Cuộc chiến căng thẳng nếu Nga vẫn cố muốn chiếm Ukraine. Hiện tại các nước phương Tây đă nhảy vào. Và cách nh́n của người Việt về cuộc chiến này ra sao?
Biểu t́nh phản đối Nga xâm lược Ukraine tại Bali, Indonesia hôm 1/3/2022
AFP
Một số trí thức và tổ chức xă hội dân sự độc lập ở Việt Nam vào ngày 1/3 công bố bức thư chung gửi cho Đại sứ quán Ukraine ở Hà Nội. Bức thư tŕnh bày với đại biện lâm thời Nataliya Zhynkina sự đoàn kết của những người kư tên với đất nước Ukraine.
Trong thư, những cá nhân, doanh nghiệp và tổ chức kư tên bày tỏ sự chia sẻ với người dân Ukraine về mất mát và hy sinh trong cuộc chiến tranh được cho là “một cuộc xâm lược do Putin gây ra”.
Tự gọi ḿnh là “những người yêu chuộng tự do”, những cá nhân và tổ chức khởi xướng bức thư này cho rằng cuộc kháng chiến của người Ukraine lúc này không chỉ là để bảo vệ ḥa b́nh, mà hơn thế nữa, c̣n nhằm bảo vệ một “nền dân chủ non trẻ” vừa mới thoát ra khỏi quá khứ độc tài.
Và mặc dù Việt Nam là một quốc gia Cộng sản, nhưng những người này cho rằng vẫn c̣n đó những người Việt Nam chia sẻ chung các giá trị độc lập và dân chủ mà người dân Ukraine đang đấu tranh để giữ ǵn.
Trả lời phóng vấn của Đài Á châu Tự do, Giáo sư Mạc Văn Trang, một trí thức thường xuyên bày tỏ thái độ về các vấn đề chính trị-xă hội, cho biết lư do ông tham gia kư tên vào bức thư này:
“Việt Nam và Ukraine ở một hoàn cảnh rất là giống nhau. Việt Nam cũng đă từng trải qua bao nhiêu cuộc chiến tranh bởi các nước lớn gây ra, đặc biệt là chúng ta đă từng bị Trung Quốc đô hộ bao nhiêu năm, đặc biệt là Trung Cộng đă gây ra cuộc chiến năm 1979, rồi cướp đảo Hoàng Sa, cướp đảo Gạc ma của Việt Nam, và hiện giờ vẫn đang đe doạ Việt Nam từng ngày, từng giờ.
Thế th́ khi mà thấy Ukraine bị Nga, đứng đầu là tập đoàn Putin đe doạ, gây hấn, rồi đem xe tăng, đại bác, tên lửa đến để tàn phá, để xâm lược, để lấn chiếm, muốn khuất phục, lật đổ chính quyền Ukraine, để lập nên một cái chính quyền bù nh́n tay sai. Rồi biến Ukraine thành thuộc địa, chư hầu của Nga. Th́ cái cuộc chiến đó rất là phi nghĩa.
Chính phủ và nhân dân Ukraine dũng cảm đứng lên để bảo vệ chủ quyền, độc lập và tự do của dân ḿnh, th́ đó là cái tấm gương để cho chúng ta phải ngưỡng mộ, đồng thời chúng ta phải ủng hộ.”
Trong cùng ngày, một nhóm luật sư ở Việt Nam cũng đă công bố một bức thư gửi đến tổng thống Vladimir Putin của nước Nga.
Bức thư có nội dung kêu gọi chấm dứt chiến tranh và chỉ ra sự phi lư của cuộc chiến mà Putin đang gây ra tại Ukraine.
Luật sư Trần Đại Lâm, một trong những luật sư tham gia kư tên vào bức thư trên, cho RFA biết chính trải nghiệm của Việt Nam trong các cuộc chiến tranh ở quá khứ, là động lực khiến ông có hành động trên:
“Tôi thấy rằng người dân Việt Nam chúng ta đă phải trải qua rất nhiều cuộc chiến tranh, đi cùng với chiến tranh đó là sự chết chóc và tàn phá về kinh tế, và hậu quả về tương lai sau này. Do đó tôi không muốn nh́n thấy người Ukraine và người Nga chĩa súng vào nhau. Và những đứa trẻ ở Ukraine, chúng là những đứa trẻ vô tội, và chúng không nên và không cần phải gánh chịu những hậu quả tàn khốc của chiến tranh, giống như người Việt Nam chúng ta đă phải trải qua.”
Ngoài ra, vị luật sư này c̣n cho rằng hành vi đưa quân vào Ukraine của tổng thống Putin là hành vi xâm lược, trái ngược với luật pháp quốc tế. Ông cũng lo ngại rằng một ngày nào đó Việt Nam sẽ phải đối mặt với mối hoạ tương tự từ Trung Quốc.
Tuy hai bức thư được thực hiện riêng rẽ, nhưng cùng chung nội dung phản đối chiến tranh và bày tỏ sự ủng hộ đối với Ukraine.
Một điểm chung nữa giữa những người kư tên vào hai bức thư này, đó là nỗ lực phản biện lại thái độ ủng hộ Putin của một bộ phận dân chúng Việt Nam.
Giáo sư Mạc Văn Trang nói về hiện tượng nhiều người Việt Nam ủng hộ việc gây chiến của phía Nga:
“Tôi tôn trọng các sự khác biệt ư kiến của mọi người, nhưng trong trường hợp này th́ tôi không thể hiểu được. Bởi v́ họ là người Việt Nam, trước sự đe doạ xâm lược của Trung Cộng như vậy mà họ lại không đồng cảm với nhân dân Ukraine, mà họ lại đi ủng hộ Putin xâm lược th́ tôi không thể hiểu được cái đầu óc của họ u mê tăm tối đến nhường nào.
Thực sự tôi không thể hiểu được có những người Việt Nam như vậy!”
C̣n luật sư Trần Đại Lâm th́ cho rằng tâm lư ủng hộ kẻ mạnh ức hiếp kẻ yếu mà nhiều người ở Việt Nam bày tỏ là rất nguy hiểm, ông nói:
“Theo tôi th́ cái quan điểm này hết sức là nguy hiểm. Nếu một ngày nào đó Trung Quốc tấn công, hoặc là xâm chiếm một vùng biển hoặc ḥn đảo của Việt Nam ngoài Biển Đông, th́ liệu rằng người Việt Nam sẽ dựa vào lư lẽ nào để nói về cuộc chiến tranh bảo vệ tổ quốc của ḿnh?”
Cuộc chiến mà tổng thống Putin phát động chống lại nước láng giềng Ukraine tiếp tục là đề tài được tranh luận gay gắt trên mạng xă hội tiếng Việt, giữa những người ủng hộ và phản đối cuộc chiến này.