Lý do ngày càng nhiều người trẻ đột quỵ

[miro1510]

Mỗi năm có 12,2 triệu ca đột quỵ, trong đó hơn 16% độ tuổi từ 15 - 49.

Cường độ làm việc cao, lối sống kém lành mạnh, chủ quan trước những dấu hiệu của bệnh khiến đột quỵ đang ngày càng gia tăng ở người trẻ.

Đến viện muộn, hậu quả đáng tiếc

Chuyển đến Trung tâm Đột quỵ Bệnh viện Bạch Mai trong tình trạng liệt nửa người, nói khó, anh N.V.T (36 tuổi, ở Bắc Ninh) được chẩn đoán nhồi máu não do tắc động mạch cảnh trong. Dù được các bác sĩ can thiệp nhưng bệnh nhân tiến triển rất chậm.

Các bác sĩ đang xem phim chụp não của một bệnh nhân trẻ bị đột quỵ điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai.

Theo BS Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm, người trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, T mắc bệnh lý hiếm gặp của mạch máu não, vốn thường xuất hiện ở người từ 30 - 50 tuổi. Nếu bệnh nhân đi tầm soát đột quỵ sớm sẽ không dẫn đến hậu quả đáng tiếc.

Tương tự là trường hợp chị T.T.L (40 tuổi) được chuyển từ tuyến dưới với tiên lượng rất nặng, nguy cơ tử vong cao. Vốn có bệnh tăng huyết áp nhưng chị L chủ quan bỏ thuốc không dùng.

Bệnh nhân đột ngột đau đầu và chuyển hôn mê nhanh khi đang làm việc ca đêm. Qua cấp cứu, chị L được chẩn đoán chảy máu đồi thị phải - cuống não với thể tích máu tụ 60ml, rất nặng nên phải chuyển về Bện viện Bạch Mai.

May mắn hơn, anh T.T.V (32 tuổi, Hà Nội) được bạn gọi cấp cứu đưa đến Bệnh viện Bạch Mai ngay sau khi xuất hiện dấu hiệu tê liệt nửa người và nói ngọng khi đang chơi thể thao. Với chẩn đoán nhồi máu não cấp, chỉ sau 30 phút chuyển can thiệp, anh V được tái thông động mạch não. Nhờ tới bệnh viện vào giờ vàng đã giúp anh V hồi phục nhanh chóng sau đó.

BS Mai Duy Tôn cho biết, đột quỵ thường xảy ra ở người cao tuổi, người có bệnh nền huyết áp, mỡ máu, tiểu đường. Tuy nhiên, với những yếu tố cao huyết áp, mỡ máu, tiểu đường, béo phì, thói quen hút thuốc... đột quỵ cũng có nguy cơ xảy ra ở người trẻ.

BS Nguyễn Thị Minh Đức, Trưởng Khoa Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh phân tích, đột quỵ xảy ra khi mạch máu não bị tắc nghẽn hoặc vỡ. Tình trạng này khiến não tổn thương, các tế bào não chết hàng loạt trong thời gian ngắn do thiếu oxy và dinh dưỡng. Người bệnh có nguy cơ tử vong cao nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời.

Khi nào cần tầm soát đột quỵ?

Theo BS Đức, bất kỳ ai cũng có nguy cơ đột quỵ, kể cả người trẻ tuổi. Nguy cơ cao hơn ở người đang mắc các bệnh nền như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, rung nhĩ, béo phì, cao mỡ máu. Người có thói quen hút thuốc lá, thường xuyên uống rượu bia, ít vận động... cũng có khả năng đột quỵ cao hơn.

BS Đức cho biết, yếu tố nguy cơ gây bệnh được chia làm hai nhóm. Nhóm yếu tố nguy cơ không thể thay đổi được như giới tính (phụ nữ có nguy cơ đột quỵ cao hơn nam giới), độ tuổi (tuổi càng cao thì nguy cơ đột quỵ càng lớn). Nhóm yếu tố nguy cơ có thể thay đổi hoặc kiểm soát được, gồm tăng huyết áp, đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, các bệnh lý tim mạch, thừa cân, béo phì, hút thuốc lá, uống rượu bia.

Mỗi người, nhất là thuộc nhóm có nguy cơ, nên chủ động sàng lọc hay tầm soát 1 - 2 lần mỗi năm. Tầm soát đột quỵ giúp tìm kiếm các yếu tố nguy cơ mà người bệnh có thể điều chỉnh được, từ đó chủ động can thiệp, thay đổi, điều trị, dự phòng kịp thời.

Còn theo khuyến cáo của BS Duy Tôn, để phòng đột quỵ, mỗi người nên thường xuyên tập luyện, vận động, kiểm soát cân nặng, từ bỏ thói quen hút thuốc, ăn uống không lành mạnh. Bên cạnh đó, cần tầm soát các yếu tố nguy cơ của đột quỵ như tim mạch, huyết áp, mỡ máu, tiểu đường…

"Đặc biệt lưu ý, khi có một trong các biểu hiện của đột quỵ (giảm thị lực, yếu tay chân, nói ngọng/nói khó, đau đầu, chóng mặt…) cần đưa người bệnh đến ngay các đơn vị điều trị đột quỵ để được chẩn đoán, điều trị kịp thời, tránh để lại di chứng đáng tiếc", BS Tôn khuyến cáo.

Theo BS Đoàn Thị Ngọc Hà, Viện Y học Ứng dụng Việt Nam, đột quỵ ở người trẻ tăng lên chủ yếu do một số nguyên nhân. Đầu tiên là bệnh lý dị dạng mạch máu não, mạch máu có thể có những túi phình hoặc tắc nghẽn.

Thứ hai là bệnh lý mãn tính không lây (tăng huyết áp, tiểu đường). Trước đây, những bệnh lý này thường gặp ở những người trung niên nhưng ngày nay lại phổ biến hơn ở người trẻ, đặc biệt là lứa tuổi 20 - 45.