Thịnh đỗ tốt nghiệp Trung học cơ sở, được vào Trường Lê Quư Đôn - Một trường điểm có tiếng của thành phố.
Năm ấy, Cu cậu được thưởng một chuyến du lịch đi xuyên Việt.
Cậu cùng ông nội bay ra Hà Nội, sau đó quay về cố đô Huế.
Đến Hà Nội đi thăm lăng bác Hồ, cậu phải dậy từ sáng sớm.
Lăng bác Hồ được nói nhiều trên báo chí, truyền h́nh khiến cậu háo hức vô cùng.
Không phải mua vé, cậu xếp hàng theo đoàn người vào lăng, dưới sự hướng dẫn của các chú cảnh vệ.
Đoàn người im lặng chui vào một khối đá khổng lồ, đi trong bóng tối mờ ảo như dưới đường hầm, để cuối cùng ngắm nh́n một xác ướp trong căn pḥng giá lạnh. Đó là tất cả những ǵ đọng lại trong đầu cu Thịnh.
Quay vào Huế, ông nội đưa cậu đi thăm lăng các vua thời Nguyễn.
Ông Nội nói:
- Lăng là nơi để thờ các vị vua chúa thời phong kiến, nó thịnh hành ở các quốc gia châu Á từ Trung Quốc, Ấn Độ, Việt Nam... đều có những lăng mộ lớn. Dù phê phán sự xa hoa, tệ sùng bái cá nhân, nhưng những người CS vô thần vẫn “dẫm chân” vào để xây dựng thứ cổ hủ tốn kém này.
Ở Liên Xô có lăng Lê Nin, Bulgaria có lăng Dimitrov, Trung Quốc có lăng Mao, Việt Nam là lăng Hồ Chí Minh. Gần đây có Tổng thống Venezuela là Hugo Chavez trở thành nhà lănh đạo mới nhất được bảo quản thi hài vĩnh viễn.
Đặc điểm kiến trúc của chúng đều lấy từ nguyên mẫu của lăng Lê Nin- Như là một thứ kiến trúc riêng biệt của những người Cộng Sản, chẳng theo một truyền thống hay trường phái kiến trúc nào cả.
Hai ông cháu xếp hàng mua vé vào lăng vua Khải Định.
Giá vé khá cao, nhưng khách du lịch vẫn xếp hàng dài để vào thăm quan.
Cu Thịnh hỏi:
- Vào Lăng bác Hồ không mất tiền, tại sao thăm lăng của cái ông vua bù nh́n, bán nước lại phải mất tiền?
Ông nội cười hóm hỉnh:
- Câu hỏi này hay. Vào thăm viếng xong ông sẽ trả lời. Có giáo cụ trực quan, sẽ dễ hiểu hơn nhiều.
Trên đường về, ông nội nói với cu Thịnh:
- Ngày xưa ông Hồ là người chửi ông Khải Định và các vua chúa nhà Nguyễn ghê lắm. Ông ấy có viết mấy bài như là Con rồng tre, Vi Hành ... trên báo “Người cùng khổ” để chế giễu vua Khải Định.
Sau này những người cộng sản cầm quyền họ tuyên truyền về sự xa hoa, lăng phí, sưu cao thuế nặng, xây lăng tẩm tốn kém, kiến trúc lai căng của các vua chúa thời Nguyễn.
Lăng vua Khải Định bị phân tích, chê bai nhiều nhất, nào là chắp vá, cóp nhặt, không có bản sắc dân tộc. Lăng Khải Định là điển h́nh của tư tưởng nô lệ, sùng bái ngoại bang... nói chung là chẳng có ǵ hay ho cả.
Ảnh Lăng Khải Định và Lăng Hồ Chí Minh
Nhưng khi ông Hồ mất, họ xây lăng cho ông ấy bê gần như nguyên xi kiến trúc của lăng Lê Nin. Như thế, là tư tưởng sùng bái cái ǵ? Có lai căng không?
Sau này cũng chính những người CS cầm quyền, trong không khí mà họ gọi là mở cửa, nói đúng hơn là họ cần tiền th́ những giá trị lai căng, nô lệ của lăng Khải Định chính là thứ họ kiếm được tiền, thông qua du lịch.
Lăng Khải định và quần thể lăng của các vua nhà Nguyễn đă được chính họ đánh giá lại :
Là kiệt tác kiến trúc, nghệ thuật khảm sành sứ độc nhất vô nhị. Là sự kết hợp độc đáo có một không hai của các trường phái kiến trúc phương Đông và phương Tây...
Qua đó để cháu có thể trả lời được câu hỏi:
Thăm quan lăng của một ông vua bán nước và bù nh́n sao lại phải mất tiền.
Có những thứ giá trị không thể nghe trên tuyên truyền mà tin, tất cả nó phải bằng giá trị cụ thể. Lăng Khải Định là một sản phẩm có giá trị về kiến trúc và nghệ thuật của người Việt thiết kế, thi công rất đáng tự hào.
Lăng Hồ Chí Minh chưa thấy ai đánh giá như vậy, và nó khó được đánh giá như vậy.
Chính v́ thế mà chúng ta phải bỏ tiền ra để vào thăm quan lăng của một ông vua bù nh́n, bán nước.
Trong khi đó để bảo tŕ, bảo dưỡng, bảo vệ lăng ông Hồ cần có cả một Bộ tư lệnh, ngốn mỗi năm hàng trăm tỷ đồng ngân sách nhà nước.
Ông cười ngụ ư:
- Nói vua Khải Định là bù nh́n,bán nước nhưng ông ấy chết đi vẫn kiếm tiền được cho quốc gia, kể cũng oan uổng cho ông ấy.
Nhưng có một điều cần biết, từ cổ đến kim, từ khi có loài người, chẳng có lăng mộ nào trường tổn cả, có khi sau này thành tai họa để người ta đập phá, và nguyền rủa như lăng ông Dimitrov ở Bulgaria mới đây.
Cu Thịnh thầm cảm phục ông. Những chuyến đi thăm quan, du lịch với ông thật là đáng quư. Cứ bật đài, TV, đọc báo, nghe tuyên truyền chỉ thêm mụ mị.