Cuộc chiến Nga - Ukraine đã đến hồi 'bế tắc'?

[vuitoichat]

Theo như tổng thống Ukraine mới đây lên tiếng phủ nhận rằng chiến tranh đã đi đến "bế tắc" và cả Nga và Ukraine đều không có ý định đàm phán trong tháng qua, cuộc chiến ở Trung Đông đã thu hút nhiều sự chú ý của dư luận và cuộc chiến tàn khốc Nga - Ukraine dường như đã bị bỏ qua. Khi mùa đông đến gần, điều kiện chiến tranh chiến hào của cả hai bên trở nên khắc nghiệt.

Nga và Ukraine phủ nhận chiến tranh 'bế tắc'

Các phương tiện truyền thông gần đây đưa tin rằng các quan chức Mỹ và châu Âu đang "lặng lẽ" thảo luận về triển vọng đàm phán hòa bình với các quan chức Ukraine, bởi Ukraine thừa nhận rằng cuộc chiến đã đi vào "bế tắc". Ngày 4/11, Tổng thống Ukraine Zelensky tuyên bố cuộc chiến chưa đi đến "bế tắc". Ông cũng cho biết ông có thể chứng minh rằng không có áp lực nào từ châu Âu hay Mỹ trong việc thảo luận về các cuộc đàm phán hòa bình.

Thông tin có thể liên quan đến bài viết gần đây: "Chiến tranh vị trí hiện đại và cách giành chiến thắng" của Tướng Zaluzhny, Tổng tư lệnh quân đội Ukraine. Bài báo cho rằng chiến tranh đang dần chuyển sang hình thức thế trận, nhưng không nói rằng chiến tranh đã đi đến “bế tắc”. Bài báo cho rằng quân đội Nga bị tổn thất nặng nề và Ukraine đã có được một số lượng lớn vũ khí các loại của phương Tây; Nga đã không tận dụng hết nguồn nhân lực của mình do các vấn đề về chính trị, tổ chức và động lực.

Điều mà tướng Zaluzhny thực sự muốn nói là chiến tranh đã diễn ra hơn một năm, quân đội Nga đã suy yếu rất nhiều. Quân đội Ukraine ngày càng mạnh hơn và có khả năng hình thành thế cân bằng quyền lực với quân đội Nga. Bài viết cho rằng chiến tranh có lợi cho Nga vì nó có thể kéo dài thời gian chiến tranh và mang lại lợi thế cho Nga trong một số lĩnh vực nhất định. Để tránh “chiến tranh chiến hào” trong Thế chiến thứ nhất và chuyển sang chiến tranh cơ động càng sớm càng tốt, Ukraine cần sự hỗ trợ mạnh mẽ từ phương Tây và tự Ukraine cũng cần những thay đổi về công nghệ và ở mọi cấp độ.

Bài viết này có thể đã bị hiểu nhầm, cho rằng cuộc chiến Nga - Ukraine đã đi đến "bế tắc", điều này cũng có thể liên quan đến việc cuộc phản công của Ukraine không tiến triển như mong đợi. Tổng thống Ukraine Zelensky cho rằng sự an toàn của quân nhân phải được ưu tiên, đây là lời giải thích hợp lý cho việc phản công diễn ra chậm chạp. Cuộc tấn công quy mô lớn gần đây của quân đội Nga đã gây ra tổn thất nghiêm trọng, đây là bằng chứng phản bác mạnh mẽ cho thấy Ukraine đã đưa ra quyết định đúng đắn khi không mạo hiểm đầu tư vào một cuộc tấn công bọc thép quy mô lớn.

Trùng hợp thay, vào ngày 2/11, người phát ngôn Điện Kremlin cũng không đồng tình với việc coi cuộc chiến hiện tại là "bế tắc", cho rằng cuộc chiến "chưa đi vào ngõ cụt" và quân đội Nga vẫn đang tiếp tục tấn công. Giới truyền thông cho rằng không có dấu hiệu nào cho thấy Tổng thống Nga Vladimir Putin sẵn sàng đàm phán với Ukraine.

Cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) ngày 30/10 dường như cũng đã xác nhận điều này. Phóng viên Ukraine hỏi: Cuộc họp thứ ba về kế hoạch hòa bình Ukraine được tổ chức tại Malta vào cuối tuần trước. Đại diện của 66 quốc gia và tổ chức quốc tế đã tham dự cuộc họp nhưng Trung Quốc không tham dự. Phải chăng điều này có nghĩa là Trung Quốc từ chối tham gia tích cực vào việc tìm cách chấm dứt xung đột giữa Nga và Ukraine?

Uông Văn Bân (Wang Wenbin), người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, cho biết: Trung Quốc sẽ tiếp tục thúc đẩy đàm phán hòa bình theo cách riêng của mình và thúc đẩy một giải pháp chính trị cho cuộc khủng hoảng.

ĐCSTQ cũng không tin rằng lúc này có khả năng có một cuộc đàm phán giữa Nga và Ukraine, ít nhất là họ chưa nhận được thông tin tương tự từ Moscow. Bất kể “bế tắc” hay thay đổi đột ngột, ĐCSTQ hy vọng rằng cuộc chiến Nga - Ukraine sẽ tiếp tục và cuộc chiến ở Trung Đông sẽ mở rộng để kiềm chế Hoa Kỳ và các đồng minh ở mức độ lớn nhất.

Cuộc phản công gần đây của Nga cho thấy sự đồng bộ với các cuộc tấn công của Hamas, Hamas cũng đã công khai khuyến khích ĐCSTQ phát động chiến tranh ở eo biển Đài Loan, tuy nhiên ĐCSTQ chỉ thực hiện các hành động chính trị. Xung đột nội bộ trong quân đội ĐCSTQ vẫn chưa lắng xuống và e rằng có thể bất lực vào lúc này.

Quân đội Nga có phối hợp hành động với Hamas không?

Ngày 7/10, Hamas bất ngờ phát động cuộc tấn công quy mô lớn vào Israel, gây ra chiến tranh ở Trung Đông. Thế giới bên ngoài thường tin rằng ĐCSTQ, Nga và Iran là những kẻ phá hoại đằng sau việc này. ĐCSTQ đã cố gắng che đậy nó, nhưng Nga đã xác nhận điều đó bằng hành động.

Bắt đầu từ ngày 10/10, quân đội Nga mở cuộc tấn công ác liệt quanh thị trấn Avdiivka ở Donetsk, miền đông Ukraine. Thông tin tình báo cho biết quân đội Nga có thể đã tập hợp 8 lữ đoàn được trang bị số lượng lớn xe tăng và xe bọc thép, nhưng không thể triển khai trong thời gian ngắn.

Điện Kremlin lẽ phải biết từ lâu rằng Hamas đang chuẩn bị tấn công phản động vào đầu tháng 10; cùng lúc đó quân đội Nga cũng đã tập hợp lực lượng hạng nặng ở miền đông Ukraine, chuẩn bị nhân cơ hội tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn và chiếm giữ nhiều lãnh thổ Ukraine hơn trong một lần tấn công.

Cuộc tấn công của Nga kéo dài gần một tháng và không đạt được lợi ích đáng kể về lãnh thổ, tuy nhiên tỷ lệ thương vong của quân đội Nga được coi là cao nhất kể từ năm 2023. Quân đội Ukraine cho biết, chỉ trong 15 ngày tấn công trước đó của Nga, có khoảng 5.000 người thương vong và mất khoảng 400 xe tăng hoặc xe bọc thép.

Các vũ khí chống thiết giáp, mìn, máy bay không người lái và hỏa lực pháo binh chính xác của Ukraine lẽ ra đã ngăn chặn hiệu quả cuộc tấn công của Nga. Tổn thất lớn về trang thiết bị có thể làm suy yếu khả năng tấn công của quân đội Nga và quân đội Nga có thể phải chuyển sang tấn công bộ binh nhiều hơn mà không có áo giáp bảo vệ, tương tự như mô hình phản công của quân đội Ukraine.

Quân đội Ukraine đã tạo ra một lỗ hổng sâu trong tuyến phòng thủ của Nga ở khu vực Zaporozhye và áp sát tuyến phòng thủ chính của Nga, tuy nhiên họ chưa bao giờ sử dụng số lượng lớn quân thiết giáp để tấn công và đột kích mà vẫn tiếp tục duy trì một lượng quân bộ binh quy mô nhỏ. Những tổn thất to lớn của quân đội Nga cho thấy những rủi ro đáng kể khi thực hiện các cuộc tấn công bằng xe bọc thép một cách mù quáng ở các khu vực trống trải.

Vào giữa tháng 10, Mỹ đã giao 31 xe tăng chiến đấu chủ lực M1 cho Ukraine, nhưng quân đội Ukraine đã không nhanh chóng sử dụng chúng trong cuộc phản công. Như Tổng thống Ukraine Zelensky đã nói, sự an toàn của quân nhân phải được ưu tiên hàng đầu. Quân đội Ukraine không mù quáng điều động lực lượng thiết giáp quy mô lớn cũng như không mạo hiểm sử dụng bộ binh tấn công bất kể sinh tử. Điều này có thể khiến thế giới bên ngoài cảm thấy cuộc phản công của Ukraine đang tiến triển chậm, thậm chí chiến tranh đã đi vào “bế tắc”, nhưng đây là cách tiếp cận hợp lý được quân đội Ukraine áp dụng.

Mặt khác, cuộc tấn công vừa qua của quân đội Nga đã phải thực hiện mệnh lệnh từ Điện Kremlin và phối hợp tấn công Israel cùng lúc với Hamas vì nghĩ rằng Mỹ và phương Tây sẽ bị phân tâm; tuy nhiên, các hoạt động tác chiến của quân đội Nga đã không thể đạt được mục tiêu một cách hiệu quả. Quân đội Nga đã chịu tổn thất nặng nề và Điện Kremlin dường như sẵn sàng chấp nhận thương vong lớn để đổi lấy những lợi ích lãnh thổ nhỏ. Thông tin tình báo cho biết, Bộ chỉ huy quân sự Nga tiếp tục điều thêm quân đến tiền tuyến Avdiivka để duy trì khả năng tấn công nhưng khó bù đắp được thiệt hại về trang thiết bị.

Một cách sử dụng quân đội sai lầm khác của quân đội Nga

Trong mấy tháng qua, quân Ukraine liên tục phản công, quân Nga không thể ngăn cản quân Ukraine tiến lên. Quân Ukraine đang ở hướng tấn công chính ở Zaporozhye, dần tạo một khoảng trống hình thang, tiếp cận tuyến phòng thủ chính cuối cùng của quân đội Nga một cách có trật tự. Quân Nga tiếp tục cử quân tăng cường tuyến phòng thủ, thậm chí còn dồn quân dù vốn giỏi tấn công cơ động vào chiến hào phòng thủ và cố gắng phản công nhưng hiệu quả còn hạn chế.

Nhìn bề ngoài, nguồn dự trữ của quân đội Nga dường như đã cạn kiệt và không thể hỗ trợ cho tuyến phòng thủ dài. Tuy nhiên, quân đội Nga đã bí mật giữ lại lực lượng chiến đấu cơ động và sở hữu số lượng lớn xe bọc thép, nhưng không đầu tư phản công lực lượng tấn công chủ lực ở Ukraine mà thay vào đó mở cuộc tấn công quy mô lớn ở phía đông.

Quân đội Nga có ý định chọc thủng miền đông Ukraine và giành lại thế chủ động trên chiến trường. Kế hoạch ban đầu của quân đội Nga là buộc lực lượng phản công của Ukraine quay về thế phòng thủ nhưng đến nay vẫn chưa đạt được mục tiêu. Quân Nga chịu tổn thất nặng nề nhưng không chọc thủng được tuyến phòng thủ của Ukraine ở Avdiivka trên quy mô lớn.

Điện Kremlin vẫn đang ra lệnh cho quân đội Nga tấn công một cách mù quáng, và một thất bại lớn khác chắc chắn sẽ phải chịu số phận. Lực lượng dự bị do quân đội Nga duy trì không đối đầu với chủ lực Ukraine mà dùng để tấn công một số lượng nhỏ lực lượng phòng thủ Ukraine, có thể nói cái được chẳng bõ cái mất.

Những chiếc xe tăng, xe bọc thép của quân đội Nga tổn thất trong trận chiến này rất có thể là kho dự trữ cuối cùng, có lẽ việc tổ chức các hoạt động cơ động tương tự trong tương lai sẽ còn khó khăn hơn. Tổng tư lệnh Ukraine cũng đang tìm cách chuyển chiến tranh theo vị trí sang chiến tranh cơ động, tổn thất lớn của lực lượng thiết giáp Nga có thể tạo điều kiện cho các cuộc chiến cơ động tiếp theo của quân đội Ukraine.

Cuộc tấn công mù quáng của quân đội Nga có liên quan đến việc cung cấp vũ khí cho Triều Tiên và cũng có thể liên quan đến cuộc gặp gần đây giữa Putin và Tập Cận Bình.

Tình báo Hàn Quốc cho biết khoảng 10 lô vũ khí đã được Triều Tiên vận chuyển sang Nga, tổng cộng có thể khoảng 200.000 quả đạn pháo 122mm hoặc hơn 1 triệu quả đạn pháo 152mm, ngoài ra còn có thể có đạn xe tăng dòng T, tên lửa chống tăng, bệ phóng tên lửa, nhiều loại súng và thậm chí cả tên lửa đạn đạo tầm ngắn. Người ta ước tính rằng Triều Tiên đã trao đổi điều này để lấy công nghệ vệ tinh của Nga.

Tình báo Estonia cho biết, Nga nhận khoảng 350.000 quả đạn pháo từ Bình Nhưỡng mỗi tháng, gấp rưỡi năng lực sản xuất của Nga. Sau khi có được số đạn dược cần thiết, Điện Kremlin có thể đã cảm thấy bạo dạn hơn và ra lệnh mù quáng cho Nga một cuộc tấn công quy mô lớn.

Vào ngày 18/10, Putin đã tổ chức một cuộc gặp bí mật với Tập Cận Bình tại Bắc Kinh và ước tính rằng ông đã nhận được một số cam kết hỗ trợ tư nhân, bao gồm ít nhất các vật tư quân sự như phụ kiện máy bay không người lái và linh kiện điện tử tên lửa, cùng nhiều cam kết mua dầu và khí đốt tự nhiên. Tất cả những điều này có thể đã dẫn đến một đánh giá sai lầm khác của Moscow và một cách sử dụng quân đội sai lầm khác trên chiến trường Ukraine.

Tình hình chiến đấu mùa đông năm 2023

Chừng nào Triều Tiên còn tiếp tục cung cấp đạn pháo, v.v., và chừng nào ĐCSTQ tiếp tục bí mật cung cấp vật tư quân sự, thì cuộc tấn công của Nga ở Avdiivka sẽ không dễ dàng dừng lại cho đến khi không còn duy trì được nhân lực.

Tình báo Mỹ và NATO có lẽ đã nắm bắt được kế hoạch của quân đội Nga từ lâu và giúp quân đội Ukraine triển khai phòng thủ hiệu quả, khiến cái giá phải trả của quân đội Nga là rất lớn. Chiến dịch tiêu hao hoàn toàn không đồng đều này sẽ tiếp tục diễn ra và tác động bất lợi đối với quân đội Nga có thể còn lớn hơn nhiều.

Đường dây liên lạc giữa quân đội Nga và Ukraine dài khoảng 1.200 km. Quân đội Nga có thể không còn đủ lực lượng dự bị để hỗ trợ nhưng ít nhất phần lớn lực lượng phản công chủ lực của Ukraine vẫn chưa được tung ra.

Mặt đất vào mùa thu đông lầy lội, không thích hợp cho thiết giáp hành quân, chiến hào sẽ đọng nước, bộ đội phải đối mặt với điều kiện chiến đấu khó khăn. Những người lính Nga mới trở về gần đây đã công khai mô tả việc họ bị “ngâm từ đầu đến chân” trong nhiều tuần ở mặt trận; họ “không thể pha nổi một tách trà” và việc sống trong bùn chiến hào và ăn những món ăn “đơn điệu” quả là một thử thách. Thế giới bên ngoài luôn cho rằng trình độ quản lý chiến trường cơ bản của quân đội Nga nhìn chung rất thấp.

Sau khi mùa đông đóng băng, có thể thích hợp cho xe bọc thép tấn công, nhưng Ukraine có lẽ vẫn sẽ không mạo hiểm, và quân đội Nga ước tính không còn đủ trang thiết bị. Chiến tranh chiến hào giữa hai bên sẽ khó khăn hơn nhưng sẽ có lợi cho lực lượng phòng thủ.

Quân đội Ukraine sẽ không dừng các cuộc tấn công quy mô nhỏ theo hướng chính Zaporozhye và hướng phụ Bakhmut nhằm tìm kiếm cơ hội đột phá lớn hơn và thuận lợi hơn. Quân đội Ukraine sẽ tiếp tục nỗ lực duy trì các đòn nhử theo hướng Kherson, tiếp tục vượt sông Dnieper và thiết lập một số đầu cầu để kiềm chế lực lượng phòng thủ của Nga ở mức độ lớn nhất.

Cuộc chiến giữa Nga và Ukraine trong hai tháng tới có thể không đến mức “bế tắc” nhưng cũng khó đạt được những thay đổi mang tính đột phá. Người ta nói rằng chi tiêu quân sự của chính phủ Nga vào năm 2024 sẽ chiếm 6% GDP, và chi tiêu cho giáo dục và chăm sóc sức khỏe vào năm 2023 đã bị đóng băng. Giới chức Nga xác nhận trong số các binh sĩ bị thương nặng và phải điều trị y tế lâu dài, hơn một nửa đã bị mất tứ chi và gần như chắc chắn sẽ cần được chăm sóc y tế suốt đời, điều này đã minh chứng cho sự tàn khốc của chiến tranh.

Khả năng chống chịu chiến tranh của Moscow đang suy yếu và viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine vẫn tiếp tục. Tên lửa chiến thuật ATACMS được quân đội Mỹ hỗ trợ đã được sử dụng để tấn công các sân bay quân sự và kho thuốc súng của Nga; máy bay chiến đấu F-16 sắp tới.

Ukraine đang tìm cách giành được một số lợi thế trước quân đội Nga, nhưng hiện tại nước này không có khả năng nhanh chóng đảo ngược tình thế và không sẵn sàng dễ dàng chấp nhận rủi ro. Nếu không có tình trạng khẩn cấp nào khác, tình trạng này sẽ tiếp tục kéo dài ít nhất đến cuối năm 2023 hoặc đầu năm 2024.