HOA XƯƠNG RỒNG NỞ MUỘN

[troopy]

Rất tình cờ tôi gặp lại Huệ, cô học trò cũ trong đợt tập huấn nghiệp vụ ở Hà Nội. Giờ nghỉ trưa, tôi chạy sang bên kia đường vào salon tóc định gội đầu. Trong lúc chờ đến lượt thì có một người phụ nữ kéo ghế lại gần tôi và hỏi:
- Anh có phải là thầy Chương, ngày trước dạy ở trường cấp ba Nguyễn Du B không?
Nhìn vào đôi mắt người đó, tôi ngờ ngợ nhưng nghĩ mãi mà không nhớ nổi. Cô mời tôi sang quán cà phê bên cạnh nói chuyện, sau khi cho biết cô là học sinh cũ của tôi, đang học nghề cắt tóc gội đầu ở đây.
Ngồi trước mặt tôi là một người đàn bà ngoài ba mươi tuổi, mái tóc xù vàng óng rủ xuống, che những vết nhăn trên khuôn mặt đã trải qua rất nhiều thăng trầm đắng cay. Quệt vội giọt nước mắt lăn dài xuống má, cô nén xúc động nói với tôi trong tiếng nấc nghẹn:
- Thầy ạ, sau lần thầy chuyển đi, em cũng chỉ học hết kỳ một của năm đó, rồi em bỏ học. Thầy còn nhớ anh Ba học trên em một khoá, lớp 12c thầy dạy Văn năm thầy chuyển công tác ấy, thầy nhớ chứ ạ …
Cứ thế, người đà bà - cô nữ sinh trung học xinh đẹp của gần hai mươi năm về trước cùng tôi dốc hết bầu tâm sự, những đắng cay, đau khổ mà chặng đường đời cô đã trải qua. Những ký ức của năm tháng xa xưa dần hiện về trong sự hồi tưởng của cả hai, có lúc đứt quãng vì xúc động.
Sau khi nhận bằng tốt nghiệp Đại học Sư phạm, tôi được phân công về dạy ở một trường trên mạn ngược, cách Hà Nội khá xa. Tuổi trẻ, mơ mộng và tràn đầy sức sống, nhiệt huyết, tôi nhận nhiệm vụ trong tâm trạng hồi hộp, hăm hở và hy vọng. Giây phút đầu tiên được đứng trên bục giảng, tôi xúc động vô cùng. Ôi những gương mặt ngây thơ đang ngồi phía dưới kia mắt nghe như nuốt lấy từng lời của tôi, sao mà thân thương, mà đáng yêu đến thế.
- Sao em không ghi bài đi ? - Tôi đi xuống bàn thứ ba dãy trong cùng lớp học và hỏi một em học sinh có gương mặt rất xinh xắn, đang uể oải gục xuống bàn.
- Dạ thưa thầy bút em hết mực ạ.
- Thật không, đưa bút đây cho thầy xem nào, Vẫn viết được đấy chứ? Tôi nghiêm giọng hỏi.
- Dạ… Cô học trò lúng túng.
- Thôi được rồi, sau tiết này em ở lại, thầy gặp riêng em nhé, - Tôi quay ra nói với cả lớp, chúng ta tiếp tục nào.
Lần mò mãi cuối cùng tôi cũng tìm được vào nhà em. Một căn nhà nếu nói đúng nghĩa của nó thì đó chỉ là chiếc lều dựng tạm ven bờ sông. Bãi ngô xanh mướt vươn dài xuống tận mép nước, vườn chuối chen chân nhau rì rào theo từng đợt gió. Phía bên kia bờ sông, những con thuyền gác mái nghỉ trưa, thỉnh thoảng vọng lại tiếng oe oe trẻ sơ sinh phát ra từ chiếc mui của con thuyền ấy. Lòng tôi vợi vợi trước cảnh thanh bình làng quê, và bất giác cổ tôi đăng đắng khi nghĩ tới cuộc sống lam lũ vất vả của những người dân nơi đây. Tôi chợt sững lại trước bờ rào xương rồng mọc quanh nhà. Ngang mặt tôi, chúng dàn thành hàng dựng đứng tưởng sắp chọc thủng trời chiều. Các tay gai giơ ra, sẵn sàng xuyên thấu da thịt bất cứ ai vô tình chạm tới. Trong ánh nắng nhạt, những bông hoa hiện ra từ đám cây bản to như lá đa, trông thật kỳ diệu. Một vẻ đẹp trong sáng thánh thiện, xoá đi sự khắc nghiệt, dữ dằn xung quanh.
- Cậu hỏi ai – có tiếng bà cụ từ phía sau khiến tôi giật mình.
- Dạ, cụ cho cháu hỏi, nhà của em Huệ có phải đây không ạ?
- Đúng rồi, tôi là bà nội của nó đây, cậu tìm em nó có việc gì vậy?
Tôi cho cụ biết tôi là giáo viên chủ nhiệm của Huệ, tới thăm gia đình. Bà cụ vội thay đổi thái độ, mời tôi vào nhà. Căn phòng nhỏ hẹp, tường bằng phên nứa chát bùn, mái lợp rạ. Giữa nhà là chiếc chõng tre đã cũ, phía trên bàn thờ có một bức chân dung một người lính với đôi mắt rất sáng, những chân hương còn mới, tôi đoán chắc là ông nội của Huệ.
- Mời thầy giáo xơi tạm chén nước – Bà cụ rót nước đưa cho tôi. Rồi cụ kể gia cảnh của mình - Nhà neo người lắm thầy giáo ạ, mẹ cháu xuống Hà Nội làm thuê cho người ta, nhà chỉ còn hai bà cháu tôi. Bố cháu – nói thầy thông cảm, gần bốn chục tuổi đầu rồi nhưng suốt ngày cờ bạc, rượu chè bỏ bê nhà cửa vợ con, nhà tôi hết phúc vì nó rồi thầy giáo ạ. Giọng cụ rưng rưng - Rồi nó theo đám bạn bè cờ bạc mở xới năm ngoái bị công an bắt, nghe đâu phải ở tù những mấy năm… Bà cụ khóc.
Tôi lặng người đi, hoá ra là vậy. Cô trò nhỏ của tôi lúc nào cũng ưu tư, ngồi trong lớp học mà đầu óc cứ để đi đâu, tôi thấy hơi hối hận vì đôi lúc trách mắng em. Bất giác, hình ảnh hoa xương rồng lại hiện ra trước mắt tôi, cánh hoa đẹp đẽ tươi tắn đang bị vây trùm bởi lớp đất đá khô cằn cùng những tay gai tua tủa…
- Hoàn cảnh đã như vậy rồi, mình phải cố gắng lên em nhé, đừng chán nản mà ảnh hưởng tới việc học – Tôi động viên em.
- Nhưng thầy ơi, em lấy đâu ra tiền để học tiếp hả thầy? Bố em đi trại đã hơn một năm rồi, mà nhà em chưa có ai đi thăm nuôi chỉ vì không có tiền. Sau này còn có ai tin em khi họ biết em là con gái của một người tù.- Huệ khóc nấc bên tôi
- Đừng buồn em, đừng thất vọng như thế, thầy tin rằng nếu em có nghị lực vượt qua thì nhất định ngày mai sẽ tươi sáng.
Kết thúc năm học, Huệ phải thi lại môn Toán, tôi an ủi động viên em tiếp tục học vì đã rất nhiều lần em nói với tôi rằng, em sẽ nghỉ học để đi làm phụ giúp bà và mẹ . Tôi gặp riêng giáo viên Toán đề nghị giúp đỡ, nhưng ông này từ chối thẳng thừng, và còn bảo tôi lũ học sinh bây giờ lười học lắm, đứa nào lười thì cho chết, thầy đừng có mà bênh vực, chúng nó hư ra đấy. Tuy vậy, bằng sự động viên giúp đỡ của tôi và sự cố gắng của mình, em cũng vượt qua kỳ thi lại và được lên lớp. Đầu năm học, tôi có nghe loáng thoáng rằng em có quan hệ yêu đương gì đó với một cậu học trên một khoá, chưa kịp tìm hiểu thì tôi xin chuyển được công tác về miền xuôi, thấm thoát đã được mười mấy năm, từ đó không còn tin tức gì của em nữa…
Và hôm nay bất ngờ tôi gặp lại em. Tôi không thể ngờ được một cô bé xinh xắn có đôi mắt rất hiền dịu ngày xưa bây giờ lại khác đi nhiều thế.
Vẫn giọng xúc động, Huệ nhấp một ngụm cà phê rồi hỏi lại tôi câu hỏi lúc trước:
- Thầy vẫn nhớ anh Ba chứ, hồi đầu năm lớp 11 hai đứa chúng em yêu nhau thầy ạ, tuổi trẻ bồng bột, khi biết mình có mang thì cả hai đều không thể tiếp tục học được nữa, gia đình hai bên cho chúng em cưới chui. Vợ chồng trẻ con, chả biết làm gì để nuôi nhau…
Tôi lần trong trí nhớ và hình dung lại, đúng rồi trong lớp 12c ấy, có một cậu học sinh cao to nhưng nghịch như quỷ sứ, nước da bánh mật với khuôn mặt lúc nào cũng gườm gườm nom rất khó gần. Lại còn học dốt nữa, ấy vậy mà suốt mười mấy năm học, cậu ta không đúp năm nào. Có lần cậu ta mang bài kiểm tra bị điểm kém vào phòng tôi thắc mắc, sau khi nghe tôi chỉ cho những chỗ sai, cậu ta tự làu bàu một mình, mặt xịu xuống nom rất buồn cười. Lại có một lần khi nộp bài kiểm tra, cậu ta ghi vào chỗ họ tên là Toshiba, lúc trả bài cho lớp, tôi cố tình không trả bài có tên ấy, khiến cậu ta thắc mắc:
- Thưa thầy, em không có bài ạ
- Em tên gì ?
- Dạ, Tô Văn Ba ạ - cậu ta trả lời ngay.
- Tôi không thấy có bài nào mang tên em cả, chỉ có bài đề tên Toshiba thôi.
Cả lớp cười ầm, tôi nghiêm nét mặt :
- Lần sau em phải nghiêm túc nhé, đừng để xảy ra việc tương tự như thế này nghe chưa?
Hoá ra là cái cậu Ba này đây, tôi à lên một tiếng rồi hỏi em:
- Thế sinh con rồi các em làm gì để nuôi nhau?
- Thoạt đầu hắn cũng tỏ ra quan tâm, lo lắng cho vợ con - Đột nhiên Huệ đổi cách xưng hô - Hắn theo mẹ em xuống Hà Nội làm cửu vạn thầy ạ, mấy tháng đầu cũng gửi tiền về mua sữa cho con, rồi thưa dần. Một hôm nghe mấy người cùng làm chỗ mẹ em về kể rằng, hắn cầm đầu một đám giang hồ chuyên bảo kê các sòng bạc, và hình như còn nghiện cả ma tuý nữa. Em chết điếng người, một mình ôm con xuống tìm hắn, loay hoay tìm đường mãi rồi cũng gặp, nhưng hắn lạnh lùng bảo:
- Mày ôm con về đi, ở đây đã có người khác chăm tao rồi, lần sau đừng có xuống đây tìm tao nữa.
Nhìn cái mặt bặm trợn và cái đầu cạo trọc hếu của hắn, em thấy rùng mình, không hiểu vì sao em lại có thể yêu và lấy một con người như hắn làm chồng. Hắn vứt cho mẹ con em một nắm tiền rồi sai lũ đàn em của hắn đưa em ra bến xe về nhà.
- Em xin lỗi, thầy cho em châm điếu thuốc, em quen rồi không bỏ được - nói rồi Huệ bật tách một tiếng, chiếc bật lửa xì-bô của Mỹ phát lửa, điếu thuốc lên khói rất thành thạo. Có lẽ Huệ hút đã lâu, đôi môi thâm và hơi thở nồng nặc mùi thuốc lá. Tôi cố giấu cảm giác khó chịu bằng cách nhấm một ngụm cà phê. Rít một hơi thuốc dài cô lại tiếp tục kể:
- Ôm con về đến nhà thì bà nội em đã mất được mấy tiếng, lúc đó em như phát điên, đứa con khóc ngặt trên tay. Chặng đường đời đầu tiên của em đau khổ và vất vả như thế đấy. Chôn cất bà em xong, em cũng xuống thành phố làm cùng với mẹ em, nhưng con gái em ốm quá – bởi cháu sinh thiếu tháng mà em lại ít sữa, nên chỉ ít bữa sau em phải quay về quê, bới đất lật cỏ sống qua ngày. Khi con bé hơn một tuổi thì hắn thân tàn ma dại ở đâu mò về, hắn tỏ ra ân hận và bảo với em rằng đã xin được cho em một chỗ làm rất ổn định mà lương cao, hắn giục em tới chỗ đó làm việc ngay không người ta nhận người khác mất. Một lần nữa em lại mủi lòng tin hắn, cũng vì em không muốn con em sinh ra mà không có cha, hơn nữa hắn nói sẽ theo mẹ con em đến cùng làm ở chỗ đó, nên em yên tâm thu xếp đi theo hắn.
Xe ô tô đi mất một ngày đường, mệt mỏi, say xe, mẹ con em như lả đi. Đến chiều tối xe đến một khu vắng vẻ toàn đồi núi, cả ba xuống xe và vào một căn nhà bên vệ đường, hắn bảo vào đây nghỉ tạm, sáng mai thì đến chỗ làm.
Gần sáng, em thấy xung quanh xóc mạnh, tỉnh dậy, phát hiện ra mình nằm trên chiếc ô tô có mui bịt kín, con bé vẫn ôm chặt lấy mẹ, em hốt hoảng kêu lên. Tự đằng trước một bà trạc tứ tuần, mặt toàn phấn ngoái lại ra hiệu cho em im lặng, rồi bảo lái xe dừng lại. Bà ta xuống chỗ em, mặt lạnh tanh và nói cho em biết rằng chồng em đã bán mẹ con em cho bà ta rồi. Bây giờ ngoan ngoãn theo bà ta, nếu chống cự kêu la sẽ bị đẩy xuống rừng cho cọp ăn thịt. Em đau đớn uất ức, tủi nhục ê chề, cả sợ hãi nữa, ôm con vào lòng mà không còn giọt nước mắt nào để khóc.
Xe đi mất mấy ngày đường thì tới một trang trại. Một lão béo, mắt hiêng hiếc, tay cầm chiếc gậy kiểu ba toong cứ cúi sát xuống mặt em nhìn mãi. Một lúc lão mới gật đầu nói:
- Hảo hảo, hấn hảo. Ngộ xỉ hoan, xỉ hoan (Đẹp đẹp, rất đẹp, tao thích)
Mụ mặt toàn phấn nói với em:
- Từ bây giờ cô ở đây, Ông Zhen là chồng mới của cô, nhìn cô ông ta rất bằng lòng. Đừng bao giờ có ý nghĩ bỏ trốn nhé, mất mạng đấy.
Lúc đó em nghĩ thôi chả còn gì để mất, miễn làm sao có chỗ trú chân cho mẹ con em là được. Trang trại của lão Zhen rất rộng, có rất nhiều người làm. Lão ấy có lẽ hơn cả tuổi bố em, Dáng bệ vệ, nhìn cái mặt lão em lại hình dung tới tên quan huyện trong truyện của Nguyễn Công Hoan, đôi má chảy xuống, phị ra làm con mắt đã hẹp lại càng ti hí hơn. Được cái lão cũng chiều, không bắt em làm lụng gì mà còn cho ăn uống rất tử tế, lão còn tìm người dạy tiếng bản địa cho em.
Thành thử em lại béo tốt ra, cơ thể được tiếp sức và hoàn thiện hết những gì của tuổi dậy thì đời con gái. Năm sau em sinh cho lão một bé trai kháu khỉnh, lão yêu con lắm. Nhờ vậy mà cuộc sống của em không phải lo toan vất vả, đứa con của em ốm đau đều có thuốc thang. Nhưng em nhớ nhà, nhớ mẹ đêm ngày da diết khôn nguôi. Ở giữa đất khách quê người, ngôn ngữ bất đồng, em thậm chí còn không biết mình ở đâu, nên dù có muốn trốn chạy cũng không biết đường mà trốn.
Thấy tôi chăm chú nghe, Huệ nói:
- Chắc thầy ngạc nhiên lắm nhỉ, cũng bởi số phận em nó thế, biết làm sao. Khi thằng cu Zheng con của em với lão ấy tròn sáu tuổi thì bất hạnh lại đổ xuống đầu em. Năm ấy có trận động đất kinh hoàng san phẳng cả một vùng. Hôm trước xảy ra thảm hoạ, em cùng mấy người quản gia theo xe ra thị trấn bán nông sản - Từ trang trại ra thị trấn khá xa, phải đi gần ngày đường, lúc trở về thì cảnh vật tan hoang, đổ nát. Phải mất hai ngày người ta mới đào thấy thi thể của chồng và hai đứa con của em. Em như kẻ mất hồn, không còn thiết sống nữa, một lần nữa mất chồng, mất con, mất tất cả…Giọng Huệ lạc đi, cô nói như khóc.
- Rồi em sống ra sao? Tôi hỏi.
- Trong lúc đau đớn, em gặp một chị người Việt Nam cũng cùng cảnh ngộ như em, qua chị ấy, em mới biết mình đang ở tỉnh Vân Nam, cách thành phố Côn Minh sáu trăm cây. Hai người tìm mọi cách để về nước, nhưng có ngờ đâu khi về gần đến biên giới Hà Khẩu chúng em lại bị lừa vào nhà thổ. Em phải chịu kiếp sống gái làng chơi, nhục nhã, làm giàu cho bọn chủ động mà không được gì, lại còn bị đánh đập tàn nhẫn, đối xử rất thô bạo. Mấy lần toan quyên sinh nhưng bọn đầu gấu bảo kê phát hiện được, chúng tra tấn dã man lắm.
Bị đánh đau đến mức không dám nghĩ tới cái chết chứ chưa nói tới việc bỏ trốn. Thầy biết không, chỉ cách quê hương có một con sông mà không có cách nào trở về được. Hơn bảy năm trời, Huệ phải sống một cuộc sống nhơ nhuốc và đau đớn như thế đấy thầy ạ. Rồi cũng có một ngày, cảnh sát tới, họ đưa chúng em vào trại tập trung, xét hỏi, sàng lọc. Cuối cùng thì em cũng được trở về nước sau bao nhiêu năm ly biệt…
Huệ ngừng kể, nhìn tôi, khóe mắt vẫn còn ngân ngấn nước.
- Thế mà đã gần hai mươi năm rồi nhỉ, thời gian trôi nhanh thật - tôi thở dài.
- Vâng, chính xác là mười sáu năm kể từ ngày thầy ra đi - Huệ nói thêm.
Sau buổi gặp lại bất ngờ ấy, tôi trở về trường với bề bộn công việc. Bẵng đi một thời gian lâu lâu, tôi quên mất lời hứa là sẽ về thăm quê em, thăm ngôi trường cũ đã một thời gắn bó. Và tôi cũng vô tâm, không viết thư hay gọi điện cho em, nên chẳng có tin tức gì về Huệ cả, không rõ em sống thế nào.
Dù vậy, tự trong sâu thẳm, tôi vẫn ẩn chứa bao nỗi niềm, muốn về ngôi trường cũ, tìm lại những kỷ niệm xưa. Không biết cơ duyên hay chỉ là sự trùng hợp thú vị, hè vừa rồi, thật may mắn, tôi được chọn vào danh sách những cá nhân có thành tích xuất sắc trong đợt thi đua của ngành, được cử đi học tập giao lưu với cụm các trường THPT phía Bắc. Trái đất tròn, tôi không ngờ địa điểm giao lưu lại ngay trường cấp ba Nguyễn Du B, nơi tôi công tác ngày xưa. Tranh thủ giờ nghỉ, tôi tìm đến thăm em.
Quán cắt tóc gội đầu của Huệ ở ngay ngã ba thị trấn, nằm trên khu đất chừng hơn trăm mét vuông. Mảnh đất này, mẹ cô đã mua khi biết tin con gái trở về, lúc còn chưa sốt đất. Bây giờ nghe nói nó đã gấp hàng chục lần so với giá ban đầu. Từ đây vào trường cấp ba chỉ năm sáu trăm mét. Sau ngày về nước, Huệ dành dụm ít tiền xuống Hà Nội học nghề và mở quán, mẹ cô cũng gần sáu mươi tuổi, bà chuyển ra ở hẳn với cô để tiện quán xuyến công việc. Huệ nài mãi bố ra sống cùng với mình và mẹ nhưng ông không nghe. Ông thích sống một mình trên mảnh vườn có căn nhà cũ, bây giờ đã xây thành ba gian nhà ngói trần hiên xinh xắn. Không hiểu sao, ngày xưa học văn hoá thì tàng tàng, bây giờ làm nghề, Huệ giỏi lắm. Quán của cô lúc nào cũng đông khách, Huệ phải mướn thêm thợ phụ việc. Nhìn Huệ ra dáng bà chủ, thoăn thoắt, đưa từng nhát kéo chính xác, tôi khen:
- Em thật khéo tay Huệ ạ .
- Có gì đâu thầy, làm riết thì cũng quen thôi mà – Huệ ngượng, đôi má bỗng chốc ửng lên chút xíu.
Tôi thấy Huệ khác hẳn đi so với hôm gặp em ở quán cà phê, lúc Huệ đang còn học nghề ngoài Hà Nội. Bây giờ em lại đẹp, mái tóc dài trở lại, không còn loăn quăn và nhuộm vàng như trước nữa, khuôn mặt đầy đặn rất cân xứng với đôi mắt đen huyền của tuổi học trò ngày xưa. Huệ bỏ hút thuốc nên đôi môi đã hồng hào tự nhiên. Đi bên em dọc bãi sông, tôi cảm tưởng như mình trẻ lại. Gió mát quá, bên kia sông làng chài vắng lặng, chiếc cầu bê tông đã thay thế cho những chuyến đò, thỉnh thoảng một vài tiếng động cơ xe máy vụt qua. Tôi hỏi Huệ :
- Từ lúc em về nước, có tin tức gì về cậu Ba không?
- Sau hôm gặp thầy ở Hà Nội, em về mở quán một thời gian thì mới biết hắn bị bắt vì tội buôn bán ma tuý, rồi lại mắc bệnh ết. Hắn chết trong tù sau ngày lừa bán mẹ con em được mấy năm thầy ạ. Bây giờ em về, bên họ hàng nhà hắn lại đến đòi con, đòi cháu, thầy xem có tức không?
- Thôi em ạ, chuyện đã qua rồi, chết là hết. Hãy sống làm sao cho thanh thản, ông trời có mắt mà.
- Vâng, em chả nghĩ gì, Tuy long đong khốn khổ nhưng vẫn may mắn vì cuối cùng, em cũng được về làm ăn trên chính quê hương của mình, đó là điều em khát khao nhất. Có đi xa mới biết quê hương là máu thịt như thế nào. Dù nghèo vẫn tốt thầy ạ. Thế thầy bao giờ xuôi Hà Nội?
Tôi không trả lời mà chỉ tay về phía gò đá ong gần mép nước, nơi có mấy cụm xương rồng nở những bông hoa màu hồng nhạt. Tôi bảo Huệ:
- Hoa xương rồng kìa.
Huệ chạy lại, nàng ngắt một bông đưa cho tôi và bảo:
- Thầy ơi, hoa này nở muộn đấy.
Tôi đón lấy và như nói một mình:
- Hoa xương rồng nở muộn em ạ, nở muộn mà vẫn đẹp em nhỉ?
Tôi trở lại Hà Nội sau chuyến công tác dài ngày, lòng ngập tràn một cảm xúc khó tả. Cuộc sống thật éo le, ngang dọc nhưng không kém phần kỳ diệu.
Tôi hỏi Nam, bạn thân của tôi:
- Cậu đã thấy hoa xương rồng lần nào chưa?
Nam có vẻ ngạc nhiên, vì chưa bao giờ nghe tôi hỏi lạ như vậy. Tôi liền kể chuyện đời Huệ, nghe xong hắn thú vị kêu lên:
- Thôi ông tướng ạ, già kén kẹn hom, bây giờ tìm cách tiếp cận nàng ấy đi, gần bốn chục tuổi đầu rồi còn gì? Không khẩn trương nên thì hâm nặng đấy.
- Cậu thật vớ vẩn – Tôi hơi bực.
Đột nhiên nhớ ra điều gì, tôi liền mở cặp, lấy ra quyển giáo án. Kẹp giữa cuốn vở là bông hoa xương rồng vẫn còn phơn phớt màu hồng nhạt, đâu đó thấp thoáng gương mặt hiền dịu với đôi mắt đen huyền nhìn tôi âu yếm, trìu mến.

VietBF@sưu tập