07/06/20
The president’s mindless nationalism has come to this: Americans are not welcome in Europe or Mexico.
By Anne Applebaum
JULY 3, 2020
Biên dịch Vo Tai TB.
Chủ nghĩa dân tộc của Trump cuối cùng cũng đưa đến hệ quả: Châu Âu và Mễ Tây Cơ không muốn người Mỹ đặt chân đến quốc gia của họ.
Đă có quá nhiều công tŕnh học thuật viết về chủ nghĩa dân tộc – sách và các đề tài nghiên cứu, các công tŕnh sử học và các học thuyết – nhưng hầu hết trong chúng ta ai cũng hiểu chủ nghĩa quốc gia - trong tận cùng căn để và nguồn gốc sâu sa của nó - như là một cảm giác vượt trội hơn: Chúng ta giỏi hơn, đẳng cấp hơn dân tộc khác.
Đất nước của chúng tôi tốt hơn đất nước của các người. Hoặc đi xa hơn nữa là – và rất tiếc là phải xin lỗi ở đây, nhưng lại chính là cách diễn ngôn của tổng thống Mỹ: Đất nước của các người như rác. Đất nước của chúng tôi không phải như đất nước của các người.
Với ư nghĩa này, chủ nghĩa dân tộc không đồng nghĩa như là một chủ nghĩa ái quốc. Chủ nghĩa ái quốc là một khát vọng hành động đại diện cho dân tộc của ḿnh để bảo vệ những giá trị chung và cùng xây dựng những điều tích cực.
Chủ nghĩa dân tộc cũng không phải là một tinh thần chung của một quần thể nhằm đoàn kết mọi người lại với nhau. Chủ nghĩa dân tộc không liên quan ǵ đến những giá trị dân chủ: Những kẻ độc tài cũng có thể là những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc; trên thực tế, đa số bọn độc tài là như thế.
Chủ nghĩa dân tộc cũng không có liên quan ǵ đến sự cai trị của luật pháp, công lư hoặc cơ hội. Cốt lơi của chủ nghĩa dân tộc thật ra chỉ là một cuộc tranh đua. Một cuộc tranh đua dơ bẩn và tiêu cực. Lư do để những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc cổ súy xây các bức tường, bêu xấu người nước ngoài và lên án những người di dân: Tại v́ chúng ta giỏi hơn bọn họ.
Trong quá khứ chủ nghĩa dân tộc hay thường gắn với bạo lực là cũng có lư do của nó. Họ lư luận rằng nếu như chúng ta – đất nước chúng ta – tốt hơn th́ bọn người kia họ là ai mà có quyền được sống chung với chúng ta? Hoặc là được quyền ǵ mà sống trên đất đai của chúng ta? Hoặc có thể tệ hại hơn nữa là có quyền ǵ mà được sống?
Dĩ nhiên có nhiều kẻ sẽ đánh lạc hướng. Rằng chúng tôi chỉ là bảo vệ quyền được là chính ḿnh! Rằng chúng tôi chỉ muốn đất nước của ai th́ người đó ở! Chúng tôi yêu nền văn hóa đặc thù của chúng tôi. Nhưng thực sự đó không phải là những ǵ mà những kẻ theo chủ nghĩa dân tộc suy nghĩ và tất cả chúng ta ai cũng đều biết như vậy. Họ có thể gật đầu, nháy mắt tỏ vẻ đồng ư rằng mọi quốc gia đều b́nh đẳng, nhưng kỳ thật ra là họ bị thúc đẩy và nghiện bởi cái cảm giác vượt trội hơn người khác. Đất nước của chúng tôi tốt hơn của các người. Đừng có bén mảng đến!
Tôi thường nghe những luận điệu như thế này khi Donald Trump hô khẩu hiệu “Nước Mỹ Trên Hết”: Đây là lư do tại sao ông ta muốn xây các bức tường dọc biên giới Mễ Tây Cơ; đây chính là lư do v́ sao ông ấy ghét bọn di dân, những kẻ có những cái họ (last name) không giống ai và những màu da kỳ lạ.
Ông ấy xem họ như là một bọn không ra ǵ, một loại người thấp kém, nhưng không biết bằng cách nào đó mà bọn chúng đă chui qua được biên giới và làm cho đất nước chúng ta mộy ngày càng tồi tệ hơn. Donald Trump và bọn cuồng Trump lập đi lập lại luận điều này không mệt mỏi bởi v́ loại chủ nghĩa dân tộc này không tồn tại được nếu như không có sự nhồi sọ.
Luận điều này không ngừng len lơi vào các câu chuyện, h́nh ảnh, bài hát, và được tụng đi tụng lại không biết chán. Luận điệu này cần được tiếp sức bằng những ví dụ bất di bất dịch và những bằng chứng bất biến về sự vượt trội hơn người của một giống dân này đối với những giống dân khác.
Khi nào thị sự cuồng nhiệt này chấm dứt? Điều ǵ sẽ xảy ra khi các câu chuyện và h́nh ảnh không ăn khớp với nhau? Nói đúng hơn th́ Trump và bọn cuồng Trump sẽ làm ǵ khi sự hiểu biết của họ bị lật tẩy? Điều ǵ sẽ xảy ra khi bọn này nh́n thấy ra rằng chính các quốc gia khác đang xây các bức tường giữa họ và Mỹ chứ không phải Mỹ xây?
Lúc này chúng ta cũng cần vạch ra một sự quái đản đặc thù: Thế giới trong thời đại dịch corona là thời buổi hoàng kim của kẻ theo chủ nghĩa dân tộc. Biên giới các quốc gia đều được đóng kín lại. Các quốc gia phải tự dựa vào chính ḿnh để sống.
Nhiều định chế xuyên quốc gia đă hoàn toàn thất bại, từ nhỏ cho đến lớn, khởi đầu bởi Tổ Chức Y Tế Thế Giới (WHO), một tổ chức được lập ra để đối diện với t́nh huống hiện tại và tiếp đến là nhóm G-7, thành viên của họ không có cách nào thể gặp nhau được dù chỉ để uống cà phê.
Mặc dù vậy nhưng có thời điểm nào mang tính toàn cầu hơn bây giờ không? Tất cả mọi người trên thế giới ai cũng sống trong cách ly giống như nhau, sợ hăi giống như nhau.
Tất cả mọi người ai cũng đang cùng t́m ra loại vaccines giống nhau, trao đổi những phát hiện về cách chữa trị giống nhau. Tất cả mọi người ai cũng đang cố công để t́m ra cách chữa trị cho một vấn đề y khoa, tâm lư, và kinh tế giống nhau. Tất cả mọi người cùng đang phải đối diện với một loại vi khuẩn mà chúng cốc có hào hứng muốn biết quốc tịch của người bị chúng gây nhiễm là ǵ.
Nói một cách rơ ràng hơn th́ mọi người ai cũng có thể theo dơi các quốc gia của những người khác, đọc báo nghe đài của họ và mạng xă hội để xem các cơ quan tổ chức của họ chống chọi với nạn khủng hoảng thế nào. Chúng ta không thể rời khỏi nhà của ḿnh, nhưng chúng ta có thể gặp nhau trên mạng để có thể tiếp tục nói chuyện.
Trong lúc chúng ta tiếp xúc nhau trên mạng chúng ta có thể biết được các quốc gia khác đang chống dịch như thế nào. Có một vài nước làm rất tốt, đặc biệt là những quốc gia có các cơ quan tổ chức tốt, biết tôn trọng khoa học và có ḷng tự tin cao, đó là: Hàn Quốc, Đài Loan, Đức, Slovakia, đa số các nước thuộc Scandivania và Tân Tây Lan.
Vài nước khác th́ không có ǵ thành công lắm, đặc biệt là các quốc gia cai trị bởi những kẻ theo chủ nghĩa dân túy thích gây chia rẻ, cả bên tả và bên hữu. Tuy nhiên ngay cả trong nhóm các quốc gia đề cập sau này, nước Mỹ vẫn nổi bật hơn hết. Nổi bật hơn hết trong các quốc gia này – nổi bật hơn hết trong tất cả các nước trên thế giới – nước Mỹ có số người bị nhiễm nhiều nhất và con số tử vong cao nhất. Nước Mỹ không những đang đau khổ, mà nước Mỹ đang đau khổ hơn bất cứ quốc gia nào khác.
Con số người Mỹ bị bịnh và chết làm cho mọi người khắp thế giới kinh ngạc. Nó cũng làm cho người ta sợ hăi và lo lắng. Liên Minh Châu Âu (EU) đă ra quyết định cho phép một số người ngoại quốc được đi qua biên giới của họ, ngoại trừ Mỹ.
Người Uruguay và Rwanda có thế đi đến Ư và Tây Ban Nha, nhưng người Mỹ th́ không. Người Moroca và Tuinsians có thể đi đến Đức và Hy Lập, nhưng người Mỹ th́ không. Lần đầu tiên trong lịch sử, Canada đóng cửa biên giới với Mỹ. Ngày 3 tháng 7 bà thống đốc bang Sonora của Mễ Tây Cơ đưa ra một quyết định chí mạng: Tạm thời đóng cửa biên giới với bang Arizona [Mỹ] và cấm người Mỹ đến chơi ở các băi biển của Sonora.
Người Mỹ theo chủ nghĩa dân tộc đối diện với sự thể này như thế nào? Tôi đoán là có nhiều kẻ sẽ ra vẻ, giống như tổng thống của họ, rằng làm ǵ có chuyện này xảy ra: Sau bao nhiêu tháng rơi vào khủng hoảng, Trump cũng vẫn nói một cách quyết liệt rằng loại vi khuẩn này sẽ biến mất một cách nhiệm màu.
Nhưng đối với một số người, sẽ rất khó khăn cho họ lẫn tránh khỏi cái trần truồng của thực tại: Sự tranh đua ngu xuẩn và vô nghĩa giữa các quốc gia tiếp tục quần thảo đầu óc của họ - và họ đang thảm bại.
Một cuộc động năo mang tầm vóc đang xảy ra. Nó không thể xảy ra sớm hơn!
(1) “Shithole”Trump hay dùng từ này để ví những quốc nghèo yếu! H́nh như ông ta là người đầu tiên dùng chữ này.
Anne Applebaum is a staff writer at The Atlantic and a senior fellow of the Agora Institute at Johns Hopkins University. Her new book, Twilight of Democracy: The Seductive Lure of Authoritarianism, is published in July.
https://www.theatlantic.com/ideas/ar...s-head/613840/
VT