Covid-19 phơi bày sự phụ thuộc của thế giới vào Trung Quốc nhưng nhiều hăng lớn tháo chạy khỏi nước này. Đây cũng là cơ hội giúp các nước tăng tốc thu hút ḍng vốn đầu tư từ các công ty đa quốc gia.
Thế giới từ lâu đă phụ thuộc lớn vào Trung Quốc. Ngoài vai tṛ công xưởng của thế giới, dân số đông và ngày một giàu lên biến Trung Quốc thành thị trường tiêu thụ béo bở. Tuy nhiên, từ trước khi chiến tranh thương mại Mỹ - Trung bùng nổ, các công ty đa quốc gia đă phải cân nhắc lại chiến lược hoạt động tại Trung Quốc. Chi phí nhân công tăng, đối thủ địa phương ngày càng cạnh tranh khốc liệt và hệ thống quy định kém thân thiện khiến nhiều doanh nghiệp ngần ngại.
Covid-19 bùng phát lại càng phơi bày sự phụ thuộc của thế giới vào hàng hóa Trung Quốc, đặc biệt là các thiết bị y tế cần thiết. Ư thức được điều này, hàng loạt quốc gia đă tung chính sách ưu đăi để khuyến khích các doanh nghiệp chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc.
Ấn Độ, với dân số xấp xỉ nhưng thu nhập b́nh quân chưa bằng nửa Trung Quốc, từ lâu đă được coi là địa điểm thay thế cho vai tṛ công xưởng thế giới. Dù vậy, việc này vẫn chưa xảy ra. Nhà đầu tư chần chừ một phần do việc sở hữu đất đai tại Ấn Độ c̣n khó khăn. Doanh nghiệp thỉnh thoảng c̣n phải đàm phán với nhiều chủ đất nhỏ cùng một lúc để có mặt bằng sản xuất.
Lần này, Ấn Độ quyết tâm thay đổi, trong bối cảnh Mỹ - Trung bất đồng và kinh tế trong nước tŕ trệ. Họ đă dành ra một quỹ đất có diện tích gấp đôi Luxembourg, tương đương hơn 460.000 hecta, nhằm thu hút các hăng sản xuất từ Trung Quốc chuyển về đây. Trong đó đă gồm hơn 115.000 hecta đất công nghiệp có sẵn ở các bang Gujarat, Maharashtra, Tamil Nadu và Andhra Pradesh. Chính quyền New Delhi cũng đang nghiên cứu khả năng cung cấp đất tại các vùng công nghiệp đặc biệt đang bỏ không cho nhà đầu tư.
Một công trường xây dựng tại Dholera (Ấn Độ). Ảnh: NDTV
Bloomberg trích lời một quan chức Ấn Độ cho biết trong tháng 4, chính phủ nước này cũng đă tiếp cận hơn 1.000 công ty Mỹ và đưa ra các ưu đăi với các doanh nghiệp đang cân nhắc chuyển khỏi Trung Quốc. Nước này ưu tiên các hăng cung cấp thiết bị y tế, chế biến thực phẩm, dệt may, da và phụ tùng xe hơi.
Giới chức Ấn Độ đă thuyết phục các doanh nghiệp rằng dù tổng chi phí cao hơn Trung Quốc, họ vẫn c̣n rẻ hơn Mỹ hay Nhật Bản nếu xét về đất đai và lao động lành nghề. Họ cũng cam kết sẽ cân nhắc các yêu cầu cụ thể về thay đổi luật lao động. Chính phủ c̣n đang cân nhắc đề xuất hoăn áp thuế giao dịch trực tuyến của các hăng thương mại điện tử.
Bộ Thương mại Ấn Độ đang lấy ư kiến đóng góp của doanh nghiệp Mỹ về các thay đổi cần thiết để luật lao động và thuế của nước này thân thiện hơn với các công ty, một quan chức cho biết. Chính phủ c̣n làm việc với các bang để đảm bảo có giải pháp lâu dài, đặc biệt là về vấn đề tiếp cận đất đai.
Trong khi đó, Nhật Bản lại chọn cách hỗ trợ bằng tiền, nhưng chỉ dành cho các công ty nước này muốn chuyển khỏi Trung Quốc. Tháng trước, Nhật Bản công bố sáng kiến 2,2 tỷ USD hỗ trợ các hăng sản xuất muốn chuyển khỏi Trung Quốc. Trong đó, 2 tỷ USD để dành hỗ trợ các công ty chuyển về Nhật Bản. Phần c̣n lại hỗ trợ các doanh nghiệp dời sang nước thứ ba.
Sáng kiến này được đưa ra sau khi hàng loạt hăng xe và công ty Nhật Bản thiếu nguyên vật liệu được sản xuất tại Trung Quốc do đại dịch bùng phát. Một khảo sát hồi tháng 2 của Tokyo Shoko Research cho biết 37% trong số hơn 2.600 doanh nghiệp tham gia trả lời rằng họ đang đa dạng hóa nguồn cung khỏi Trung Quốc v́ đại dịch.
"Sản phẩm phụ thuộc vào một quốc gia và có giá trị gia tăng cao sẽ quay về Nhật Bản", Thủ tướng Shinzo Abe phát biểu trong một cuộc họp chính phủ hồi tháng 3, "Kể cả các sản phẩm không phụ thuộc vào một quốc gia và không có giá trị gia tăng cao, việc sản xuất cũng sẽ được đa dạng hóa sang ASEAN".
Mỹ từ lâu cũng đă muốn đưa sản xuất về nước. V́ thế, đại dịch càng khiến họ muốn đẩy nhanh quá tŕnh này. Reuters tuần trước trích lời các quan chức Mỹ cho biết Bộ Thương mại, Ngoại giao và nhiều cơ quan chính phủ khác đang t́m cách thúc đẩy các công ty t́m nguồn hàng và chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Ưu đăi thuế và trợ cấp chuyển sản xuất là hai trong các biện pháp đang được thảo luận.
"Cả chính phủ đang vào cuộc", một quan chức cho biết trên Reuters. Họ cũng đang điều tra xem loại h́nh sản xuất nào là "thiết yếu" và làm cách nào để sản xuất chúng ngoài Trung Quốc. Trong một bài phỏng vấn trên Fox tháng trước, cố vấn kinh tế Nhà Trắng Larry Kudlow c̣n cho biết Mỹ nên hỗ trợ toàn bộ chi phí cho các công ty quay về từ Trung Quốc.
Không chỉ muốn các công ty rời Trung Quốc về Mỹ, Washington cũng hài ḷng nếu họ chuyển sản xuất đến nước khác thân thiện hơn. "Chúng tôi đă nỗ lực việc này vài năm qua, nhưng giờ đang tăng tốc", Keith Krach - một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết trên Reuters.
Mỹ đang thúc đẩy thành lập một liên minh "các đối tác tin cậy" có tên "Mạng lưới Kinh tế Thịnh vượng". Mạng lưới này sẽ bao gồm các công ty, tổ chức dân sự xă hội đang hoạt động với cùng tiêu chuẩn trong mọi vấn đề, từ kinh doanh số, năng lượng và hạ tầng đến nghiên cứu, thương mại, giáo dục và thương mại. Tháng trước, Ngoại trưởng Mỹ Michael Pompeo cho biết Mỹ đang làm việc với Ấn Độ, Australia, Nhật Bản, New Zealand, Hàn Quốc và Việt Nam "để đưa kinh tế toàn cầu tiến lên phía trước" và bàn cách "tái cấu trúc các chuỗi cung ứng để ngăn t́nh h́nh hiện tại tái diễn".
Ngày 13/4, Ủy ban Đầu tư Thái Lan - cơ quan chịu trách nhiệm thu hút FDI của nước này - cũng công bố các chính sách ưu đăi thuế mới để thu hút vốn đầu tư vào ngành y tế và công nghệ cao. Một trong các biện pháp là giảm 50% thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm. Đây là các ngành đă được họ đẩy mạnh trong các năm qua.
Trong giai đoạn 2017 - 2019, BOI nhận 44 đơn xin cấp phép trị giá 12 tỷ baht (375 triệu USD) để sản xuất các máy chụp X-quang, chụp CT, vật tư y tế và thiết bị bảo hộ cá nhân. "Chúng tôi tin rằng cuộc khủng hoảng này sẽ giúp quảng bá Thái Lan là trung tâm sản xuất thiết bị y tế trong khu vực và thậm chí trên toàn cầu", Tổng thư kư BOI Duangjai Asawachintachit cho biết trong cuộc họp báo sau đó.
Dù vậy, không phải doanh nghiệp nào cũng cảm thấy thu hút bởi các ưu đăi trên. Tính đến ngày 21/4, chỉ một công ty nộp đơn xin trợ cấp theo chương tŕnh hỗ trợ doanh nghiệp quay về của Nhật Bản. Iris Ohyama - một hăng sản xuất hàng tiêu dùng - muốn mở nhà máy khẩu trang mới ở Nhật Bản. Họ hiện có các cơ sở ở Trung Quốc và cũng lấy nguyên liệu từ nước này. Nhà máy mới sẽ dùng nguyên liệu tại Nhật Bản. Dù vậy, hiện vẫn chưa rơ liệu các nhà máy ở Trung Quốc có đóng cửa hay không.
Một khảo sát của Pḥng Thương mại Mỹ tại Thượng Hải tháng trước th́ cho thấy khoảng 70% công ty không nghĩ đến việc chuyển chuỗi cung ứng ra khỏi Trung Quốc v́ Covid-19. Phần lớn họ muốn ở lại đến bán hàng cho thị trường 1,4 tỷ dân. Số khác cho biết rất khó độc lập khỏi mạng lưới mà công xưởng thế giới đă tạo ra suốt 30 năm qua.
Chính sách hỗ trợ của Nhật Bản và Kudlow "chỉ giải quyết được chi phí cố định của việc chuyển sản xuất", Heiwai Tang - Giáo sư tại Đại học Hong Kong cho biết, "C̣n chi phí biến đổi nữa, như nhân công và đất đai - vốn đắt đỏ hơn nhiều tại các nền kinh tế phát triển".
SCMP cho rằng những nền kinh tế muốn chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc có thể nh́n vào cách làm của Đài Loan. Từ đầu năm ngoái đến ngày 16/4, 180 công ty Đài Loan đă đầu tư khoảng 25 triệu USD để chuyển sản xuất từ Trung Quốc về.
Đây đều là các doanh nghiệp chịu tác động từ chiến tranh thương mại Mỹ - Trung Quốc và đă đầu tư vào Trung Quốc được hơn 2 năm. Chính quyền Đài Loan đă hỗ trợ họ về cả đất đai, nước, điện, vốn và thuế. Đây là các chi phí biến đổi mà nhiều doanh nghiệp có thể sẽ phải cân nhắc.
VietBF@sưu tập
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
