Phó giáo sư, tiến sĩ Hoàng Thị Lâm, Trưởng bộ môn Dị ứng Miễn dịch lâm sàng, Đại học Y Hà Nội, cho biết không phải ai cũng bị dị ứng vaccine, chỉ những người cơ địa dị ứng mới có nguy cơ dị ứng vaccine.
Ví dụ, bản thân hoặc thành viên trong gia đ́nh mắc các bệnh dị ứng như dị ứng thuốc, dị ứng thức ăn, dị ứng vaccine, hen phế quản, viêm mũi dị ứng...
Hiện, tỷ lệ dị ứng vaccine và phản vệ do vaccine rất thấp. Tuy nhiên, khi nước ta đang trong chiến dịch tiêm chủng đại trà vaccine Covid-19, mối quan tâm đến các phản ứng sau tiêm, đặc biệt là dị ứng, nhiều hơn.
Vaccine cũng giống như các thuốc khác, đều có khả năng gây dị ứng và bất kỳ thành phần nào của vacine cũng có thể đóng vai tṛ là một dị nguyên (gây dị ứng). Dị ứng vaccine có thể là dị ứng type nhanh xảy ra trong ṿng vài phút hoặc vài giờ với các biểu hiện như mày đay, phù quincke (sưng nề đột ngột), khó thở, phản vệ...
Dị ứng hoặc dị ứng type chậm (qua trung gian IgE hoặc không) xảy ra sau vài giờ đến vài ngày, thậm chí là vài tuần sau khi dùng vaccine. Trong đó cấp tính và nguy hiểm nhất vẫn là phản ứng phản vệ, đặc biệt là sốc phản vệ, có nguy cơ đe dọa tính mạng.
Khoảng 80% trường hợp phản vệ do vaccine xảy ra trong ṿng 30 phút đầu sau tiêm. Các triệu chứng có thể có là mày đay mẩn ngứa, ban đỏ, hoa mắt chóng mặt, mệt mỏi, xuất hiện nhanh sau tiêm vaccine. Sau đó các triệu chứng tiếp tục tiến triển như khó thở, choáng váng, ngất suy hô hấp, trụy tim mạch... Nếu không cấp cứu kịp thời người bệnh có thể tử vong.
Thành phần gây dị ứng trong vaccine rất đa dạng, tùy từng loại vaccine. Đó có thể là do gelatin (có trong vaccine sởi, rubela, thủy đậu...), protein trứng (vaccine sốt vàng, sởi, rubella, vaccine dại ...), protein sữa (bạch hầu, ho gà, uốn ván....).
Một số chất bảo quản trong vaccine như thimerosal, aluminum, và phenoxyethanol cũng có thể gây dị ứng. PEG và Polysorbate là hai thành phần có trong vaccine Covid-19 cũng được liệt kê là các dị nguyên tiềm năng.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Nhân viên y tế tại Hà Nội tiêm vaccine AstraZeneca. Ảnh:Giang Huy.
Hiện nay, có nhiều hướng dẫn cách tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine ở những người cơ địa dị ứng. Điều quan trọng nhất vẫn là thăm khám lâm sàng. Một số hướng dẫn đề nghị test để nhận biết nguy cơ dị ứng vaccine, tuy nhiên cách này đang gây nhiều ư kiến trái chiều. Bộ Y tế cũng không khuyến cáo test dị ứng trước khi tiêm vaccine.
Theo quan điểm của tiến sĩ Lâm: "Người cơ địa dị ứng có thể test, c̣n trường hợp không thuộc cơ địa dị ứng không khuyến cáo test dị ứng vaccine Covid-19".
Một số pḥng xét nghiệm có thể xác định được mức kháng thể dị ứng với vaccine, thông thường là kháng thể IgE đặc hiệu với vaccine hoặc thành phần vaccine. Test da cũng là phương pháp được sử dụng. Tuy nhiên test da cũng có thể gây phản ứng phản vệ, nên chỉ được thực hiện tại các đơn vị có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa hoặc có chứng chỉ về việc thực hiện test này.
Ngoài ra, c̣n có xét nghiệm IgE đặc hiệu với dị nguyên (vaccine) như protein trứng, protein sữa, gelatin, latex và nấm mốc hoặc kháng sinh (thành phần của vaccine).
Trong một số trường hợp đặc biệt, các bác sĩ sẽ sử dụng test kích thích để chẩn đoán người bệnh có dị ứng với vaccine hay không. Tuy nhiên, đây là thủ thuật có tính nguy hiểm cao, chỉ nên tiến hành tại các cơ sở y tế có trang bị đầy đủ phương tiện cấp cứu và được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên khoa dị ứng.
Tiến sĩ Lâm đánh giá, với các phương pháp tiếp cận và chẩn đoán dị ứng vaccine, người có cơ địa dị ứng có thể thêm cơ hội yên tâm tiêm vaccine, giúp tăng thêm số lượng cá nhân tiêm vaccine, góp phần nhanh chóng tạo nên miễn dịch cộng đồng, đẩy lùi đại dịch.
Chiến dịch tiêm chủng vaccine Covid-19 toàn dân tại Việt Nam bắt đầu hôm 10/7, kéo dài đến tháng 4/2022. Mục tiêu là tiêm miễn phí hàng năm cho nhân dân để đạt được sự miễn dịch cộng đồng trên toàn quốc. Chiến lược tiêm chủng là "tiêm đến đâu an toàn đến đấy", đảm bảo an toàn cho người được tiêm, hạn chế đến mức thấp nhất trường hợp phản vệ.
Các đây gần 20 năm, khi đến thăm GS Trần Văn Khê ở Paris về, tôi có viết một bài trên báo tựa là “Đời thường GS Trần Văn Khê”, đă thân t́nh gọi ông là “một ông già Nam Bộ dễ thương”, bất ngờ bị ông Khai Trí – chủ nhà sách Khai Trí trước kia ở Saigon mà ai cũng biết – lên tiếng cự nự, trách tôi tại sao dám gọi ông Trần Văn Khê là mộtvaan “ông già” khi ông mới 77 tuổi, dù là “một ông già dễ thương” bởi theo ông Khai Trí, không có cái tuổi nào gọi là tuổi già cả! Ông dẫn chứng bằng một câu trong sách Tây mà ông đă đọc từ xưa:
“ Khi người ta 20-30 tuổi, người ta c̣n quá trẻ;
30-40 tuổi, đang trẻ;
40-50, hăy c̣n trẻ;
50-60 trẻ không ngờ;
60-70 trẻ lạ lùng!
và trên 70 ngựi ta trẻ vĩnh viễn!”…
“Thấy chưa? Có cái ǵ là già đâu?”, ông Khai Trí bảo tôi!
C̣n nhạc sĩ Trịnh Công Sơn trong lời bạt cho cuốn Gió heo may đă về của tôi (1997) th́ bảo:“… Nói với một người trẻ, tôi già rồi em ạ là một điều vô lễ… Không có già không có trẻ…”. Nói khác đi ta không bao giờ nên nói với một người trẻ “Tôi già rồi!”, v́ nói như vậy là “vô lễ”! Phải nói “em là tôi và tôi cũng là em!” mới đúng. Thế nhưng, chính nhạc sĩ có lúc cũng đă thấy “cát bụi mệt nhoài” của ḿnh mà đành phải “…về thu xếp lại/ ngày trong nếp ngày/ vội vàng thêm những lúc yêu người… cuồng phong cánh mỏi/ về bên núi đợi/ ngậm ngùi ôi đá cũng thương thay…” (TCS). Cuồng phong cánh mỏi rồi đó thấy chưa?
André Maurois th́ khác. Ông nói có già có trẻ. Nhưng, ông lại nói có những người mới hai mươi mà đă già trong khi có những người ngoài tám mươi hăy c̣n trẻ! Và chính ông, khi ngoài tuổi 80, ông đă viết một cuốn sách cho tuổi hai mươi, bày cho họ một lối sống thành công và hạnh phúc!
Kinh nghiệm riêng tôi th́ thực ra ḿnh chẳng bao giờ biết ḿnh đă già cả! Bạn bè cùng lứa ḿnh già th́ có chứ ḿnh th́ không! Cho đến một hôm có người bạn cũ kể chuyện nửa thế kỷ trước đă từng đi câu cá, đi hái chùm ruột trộm… ở quê nhà với ḿnh, rồi đột nhiên cười lỏn lẻn bảo bây giờ em đă là… bà Cố th́ ḿnh mới giật ḿnh đánh thót! Mới vài năm trước đây, ở tuổi 72, khi được mời đi nói chuyện đây đó, tôi tự giới thiệu tuổi ḿnh, thính giả vổ tay rào rào và nói trẻ quá, tưởng mới sáu mươi thôi chứ. Khoái chí, năm rồi, tôi tự giới thiệu ḿnh 74, ai nấy im re! Th́ ra có một cái “cột mốc”! Nhớ lại hồi 15 mà coi, tự dưng ta cao phổng lên, tay chân ḷng tḥng, tóc râu tua tủa, mắt sáng mày tươi… đó là cái tuổi dậy th́, bây giờ tới một cột mốc khác, mọi thứ quay ngược lại: già tốc hành, già khú đế, “nh́n lại ḿnh đời đă xanh rêu!” (TCS) . Vậy th́ có cái già đó. Vấn đề là làm thế nào để có một tuổi già hạnh phúc, già mà khỏe, mà vui!
Cụ bà Như Không viết lúc ngoài tuổi 80:
Rù rờ đổ vở thật là hư!
Chẳng biết mần răng được nữa chừ!
Ăn uống văi rơi làm họ bực
Vào ra đụng chạm thấy ḿnh dư…
Người quen gặp lại nh́n ngơ ngẩn
Để trước quên sau kiếm mệt đừ
Đâu biết ngày nay ra thế ấy
Xưa kia lỗi lạc một tay cừ!
“Ăn uống văi rơi làm họ bực/ Vào ra đụng chạm thấy ḿnh dư…” nghe mới cảm khái làm sao!
“Một tuổi già hạnh phúc” viết riêng cho những người đă già, đang già, sắp già, để cùng nhau chia sẻ những tâm t́nh, những kinh nghiệm riêng tư…
Sống trong hiện tại
Có lần tôi viết một bài về người già có tựa là: “Già sao cho sướng?”, không ít bạn bè vừa đọc cái tựa đă kêu lên: Quái, cái ông bác sĩ này bây giờ bày đặt viết chuyện “tục tĩu”!
Cái chữ “sướng” thiệt là tai hại, gây hiểu lầm nhiều quá!
Thiệt ra “sướng” tôi dùng đây là trái với “khổ”. Phật dạy “sinh bệnh lăo tử” là khổ, thương yêu mà xa cách là khổ (ái biệt ly), oán ghét mà gặp gỡ là khổ (oán tắng hội), mong muốn mà không đạt là khổ (cầu bất đắc); ngũ uẩn không điều ḥa là khổ…
Kể đủ thứ “khổ” như vậy thực ra không phải để bi quan, yếm thế, mà trái lại, khi đă nhận chân được sự thực th́ sẽ có cách giải thoát khổ đau; Như người thầy thuốc phải chẩn đoán đúng bệnh, t́m ra được nguyên nhân th́ mới có phương cách chữa trị hiệu quả.
Già là một cái khổ không chối căi được. Ít có ai già mà khăng khăng bảo ḿnh sướng lắm, sướng lắm chớ! Sướng sao nổi. Lực bất ṭng tâm. Muốn mà không làm được, tức lắm chớ, buồn lắm chớ. Muốn bay nhảy như hồi thanh xuân đâu có dễ! Nhiều nỗi cay đắng ngậm ngùi không tiện nói ra, không biết bày tỏ cùng ai. Người già đôi khi như hổ nhớ rừng: “Gặm một khối căm hờn trong cũi sắt/ Ta nằm dài nghe ngày tháng dần qua…” (Thế Lữ).
Đó là không kể già th́ thường có bệnh. Bệnh th́ không đơn giản. Đủ thứ bệnh ở lục phủ ngũ tạng, “ba cao một thấp”… Bệnh này kéo bệnh kia. Thuốc chữa được bệnh này th́ sinh ra bệnh khác. Ḷng ṿng măi không dứt.
Một người bạn ở nước ngoài về cho biết, lúc này bạn bè có tuổi của ḿnh bên đó bị bệnh “ba cao một thấp” nhiều lắm. Tôi ngạc nhiên hỏi bệnh ba cao một thấp là bệnh ǵ? Đó là bệnh cao máu (tăng huyết áp), cao đường (tiểu đường) và cao mỡ (tăng axít béo, cholesterol xấu). C̣n một thấp là ǵ? Bạn nói, một thấp là thấp khớp! Th́ ra vậy. Nhưng đâu chỉ có ở nước ngoài, ở ta bây giờ cũng đầy “ba cao một thấp” đó thôi. Mấy năm trước, tỷ lệ tiểu đường (type II) rất thấp, nay đă tăng gấp mấy lần. Bệnh tim mạch, huyết áp, thấp khớp, béo ph́… đang tăng nhanh. Ra đường bây giờ thấy thanh niên trai tráng th́ cà phê thuốc lá, nhậu nhẹt tưng bừng, c̣n người già th́ cà lết cà nhắc tập đi bộ, huơ tay múa chân thiệt là náo nhiệt!
Có một nhà báo nằm mơ thấy ḿnh gặp thượng đế, và xin được phỏng vấn ngài. “Được, muốn hỏi ǵ th́ hỏi”, thượng đế nói. Nhà báo bèn thưa: “Từ lúc tạo ra loài người đến giờ, ngài có thắc mắc hay ngạc nhiên ǵ về họ không?”.
“Nhiều lắm”, thượng đế trả lời: “Ta ngạc nhiên không hiểu sao con người lúc nhỏ th́ mong cho mau lớn, lớn rồi th́ mong cho nhỏ lại! Ngạc nhiên không hiểu sao con người lúc trẻ th́ đem hết sức khỏe ra để kiếm thật nhiều tiền để rồi sau đó đem tiền ra phục hồi… sức khỏe! Lại nữa, ngạc nhiên thấy con người luôn sống trong tương lai hoặc trong dĩ văng, mà tương lai th́ chưa tới, dĩ văng đă qua rồi, nên có thể nói con người chưa bao giờ… biết sống cả!”.
Sống trong hiện tại “ở đây và bây giờ” chính là cách sống tốt nhất của người già vậy.
Già kiểu nào th́ tốt ?
Già là một vấn đề sinh học, nhưng trước hết là một vấn đề văn hóa. Về sinh học, người ta có thể “đo già” bằng nhiều cách như đo mức tăng huyết áp, khả năng điều tiết của thủy tinh thể, khả năng nghe…
Ta biết mạch máu giống như cái ống dẫn nước bằng cao su, dùng càng lâu càng khô cứng, không dẻo dai như lúc mới. Càng có tuổi, mạch máu càng căng gịn, huyết áp tăng dần lên và do đó mạch máu dễ vỡ. Thủy tinh thể ở mắt như một cái ống kính của máy h́nh, co dăn để điều tiết nh́n gần nh́n xa, khi có tuổi, độ co dăn không c̣n linh hoạt nữa, đơ cứng và v́ thế phải mang “kính lăo” để điều chỉnh mỗi khi cần đọc sách báo…
Có nền văn hóa, ở đó người ta ham già, mong chóng già; có nền văn hóa người ta sợ già, trốn già. Ở Đông phương ngày trước, với nền văn minh lúa nước: “kính lăo đắc thọ”, “già làng”, “lăo làng”, người ta thích già sớm, có khi phải sắm vai… già. Ở Tây phương tôn trọng tuổi trẻ, sức mạnh, nhan sắc, nên người ta che giấu tuổi già, luôn sắm vai… trẻ. Cái ǵ quá cũng trở nên lố bịch. Chưa già mà làm bộ già đă khó coi, quá già mà làm bộ trẻ càng khó coi. Tiếng Việt ta rất hay, có già cả, già khú, già khú đế, già dê, già dịch, già không nên nết…!
Phim ảnh, tiểu thuyết, kịch nghệ, truyện cười bên Tây… hễ có một ông già th́ thường là người biển lận, bủn xỉn, c̣n một bà già th́ là mụ phù thủy độc ác. Ta th́ khác. Ông Bụt, ông Tiên trong cổ tích luôn là một ông già phúc hậu nhân từ, bà Tiên th́ hiền lành, xinh đẹp, hiện ra giúp đỡ mọi người.
Trong một thế giới “toàn cầu hóa” như hiện nay th́ sự phân biệt già Tây, già Ta không c̣n rạch ṛi rơ nét như xưa. Người ta quan tâm đến chất lượng cuộc sống (quality of life) của người già nói chung. Chất lượng cuộc sống là “những cảm nhận của các cá nhân về cuộc sống của họ trong bối cảnh văn hóa và các hệ thống giá trị mà họ đang sống, liên quan đến các mục đích, nguyện vọng, tiêu chuẩn và các mối quan tâm của họ” (Tổ chức Sức khỏe Thế giới, WHO).
Một bà cụ “nhà quê” sống vui với cánh đồng lúa vàng, với ḍng sông xanh mát, cá kho tộ, canh chua, bông bí chấm kho quẹt được con cái – nay là đại gia – hiếu thảo mang về thành phố với pḥng máy lạnh, ăn uống toàn cao lương mỹ vị… chắc chắn sẽ rất buồn khổ, chỉ mong t́m cách trốn thoát.
Người già c̣n khỏe, có thể “tự lập” được nhưng con cháu… quá chiều chuộng, quá “hiếu thảo”, đút từng món ăn, nâng từng bước đi, bắt khám bệnh liên tục, bắt uống thuốc liên tục sẽ… làm cho nhanh chóng kiệt quệ và trở nên lệ thuộc.
Sức khỏe của người già
Sức khỏe vẫn là yếu tố quan trọng nhất để có một tuổi già hạnh phúc, có chất lượng cuộc sống tốt nhất. Thật là một sai lầm lớn khi ta nghĩ rằng già sẽ đến từ từ, cứ từ từ mà thích nghi, mà giải quyết mọi chuyện lần lượt. Không đâu. Già nó xồng xộc trên trời rơi xuống, dưới đất vọt lên. Không những xồng xộc nó c̣n gia tốc, tàn bạo như cơn sóng vỗ vào bờ đá, vội vă để mau chóng nhập vào ḍng nước cuồn cuộn đuổi theo sau. Nó mạnh mẽ và tàn nhẫn, tung tóe, tan tác, lắng ch́m, không một chút xót thương. Nó lănh đạm bởi nhiệm vụ nó phải thế. Nó thú vị bởi nó không phân biệt. Giàu nghèo sang hèn, da trắng da đen… đều phải già, nếu sống lâu dĩ nhiên! C̣n ta, ta chần chờ, chểnh mảng, làm ngơ… Đi đâu mà vội…
Không đâu! Một hôm già bỗng chuyển hệ sang già… khú, rồi già “khú đế” một cách đột ngột làm đảo lộn mọi thứ tính toan. Quên tuốt những kư ức. Lẫn lộn điều nọ với điều kia, thứ này với thứ khác. Tai không nghe rơ, có khi điếc đột ngột. Nói không trôi chảy nữa, lúng ba lúng búng. Mắt nh́n hết tinh… Thay kính này kính khác rồi cuối cùng đành đi mổ thay thủy tinh thể nhân tạo…! Do đó, nếu không được chuẩn bị trước để “welcome” tuổi già một bước, ta hụt hẫng, ngậm ngùi, cay đắng, làm khổ ḿnh và làm khổ cho những người chung quanh!
Nhưng, như vậy phải chăng làm ta sẽ nh́n đời bi quan ? Không đâu. Trái lại. Nó làm cho cuộc sống của ta có chất lượng hơn, có ư nghĩa hơn trong từng năm từng tháng từng ngày. Tại những nước có tuổi thọ rất cao hiện nay như Nhật , Thụy Điển có những chương tŕnh chăm sóc cho người già khá tốt cả về mặt sức khoẻ cũng như về tâm lư xă hội. Rèn luyện thể lực để duy tŕ sức khoẻ, dinh dưỡng đúng cách để tránh bệnh mạn tính, người ǵa c̣n được học vi tính để có thể “giao du” với bạn bè trên khắp thế giới qua mạng…Họ vừa có thể sống trong gia đ́nh với con cháu, lại vừa sống với nhóm bạn cùng lứa, tâm đầu ư hợp!
Tổ chức Sức khỏe Thế giới định nghĩa “Sức khỏe là một t́nh trạng hoàn toàn sảng khoái (well-being) về thể chất, tâm thần và xă hội, chớ không phải chỉ là không có bệnh hay tật”. Đây là một định nghĩa nói chung, c̣n với người già th́ định nghĩa có khác một chút: Sức khỏe của người già chủ yếu là phát triển và duy tŕ được sự sảng khoái và hoạt động chức năng về tâm thần, xă hội và thể chất của họ. Sự khác biệt ở chỗ đă đưa vấn đề “tâm thần” lên hàng đầu: phát triển và duy tŕ được sự sảng khoái và hoạt động chức năng tốt nhất về tâm thần (mental), sau đó mới nói đến xă hội (social) và thể chất (physical), bởi ai cũng biết tuổi già, thể chất đă dần rệu rả, quá “date”, nên chất lượng cuộc sống chính nằm ở “tâm thần” có an lạc, hạnh phúc hay không mà thôi!
Tổ chức Sức khỏe Thế giới (WHO) khuyến khích một tuổi già năng động, sáng tạo, sống hữu ích cùng với con cháu trong một gia đ́nh th́ tốt hơn là cách ly họ, xa lánh họ. Khẩu hiệu đưa ra là: “Già không phải là một gánh nặng mà là một nguồn lực”.
Chăm sóc các “cụ” từ lúc nào?
Có bạn hỏi thật hay! Tại sao tôi không phải là bác sĩ lăo khoa mà dám viết về… người già? Đúng vậy, tôi là một bác sĩ nhi khoa – bác sĩ của trẻ con – nhưng sở dĩ viết về người già là bởi v́ trước sau ǵ mấy “nhóc” mà tôi đă và đang chăm sóc cũng sẽ trở thành một người già, và hơn thế nữa, tôi nay cũng đă là một bác sĩ… già! ! Nửa thế kỷ trước, khi c̣n là sinh viên y khoa thực tập ở bệnh viện Từ Dũ, tôi đă có dịp đỡ đẻ cho một số trẻ sơ sinh, bây giờ nhớ lại, các “nhóc” đó cũng đă 50 cả rồi đó. C̣n mấy chú nhóc mà tôi có dịp khám chữa bệnh mấy chục năm qua th́ bây giờ lại thấy mang trên tay một chú nhóc khác – là con của chú – đến khám! Thời gian đă trôi qua lúc nào đó vậy? Cuộc sống như một ḍng sông. Lăo khoa, nhi khoa…chẳng qua là một cách gọi! Bác sĩ Từ Giấy trước đây thường nhắc chúng tôi: “ Hăy chăm sóc các cụ từ trong… bụng mẹ”!
Tổ chức Sức khoẻ Thế giới (WHO) khi đưa ra những hướng dẫn cụ thể cho Năm quốc tế người cao tuổi cũng đă khuyến cáo muốn cho các cụ được khoẻ mạnh th́ phải cho mẹ… các “cụ” được dinh dưỡng đầy đủ trong lúc mang thai, trong lúc cho các “cụ”… bú; phải chích ngừa đầy đủ các bệnh nguy hiểm cho các cụ; phải dạy dỗ các cụ từ tuổi ấu thơ như không nên uống rượu, không nên hút thuốc lá v.v… để tránh ung thư, viêm phổi tắt nghẽn mạn tính, xơ gan cổ trướng; rồi phải dạy các cụ có thói quen tốt như tập thể dục, chơi thể thao, ăn uống đúng cách để tránh xơ vữa động mạch, tăng huyết áp, tiểu đường, béo ph́, loăng xương, thấp khớp… Tóm lại, chăm sóc các cụ, nói cách nào đó, thực chất là công tác của … Nhi khoa! Ngành lăo khoa ngày càng phát triển v́ tuổi thọ con người ngày càng cao, nhưng khi nói đến “lăo khoa”, h́nh như người ta quan tâm nhiều đến bệnh tật hơn là đến sự sảng khoái (well being) toàn diện về thể chất, tâm thần và xă hội của người già. Các thầy thuốc lăo khoa tuy giỏi chuyên môn nhưng phần lớn chưa đủ già để trải nghiệm, để thưởng thức…cái già, để hưởng thụ …cảnh già!
Nhiều lần tôi có dịp chứng kiến cảnh con cháu khóc lóc bên giường bệnh của ông bà, cha mẹ già đang hấp hối ở bệnh viện. Họ tự trách ḿnh và không ít người thốt lên sẵn sàng bán nhà bán cửa để lo cho các cụ! Nhưng tất cả đều đă quá muộn.
Thế sao trước đó, khi ông bà, cha mẹ già c̣n đang sống bên ta, ta lại hờ hững, lơ là đến vậy? Không phải bất hiếu chi đâu, chẳng qua nghĩ: c̣n lâu! C̣n lâu, ông bà, cha mẹ ḿnh mới già, mới ĺa xa. Cứ thong thả! C̣n biết bao việc “ưu tiên” hơn. Đó là chưa kể khi chung sống không tránh khỏi đôi lúc bực ḿnh: Ăn uống văi rơi làm họ bực/ Vào ra đụng chạm thấy ḿnh dư (Như Không)!
Ngay cả ông bà, cha mẹ già cũng không hề nghĩ ḿnh… già, không biết ḿnh già. Nhất là không ngờ cái già nó có thể “gia tốc”, nó có thể “xồng xộc” đến vậy! Dưới mắt ông bà, cha mẹ già th́ con cháu lúc nào cũng là một đứa con nít… c̣n nhỏ xíu dù “nó” đă 40, 50 tuổi đầu! C̣n con cháu cũng nh́n ông bà, cha mẹ già như những “người lớn”, luôn khỏe mạnh!
Lại có những người già không muốn bị coi là già, không chịu già. Đi đứng loạng choạng nhưng con cháu đỡ đần th́ gạt ra, quát lên “ Tao có già đâu!” để rồi té ngă, găy cổ xương đùi, găy khung xương chậu… !
Làm sao biết đă… già?
Như đă nói, cha mẹ già thường nh́n các con 40, 50 tuổi đầu của ḿnh như một đứa con nít, c̣n đứa con th́ luôn thấy cha mẹ của ḿnh như một người… lớn khỏe mạnh, chớ không ngờ cái già nó đă “xồng xộc” đến với họ, đă làm thay đổi bản thân họ mà chính họ cũng không hề hay biết!
Cho nên muốn biết cha mẹ đă… già chưa th́ chỉ c̣n có cách “lén” quan sát họ đă có những dấu hiệu tâm sinh lư bất thường và những vấn đề về sức khỏe của tuổi già chưa mà thôi. Biết sớm th́ tốt. Nhưng biết để quan tâm, chăm sóc, can thiệp kịp thời thôi chớ không phải để “dán nhăn” cho họ đă già nua, lỗi thời, rồi không để họ c̣n có chút độc lập tự do ǵ nữa cả th́ rất không hay!
Trước hết hăy quan sát… coi cái bề ngoài của họ ra sao. Họ có lơ là quá đáng chuyện ăn mặc không? Có “mặc kệ” sao cũng được mọi thứ về chuyện chăm sóc bản thân ḿnh không? Trí nhớ họ c̣n tốt không hay đă bắt đầu lẩm cẩm, quên trước quên sau, nhắc đi nhắc lại hoài một chuyện? Họ có loay hoay t́m kiếng lăo, kêu mất kiếng dù đang đeo trên mắt hay ṭang teng trên cổ không? Họ có nghễn ngăng nghiêng tai bên này bên kia để nghe cho rơ hoặc cứ hỏi đi hỏi lại hoài một chữ không? Họ có kêu TiVi mờ, điều chỉnh tới lui cũng không rơ hoặc kêu sách báo lúc này sao in chữ nhỏ quá, màu sắc không rơ ràng như xưa không? Họ có bước đi từng bước chầm chậm, loạng choạng, lê chân trên mặt đất như chân mọc dài ra và dễ bị vấp, bị trượt, bị té ngă không? Có kêu đau lưng nhức mỏi thường xuyên không? Có bỏ quên ch́a khóa, điện thoại nơi này nơi kia t́m kiếm vất vả không? Thỉnh thoảng có quên tắt ḷ ga, quên khoá cửa nhà… không? Chờ đến lúc họ không c̣n nhớ tên con cháu đứa nào là đứa nào, quên cả đường đi lối về và rồi quên cả tên vợ tên chồng th́ t́nh trạng đă… Alzheimer nặng!
Để ư coi họ ăn uống có c̣n biết ngon không? Ngủ có dễ không hay trằn trọc loay hoay suốt đêm? Có c̣n ham đi đây đi đó, cà phê cà pháo với bạn bè không? Có c̣n mê coi đá banh, tennis… như ngày xưa không hay chỉ thích ngồi im một chỗ như “đang lắng nghe im lặng đời ḿnh” (TCS)? Họ có ôm TiVi suốt ngày rồi nhầm tưởng cảnh tượng trong phim ảnh là sự thật ngoài đời không?
Để ư coi họ có đă bắt đầu thở hồn hển nặng nhọc… khi leo cầu thang trong căn nhà quen thuộc của ḿnh không? Họ có bắt đầu thức giấc đái đêm nhiều lần hay dễ bị dị ứng khi ăn một món ăn quen thuộc không? Họ có bị bón rặn h́ hục cả ngày không?…
Tóm lại, quan sát kỹ một chút sẽ thấy những thay đổi và tốc độ thay đổi ngày càng nhanh của một tuổi già. Và, có một “kế hoạch già” là cần thiết rồi đó!
“Kế hoạch già”?
Có một “kế hoạch già” th́ dĩ nhiên tốt hơn cứ để đến đâu hay đến đó. Nhưng không phải dễ làm một kế hoạch như vậy. Con cái có hiếu có thể giúp một tay! Nhớ rằng lơ là một chút th́ trách sao bỏ mặc, c̣n quan tâm một chút th́ kêu “ không có ǵ qúy hơn độc lập tự do”…! Cho nên cần một kế hoạch… lỏng lẻo và uyển chuyển để tùy cơ ứng biến.
Tuy vậy, vẫn có những nguyên tắc chung cho một “kế hoạch già”, chẳng hạn dựa trên Tháp nhu cầu của Maslow, áp dụng vào hoàn cảnh người già, ta sẽ thấy ngay cần phải chăm sóc như thế nào cho thỏa đáng, không gây phiền hà mà cũng không thiếu sót. Những nguyên tắc này cũng giúp người già tự đánh giá “Chất lượng cuộc sống” của chính ḿnh hiện nay ra sao.
Đó là t́m cách đáp ứng 5 nhu cầu thiết yếu của người già:
1) Nhu cầu sinh học: gồm những vấn đề cơ bản của “tồn tại” như : cái ăn, cái mặc, cái ngủ, cái thở, vệ sinh… , nói chung “tứ khoái” mà người xưa thường nói, cả vận động thể lực, đi đứng nằm ngồi, chữa trị bệnh tật…
2) Nhu cầu an toàn: nhà ở an toàn để tránh té ngă, đèn đóm đủ sáng, toilet không trơn trợt, môi trường xung quanh an ninh, an toàn cho sức khỏe… và, đảm bảo tối thiểu về… tài chánh!
3) Nhu cầu t́nh cảm, xă hội: giữ các mối quan hệ thân thiết trong gia đ́nh, với con cháu, với bạn bè, xóm giềng, cộng đồng… Có kư ức tốt về tuổi thơ và tuổi thanh niên;
4) Nhu cầu tự khẳng định: có nếp sống tự tại, không bị áp đặt; có được sự tôn trọng và chấp nhận của mọi người, tiếp tục đóng góp cho gia đ́nh và xă hội tùy năng lực để vẫn thấy ḿnh hữu ích…
5) Nhu cầu tâm linh: hiểu luật vô thường, từ bi với ḿnh, hướng thượng, tin tưởng ở sự sống thiện, nhân quả, phúc đức tổ tiên ông bà…!
Chất lượng cuộc sống
Chăm sóc sức khỏe người già không chỉ lo điều trị cho hết bệnh mà c̣n phải lo phục hồi sức khỏe, quan tâm đến “chất lượng cuộc sống” của họ!
Do tuổi già, các hoạt động chức năng của cơ thể đă sút giảm, phần lớn đă hoặc đang “quá date”, không c̣n được như xưa, đặc biệt dễ nảy sinh các vấn đề sức khỏe tâm thần, rối loạn tâm lư ngày càng phức tạp khiến chất lượng cuộc sống càng xuống cấp nhanh chóng. Già không phải là bệnh nhưng già th́ dễ mắc bệnh. Mà mắc bệnh th́ mắc nhiều thứ một lúc! Bệnh này sanh bệnh kia. Chữa dứt chỗ này đă x́ ra chỗ khác.
Lệ thuộc vào thầy vào thuốc th́ chất lượng cuộc sống càng tệ hại. Bởi chỉ có ḿnh mới biết rơ ḿnh thôi! Đă đến lúc nên biết sống một ḿnh, biết “độc cư”, biết “tự tại”! “Trời cao đất rộng/ Một ḿnh tôi đi/ Đời như vô tận/ Một ḿnh tôi về…/ Một ḿnh tôi về/ Với tôi…” (TCS).
Chất lượng cuộc sống ( Quality of life) được định nghĩa là “ Những cảm nhận của cá nhân về cuộc sống của họ trong bối cảnh văn hóa và các hệ thống giá trị mà họ đang sống, liên quan đến các mục đích, nguyện vọng, tiêu chuẩn và các mối quan tâm của họ”. (Tổ chức Sức khỏe Thế giới, WHO).
Cảm nhận riêng ḿnh, trong bối cảnh văn hóa, trong hệ thống giá trị… của riêng ḿnh! Cho nên một “bà mẹ quê” sẽ chịu không nổi khi con cái hiếu thảo đưa về thành phố, nhốt trong pḥng máy lạnh, ngày ngày cho uống sữa và ăn các thức cao lương mỹ vị, tháng tháng đi bác sĩ kiểm tra, ôm về một đống thuốc… sẽ khổ sở biết chừng nào khi nhớ đến sông nước, đồng lúa, cá kho tô, canh “rau đắng mọc sau hè” của ḿnh!
Có một bảng chỉ số giúp đo đạc chất lượng cuộc sống trong lănh vực sức khỏe gồm các yếu tố thể chất, tâm lư, tính độc lập, quan hệ xă hội và môi trường sống để mỗi người già có thể tự đánh giá và điều chỉnh, thích nghi:
Về thể chất chẳng hạn, ăn uống tốt không, có đủ chất không, có đủ năng lượng không? tiêu tiểu có b́nh thường không? có bị táo bón, rối loạn tiêu hóa ǵ không? hít thở dễ dàng không? có mệt mỏi, đau nhức thường xuyên không?… giấc ngủ thế nào? v.v…
Về tâm lư th́ tự nh́n nhận bản thân ḿnh thế nào, có “tự hào” dù tuổi đă cao nhưng vẫn c̣n như thuở nào không hay “nh́n lại ḿnh đời đă xanh rêu”? Có những cảm xúc tiêu cực hay tích cực khi nh́n ngắm cuộc đời, nh́n ngắm chung quanh… Tự đánh giá về khả năng suy nghĩ, học tập, trí nhớ, khả năng tập trung của ḿnh ra sao?
Về tính độc lập: mức độ vận động, đi lại, sinh hoạt cá nhân thế
nào? Có bị lệ thuộc nhiều vào thuốc men? Khả năng thích ứng công việc hằng ngày? Về các mối quan hệ với gia đ́nh, với bạn bè?
Ở Đời Có 4 Cái Ngu, Làm Mai Lãnh Nợ Gác Cu Cầm Chầu - Đại Dương
Không ngờ lời dặn ḍ con cháu của ṇi giống Lạc Hồng từ ngàn xưa mà vào thời đại nhân loại lăm le xâm lăng Sao Hoả cứ đúng như Sấm Trạng Tŕnh!
Ông bà mai ở Châu Âu và Hoa Kỳ
Thời Chiến tranh Lạnh (1949-1991), Pháp Quốc không thể tiếp tục cai trị Việt Nam dù đă hơn 80 năm nên Hoa Kỳ khó đồng ư yêu cầu tiếp tục viện trợ để Paris duy tŕ giấc mộng Thực dân tại Đông Dương.
Mối hận này được Pháp Quốc trả thù bằng cách ủng hộ, nuôi dưỡng Mặt trận Giải phóng Miền nam Việt Nam để làm ông mai dẫn dắt hai phe Quốc/Cộng thực hiện Hoà giải, Hoà hợp dân tộc. Cái tội cai trị độc ác, vô nhân đạo hơn 80 năm tại Việt Nam của Thực dân Pháp chưa phai lạt lại được gia tăng khi Paris ôm chân Hà Nội để thoá mạ, miệt thị khát vọng tự do, dân chủ của 20 triệu người Việt Nam sống ở phía Nam vĩ tuyến 17.
Ngày 30/04/1975, “Ông Mai” Pháp Quốc không làm cho hai phe Quốc/Cộng “Hoà giải Hoà hợp dân tộc” v́ Hà Nội xé ngay Hiệp định Paris 1973 (Paris Agreement of 1973) khi đổi thành “Hoà hợp Hoà giải Dân tộc” để phát động chiến dịch trả thù khắc nghiệt và độc ác nhất mà trút lên đầu công dân Việt Nam Cộng Hoà.
Năm 1972, Cố vấn An ninh Quốc gia kiêm Ngoại trưởng Hoa Kỳ, Henry Kissinger nhượng bộ Trung Quốc để rút quân Mỹ khỏi Việt Nam bằng chính sách “Việt Nam Hoá chiến tranh”. Quyết định này giúp điều kiện cho Trung Quốc kiểm soát Đông Dương (Việt, Miên, Lào).
Đến cuối đời, Kissinger vẫn tin có thể thay đổi Trung Quốc thành quốc gia hoà hợp với “Cộng đồng Quốc tế”.
Phát biểu tại Diễn đàn Sedona của Viện McCain hôm 30/04/2021, Kissinger cảnh cáo “Đụng độ Mỹ-Trung sẽ là ngày tận thế” nên kêu gọi “Chính phủ Mỹ vừa kiềm chế sự trỗi dậy của Trung Quốc, đồng thời duy tŕ ḥa b́nh giữa Bắc Kinh và Washington”.
Thực tế, Chủ tịch Tập Cận B́nh đă kết thúc chủ trương “Ẩn ḿnh Chờ thời” của Lănh tụ Đặng Tiểu B́nh để công khai tham vọng thống trị thế giới qua việc từ chối thi hành nghiêm chỉnh các quy định văn bản của Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO); Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS); Tổ chức Y tế Thế giới (WHO); Tuyên bố về Ứng xử của Các bên ở Biển Nam Trung Hoa (DOC); Phán quyết của Toà án Trọng tài Thường trực về Luật Biển (PCA).
Viên chức ngoại giao ở mọi cấp của Trung Quốc đều ngang nhiên chỉ trích quyết liệt hoặc ra lệnh trừng phạt bất kể nước nào, cơ quan ngôn luận lớn, nhỏ mà dám làm phật ḷng Bắc Kinh.
Xuyên qua phát biểu và hành động công khai chứng tỏ Tập Cận B́nh xác định Tây Phương đang suy thoái nghiêm trọng nên cần một phát súng ân huệ khiến cho Hán Tộc ở Hoa Lục và nhiều Cộng đồng Hoa Kiều Hải ngoại hợp tác trong nhiều lĩnh vực khác nhau.
Ông bà mai mối ở Châu Âu và Hoa Kỳ có dám nhận ra thất bại chua cay để Tây Phương khỏi rơi vào sự thống trị của Chủ nghĩa Đại Hán chưa?
Hậu quả của việc lănh nợ
Chuyện buôn nô lệ ở Châu Phi và lập thuộc địa trên khắp thế giới do các Đế quốc Châu Âu chủ trương và thực hiện triệt để. Các đại điền chủ Mỹ chỉ mua nô lệ cần thiết cho việc đồng án. Buôn bán nô lệ là hợp pháp vào thời đại đó.
Nội chiến Hoa Kỳ (1861-1865) Tổng thống Abraham Lincoln của Đảng Cộng Hoà đă ra Tuyên ngôn Giải phóng Nô lệ (Emancipation Proclamation) năm 1862 mà măi đến năm 1865 mới được áp dụng trên toàn bộ Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ sau khi Tu chính án số 13 ra đời. Trong khi đó, các Đế quốc Châu Âu, Châu Á vẫn hănh diện và duy tŕ hệ thống nô lệ khắp thế giới. Tổng thống Lincoln bị ám sát chết ngày 14/04/1865.
Đại chiến Thế thế giới Thứ nhất và Thứ hai đều do các Đế quốc Châu Âu và Châu Á tranh giành thuộc địa, tài nguyên khiến cho nhân loại lâm vào cảnh khốn cùng. Hoa Kỳ đă lao vào giải quyết rồi giúp họ ổn định cuộc sống bằng sinh mạng và tài chánh khiến cho Hợp chúng Quốc Hoa Kỳ từ thặng dư đến thâm hụt ngân sách trầm trọng.
Họ chẳng thèm trả nợ mà c̣n buộc Hoa Kỳ phải bảo bọc về an ninh, về kinh tế trong khi Châu Âu sử dụng thế lực để làm ăn với Trung Quốc gây thiệt hại cho Hoa Kỳ. Chỉ có 8 trong số 30 quốc gia thuộc Tổ chức Minh ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) dùng 2% GDP cho chi phí quốc pḥng theo quy định chung vào năm 2014 so với 6.3% của Hoa Kỳ.
Châu Âu tự hào về hệ thống an sinh xă hội. Nếu họ phải dồn nỗ lực chế tạo vũ khí đủ sức đương đầu với Liên Sô (Nga) th́ làm sao đủ tiền chi cho hệ thống an sinh xă hội mà cao giọng chê trách Hoa Kỳ?
Âu Châu sỉ nhục Tổng thống Donald Trump thất bại trong việc đối phó với Virus Vũ Hán. Thực tế, tỷ lệ nạn nhân của SARS-CoV-2 tại Châu Âu cao hơn Hoa Kỳ. Nhưng, Anh Quốc (đă tách khỏi Liên Hiệp Châu Âu năm 2020) và Hoa Kỳ đă sản xuất vắc xin SARS-CoV-2 được các chuyên gia y tế thế giới công nhận. Ngược lại, cộng đồng y tế thế giới chưa công nhận vắc do Trung Quốc và Nga sản xuất v́ không thông qua các điều kiện thí nghiệm đúng quy cách y tế. Ba Tây (Brazil) và Ba Lan tiêm ngừa bằng vắc xin của Trung Quốc vẫn bị tỷ lệ chết cao ngấc. Ngoại trừ Đức hợp tác với Hoa Kỳ sản xuất vắc xin Pfizer-BioNTech trong khi các nước Châu Âu khác đều chưa có. Như thế, làm sao Châu Âu tự hào có nền kinh tế ưu việt?
Khi Trump tuyên bố sẽ có thuốc chủng ngừa Virus Vũ Hán trước năm 2021 th́ bị thoá mạ bằng mọi loại ngôn ngữ hạ cấp, mất dạy từ Đảng Dân Chủ Mỹ và Châu Âu. Nhưng, Anh Quốc đă có hai và Hoa Kỳ có ba loại thuốc chủng Virus Vũ Hán trước khi Tổng thống Joe Biden vào Toà Bạch Ốc.
Operation Warp Speed là chiến dịch đẩy mạnh việc sáng chế, mua, và phân phối thuốc ngừa do Tổng thống Trump công bố ngày 29/04/2020. Vào ngày 15 tháng 5, Tổng thống Trump bổ nhiệm Moncef Slaoui, cựu lănh đạo hăng GSK Vaccines và Tướng bốn sao, Gustave Perna để lănh đạo chiến dịch qua bốn giai đoạn (1) Chính phủ trợ giúp 18 tỉ USD để các nhà khoa học nghiên cứu. (2) Đặt mua 500-800 triệu liều thuốc của Pfizer và Moderna. Tổng thống đắc cử Joe Biden chích ngừa ngày 21/12/2020 trước ngày nhậm chức 20/01/2021. (3) Phân phát thuốc ngừa cho các tiểu bang do quân đội phụ trách nhằm tránh chậm trễ v́ guồng máy thư lại. (4) Chích ngừa cho dân chúng do các Thống đốc phụ trách.
Ấy vậy mà Tổng thống Biden tự thưởng công được bà Gloria Borger nói trên CNN “Operation Warp Speed” do đương kiêm Tổng thống Biden tung ra!”. Họ xứng đáng được giải nhất về Fake News).
Tổng thống Biden tuyên bố sẽ không bảo vệ bản quyền vắc xin ngừa Covid-19 do Pfizer-BioNTech sản xuất được Bà Đại diện thương mại Mỹ, Katherine Tai loan báo hôm thứ Tư 05/05. Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen tuyên bố không ủng hộ; Tể tướng Đức, Angela Merkel nói bản quyền vac-xin nên tiếp tục được “bảo hộ”. Pháp chưa bào chế được vắc xin Covid-19 dù luôn luôn ca tụng nền y tế số 1 trên thế giới. Tổng thống Pháp, Emmanuel Macron tuyên bố cần biến loại vắc xin này thành “sở hữu công cộng toàn cầu”. Trí tuệ nước Pháp là “nằm dưới gốc chờ sung rụng”?
Hoa Kỳ trong h́nh ảnh gác cu
Ai đóng vai gác cu phải chui vào bụi rậm, dù bị kiến cắn cũng không dám cục cựa, mà chờ con cu trống sập bẫy.
Con người ai cũng muốn hơn người nên lừa được cứ lừa. Họ thường tâng bốc kẻ bị lừa lên tận mây xanh cho đến khi đạt được sự mong muốn. Tổng thống Biden đang đem mồ hôi nước mắt của dân Mỹ rải bốn phương để được kẻ khác tâng bốc như một lănh tụ chịu chơi.
Đa số dân Mỹ chê Thoả ước Đối tác Xuyên Thái B́nh Dương (TPP); Kế hoạch hành động toàn diện chung (JCPOA); Thoả ước Biến đổi Khí hậu Paris (PCA) nên Quốc hội Mỹ không phê chuẩn thành Hiệp định. Trung Quốc hưởng lợi nhiều nhất v́ TPP giúp cho Cộng đồng Hoa Kiều ở Đông Nam Á thao túng nền kinh tế quốc dân. Nhờ JCPOA mà Bắc Kinh có bàn đạp từ Iran để thống trị Trung Đông. Trung Quốc thải ra 30% lượng khí thải toàn cầu, Ấn Độ 9% và nhiều nước khác được quyền sử dụng than đá (thoát ra nhiều khí thải nhất). Những nhà máy điện than mà Trung Quốc bán cho Việt Nam, các quốc gia Đông Nam Á và các Châu Lục cũng phát khí thải như điên.
Tổng thống Biden đưa ra kế hoạch cải tổ toàn diện hạ tầng cơ sở Hoa Kỳ với chi phí 1.9 ngh́n tỷ USD.
Nhưng, Hoa Kỳ chưa tự sản xuất đủ vật liệu cần thiết cho một dự án đồ sộ nên phải nhập từ ngoại quốc. Bắc Kinh đă nhanh chóng bắn tiếng sẵn sàng hỗ trợ kế hoạch, chuyên viên, công nhân, vật liệu để giúp cho Biden hoàn thành giấc mơ điên rồ. Quá dễ h́nh dung, Bắc Kinh sẽ cài gián điệp, đặt những ổ giám sát cho tương lai. Họ sẽ ngưng nửa chừng dự án để đội giá thành lên như từng diễn ra khắp thế giới. Ai lợi, ai hại đă rơ như ban ngày, ngoại trừ những kẻ sống trong ảo mộng như người gác cu. Bà con ơi, Chẳng cần đánh Hoa Kỳ cũng phải bại!!!
Tổng thống Biden thích cầm chầu
Bất cứ tuồng hát bội nào diễn ra cũng phải có vị chức sắc cao nhất với chiếc trống chầu ở hàng đầu khán giả để gióng tiếng trống khen hay chê diễn viên kèm theo thẻ bài ném ra. Càng nhiều thẻ bài gánh hát và diễn viên càng no.
Khi vào Toà Bạch Ốc, Tổng thống Biden thích cầm dùi trống hơn ngó vào số nợ công của Hoa Kỳ vụt lên như pháp thăng thiên. Mỗi tỉ USD theo dùi trống của Biden bay đi th́ hàng tỉ, tỉ hy vọng của người Mỹ muốn an cư, lạc nghiệp, tương lai của thế hệ kế tiếp cứ tan biến như bọt biển.
Vậy, dân Mỹ làm chủ số phận hay Tổng thống Joe Biden và vài nhóm cực đoan trá h́nh dân chủ?
Mọi tầng lớp người Mỹ từng đổ mồ hôi sôi nước mắt để xây dựng một siêu cường độc nhất vô nhị trên thế giới mà để rơi vào thảm cảnh “đắt tay nhau xuống hố” hay sao?
Nước Mỹ gặp một tên “phá gia chi tử” th́ một bào thai trong bụng mẹ cũng bị đă đeo một cục nợ khổng lồ làm sao có điều kiện xây dựng Hợp Chúng Quốc Hoa Kỳ cường thịnh, an ninh, hạnh phúc?
Có một gă đàn ông kia chán ngấy việc ḿnh phải đi làm mỗi ngày trong khi vợ th́ cứ ở nhà. Anh ta muốn vợ thấy những việc anh phải cáng đáng ở sở nên cầu nguyện như sau:
“Lạy Chúa, con phải đi làm mỗi ngày và phải cực nhọc suốt 8 tiếng đồng hồ ở sở làm, trong khi vợ con th́ tà tà ở nhà.
Con muốn vợ con biết những ǵ con phải trải qua, xin Chúa tráo đổi thân h́nh nàng và con chỉ một ngày thôi. Amen”.
Trong sự khôn ngoan vô hạn của Ngài, Đức Chúa Trời bèn chấp thuận và hoàn thành điều ước của gă đàn ông.
Ngay sáng hôm sau, gă thức dậy trong cơ thể người đàn bà.
Gă ra khỏi giường , làm bữa ăn sáng cho người “chồng” của ḿnh, đánh thức các con, mặc đồ đi học cho chúng, cho chúng ăn sáng, sửa soạn đồ ăn trưa mang theo, chở chúng tới nhà trường, chạy về nhà lấy quần áo đem đi tiệm giặt sấy và ghé nhà băng gửi tiền, đi chợ mua thức ăn, đoạn về nhà quăng thức ăn vào tủ lạnh, ngồi trả bills và tính toán tiền bạc trong trương mục.
Anh ta chùi rửa hộp đựng phân mèo, tắm con chó.
Lúc đó đă đến 1 giờ trưa và anh ta lật đật sắp xếp giường ngủ, soạn quần áo dơ bỏ vào máy giặt, hút bụi, lau nhà, chùi sàn nhà bếp.
Chạy đến trường chở các con và suốt đường về phải cải vả với chúng. Lấy sữa và bánh cho các con xong, cho chúng vào bàn ngồi làm bài tập thầy cô đă cho mang về làm, xong lại dọn ra bàn ủi đồ, vừa ủi quần áo vừa xem TV.
Đúng 4:30 anh ta bắt đầu gọt khoai tây, rửa rau làm sà lách sửa soạn các món thịt dành cho bữa ăn chiều.
Sau bữa ăn chiều, anh ta lau bếp, bỏ chén dĩa vào máy rửa chén, xếp quần áo vừa giặt xong, mang các con ra tắm, và đưa chúng vào đi ngủ.
Vào 9 giờ đêm anh ta đă mệt đờ người, dù mọi chuyện nhà vẫn chưa xong, cũng phải lên giường, rồi cũng phải “trả bài” cho “chồng”, mệt cũng phải rán cho qua cuộc làm t́nh.
Sáng hôm sau, anh ta thức giấc và lập tức qú cạnh giường và cầu nguyện: “Chúa ơi, con không biết những điều con đă suy nghĩ. Con đă quá lầm lẫn mà ganh tỵ với việc vợ con ở nhà suốt ngày.
Chúa ơi, xin giúp con được tráo đổi lại vai tṛ như cũ.”
Đức Chúa Trời, trong sự khôn ngoan vô hạn của Ngài, trả lời:
“Con yêu quí, Ta cảm nhận được là con đă học được bài học nên sẵn ḷng cho con tráo đổi lại như cũ.
Nhưng con phải đợi 9 tháng, v́ tối hôm qua con đă thọ thai!"
Thursday, December 10, 2020
Bộ Máy Hô Hấp - BS. Nguyễn Ý Đức
1-Thở là ǵ?
Mỗi ngày ta hít thở khoảng 18,925 lít không khí.
Thở có hai nhiệm vụ:
Thứ nhất là nó cung cấp cho cơ thể dưỡng khí cần để đốt thực phẩm và cho dưỡng khí. Thứ hai là nó thải ra thán khí là chất không cần của đời sống.
Dưỡng khí là chất hơi chiếm khoảng 20 phần trăm không khí mà ta hít vào phổi. Không khí thở ra chứa nhiều thán khí.
Mặc dù thở là không tự chủ, tuy nhiên ta có thể du di nó một phần nào. Thí dụ ta có thể lấy hơi thật lớn trước khi lặn ở dưới nước.Ta cũng có thể ngưng thở nhưng đừng ngưng lâu quá; phản ứng không tự chủ bắt con người thở quá mạnh khiến ta không thể tự tử bằng cách ngưng thở.
2-Khi ta “hết hơi” th́ chuyện ǵ xẩy ra?
Trong khi vận động mạnh, bắp thịt của ta có thể đă dùng hết dưỡng khí mau hơn là tim cung cấp và phổi có thể thay thế.Tạo hóa đă cung gắn sự cấp cứu này bằng cách cho phép các cơ bắp mắc nợ dưỡng khí một thời gian ngắn. Khi món nợ này đă được trả, ta có thể ở trạng thái “hết hơi” và chúng ta sẽ tiếp tục thở hổn hển.
3-Tại sao ta ngáy và có cách điều trị không?
Ngáy là hơi thở mạnh và khó khăn trong khi ngủ.Người lớn đôi khi ngáy khoảng 45 lần nhưng trung b́nh là 25 lần.
Nguyên nhân là do nghẹt mũi, lớn lên của lưỡi hoặc cục thịt dư, lệch vách ngăn của mũi, nằm ngửa và lưỡi cản trở hơi thở.
Ngáy có thể nguy hiểm và gây ra nghẹt thở tạm thời. Nếu có khoảng sáu hoặc bẩy cơn như vậy trong ṿng một giây đồng hồ sẽ gây ra nghẹt thở và cần đi thăm bác sĩ. Thiếu dưỡng khí có thể đưa tới cao huyết áp và mất ngủ kinh niên.
Ngáy vừa phải có thể được chữa bằng vận đông và giảm cân hoặc không uống rượu, thuốc ngủ hoặc thuốc an thần trước khi ngủ.
4- Tại sao ta ngáp?
Nếu chúng ta thấy một người ngáp khi bước ra khỏi rạp chiếu bóng, đừng cho là tại phim dở. Trái với ư kiến chung, ngáp không phải là dấu hiệu của sự buồn chán.Nếu ta ngáp, giản dị là chúng ta cần dưỡng khí và khi ngáp, dưỡng khí sẽ vào phổi nhiều hơn.
Dưỡng khí của cơ thể sẽ thiếu sau một thời gian dài thở nhẹ, bị căng thẳng hoặc ngồi bất động một thời gian lâu.Ngáp không phải là dấu hiệu của một bất thường nào. Điểm đặc biệt là ngáp không xẩy ra khi con người bị bệnh về thể chất hoặc tâm thần.
Như một người bán thuốc Sơn Đông măi vơ, giới truyền thông thế giới, suốt hai tháng nay, cứ bên nây chết, bên kia chết v́ con corona virus Wuhan nên em yêu cũng lo sốt vó v́ sợ, bèn lên cái ‘phác đồ’ pḥng dịch như vầy:
“Ngủ ít nhất bảy giờ một đêm. Sáng thức dậy, vươn vai, tập thể dục 30 phút.
Trước khi ngồi vô bàn ăn sáng th́ rửa tay bằng xà bông.
Ăn xong dọn bàn th́ dùng thuốc xịt khử trùng, đừng dùng khăn lau, lau cái nầy, lau cái nọ, lau tùm lum, vi khuẩn sẽ lây lan từ bề mặt này sang bề mặt khác.
Xách ‘đít’ leo lên xe ‘bus’ đi làm, em yêu c̣n dặn vói theo:
“Nhớ ngồi gần cửa sổ nhe, v́ gió thổi vô mang không khí trong lành cho cái lỗ mũi của anh. Đừng có xáng lại ngồi gần em nào dù nó có đẹp cỡ người đẹp ưa cởi truồng Ngọc Trinh đi chăng nữa!”
“Em đừng lo! Mấy em Úc thấy anh da vàng mũi tẹt cứ nghĩ anh là Chú ba, người về từ Vũ Hán, là em đă ngồi cách anh chừng ba dăy ghế lận”
“Xong vô Sở, đừng ôm hun con nhỏ nào hết ráo. Cũng đừng bắt tay ‘bông rua’ hay cụng tay nhau như hai vơ sĩ đánh bốc lúc thượng đài. V́ bắt tay có nguy cơ lan truyền vi khuẩn gấp 10 lần so với cụng tay nhau. Bắt chưn th́ được!”
Chiều về gặp lại em yêu, tui bèn cúi chào con vợ ḿnh theo kiểu Nhựt hoàng vừa lịch sự; vừa giữ vệ sinh cho em.
Bữa tối, em dọn ra toàn là rau rác, may mà c̣n được một dĩa thịt ḅ ‘beefsteak’ để ăn bằng dao nĩa. Em yêu hùng hồn tuyên bố:
“Cho tới hết mùa dịch (vật) nầy, nhà ḿnh sẽ ăn theo kiểu Tây, không dùng đũa muỗng thọt tùm lum vô tô canh rồi húp rột rột như trước nữa!”
Em yêu c̣n dặn thêm lúc đi làm về anh đừng có vác cái mặt buồn so, buồn nào hơn hôm nay, trong mùa ôn dịch nầy v́ cái mặt hăm tài nầy gây lo lắng cho em nhiều hơn con ‘coronavirus’ thực sự.
Nên nhớ con người có tới hai loại sức khỏe: sức khỏe thể chất và sức khỏe tâm thần. ‘Phác đồ’ pḥng dịch của em, dạy anh phải răng rắc tuân theo, không có thiếu cái nào hết ráo!
***
Thứ bảy rồi, em kêu tui đi chích ngừa để tránh nhầm lẫn cúm theo mùa với con COVID-19.
Ông bác sĩ gia đ́nh mang khẩu trang như người dơi, tui than phiền với ổng là:
“Tối em em yêu kêu tui ngủ trên lầu đi, em có bật cái cái máy tạo độ ẩm rồi v́ vi khuẩn không thích không khí ẩm.
Em sẽ ngủ trong pḥng khách dưới nhà trên ghế ‘sofa’.
Chu cha cái nầy găng nhe! Mất cái gối ôm hằng đêm th́ làm sao tui ngủ cho được đây hởi Trời?”
Th́ ông bác sĩ lại binh em, nói:
“Bà cụ nói đúng quá xá đó! Mấy người bị tiểu đường, bị cao huyết áp, lại cao tuổi, sức đề kháng yếu x́u như cụ đây lỡ dính con coronavirus chưa có thuốc chữa th́ dễ đi chầu ông bà ông vải lắm đó!”
Chủ nhựt, em đi siêu thị mua ḱnh ḱnh nhu yếu phẩm đủ cho vợ chồng già ‘nhơi’ ít nhứt hai tuần lễ trong trường họp cơn dịch bùng phát ngoài tầm kiểm soát. Tui cũng chất đầy một xe đẩy toàn là rượu đỏ.
Em yêu hỏi:
“Anh mua rượu chi mà dữ thần ôn vậy?”
“Cái nầy đâu chỉ là rượu thôi đâu mà nó c̣n là cồn sát trùng cái cổ họng và bao tử của anh.
Em thừa biết con vi khuẩn nầy nó tấn công vào hai buồng phổi của ḿnh. Mà trước khi nó theo không khí đi vô th́ nó phải qua cái miệng, cái lỗ mũi của anh, nó gặp chất cồn sát trùng nầy th́ cha nó cũng chết!”
***
Đi ‘shopping’ về, chưa kịp soạn đồ ra là em yêu leo lên ‘facebook’ đọc được cái bài: ‘Dịch Thiếu Văn Hoá’ của thằng cha Chí Phèo làng Vũ Đại ngoài Bắc. Em phùng mang trợn mắt trắng dă thấy ghê, gầm lên như Chúa Sơn lâm:
“Thằng nầy dám chửi em, chửi luôn cả người Việt ḿnh ở hải ngoại nè anh”:
“Cha! Sao đứa nào xăm ḿnh dữ vậy nè? Đâu để anh đọc coi!”
***
Chí Phèo làng Vũ Đại viết dại, viết dột như vầy:
“Cả ngày hôm nay tôi nh́n những h́nh ảnh người Việt hải ngoại đi mua đồ trữ dịch corona mà tôi thấy thật hổ thẹn.
Chen nhau, xô đẩy v́ mấy kết nước, mấy bao gạo cho bản thân mà quư vị để lại h́nh ảnh ích kỷ, xấu xa trong mắt người khác.
Quư vị ở Mỹ mà tư cách quư vị thể hiện trên miếng ăn thật tồi tàn, không thể chấp nhận.
Quư vị may mắn sống ở đất nước có tự do nhưng quư vị đă không tự ư thức được việc ḿnh làm ảnh hưởng như thế nào cho cộng đồng người Việt và cả văn hoá gốc Á.
Quư vị đang tự phản ứng quá mức về dịch bịnh. Điều này chứng tỏ quư vị chỉ lo sợ mất quyền lợi của riêng ḿnh mà thôi.
Quư vị quá ích kỷ!
Dịch corona không lan tỏa nhanh bằng hành động quư vị ngày hôm nay.
***
Thằng Chí Phèo mắc dịch nầy chửi tui, tui hổng quởn đâu mà giận, mà tức; nhưng nó dám chửi mấy Má, mấy chị, trong đó có em yêu của tui là hổng được rồi; nên tui bèn chửi lại nó.
“Ê! Viết như vậy là hỗn hào quá đáng; do nh́n không quá cái lỗ mũi của ḿnh, mà đ̣i làm cha để phê phán, rồi chửi bới lung tung hè!
Bộ chú mầy không thấy nhiều ông tai to mặt lớn lănh đạo quốc gia trên thế giới nầy lo sốt vó chạy đôn, chạy đáo, chạy tới, chạy lui hay sao?
Ngay cả Thủ tướng Úc Scott Morrison cũng phải xính vính, mặt rầu rầu như vừa bị em yêu xét túi!”
Thị trường chứng khoán trên toàn thế giới từ New York tới Hong Kong, London, Sydney ǵ ǵ đó đua nhau lao dốc. Nền kinh tế sẽ rơi vào suy trầm là cái chắc, làm ảnh hưởng tới túi tiền c̣m cỏi của mọi người, trong đó có ta!
Ngân hàng dự trữ Liên Bang Hoa Kỳ vừa cắt lăi suất rất sâu, tới 0.5 % (Úc 0.25%) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tính giảm thuế cho dân cu li cũng v́ muốn kích thích tiêu dùng của người dân Mỹ đó chớ.
Nhà hàng Tàu bán nhẫm xà đua nhau khánh tận! Cái nào c̣n ngáp ngáp cứ than dài thở vắn hổng biết chừng nào ‘ngộ’ sẽ đi đây!
Hăng máy bay có cái đă sập tiệm rồi, du thuyền hổng c̣n ai dám đi, ḥa nhạc, tŕnh diễn thời trang đều dẹp dẹp hết!
Ngược lại gạo, đường, mắm, muối, sà bông, giấy ‘toilet’ mấy người mẹ, người vợ ào ào đi mua về v́ lo sợ như hồi Tết Mậu Thân, năm 68, Việt Cộng vô tới tận Sài G̣n vậy! Giờ th́ sợ cơn đại dịch nó có thể vượt ngoài ṿng kiểm soát, thành phố sẽ giới nghiêm 24/7 cả nước như bên nước Ư.
Lỡ có cách ly, nói nôm na là bị nhốt miết trong nhà, hổng được ra đường th́ phải có cái mà ăn chớ. Ăn xong là phải đi cầu th́ giấy ‘toilet’ hổng có đâu có được nè!
Vậy mà chú mầy dám chửi vợ của ta sao?
Ở đất nước tự do, người ta được quyền làm cái ǵ mà pháp luật không cấm. Đi mua nhiều chừng nào th́ nhà sản xuất và các siêu thị mừng chừng ấy. Dĩ nhiên sản xuất sẽ nhiều hơn, buôn bán ́ xèo hơn. Tiền vô ào ào ngu sao mà không mừng? Họ sẽ làm hết sức để cung ứng nhu cầu ‘đột xuất’ nầy.
“Vợ ta mua đồ ḱnh ḱnh bằng tiền đă đổ mồ hôi sôi nước mắt của ta làm ra; chớ vợ ta đâu có đi xin ai.
Xưa giờ, em yêu mua bất cứ thứ ǵ đều được Úc nó cám ơn. Mua càng nhiều nó cám ơn nhiều chừng nấy. Chưa thấy thằng ‘khùng’ nào dám chửi em yêu bao giờ? Ta c̣n không dám chửi em sao chú mầy lại dám hả?”
***
Trong chế độ tư bản, thị trường tự do việc mua bán là hàng đầu là ưu tiên số một qua cầu Bến Lức. Mua nhiều bán nhiều là kinh tế khởi sắc, nó lên để tạo ra thêm nhiều công ăn việc làm th́ tốt cho người dân chớ?
Đâu phải là cái thời lúc CS Bắc Việt mới chiếm được Sài G̣n.
“Con cắn cơm cắn cỏ, con lạy bà mậu dịch viên bán cho con 100 ‘cà gram’ thịt ‘nợn’ v́ con của con đang bị ốm!”
Chắc chú mầy đă quên câu khẩu hiệu:
“Đả đảo Thiệu Kỳ mua ǵ có nấy!
Hoan hô Hồ Chí Minh mua cây đinh phải xin giấy!”
***
Ai mà hổng lo cho chồng con, cha mẹ, anh em của ḿnh trước trong thời ôn dịch chớ? Mấy người Mẹ, người chị Việt Nam tin ḿnh hơn tin chính phủ.
(Chồng em em c̣n không tin th́ chánh phủ là cái đinh ǵ?)
Phó Thủ tướng kiêm Bộ trưởng Y tế CS Việt Nam Vũ Đức Đam, tai to mặt bự, tuyên bố Việt Nam sẽ hết dịch (vật) vào tuần tới.
Nghe vậy, vợ chồng, cha con dân Hà Nội ùn ùn bỏ chạy vô Sài G̣n trốn (dịch). C̣n ai có gan ở lại chịu trận th́ cũng đổ xô đi mua gạo, đường, mắm, muối, giấy toilet ùn ùn ra đó.
C̣n trên thế giới từ Âu sang Mỹ, các sắc dân trắng, vàng, đen, đỏ, cũng làm y hịt như bà con ḿnh, cũng ùn ùn đi siêu thị mua nhu yếu phẩm đó thấy hông?
Bất cứ dân tộc nào trên thế giới cũng có người tốt và kẻ xấu. Cái vụ bà con ḿnh ùn ùn đi mua nhu yếu phẩm, đâu phải giành đồ phát chẩn hay giựt đồ cúng cô hồn tháng Bảy đâu? Th́ xấu, th́ làm hổ thẹn cho chú mầy cái giống ǵ ?
Sao chú mầy chỉ dám chửi Bà con ḿnh ở hải ngoại. Chú mầy có ngon th́ ra mặt xưng tên, xưng hùng xưng bá, chửi hết ráo đi; th́ ta e rằng chú mầy không c̣n một cái răng mà ăn cháo trắng!
Chú mầy đúng là cái thằng Chí Phèo mắc dịch!
Vật dưỡng nhơn, đó là câu tôi thường nghe Ông nội nói ngày xưa lúc tôi c̣n nhỏ.
Ngày nay, đối với các quốc gia đang phát triển, một bữa ăn có nhiều thịt là dấu hiệu của sự giàu sang và sự sung túc của gia đ́nh. Giàu th́ ăn thịt ăn cá, c̣n nghèo th́ ăn rau ăn độn.
Trong thực tế từ vài thập niên qua, Tây phương đă thay đổi cái nh́n về thịt v́ khoa học cho biết nó là đầu mối của nhiều vấn đề sức khỏe.
Thịt Đỏ hay Thịt Trắng
Đối với các nhà dinh dưỡng cũng như theo quy định của Cơ Quan Kiểm Tra Thực Phẩm Canada CFIA, th́ thịt được phân chia ra làm hai loại chánh căn cứ trên màu sắc của chúng:
– Thịt đỏ (red meat): thịt ḅ, thịt heo, thịt dê, thịt trừu, thịt ngựa, và đồ ḷng như tim, gan, thận là ba món được chánh thức được cho phép sử dụng tại Canada. C̣n những món phá lấu như bao tử, phổi, tử cung heo, ngầu pín…là những ngoại lệ chỉ dành cho các sắc dân ethnies. Ḅ con nuôi bằng sữa, thịt có màu trắng hơi hồng hồng nhưng cũng được xếp vào nhóm thịt đỏ.
– Thịt trắng (white meat): thịt gà, thịt vịt, thịt gà Tây, thịt ngỗng, v.v…(vịt hay bay nên thịt cần chứa nhiều myoglobin để giữ oxy giúp các cơ hoạt động, v́ vậy phần thịt ức hay magret có màu đỏ xậm hơn thịt gà và gà Tây).
Duck and goose are poultry and considered “white” meat. Because they are birds of flight, however, the breast meat is darker than chicken and turkey breast. This is because more oxygen is needed by muscles doing work, and the oxygen is delivered to those muscles by the red cells in the blood. One of the proteins in meat, myoglobin, holds the oxygen in the muscle, and gives the meat a darker color. USDA
Gần đây v́ lư do sức khỏe, dân chúng có khuynh hướng chuộng thịt trắng hơn thịt đỏ nên kỹ nghệ chăn nuôi heo tại Canada cũng đă quảng cáo rầm rộ lên là thịt heo cũng là một loại thịt trắng.
Xét về mặt dinh dưỡng th́ thịt nào cũng đều bổ cả, nhưng vấn đề then chốt là từ vài chục năm nay có dư luận cho rằng ăn nhiều thịt đỏ không tốt cho sức khỏe. Các nhà dinh dưỡng cũng như các giới y tế của các quốc gia u Mỹ đều thường hay khuyên mọi người nên bớt ăn thịt, nhất là thịt đỏ (nhiều calories, nhiều mỡ và nhiều cholesterol) để giảm thiểu nguy cơ xuất hiện của các bệnh về tim mạch cũng như của một vài loại cancer mà nhứt là ung thư ruột già (colon cancer).
“Ung thư ruột già là một trong những ung thư thường xuyên và nguy hiểm nhất tại Hoa Kỳ. Mỗi năm trên nước Mỹ hơn 130 ngàn người bị ung thư ruột già và trong số này gần phân nửa sẽ từ trần trong một thời gian ngắn sau khi bệnh được khám phá. Nếu so với các loại ung thư khác, ung thư ruột già đứng hàng thứ hai về số tử vong hàng năm, sau ung thư phổi. Người ta ước đoán khoảng 6% dân chúng sống tại Hoa Kỳ sẽ bị ung thư ruột già, và 6 triệu người đang sống trên nước Mỹ sẽ ĺa trần v́ bệnh này. Điều đáng ngại nhất là trong số những bệnh nhân này, tỷ số người Á châu càng ngày càng tăng nhanh”(ngưng trích Bs Bùi Xuân Dương –Ung thư ruột già.Hội Ung thư Việt Mỹ) http://www.ungthu.org/cacbenhungthu/ut_ruot/ut_ruot.asp
Ung thư ruột già
People who eat a lot of red meat or processed meats may be raising their risk for colon cancer. Although this link has been shown before, a new study by American Cancer Society researchers helps explain the relationship.
Eating large amounts of red or processed meat over a long period of time can indeed raise colorectal cancer risk. But the risks from such a diet are smaller than those from obesity and lack of exercise, both for colon cancer and for overall health.
Trước t́nh thế bất lợi nầy, kỹ nghệ thịt ḅ và thịt heo đă không ngừng gia tăng quảng cáo khuyến măi cũng như tung ra những cuộc vận động hành lang lobbies rất nặng kí để mong giành lại thị trường thịt đang có nguy cơ càng ngày càng xuống dốc.
Ngộ độc thực phẩm do thịt bẩn
Ngộ độc thực phẩm từ thịt bẩn cũng là chuyện vẫn thường thấy xảy ra hằng ngày. Thịt có thể bị nhiễm phân tại nhà máy, nhiễm vi khuẩn Salmonella, E coli 0157:H7, Campylobacter jejuni, Listeria monocytogenes…
Vi khuẩn E.coli 0157:H7 là tác nhân của bệnh hamburger gây tiêu chảy có máu và suy thận vô cùng nguy hiểm đặc biệt là ở trẻ em.
Vấn đề hóa chất và tồn dư kháng sinh trong thịt
Trong chăn nuôi thuốc kháng sinh được dùng để trị bệnh và để pḥng bệnh, nhưng công dụng chánh là để kích thích booster tăng trưởng (growth promoter) giúp cho con vật mau lớn, tăng trọng nhanh cũng như giúp cải thiện hệ số biến chuyển thức ăn (feed efficiency, feed conversion) hay số lượng thực phẩm cần thiết để tạo ra 1kg thịt.
Theo luật Kiểm Tra Thực Phẩm Canada, nhà chăn nuôi phải ngưng sử dụng thuốc kháng sinh một thời gian năm ba ngày trước khi gởi con vật đến ḷ sát sinh. Lư do là để thịt không có chứa các chất thuốc tồn dư. Thời gian ngưng thuốc (withdrawal period) dài hay ngắn tùy theo loại kháng sinh sử dụng.
Sự hiện diện của chất tồn dư kháng sinh (antibiotic residue) trong thịt có thể gây nguy hiểm cho người tiêu thụ. Chẳng hạn như Pénicilline có thể gây ra hiện tượng dị ứng.
Ăn thường xuyên thịt có kháng sinh có thể làm nẩy sinh ra t́nh trạng kháng kháng sinh (antibioresistance) đối với một vài loại vi khuẩn nào đó.
Thịt cũng có thể chứa các tồn dư của hóa chất, nông dược, thuốc trừ sâu và thuốc diệt cỏ.
Thịt và hormones
Thịt ḅ cũng có thể chứa tồn dư hormones dùng để kích thích tăng trưởng ở các giống ḅ thịt.
Tại Canada, luật chỉ cho phép sử dụng hormones để cấy dưới da sau lỗ tai ḅ thịt (beef, bovin de boucherie) mà thôi. Đó là Estradiol, Progesterone, Testosterone, Zeranol và Acetate de Trombolone. Hormones giúp chúng tăng trưởng nhanh, cho thịt mềm và ít mỡ.
Có dư luận nghĩ rằng hormones làm xáo trộn thời gian tiền dậy th́ (prepuberty) ở trẻ em, và cũng có thể gây ra một vài loại cancer nữa? Bởi lư do nầy mà Liên Hiệp u Châu có một dạo đă cấm vận việc nhập cảng thịt ḅ Mỹ và Canada.
Để bảo vệ sức khỏe người tiêu thụ, Cục Kiểm Tra Thực Phẩm Canada (CFIA) vẫn thường xuyên đề ra những chương tŕnh thử nghiệm chất tồn dư tại các nhà máy thịt.
Đại tài phiệt Monsanto ngoài chuyện độc quyền trong lănh vực hạt giống đậu nành OGM và thuốc diệt cỏ Roundup họ c̣n là nhà sản xuất và phân phối hormone rbGH giúp làm tăng năng xuất ḅ sữa.
Tại Hoa Kỳ, bên cạnh vấn đề thịt ḅ nhiễm hormone, th́ sữa ḅ cũng chẳng khá ǵ hơn. Trên 30% ḅ sữa cũng thường được tiêm hormone tăng trưởng recombinant bovine Growth Hormone (rbGH) gọi tắt là bovine somatotropin (rbST). Đây là một loại hormone được chuyển đổi gène (genetically engineered hormone) do Monsanto sản xuất ra và phân phối dưới tên thương mại là Posalic.
Hormone nầy giúp tăng năng suất sữa lên rất khả quan.Mặc dù bị chống đối dữ dội khắp nơi nhưng rbST vẫn được cơ quan FDA Hoa kỳ chấp thuận cho phép sử dụng như thường từ năm 1993.
Rất nhiều công tŕnh khảo cứu giá trị trên thế giới đă cảnh giác dư luận về mối nguy hại có thể có của hormone rbST đối với sức khỏe chúng ta nhất là đối với trẻ em.
Ngoài Hoa kỳ ra, các quốc gia sau đây cũng được thấy có áp dụng phương pháp tiêm hormone rbST cho ḅ sữa: Nam Phi, Đại Hàn, Costa Rica, Ai Cập, United Arab Emirates, Honduras, Do Thái, Kenya, Namibia, Peru, Nga, Slovakia, Zimbabwe…
Chỉ có Canada và các quốc gia thuộc khối Liên hiệp u châu th́ tuyệt đối không cho phép sử dụng hormone rbST trong kỹ nghệ sữa của xứ họ.
Ăn nhiều thịt sẽ không tốt cho sức khỏe
Khảo cứu của National Institute of Health và American Association of Retired Persons.
Năm 1995, National Institute of Heath (NIH) phối hợp với American Association of Retired Persons đă theo dơi sức khỏe của 500 000 người hưu trí, tuổi từ 50 đến 71 tuổi. Có tất cả 71 000 đă qua đời trong thời gian 10 năm nghiên cứu.
Qua khảo cứu trên, những người ăn nhiều thịt đỏ có nguy cơ tử vong 30% cao hơn những người tiêu thụ ít thịt đỏ.
Đối với loại thịt biến chế (saucisse hong khói và bacon): những người tiêu thụ nhiều cho thấy có số tử vong 20 lần cao hơn những người ăn ít hai loại sản phẩm trên.
Nếu những người ăn nhiều thịt chịu thay đổi thói quen và giảm bớt việc tiêu thụ thịt lại th́ vấn đề bệnh tim mạch sẽ giảm đi một cách rơ rệt ở 11% đàn ông và 21% ở đàn bà.
Có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy một sự tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ là nguyên nhân đưa dến cancer ruột colorectal.
Ngoài ra sự lạm dụng thịt đỏ và thịt biến chế cũng bị nghi ngờ làm sản sinh ra các loại cancer: phổi, thực quản,tụy tạng, tiền liệt tuyến, và cancer vú ở phụ nữ trong thời gian tiền măn kinh.
Mỡ động vật (tổng số chất béo gras total, mỡ băo ḥa saturated fat, hay chất béo không băo ḥa đơn thể monounsaturated fat) cũng là đầu mối gây cancer tụy tạng. Đây là một loại cancer hiếm thấy, thường đưa đến tử vong. Tuy nhiên, cũng có lối 5% bệnh nhân có thể sống trên 5 năm.
Trong khảo cứu nói trên, những người tiêu thụ quá nhiều mỡ dầu dễ có nguy cơ bị cancer tụy tạng (đàn ông 53% và đàn bà 23%) nhiều hơn so với nhóm người ăn ít mỡ dầu.
Không thấy có mối liên hệ nào được đề cập giữa cancer tụy tạng và chất béo không băo ḥa đa thể (polyinsaturés) gốc thực vật.
Ngoài ra thuốc lá, t́nh trạng béo ph́, và bệnh tiểu đường đều được xem là những yếu tố nguy cơ của cancer tụy tạng.
Khảo cứu của National Institute of Health và American Association of Retired Persons.
Năm 1995, National Institute of Heath (NIH) phối hợp với American Association of Retired Persons đă theo dơi sức khỏe của 500 000 người hưu trí, tuổi từ 50 đến 71 tuổi. Có tất cả 71 000 đă qua đời trong thời gian 10 năm nghiên cứu.
Qua khảo cứu trên, những người ăn nhiều thịt đỏ có nguy cơ tử vong 30% cao hơn những người tiêu thụ ít thịt đỏ.(heo, ḅ, dê, cừu)
Đối với loại thịt biến chế (saucisse hong khói và bacon): những người tiêu thụ nhiều cho thấy có số tử vong 20 lần cao hơn những người ăn ít hai loại sản phẩm trên.
Nếu những người ăn nhiều thịt chịu thay đổi thói quen và giảm bớt việc tiêu thụ thịt lại th́ vấn đề bệnh tim mạch sẽ giảm đi một cách rơ rệt ở 11% đàn ông và 21% ở đàn bà.
Có nhiều bằng chứng khoa học cho thấy một sự tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ là nguyên nhân đưa dến cancer ruột colorectal.
Ngoài ra sự lạm dụng thịt đỏ và thịt biến chế cũng bị nghi ngờ làm sản sinh ra các loại cancer: phổi, thực quản,tụy tạng, tiền liệt tuyến, và cancer vú ở phụ nữ trong thời gian tiền măn kinh.
Mỡ động vật (tổng số chất béo gras total, mỡ băo ḥa saturated fat, hay chất béo không băo ḥa đơn thể monounsaturated fat) cũng là đầu mối gây cancer tụy tạng. Đây là một loại cancer hiếm thấy, thường đưa đến tử vong. Tuy nhiên, cũng có lối 5% bệnh nhân có thể sống trên 5 năm.
Trong khảo cứu nói trên, những người tiêu thụ quá nhiều mỡ dầu dễ có nguy cơ bị cancer tụy tạng (đàn ông 53% và đàn bà 23%) nhiều hơn so với nhóm người ăn ít mỡ dầu.
Không thấy có mối liên hệ nào được đề cập giữa cancer tụy tạng và chất béo không băo ḥa đa thể (polyinsaturés) gốc thực vật.
Ngoài ra thuốc lá, t́nh trạng béo ph́, và bệnh tiểu đường đều được xem là những yếu tố nguy cơ của cancer tụy tạng.
Vấn đề chất N-nitroso
Nitrates and nitrites are used widely in the meat industry to cure. They are usually mixed with meat binders and cure ingredients and are added to dry sausages, semi-dry sausages, preserved meat and preserved meat by-products such as ham and salami. They can be added in the form of sodium and potassium salts (ex: sodium nitrate, sodium nitrite, potassium nitrate and potassium nitrite).
Ts dinh dưỡng học Marie Josée Leblanc, Université de Montréal, cho biết cơ chế h́nh thành ung thư là sự tạo ra trong ruột chất N-nitroso.
Cùng với một số chất khác N-nitroso thúc đẩy ra sự xuất hiện cancer. Một trong những chất khác là chất sắt trong máu dưới dạng heme. Đây là chất tạo ra màu đỏ của thịt.
Sắt heme rất dễ hấp thụ trong cơ thể và giúp vào việc tạo ra chất N-nitroso, ngược với chất sắt gốc thực vật gọi là non heme (fer non hémique).
Ngoài ra cũng phải kể đến sự hiện diện của nitrite, một chất phụ gia được trộn thêm trong thịt biến chế, hoặc các chất nitrate có trong nước, hay trong một vài loại rau quả. Tất cả đều cần thiết để tạo ra N-nitroso.
Một số vi khuẩn nằm sẵn trong ruột cũng dự phần vào trong việc sản xuất ra N-nitroso.
Cách nấu nướng cũng là một nguyên nhân nữa.
Một cơ chế khác là cách nấu nướng cũng có thể là nguyên nhân gây cancer.
Nhiệt độ càng cao, nấu càng lâu và thịt cành chín th́ càng tạo ra nhiều chất gây cancer.
Có hai loại phân tử được tạo ra lúc nấu nướng: Chất amines hétérocycliques AHC và chất Hydrocarbures aromatiques polycycliques HAP.
AHC được tạo ra lúc thịt (thịt đỏ cũng như thịt trắng) phải chịu đựng một nhiệt độ quá cao.
HAP,xuất hiện lúc nước thịt hay mỡ chảy ra, bóc khói và bám vào thịt. Đây là trường hợp thường thấy lúc nướng thịt trên lữa hoặc chiên trong chảo.
Làm sao bây giờ?
Các nhà dinh dưỡng cũng như Canadian Cancer Society khuyên chúng ta nếu có ăn thịt đỏ th́:
*nhớ ăn kèm theo nhiều rau quả đặc biệt là broccoli, cải bắp cabbage, các loại hạt, trái cây v́ chúng rất giàu chất chống oxyt hóa antioxidant và chất chống cancer.
*lựa những thịt nhiều nạc, lóc bỏ bớt mỡ trước khi nướng.
*Nướng những phần thịt nhỏ nhằm giảm thời gian trên lửa.
*Ướp thịt trong môi trường acide, chẳng hạn như với chanh, với giấm…
*Bao thịt lại trong giấy nhôm trước khi nướng.
*Nên nấu, nướng hoặc luộc sơ sơ các miếng thịt trong trong nồi nước trước khi đem nướng thật sự trên ḷ barbecue.
*Giảm bớt độ nóng ḷ barbecue và thường xuyên trở bề miếng thịt lúc nướng.
*Ưu tiên cách nấu, nướng với lửa nhỏ.
*Trong một tuần, giới hạn tối đa ba miếng thịt 85gr (3 ounces) cho một người. Mỗi miếng không lớn hơn kích thước một lá bài.
*Nên sử dụng thịt biến chế không có bảo quản bằng nitrite.
*Chót hết, nên dùng thường xuyên thịt gà, cá, rau cải, các loại đậu, trứng gà, tàu hũ…
C - réactive Protein CRP: một nguy cơ cho bệnh tim mạch
CRP do gan sản xuất và thải vào máu. CRP xuất hiện nhiều trong các t́nh trạng viêm sưng inflammation.Một mối nguy cơ cho bệnh tim mạch.
High CRP levels are considered by some to be a risk factor for heart disease, but it is not clear whether CRP is only a sign of cardiovascular disease or if it actually an underlying cause of heart problems. The American Heart Association has developed the following in relation to cardiovascular health and CRP levels:
You are at low risk of developing cardiovascular disease if your hs-CRP level is lower than 1.0mg/L
You are at average risk of developing cardiovascular disease if your levels are between 1.0 and 3.0 mg/L
You are at high risk for cardiovascular disease if your hs-CRP level is higher than 3.0 mg/L
Ts dinh dưỡng học Benoit Lamarche, univ. Laval Canada, nghĩ rằng protein động vật có khuynh hướng làm gia tăng hiện tượng viêm sưng so với protein gốc thực vật.
Nhận xét trên được rút ra tử khảo cứu dinh dưỡng so sánh giữa chế độ ăn uống của dân Quebecois (nhiều mỡ dầu, chất béo chẳng hạn như các món, poutine, pâté chinois, sous marins, dessert bánh ngọt, rượu…) với chế độ dinh dưỡng Địa trung Hải (régime méditerranéen) nhiều cá, rau đậu, hạt vẻ, hạt thô, và một ly rượu chát đỏ (ly nho nhỏ) mỗi ngày sau buổi ăn chiều. Uống 5 ngày/tuần.
Sự kiện ăn uống theo chế độ dinh dưỡng Địa Trung Hải, có giảm hoặc không có giảm cân, giúp kéo hàm lượng Protein C xuống 22%. Protein C là chỉ điểm marqueur của viêm sưng.
Biết rằng t́nh trạng viêm sưng măn tính thường gặp ở những ngưởi dư cân, mập bụng obésité abdominale, là một nhân tố nguy cơ cho sự xuất hiện ra các bệnh tim mạch.
Theo Ts Benoit Lamarche, chế độ dinh dưỡng Địa Trung Hải có thể làm giảm một cách hiệu quả t́nh trạng viêm sưng.
Kết luận: “bớt ăn thịt” là tốt nhứt
Ăn thịt hay không ăn thịt ? Một câu hỏi rất khó trả lời.
Câu trả lời có khác nhau hay không là tùy theo cái nh́n của mỗi người.
Nói chung, th́ ngày nay, rất nhiều nhà khoa học đều khuyên chúng ta nên giảm bớt việc ăn thịt đỏ (thịt ḅ, thịt heo, thịt dê cừu, đồ ḷng, gan, tim, thận…).
Nên ăn thịt nạc, hoặc thay thế bằng thịt trắng như thịt gà đă bỏ da bỏ mỡ, và cũng nên ăn cá 2-3 lần trong tuần.
Nên dùng thức ăn đa dạng, ít mỡ dầu, ít muối, ít đường, nhiều chất xơ, nhiều rau quả tươi 10 portions, servings tức 10 phần chuẩn trong một ngày (1phần tương đương ½ tách rau tươi hoặc 1 trái pomme trung b́nh), nhiều đậu và hạt.
Bớt rượu, bớt cà phê, bỏ thuốc lá và phải nhớ vận động tập thể dục đều đặn và thường xuyên./.
4 món nhanh và tốt cho sức khỏe để chuẩn bị cho kỳ ‘chạy deadline’ cuối năm
Nguồn: Shopee
Nguồn: Shopee
09:30 - 28/12/2021 0
Món ăn tốt cho sức khỏe không chỉ mang ư nghĩa bổ sung dinh dưỡng về mặt thể chất mà c̣n tạo tác động tốt đến khía cạnh tinh thần.
T́nh trạng cuối năm báo cáo chất chồng như núi luôn là câu chuyện của số đông những người đi làm. Đối mặt với t́nh huống này, không ít người thường bỏ bê bữa ăn hoặc nghỉ tập luyện để tập trung toàn lực hoàn thành công việc, gây ra những hệ lụy không tốt cho sức khỏe nếu kéo dài. Để cải thiện điều này, bạn cần lên kế hoạch cụ thể cho bữa ăn trong những ngày bận rộn để có đủ năng lượng cần thiết và duy tŕ khả năng tư duy.
Bốn gợi ư nhanh gọn và đảm bảo dinh dinh dưỡng được giới thiệu bên dưới sẽ giúp bạn vượt qua những ngày làm việc căng thẳng.
Sữa chua ngũ cốc cho bữa sáng
Thực tế, bạn có thể kết hợp ngũ cốc với các nguyên liệu như sữa tươi, sữa đặc, hoa quả nhưng cách ăn với sữa chua dường như được ưa chuộng hơn cả do vừa có giá trị dinh dưỡng cao lại vừa mang tác dụng giảm cân hay giữ dáng. Đặc biệt, chỉ cần chưa đầy 2 phút là bạn đă có ngay món ăn này để phục vụ cho bữa sáng. Ngay cả trong quăng thời gian bận rộn nhất, bạn luôn có đủ thời gian để chuẩn bị món này chỉ với hai nguyên liệu chính là ngũ cốc và sữa chua tùy khẩu vị.
4 món nhanh và tốt cho sức khỏe để chuẩn bị cho kỳ ‘chạy deadline’ cuối năm - ảnh 1
Tham khảo ngũ cốc trái cây Calbee để có bữa ăn sáng chất lượng mỗi ngày. Sản phẩm hiện giảm chỉ c̣n 166.000 đồng trên Shopee
Cacao dừa cho bữa xế
Các món ngọt như cacao dừa có khả năng hồi phục năng lượng nhanh chóng. Vậy nên trước khi bước vào thời kỳ chạy deadline, bạn nên chuẩn bị sẵn nguyên liệu làm món này ở nhà để tùy cơ ứng biến những lúc cần nạp đường. Chỉ cần cho sữa tươi, sữa đặc, cơm dừa và đá viên vào máy xay trong 1-2 phút và sau đó rắc bột cacao lên trên cùng là bạn có ngay thức ăn vặt đúng điệu để nhâm nhi và kích thích những ư tưởng hay ho dành cho công việc.
4 món nhanh và tốt cho sức khỏe để chuẩn bị cho kỳ ‘chạy deadline’ cuối năm - ảnh 2
Tham khảo bột cacao 100% nguyên chất CACAOMI Original để hoàn thiện món dừa dầm. Sản phẩm hiện giảm gần 36% chỉ c̣n 109.000 đồng trên Shopee
Yến chưng saffron bổ sung dưỡng chất
Thay v́ ăn nhiều mà không bổ dưỡng bao nhiêu, bạn hoàn toàn có thể uống yến chưng saffron để thay thế. Đây là món ăn cung cấp đủ dưỡng chất và tăng cường năng lượng cho cơ thể một cách nhanh chóng, đồng thời không gây ra cảm giác nặng bụng hay khó tiêu gây ảnh hưởng đến quá tŕnh làm việc. Sự kết hợp của hai nguyên liệu quư là yến và saffron c̣n giúp tăng sức đề kháng, chống lăo hóa, đẹp da, ổn định thần kinh, trí nhớ, phục hồi sức khỏe nhanh chóng.
4 món nhanh và tốt cho sức khỏe để chuẩn bị cho kỳ ‘chạy deadline’ cuối năm - ảnh 3
Để tiết kiệm thời gian chuẩn bị, bạn có thể tham khảo yến chưng saffron Ngự Cung Yến đóng chai hiện giảm hơn 50% chỉ c̣n 289.000 đồng trên Shopee
Sữa đậu nành cho các bữa ăn phụ
Để tăng thêm năng lượng làm việc và bổ sung dưỡng chất sau bữa ăn chính, sữa đậu nành là một lựa chọn phù hợp. Đây là loại sữa có giá trị dinh dưỡng cao, dễ hấp thu, có tác dụng tốt trong việc ngăn ngừa các bệnh tim mạch, chống loăng xương và ngoài ra c̣n giúp trắng da, chống lăo hóa và cải thiện số đo cơ thể cho nữ giới. Tuy nhiên, lưu ư không nên uống quá 2 cốc sữa đậu nành trong ngày để hạn chế t́nh trạng trướng bụng hoặc khó tiêu.
4 món nhanh và tốt cho sức khỏe để chuẩn bị cho kỳ ‘chạy deadline’ cuối năm - ảnh 4
Để không mất thời gian chuẩn bị, bạn có thể tham khảo sữa đậu nành Fami dạng bịch hiện giảm chỉ c̣n 167.500/thùng
NGUỒN ẢNH: PINTEREST
Để có thêm nhiều nguyên liệu chuẩn bị cho các bữa ăn nhanh gọn và tốt cho sức khỏe, bạn có thể tham gia ngày “Hàng hiệu giảm giá đến 50%” trên Shopee hôm nay. Chương tŕnh mang đến nhiều ưu đăi giảm nửa giá hấp dẫn trải rộng trên toàn ngành hàng, giúp bạn thỏa sức mua sắm một cách tiện lợi, tiết kiệm và an toàn ngay tại nhà. Truy cập ứng dụng Shopee ngay bây giờ để không bỏ lỡ!
Gấp đôi voucher Hoàn Xu Xtra sẽ có sẵn trong Kho voucher của người dùng với số lượng có hạn. Ngoài ra, người dùng c̣n có hội săn được voucher hoàn tối đa 50.000 xu cho đơn từ 0 đồng, deal xịn giảm từ 20% và deal hoàn xu từ các thương hiệu hoàn xu uy tín trên Shopee.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch với 3 bí quyết dinh dưỡng từ chuyên gia
Thông tin dịch vụ
Thông tin dịch vụ
08:00 - 02/11/2021 0
Chúng ta đều biết, trái tim là tài sản vô cùng quư giá của cơ thể.Song, không phải ai cũng hiểu được các bí quyết chăm sóc tốt cho trái tim.
Trong chương tŕnh “Dưỡng chất nào cho trái tim khỏe mạnh" do Công ty sữa đậu nành Việt Nam (Vinasoy) phối hợp đồng hành thực hiện đă đưa đến nhiều kiến thức hữu ích về cách bảo vệ trái tim trong cuộc sống thường ngày. Chương tŕnh có sự tham gia của chuyên gia Trần Thị Mỹ Liên - Phó trưởng khoa Nội tim mạch, Bệnh viện Thống Nhất TP.HCM với những chia sẻ hữu ích liên quan tới chủ đề này.
Cùng khám phá 3 lời khuyên dinh dưỡng đến từ chuyên gia áp dụng trong bữa ăn hằng ngày để có một trái tim khỏe mạnh nhé!
Hạn chế đồ ăn chiên rán, chất béo băo ḥa và cholesterol
Cholesterol là chất béo cần thiết cho cơ thể, tuy vậy, cholesterol "xấu” và chất béo băo ḥa được coi là "kẻ thù” số một của tim mạch. Đây là một trong những nguyên nhân trực tiếp làm gia tăng tỷ lệ các bệnh tai biến mạch máu năo (đột quỵ), nhồi máu cơ tim, bệnh mạch vành, tăng huyết áp... Để bảo vệ sức khỏe và pḥng ngừa sớm các bệnh lư tim mạch, theo chuyên gia Mỹ Liên, chúng ta nên hạn chế tiêu thụ cholesterol có trong thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn chiên rán. Đồng thời cũng không nên nấu nướng quá kỹ v́ khi chiên rán quá kỹ, các a xít béo thiết yếu sẽ bị ô xy hóa, tạo nên các gốc tự do gây tổn thương tế bào.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch với 3 bí quyết dinh dưỡng từ chuyên gia - ảnh 1
Thức ăn chiên rán tuy hấp dẫn nhưng dễ làm tăng cholesterol xấu trong máu
Ăn nhiều rau quả, thực phẩm nguyên cám
Rau củ quả tự nhiên là nguồn cung cấp vitamin, chất xơ và các chất chống ô xy hóa tuyệt vời cho cơ thể. Theo chuyên gia Mỹ Liên, để cân bằng chế độ dinh dưỡng, chúng ta nên lựa chọn thực phẩm ít năng lượng nhưng giàu dinh dưỡng như: rau củ quả tươi, trái cây… và hạn chế các thực phẩm nhiều natri, nhiều chất béo băo ḥa như thức ăn chế biến sẵn... Nên tiêu thụ ít nhất 500gr rau củ quả đa dạng mỗi ngày để cung cấp vitamin, khoáng chất toàn diện cho cơ thể.
Bảo vệ sức khỏe tim mạch với 3 bí quyết dinh dưỡng từ chuyên gia - ảnh 2
Thực phẩm nguyên cám giúp pḥng chống được bệnh tim mạch
Thực phẩm nguyên cám như: lúa mạch đen, lúa ḿ, yến mạch, gạo lứt… là nguồn cung cấp dồi dào chất xơ, vitamin nhóm B, chất khoáng và hợp chất chống ô xy hóa tốt cho sức khỏe, ngăn ngừa bệnh lư liên quan đến tim mạch.
25 gram đậu nành mỗi ngày giúp pḥng ngừa bệnh tim
Theo chuyên gia Mỹ Liên, đậu nành là "người bạn thân thiết” của tim mạch. Ngoài cung cấp chất béo không băo ḥa, chất chống ô xy hóa và kiểm soát lượng cholesterol; đậu nành c̣n giúp kiểm soát được bệnh tiểu đường, có lợi trong thai kỳ, chống loăng xương, điều ḥa hệ tiêu hóa, giảm triệu chứng tiền măn kinh, giảm sự phát triển của ung thư...
Bảo vệ sức khỏe tim mạch với 3 bí quyết dinh dưỡng từ chuyên gia - ảnh 3
Đậu nành và công dụng với sức khỏe tim mạch
Protein đậu nành có khả năng làm giảm cholesterol xấu trong máu đă được các nghiên cứu lâm sàng chứng minh làm giảm LDL-cholesterol khoảng 4%. Cục Quản lư Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA) công bố năm 1999: "Chế độ ăn ít chất béo băo ḥa và chất cholesterol bao gồm 25g chất đạm đậu nành một ngày sẽ làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch".
Đối với các bệnh nhân có tiền sử bệnh lư về tim mạch hoặc nằm trong nhóm có nguy cơ cao (béo ph́, huyết áp cao), chuyên gia Mỹ Liên chia sẻ, thực phẩm đậu nành có lợi cho sức khỏe tim mạch. Đậu nành chứa Isoflavone nên có độ nhạy cảm với insulin, giúp ổn định bệnh lư tiểu đường. Đạm đậu nành giúp giảm lượng cholesterol xấu và điều ḥa cholesterol tốt, đồng thời giảm thành phần triglyceride trong máu. Thực phẩm đậu nành c̣n tác động đến các yếu tố giảm bệnh mạch vành không liên quan đến lipid máu, giúp điều ḥa huyết áp.
Được làm từ 100% hạt đậu nành chọn lọc, Non - GMO, Fami Nguyên chất nay đă có thêm 4 hương vị mới phù hợp cho cả gia đ́nh, giúp hỗ trợ ngăn ngừa các bệnh tim mạch và đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng cho cả nhà.
Về Công ty Sữa đậu nành Việt Nam - Vinasoy
Thành lập từ năm 1997, Vinasoy tự hào với 25 năm kinh nghiệm phục vụ hàng triệu gia đ́nh Việt với các sản phẩm thơm ngon và chất lượng, đồng thời luôn tích cực hoạt động v́ cộng đồng thông qua các dự án như Sữa học đường, Vượt lên chính ḿnh...
Vinasoy nằm trong "Top 5 công ty sữa đậu nành lớn nhất thế giới 3 năm liên tiếp (2018-2020)” (*) theo GlobalData UK, đồng thời là “Nhà sản xuất dẫn đầu về thị phần giá trị và sản lượng trong ngành hàng Sữa đậu nành uống liền (2012-2020)” theo Nielsen Việt Nam và dự kiến năm 2021 thương hiệu sẽ tiếp tục giữ vững vị thế này (**).
Với mục tiêu đầu tư nghiên cứu chuyên sâu về hạt đậu nành phục vụ cho việc phát triển kinh doanh bền vững, Vinasoy đă thành lập Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng đậu nành Vinasoy đầu tiên tại Việt Nam (gọi tắt là VSAC) vào năm 2013.
Vinasoy cũng đă thử nghiệm thành công 4 vùng nguyên liệu trên cả nước: miền Trung, Tây nguyên, đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long theo mô h́nh hợp tác toàn diện. Đây sẽ là tiền đề quan trọng để phát triển trở lại diện tích trồng đậu nành tại Việt Nam.
(*): Theo dữ liệu GlobalData: Giá trị doanh thu ngành Sữa đậu nành và thức uống từ đậu nành, 2018 - 2020.
(**): Theo dữ liệu của Kantar từ Worldpanel Division - Household Panel - Thành thị 4 thành phố chính và nông thôn Việt Nam - Từ năm 2011- 2020 - Ngành sữa đậu nành.
Triệu chứng đầu tiên khi nhiễm Omicron là ǵ?
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 29/12/20210 THANH NIÊN ONLINE
'Nhà vi rút học, Giáo sư Lawrence Young, làm việc tại Đại học Warwick (Anh) đă chỉ ra 2 triệu chứng xuất hiện sớm ở người nhiễm Omicron'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem 2 triệu chứng này!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Thiếu ngủ ảnh hưởng ǵ đến sức khỏe?; Tại sao thời tiết chuyển lạnh có thể khiến bạn dễ bị bệnh hơn?; Liệu pháp trị ung thư mới giúp 18 người thuyên giảm hoàn toàn...
2 triệu chứng xuất hiện rất nhanh khi nhiễm Omicron
Nhà vi rút học, Giáo sư Lawrence Young, làm việc tại Đại học Warwick (Anh) đă chỉ ra 2 triệu chứng xuất hiện sớm ở người nhiễm Omicron.
Ngày càng có nhiều chuyên gia đồng ư rằng rất khó phân biệt triệu chứng giữa Omicron và cảm lạnh thông thường. Tuy nhiên, Giáo sư Lawrence Young đă chỉ ra sự khác biệt này.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Triệu chứng đầu tiên khi nhiễm Omicron là ǵ? - ảnh 1
Một đặc điểm khác biệt của Omicron có thể chỉ ra manh mối
SHUTTERSTOCK
Nói với The Sun, Giáo sư Lawrence Young chia sẻ dù có sự trùng hợp giữa triệu chứng của Omicron và cảm lạnh, nhưng có vẻ sự khởi phát triệu chứng của cảm lạnh sẽ chậm hơn một chút. Khi nhiễm Omicron, người bệnh sẽ nhanh chóng bị đau đầu và mệt mỏi. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung bài viết này trên trang sức khỏe ngày 29.12.
Thiếu ngủ ảnh hưởng ǵ đến sức khỏe?
Thiếu ngủ thường không trực tiếp nhưng có thể gián tiếp gây chết người. T́nh trạng này kéo dài sẽ làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh nguy hiểm. Ngoài ra, người thiếu ngủ sẽ khó tỉnh táo và dễ gặp tai nạn khi lái xe, làm việc.
Sức khỏe sẽ bị ảnh hưởng dù chỉ mới thiếu ngủ một đêm. Ngủ không đủ giấc sẽ gây ra các vấn đề như nhức đầu, mệt mỏi, cáu gắt, khó tập trung, phản ứng chậm cả về thể chất và tinh thần.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Triệu chứng đầu tiên khi nhiễm Omicron là ǵ? - ảnh 2
Thiếu ngủ sẽ khiến dễ mắc sai sót khi làm việc, thậm chí xảy ra tai nạn lao động
SHUTTERSTOCK
Vài ngày liên tục không ngủ hay chỉ ngủ được vài giờ mỗi ngày th́ có thể xuất hiện các triệu chứng nặng của như ảo giác và rối loạn tâm thần. Một người mất ngủ nghiêm trọng như vậy sẽ không chết nhưng rất khó tỉnh táo. Họ có thể đột ngột ch́m vào giấc ngủ bất kỳ lúc nào hay đang làm bất kỳ điều ǵ.
Thiếu ngủ có thể gián tiếp gây tử vong qua những cách nào? Câu trả lời sẽ có trên trang sức khỏe ngày 29.12.
Tại sao thời tiết chuyển lạnh có thể khiến bạn dễ bị bệnh hơn?
Chuyên gia đă giải thích thời tiết chuyển lạnh ảnh hưởng đến sức khỏe của chúng ta như thế nào, theo Cleveland Clinic - trung tâm y tế học thuật phi lợi nhuận (Mỹ).
Khi không khí lạnh tràn về, nhiệt độ giảm xuống và đột nhiên bạn liên tục hắt hơi và ho. Tại sao lại như vậy? Và bạn có thể làm ǵ để ngăn ngừa?
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Triệu chứng đầu tiên khi nhiễm Omicron là ǵ? - ảnh 3
Tại sao trời chuyển lạnh có thể khiến bạn dễ bị bệnh hơn?
SHUTTERSTOCK
Sau đây, tiến sĩ Neha Vyas, bác sĩ chuyên về y học gia đ́nh của Cleveland Clinic sẽ giúp bạn trả lời những câu hỏi trên.
Trước tiên, cần phân biệt sự thay đổi nhiệt độ không khiến bạn bị cảm, nhưng những thay đổi về điều kiện thời tiết có thể khiến bạn bị cảm, tiến sĩ Vyas nói.
Và có 3 yếu tố chính dẫn đến số ca cảm lạnh gia tăng khi thời tiết chuyển lạnh. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe 3 yếu tố đó là ǵ bạn nhé!
Bàn chân thường xuyên lạnh có sao không?
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 25/12/2021 0 THANH NIÊN ONLINE
'Bàn chân lạnh là hiện tượng khá phổ biến, nhưng nếu nó lạnh thường xuyên th́ có thể là dấu hiệu của một số bệnh'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung này!
V́ sao không bao giờ được bỏ qua nốt ruồi xuất hiện sau tuổi 40?; Phát hiện thêm lư do Omicron lây lan với tốc độ nhanh; Người phụ nữ Mỹ sinh 3 con trong ṿng 11 tháng... là những thông tin bạn đọc có thể xem khi bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe.
Bàn chân thường bị lạnh là dấu hiệu của bệnh ǵ?
Bàn chân lạnh là hiện tượng khá phổ biến. Trong hầu hết trường hợp th́ không phải lo lắng, nhưng nếu nó lạnh thường xuyên th́ có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh tiềm ẩn.
Bàn chân lạnh thường xuyên có thể là dấu hiệu của những bệnh sau:
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Bàn chân thường xuyên lạnh có sao không? - ảnh 1
Bàn chân bị lạnh thường xuyên có thể là biểu hiện của thiếu máu
SHUTTERSTOCK
Xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch là t́nh trạng mà các mảng bám cholesterol tích tụ bên trong thành động mạch. Các mảng bám này làm tắc nghẽn lưu thông máu. Nếu các mảng xơ vữa xuất hiện ở động mạch dẫn đến bàn chân th́ có thể khiến chân bị thường xuyên bị lạnh.
“Khi những động mạch ở bàn chân bị tắc nghẽn, bạn có thể cảm thấy lạnh và đôi khi là đau bàn chân”, bác sĩ phẫu thuật chân Danielle DesPres, giảng viên tại Đại học y khoa New York (Mỹ), giải thích.
Những người có nguy cơ cao dễ bị xơ vữa động mạch là những người hút thuốc lá, mắc cao huyết áp, nồng độ cholesterol cao và lớn tuổi. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung bài viết này trên trang sức khỏe ngày 25.12.
V́ sao không bao giờ được bỏ qua nốt ruồi xuất hiện sau tuổi 40?
Liz Elga (48 tuổi) là nhân viên văn pḥng sống ở Hertfordshire (Anh) cùng chồng Jeff (47 tuổi), một quan chức chính quyền địa phương, cho biết bà vừa mới sinh con trai thứ 2 và đang cho con bú th́ nhận thấy một nốt ruồi trên ngực trên của ḿnh.
Nó trông b́nh thường và bà nghĩ có lẽ do nội tiết tố sau khi mang thai.
Nốt ruồi dường như không phát triển, không ngứa hay thay đổi h́nh dạng, v́ vậy bà Liz đă quên mất nó. Rồi một ngày, bà nhận thấy có sự thay đổi.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Bàn chân thường xuyên lạnh có sao không? - ảnh 2
Nên chú ư nốt ruồi xuất hiện sau tuổi 40
SHUTTERSTOCK
Nốt ruồi lớn hơn và đă thay đổi h́nh dạng từ tṛn sang lởm chởm và không đối xứng. Bây giờ nó có kích thước bằng đồng xu (đường kính khoảng 18 mm) và có rất nhiều màu nâu khác nhau.
Bà Liz gặp bác sĩ vào ngày hôm sau và được giới thiệu đến một bác sĩ da liễu. Bác sĩ nói "có thể không sao, nhưng cô nên loại bỏ nó và kiểm tra xem có phải ung thư hay không”, bà Liz nói.
Hai tuần sau, bác sĩ gây tê và loại bỏ nốt ruồi và một số mô xung quanh cho bà. Ba tuần sau, bà nhận được kết quả.
Bà Liz nói: “Tôi không quá lo lắng v́ nó không ngứa hay chảy máu, v́ vậy tôi nghĩ không có ǵ xấu”.
“Tôi ngồi đối diện với nhà tư vấn và người này bắt đầu nói. Tôi nghe thấy một từ… “ác tính” và tim tôi như ngừng đập", bà Liz kể. Câu chuyện của bà Liz sẽ tiếp tục trên trang sức khỏe ngày 25.12.
Phát hiện thêm lư do Omicron lây lan với tốc độ nhanh
Ảnh chụp bằng kính hiển vi đă cho thấy chi tiết đáng kinh ngạc, 37 đột biến của biến thể Omicron liên kết chặt với tế bào người làm cho nó lây nhiễm nhanh hơn gấp nhiều lần.
Tiến sĩ Sriram Subramaniam, tác giả chính của nghiên cứu, Giáo sư hóa sinh tại Đại học British Columbia (Canada), cho biết Omicron là biến thể chưa từng thấy v́ có đến 37 đột biến trên protein gai, nhiều gấp 3 - 5 lần, so với các biến thể trước đó.
Ông cho biết, các đột biến trên protein gai rất quan trọng, v́ hai lư do.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Bàn chân thường xuyên lạnh có sao không? - ảnh 3
Tiêm chủng vẫn là biện pháp tốt nhất để chống lại biến thể Omicron
ẢNH SHUTTERSTOCK
Thứ nhất, v́ protein gai là nơi virus bám vào và lây nhiễm sang các tế bào người.
Thứ hai, bởi v́ các kháng thể gắn vào protein gai để vô hiệu hóa vi rút.
Do đó, các đột biến trên protein gai có thể làm thay đổi đáng kể cách vi rút Corona lây truyền và làm vô hiệu hệ thống miễn dịch chống lại nó. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nghiên cứu này!
Cách luyện mùi khi mất khứu giác do mắc Covid-19
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 24/12/2021 0 THANH NIÊN ONLINE
'Mất khứu giác ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người bệnh. Do đó, nhiều người muốn sớm khôi phục khứu giác trở lại b́nh thường'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung này!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Phải chăng đây là bí quyết giúp bạn giảm tỷ lệ mắc Covid-19?; 4 nguyên nhân gây đau bàn chân khi đi bộ; Biến chứng muộn sau tiêm filler...
Mất mùi do mắc Covid-19 kéo dài: Khi nào trở lại b́nh thường?
Mất khứu giác là một trong những triệu chứng Covid-19 kéo dài phổ biến. V́ t́nh trạng này ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống nên mọi người đều muốn khứu giác của họ sớm trở lại b́nh thường.
Mất khứu giác không chỉ là không ngửi được mùi mà các mùi c̣n bị "bóp méo". Chẳng hạn, người mắc có thể ngửi mùi thơm thực phẩm thành mùi hôi thối, mùi cà phê thành khói xe.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Cách luyện mùi khi mất khứu giác do mắc Covid-19 - ảnh 1
Hầu hết những người mất khứu giác sau khi nhiễm Covid-19 sẽ hồi phục trong ṿng 3 tháng
SHUTTERSTOCK
Nguyên nhân của mất khứu giác sau khi nhiễm Covid-19 là do vi rút đă làm hỏng các thực thể khứu giác trong mũi hoặc các chức năng thần kinh giúp năo cảm nhận mùi hương.
Khứu giác đóng vai tṛ quan trọng với cuộc sống hằng ngày. Nó giúp chúng ta tránh được các nguy hiểm, từ mùi khét của đám cháy đến thực phẩm bị thiu. Mất khứu giác sẽ khiến chúng ta khó nhận biết được mùi cơ thể của ḿnh hay chất thải của chó mèo. Do đó, t́nh trạng này khiến việc vệ sinh cá nhân, chăm sóc chó mèo và nhiều vấn đề khác trở nên khó khăn.
Mất khứu giác ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống người bệnh. Do đó, nhiều người muốn sớm khôi phục khứu giác trở lại b́nh thường. Theo các chuyên gia, một phương pháp đơn giản và rẻ tiền có thể giúp khôi phục khứu giác. Nó gọi là luyện mùi. Cách luyện mùi như thế nào? Câu trả lời sẽ có trên trang sức khỏe ngày 24.12.
Bản tin Covid-19 ngày 23.12: Cả nước 16.377 ca | Hơn nửa triệu người ở TP.HCM thuộc nhóm nguy cơ
Phải chăng đây là bí quyết giúp bạn giảm tỷ lệ mắc Covid-19?
Các cuộc khảo sát gần đây của Mỹ đă cho thấy 55% dân số cảm thấy căng thẳng gia tăng trong đại dịch Covid-19.
Khoa học đă chứng minh căng thẳng có thể gây hại cho hệ miễn dịch.
Tiến sĩ Sheldon Cohen, Giáo sư tâm lư học tại Đại học Carnegie Mellon (Mỹ), với hơn 30 năm nghiên cứu tác động của căng thẳng với khả năng miễn dịch và tính nhạy cảm với bệnh truyền nhiễm, và các đồng nghiệp đă tiến hành một số nghiên cứu, trong đó những người khỏe mạnh bị lây nhiễm trùng đường hô hấp trên, thông qua những giọt vi rút được đưa trực tiếp vào mũi.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Cách luyện mùi khi mất khứu giác do mắc Covid-19 - ảnh 2
Phải chăng đây là lư do cùng tiếp xúc với F0, nhưng có người nhiễm có người không?
SHUTTERSTOCK
Những người này sau đó được cách ly trong một khách sạn và được giám sát chặt chẽ để xác định ai bị bệnh và ai không mắc bệnh.
Hóa ra một trong những yếu tố quan trọng nhất để dự đoán ai mắc bệnh và ai vẫn khỏe là căng thẳng kéo dài.
Kết quả thật bất ngờ, những người bị căng thẳng kéo dài từ 6 tháng đến 2 năm, có nguy cơ lây nhiễm bệnh cao gần gấp 3 lần so với những người không bị căng thẳng.
Nguyên nhân gây căng thẳng kéo dài ở đây bao gồm thất nghiệp và chịu đựng những khó khăn với gia đ́nh hoặc bạn bè.
Điều kỳ diệu là ngay cả khi vi rút đă vào mũi, nhiều người vẫn có thể thoát được. Thực tế, có tới 1/3 số người tham gia có khả năng chống lại các loại vi rút bao gồm cảm lạnh, cúm và đặc biệt cả vi rút Corona. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung này trên trang sức khỏe ngày 24.12.
4 nguyên nhân gây đau bàn chân khi đi bộ
Đi bộ là một trong những bài tập dễ nhất giúp tăng cường sức khỏe và duy tŕ cân nặng. Do đi nhiều nên thỉnh thoảng bàn chân sẽ bị đau nhức, đặc biệt là sau khi bộ quăng đường dài.
Vận động quá mức là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau bàn chân. Bên cạnh đó, những chấn thương hoặc bệnh lư có từ trước cũng có thể khiến bàn chân bị đau nhức.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Cách luyện mùi khi mất khứu giác do mắc Covid-19 - ảnh 3
Vận động quá mức là một trong những nguyên nhân phổ biến gây đau bàn chân
SHUTTERSTOCK
Viêm cân gan chân. Viêm cân gan chân là t́nh trạng viêm dải mô dày chạy dọc bàn chân. Dải mô này gọi là cân gan chân. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là gây đau nhói ở gót chân, đặc biệt là những bước chân đầu tiên vào buổi sáng khi thức dậy hoặc sau khi ngồi lâu. Cơn đau thường sẽ giảm bớt sau đó và đau nhiều hơn khi tập luyện thể thao.
Khi bị viêm cân gan chân, người mắc có thể chườm đá để giảm đau hoặc uống thuốc giảm đau không kê đơn. Trong hầu hết trường hợp, bệnh sẽ sớm thuyên giảm.
Vết chai. Vết chai là lớp da dày h́nh thành trên các bộ phận thường xuyên bị ma sát, đặc biệt là ḷng bàn chân. Nếu lớp chai này quá dày có thể gây đau bàn chân.
Khi đó, chúng ta có thể làm mềm lớp da chai này bằng cách ngâm bàn chân trong nước ấm. Một cách khác là chà ḷng bàn chân trong tấm b́a cứng phủ bột mài. Đây là thứ thường dùng để giũa móng. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm 2 nguyên nhân gây đau bàn chân khi đi bộ bạn nhé!
'V́ Omicron lây lan nhanh nên nhiều người đặt câu hỏi là liệu triệu chứng khi nhiễm biến thể này có xuất hiện sớm hơn các biến thể trước đây'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem câu trả lời bạn nhé!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Triệu chứng xuất hiện sớm báo hiệu bạn mắc ung thư; Những dấu hiệu cho thấy thận có vấn đề; Đây là nguyên nhân số 1 của bệnh tiểu đường...
Sau khi nhiễm Omicron, mất bao lâu mới xuất hiện triệu chứng đầu tiên?
Omicron là biến thể lây lan với tốc độ nhanh nhất từ trước đến nay. Và các nghiên cứu cho thấy triệu chứng của Omicron dường như hơi khác so với các triệu chứng đặc trưng của một số biến thể trước đó.
V́ Omicron lây lan nhanh nên nhiều chuyên gia đặt câu hỏi là liệu các triệu chứng khi bị nhiễm biến thể này có xuất hiện nhanh hơn các biến thể trước đây hay không.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Nhiễm Omicron, mấy ngày mới có triệu chứng? - ảnh 1
Người nhiễm biến thể Omicron có thể bị đổ mồ hôi ban đêm
SHUTTERSTOCK
Những người bị nhiễm biến thể Omicron có thể xuất hiện triệu chứng trong khoảng thời gian từ 3 đến 14 ngày sau khi tiếp xúc vi rút. Đặc điểm này của Omicron tương đồng so với các biến thể khác.
Thời gian trung b́nh để một người nhiễm Omicron có triệu chứng là 5 đến 6 ngày sau khi tiếp xúc mầm bệnh. Người nhiễm biến thể này có thể lây cho người khác trong khoảng thời gian từ 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên đến 10 ngày sau đó. Người bệnh có thể lây lan cho người khác ngay cả khi họ chỉ bị nhẹ, thậm chí không có triệu chứng nào. Bạn đọc có thể xem thêm thông tin bài viết này trên trang sức khỏe ngày 23.12.
Covid-19 sáng 23.12: Cả nước 1.588.335 ca | TP.HCM sẵn sàng cho ngày học sinh trở lại trường
Triệu chứng xuất hiện sớm báo hiệu bạn mắc ung thư
Theo trang tin Express, việc thiếu hiểu biết về các dấu hiệu sớm của ung thư là một trong những nguyên nhân khiến cho việc điều trị khó khăn hơn, thậm chí khiến người bệnh tử vong.
Phát hiện sớm ung thư là ch́a khóa để bảo toàn mạng sống và có phương pháp điều trị thích hợp.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Nhiễm Omicron, mấy ngày mới có triệu chứng? - ảnh 2
Hăy để ư các dấu hiệu ở bụng
SHUTTERSTOCK
Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Journal of Public Health đă chỉ ra những triệu chứng sớm của nhiều loại ung thư, trước cả khi người bệnh được chẩn đoán. Họ tập trung vào các nhóm triệu chứng (chẳng hạn như các triệu chứng ở bụng) hơn là các triệu chứng riêng lẻ liên quan đến các vị trí ung thư cụ thể.
Các nhà nghiên cứu đă theo dơi 15.956 người có một hoặc một vài triệu chứng sau: Đau bụng, thay đổi thói quen đi ngoài, đầy hơi, khó tiêu, chảy máu trực tràng, khó nuốt, trào ngược, buồn nôn/nôn. Gần 1/4 (23%) người tham gia sau đó được chẩn đoán bị các loại ung thư khác nhau. Nhóm kết luận rằng 8 dấu hiệu trên là đặc điểm chung phổ biến ở những người mắc ung thư. Thông tin tiếp theo của bài viết này sẽ có trên trang sức khỏe ngày 23.12.
Những dấu hiệu cho thấy thận có vấn đề
Thận có nhiệm vụ lọc chất thải ra khỏi cơ thể. Khi thận bị tổn thương, độc tố sẽ bị tích tụ trong cơ thể.
T́nh trạng này rất khó nhận biết trong vài năm đầu tiên, v́ vậy nó được mệnh danh là “kẻ giết người thầm lặng”. Theo trang tin Times of India, dưới đây là một số dấu hiệu báo hiệu thận có vấn đề.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Nhiễm Omicron, mấy ngày mới có triệu chứng? - ảnh 3
Dấu hiệu thận bị tổn thương rất khó nhận thấy
SHUTTERSTOCK
Mắt cá chân và cẳng chân bị sưng. Thận giúp lọc chất thải và natri dư thừa ra khỏi cơ thể. Khi thận gặp trục trặc, natri sẽ tích tụ trong cơ thể, khiến mắt cá chân và cẳng chân sưng phù. T́nh trạng phù nề cũng xảy ra ở các bộ phận khác như mắt, mặt, bàn tay, cánh tay hoặc bàn chân.
Suy nhược và mệt mỏi. Thường xuyên mệt mỏi là dấu hiệu sớm của bệnh gan. Khi thận suy yếu nghiêm trọng, người bệnh cũng cảm thấy ngày càng suy nhược và mệt mỏi hơn, tới mức làm việc nhà hoặc đi bộ một chút cũng là quá sức với họ. Nguyên nhân là v́ thận hoạt động kém hiệu quả khiến chất độc tích tụ trong máu. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm các dấu hiệu cho thấy thận có vấn đề bạn nhé!
V́ sao trời lạnh làm tăng nguy cơ đột quỵ?
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 22/12/2021 0 THANH NIÊN ONLINE
'Vào những ngày trời trở lạnh, không chỉ bản thân người bệnh mà gia đ́nh cũng phải theo dơi sức khỏe của những người có nguy cơ cao bị đột quỵ'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm bài viết này!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Đă khỏi Covid-19, tiêm 2 mũi, có cần tiêm mũi 3?; Lợi ích của trái măng cụt; 3 bài học từ biến thể Omicron...
Thời tiết lạnh cuối năm làm tăng nguy cơ đột quỵ, làm ǵ để ngăn ngừa?
Thời tiết lạnh hơn vào những ngày cuối năm, đặc biệt là những khu vực có mùa đông rơ rệt, sẽ làm tăng nguy cơ đột quỵ. Khi đó, những người có nguy cơ bị đột quỵ cần phải theo dơi chặt chẽ sức khỏe.
Các nghiên cứu đă phát hiện mối liên hệ giữa nhiệt độ lạnh và nguy cơ xảy ra đột quỵ. Nhiệt độ thấp hơn khoảng 10 độ C có thể làm tăng từ 12 đến 18% nguy cơ đột quỵ.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: V́ sao trời lạnh làm tăng nguy cơ đột quỵ? - ảnh 1
Tập thể dục thường xuyên có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ
SHUTTERSTOCK
V́ khi thời tiết lạnh, các mạch máu sẽ co lại và làm tăng huyết áp. Tăng huyết áp là một trong những nguy cơ chính dẫn đến đột quỵ.
Hơn nữa, nhiệt độ xuống thấp cũng khiến máu đặc hơn. T́nh trạng này sẽ dễ khiến máu bị đông và h́nh thành cục máu đông. Cục máu đông có thể làm tắc nghẽn mạch máu và gây đột quỵ.
V́ vậy, vào những ngày trời trở lạnh, không chỉ bản thân người bệnh mà gia đ́nh cũng phải theo dơi chặt chẽ sức khỏe của những người có nguy cơ cao bị đột quỵ.
Để giảm nguy cơ bị đột quỵ vào mùa lạnh, những người có nguy cơ cao, đặc biệt là người già cần làm ǵ? Câu trả lời sẽ có trên trang sức khỏe ngày 22.12.
Đă khỏi Covid-19, tiêm 2 mũi, có cần tiêm mũi 3?
Cơ quan y tế của các nước đang khuyến khích tất cả người lớn nên tiêm mũi 3 ngay khi đủ điều kiện.
Tiến sĩ David Dowdy, Giáo sư về dịch tễ học tại Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg (Mỹ), cho biết miễn dịch do nhiễm Covid-19 đột phá sau khi tiêm chủng đầy đủ là không hoàn hảo.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: V́ sao trời lạnh làm tăng nguy cơ đột quỵ? - ảnh 2
Khỏi bệnh Covid-19, tiêm 2 mũi, có cần tiêm mũi 3 không?
SHUTTERSTOCK
Các nghiên cứu cho thấy khả năng miễn dịch từ vắc xin đáng tin cậy hơn và có thể tồn tại lâu hơn so với khả năng miễn dịch có được sau khi chữa khỏi Covid-19.
Miễn dịch Covid-19 rất phức tạp, đặc biệt là đối với những người có cả miễn dịch do nhiễm Covid-19 và miễn dịch do vắc xin.
Vẫn chưa có câu trả lời để hiểu rơ về cách thức hai loại miễn dịch này hoạt động cùng nhau và liệu khả năng bảo vệ có được gia tăng lên hay không.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: V́ sao trời lạnh làm tăng nguy cơ đột quỵ? - ảnh 3
Những người đă nhiễm Covid-19 được các chuyên gia khuyên nên tiêm mũi 3
SHUTTERSTOCK
Vẫn nên tiêm mũi 3. Tiến sĩ H. Dirk Sostman, Giám đốc học thuật của Bệnh viện Houston Methodist (Mỹ), cho biết nhiễm Covid-19 có thể tạo ra kháng thể bảo vệ người bệnh khỏi bị tái nhiễm, v́ vậy trong một thời gian nhất định khả năng miễn dịch tự nhiên có thể hoạt động như một mũi tiêm thứ 3. Nhưng ông Sostman nói thêm, không biết điều này có thể kéo dài bao lâu, v́ vậy cuối cùng người bệnh vẫn sẽ cần mũi tiêm thứ 3. Bạn đọc có thể xem thêm bài viết này trên trang sức khỏe ngày 22.12.
Lợi ích của trái măng cụt
Măng cụt là loại trái cây nhiệt đới được ưa chuộng nhờ hương vị thơm ngon. Những năm gần đây, măng cụt nổi lên như một 'siêu thực phẩm' v́ mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Dưới đây là một vài ích lợi khi ăn loại trái cây này.
Giàu dưỡng chất. Măng cụt giàu kali - khoáng chất giúp cân bằng huyết áp; giàu chất xơ - tốt cho hệ tiêu hoá; giàu vitamin C - tăng đề kháng, chữa lành vết thương, giúp răng và nướu khỏe mạnh.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: V́ sao trời lạnh làm tăng nguy cơ đột quỵ? - ảnh 4
Măng cụt rất tốt cho sức khỏe
SHUTTERSTOCK
Măng cụt chứa ít chất béo, natri và calo, giúp duy tŕ cân nặng vừa phải. Chúng cũng không chứa cholesterol - thủ phạm gây ra các bệnh mạn tính như bệnh tim và tiểu đường loại 2.
Chống ô xy hóa. Măng cụt chứa các chất chống ô xy hóa, giúp chống lại các gốc tự do gây hại bên trong cơ thể. Các gốc tự do là nguyên nhân gây nên bệnh tim, bệnh đục thủy tinh thể và ung thư. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm những lợi ích của trái măng cụt bạn nhé!
Chú ư điều này giảm 80% nguy cơ ung thư
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 21/12/2021 0 THANH NIÊN ONLINE
'Một số nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh về nướu có thể làm tăng đáng kể nguy cơ tử vong do ung thư'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung nghiên cứu này!
Nếu bạn muốn bảo vệ trái tim, hăy đi ngủ giờ này; Cách đeo khẩu trang giảm sự lây lan Covid-19; Nên chườm đá bao lâu khi bị thương?... là những bài viết bạn đọc có thể xem khi bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe.
Thói quen đơn giản giúp giảm 80% nguy cơ ung thư
Ngày càng có nhiều bằng chứng rơ ràng cho thấy những thói quen hằng ngày có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc ung thư.
Và có một yếu tố đáng ngạc nhiên ảnh hưởng đến nguy cơ phát triển ung thư, đó là vệ sinh răng miệng.
Một số nghiên cứu chỉ ra rằng bệnh về nướu có thể làm tăng đáng kể nguy cơ tử vong do ung thư.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Chú ư điều này giảm 80% nguy cơ ung thư - ảnh 1
Nhiều bằng chứng cho thấy vệ sinh răng miệng tốt là yếu tố then chốt để kéo dài tuổi thọ
SHUTTERSTOCK
Nhiều bằng chứng cho thấy vệ sinh răng miệng tốt là yếu tố then chốt để kéo dài tuổi thọ, v́ vi khuẩn chứa trong miệng có thể tạo tiền đề cho nhiều loại bệnh.
Bác sĩ Michael Roizen, Giám đốc Viện Sức khỏe tại Cleveland Clinic (Mỹ), giải thích rằng dùng chỉ nha khoa đúng cách trong 60 giây mỗi ngày có thể kéo dài thêm 6,4 năm tuổi thọ.
Nguyên nhân là do vi khuẩn nằm giữa răng trong miệng có thể gây nhiễm trùng trong miệng và có thể làm tăng 72% nguy cơ mắc bệnh tim, theo bác sĩ Roizen. Và điều này cũng có thể ảnh hưởng đến nguy cơ ung thư.
Các nhà nghiên cứu tại Viện Karolinska và Đại học Helsinki (Thụy Điển) đă báo cáo trên tạp chí y khoa Medical Journal Open rằng những người có nhiều mảng bám răng có nguy cơ chết sớm v́ ung thư cao hơn 80% so với những người có ít mảng bám. Nội dung tiếp theo của nghiên cứu này sẽ có trên trang sức khỏe ngày 21.12.
Nếu bạn muốn bảo vệ trái tim, hăy đi ngủ giờ này!
Đối với nhiều người, hễ khi nào cảm thấy buồn ngủ th́ đi ngủ. Nhưng các nhà nghiên cứu cho biết thực sự có giờ đi ngủ lư tưởng tốt cho sức khỏe tim mạch nhất.
Theo một nghiên cứu mới từ Anh, nếu bạn muốn bảo vệ trái tim của ḿnh, hăy đi ngủ từ 22 - 23 giờ.
Nghiên cứu đă chỉ ra rằng thời điểm tối ưu để đi ngủ là vào một giờ nhất định trong chu kỳ 24 giờ của cơ thể và lệch khỏi giờ này có thể gây hại cho sức khỏe, tác giả nghiên cứu, tiến sĩ David Plans, giảng viên cao cấp về khoa học thần kinh tại Đại học Exeter (Anh), cho biết.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Chú ư điều này giảm 80% nguy cơ ung thư - ảnh 2
Nếu bạn muốn bảo vệ trái tim, hăy đi ngủ từ 22 - 23 giờ
SHUTTERSTOCK
Nghiên cứu bao gồm hơn 88.000 người từ 43 đến 79 tuổi, được theo dơi trong khoảng thời gian hơn 5 năm để chẩn đoán bệnh tim mạch, như đau tim, suy tim, thiếu máu cơ tim mạn tính, đột quỵ và cơn thiếu máu năo thoáng qua. Bạn đọc có thể xem kết quả nghiên cứu này trên trang sức khỏe ngày 21.12.
Cách đeo khẩu trang giảm sự lây lan Covid-19
Phát hiện từ một nghiên cứu mới được công bố hôm 16.12 đưa ra hướng dẫn về cách đeo khẩu trang sao cho hiệu quả nhất để giảm sự lây lan của mầm bệnh truyền nhiễm qua đường hô hấp, đặc biệt là Covid-19.
Kết quả nghiên cứu được đăng trên tạp chí về kiểm soát sự lây nhiễm của Hiệp hội Chuyên gia về Kiểm soát nhiễm trùng và Dịch tễ học của Mỹ (APIC) - American Journal of Infection Control, đă xác định cách đeo khẩu trang và các điều chỉnh tốt nhất để áp dụng cho nhân viên y tế, bệnh nhân và mọi người nhằm cải thiện hiệu quả chống lây nhiễm mầm bệnh.
Vi rút truyền nhiễm như SARS-CoV-2 được truyền qua đường hô hấp và các giọt bắn tạo ra trong khi nói chuyện, thở và ho, khẩu trang được sử dụng để giảm sự lây lan của vi rút qua con đường này.
Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC Mỹ) khuyến nghị nên đeo khẩu trang có nhiều lớp, che mũi và miệng, đồng thời khít thật chặt vào mặt, theo News Medical.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Chú ư điều này giảm 80% nguy cơ ung thư - ảnh 3
Đeo thêm một khẩu trang vải bên ngoài khẩu trang y tế khít chặt vào mặt sẽ chặn được 91% khí thở ra
SHUTTERSTOCK
Tác giả chính của nghiên cứu, thạc sĩ Francoise M. Blachere, nhà nghiên cứu sinh học, từ Viện Quốc gia về Sức khỏe và An toàn Lao động, Hiệp hội Chuyên gia vè Kiểm soát Nhiễm trùng của Mỹ, nhấn mạnh rằng, hiệu quả chống lây nhiễm bệnh của khẩu trang phụ thuộc vào chất liệu của khẩu trang có lọc được khí nhiều hay không và độ khít của khẩu trang vào mặt người đeo.
Chuyên gia Blachere và các đồng nghiệp đă tiến hành nhiều thí nghiệm mô phỏng tiếng ho và thở ra, sau đó đo hiệu quả của khẩu trang trong việc ngăn chặn khí khi hô hấp. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung bài viết này!
'Để mũi tiêm thứ 3 đạt hiệu quả miễn dịch tốt nhất, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần tránh những điều này sau khi tiêm'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm những điều cần lưu ư bạn nhé!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Người đă nhiễm Covid-19, cần tiêm mấy mũi vắc xin?; 3 dấu hiệu cảnh báo bệnh tiểu đường không được kiểm soát; Phát hiện bào thai đang phát triển trong gan của một phụ nữ...
4 điều không nên làm sau khi tiêm mũi 3
Ở nhiều quốc gia, khi người dân đă tiêm đủ 2 mũi vắc xin th́ tiếp tục tiêm mũi 3. Đây là ưu tiên hàng đầu trong cuộc chiến chống Covid-19.
Để mũi tiêm thứ 3 đạt hiệu quả miễn dịch tốt nhất, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần tránh những điều này sau khi tiêm:
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Tiêm mũi 3, bạn cần lưu ư điều ǵ? - ảnh 1
Tiêm mũi 3 là cần thiết
SHUTTERSTOCK
Không bỏ qua thời gian quan sát. Nếu sau khi tiêm vắc xin mà không thấy phản ứng ǵ th́ mọi người đều muốn rời ngay khỏi điểm tiêm. Với hầu hết trường hợp, điều này hoàn toàn ổn.
Tuy nhiên, các cơ quan y tế vẫn khuyến cáo sau khi tiêm mũi 3 th́ mọi người vẫn nên chờ ở điểm tiêm 15 đến 30 phút sau đó hăy về. Đây là khoảng thời gian cần thiết để theo dơi liệu có xuất hiện các phản ứng dị ứng hiếm gặp hay không.
Những người có tiền sử bị dị ứng nghiêm trọng nên chờ 30 phút rồi hăy về. Những phản ứng này có thể là nhẹ như phát ban đến nghiêm trọng như sốc phản vệ. Khi đó, các bác sĩ tại điểm tiêm sẽ phản ứng nhanh để kịp cứu chữa. 3 điều cần tránh sau khi tiêm mũi 3 c̣n lại sẽ có trên trang sức khỏe ngày 20.12.
Cả nước đă tiêm gần 139 triệu liều vắc xin pḥng Covid-19
Người đă nhiễm Covid-19, cần tiêm mấy mũi vắc xin?
Nghiên cứu cho thấy người từng nhiễm Covid-19 chỉ cần tiêm 1 mũi vắc xin là đă có mức kháng thể tăng cao, theo News Medical.
Trong một nghiên cứu gần đây được công bố trên trang chờ in medRxiv, các nhà nghiên cứu từ Anh đă đánh giá mức kháng thể ở người nhiễm Covid-19 trước khi được tiêm một liều vắc xin, và đă phát hiện khả năng miễn dịch của họ bằng với người không mắc bệnh đă tiêm chủng đầy đủ.
Một số nghiên cứu đă chỉ ra rằng người từng nhiễm Covid-19 được tăng cường khả năng miễn dịch nếu được tiêm chủng đầy đủ.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Tiêm mũi 3, bạn cần lưu ư điều ǵ? - ảnh 2
Người từng nhiễm Covid-19 chỉ cần tiêm 1 mũi vắc xin là đă có mức kháng thể tăng cao
SHUTTERSTOCK
Nhưng liệu người đă nhiễm Covid-19, nếu chỉ tiêm 1 liều vắc xin, th́ mức kháng thể của họ có cao không và kéo dài được bao lâu, th́ vẫn chưa được nghiên cứu.
Các nhà nghiên cứu của Anh gần đây đă điều tra xem liệu những người này có thể tạo ra mức kháng thể ban đầu và về sau - có bằng với người không mắc bệnh đă tiêm chủng đầy đủ hay không.
Các nhà nghiên cứu đă thử nghiệm trên 3 loại vắc xin Pfizer, Moderna và AstraZeneca, và t́m hiểu khả năng tạo ra nồng độ IgG miễn dịch chống đột biến sau 1 liều đầu tiên. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung bài viết này trên trang sức khỏe ngày 20.12.
3 dấu hiệu cảnh báo bệnh tiểu đường không được kiểm soát
Tiểu đường loại 2 có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng sống của người bệnh. Nếu đường huyết tăng quá cao có thể đe dọa tính mạng.
Trong trường hợp người bệnh không thể kiểm soát tốt đường huyết th́ sẽ đối mặt với nguy cơ xảy ra nhiều biến chứng nguy hiểm với sức khỏe, từ thay đổi tâm trạng đến tổn thương một số cơ quan trong cơ thể.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Tiêm mũi 3, bạn cần lưu ư điều ǵ? - ảnh 3
Không kiểm soát tốt đường huyết có thể khiến người mắc tiểu đường loại 2 gặp mặt nhiều biến chứng nguy hiểm
SHUTTERSTOCK
Khi đường huyết không được kiểm soát tốt, người bệnh tiểu đường loại 2 có thể xuất hiện những dấu hiệu sau:
Thường xuyên bị nhiễm trùng. Đường huyết cao sẽ khiến người bệnh dễ bị nhiễm trùng hơn. Ngoài ra, khi bị thương, vết thương của họ dễ bị viêm và chậm lành.
Các bệnh viêm nhiễm ở người bị tiểu đường thường mất nhiều thời gian hơn để điều trị. Bệnh cũng có thể tiến triển xấu nhanh hơn người b́nh thường. Nếu không điều trị kịp thời, một số loại nhiễm trùng có thể dẫn đến nhiễm trùng huyết, gây đe dọa tính mạng. Các vết loét, chẳng hạn như ở bàn chân, có thể phải cắt cụt chi. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung này!
'Làm nóng dầu ăn quá mức có thể không phải là điều khôn ngoan, chuyên gia cho biết'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung bài viết này!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Cảnh báo xu hướng bệnh lậu lây qua đường miệng; Chuyên gia hàng đầu về vi rút: Người nhiễm Covid-19 trong 6 tháng được bảo vệ trước Omicron; 4 bệnh có thể xuất hiện dấu hiệu ở răng...
Sai lầm khi nấu ăn gây hại cho sức khỏe, nhiều người mắc phải
Làm nóng dầu ăn quá mức có thể không phải là điều khôn ngoan, chuyên gia cho biết.
Với tỷ lệ ngày càng tăng của các bệnh tim, tiểu đường và các rối loạn chuyển hóa, mọi người cần phải chọn đúng loại dầu ăn để tránh nguy cơ mắc các bệnh mạn tính ngay từ đầu.
Theo Healthline, các loại dầu tốt nhất để nấu ăn là dầu ô liu, dầu bơ, dầu mè, dầu đậu phộng, dầu nành.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Khi nấu ăn, bạn đă chú ư điều này chưa? - ảnh 1
Mọi người cần phải chọn đúng loại dầu ăn để tránh nguy cơ mắc các bệnh mạn tính ngay từ đầu
SHUTTERSTOCK
Tuy nhiên, chọn đúng loại dầu vẫn chưa đủ, mà c̣n cần phải biết cách nấu cho đúng cách.
Tuy nhiên, điều quan trọng là phải biết khi nào các loại dầu lành mạnh trở nên nguy hiểm, một khi nó được đun nóng vượt quá điểm bốc khói.
Điểm bốc khói của dầu là ǵ? Dầu khi được đun nóng sẽ không bốc khói ngay lập tức. Tuy nhiên, khi đun dầu quá nóng, dầu bắt đầu bốc khói - được gọi là điểm bốc khói.
Các chuyên gia dinh dưỡng từ lâu đă giải thích rằng dầu nóng vượt quá điểm bốc khói có thể có hại cho sức khỏe và bắt đầu phản tác dụng theo thời gian.
Chuyên gia dinh dưỡng Rinki Kumari, phụ trách về dịnh dưỡng tại Bệnh viện Fortis (Ấn Độ), giải thích như sau: Phần lớn các loại dầu dễ bắt lửa và hoạt động trên bề mặt. Ở nhiệt độ pḥng, hầu hết các loại dầu là lipid không băo ḥa ở dạng lỏng, nhưng khi được làm nóng, nó sẽ phân hủy dần theo thời gian.
Khi dầu được làm nóng, nhiều chất dinh dưỡng và dưỡng chất thực vật có trong nhiều loại dầu chưa qua chế biến sẽ bị mất đi và giải phóng các gốc tự do khi quá nhiệt, từ đó tạo ra khí độc. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung hữu ích này trên trang sức khỏe ngày 18.12.
Cảnh báo xu hướng bệnh lậu lây qua đường miệng
Theo Trung tâm kiểm soát và pḥng ngừa dịch bệnh Mỹ, bất kỳ ai có quan hệ t́nh dục đều có thể bị mắc bệnh lậu khi quan hệ không an toàn qua đường hậu môn, âm đạo hoặc bằng miệng.
Xu hướng t́nh dục. Bộ Y tế vừa ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh lậu (Quyết định 5165/QĐ-BYT ngày 9.11.2021); trong đó có nêu: “Bệnh lây chủ yếu qua quan hệ t́nh dục đường âm đạo, đường miệng và đường hậu môn”.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Khi nấu ăn, bạn đă chú ư điều này chưa? - ảnh 2
Quan hệ an toàn, sử dụng bao cao su đúng cách là biện pháp giúp ngăn ngừa các bệnh lây truyền qua đường t́nh dục
SHUTTERSTOCK
Lư giải về đường lây nhiễm mà hướng dẫn trên nêu, PGS-TS Phạm Thị Lan, Trưởng pḥng Nghiên cứu khoa học và hợp tác quốc tế, Bệnh viện Da liễu T.Ư, chia sẻ: “Có thể nói, quan hệ t́nh dục đường miệng và đường hậu môn là xu hướng t́nh dục ngày càng phổ biến ở giới trẻ hiện nay, đặc biệt ở nhóm nam quan hệ đồng giới”.
Theo TS Phạm Thị Lan, đối với những người có hơn 1 bạn t́nh, xu hướng t́nh dục nói trên chính là nguy cơ rất lớn gây mắc các bệnh lây qua đường t́nh dục, trong đó có bệnh lậu.
Một người khi có vi khuẩn lậu trong miệng, họng, hậu môn có thể không có triệu chứng hoặc chỉ biểu hiện viêm họng hoặc viêm đỏ ở hậu môn như viêm do các nguyên nhân khác, khi có quan hệ đường miệng - sinh dục hoặc sinh dục - hậu môn sẽ vẫn có nguy cơ cao lây bệnh lậu cho bạn t́nh. Hoặc ngược lại, người mang vi khuẩn lậu ở đường sinh dục, khi quan hệ đường sinh dục - miệng, hoặc đường sinh dục - hậu môn sẽ có nguy cơ lây lậu họng, lậu ở hậu môn cho bạn t́nh. Triệu chứng bệnh lậu như thế nào? Câu trả lời sẽ có trên trang sức khỏe ngày 18.12.
Chuyên gia hàng đầu về vi rút: Người nhiễm Covid-19 trong 6 tháng được bảo vệ trước Omicron
Những người đă nhiễm Covid-19 trong 6 tháng được 'bảo vệ khá tốt' khỏi Omicron, chuyên gia hàng đầu về vi rút cho biết.
Mặc dù bằng chứng ở Nam Phi cho thấy biến thể Omicron có nguy cơ gây tái nhiễm cao gấp 3 lần so với các biến thể trước đây.
Nhưng một nghiên cứu lớn của Anh cho thấy khả năng bảo vệ trước biến thể Omicron ở người đă nhiễm Covid-19 trong ṿng 6 tháng là khá tốt.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Khi nấu ăn, bạn đă chú ư điều này chưa? - ảnh 3
Người đă nhiễm Covid-19 trong 6 tháng được bảo vệ trước Omicron
SHUTTERSTOCK
Giáo sư Tim Spector, nhà dịch tễ học hàng đầu, người điều hành dự án theo dơi triệu chứng Covid-19 của Anh, mang tên ZOE, cho biết chắc chắn có những trường hợp đă nhiễm các biến thể khác từ 6 - 12 tháng trước đây đă tái nhiễm.
Nhưng ở Anh, chúng tôi không thấy nhiều người đă nhiễm bệnh gần đây bị nhiễm biến thể Omicron, v́ vậy nếu bạn bị nhiễm Covid-19 trong hơn 6 tháng qua, có thể là bạn đă được bảo vệ khá tốt trước biến thể Omicron. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung này bạn nhé!
Trẻ em nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này!
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 16/12/2021 0 THANH NIÊN ONLINE
'Bác sĩ cho biết trong số tất cả những bệnh nhi nhiễm biến thể Omicron, có khoảng 15% trẻ bị phát ban bất thường'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung bài viết này!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Một số lỗi bạn dễ mắc phải khi xét nghiệm Covid-19 tại nhà;Làm chỉ 2 điều này bạn có thể tránh được 4/10 bệnh ung thư; Thực phẩm số 1 để loại bỏ cảm giác thèm ăn, giúp giảm cân nhanh...
Một triệu chứng bất thường ở trẻ em nhiễm Omicron
Bác sĩ David Lloyd, một bác sĩ đa khoa ở London (Anh), cho biết trong số tất cả những bệnh nhi nhiễm biến thể Omicron, có khoảng 15% trẻ bị phát ban bất thường.
“Đó là ban xuất huyết, gần giống như phát ban do dị ứng”, bác sĩ David Lloyd nói.
Cũng theo bác sĩ David Lloyd, trẻ em nhiễm Omicron cảm thấy mệt mỏi, chán ăn và đau đầu.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Trẻ em nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này! - ảnh 1
Phát hiện triệu bất thường ở trẻ em nhiễm Omicron
SHUTTERSTOCK
Từ nghiên cứu về triệu chứng của Covid-19 của Anh mang tên ZOE, đă có 12.000 trường hợp báo cáo các triệu chứng ở trẻ em. Trong đó có các triệu chứng gọi là “ngón tay Covid” và “ngón chân Covid”.
Đó là những nốt đỏ tía trên ngón chân và ngón tay, xuất hiện sau khi bệnh bắt đầu thuyên giảm, sau khoảng 10 ngày.
Loại phát bạn này, theo mô tả của Mayo Clinic, giống như chứng viêm các mạch máu nhỏ trên da, có thể dẫn các mảng đỏ ngứa, sưng, phồng rộp đau đớn. Nội dung tiếp theo của nghiên cứu này sẽ có trên trang sức khỏe ngày 16.12.
9 lô vắc xin Pfizer được Bộ Y tế gia hạn sử dụng
Một số lỗi bạn dễ mắc phải khi xét nghiệm Covid-19 tại nhà
Xét nghiệm là bước rất quan trọng giúp giảm sự lây lan của Covid-19, nhưng hiện có nhiều quan niệm sai lầm về cách thức này.
Sau đây, các chuyên gia sẽ chỉ ra một số sai lầm trong việc xét nghiệm Covid-19 mà nhiều người dễ mắc phải và hướng dẫn cách sử dụng các xét nghiệm một cách chính xác.
Chỉ xét nghiệm Covid-19 khi có triệu chứng. Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC Mỹ) khuyến cáo nên xét nghiệm trong những trường hợp sau đây.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Trẻ em nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này! - ảnh 2
Một số lỗi bạn dễ mắc phải khi tự xét nghiệm Covid-19 tại nhà
SHUTTERSTOCK
Đầu tiên là nên xét nghiệm khi có triệu chứng của Covid-19.
Tiếp xúc gần với người bị nhiễm Covid-19, nên xét nghiệm 5 - 7 ngày sau khi tiếp xúc.
Khi tham dự các cuộc tụ họp đông người.
Khi chuẩn bị gặp người bị ức chế miễn dịch hoặc người cao tuổi, cũng nên xét nghiệm nhanh tại nhà, để tránh vô t́nh lây nhiễm cho họ, tiến sĩ Thersa Sweet, Phó giáo sư giảng dạy về dịch tễ học tại Đại học Drexel (Mỹ), cho biết. Những sai lầm trong việc xét nghiệm tiếp theo sẽ có trên trang sức khỏe ngày 16.12.
Làm chỉ 2 điều này bạn có thể tránh được 4/10 bệnh ung thư
Theo Tổ chức Nghiên cứu Ung thư Anh Cancer Research UK, khoảng 4/10 trường hợp ung thư có thể ngăn ngừa được.
Và cứ 2 người th́ có 1 người sẽ phát triển một số dạng ung thư trong suốt cuộc đời của họ.
Có thể giảm nguy cơ phát triển một số loại ung thư bằng cách tránh một số yếu tố nguy cơ, nhưng không phải tất cả các loại ung thư đều có thể pḥng ngừa được.
Không hút thuốc. Theo Cancer Research, không hút thuốc là điều lớn nhất bạn có thể làm để giảm nguy cơ ung thư.
Các hóa chất trong khói thuốc lá đi vào máu có thể gây ra những tổn thương trên khắp cơ thể. Nếu bạn đang hút thuốc, điều tốt nhất bạn có thể làm cho sức khỏe là bỏ thuốc lá.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Trẻ em nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này! - ảnh 3
Cứ 4 trường hợp tử vong do ung thư th́ có 1 ca là do hút thuốc
SHUTTERSTOCK
Cứ 4 trường hợp tử vong do ung thư th́ có 1 ca là do hút thuốc.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Anh tuyên bố, người hút hơn 25 điếu thuốc mỗi ngày có nguy cơ ung thư phổi cao gấp 25 lần so với người không hút thuốc.
Hút thuốc có liên quan đến nhiều loại ung thư khác nhau - bao gồm ung thư phổi, miệng, cổ họng, thanh quản, tuyến tụy, bàng quang, cổ tử cung, thận, khoang miệng và tuyến tụy. Ngay cả chỉ tiếp xúc với khói thuốc cũng có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm điều c̣n lại giúp tránh được 4/10 bệnh ung thư bạn nhé!
Tiêm 2 mũi, nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này!
M.Phúc
M.Phúc
1 2 3 4 5
00:14 - 15/12/2021 0 THANH NIÊN ONLINE
'Phát biểu trong video mới nhất của ḿnh, Giáo sư Spector đă giải thích các triệu chứng nhiễm Omicron ở những người đă tiêm 2 mũi vắc xin'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung bài viết này!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Trẻ em sau khi tiêm mũi 2, có cần tiêm mũi 3?; Những dấu hiệu nào cảnh báo cơ thể đang thiếu vitamin F?; Ung thư phổi: Các dấu hiệu phổ biến trong cơn ho...
Triệu chứng nhiễm Omicron ở người đă tiêm 2 mũi vắc xin như thế nào?
Phát biểu trong video mới nhất của ḿnh, Giáo sư Spector đă giải thích các triệu chứng nhiễm Omicron ở những người đă tiêm 2 hoặc 3 mũi vắc xin.
Theo ông Tim Spector, Giáo sư Dịch tễ học Di truyền tại Đại học King's College London (Anh), người đứng đầu ứng dụng nghiên cứu về triệu chứng Covid-19, mang tên ZOE, trong đợt bùng phát Omicron gần đây ở Anh, tất cả người nhiễm Omicron đều đă được "tiêm 2 hoặc 3 mũi vắc xin".
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Tiêm 2 mũi, nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này! - ảnh 1
Nếu bạn đă tiêm vắc xin và bắt đầu hắt hơi hoặc ho nhiều mà không rơ nguyên nhân, bạn nên ở nhà và làm xét nghiệm Covid-19
SHUTTERSTOCK
Điều đáng chú ư là các bằng chứng cho thấy, người đă tiêm 3 mũi vắc xin vẫn có thể nhiễm Omicron, nhưng mức độ nghiêm trọng của bệnh đă giảm đáng kể.
Phát biểu trong video mới nhất của ḿnh, Giáo sư Spector đă giải thích các triệu chứng nhiễm Omicron ở những người đă tiêm 2 hoặc 3 mũi vắc xin.
Triệu chứng nhẹ giống như cảm lạnh. Giáo sư Spector cho biết dữ liệu từ ứng dụng cho thấy khoảng một nửa số trường hợp đang bị "bỏ sót" v́ mọi người không xuất hiện với các triệu chứng Covid-19 "cổ điển".
Giáo sư Spector cho biết các dấu hiệu ban đầu "cho thấy Omicron đang nhiễm đột phá ở những người đă tiêm chủng, nhưng nó gây ra các triệu chứng nhẹ hơn, giống như cảm lạnh". Những chia sẻ tiếp theo của Giáo sư Spector sẽ có trên trang sức khỏe ngày 15.12.
Trẻ em sau khi tiêm mũi 2, có cần tiêm mũi 3?
Các nhà khoa học đang chạy đua để giải thích rất nhiều câu hỏi liên quan đến Covid-19, trong đó có việc liệu trẻ em có cần tiêm thêm mũi 3 vắc xin hay không. Nhiều cha mẹ trên khắp thế giới đang cần câu trả lời này.
Những nghiên cứu ban đầu trên người trưởng thành ở Nam Phi cho thấy vắc xin Pfizer dường như kém hiệu quả hơn đối với biến thể Omicron.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Tiêm 2 mũi, nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này! - ảnh 2
Phản ứng miễn dịch của trẻ em với vắc xin mạnh hơn người lớn tuổi, ít nhất là trong thời gian đầu sau khi tiêm mũi 2
SHUTTERSTOCK
Nghiên cứu của Pfizer-BioNTech cho thấy tiêm đủ 2 mũi dù vẫn có thể giúp tránh nguy cơ bệnh nặng nhưng vẫn chưa đủ để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm. Tiêm mũi 3 dường như giúp bảo vệ cơ thể tốt hơn trước biến thể Omicron.
Tuy nhiên, đối với trẻ em, một số chuyên gia y tế và nghiên cứu vắc xin cho biết vẫn c̣n quá sớm để biết liệu trẻ em có cần tiêm mũi 3 hay không.
“Điều đáng hy vọng là trẻ em có phản ứng miễn dịch mạnh hơn với vắc xin, ít nhất là trong thời gian đầu sau khi tiêm mũi 2. Lúc này, trẻ em vẫn có được phản ứng miễn dịch khá tốt với vắc xin”, tiến sĩ Peter Hotez, chuyên gia y tế tại Đại học Y Baylor (Mỹ), cho biết. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung bài viết này trên trang sức khỏe ngày 15.12.
Những dấu hiệu nào cảnh báo cơ thể đang thiếu vitamin F?
Chúng ta thường nghe nói về vitamin A, B, C, D và E nhưng lại rất ít khi nghe nói về vitamin F. Dù ít nhắc đến nhưng vitamin F lại đóng vai tṛ quan trọng với sức khỏe.
Một trong những nguyên nhân khiến vitamin F ít được biết đến là v́ về mặt kỹ thuật, nó không thực sự là một loại vitamin. Vitamin F được phát hiện vào những năm 1920 khi các nhà khoa học nhận thấy chế độ ăn không có chất béo ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe ở chuột thí nghiệm.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Tiêm 2 mũi, nhiễm Omicron sẽ có triệu chứng này! - ảnh 3
Mọi nguời có thể bổ sung vitamin F qua các loại quả hạch, trong đó có quả óc chó
SHUTTERSTOCK
Các nhà khoa học đă gọi 2 loại chất béo mà những con chuột c̣n thiếu là vitamin F. Hai loại chất béo này là a xít alpha-linolenic (ALA) và a xít linoleic (LA).
Chất béo ALA và LA đóng vào tṛ quan trọng với quá tŕnh sinh học của cơ thể, trong đó có đảm bảo sự phát triển b́nh thường của tế bào, hỗ trợ thị lực và chức năng năo, chuyển hóa calo dư thừa thành chất béo để cung cấp năng lượng cho cơ thể khi cần.
ALA nằm trong nhóm chất béo omega-3, có tác dụng giảm viêm và giảm nguy cơ mắc bệnh tim. Trong khi đó, LA nằm trong nhóm chất béo omega-6, có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim và tiểu đường loại 2. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm bài viết này bạn nhé!
Triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm Omicron
M.Phúc
M.Phúc
'Báo cáo chỉ rơ, ho là triệu chứng phổ biến nhất, xảy ra ở 89% những người nhiễm Omicron'. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm các triệu chứng khác khi nhiễm Omicron!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Phát hiện độ tuổi đáng ngạc nhiên bị nhiễm Omicron; Làm sao để phân biệt triệu chứng nào là cảm lạnh, cúm hay Covid-19?; Phải làm ǵ khi bị chuột rút bàn chân?...
Gần 90% người nhiễm Omicron gặp triệu chứng này đầu tiên
Trung tâm Kiểm soát và Pḥng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC Mỹ) đă đưa ra một hồ sơ triệu chứng sơ bộ ở người nhiễm biến thể Omicron.
CDC Mỹ đă đưa ra một báo cáo mới xác định các triệu chứng phổ biến nhất ở người nhiễm Omicron - biến thể được Tổ chức Y tế thế giới phân loại là “đáng lo ngại".
Biến thể Omicron lây lan nhanh hơn nhiều so với các biến thể trước đây, mặc dù cho đến nay rất ít trường hợp phải nhập viện.
Trong báo cáo hằng tuần về t́nh h́nh nhiễm bệnh và tỷ lệ tử vong của Mỹ, các nhà nghiên cứu tại CDC Mỹ đă đưa ra hồ sơ triệu chứng sơ bộ của Omicron.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm Omicron - ảnh 1
Ho là triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm Omicron, xảy ra ở 89% người bệnh
SHUTTERSTOCK
Ho là triệu chứng phổ biến nhất. Báo cáo chỉ rơ, ho là triệu chứng phổ biến nhất, xảy ra ở 89% những người nhiễm Omicron.
Theo mô tả của các nhà nghiên cứu Nam Phi, đây là triệu chứng ho khan, thường kèm theo ngứa cổ họng. Các triệu chứng khác khi nhiễm Omicron sẽ có trên trang sức khỏe ngày 14.12.
Covid-19 sáng 14.12: Cả nước 1.428.428 ca | Cảnh báo TP.HCM sắp phải hứng làn sóng dịch mới
Phát hiện độ tuổi đáng ngạc nhiên bị nhiễm Omicron
Tiến sĩ Angelique Coetzee, chủ tịch Hiệp hội Y khoa Nam Phi, nói với hăng tin Reuters rằng, hầu hết những người nhiễm Omicron đều ở độ tuổi từ 40 trở xuống.
Tổ chức Y tế thế giới (WHO) và các cơ quan y tế nhiều quốc gia đang theo dơi t́nh h́nh phát triển của biến thể Omicron. Tiến sĩ Angelique Coetzee, chủ tịch Hiệp hội Y khoa Nam Phi, đă cung cấp bản cập nhật tiến triển đầu tiên liên quan các bệnh nhân nhiễm Omicron.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm Omicron - ảnh 2
Hầu hết những người mắc bệnh đều ở độ tuổi từ 40 trở xuống
SHUTTERSTOCK
Tiến sĩ Coetzee nói với hăng tin Reuters rằng hầu hết những người nhiễm Omicron đều ở độ tuổi từ 40 trở xuống. Nhưng các triệu chứng của họ không gây nhiều lo ngại, hầu hết đều nhẹ cho đến nay.
Và triệu chứng chủ yếu nhất là mệt mỏi trong 1 - 2 ngày. Kèm theo đau đầu và đau nhức cơ thể. Bạn đọc có thể xem thêm nội dung bài báo này trên trang sức khỏe ngày 14.12.
Làm sao để phân biệt triệu chứng nào là cảm lạnh, cúm hay Covid-19?
Nếu bạn bị ho, nghẹt mũi, hắt hơi hoặc ngứa cổ họng, thật không dễ để nhận biết đó là triệu chứng Covid-19, cúm do virus hay cảm lạnh, v́ có nhiều triệu chứng giống nhau giữa 3 bệnh này.
Vậy làm sao để biết các triệu chứng của bạn là cảm lạnh hoặc cúm hay Covid-19?
Phân biệt cảm lạnh thông thường và nhiễm Covid-19. Cảm lạnh thông thường có 3 triệu chứng điển h́nh là ho, đau họng và chảy nước mũi, có thể sốt nhẹ khoảng 37,2 độ.
Nhưng cũng thường kèm theo hắt hơi, chảy nước mắt và dịch từ mũi chảy xuống cổ họng.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Triệu chứng phổ biến nhất khi nhiễm Omicron - ảnh 3
Làm sao để nhận biết cảm thông thường hay nhiễm Covid-19?
SHUTTERSTOCK
Nhiễm Covid-19 cũng có 3 triệu chứng của cảm lạnh là ho, đau họng và chảy nước mũi.
Nhưng có thêm những triệu chứng riêng mà cảm lạnh thông thường không có, như: Mất vị giác hoặc khứu giác, khó thở hoặc thở gấp, sốt, nhức mỏi cơ thể, đau ngực, đột nhiên cảm thấy lú lẫn.
Tuy nhiên, cần lưu ư, người đă tiêm pḥng Covid-19 đầy đủ thường có triệu chứng nhiễm Covid-19 khá nhẹ, rất giống với cảm lạnh như chảy nước mũi và hắt hơi, thậm chí không có triệu chứng. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm cách phân biệt triệu chứng cúm và Covid-19 trong phần tiếp theo của bài viết này!
Trời lạnh ảnh hưởng đến người bệnh tim thế nào?; Khuyến cáo bảo quản 4 loại vắc xin Covid-19... là những thông tin bạn đọc có thể xem khi bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe!
Bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe, bạn đọc c̣n có thể xem thêm các thông tin: Bí quyết cắt giảm muối trong bữa ăn hằng ngày; Thói quen ăn uống này khiến bạn bị mất cơ; Cây thông thật tốt cho sức khoẻ tinh thần hơn cây giả...
Trời lạnh ảnh hưởng đến người bệnh tim thế nào?
Thời tiết trở lạnh vào những ngày cuối năm khiến mọi người dễ mắc cảm cúm hơn. Tuy nhiên, có thể nhiều người không biết thời tiết lạnh cũng ảnh hưởng đến tim mạch.
Khi trời trở lạnh, những người lớn tuổi có vấn đề về tim hay hô hấp sẽ dễ bị ảnh hưởng sức khỏe hơn. Do đó, họ cần phải chăm sóc sức khỏe cẩn thận khi trời lạnh.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Làm điều này để bảo vệ tim mùa lạnh! - ảnh 1
Người lớn tuổi cần giữ ấm cơ thể và chăm sóc sức khỏe cẩn thận hơn khi trời lạnh, nhất là những người có bệnh tim
SHUTTERSTOCK
Thời tiết lạnh khiến mạch máu co lại, đặc biệt là trên mặt. Đây là cách để cơ thể giữ ổn định thân nhiệt khi thời tiết thay đổi.
V́ các mạch máu co lại nên lượng máu ở những mạch máu này sẽ chảy đến các bộ phận khác. Kết quả sẽ gây áp lực lên tim, khiến tim phải co bóp nhiều hơn để bơm máu giàu ô xy đi khắp cơ thể, từ đó sẽ làm tăng huyết áp và nguy cơ h́nh thành cục máu đông. Đây là 2 yếu tố làm tăng nguy cơ bị đau tim và đột quỵ.
Ai là nhóm nguy cơ cao? Những người trên 65 tuổi hoặc bị các vấn đề về tim mạch là nhóm nguy cơ cao. Khi chúng ta già đi, khối lượng cơ sẽ giảm và khiến cơ thể dễ cảm thấy lạnh hơn. Hệ miễn dịch người già cũng yếu đi. Do đó, người cao tuổi phải giữ ấm cẩn thận khi thời tiết trở lạnh, các chuyên gia khuyến cáo. Làm sao để bảo vệ tim? Câu trả lời sẽ có trên trang sức khỏe ngày 12.12.
Khuyến cáo bảo quản 4 loại vắc xin Covid-19
Mỗi loại vắc xin Covid-19 đều có yêu cầu riêng về việc bảo quản. Sau đây là khuyến cáo từ các nhà sản xuất đối với 4 loại vắc xin: Pfizer, Moderna, AstraZeneca và Vero Cell.
Vắc xin Pfizer/BioNTech. Ngày 22.8, Cơ quan Quản lư thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đă cập nhật giấy phép sử dụng vắc xin Pfizer/BioNTech (c̣n gọi là Comirnaty). Theo đó, thời gian sử dụng của vắc xin này được gia hạn từ 6 tháng lên 9 tháng với điều kiện bảo quản ở nhiệt độ âm sâu từ -90°C đến -60°C.
Ngoài ra, Trung tâm kiểm soát bệnh tật (CDC) Mỹ khuyến nghị khi vận chuyển vắc xin, cần kèm theo đá khô, không nên mở nắp thùng bảo quản quá 2 lần một ngày, mỗi lần mở tối đa 3 phút. Cần cất lọ vắc xin thẳng đứng trong khay. Tránh để vắc xin tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng, ánh nắng và tia cực tím.
Vắc xin có thể được bảo quản trong buồng lạnh/tủ lạnh âm từ -25°C đến -15°C trong tối đa 2 tuần. Lưu ư, vắc xin khi để ở nhiệt độ này th́ chỉ được bảo quản trở lại nhiệt độ âm sâu (-90°C đến -60°C) 1 lần.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Làm điều này để bảo vệ tim mùa lạnh! - ảnh 2
Mỗi loại vắc xin Covid-19 đều có yêu cầu riêng về việc bảo quản
ĐẬU TIẾN ĐẠT
Sau khi ră đông, vắc xin Comirnaty cần được bảo quản ở nhiệt độ 2 đến 8°C trong tối đa 31 ngày. Sau khi pha loăng, vắc xin có thể được bảo quản trong nhiệt độ pḥng từ 2 đến 25°C, và chỉ được sử dụng trong ṿng 6 giờ. Nhà sản xuất lưu ư, không làm đông lại các lọ đă ră đông.
Theo tài liệu Hướng dẫn thực hành tiêm chủng vắc xin Pfizer/BioNTech của Viện Vệ sinh dịch tễ T.Ư: Vắc xin Covid-19 của Pfizer/BioNTech phải được pha loăng trước khi tiêm. Chỉ tiến hành pha loăng khi có đối tượng đến tiêm chủng. Dung dịch pha loăng là nước muối sinh lư Natri Clorua 0,9% được cấp phát kèm theo vắc xin. Tại buổi tiêm chủng, bảo quản dung dịch pha loăng cùng với vắc xin ở nhiệt độ 2 đến 8°C trong phích vắc xin. Bạn đọc có thể xem thêm khuyến cáo về cách bảo quản vắc xin AstraZeneca, Moderna, Vero Cell trên trang sức khỏe ngày 12.12.
Bí quyết cắt giảm muối trong bữa ăn hằng ngày
Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), hầu hết mọi người đang tiêu thụ quá nhiều muối, điều này sẽ dẫn đến nhiều nguy cơ sức khỏe như tăng huyết áp, đau tim, đột quỵ, nhồi máu cơ tim…
Cũng theo WHO, ước tính mỗi năm có khoảng 2,5 triệu ca tử vong trên toàn cầu có thể được ngăn chặn nếu giảm lượng muối tiêu thụ xuống mức như khuyến cáo. Đồng thời, việc giảm lượng muối ăn cũng đă được xác định là một trong những biện pháp cải thiện sức khỏe cộng đồng tiết kiệm và hiệu quả nhất.
Lượng muối được khuyến cáo. Cụ thể, WHO khuyến cáo người lớn nên tiêu thụ ít hơn 5 gr muối/ngày (dưới một th́a cà phê). Đối với trẻ em, lượng muối ăn tối đa nạp vào cần phải ít hơn con số này. Bên cạnh đó, tất cả muối ăn cần phải được bổ sung i ốt, bởi đây là chất cần thiết cho sự phát triển năo bộ của trẻ và tối ưu hóa chức năng tâm thần cho người ở mọi lứa tuổi.
Ngày mới với tin tức sức khỏe: Làm điều này để bảo vệ tim mùa lạnh! - ảnh 3
Muối hồng himalaya, muối biển và muối tinh luyện
Ngoài ra, WHO cũng cho hay với những người đă quen ăn mặn, cần phải mất một thời gian để vị giác điều chỉnh dần. Khi đă dần quen với việc ăn nhạt, vị giác của chúng ta sẽ cảm nhận được nhiều loại hương vị hơn, từ đó giúp việc ăn uống cũng ngon miệng hơn. Hăy bắt đầu ngày mới với tin tức sức khỏe để xem thêm nội dung này!
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
