Hai đợt mưa diễn ra cách nhau 15 ngày đă đổ xuống Emilia Romagna - một trong những vùng giàu có nhất tại Italy - lượng nước mưa bằng mức trung b́nh của cả năm, nhấn ch́m hàng chục thành phố và thị trấn, gây ra hàng trăm vụ lở đất và làm tê liệt hơn 500 con đường.
Phần lớn diện tích của vùng Emilia Romagna ch́m trong nước. Ảnh: AFP/TTXVN
Thiệt hại “không thể đong đếm”
Mưa lớn trút xuống vùng Emilia Romagna từ hôm 17/5, đă gây ra các vụ lũ lụt và sạt lở đất nghiêm trọng. Lượng mưa lớn đă khiến các con sông bị vỡ bờ, đẩy nước tràn qua các thị trấn và nhấn ch́m hàng ngh́n mẫu đất nông nghiệp.
Thống kê từ chính quyền địa phương cho thấy đă có tổng cộng khoảng 305 vụ lở đất, 23 con sông bị tràn bờ, khoảng 500 con đường bị hư hại hoặc bị phá hủy, ít nhất 100 thành phố, thị trấn bị ngập lụt và hơn 5.000 trang trại ch́m trong nước.
Lũ lụt đă khiến ít nhất 14 người thiệt mạng và hơn 36.600 người phải sơ tán, cùng hàng chục ngh́n người không có điện. Tại một số khu vực bị ảnh hưởng nặng nhất, người dân phải sống trong t́nh trạng thiếu nước uống và lương thực.
Thiệt hại v́ lũ lụt có thể lên đến nhiều tỷ euro. Tổng liên đoàn Nông nghiệp Italy (Confagricontura) ước tính mức thiệt hại kinh tế của hai đợt mưa lũ lịch sử này có thể cao gấp 3 lần so với thiệt hại kinh tế 13 tỷ euro mà trận động đất kinh hoàng năm 2012 gây ra.
Chủ tịch vùng Emilia Romagna Stefano Bonaccini đă so sánh trận lụt lịch sử vừa qua với một trận động đất. “Chúng ta đă tái xây dựng gần như mọi thứ, nhưng hôm nay chúng ta lại đang hứng chịu một trận động đất khác”, Chủ tịch Bonaccini phát biểu tại một cuộc họp báo mới đây.
"Nh́n từ trên cao, vùng này trông giống như đă bị đánh bom. Ở một số khu vực, chúng tôi sẽ phải xây dựng lại những con đường mới, thay đổi hoàn toàn h́nh dạng của mạng lưới đường bộ”, bà Irene Priolo - Phó Chủ tịch kiêm Giám đốc Bảo vệ Dân sự vùng Emilia Romagna – miêu tả. Trong khi đó, Thị trưởng thành phố Bologna, ông Matteo Lepore đánh giá sẽ phải mất “hàng tháng và ở một số nơi có thể hàng năm” để sửa chữa đường sá và cơ sở hạ tầng.
Khẩn trương công tác cứu trợ
Lực lượng cứu hộ triển khai công tác ở Ravenna, Italy, ngày 21/5/2023. Ảnh: AFP/TTXVN
Ngay sau khi mưa lớn kéo dài khiến nhiều vùng rơi vào trạng thái bị cô lập, lực lượng cứu hộ khẩn cấp Italy đă lên đường vào những khu vực hiểm nguy, đưa người cao tuổi và người khuyết tật mắc kẹt đến nơi an toàn. Lực lượng cứu hỏa Italy đă thực hiện 2.000 hoạt động cứu hộ trên khắp Emilia Romagna và tại một số khu vực ở trung tâm Marche cũng bị ảnh hưởng bởi lũ lụt.
Sáng 23/5, người dân đă bắt đầu nỗ lực khắc phục hậu quả sau khi nước rút, trong đó tập trung khôi phục kết nối Internet cho các bệnh viện, công sở, trường học và những vùng dân cư bị cô lập. Chính quyền khu vực cũng đă phân bổ 100 thiết bị kết nối Internet vệ tinh Starlink, do SpaceX sản xuất, tại các khu vực lân cận Ravenna – vùng bị ảnh hưởng nặng nề nhất trong đợt lũ lụt.
Cùng ngày, Thủ tướng Giorgia Meloni cho biết Italy đă phê duyệt gói cứu trợ khẩn cấp trị giá hơn 2 tỷ euro để giúp đỡ các khu vực bị lũ lụt. Nhà lănh đạo đă gọi gói cứu trợ này là "phản ứng quan trọng đầu tiên với khu vực bị ảnh hưởng".
Gói cứu trợ sẽ bao gồm việc tạm hoăn nộp thuế, chi phí dịch vụ công cũng như các khoản vay chính phủ; chi trả tới 3.000 euro cho những người không thể làm việc do lũ lụt; và hàng chục triệu euro trợ cấp và cho vay với các doanh nghiệp, cũng như để tái thiết cơ sở hạ tầng, tiến hành kiểm tra giám sát y tế và an toàn tại những khu vực chịu thiệt hại nặng. Đây cũng là một trong những gói cứu trợ lớn nhất sau một thảm họa thiên tai quốc gia ở Italy.
Trong số các biện pháp, chính phủ đă tuyên bố tăng 1 euro đối với vé vào cửa các bảo tàng nhà nước của Italy từ ngày 15/6 đến ngày 15/9. Chính phủ giải thích tiền thu được sẽ được sử dụng để bảo vệ các đồ tạo tác văn hóa trong vùng lũ lụt.
Trong khi đó, một số nhóm tư nhân đă cam kết tài trợ để giúp vùng lũ lụt tái thiết, bao gồm tập đoàn ô tô Italy-Pháp Stellantis với cam kết viện trợ 1 triệu euro, nhà sản xuất ô tô hạng sang Ferrari, tập đoàn các thương hiệu xa xỉ của Pháp LVMH và tập đoàn Kering, chủ quản của nhà mốt Italy Gucci.
Ông Bonaccini đă đệ tŕnh một danh sách các yêu cầu hỗ trợ đối với chính phủ và cho rằng Emilia Romagna cần một kế hoạch toàn diện để tái thiết, duy tŕ và đảm bảo an toàn trước các rủi ro thiên tai.
Đây là trận lụt nghiêm trọng nhất trong ṿng 100 năm qua và cũng là lần thứ 2 trong tháng này vùng Emilia-Romagna hứng chịu thiên tai.
Vùng Emilia Romagna đặc biệt dễ bị tổn thương v́ biến đổi khí hậu, do vị trí nằm giữa dăy núi Apennine và biển Adriatic. Viện nghiên cứu và bảo vệ môi trường Italy (ISPRA) đă xác định Emilia-Romagna là một trong những khu vực có nguy cơ lũ lụt cao nhất tại Italy.
Theo lư giải của các chuyên gia, nguyên nhân trực tiếp của trận lũ lụt lịch sử là hiện tượng thời tiết cực đoan. Trong điều kiện khí hậu thay đổi, lượng mưa sẽ nhiều hơn, nhưng mưa sẽ rơi vào ít ngày hơn và gây ra những trận mưa như trút nước. Điều này càng nguy hiểm hơn khi mặt đất khô, không thấm nước sau những đợt hạn hán kéo dài.
Các chuyên gia cảnh báo hiện tượng thời tiết khắc nghiệt ở Địa Trung Hải trở thành điều b́nh thường mới, đ̣i hỏi Italy phải thích nghi và suy nghĩ lại về các biện pháp pḥng chống lũ lụt trên toàn quốc. Theo nhóm môi trường Legambiente, năm 2022, Italy ghi nhận 310 hiện tượng thời tiết cực đoan khiến 29 người thiệt mạng.