắng giữ ǵn giới luật, hộ tŕ các căn, sống thiểu dục tri túc, chế ngự không cho tham ái khởi lên, giữ vững chánh niệm tỉnh giác trong mọi sinh hoạt hằng ngày. Ta hiểu được nguyên nhân v́ sao ta có mặt trong đời, v́ sao ta gặp bất hạnh hay được sung sướng, v́ sao cùng là con người mà lại có muôn vàn sai khác cách biệt nhau. Tất cả đều do hành động của ta, do nghiệp của ta đă tạo trong quá khứ và hiện tại. - Bodhgaya monk
Thiền ngôn
Tâm của người hành thiền th́ không chạy đây đó. Nó nằm yên tại một chỗ.
Khi tốt và xấu, hạnh phúc và đau khổ đến, người hành thiền chỉ đơn thuần nhận biết mà không để chúng thấm ướt tâm. Nói cách khác người hành thiền không dính mắc vào cái ǵ cả.
Đừng cố gắng trở thành cái ǵ. Đừng nhẩy vào bất cứ chuyện ǵ. Cũng đừng là một thiền sinh. Đừng mong giác ngộ. Lúc ngồi th́ hăy ngồi. Khi đi th́ hăy đi. Chẳng nắm giữ ǵ mà cũng không chống đối ǵ cả... Hăy để mọi sự tự nhiên.
Đời ḿnh cũng rứa, có ai hay,
Diễm mộng đêm qua thành triệu phú
Thức giấc, bật cười.. vẫn trắng tay!
Nhà dẫu trăm gian ngủ một giường
Bạc vàng chất chứa ngập trong rương
Một cơn gió ác thành thiên cổ
Thần thức ngục tù trong vấn vương.
Dẫu ta quen biết đầy thiện hạ
Mấy kẻ quan hoài cho.. nén hương?
Tơ t́nh bao mối thành xa lạ
Ḿnh lẻ loi đi, Nghiệp dẫn đường.
Vô thường một sớm làm cây chổi
Quét lá mùa thu, quét mạng người.
Nếu hay vạn sự là mây nổi
Th́ giờ nắm níu hoặc buông lơi?
Nhiều lắm trăm năm một kiếp người
Đến rồi ai cũng phải Đi thôi.
Hăy sống sao cho đầy ư nghĩa
Để buổi xuôi tay miệng mĩm cười.. * happy
Thích Tánh Tuệ
Nếu bạn thích một bông hoa, đừng ngắt nó ra khỏi cành.
Bởi v́ nếu bạn ngắt nó, nó sẽ chết và không c̣n là bông hoa đẹp cho bạn ngắm nh́n nữa.
Khi bà của tôi, Zelda, qua đời cách đây vài năm ở tuổi 90,
bà để lại cho tôi một cái hộp có nhiều kỷ vật khác nhau trong ngôi nhà của bà mà bà biết khi lớn lên tôi sẽ quư trọng chúng qua năm tháng.
Trong số những kỷ vật này là một quyển nhật kư bọc bằng da cũ kỹ mà bà khéo đặt tên là
“ Nhật Kư Truyền Cảm Hứng Cho Tâm Hồn”
Nửa đời c̣n lại của bà, bà dùng quyển nhật kư này để ghi lại những ư tưởng,
tư duy, trích dẫn, lời bài hát và bất kỳ thứ ǵ làm bà xúc động.
Bà đọc những đoạn trích dẫn từ nhật kư cho tôi nghe trong khoảng thời gian tôi lớn lên, và tôi thường lắng nghe, đặt những câu hỏi.
Tôi thành thật tin rằng một phần của tôi hiện giờ là nhờ sự thông thái bà tặng cho tôi khi tôi c̣n nhỏ.
Hôm nay tôi muốn chia sẻ một vài trích đoạn truyền cảm hứng này với các ban.
Tôi cố hết sức ḿnh để phân loại, biên tập, và sắp xếp lại nội dung thành 12 điều truyền cảm hứng.
Hăy đọc nhé.
1. Hít vào tương lai, thở ra quá khứ. Bất kể bạn đang ở đâu hoặc bạn đang trải qua điều ǵ, hăy luôn luôn tin tưởng rằng có ánh sáng ở cuối đường hầm. Đừng trông mong, chiếm hữu, hay đ̣i hỏi.
Hăy cố gắng hết sức, kiểm soát những yếu tố bạn có khả năng kiểm soát, và hăy để mọi việc theo tự nhiên.
Bởi v́ một khi bạn thực hiện những ǵ bạn có thể, nếu việc đó có khả năng xảy ra, nó sẽ xảy ra, hoặc nó sẽ chỉ cho bạn bước kế tiếp cần tiến hành.
2. Cuộc sống CÓ THỂ trở lại đơn giản. Chỉ chọn tập trung vào một việc một lúc.
Bạn không cần phải làm tất cả cùng một lúc, và ngay lúc này. Hăy thở, an trú ở hiện tại, và làm hết sức ḿnh với những ǵ trước mắt.
Những ǵ bạn đem cho đời, chung cuộc, đời sẽ trả lại cho bạn thậm chí nhiều hơn gấp bao lần.
3. Hăy để người khác biết bạn như bạn đang là, hoặc không là ǵ cả.
Hăy nói lên sự thật cho dù giọng bạn run rẩy.
Hăy là chính ḿnh, bạn đặt một điều đẹp đẽ vào thế giới đă không có điều tốt đẹp ấy trước đó.
V́ thế hăy đi trên con đường của bạn một cách tự tin và không trông mong bất kỳ ai hiểu hành tŕnh của bạn, đặc biệt nếu họ không ở đúng vào nơi bạn đang đi.
4. Bạn không c̣n là người bạn đă từng và điều đó vẫn ổn.
Bạn bị tổn thương, bạn trải qua rất nhiều thăng trầm khiến bạn trở thành bạn của hôm nay.
Qua năm tháng, có rất nhiều sự việc xảy ra – những việc làm thay đổi cách nh́n của bạn, dạy bạn những bài học, và thúc đẩy tinh thần của bạn phát triển. Khi thời gian trôi qua, không ai có thể không thay đổi nhưng người ta sẽ vẫn nói với bạn rằng bạn đă thay đổi.
Hăy đáp lời họ “ Dĩ nhiên, tôi đă thay đổi.
Cuộc sống vốn là như thế. Nhưng tôi vẫn chính là tôi, chỉ mạnh mẽ hơn tôi trước đây một chút.”
5. Mọi việc xảy ra giúp tôi phát triển, mặc dù việc này rất khó nhận ra ngay lúc này.
Hoàn cảnh sẽ hướng dẫn bạn, hiệu chỉnh bạn, và hoàn thiện bạn theo thời gian. Cho nên dù bạn làm bất kỳ điều ǵ, hăy luôn giữ hy vọng.
Sợi chỉ nhỏ bé nhất sẽ cuộn vào mối buộc khó phá vỡ.
Hăy để hy vọng nếu bạn tin rằng có thể đây không phải là kết thúc câu chuyện của bạn
- rằng những con sóng biến đổi thậm chí sẽ đưa bạn đến bến bờ b́nh yên.
6. Đừng rèn luyện bản thân để giàu có, mà hăy rèn luyện bản thân để hạnh phúc.
Theo cách đó khi bạn già đi bạn sẽ biết giá trị của sự việc, chứ không phải là giá cả.
Cuối cùng, bạn sẽ nhận ra rằng những ngày tốt đẹp nhất là những ngày khi bạn không cần bất kỳ điều ǵ quá mức hoặc đặc biệt xảy ra làm bạn cười.
Bạn đơn giản quư trọng những khoảnh khắc và cảm thấy biết ơn, không t́m kiếm điều ǵ khác hơn nữa.
Hạnh phúc đích thực là như thế.
7. Quyết định để ḿnh lạc quan. Hăy hiểu rằng khi bạn khổ sở hoặc bất hạnh, điều tốt đẹp hơn được quyết định không bởi hoàn cảnh của bạn, mà bởi thái độ của bạn. V́ vậy hăy mỉm cười với những ai thường ghen tỵ hoặc gây tổn thương bạn, hăy chỉ cho họ biết họ đă bỏ lỡ điều ǵ trong cuộc sống và điều ǵ họ không thể lấy mất của bạn.
8. Hăy quan tâm gần gũi với những người bạn quan tâm.
Thỉnh thoảng khi một người thân yêu nói,
“ Tôi ổn ” là khi họ cần bạn nh́n sâu vào đôi mắt, ôm họ chặt, và hồi đáp, “ Tôi biết bạn không ổn.”
Và đừng quá buồn nếu một vài người dường như chỉ nhớ tới bạn khi họ cần bạn.
Hăy cảm nhận như một đặc ân rằng bạn giống như ánh đèn xuất hiện trong tâm trí của họ khi bóng đêm bao trùm cuộc sống của họ.
9. Đôi khi bạn phải để một người ra đi để họ có thể phát triển.
Bởi v́, qua khóa học cuộc đời họ, không phải những ǵ bạn làm ǵ cho họ, mà chính những ǵ bạn dạy họ tự làm cho bản thân sẽ giúp họ thành công
10. Đôi khi để có được kết quả bạn khao khát nghĩa là loại bỏ đi những người không xứng đáng với ḷng quan tâm và yêu mến của bạn.
Làm như vậy khiến bạn có chỗ cho những người giúp đỡ bạn trở thành chính bạn, một phiên bản tốt nhất của bản thân.
Việc này xảy ra dần dần khi bạn lớn. Bạn phát hiện ḿnh là ai , ḿnh muốn điều ǵ, và sau đó bạn nhận ra rằng những người bạn biết từ lâu sẽ không nh́n mọi việc giống như cách của bạn.
V́ thế bạn lưu giữ những kư ức tuyệt vời, nhưng thấy bản thân ḿnh tiến lên phía trước.
11. Tốt hơn khi nh́n lại cuộc sống và nói, “ Tôi không thể tin là tôi đă làm việc đó,” hơn là nh́n lại và nói,
“ Tôi ước ǵ tôi đă làm điều đó.”
Cuối cùng, dù thế nào đi nữa người ta sẽ phán xét bạn theo cách nào đó.
Cho nên đừng sống cuộc đời ḿnh với sự cố gắng gây ấn tượng cho người khác.
Thay v́ vậy hăy sống cuộc đời ḿnh gây ấn tượng cho chính ḿnh.
Hăy yêu bản thân đủ để không bao giờ hạ thấp tiêu chuẩn của bạn cho bất kỳ ai.
12. Nếu bạn đang t́m một kết thúc hạnh phúc và dường như không thể t́m ra, có lẽ đă đến lúc bắt đầu t́m kiếm một khởi đầu mới.
Phủi sạch bản thân và chấp nhận rằng bạn phải thất bại nhiều lần. Đó là cách bạn học.
Những người mạnh mẽ nhất ngoài kia – những người đă cười với những nghiệt ngă khó khăn nhất bằng nụ cười chân thật –
cũng chính là những người đă chiến đấu những trận chiến cam go nhất.
Họ đang mỉm cười bởi v́ họ đă quyết định rằng họ không để bất kỳ điều ǵ làm họ thất vọng,
họ đang tiến bước cho một khởi đầu mới.
Chúc các bạn một tháng 5 với thật nhiều hương hoa cỏ lạ , niềm vui và hạnh phúc tuyệt vời .
Kịch xảy ra trong một pḥng ngủ. Hai vợ chồng (có thể là một người đàn ông và một người đàn bà, hay hai người đàn ông, hay hai người đàn bà – cách xưng hô sẽ thay đổi tuỳ theo trường hợp) đang ngủ th́ có tiếng điện thoại reo lúc 2 giờ sáng. Người chồng (C) nhấc điện thoại, người vợ (V) nằm im.
C: Hello…Hello?
(Cúp điện thoại, định ngủ tiếp)
V: Ai thế?
C: Không biết. Chẳng thấy nói ǵ cả. Cúp máy.
V: Sao lại cúp máy?
C: Chắc gọi lộn số.
V: Tại sao lại có người gọi lộn số vào giờ này nhỉ?
C: Người ta gọi lộn số giờ nào mà chẳng được.
V: Thế sao lại chọn số của ḿnh mà gọi lộn chứ?
C: Tôi không nghĩ là người ta chọn số của ḿnh mà gọi lộn. Người ta chỉ gọi lộn.
V: Chắc đây là ám hiệu quá.
C: Ám hiệu ǵ? Ai đưa ám hiệu?
V: Th́ “bạn” của ông chứ ai vào đây nữa.
C: Thằng cha đó đâu có phải là bạn tôi đâu mà bà nói vậy.
V: “Thằng cha” đó không phải là bạn ông?
C: Đúng thế.
V: Thế mà ông nói là không nói ǵ cả.
C: Đúng. Có nói ǵ đâu.
V: Thế tại sao ông lại biết là “thằng cha”?
C: Tôi có biết ǵ đâu.
V: Ông vừa mới nói, “Thằng cha đó đâu có phải là bạn tôi”.
C: Th́…nói vậy cho nó tiện thôi chứ đâu có phải là…đáng lẽ tôi phải nói là…”người ta…”…”Người ta không nói ǵ hết”.
V: Thế tại sao ông không nói như vậy?
C: Tôi đâu có biết…Nếu nói thế th́ đă không có chuyện với bà.
V: Có phải đây nẳm trong âm mưu của ông không?
C: Âm mưu ǵ?
V: Âm mưu làm cho tôi rối trí.
C: Làm sao tôi làm bà rối trí được chứ?
V: Dễ quá mà…Ông dùng chữ “thằng cha” trong khi thật ra đó là “con mẹ ”…Rồi ông lại đổi sang dùng chữ “người ta” để làm cho tôi rối trí…
C: Tôi bây giờ mới là người bị rối trí. Bà nói “Con mẹ” nào?
V: Làm sao tôi biết được. “Con mẹ” đó là bồ của ông mà.
C: Không có “con mẹ” nào hết. Chỉ có người ta gọi lộn số mà thôi.
V: Thế con mẹ đó có đẹp đẽ ǵ không?
C: Con mẹ nào?
V: Con mẹ bồ của ông chứ c̣n ai.
C: Bà ăn nói hàm hồ....làm ǵ có con mẹ nào....Người ta gọi điện thoại...lộn số...chỉ có thế thôi mà bà làm ǵ dữ vậy?
(Chồng đứng lên ra đóng cửa sổ một cái rầm.)
V: Lại ám hiệu ǵ nữa đó?
C: Bà nói ǵ? Ám hiệu ǵ?
V: Ám hiệu bằng cách đóng cửa sổ.
C: Tôi đóng cửa sổ lại v́ thấy lạnh.
V: Thế tại sao ông không thấy lạnh và đóng cửa sổ lại trước khi ông nhận được ám hiệu bằng cú điện thoại?
C: Tôi không thấy lạnh trước khi nhận được ám hiệu.
V: Thấy chưa. Tôi nói có sai đâu!
C: Để tôi nói cho bà nghe: Không có ám hiệu...mà cũng chẳng có con mẹ nào hết...chỉ có người nào đó gọi lộn số...và tôi đóng của sổ lại v́ tôi thấy lạnh...Chỉ có thế thôi. Bà làm ơn đi ngủ đi cho tôi nhờ. (Tắt đèn) Trời đất quỷ thần!!!
V: Ông có chắc là con mẹ ấy thấy cái ám hiệu của ông không?
C : Thấy cái ǵ?
V: Cái đèn, bật lên bật xuống đó.
C: Ai thấy?
V: Tại sao ông lại hỏi tôi? Con mẹ bồ của ông chứ ai.
C: (Thở dài) Thôi bà ơi, đi ngủ đi. Hai rưỡi sáng rồi.
V: Sao ông biết là hai rưỡi sáng rồi?
C: Coi đồng hồ th́ biết chứ sao nữa?
V: Chứ không phải là con mẹ ấy nói trước với ông là nó sẽ gọi ông lúc hai rưỡi sáng hay sao?
C: Con mẹ nào?
V: Con mẹ đứng ngoài kia chờ ám hiệu đóng cửa sổ và tắt đèn, mở đèn của ông chứ c̣n ai vào đây.
C: Thôi bà ơi...không có con mẹ nào hết...không có ai chờ ai hết...chỉ có người nào đó gọi lộn số thôi...bà nghe rơ chưa? Mà tại sao bà lại có cái ư tưởng là tôi léng phéng với con nào cơ chứ? Bà biết là tôi yêu bà đến thế nào mà...Có ai hiểu cho tôi không, khổ quá...Thôi đi ngủ đi, bà ơi!
V: Thôi...tôi xin lỗi ông...có lẽ là tại tôi ghen quá...
C: Có chuyện ǵ đâu mà bà phải ghen với tương...thôi đi ngủ đi...mai tôi phải dậy sớm đi làm...
V: Tôi...tôi xin lỗi ông...
C: Thôi được rồi... đừng nghĩ đến những chuyện ấy nữa.
(Chồng giả vờ ngủ. Vợ bắt đầu ngáy. Chồng nhẹ nhàng lật chăn sang một bên, đứng dậy, cởi bộ pi gia ma trên người, để lộ bộ quần áo đă mặc sẵn, lấy mũ đội rồi rón rén ra cửa.
Có tiếng súng lên c̣. Chồng hết hồn quay lại)
V: Ông mà mở cửa đi th́ tôi bắn một phát nát thây ông cho mà coi!
Vào sáng Chủ Nhật, có thể là do ngày nghỉ rảnh rỗi, một người đàn ông trung niên lúi húi quét dọn trước cửa nhà. Ông cầm chiếc chổi và đồ hốt rác quét sạch vỉa hè rồi quét dọc theo lề đường, cẩn thận gom tất cả đám cát, bao ny-lông, mẩu thuốc lá, ly giấy, lá khô và đủ thứ rác rưởi của xă hội văn minh vào thùng, đậy nắm cận thận, đặt ngay ngắn xuống ḷng đường, để ngày mai xe rác của thành phố lấy đi. H́nh như ông là người duy nhất ở khu phố này cầm chổi quét ḷng đường và vỉa hè. Thói thường đều cho rằng chuyện đường phố sạch dơ để thành phố lo. Hơi đâu “bao đồng” chuyện nhà nước? Thế nhưng cứ mỗi lần qua khu Japan Town, ông lại cảm phục người Nhật về tinh thần tự trọng và yêu mến thành phố của họ. Lúc nào ông cũng thấy những ông, bà Nhật lúi húi quét dọn vỉa hè và ḷng đường. Chính v́ thế mà cả khu Japan Town lúc nào cũng sạch trơn. Chỉ cần bước qua ranh giới của Japan Town là một h́nh ảnh thật tương phản. Sự sạch sẽ, khang trang chỉ cách nhau một sợi chỉ. Có lần ông dừng xe lại hỏi thăm th́ được các ông bà Nhật nói:
“Chúng tôi quan niệm rằng đường phố thuộc về người dân, không hoàn toàn thuộc về chính phủ. Do đó giữ ǵn đường phố sạch sẽ cũng là trách nhiệm của người dân. Đồng ư là chúng tôi có đóng thuế để thành phố lo chuyện vệ sinh nhưng giờ đây thành phố có quá nhiều việc phải lo hoặc lo không xuể. Chúng tôi không ngồi đó than trời trách đất. Nếu muốn sở rác phục vụ tốt hơn th́ chúng tôi lại phải đóng thêm thuế. Thôi th́ chúng tôi chia xẻ trách nhiệm với nhà nước mà cũng là để giữ ǵn đường phố của chính ḿnh. Chẳng mất mát ǵ cả. Tới một thành phố khang trang sạch sẽ người ta cảm phục cả đất nước lẫn con người ở đó. Chúng tôi yêu khu phố của chúng tôi và cũng muốn khách văng lai yêu mến nó.”
Chính v́ cảm phục người Nhật mà tuần nào ông cũng làm công việc này mà chẳng than phiền chi cả. Khi nhận thấy vỉa hè và ḷng đường đă khá sạch, ông toan thu dọn để bước vào nhà th́ một thanh niên từ xa bước tới, miệng ph́ phèo điếu thuốc. Chỉ cần nh́n cách ăn mặc và đi đứng người ta có thể nhận ra đây là một chàng thanh niên ngang tàng. Khi tới chỗ ông đang đứng, người thanh niên rít hơi cuối cùng rồi coi như không có ai, thản nhiên quăng mẩu thuốc lá xuống đường. Nh́n mẩu thuốc là nằm tênh hênh trên mặt vỉa hè sạch trơn, dường như nó có vẻ “phá hoại” và trêu ngươi, cho nên người đàn ông tức giận, lớn tiếng gọi người thanh niên:
- Này, yêu cầu quay lại nhặt tàn thuốc lá lên nghe!
Người thanh niên đă đi cách xa ông khoảng năm, sáu bước, nghe gọi thế quay đầu lại nh́n với vẻ hết sức ngạc nhiên. Anh ta ngạc nhiên v́ có thể cả trăm lần quăng mẩu thuốc lá như thế này mà chẳng ai phản ứng ǵ, nay có một “gă điên” làm chuyện không giống ai. Anh ta quay lại, sẵng giọng hỏi:
- Không phải của tôi nhưng tôi quét dọn sạch sẽ. Người tự trọng không bao giờ xả rác bừa băi. Cậu hiểu điều đó không? Tôi yêu cầu cậu nhặt lên!
Tự ái bị tổn thương, người thanh niên không cần phân biệt đúng-sai, nói như gây sự:
- Không nhặt th́ sao?
Sự lớn tiếng qua lại giữa hai bên làm người trong nhà chạy ra, người qua lại trên hè phố ṭ ṃ đứng lại. Cuối cùng tất cả đều thấy đây không phải chuyện đại sự cho nên xúm vào can gián. Cuối cùng người thanh niên hậm hực bỏ đi c̣n người đàn ông đứng phân bua một hồi rồi bực bội bước vào nhà.
* * *
Ba ngày sau, tại một khu phố khác cách đó khoảng năm, sáu con đường người ta thấy một vị sư đang quét rác tại cổng một ngôi chùa. Hôm nay là Thứ Hai chùa vắng, Phật tử đi làm hết, sau hai ngày cuối tuần bận rộn với sinh hoạt và lễ lạc, rác đă thấy lai rai trên sân. Ngoài ra, c̣n lá trên cây rụng xuống cho nên thầy trụ tŕ ra công quét dọn, vừa vận động vừa làm sạch trong ngoài. Đối với người xuất gia, quét rác cũng là “công phu”. Sau khi cổng chùa đă sạch sẽ, sư toan đẩy thùng rác trở vào th́ một chàng thanh niên tà tà bước tới. Đây chính là anh chàng đă gây sự với người đàn ông quét rác ba ngày trước. Khi đi tới cổng chùa, có thể do vô t́nh, do quán tính, cố tật, hoặc đăng trí, sau khi mở bao thuốc lá, chàng ta rút ra một điếu, châm lửa. Thấy bao thuốc đă hết, chàng ta quăng cả chiếc bao trống không dưới chân bức tường cạnh cổng chùa rồi thản nhiên bước đi. Thế nhưng khi bước đi khoảng năm, sáu thước, có thể do nhớ lại cuộc “đụng độ” với người đàn ông trước đây, chàng ta quay đầu lại xem sự thể như thế nào. Trái với phỏng đoán của ḿnh, vị sư b́nh thản bước tới chân bức tường, cúi xuống nhặt bao thuốc lá lên, quay lại thùng rác, mở một bao rác nhỏ, bỏ bao thuốc lá trống vào bên trong, cột trở lại, bỏ vào thùng rác rồi lặng lẽ đẩy thùng rác vào bên trong sân chùa, không hề quay nh́n chàng thanh niên …đang ngạc nhiên đứng đó.
* * *
Ngày hôm sau, chàng thanh niên tới thăm vị sư. Sau khi giới thiệu ḿnh chính là người xả rác trước cổng chùa. Chàng ta kể lại chuyện “đụng độ” với người đàn ông rồi hỏi:
-Thưa thầy, tại sao cùng một chuyện mà thầy lại có lối cư xử nhẹ nhàng hơn người đàn ông kia?
Sư hiền từ đáp:
-Người đàn ông đó là một công dân tốt. Một công dân tốt do làm tṛn bổn phận của ḿnh cho nên thường thẳng thắn nói lên cái sai của người khác để cùng nhau sửa chữa trong tinh thần ôn ḥa. Tuy nhiên cách hành xử giữa một người thường và một người xuất gia có khác nhau. Người xuất gia không nói về cái lỗi của kẻ khác mà kham nhẫn để kẻ phạm lỗi giác ngộ mà tu sửa. Hai lối hành xử đó không cái nào hơn cái nào, “vạn pháp đều b́nh đẳng”, chỉ tùy duyên ứng xử mà thôi. Một căn nhà, một ngôi chùa, một khu phố hoặc nơi làm việc cần phải sạch sẽ. Sự sạch sẽ làm trang nghiêm cuộc sống và thế giới. Ngay đầu óc chúng ta cũng cần sạch sẽ. Muốn sạch sẽ th́ phải quét rác. Một chiếc máy điện tử muốn tốt cũng phải “đổ rác”. Đầu óc con người muốn thanh tịnh, sạch sẽ cũng phải “đổ rác”- đổ bớt rác rưởi của tâm hồn. Những ư nghĩ bất tịnh, tương tranh, thù hận, đố kỵ, tị hiềm, những tư tưởng loại trừ, kỳ thị, ghét bỏ đều là rác rưởi của tâm hồn. “Quét rác” và “đổ rác” là việc làm thường xuyên của người nào muốn tâm hồn thanh tịnh. Từ thanh tịnh mà có thanh thản. V́ thanh thản cho nên không động tâm. V́ tâm không động cho nên ít gây đổ vỡ.
* * *
Ba ngày sau, chàng thanh niên t́m tới nhà người đàn ông, nói lời xin lỗi. Chàng học được một bài học nơi sư, “ Thay v́ xả rác xuống đường hoặc nơi công cộng th́ nên xả bớt rác trong tâm hồn ḿnh.”
Ngoài đức tính kham nhẫn, có thể sư đă đạt tới mức “vô phân biệt”. Sư cứ thấy rác th́ quét mà không hề phân biệt rác từ cây đổ xuống, Phật tử xả ra, nam hay nữ, lạ hay quen cho nên rác của chàng thanh niên cũng thế thôi. Chính v́ “vô phân biệt” cho nên sư không động tâm. Không động tâm cho nên sư đă quét rác trong trạng thái “vô tâm”. Mà vô tâm th́ an lành./.
Một buổi chiều, khi sư Khánh Vân đang dạo bước ngắm hoa ở sân sau th́ chợt nghe tiếng người ồn ào đâu phía trước. Chú tiểu Công Sơn từ ngoài đi vào lật đật lại gần sư thưa:
– Bạch thầy, không biết ai đă đem một đứa bé trai bỏ trước cửa chùa. Nó đang khóc dữ quá. Cũng có một số thôn dân đang đứng quanh đấy bàn tán xôn xao, xin thầy ra xem thử.
– Mô Phật, để đó thầy ra xem sao!
Sư thong thả đi trước, tiểu Công Sơn cũng nối gót theo sau. Những người dân đang đứng quanh đứa trẻ thấy sư đi ra th́ đều hướng về sư chắp tay xá và nói như đồng loạt:
– Nam mô A Di Đà Phật!
– Mô Phật, chào các đàn việt!
Một người đàn bà thưa:
– Bạch thầy, không biết con ai đem bỏ đây, nó khóc quá mà ai bồng nó cũng không chịu. Chúng con đều thử cả rồi nhưng không thể nào làm nó nín. Tội nghiệp thằng nhỏ trông kháu quá!
Đứa trẻ được đặt nằm ngửa trên một tấm vải thô màu nâu, đang quơ tay quơ chân khóc dữ dội. Sư Khánh Vân tiến lại gần đứa trẻ, đứng nh́n nó. Đứa trẻ bỗng im bặt chăm hẳm nh́n lại sư rồi vươn tay lên như đ̣i bồng. Mọi người có vẻ ngạc nhiên lắm. Sư quay lại hỏi:
– Thế các đàn việt có ai biết đây là con ai và người nào mang nó lại bỏ đây không?
Một người đàn ông thưa:
– Bạch thầy, con đang gánh củi ngang qua đây th́ thấy một người đàn bà từ nơi này đi ra có vẻ hấp tấp lắm. Ban đầu con không để ư làm ǵ nhưng sau đó con nghe tiếng trẻ khóc, con ngạc nhiên nh́n lại th́ thấy đứa trẻ này, khi ấy người đàn bà đă khuất dạng mất rồi. Con lại gần th́ đứa trẻ càng khóc thét lên, con phải dội ra. Kế đó những người này kéo lại, thấy đứa nhỏ dễ thương ai cũng muốn bồng nhưng hễ ai đưa tay đến là thằng nhỏ lại hét lên. Không ngờ bây giờ thấy thầy nó lại im thin thít và đ̣i bồng như vậy, kể cũng là một sự lạ. Con nghĩ có thể đứa trẻ này có duyên với chùa.
Nhà sư ngồi xuống cạnh đứa trẻ, nó mỉm cười vói tay lên nhưng nhà sư không bồng, nói với mọi người:
– Bây giờ các đàn việt hăy giúp thầy ḍ t́m người nào đă đem con bỏ lại nơi này. T́m ra, thầy sẽ có cách nói chuyện và t́m giải pháp giúp thân nhân đứa trẻ. Thầy nghĩ người nào đó chắc có một nỗi khổ tâm. Trong khi chờ đợi t́m ra tông tích đứa bé, thầy nhờ một đàn việt nào đó đem đứa bé về săn sóc, chùa có thể phụ cấp cho về mặt vật chất. Thầy xem tướng đứa trẻ này không phải tầm thường đâu. Nào, nó nín khóc rồi, đàn việt nào lại bồng nó về đi!
Một người đàn bà tiến lại:
– Thầy để con lo việc này cho!
Nhưng khi người đàn bà đưa tay toan bế đứa trẻ th́ nó giẫy nẩy và khóc thét lên. Người đàn bà cố gắng mấy lần nhưng vô hiệu.
– Thôi, con xin chịu!
Mấy người khác đều thay nhau thử bồng nhưng đứa trẻ nhất quyết không chịu và cứ một mực đ̣i sư Khánh Vân. Sư Khánh Vân gọi chú tiểu Công Sơn lại bế thử th́ người ta lại ngạc nhiên thấy đứa nhỏ nín khóc và chịu cho bồng. Mọi người đều cười :
Sư Khánh Vân lấy làm lạ bèn khiến tiểu Công Sơn bồng đứa nhỏ vào chùa. Khi được tiểu Công Sơn bồng đi vào cổng th́ thằng bé nhoẻn miệng cười có vẻ thích chí. Sư Khánh Vân thấy vậy cũng cười, quay lại nói với mọi người :
– Mô Phật, bây giờ tạm thời cứ yên yên như vậy đă. Nhưng thầy nhờ các đàn việt phải t́m gấp tông tích thân nhân đứa trẻ cho thầy nhé!
– Bạch thầy, chúng con sẽ cố gắng.
Từ khi chú bé được đem vào chùa, tiểu Công Sơn phải bận rộn hơn một chút. Tuy thế, để bù lại, cái không khí trong chùa lại khởi sắc vui vẻ hơn. Chú bé không mấy khi khóc, không làm nũng. Những khi sư Khánh Vân và tiểu Công Sơn bận kinh kệ hoặc công việc, chú bé một ḿnh đùa nghịch vui vẻ với mấy món đồ chơi chứ không làm phiền ai hết. Quá lắm, chú chỉ ḅ quanh trong phạm vi được tiểu Công Sơn “khoanh vùng”. Sư Khánh Vân, tiểu Công Sơn và những khách đến lễ chùa đều cảm thấy vui vẻ khi đùa chơi với chú bé. Chú tỏ ra rất thông minh, bắt chước tiếng nói khá nhanh và biết nghe lời dạy bảo. Không như những đứa trẻ khác, chú không ăn uống ẩu, không chơi dơ. Khi cần đi cầu đi tiểu chú cũng kêu và chờ người lớn giúp đỡ chứ không bao giờ làm bậy. Vào chùa được mươi ngày th́ chú biết ngồi. Sau đó không lâu chú được tập đứng, tập đi và chỉ ba tháng sau là chú có thể đi lui tới khắp chùa.
Sự có mặt của chú nhỏ trong chùa không làm trở ngại việc tu học bao nhiêu mà lại tăng thêm sự vui vẻ nên sư cũng như tiểu Công Sơn không c̣n nôn nóng trong việc t́m tông tích thân nhân đứa bé nữa. Bốn tháng trôi qua, vẫn không thêm được một tin ǵ khác về gia đ́nh chú nhỏ, sư Khánh Vân đành cười:
“Con ai đem bỏ chùa này,
A Di Đà Phật, con thầy, thầy nuôi!”
Bấy giờ sư Khánh Vân mới tính đến việc chọn một cái tên cho chú nhỏ. Không biết con ai làm sao biết họ ǵ? Sư suy nghĩ rồi quyết định cho chú nhỏ lấy họ Lư, họ của sư. Sư lại đặt tên cho chú nhỏ là Công Uẩn. Ở trong chùa bên cạnh sư, tất nhiên Công Uẩn cũng trở thành chú tiểu.
Khi bắt đầu dạy chữ nghĩa, sư Khánh Vân vô cùng ngạc nhiên về sự thông hiểu mau chóng và nhớ dai của Công Uẩn. Giảng đâu hiểu đó, đọc đâu nhớ đó, chẳng bao lâu Công Uẩn có thể đối đáp văn sách ngang ngửa với tiểu Công Sơn. Riêng về thơ phú th́ Công Uẩn vượt hẳn cả tiểu Công Sơn. Trong thơ của Công Uẩn thường toát ra một thứ khẩu khí kỳ dị. Như một hôm Công Uẩn phạm lỗi, bị sư phạt trói nằm giữa bệ đặt tượng Phật suốt đêm, Công Uẩn đă đọc ra hai câu “Đêm khuya chân mỏi không dám ruổi. Chỉ sợ sơn hà xă tắc nghiêng”. Sư Khánh Vân nghe vậy vừa mừng vừa sợ. Hằng ngày sư càng chuyên tâm dạy dỗ cho Công Uẩn hơn.
Hôm ấy có một vị sư phương xa vân du đến viếng chùa Cổ Pháp. Vị sư trông dáng dấp oai nghi thông tuệ, đó là sư Vạn Hạnh. Sau khi cùng khách lễ Phật rồi dẫn khách viếng quanh chùa một ṿng, sư Khánh Vân mời sư Vạn Hạnh vào nhà khách uống trà.
– Này sư huynh, không hiểu sao bần tăng thấy cảnh sắc nơi đây có vẻ khác thường lắm! Trong chùa có ǵ lạ chăng? – Sư Vạn Hạnh hỏi.
– Sư huynh thấy có sự lạ sao? Chùa này lâu nay vẫn thế có ǵ khác đâu!
– Dám hỏi, sư huynh được mấy đệ tử?
– Chẳng dám giấu sư huynh, bần tăng chỉ có hai đệ tử, đệ tử lớn Công Sơn là người vừa dâng nước đó. Đệ tử nhỏ Công Uẩn hiện đi lấy củi chưa về.
– Thế lâu nay sư huynh có theo dơi chuyện thời thế đến không? Theo bần tăng nhận xét, rồi đây đạo có thể gặp khó khăn đấy
– Sư huynh hay vân du khắp chốn nên rơ t́nh h́nh. Bần tăng cứ ru rú một chỗ thế này chẳng biết ǵ cũng lấy làm thẹn. Có ǵ xin sư huynh rộng lượng chỉ bảo cho biết.
– Không dám, tuy nhiên bần tăng cũng không ngại ngùng đưa ra những nhận xét thô thiển của ḿnh xem có hợp ư sư huynh không. Quả t́nh bần tăng có vân du nhiều nơi thật, nhưng đến nơi nào thấy cảnh sắc già lam cũng tiêu điều, bần tăng lấy làm lo lắm. Không ngờ khi đến đây th́ thấy cảnh sắc lại khác hẳn, thật đáng mừng. Nếu quả sắp tới đây có pháp nạn th́ chính nơi này là chỗ cứu đạo đây.
– Sư huynh nói thế chứ bần tăng và tiện đệ tử đức mỏng tài cạn mà trông ǵ!
Tuy nói thế nhưng sư Khánh Vân lại vui nghĩ tới người học tṛ nhỏ của ḿnh. Bấy lâu nay sư đă có nhận xét so sánh giữa hai đệ tử của ḿnh, thực là một trời một vực. Cũng lúc ấy, tiểu Công Uẩn vác một bó củi đi vào. Sư Vạn Hạnh nh́n thấy tiểu Công Uẩn th́ giựt ḿnh. Tiểu Công Sơn liền ra ngoài báo cho Công Uẩn biết chùa đang có khách.
– Đệ tử Công Uẩn xin ra mắt sư bá và sư phụ.
Sắc mặt sư Vạn Hạnh sáng hẳn lên. Sư gật đầu cười với Công Uẩn rồi nh́n sư Khánh Vân :
– Mừng cho sư huynh có một đệ tử xứng đáng.
Sau khi chào khách, tiểu Công Uẩn đi lo công việc. Sư Khánh Vân khi ấy cũng tươi nét mặt nói với sư Vạn Hạnh :
– Sư huynh chắc biết xem tướng! Sư huynh thấy tiện đệ tử thế nào?
Sư Vạn Hạnh gật gật cái đầu :
– Quí lắm! quí lắm! Về học vấn Công Uẩn đă đạt tới mức nào rồi?
Sư Khánh Vân bèn đem tông tích, đạo hạnh cùng học vấn của Công Uẩn kể hết cho sư Vạn Hạnh nghe.
Suy nghĩ một lúc, sư Vạn Hạnh nói :
– Sư huynh có thể nào cho bần tăng mượn Công Uẩn một thời gian được không?
– Để làm ǵ?
– Thú thật với sư huynh, bần tăng có một đệ tử vơ nghệ siêu phàm, bần tăng muốn cho Công Uẩn được truyền thụ cái vơ nghệ đó. Đồng thời, bần tăng cũng muốn có một thời gian ngắn gần gũi với Công Uẩn để chỉ dạy cho y một ít kiến thức về thuật kinh bang tế thế.
– Đâu cần thiết phải vậy? Thật sự Công Uẩn cũng đă được bần tăng truyền một chút vơ nghệ đủ giữ thân rồi. Một kẻ đă muốn rời ṿng tục lụy c̣n ôm cái thuật kinh bang tế thế vào người đâu có hay. Bần tăng muốn tiện đệ tử chăm lo kinh sách để sớm đạt đạo mà giác ngộ đại chúng thoát cảnh trầm luân trong bể khổ là toại nguyện rồi.
– Như vậy là sư huynh chưa hiểu ư bần tăng. Thú thật với sư huynh, bần tăng vốn cũng có học chút đỉnh về việc xét đoán thời thế, xem tướng người. Nếu bần tăng không nh́n sai, rồi đây đạo Phật có thể vướng vào ṿng nước lửa, đất nước ta có thể rơi vào tṛng nô lệ. Chúng ta rất cần một người có khả năng cứu nước giúp đời, mà người đó, dưới mắt bần tăng, có thể là Công Uẩn.
– Xin lỗi sư huynh, lư của sư huynh bần tăng thấy c̣n mơ hồ. Lôi kéo một người có khả năng đi tới bến giác trở lại ṿng tử sinh, bần tăng thật áy náy lắm. Thôi th́ xin sư huynh tha cho tiện tử.
Đạo có thể bao trùm vũ trụ nhưng người theo đạo không nên tách rời với sự an nguy của tổ quốc. Bần tăng sở dĩ phơi cả ḷng ḿnh ra mà thỉnh cầu sư huynh, chính là v́ nước mà cũng v́ đạo nữa. Nếu như nước bị tàn phá, dân chịu gông ách nô lệ, sư huynh có thể ngồi với chân lư giải thoát được không? Việc đời luôn luôn biến cải, nếu ḿnh cứ nhất nhất đi theo một nguyên tắc e rằng lạc hậu đến phải ân hận mất. Giả sử đạo Phật có giới cấm sát sinh, nhưng nếu vùng ḿnh ở có một con cọp cứ luôn làm hại người, ḿnh có thể v́ giới cấm mà cứ để cho con cọp giết người măi hay không? Sư huynh cho rằng Công Uẩn có khả năng đi tới bến giác, th́ tới bến giác cũng chỉ có mục đích cứu độ chúng sinh chứ ǵ? Đồng ư là khi đă đạt đạo, cái khả năng cứu độ, giải thoát sẽ nhiệm mầu hơn nhiều, nhưng chẳng lẽ cứ hướng tới đó mà lơ cái việc cứu vớt những kẻ trầm luân ngay bên cạnh ḿnh, cho như thế là bị níu kéo, bị trở ngại?
Bậc nhân giả ở trong chốn ba quân hay giữa trường đời đen bạc nhưng vẫn giữ đuợc tâm ư tự tại, tùy hoàn cảnh mà phuơng tiện độ sinh cũng là một cách tu vậy. Không lư việc diệt gian trừ tà để cứu chúng sinh thoát cảnh trầm luân binh lửa cũng là tội? Giờ đây, vua Đại Hành đă già mà chưa lập Thái tử, con trai ngài th́ quá đông, rơ ràng là mầm loạn chứa sẵn rồi. Các đại thần trong triều th́ mỗi người riêng một bụng. Chắc chắn sẽ có cảnh huynh đệ tương tàn xảy ra. Nước Tàu tham lam th́ khi nào cũng ŕnh rập cơ hội để thôn tính nước Đại Cồ Việt ta. Nếu sư huynh cho Công Uẩn đi với bần tăng mà sau này lời dự đoán của bần tăng không đúng, tất nhiên Công Uẩn sẽ trở về với sư huynh thôi. C̣n nếu sư huynh không chịu nghe bần tăng mà sự việc ấy quả xảy ra th́ e công đức của sư huynh sứt mẻ nặng. Xin sư huynh suy nghĩ kỹ.
Sư Khánh Vân trầm ngâm suy nghĩ. Sư biết người học tṛ của ḿnh khác thuờng đấy. Nhưng sư làm sao dám nghĩ rằng chú tiểu đó lại có khả năng làm thay đổi vận nước? Sư Vạn Hạnh hy vọng có quá đáng không? Sư cũng có nghe phong phanh về những sự tác oai tác quái của một số quan lại địa phương dựa vào sự che chở của một số đại thần đang gây thế lực trong triều. Những dự đoán của sư Vạn Hạnh nghiệm ra cũng có lư lắm. Cuối cùng sư Khánh Vân buông xuôi:
– Sư huynh đă nói cạn lời như vậy bần tăng đâu dám ngăn cản. Tuy nhiên, nên để cho chính Công Uẩn tự quyết định vẫn hay hơn.
Sau đó, tiểu Công Uẩn đă theo sư Vạn Hạnh về chùa Lục Tổ.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
happy
