Sài Gòn – Gia Định có nhiều địa danh rất đơn giản, phản ảnh tính mộc mạc, chân phương “có gì nói đó” của dân Miền Nam. Rải rác khắp nơi trong Sài Gòn – Gia Định có những Xóm như Xóm Củi, Xóm Chiếu, Xóm Lò Gốm, Xóm Thơm, Xóm Lò Heo, Xóm Chuồng Bò, Xóm Bãi tắm Ngựa ….. nhưng hiếm có một xóm nào có tên Gia súc như : Xóm .…Gà.
Xóm Gà Gia Định xưa lừng lẫy chùa chiền và... văn nghệ sĩ - Cảm nhận Việt Nam
Xóm Gà có một diện tích rất nhỏ (khoảng 3-4 cây số vuông), băt đầu từ ngả tư Xóm Gà (ngả tư Lê Quang Định và Nguyển văn Đậu, tên xưa ngã tư đường làng 15 và 20) giáp giới với Đông Nhì (Bắc) Cây Thị (Đông) Cây Quéo (Tây) Bình Hòa (Nam)
Xóm Gà, ngày xưa thuộc Bình Hòa Xã, quận Gò Vấp, tỉnh Gia Định, là xã tiếp cận với quận 1 Sài Gòn chỉ cách nhau qua cầu Bông (trên đường Lê Văn Duyệt bây giờ là Đinh Tiên Hoàng) và cầu Sắt trên đường Bùi Hữu Nghĩa (xưa chỉ dành cho tuyến xe lửa ). Ngày nay thuộc quận Bình Thạnh. phường 11. Ngày xưa có ba ga xe lửa nằm trên đường Lê Quang Định (Bình Hòa, Xóm Gà và Đông Nhì) trên tuyến đường Gò Vấp ra đến Sài Gòn. Tôi nhớ mang máng thấy đường rầy xe lửa và nhà ga nữa . Hồi còn nhỏ, trước 1954 tôi thấy người ta bị bắt dẫn vào Thành này thẩm vấn, có lúc bị bao đầu chỉ chừa mắt để chỉ điểm. Sau Thành này là đổi làm trường trung học Tân Phương, cạnh bồn nước.
Sở dỉ có tên Xóm Gà là vì nơi đây xưa là trường đá gà do Tả quân Lê văn Duyệt xây dựng. Trên đường Ngô Tùng Châu còn có một nhà hàng cây vườn chuyên bán thịt dơi, gọi là Quán dơi, theo tôi đuợc biết đây là quán dơi đầu tiên ở Sài Gòn-Gia Định, chuyên bán nhiều món thịt dơi, hình như sau đó một thời gian thì đóng .
Ngay ngã tư Xóm Gà trước 75 có “bót” cảnh sát Nguyễn Văn Gặp và một tiệm mì-hủ tiếu-xíu mại-dầu chao quẩy-bánh bao, điển hình cho những tiệm ăn Tàu ở các ngả tư, ngả năm đông người qua lại thời đó. Đường Lê Quang Định Xóm Gà đi về hướng về ngả tư Bình Hoà, có nhà ông Thầy nước lạnh, ngày xưa , người ta đồn rằng nước lạnh được ông làm “phép” trị bá bịnh. Dân chúng có một thời đổ xô tới đây tràn cả ra đường, nhiều khi đến hổn loạn, ngày nào cảnh sát cũng phải đến giữ trật tự. Ông Thầy nước lạnh là một viên lục sự tại tòa án Sài Gòn nằm trên đường Công Lý (bây giờ là Nam kỳ khởi nghĩa).
Ngã tư Bình Hòa trước có quán cơm tấm rất nổi tiếng, giá bình dân, ngon nhất là cơm bì sườn, hoặc cơm với lòng heo phá lấu. Quán của bà chỉ bán từ 5 gìờ sáng đến 11-12 giờ trưa là xong. Mì Minh Sanh nổi tiếng vùng này giống như mì Cây Nhản ở Đakao, nhưng cách nấu khác với mì Cây Nhãn – trong nước lèo không có thịt heo bầm nhỏ, dân Sài Gòn thường đi vòng quanh Sài gòn ghé đây ăn mì và Xâm bổ lượng rồi chia tay về trước giới nghiêm 12 giờ đêm.
Tất cả, bây giờ chỉ còn là kỷ niệm đẹp của một thời niên thiếu…
Hãy là người dân Sài Gòn…để có được phút giây trải lòng cùng nó…!