HƯỚNG DẪN SƠ CỨU (FIRST AID)
KHI BỊ CÔN TRÙNG, ĐỘNG VẬT VÀ NGƯỜI CẮN TRONG LÚC SINH HOẠT NGOÀI TRỜI Lynn Ly phỏng dịch theo "The Everything First Aid"
Những hoạt động ngoài trời như làm việc, vui chơi, giải trí, du ngoạn ở trong một số hoàn cảnh , khí hậu , và thời tiết . Khí hậu nóng và lạnh đều có thể gây ra những hệ quả đối lập (adverse consequences), và những sinh vật (critters) sống bên ngoài thỉnh thoảng gây dị ứng (ngứa ngáy khó chịu) hoặc tổn thương . Cơ thể bị thiếu nước hoặc ở cao độ (thí dụ lên đỉnh núi) và ở trong một số điều kiện ngoài trời khác cũng có thể làm bạn cảm thấy suy yếu đi .
Cho dù không có vấn đề ǵ khi bạn hoạt động ngoài trời, nhưng thật quan trọng bạn biết làm ǵ để chăm sóc hoặc trợ giúp những người bị chấn thương, bị bệnh tật bất ngờ .
I) BỊ CÔN TRÙNG, LOÀI VẬT VÀ NGƯỜI CẮN
Nhiều loại côn trùng và các sinh vật khác, bao gồm cả con người, gây ra các vết cắn và vết châm chích có thể cho cảm giác không thoải mái hoặc đe dọa tính mạng từ nhẹ nhẹ đến trung b́nh. Điều quan trọng là biết làm ǵ, làm thế nào để trị liệu, và khi nào th́ cần t́m kiếm đến trợ giúp từ chuyên gia y tế để trị liệu bất kỳ thương tổn tàng ẩn bên trong.
1) B̉ CẠP CẮN (SCORPION BITES)
Ḅ cạp là loại côn trùng nhiều chân có h́nh dạng giống tôm hùm (lobster-like arthoropods) nằm trong xếp loại côn trùng có nọc độc (arcahnid class, cùng loài nhền nhện = spider class), có một ng̣i / kim xoăn ở phần cuối nơi đuôi, và chúng thường được t́m thấy ở vùng sa mạc phía Tây Nam của Mexico (nước Mễ Tây Cơ). Những vết chích / đốt của bọ cạp dường như không có khả năng gây tử vong và dễ dàng điều trị, nhưng lại nguy hiểm cho trẻ nhỏ và người già hơn . Những triệu chứng bao gồm đau nhức ngay lập tức (immediate pain), nóng rát (burning), sưng tấy chút chút (minor swelling) và cảm giác tê (numb) hoặc ngứa ran (tingling sensation).
Những buớc sau đây cần nên thực hiện để trị liệu vết ḅ cạp cắn:
1. Rửa vùng bị ḅ cạp cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước
2. Dùng túi trườm lạnh đặt lên vùng bị ḅ cạp cắn trong ṿng 10 phút , nếu cần thiết th́ lập đi lập lại việc trườm lạnh vùng bị cắn với khoảng cách giữa các lần trườm lạnh là 10 phút .
3. Gọi điện thoại đến trung tâm kiểm soát chất độc (the Poison Control Center), hay đi bệnh viện khi có bất kỳ triệu chứng nghiêm trọng ǵ
2) BỌ VE CẮN (TICK BITES)
Những người sống vùng rừng cây hay đồng cỏ, hay những người dành thời gian vui chơi giải trí ở những khu vực này th́ dễ bị bọ ve cắn . Loài côn trùng nho nhỏ này sống bằng cách hút máu các loài động vật có vú (mammals) thí dụ như hươu nai (deer), loài gậm nhấm (rodents), thỏ (rabbits) và có thể truyền bệnh từ động vật sang người .
Việc sơ cứu (first aid) những vết bọ ve cắn bao gồm loại bỏ con bọ ve đang bu bám ngay lập tức để tránh những phản ứng từ vết cắn và giảm thiểu tối đa các loại bệnh nhiễm trùng do bọ ve gây ra thí dụ bệnh Lyme, bệnh nóng sốt Colorado bọ ve (Colorado tick fever), bệnh nóng sốt được phát hiện ở núi đá (Rocky Mountain Spotted fever)
Để tháo bỏ con bọ ve bu bám trên người , hăy làm như sau:
1. Dùng cây nhíp (tweezers) hay cây kẹp nhỏ nhỏ cong cong hay thẳng thẳng (small curl or flat forcepts) kẹp lấy đầu con bọ ve và càng cận sát nơi da đang bị con bọ ve cắn càng tốt, rồi nhẹ nhàng kéo ra, đừng bóp nát hay xoay vặn con bọ ve
2. Rửa vùng bị bọ ve cắn bằng xà pḥng / xà bông và nước.
3. Bôi thuốc Antihistamine hoặc loại 1% hydrocortisone cream (loại kem chứa 1% chất hydrocortisone)
Cần phải có sự chăm sóc y tế chuyên nghiệp , nếu con bọ ve cắn quá sâu và bạn không thể tháo gỡ nó ra được, hoặc bạn đang ở trong khu vực được thông báo là có nhiều nguy cơ bị bệnh lyme, hoặc bạn có triệu chứng nóng sốt hay triệu chứng cảm cúm , hoặc bạn có trải nghiệm bắp thịt trở lên suy nhược, tê liệt (paralysis) , hoặc nổi vết tṛn đỏ trên da gọi là "phát ban mắt ḅ" (the bull's eye rash) là đặc chưng của bệnh Lyme .
CẢNH BÁO !!!
Đừng bao giờ bôi petroleum jelly (vaseline), rượu cồn ( alcohol ) ahy ammonia lên con bọ ve - chúng sẽ cắn chặt sâu vào da hơn. Nếu bạn đang ở trong vùng cảnh báo có nhiều nguy cơ bệnh Lyme mà bị bọ ve cắn, bạn nhất định phải phone báo bác sĩ để được tư vấn và ngay lập tức được chăm sóc và điều tri bao gồm việc sử dụng thuốc kháng sinh
Cậu bé 10 tuổi phát minh ra thiết bị
có thể cứu sống hàng triệu trẻ em vào mùa nóng
Chỉ với một thiết bị nhỏ nhắn, cầm trên tay nhưng lại có thể phát ra tín hiệu, giúp trẻ em thoát khỏi t́nh trạng ngạt thở trên xe ô tô vào mùa nóng.
Cậu bé Bishop Curry.
Thiết bị Oasis.
Theo thống kê, kể từ năm 1988, khoảng 712 trẻ em được cho là đă chết do say nắng khi ngồi trong xe một ḿnh vào ngày nóng. Thế nhưng, nhờ có một thiết bị của một cậu bé 10 tuổi, tên là Bishop Curry ở McKinney, Texas, Mỹ đă có thể ngăn ngừa được nổi ám ảnh của các ông bố bà mẹ có trẻ nhỏ.
Cậu bé Bishop Curry gọi thiết bị này là Oasis, một thiết bị thông minh có thể theo dơi được nhiệt độ bên trong xe ô tô. Khi nhiệt độ đạt đến mức nguy hiểm, nó sẽ phát ra luồng khí lạnh, làm dịu mát không khí trong xe, đồng thời phát ra tín hiệu cảnh báo đến phụ huynh thông qua một chiếc ăng-ten.
Ư tưởng của Bishop Curry bắt nguồn từ việc một em bé 6 tháng tuổi của người hàng xóm đă bị chết ngạt do nhiệt độ trong xe quá nóng. Mặc dù ư tưởng này mới chỉ được minh họa bằng mẫu đất sét 3D, nhưng cậu bé và cha của ḿnh đă kêu gọi mọi người cùng nhau gây quỹ để tạo ra sản phẩm tuyệt vời này.
Họ đă tŕnh bày ư tưởng của ḿnh lên trang GoFundMe, số tiền dự kiến ban đầu là 24.000$, nó sẽ được sử dụng để sản xuất các thiết bị, cũng như đảm bảo được bằng sáng chế.
Rượu và cà phê có thể là ch́a khóa để sống lâu hơn
Nghiên cứu nói rằng những người uống một lượng cà phê hoặc rượu vừa phải
có thể sống lâu hơn những người kiêng rượu và cà phê.
(H́nh: FRANCOIS GUILLOT/AFP/Getty Images)
IRVINE, California (NV) – Kết quả nghiên cứu khoa học có thể khiến nhiều người ngạc nhiên đó là những người uống một lượng rượu hay cà phê vừa phải hoặc những người hơi thừa cân nặng ở độ tuổi 70 thường sống lâu hơn những người khác, tạp chí Forbes dẫn các bài báo nghiên cứu khoa học của các nhà nghiên cứu tại Viện Nghiên Cứu Suy Giảm Trí Nhớ Và Rối Loạn Thần Kinh Trường Đại Học University of California, Irvine (UCI MIND) cho biết vào ngày 26 Tháng Mười Hai.
Tạp chí Forbes cho biết cuộc nghiên cứu này kéo dài 15 năm, bắt đầu từ năm 2003 với khoảng 14,000 người tham gia để xem xét điều ǵ khiến con người sống đến hơn 90 tuổi.
Theo nghiên cứu này những người uống một lượng rượu hoặc cà phê vừa phải sống lâu hơn những người kiêng rượu và cà phê. Ngoài ra, những người hơi thừa cân nặng ở độ tuổi 70 cũng sống lâu hơn những người có cân nặng b́nh thường hoặc thiếu cân nặng ở độ tuổi 70.
Các nghiên cứu cũng cho thấy tác dụng của việc tập thể dục đến tuổi thọ của những người sống lâu hơn 75 tuổi. Những người dành thời gian tập thể dục, thậm chí chỉ nửa tiếng mỗi ngày, cũng có thể làm cho rủi ro tử vong thấp hơn đáng kể so với những người không có thời gian để tập thể dục, theo Forbes.
Việc dành thời gian tham gia các hoạt động giải trí, vận động lành mạnh là một yếu tố quan trọng để giữ ǵn và tăng cường sức khỏe cho những người lớn tuổi.
Sử dụng nguồn năng lượng mặt trời với chi phí siêu rẻ, dễ lắp đặt và sửa chữa, thiết bị khử muối nước mặn thành nước ngọt của các kĩ sư Italia có thể thu được 20 lít nước ngọt/ngày/m2 phơi sáng.
Theo dự báo của tổ chức Nông Lương Liên Hiệp Quốc (FAO), đến năm 2025, gần 2 tỷ người trên thế giới thiếu nước ngọt phục vụ cho các nhu cầu tối thiểu hàng ngày. Một trong những giải pháp triển vọng nhất cho vấn đề này đó là khử muối nước biển thành nước ngọt. Tuy nhiên, phương pháp này lại tiêu tốn một lượng điện gấp 10 đến 1000 lần so với các phương pháp lấy nước ngọt thông thường, như là bơm nước ngọt lên từ sông hoặc giếng ngầm.
Để khắc phục nhược điểm này, nhóm kỹ sư của Khoa Năng lượng, Đại học Politecnico di Torino đă phát minh ra một thiết bị mới giúp khử muối nước biển có tính bền vững cao và chi phí cực thấp, đó là sử dụng năng lượng mặt trời một cách hiệu quả hơn. Thực tế, với một lượng năng lượng mặt trời tương đương, công nghệ này có thể giúp tăng gấp đôi lượng nước ngọt thu được so với các công nghệ trước đây. Kết quả nghiên cứu của họ đă được đăng trên tạp chí khoa học Nature Sustainability.
Lấy cảm hứng từ cây xanh là chuyển nước từ rễ lên lá bằng tính mao dẫn và sự thoát hơi nước qua lá, thiết bị nổi này hút nước biển lên bằng cách sử dụng một loại chất liệu xốp rỗng rẻ tiền, do đó không cần phải sử dụng các máy bơm đắt tiền và cồng kềnh. Nước biển thu được sau đó sẽ được đun nóng bằng năng lượng mặt trời, giúp duy tŕ việc tách muối khỏi nước đang bốc hơi.
"Quá tŕnh này có thể được đẩy nhanh bằng các lớp màng mỏng ngăn cách giữa nước mặn và nước ngọt để tránh bị trộn lẫn vào nhau, tương tự như một số cây sống ở môi trường nước mặn, như cây đước chẳng hạn”, Matteo Fasano, thành viên nhóm nghiên cứu, cho biết.
Thiết bị khử muối nước mặn thành nước ngọt của các nhà nghiên cứu thuộc Đại học Politecnico di Torino, Italia.
Trong khi các công nghệ khử muối nước biển “chủ động” thông thường đ̣i hỏi phải có các bộ phận cơ học hoặc các thiết bị chạy điện rất tốn kém và đ̣i hỏi phải có các kỹ thuật viên chuyên môn đảm nhiệm việc lắp đặt và bảo dưỡng, th́ phương pháp trên lại dựa trên các quá tŕnh tự phát mà không cần sự hỗ trợ của máy móc phụ trợ.
Nhờ vậy, chi phí lắp đặt thiết bị này rất rẻ và sửa chữa cũng rất đơn giản. Do đó, công nghệ này đặc biệt hữu dụng ở các khu vực ven biển, mà ở đó người dân thường xuyên chịu t́nh trạng thiếu nước ngọt và không có các cơ sở hạ tầng và nguồn đầu tư đủ mạnh.
“Khác với các nghiên cứu trước đây tập trung vào việc làm thế nào để tối đa hóa sự hấp thu năng lượng mặt trời, th́ nghiên cứu của chúng tôi đă thay đổi trọng tâm sang việc quản lư hiệu quả hơn đối với năng lượng nhiệt mặt trời hấp thụ được. Theo đó, chúng tôi đă đạt được các giá trị năng suất kỷ lục: có thể thu được 20 lít nước uống/ngày/m2 phơi sáng. Đó là nhờ việc “tái chế” nhiệt mặt trời trong các quá tŕnh bốc hơi tầng, phù hợp với nguyên lư mất ít công sức nhưng hiệu quả cao", nhóm nghiên cứu cho biết.
Sau khi phát triển bản mẫu trong hơn 2 năm và thử nghiệm trực tiếp ở biển Ligurian (Italia), các kĩ sư khẳng định, công nghệ của họ rất phù hợp với các khu vực ven biển bị cô lập luôn thiếu nước ngọt nhưng thừa ánh nắng mặt trời, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Hơn nữa, công nghệ này cũng đặc biệt phù hợp ở những khu vực chịu ảnh hưởng của các trận băo lụt và bị cô lập do mất điện hoặc bị mất nước. Thiết bị này trong tương lai cũng có thể được ứng dụng cho các khu vườn nổi sản xuất lương thực, đặc biệt là ở các khu vực dân cư quá đông đúc.
Các nhà nghiên cứu thiết bị này hiện nay đang t́m kiếm các đối tác công nghiệp tiềm năng để hợp tác cải tiến thiết bị, giúp nó trở nên bền vững hơn, quy mô hơn và đa năng hơn.
Bác sĩ đầu tiên tạo ra chiếc ống nghe huyền thoại nghề y
Đầu thế kỷ 19, bác sĩ Laënnec gặp hai đứa trẻ gửi tín hiệu cho nhau bằng cây gỗ rỗng, ông phát minh ống nghe khám bệnh làm từ gỗ.
Theo NCBI, một buổi sáng đẹp trời tháng 9/1816, bác sĩ người Pháp Rene Theophile Hyacinthe Laënnec, khi ấy 35 tuổi, đang đi dạo trong sân của Cung điện Le Louvre, Paris, th́ bắt gặp hai đứa trẻ gửi tín hiệu cho nhau bằng một cây gỗ rỗng. Một đứa gơ vào đầu này của cây gỗ và đứa trẻ c̣n lại ở đầu bên kia lắng nghe.
Cuối năm đó, bác sĩ Laënnec tiếp nhận một phụ nữ trẻ đang gặp vấn đề về tim. Ban đầu, bác sĩ dùng ngón tay chạm vào ngực của bệnh nhân để chẩn đoán bệnh. Xấu hổ với cô gái, ông cuộn tờ giấy để tạo ra một chiếc ống, sau đó đặt lên ngực cô. Laënnec rất ngạc nhiên khi cuộn giấy có thể khuếch đại âm thanh tim mà không cần tiếp xúc vật lư, giúp ông chẩn đoán chính xác và lắng nghe rơ nhịp tim cơ thể.
Bước đột phá này đă dẫn đến việc ông phát minh ra ống nghe đầu tiên được làm từ ống gỗ.
Laënnec đă dành 3 năm tiếp theo để thử nghiệm chế tạo ống nghe bằng các loại vật liệu khác nhau. Cuối cùng, bác sĩ hoàn thiện thiết kế của ḿnh với một chiếc ống gỗ, đường kính 3,5 cm và chiều dài 25 cm để kiểm tra sức khỏe ngực bệnh nhân.
Sau nhiều thành công trong chẩn đoán âm thanh về tim, phổi, chiếc ống nghe được sử dụng hỗ trợ trong khám nghiệm tử thi.
Laënnec xuất bản công tŕnh nghiên cứu đầu tiên về âm thanh trong cơ thể người. Ông được coi là cha đẻ của chẩn đoán lâm sàng và đă viết những mô tả đầu tiên về bệnh giăn phế quản, xơ gan. Ông phân loại t́nh trạng phổi như: viêm phổi, giăn phế quản, viêm màng phổi, khí phế thũng, tràn khí màng phổi và các bệnh phổi khác bằng phát minh của ḿnh.
Bác sĩ Laënnec bắt đầu giới thiệu nhiều thuật ngữ lâm sàng khác liên quan đến chiếc ống nghe, được sử dụng đến ngày nay.
Rene Theophile Hyacinthe Laënnec (1781-1826) là bác sĩ đầu tiên trên thế giới phát minh ra ống nghe.
Bác sĩ Rene Theophile Hyacinthe Laënnec sinh ra tại Quimper ở Brittany, Pháp năm 1781. Mẹ mất v́ bệnh lao khi lên 5 tuổi, Laënnec sống cùng người chú của ḿnh, khi ấy là trưởng khoa y của một trường đại học. Thời thơ ấu, sức khỏe Laënnec không tốt, các vận động cơ thể chậm chạp, thường xuyên bị đau bụng và ho dữ dội. Ông t́m thấy niềm an ủi trong âm nhạc, dành thời gian rảnh để thổi sáo và viết thơ.
Laënnec được truyền cảm hứng từ người chú của ḿnh để theo đuổi sự nghiệp y khoa. Năm 1795, ở tuổi 14, Laënnec giúp đỡ chăm sóc người bệnh và những người bị thương tại khách sạn Dieu ở Nantes. 18 tuổi, ông phục vụ trong Bệnh viện Quân y với vai tṛ bác sĩ phẫu thuật hạng ba. Sau đó, ông làm quen với công việc lâm sàng, phẫu thuật chính và điều trị bệnh nhân.
Trong ṿng một năm, Laënnec đă giành được giải thưởng đầu tiên về cả y học và phẫu thuật tại trường y. Năm 1802, ông xuất bản bài báo đầu tiên của ḿnh về các chủ đề như: viêm phúc mạc, vô kinh và bệnh gan. Dần được mọi người biết đến nhiều hơn, Laënnec bắt đầu t́m hiểu về giải phẫu cơ thể và có những công tŕnh nghiên cứu về bệnh lư giải phẫu.
Trong những tháng cuối đời, ông yêu cầu cháu trai của ḿnh, Mériadec, kích thích ngực của ông và mô tả những ǵ nghe được bằng ống nghe. Ông qua đời v́ căn bệnh lao phổi, căn bệnh mà chính Laënnec đă làm sáng tỏ bằng chiếc ống nghe của ḿnh.
Trong di chúc, Laënnec cho người cháu thừa kế tất cả các nghiên cứu y khoa của ông, cùng với chiếc ống nghe gỗ là di vật giá trị hơn cả.
Chiếc ống nghe bằng gỗ được sử dụng để chẩn đoán lâm sàng bệnh.
Ống nghe bằng gỗ sử dụng cho đến nửa sau thế kỷ 19, sau đó chiếc ống nghe đă trải qua nhiều lần cải tiến và ngày càng phổ biến hơn. Ngày nay, ống nghe cao su được sử dụng phổ biến, giúp bác sĩ có thể nghe âm thanh trong cơ thể bệnh nhân ở tần số thấp, tần số cao.
Theo y học, ống nghe tim mạch là sự kết hợp đơn thuần của một trong những định luật vật lư cơ bản nhất, dẫn truyền và khuyếch đại âm thanh. Tuy nhiên, đó lại là một trong những tác động lớn và trở thành biểu tượng của nền y học hiện đại.
Mục đích ban đầu tạo ra khoảng cách giữa bác sĩ và bệnh nhân, giờ đây chiếc ống nghe đă trở thành công cụ đặc trưng cho bác sĩ và hữu ích trong phục vụ khám chữa bệnh nhân.
Kháng sinh Penicillin, chất chống dính, máy tạo nhịp tim,… là những khám phá khoa học quan trọng của con người ra đời trong các hoàn cảnh vô cùng “tự nhiên”.
1. Penicillin
Penicillin được xem là một trong những phát minh nhờ vào “tai nạn nghề nghiệp” nổi tiếng nhất của thế kỉ XX. Vào năm 1928, nhà khoa học Alexander Fleming đă quên làm sạch dụng cụ nghiên cứu của ḿnh trước khi ông đi nghỉ một vài ngày. Khi trở về, Fleming thấy rất nhiều vi khuẩn và nấm mốc trên dụng cụ của ḿnh. Tuy nhiên, ông cũng nhận thấy có một số vùng mà vi khuẩn và nấm mốc không phát triển. Năm 1940, các nhà khoa học tại trường Đại học Oxford đă tách thành công penicillin và phát triển nó thành thuốc kháng sinh đầu tiên của con người. Cho đến nay, Penicillin vẫn là loại kháng sinh được sử dụng phổ biến và rộng răi nhất.
2. Máy tạo nhịp tim
Wilson Greatbatch, một kỹ sư người Mỹ đă t́nh cờ tạo ra máy tạo nhịp tim trong một lần nhầm lẫn. Khi Wilson đang cố gắng tạo ra một chiếc máy tạo dao động để ghi lại âm thanh của nhịp tim th́ ông đă treo sai điện trở. Tuy nhiên, Wilson vẫn ghi lại được tiếng tim đập. Từ đó, ông dần chế tạo thành công máy tạo nhịp tim dưới sự giúp đỡ của William Chardack. Thử nghiệm đầu tiên được tiến hành và thành công vào năm 1959 đă đưa Wilson trở thành người đầu tiên trên thế giới chế tạo được máy tạo nhịp tim.
3. Thuốc nhuộm
Vào năm 18 tuổi, trong một nỗ lực nghiên cứu để chữa trị căn bệnh sốt rét, nhà hóa học William Perkin đă sáng tạo ra một thứ không liên quan ǵ đến khoa học và một thứ cực ḱ có ư nghĩa với khoa học. Đó là vào năm 1856, Perkin cố gắng để tạo ra những mẫu kí sinh nhân tạo. Kết quả ông thu được là một dung dịch màu đen. Khi quan sát chúng, Perkin đă nhận ra một màu sắc rất đẹp trong mớ dung dịch màu đen đó. Và ông phát hiện ra rằng ḿnh đă tạo ra thuốc nhuộm tổng hợp đầu tiên.
Loại thuốc nhuộm này tốt hơn nhiều lần so với thuốc nhuộm từ tự nhiên. Màu sắc sáng hơn, sống động hơn, không bị phai hoặc mờ khi rửa. Phát hiện của ông cũng trở thành tiền đề cho một nền khoa học mới.
Tuy nhiên, câu chuyện vẫn chưa kết thúc ở đây. Paul Ehrlich, một nhà vi khuẩn học người Đức, người được Perkin truyền cảm hứng đă từ thuốc nhuộm mà phát hiện ra các phương pháp miễn dịch và hóa trị trong y học.
4. Phóng xạ
Năm 1896, nhà vật lí Henri Becquerel bị thu hút bởi hai điều, đó là huỳnh quang tự nhiên và tia X. Ông đă tiến hành một loạt các thí nghiệm để xem xét khả năng sản xuất đèn huỳnh quang của các khoáng chất tự nhiên sau khi chúng được tách rời khỏi ánh sáng mặt trời.
Tuy nhiên, Henri Becquerel đă tiến hành thí nghiệm vào mùa đông và suốt một tuần liền, bầu trời u ám. V́ vậy, ông đă để các thiết bị cùng với nhau trong một ngăn kéo và chờ đợi ngày nắng. Đến một ngày nắng làm việc trở lại, Henri đă phát hiện ra rằng đá uranium mà ông để trong ngăn kéo đă in dấu của nó lên một tấm ảnh mà không tiếp xúc với ánh sáng mặt trời. Henri đă làm việc với Marie, Pierre Curie và phát hiện ra đó là chất phóng xạ.
5. Nhựa
Vào năm 1907, sen – lắc được sử dụng để làm vật liệu cách nhiệt trong ngành công nghiệp điện tử. Do đó, ngành công nghiệp này luôn phải bỏ ra những khoản chi lớn cho việc nhập khẩu sen- lắc từ Đông Nam Á. Chính bởi vậy, nhà hóa học Leo Hendrik Baekeland đă nghĩ rằng ông có thể kiếm được một nguồn lợi nhuận lớn nếu sản xuất ra được một vật liệu mới thay thế cho sen – lắc.
Tuy nhiên, những thí nghiệm nghiên cứu của ông lại đă tạo ra một vật liệu mà không thay đổi h́nh dạng dưới nhiệt độ cao. Baekeland cho rằng nó có thể sử dụng trong việc làm đĩa hát. Song, hơn cả những điều ông mong muốn, vật liệu mới nay nhanh chóng xuất hiện trong một loạt các sản phẩm với hàng ngàn người sử dụng. Và cho đến này, nhựa có thể được t́m thấy ở mọi nơi.
6. Sự lưu hóa cao su
Nhà khoa học Charles Goodyear đă dành một thập kỉ trong cuộc đời của ḿnh để t́m cách làm cho cao su sử dụng một cách dễ dàng hơn và có khả năng chống nóng, lạnh. Tuy nhiên, những nghiên cứu của ông đều thất bại. Cho đến một ngày, ông t́nh cờ đổ hỗn hợp lưu huỳnh, cao su vào một ḷ nấu nóng. Dưới nhiệt độ cao, cao su nóng chảy song không bị hủy hoại. Khi quá tŕnh này kết thúc, Charles Goodyear nhận thấy hỗn hợp đă đông cứng song vẫn c̣n có ích. Từ phát hiện này của Charles Goodyear, rất nhiều các sản phẩm cao su lưu hóa đă ra đời và được sử dụng ở khắp mọi nơi.
7. Teflon – Chất chống dính
Nhà hóa học Roy Plunkett trong quá tŕnh nghiên cứu để t́m ra một dạng thức mới của CFC (chlorofluorocarbon). Ông cho rằng nếu ông có được TFE pha trộn với axit hydrochloric th́ ông có thể sản xuất chất làm lạnh mà ông muốn. V́ thế, Roy đă làm mát TFE, nén nó trong một cái hộp lưu trữ để ông có thể sử dụng khi cần thiết.
Sau một thời gian, ông mở hộp cất giữ TFE để pha trộn với axit hydrochloric th́ không c̣n ǵ trong hộp cả. Nh́n kĩ dưới đáy hộp ông phát hiện ra một lớp mỏng bột màu trắng. Ông tiến hành thí nghiệm và nhận thấy rằng nó có khả năng chịu nhiệt tốt và chống kết dính hiệu quả. Với khám phá này, Plunkett đă nhận được bằng phát minh vào năm 1941. Loại chất mới được đặt tên là Teflon vào năm 1944.
8. Coca- cola
Có rất nhiều thực phẩm đă được sáng chế ra trong những trường hợp ngẫu nhiên nhưng có lẽ không loại thực phẩm nào có lịch sử đặc biệt và bí mật như coca – cola.
Dược sĩ John Pemberton ở vùng Atlanta, Mỹ trong một nỗ lực chữa đau đầu đă pha trộn các thành phần khác nhau và tạo ra một thứ đồ uống. Và đồ uống này sau tám năm được bán trong các hiệu thuốc đă trở thành loại nước được ưa chuộng trên khắp toàn cầu. Cho đến nay, công thức pha chế đồ uống này vẫn là một bí mật.
9. Đường hóa học
Vào năm 1879, nhà hóa học Constantin Fahlberg đang nhiều thời gian nghiên cứu dẫn xuất nhựa than đá trong công tŕnh của giáo sư Ira Remsen. Khi ông trở về nhà ăn tối với vợ và quên không rửa tay, ông đă nhận thấy vị ngọt khác lạ từ món cuốn hôm đó. Ông hỏi vợ và bà bảo không hề cho thêm ǵ. Sau đó, ông phát hiện vị ngọt đó đến từ tay ḿnh.
Ngày hôm sau, ông đến pḥng thí nghiệm và tiếp tục nghiên cứu về điều này và khám phá ra đường hóa học - một phát minh được xem là đột phá của loài người.
7 sự thật đầy bất ngờ về cơ thể người giúp bạn lư giải được rất nhiều điều trong cuộc sống
Bạn có biết, con người là sinh vật duy nhất có thể đỏ mặt? Và tại sao lúc đau răng chúng ta c̣n đau cả đầu?
Trong hàng thế kỷ, cơ thể người đă luôn là một chủ đề đầy cảm hứng dành cho các nhà nghiên cứu, và là nguồn cơn của vô số phát minh. Có lẽ ít ai ngờ rằng mắt người chính là thứ truyền cảm hứng cho máy ảnh, trong khi thiết kế của tháp Eiffel biểu tượng của Paris th́ đến từ... xương đùi người.
Nêu vậy để thấy rằng cơ thể của chúng ta có rất nhiều sự thật thú vị, và bạn sẽ biết đến vài cái ngay sau đây.
1. Đây là lư do v́ sao đau răng luôn đi kèm đau đầu
Bạn đă bao giờ bị đau răng chưa? V́ sâu răng, hoặc v́ mọc răng khôn chẳng hạn? Nếu đă từng th́ hẳn bạn cũng nhận ra rằng cơn đau răng dường như cũng gây ra đau đầu luôn, và cả 2 xảy ra cùng một lúc th́ phải.
Thực ra th́ chúng thực sự có liên quan đến nhau đấy. Hăy nh́n vào bức ảnh trên th́ biết: có các mối dây thần kinh nối từ hàm đến năo bộ. Đó là các dây thần kinh sinh ba, một trong những dây thần kinh thụ cảm lớn nhất tại khu vực đầu.
Nó liên kết đến cả khuôn mặt, hàm, răng và các cấu trúc bên trong răng nữa. Theo Glenn Clark, nha sĩ tại ĐH Nam Carlifornia, th́ cấu trúc kết nối quá nhiều này có thể khiến cảm giác đau lan truyền ra nhiều khu vực khác. Thế nên mới có chuyện đau răng đi kèm đau đầu là v́ thế.
2. Khi ngủ, năo c̣n hoạt động nhiều hơn lúc tỉnh
Đây là một sự thật đă được các nhà khoa học xác nhận từ những năm 1950, nhưng đến tận bây giờ vẫn rất ít người biết đến.
Theo đó th́ trong cùng một khoảng thời gian, năo bộ lúc ngủ có tần suất hoạt động rất mạnh - nhất là trong giai đoạn REM (rapid eyes movements - mắt chuyển động nhanh). Khoa học cho rằng đây là giai đoạn chúng ta mơ, và năo v́ thế mà xử lư nhiều thông tin hơn hẳn so với lúc chúng ta thức.
3. Khả năng đặc biệt chỉ con người mới có: Đỏ mặt
Chúng ta chính là những sinh vật duy nhất trên Trái đất có khả năng đỏ mặt trong các t́nh huống thay đổi cảm xúc (như cảm thấy xấu hổ, hoặc giận dữ).
Lư do đứng sau khả năng này th́ chưa được rơ. Tuy nhiên các nhà khoa học đặt ra giả thuyết rằng do da mặt của con người đă tiến hóa để lộ rơ hơn, nên việc đỏ mặt cũng giống như cơ chế biểu lộ cảm xúc, giúp người đối diện có được sự đồng cảm.
4. Năo bộ không biết đau
Có một nghịch lư: dù năo bộ có thể điều khiển mọi bộ phận trên cơ thể, thậm chí là đưa ra các tín hiệu đau đớn, nhưng bản thân nó th́ không biết đau.
Giải thích sâu hơn, điều này có nghĩa là năo bộ không có các thụ thể cảm nhận đau đớn. Nghĩa là bạn có động chạm hay tổn thương ǵ đến năo th́ chỉ các vùng bên ngoài đau, c̣n năo th́ không cảm thấy ǵ.
Đổi lại, năo của chúng ta là bộ phận hoạt động nhiều nhất cơ thể, và nó chiếm đến 25% lượng oxy chúng ta nạp vào.
5. Râu chính là phần mọc nhanh nhất
Chẳng phải tự nhiên mà cánh mày râu sáng nào cũng phải cạo - lắm ông c̣n ngày cạo 2 lần nữa. Đơn giản là v́ râu chính là phần lông tóc mọc nhanh nhất trên cơ thể.
6. Tương tự: móng ngón giữa mọc nhanh nhất
Tốc độ mọc móng tay thực ra cũng phụ thuộc vào cơ địa của từng người. Tuy nhiên với đa số th́ ngón giữa sẽ mọc nhanh nhất, và chậm nhất là ngón út.
7. Tuổi già sẽ khiến bạn ăn uống kém ngon
Người già ăn uống sẽ kém về lượng, không nhiều được như tuổi trẻ. Nhưng chưa hết đâu, v́ họ c̣n thấy không ngon miệng nữa ḱa.
Nguyên do là v́ sau tuổi 60, chúng ta sẽ mất khoảng 40% thụ thể cảm nhận vị giác trên lưỡi.
Chạm vào 2 bộ phận này của bé càng nhiều,
lớn lên trẻ càng thông minh
Trí thông minh của trẻ được h́nh thành dựa trên nhiều yếu tố như gen di truyền, hấp thu chất dinh dưỡng hay cách nuôi dạy của cha mẹ. Việc cha mẹ luôn đồng hành cùng con mỗi ngày kể từ khi chào đời sẽ giúp cho bé có cảm giác an toàn, hạnh phúc, tự tin. Điều đặc biệt, trên cơ thể bé có 2 bộ phận cực ḱ nhạy cảm, khoa học đă chứng minh nếu được cha mẹ tích cực chạm vào bé sẽ phát triển trí thông minh trong tương lai cực tốt.
Thứ nhất là bàn tay
Bàn tay chính là cơ quan quan trọng giúp bé cảm nhận về thế giới xunh quanh. Trong 3 tháng đầu sau sinh bé có thể hoạt động cơ tay. Các cử động tinh tế của bàn tay sẽ giúp bé khám phá thế giới, kết nối với các sự vật và thúc đẩy sự phát triển của các giác quan, hệ thần kinh - điều không thể thiếu cho sự phát triển trí tuệ.
Kích thích sự linh hoạt của các đầu ngón tay, bàn tay cũng là cách để kích thích sự phát triển của vỏ năo. V́ thế cha mẹ thường xuyên nhẹ nhàng xoa, nắn ḷng bàn tay để bé mở rộng, sau đó đến lần lượt từng ngón tay. Mẹ vuốt nhẹ từ điểm ngón tay tiếp xúc với bàn cho đến phần móng tay. Thực hiện vài lần để tăng cường sự linh hoạt cho các ngón tay của bé.
Ngoài massage ngón tay cho bé, thi thoảng mẹ có thể cầm tay bé và lật dở từng trang sách, giúp bé chạm vào các vật xung quanh cũng là một gợi ư hay.
Thứ hai là bàn chân
Có rất nhiều huyệt nằm ở bàn chân của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, chúng rất nhạy cảm. Mẹ có thể nhẹ nhàng vuốt ve để kích thích phản xạ của vỏ năo bé, từ đó kích thích trí thông minh.
Ngoài ra, có hai cách để kích thích năo bộ cho trẻ từ đôi bàn chân:
1, Cho bé đi chân đất. Trong điều kiện thích hợp như ở trong nhà hay môi trường sạch sẽ hăy để cho bé đi chân trần tiếp xúc với mặt đất. Điều này sẽ giúp kích thích các dây thần kinh của bàn chân và thúc đẩy sự phát triển của cơ bắp.
2, Lắc nhẹ các ngón chân. Lắc nhẹ các ngón chân giống như bạn đang chơi đàn piano sẽ giúp bé rất thoải mái, cười thích thú.
Sử dụng phương pháp cấp cứu do chính ḿnh sáng tạo nên, bác sĩ Henry Heimlich kịp thời cứu sống người phụ nữ bị nghẹn thức ăn.
Chân dung bác sĩ Henry Heimlich.
Ảnh:relevantmagazine.com.
"Ôi trời, thật may mắn là tôi ngồi đó. Chúa đă đặt tôi ở ngay cạnh bác sĩ Heimlich", nạn nhân vừa qua cơn hiểm nghèo là Patty Gill Ris 87 tuổi chưa hết xúc động. "Người đàn ông tuyệt vời này đă cứu sống tôi".
Theo CNN, bác sĩ Henry Heimlich đang dùng món ḅ bít tết tại nhà dưỡng lăo Deupree, Ohio (Mỹ) th́ phát hiện Ris bị mắc nghẹn.
"Bà ấy có đủ các dấu hiệu và rơ ràng là không thở được", ông kể. Không chần chừ, vị bác sĩ lập tức hành động.
Trước sự chứng kiến của hơn 100 người trong pḥng ăn, Heimlich ṿng tay quanh eo Ris, nắm tay đặt dưới lồng ngực phía ngay trên rốn rồi thúc mạnh 3 lần cho đến khi bà cụ ho ra một mảnh hamburger.
Phương pháp cấp cứu người bị ngạt thở do mắc dị vật trên do chính bác sĩ Henry Heimlich sáng tạo ra vào năm 1974 và được Hiệp Hội Y khoa Mỹ dùng tên ông đặt cho phương pháp là thủ thuật Heimlich.
Thủ thuật Heimlich dựa trên nguyên tắc tác động mạnh, đột ngột vào hai buồng phổi bằng cách vỗ từ lưng hoặc ép vào cơ hoành, gây áp lực trong đường hô hấp nhằm đẩy dị vật ra ngoài.
Ngày nay, thủ thuật Heimlich được phổ biến ra toàn cầu và đă cứu hơn 50.000 người chỉ riêng tại Mỹ.
Mô tả các bước thực hiện thủ thuật Heimlich
Ảnh:rochester.edu.
Perry Gaines, quản lư pḥng ăn của nhà dưỡng lăo Deupree cho biết đă từng cấp cứu hai cụ già bị mắc nghẹn trong năm nay. Nghe tin Ris bị hóc, ông chạy ngay vào nhà bếp để t́m sự giúp đỡ nhưng khi quay lại đă thấy bác sĩ Heimlich xử lư vụ việc.
"Tôi dừng lại để xem liệu ông ấy có cần hỗ trợ nhưng rơ ràng là không rồi", Gaines hóm hỉnh nói. Dù là "cha đẻ" và từng nhiều lần chứng minh hiệu quả của thủ thuật mang tên ḿnh, đây là lần đầu tiên bác sĩ Heimlich ứng dụng nó trong t́nh huống cấp bách.
Nghẹn xảy ra khi có một vật lạ mắc lại ở cổ họng hoặc khí quản, làm tắc nghẽn ḍng không khí lưu thông. V́ nghẹn làm giảm lượng ôxy lên năo và có thể nguy hiểm đến tính mạng nên cấp cứu nghẹn nên được thực hiện càng sớm càng tốt.
Ở người lớn, nghẹn thường xảy ra do nuốt phải các miếng thức ăn, c̣n ở trẻ nhỏ thường là do nuốt phải các vật nhỏ. Dấu hiệu của việc bị nghẹn là việc dùng tay ôm cổ họng. Nếu nạn nhân không đưa ra được các dấu hiệu, hăy t́m các biểu hiện như:
- Không thể nói chuyện
- Khó thở hoặc thở kḥ khè
- Không ho được
- Da, môi và móng tím tái
- Mất ư thức
Hội Chữ thập đỏ khuyến nghị cách cấp cứu “5-5” đối với các nạn nhân bị nghẹn:
- Vỗ vào lưng 5 lần: Đầu tiên, dùng ḷng bàn tay vỗ vào lưng của nạn nhân 5 lần (vùng giữa hai xương bả vai).
- Ấn mạnh vào bụng 5 lần (c̣n gọi là liệu pháp Hem-lich)
- Thực hiện luân phiên việc vỗ lưng và ấn mạnh cho đến khi vật lạ rơi ra.
Hiệp hội tim mạch Mỹ không hướng dẫn kỹ thuật vỗ lưng mà chỉ hướng dẫn kỹ thuật ấn bụng. Bạn có thể không vỗ lưng nếu bạn chưa được học.
Cả 2 cách đều có thể được áp dụng.
Để thực hiện nghiệm pháp Hem-lich cho người khác:
- Đứng phía sau nạn nhân:
- Dùng tay ôm lấy phần eo của nạn nhân, cho nạn nhân hơi cúi người về phía trước.
- Nắm một tay lại và đặt nắm tay lên phần trên rốn của nạn nhân.
- Dùng tay c̣n lại ôm lấy bàn tay đang nắm và ấn thật nhanh, mạnh vào bụng nạn nhân theo chiều hướng lên trên.
- Nếu cần thiết, thực hiện thao tác này 5 lần.
- Nếu vật lạ chưa rơi ra, tiếp tục lặp lại việc sơ cứu “5-5”
Nếu bạn là người duy nhất có thể cứu nạn nhân khi đó, hăy thực hiện việc vỗ lưng và ấn bụng trước khi gọi cấp cứu. Nếu những người khác cũng có mặt, yêu cầu người đó gọi cấp cứu trong khi bạn đang sơ cứu cho nạn nhân.
Nếu nạn nhân bất tỉnh, thực hiện cấp cứu hồi sức tim phổi (CPR) bằng việc ấn mạnh vào ngực và làm thông thoáng đường thở.
Tự thực hiện liệu pháp Hem-lich cho bản thân ḿnh
Đầu tiên, khi bạn bị nghẹn và không có ai ở xung quanh, hăy gọi cấp cứu ngay lập tức.
Tiếp theo, v́ bạn không thể tự vỗ lưng cho ḿnh được, bạn vẫn có thể tự thực hiện việc ấn bụng để loại bỏ vật lạ.
Đặt nắm tay phía trên rốn của ḿnh
Dùng tay c̣n lại nắm chặt lấy bàn tay đang đặt ở rốn và cúi người lên một chỗ dựa cứng- như bàn hoặc ghế
Ấn nắm tay của bạn vào bên trong, hướng lên trên.
Để làm thoáng đường thở của phụ nữ mang thai hoặc người béo ph́
Đặt tay của bạn cao hơn một chút so với vị trí của nghiệm pháp Hem-lich thông thường, tại xương ức, ngay phía trên xương sườn thấp nhất.
Thực hiện như liệu pháp Hem-lich thông thường, ấn nhanh, mạnh vào ngực
Lặp lại quy tŕnh nếu như thức ăn hoặc vật lạ không rơi ra ngoài hoặc nạn nhân vẫn bất tỉnh.
Làm thoáng đường thở của người bất tỉnh
Đặt nạn nhân nằm ngửa trên sàn
Làm thoáng đường thở: Nếu vật lạ mắc ở phía sau ṿm họng hoặc mắc ở vị trí cao tại ṿm họng (mà có thể quan sát được), dùng ngón tay đưa vào trong miệng và lôi vật lạ ra. Hết sức cẩn thận để không làm cho vật lạ mắc vào họng sâu hơn (việc này dễ xảy ra ở trẻ nhỏ).
Thực hiện hồi sức tim phổi (CPR) nếu vật lạ vẫn mắc lại và nạn nhân không phản ứng sau khi bạn thực hiện những thao tác trên. Việc ấn mạnh vào ngực trong khi cấp cứu CPR có thể làm vật lạ mắc kẹt lại. Thường xuyên kiểm tra miệng của nạn nhân.
Sơ cứu với trẻ dưới 1 tuổi
Ngồi xuống, đặt tay bạn lên đùi và đặt trẻ nằm cúi mặt trên cánh tay (đang đặt trên đùi) của bạn
Vỗ vào lưng trẻ 5 lần thật nhẹ nhàng, nhưng phải đủ mạnh. Trọng lực và việc vỗ lưng có thể làm vật ra rơi ra.
Nếu không hiệu quả, đặt trẻ nằm ngửa trên cánh tay sao cho phần đầu thấp hơn phần thân. Dùng 2 ngón tay đặt vào giữa xương ức của trẻ và ấn mạnh vào ngực 5 lần.
Lặp lại quy tŕnh vỗ lưng và ấn ngực nếu trẻ không thở trở lại. Gọi cấp cứu ngay.
Thực hiện hồi sức tim phổi CPR với trẻ nhỏ nếu trẻ vẫn không thở sau khi làm các thao tác trên.
Nếu trẻ lớn hơn 1 tuổi, chỉ cần thực hiện liệu pháp Hem-lich và kỹ thuật "5-5" như hướng dẫn ở trên.
Để chuẩn bị cho những t́nh huống như vậy có thể xảy ra bất cứ khi nào, bạn nên chuẩn bị sẵn sàng bằng cách t́m kiếm và chủ động tham gia học liệu pháp Hem-lich và cấp cứu hồi sức tim phổi CPR tại một cơ sở đào tạo sơ cấp cứu được cấp giấy phép, ví dụ như Hội Chữ thập đỏ
Đóng băng năo thiên tài khoa học Nga chờ ngày hồi sinh
Tiến sĩ Yuri Pichugin là người nghĩ ra cách bảo quản người chết bằng cách đóng băng để chờ cơ hội hồi sinh trong tương lai.
Tiến sĩ khoa học Yuri Pichugin đă hợp tác với KrioRus từ năm 2011.
Theo Daily Mail, nhà khoa học Nga Yuri Pichugin qua đời ở tuổi 67 hồi tháng trước v́ lên cơn đau tim sau khi ra ngoài trời lạnh âm 7 độ C.
Ông Pichugin chính là người đă nghĩ ra cách bảo quản thi thể người chết bằng cách đóng băng đặc biệt để có thể chờ nhân loại đạt được tiến bộ khoa học vượt bậc, giúp hồi sinh người chết.
Bộ năo của nhà khoa học này hiện đă được tách khỏi cơ thể, bảo quản trong dung dịch đặc biệt ở nhiệt độ âm 196 độ C. Trước đây, chính ông Pichugin từng nói rằng ḿnh không muốn được đóng băng, nhưng sau đó đă đổi ư.
Bộ năo của ông Pichugin hiện đang được bảo quản tại Moscow cùng với 66 người khác và 32 vật nuôi trong nhà, bao gồm chó, mèo, vẹt.
Được biết, điều kiện lạnh giá ngoài trời giúp thi thể ông Pichugin vẫn c̣n nguyên vẹn cho đến khi người ta bắt đầu quá tŕnh lấy năo.
Thi thể thiên tài khoa học Nga được bảo quản trước khi đem đông lạnh.
Công ty đóng băng người chết KrioRus của Nga xác nhận bộ năo của tiến sĩ Pichugin đang được bảo quản. “Chúng tôi nhận được tin báo về cái chết của ông ấy, lên cơn đau tim chỉ cách cửa nhà vài mét và cơ thể bị đóng băng hoàn toàn”.
“Nếu như có người ở gần đó phát hiện sớm th́ ông ấy có thể vẫn c̣n sống”, KrioRus nói. “Chúng tôi không thể bắt đầu quá tŕnh ngay v́ c̣n phải giữ thi thể tiến sĩ để phục vụ điều tra”.
Nhưng cuối cùng chúng tôi vẫn đóng băng được bộ năo của ông ấy. Theo công ty Nga, tiến sĩ Pichugin đă kư thỏa thuận từ năm 2012 và “con trai của ông ấy đă đồng ư”.
Quy tŕnh đóng băng cơ thể diễn ra một cách đặc biệt. Toàn bộ máu được rút khỏi cơ thể và thay bằng chất chống đông. Thi thể được đông lạnh từ từ ở âm 40 độ C, âm 80 độ C và cuối cùng là nhúng vào bể nitơ lỏng với nhiệt độ âm 196 độ C.
Bộ năo của thiên tài khoa học Nga được bảo quản ở điều kiện nhiệt độ âm 196 độ C.
Tiến sĩ Pichugin nghĩ ra cách thức đóng băng cơ thể người từ năm 1975, khi c̣n là sinh viên. Ông làm việc tại pḥng nghiên cứu ở Kharkiv trong suốt 20 năm.
Năm 1999, ông sang làm việc ở Đại học California, Los Angeles, Mỹ. Từ năm 2011, ông làm việc cho KrioRus ở Moscow.
Chi phí để bảo quản toàn bộ thi thể người ở KrioRus là 36.000 USD, chỉ riêng bộ năo có giá 18.000 USD, nhưng người Nga có giá rẻ hơn. Bảo quản chó, mèo có giá 10.000 USD.
nấm nh́n th́ hiền khô nhưng lại là loài ăn thịt và săn mồi theo cách tàn bạo bậc nhất
Bề ngoài, nấm ṣ chẳng có vẻ ǵ là nguy hiểm cả. Nó c̣n là một loài nấm ăn được nữa. Tuy nhiên, ẩn sau dáng vẻ hiền lành ấy lại là một thợ săn mồi khôn ngoan và tàn bạo bậc nhất thế giới tự nhiên.
Địa bàn yêu thích của nấm ṣ - hay c̣n gọi là nấm Bào ngư (Pleurotus ostreatus) là các khúc gỗ mục hoặc cây gỗ chết. Tuy nhiên, nó không phụ thuộc vào nguồn dinh dưỡng nghèo nàn của các thân cây khô này, mà nhắm vào một nguồn thức ăn hết sức sống động theo đúng nghĩa đen khác.
Thọc sợi nấm vào miệng con mồi, "ăn" chúng từ trong ra ngoài
Ngay dưới chân của nấm ṣ, trên bề mặt khúc gỗ mục ẩm ướt là đầy rẫy các loài giun siêu nhỏ ,được gọi chung là giun tṛn hoặc tuyến trùng (Nematoda). Dù nấm ṣ mang dáng dấp hiền khô, nhưng thực chất, nó lại là "gă đao phủ" giết mổ không gớm tay với mớ tuyến trùng trong cùng môi trường sống.
Để dẫn dụ, nấm ṣ mọc ra những sợi tơ có hóa chất quyến rũ tuyến trùng. Lũ giun tṛn ngây thơ tưởng bở ṃ đến kiếm chác liền bị tơ nấm ṣ quấn lấy. Trên các sợi tơ của nấm Ṣ cũng có một độc tố gây tê liệt. Dính phải chất độc này, đám giun tṛn lập tức bất động.
Tơ nấm ṣ bắt giun tṛn
Để "ăn" được tuyến trùng, nấm ṣ luồn các sợi tơ vào miệng của chúng, sau đó giải phóng protein có tác dụng phân hủy. Cuối cùng, nó chỉ việc thong thả nhấm nháp cơ thể con mồi từ bên trong ra đến tận bên ngoài.
Chính nhờ đám giun tṛn béo mập ấy mà nấm Ṣ mới mỗi ngày một "phát ph́", chứa đầy chất nitơ (đạm).
Không phải cách săn mồi b́nh thường
Vốn dĩ, nấm là một trong những thức ăn quen thuộc. Đối với người ăn chay, nó khá quan trọng v́ là loại thực phẩm giàu dinh dưỡng. Tuy nhiên, kể từ khi biết được nấm ṣ là loài "ăn thịt", người ta cũng bắt đầu đặt ra nghi vấn: Liệu nó có c̣n thích hợp để làm món chay?
Nhưng tạm gác lại vấn đề này. Cái gây sửng sốt hơn cả là loại protein mà nấm ṣ dùng để tiêu hóa giun tṛn, Pleurotolysin.
"Pleurotolysin không phải là loại protein b́nh thường," - tờ New Scientist cho biết. "Nó thuộc về nhóm protein tan được trong nước, tấn công bằng cách đục thủng màng tế bào."
Cũng theo phân tích th́ các nguyên tử của Pleurotolysin có thể gắn kết lại với nhau như những mảnh Lego vậy. Chúng liên kết mỗi 13 nguyên tử thành một ṿng tṛn phân tử Pleurotolysin.
Khi một ṿng tṛn phân tử h́nh thành, nó sẽ đục lỗ qua màng tế bào hệt như chúng ta dùng khuôn tạo h́nh bánh quy mà cắt qua miếng bột bánh vậy. Nhưng "chiếc khuôn" này chỉ rộng có 8 nanomet mà thôi.
Và nếu chỉ 1 lỗ là chưa đủ để khai tử một tế bào, vậy th́ các phân tử Pleurotolysin "sát thủ" khác sẽ lại xông tới, tiếp tục tấn công cho đến lúc hoàn toàn diệt gọn tế bào.
Mở ra hy vọng tiêu diệt tuyến trùng gây hại cho nhân loại
Y học cũng có một protein phân hủy tế bào tương tự như Pleurotolysin là Perforin, tạo ra nhờ mă hóa gen PRF1 và gen Prf1 ở chuột. Nếu t́m ra được cách điều khiển chính xác, th́ rất có thể các bác sĩ sẽ khiến cho Perforin biết lựa chọn t́m diệt các tế bào gây bệnh, trong khi bỏ qua các tế bào b́nh thường.
Chỉ có điều, nói th́ dễ chứ làm lại khó. Hiện tại, y học mới chỉ thấy được tiềm năng thôi, chứ chưa t́m ra cách khống chế Perforin như nấm Ṣ tự quản Pleurotolysin.
Được biết, có đến quá nửa các loài giun tṛn đă được khoa học phát hiện và miêu tả là giun kư sinh, bao gồm 16.000/28.000 loài. Song con số 28.000 loài này lại vẫn chưa phải là tổng số các loại tuyến trùng. Theo ước tính của các nhà khoa học, phải có tới 1 triệu loài giun tṛn khác nhau. Chúng sống ở mọi nơi trên Trái đất, kư sinh trên cả động thực vật lẫn con người.
Có đến hàng triệu loài giun tṛn chưa được biết đến trên Trái đất
Cảm giác sợ hăi xảy ra rất thường xuyên ở con người, song nguồn gốc của cảm giác sợ hăi bắt nguồn từ đâu? Đó là điều giới khoa học đă mất nhiều năm nghiên cứu về hoạt động của năo bộ để t́m ra đáp án.
Nghiên cứu mới đây của TS.Adam Perkins – nhà khoa học chuyên ngành thần kinh học tại bệnh viện Maudsley – London - Anh đă tiến hành nhiều cuộc kiểm tra sự liên quan khi xuất hiện cảm giác sợ hăi với hoạt động của năo bộ bằng cách kết hợp quét cộng hưởng từ trường MRI tại vùng năo được xác định là nơi kiểm soát sự lo lắng, cảm xúc, tâm trạng của con người.
Phát hiện vùng năo tạo cảm giác sợ hăi
Sau 9 tháng tiến hành nghiên cứu trên một nhóm những người t́nh nguyện, trong đó, chính TS. Perkins cũng tự ḿnh tham gia thí nghiệm, nhóm nghiên cứu của Perkins đă đi đến kết luận: trong năo bộ có tồn tại một khu vực năo được coi là trung tâm của nỗi lo lắng, sợ hăi. Vùng năo này nằm ngay trong vùng năo trung tâm – hippocampus, bên trong thuỳ thái dương và chính là vùng năo có liên quan đến khả năng kiểm soát trí nhớ cũng như khả năng nhận thức của con người. Theo dơi trên màn h́nh kết quả quét cộng hưởng từ trường cho thấy: bất cứ khi nào, cảm giác sợ hăi xuất hiện, vùng năo trung tâm hippocampus lại hoạt động và biểu hiện trên h́nh ảnh là các vùng phát sáng giống như một đám pháo hoa.
Thông thường, khi cảm giác lo lắng, sợ hăi xuất hiện, con người có xu hướng trở nên “cứng đờ” cơ thể. Đó cũng chính là hiện tượng xuất hiện khi chúng ta phải đối mặt với các nhiệm vụ khó khăn. Khoa học gọi hiện tượng này là sự ức chế hành xử (behavioural inhibition) do một vùng thuộc năo bộ điều khiển. Điều này lư giải cho việc tại sao một số người trở nên bị “đơ người” khi sợ hăi hoặc khi đối mặt với một nguy hiểm đang hiện hữu, trong khi đó một số khác lại vẫn có khả năng giữ được b́nh tĩnh để đối mặt với mối đe doạ và xử lư được nó.
Cảm giác sợ hăi bắt nguồn từ năo bộ.
Lo lắng, sợ hăi là một hiện tượng vô cùng phức tạp và rất khó hiểu. Cho tới ngày nay, chúng ta vẫn cho rằng cảm giác lo lắng xuất hiện như một biểu hiện tất yếu, một trạng thái tự nhiên của cơ thể, song sự thực là chỉ khi xảy ra hoạt động tích cực ở vùng năo kiểm soát trạng thái này, nỗi lo lắng sợ hăi mới diễn ra. Điều này cũng có nghĩa là chỉ cần tác động nhân tạo khiến cho vùng năo kiểm soát sự lo lắng hoạt động th́ cũng có thể khiến cho một người rơi vào t́nh trạng lo lắng, sợ hăi. Ngược lại, nếu muốn chấm dứt cảm giác sợ hăi của một người, đơn giản chỉ cần tác động ức chế hoạt động tại vùng năo ấy.
Trong thí nghiệm của ḿnh, TS. Perkins đặt ra yêu cầu là phải khiến cho người tham gia thử nghiệm rơi vào trạng thái lo lắng, sợ hăi bằng các t́nh huống thực tế. Đồng thời với việc diễn ra trạng thái này, máy quét cộng hưởng từ trường fMRI hoạt động ghi lại không chỉ cấu trúc của năo bộ, mà c̣n ghi lại các phản ứng của năo và các tế bào thần kinh trong năo.
Những phát hiện thú vị về trạng thái lo lắng
Nghiên cứu của TS. Perkins không chỉ làm rơ nguồn gốc trạng thái lo lắng, sợ hăi của người bệnh, mà c̣n đem lại một phát hiện mới mẻ, thú vị. đó là những người thuận tay phải có xu hướng dễ trở nên lo lắng, sợ hăi hơn những người thuận tay trái; phụ nữ nh́n chung có xu hướng xuất hiện trạng thái sợ hăi nhiều hơn và mức độ trầm trọng hơn nam giới. Theo TS. Perkins, phụ nữ dễ bị cảm giác lo lắng, sợ hăi bởi những đe doạ không chỉ về mặt thể chất mà c̣n bởi những ám ảnh hay tưởng tượng khác, chẳng hạn như: nỗi sợ đám đông, sợ sự mạo hiểm, sợ bóng tối… Ngoài ra, th́ những người đàn ông có lối sống phóng túng thường là những người ít có biểu hiện lo lắng sợ hăi nhất. Và theo kết quả một điều tra xă hội, th́ những người già có xu hướng ít bị ảnh hưởng bởi trạng thái lo lắng và sợ hăi hơn so với những người trẻ tuổi.
Và một điều đặc biệt nữa là: trái với suy nghĩ của nhiều người rằng, cảm giác sợ hăi, lo lắng là không tốt cho sức khoẻ, kết quả nghiên cứu của TS. Perkins lại cho thấy: một chút cảm giác sợ hăi đôi khi lại là rất tốt. Trạng thái này khiến cho mọi người trở nên thận trọng hơn khi đưa ra các quyết định, làm giảm sự hấp tấp, vội vàng vốn là nguyên nhân dẫn tới thất bại trong công việc. Một thử nghiệm với các tṛ game tạo cảm giác mạnh đă được tiến hành. Những người chơi với tâm lư thận trọng, đề pḥng luôn đạt được số điểm cao hơn những người chơi khác. Trong cuộc sống, điều này cũng diễn ra tương tự, những người liều lĩnh, ưa mạo hiểm nói cách khác là những người không biết sợ đôi khi lại làm hỏng việc nhiều hơn.
H́nh ảnh hoạt động của vùng năo bộ kiểm soát sự sợ hăi của con người
được máy quét cộng hưởng từ trường ghi lại.
Mở ra những ứng dụng
Kết quả nghiên cứu trên đây của các nhà khoa học giúp mở ra hướng đi mới và những ứng dụng mới trong tương lai. Các thí nghiệm thực tế đă mang lại câu trả lời cho một trong những vấn đề làm đau đầu các nhà khoa học trong nhiều năm qua về nguồn gốc và bản chất của cảm giác sợ hăi, cũng như mối liên quan của trạng thái cảm giác này với hoạt động của năo bộ con người.
Và nếu như kết quả từ các h́nh ảnh quét năo có thể được phân tích làm rơ, kết hợp với các dữ liệu thu được trực tiếp từ việc đặt ra các câu hỏi cho người tham gia nghiên cứu, các nhà khoa học hoàn toàn có thể xác định được mức độ sợ hăi của mỗi người. Điều này mở ra hi vọng phát triển các phương pháp trị liệu hoặc các loại thuốc mới giúp điều trị các dạng khủng hoảng thần kinh và căng thẳng do sợ hăi và lo lắng mang lại.
Sợ hay sợ hăi là cảm xúc tiêu cực xuất hiện từ việc nhận thức các mối đe dọa. Đây là một cơ chế tồn tại cơ bản xảy ra trong phản ứng với một kích thích cụ thể, chẳng hạn như đau hoặc đe dọa nguy hiểm đe dọa. Nói ngắn gọn, sợ là khả năng nhận ra nguy hiểm và chạy trốn khỏi nó hoặc chiến đấu chống lại.
Cách vượt qua nỗi sợ hăi
Dù nỗi sợ của bạn là ǵ, hăy học cách thừa nhận, đối mặt và làm chủ nỗi sợ hăi để không ǵ có thể ngăn cản bước chân bạn trong cuộc sống.
Cân nhắc gặp tư vấn viên nếu nỗi sợ hăi bắt đầu xâm lấn cuộc sống của bạn. Một chuyên gia được đào tạo có thể giúp bạn t́m ra căn nguyên của nỗi sợ hăi và đưa ra giải pháp.
Dùng sự tưởng tượng của bạn để giữ b́nh tĩnh, không phải để tự làm ḿnh sợ hăi.
Đừng để động lực suy giảm. Bạn cần có một động lực nhất định để đương đầu với nỗi sợ hăi. Nếu bị nhụt chí, bạn sẽ rất dễ quyết định từ bỏ. Hăy quyết đoán và kiên tŕ ngay cả khi tưởng như không thể.
Không bao giờ làm điều ǵ quá nguy hiểm với mục đích đối mặt với nỗi sợ hăi. Hăy chắc chắn bạn được an toàn khi đối mặt với nỗi sợ hăi.
Theo SKĐS/wiki/wikihow
03/12/2018
-https://khoahoc.tv/
Máy quét y tế toàn thân đầu tiên trên thế giới, cho h́nh ảnh 3D ấn tượng
Máy quét y tế EXPLORER (Kẻ thăm ḍ) có thể quét 3D toàn thân với mức độ chi tiết và sử dụng liều bức xạ thấp hơn đáng kể trong ṿng chưa đầy 30 giây, qua đó giúp chúng ta có thể nh́n rơ hơn hoạt động chức năng của các cơ quan bên trong cơ thể.
(ảnh: UC Davis)
Sau hơn một thập kỷ phát triển, máy quét y tế toàn thân đầu tiên trên thế giới đă cho ra mắt những h́nh ảnh đầu tiên. Thiết bị quét h́nh ảnh đột phá này có thể quét nhanh hơn gấp gần 40 lần so với máy chụp cắt lớp bức xạ positron (PET scan) và chụp ảnh 3D toàn bộ cơ thể người nhanh chóng với chỉ một lần quét.
Với tên gọi EXPLORER, máy quét toàn thân này kết hợp 2 loại máy chụp phổ biến nhất hiện nay là máy chụp cắt lớp bức xạ positron (PET) và máy chụp cắt lớp vi tính sử dụng tia X (CT). Sau nhiều năm nghiên cứu, mẫu máy quét thử nghiệm trên loài linh trưởng đă được tŕnh làng vào năm 2016. Sau khi tiến hành mở rộng thử nghiệm, thiết bị dành cho con người đầu tiên đă được chế tạo vào đầu năm 2018.
Phiên bản nhỏ năm 2016 dùng để thí nghiệm trên linh trưởng (ảnh: UC Davis)
Với sự hợp tác phát triển giữa Đại học California Davis (Hoa Kỳ) và các kỹ sư của công ty United Imaging Healthcare có trụ sở tại Thượng Hải (Trung Quốc), cuối cùng, những h́nh ảnh đầu tiên của con người từ máy quét đă được tiết lộ.
Kết quả thu được cho thấy sự khác biệt đáng kể và nhóm nghiên cứu tin rằng thiết bị EXPLORER có thể tạo ra một cuộc cách mạng trong cả hai lĩnh vực nghiên cứu lâm sàng và chăm sóc bệnh nhân.
“Mức độ chi tiết của nó thật đáng kinh ngạc, đặc biệt là khi chúng tôi tiến hành tối ưu hóa hơn nữa phương pháp tái tạo,” Ông Ramsey Badawi, trưởng khoa Y học hạt nhân của trường Đại học California Davis Health cho hay.
“Chúng ta có thể thấy được các chi tiết mà bạn không thể nh́n thấy trên máy chụp PET thông thường. Thiết bị này cho phép chúng ta quan sát luồng di chuyển của chất đánh dấu phóng xạ (radiotracer) quanh khắp thân thể theo dạng 3 chiều. Không có thiết bị nào khác có thể lấy dữ liệu như thế này ở người, v́ vậy đây quả thực là điều vô cùng mới lạ.”
Các chi tiết máy phức tạp bên trong EXPLORER (ảnh: UC Davis)
EXPLORER đă mang đến những cải tiến đáng kể so với các hệ thống quét hiện tại. Thiết bị này giúp việc quét h́nh ảnh được diễn ra nhanh hơn, có thể tạo ra bản quét toàn thân chỉ trong từ 20 đến 30 giây, đặc biệt, có độ nhạy gấp 40 lần so với các máy quét thương mại hiện nay.
Điều này có nghĩa là thiết bị quét này có thể tạo ra những h́nh ảnh chi tiết bằng cách sử dụng liều phóng xạ (như là một chất đánh dấu) thấp hơn đáng kể so với mức cần dùng hiện nay. Độ nhạy cao hơn cũng cho phép các bác sĩ lâm sàng quan sát mục tiêu phân tử bất ḱ, điều những hệ thống quét hiện tại không làm được.
“Sự cân bằng giữa chất lượng h́nh ảnh, thời gian tiến hành và liều phóng xạ tiêm vào sẽ thay đổi trong các trường hợp khác nhau, nhưng trong mọi trường hợp, chúng ta có thể quét tốt hơn, nhanh hơn với liều phóng xạ ít hơn,” ông Simon Cherry thuộc khoa Kỹ thuật y sinh của Đại học California Davis cho biết.
Có lẽ điều thú vị và mới lạ nhất của hệ thống quét mới này chính là khả năng chụp toàn bộ h́nh ảnh cơ thể chỉ trong một lần quét nhanh chóng. Hệ thống PET hiện tại về cơ bản là khá chậm chạp và không hiệu quả do chỉ có thể quét được từng phần của cơ thể trong một lần. Trong khoảng thời gian tương đối dài, từ 30 đến 40 phút, tất cả những h́nh ảnh nhỏ kể trên sẽ được tổng hợp thành h́nh ảnh 3D lớn hơn, tuy nhiên, điều này có thể hạn chế một cách đáng kể đối với các nhà lâm sàng trong việc đánh giá t́nh h́nh toàn bộ cơ thể trong thời gian thực.
EXPLORER hứa hẹn có thể giúp đo lưu lượng máu hoặc xác định cách con người hấp thụ glucose trong thời gian thực trên toàn bộ cơ thể.
Hệ thống h́nh ảnh mới này vẫn c̣n phải tiến hành một số thử nghiệm và xác minh trước khi chính thức chuyển sang sản xuất thương mại, tuy nhiên, ông Cherry tỏ ra khá lạc quan rằng thiết bị này sẽ nhanh chóng xuất hiện trong các bệnh viện và cơ quan nghiên cứu trên toàn thế giới.
Kích thước trên bản vẽ của máy EXPLORER (ảnh: UC Davis)
“Tôi nghĩ rằng chúng ta sẽ không phải chờ quá lâu để thấy các hệ thống máy quét EXPLORER có thể hoạt động trên toàn thế giới,” Ông Cherry cho hay. “Nhưng điều đó c̣n phụ thuộc vào việc chứng minh lợi ích của hệ thống cả về phương diện lâm sàng và nghiên cứu. Hiện tại, chúng tôi tập trung vào việc lập kế hoạch nghiên cứu để chứng minh EXPLORER mang lại lợi ích cho bệnh nhân và đóng góp vào nền y học thế giới như thế nào.”
Máy quét EXPLORER đầu tiên dự kiến sẽ được lắp đặt tại Sacramento, California. Các nhà nghiên cứu kỳ vọng có thể bắt đầu tiến hành sử dụng thiết bị này trong các dự án nghiên cứu và ứng dụng trên bệnh nhân vào đầu tháng 6 năm 2019.
Nhà vệ sinh tương lai có thể giúp
chẩn đoán bệnh ung thư, tiểu đường
Các chuyên gia tại cơ quan vũ trụ Châu Âu (ESA) và MIT đang hợp tác để cho ra đời nhà vệ sinh “công nghệ cao” có tên Fitloo.
Loại nhà vệ sinh ứng dụng công nghệ cao này có khả năng theo dơi nhưng thay đổi lượng đường trong máu của người sử dụng để phát hiện sớm những dấu hiệu của bệnh bằng các cảm biến đặc biệt.
Không chỉ thế, cảm biến trong nhà vệ sinh công cộng c̣n cho phép các cơ quan y tế dự đoán được sự lây lan của bệnh.
Nhà vệ sinh trong tương lai sẽ “thông minh” hơn
với khả năng cảnh báo bệnh tật.
Cơ chế hoạt động của nhà vệ sinh công nghệ cao FitLoo đó là sàng lọc nước tiểu của người dùng để phát hiện những dấu hiệu sinh hóa bất thường nhằm cảnh báo sớm về ung thư hoặc tiểu đường.
FitLoo thậm chí sẽ được các phi hành gia sử dụng để theo dơi sức khỏe trên trạm vũ trụ quốc tế ISS.
Các chuyên gia cho rằng, với loại nhà vệ sinh mới, mọi người có cơ hội tuyệt vời để kiểm soát sức khỏe của ḿnh. Hiện tại, đa phần chúng ta chỉ đi khám bác sĩ khi phát hiện có những dấu hiệu bất thường của cơ thể. Nhưng sắp tới, nhà vệ sinh ứng dụng công nghệ cao sẽ giúp chúng ta theo dơi sức khỏe hàng ngày.
Thực tế, nhà vệ sinh thông minh đă được một số quốc gia ứng dụng. Đơn cử như Nhật Bản đă có các loại nhà vệ sinh thông minh với các tính năng như giật nước ấm, sấy và ghế có sưởi.
Thiết bị được sử dụng trên trạm vũ trụ quốc tế ISS có khả năng phân tích nước tiểu
của các phi hành gia đang được thử nghiệm.
Hay các công ty sản xuất nhà vệ sinh như Toto và Matsushita đă sản xuất nhà vệ sinh có kết nối WiFi để đo chỉ số khối cơ thể, sinh hóa, protein, tốc độ ḍng chảy và nhiệt độ nước tiểu.
Các nhà khoa học tại Đại học Stanford cũng đă phát triển thử nghiệm thay đổi màu sắc giấy với sự giúp đỡ của một máy ảnh thông minh, có thể phát hiện bệnh hoặc phát hiện dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu.
Hiện tại, ESA và MIT hiện đang t́m kiếm các đối tác là các công ty sản xuất nhà vệ sinh để sản xuất đại trà.
Davide Coppola, giám đốc dự án của dự án tại ESA, cho biết:
“Chúng tôi xác định có các cơ hội để sử dụng công nghệ không gian kết hợp với dữ liệu từ nhà vệ sinh thông minh. Một trong số đó là thiết lập hệ thống thông tin y tế dự pḥng trên Trái Đất.
Nếu bạn có 1.000 nhà vệ sinh thông minh theo dơi chung một số bệnh trong một khu vực, bạn có thể sử dụng dữ liệu kết hợp với dữ liệu từ ngoài Trái Đất có thể tính toán khả năng lây lan của bệnh”.
Chuyện kể, một bệnh nhân gọi bác sĩ, em bị nhức đầu, làm sao đây? -Uống hai viên thuốc Tylenol và gọi văn pḥng ngày mai nhé. Mẫu đối thoại thoạt nghe có vẻ đượm chút khôi hài, nhưng lại xảy ra rất thường xuyên.
Này nhé, cao mỡ cholesterol?- Đây là toa thuốc statins, ngày uống một viên buổi tối. Cao máu? -Uống hai loại thuốc nầy nè. Cao đường? -Cho hai viên thuốc, và chích thêm một mũi thuốc mỗi ngày… vân vân và vân vân. Không ít bác sĩ hành xử như thế mà không cần quan tâm đến nguyên nhân tại sao bệnh nhân bị cao máu, cao mỡ, hay cao đường, chưa kể đến một lô các bệnh khác.
Trên đây là nhận xét của bà Elizabeth Klodas, một bác sĩ về tim mạch ở Minneapolis, và, bà cũng tự thú nhận ḿnh là một trong những bác sĩ cho thuốc theo kiểu phản xạ như thế.
Hơn một nửa dân số Mỹ có mang mầm mống bệnh tiểu đường mà không hề hay biết. Và, trên 50% những người bị “bệnh tiểu đường sớm”, pre-diabetes, cuối cùng sẽ bị tiểu đường nặng. Ngoài ra, hơn 100 triệu người Mỹ trên 20 tuổi bị cao cholesterol, có nồng độ máu cholesterol trên 200 mg/dL. Và, bệnh cao huyết áp là một căn bệnh giết người thầm lặng đáng sợ nhất, với gần 70 triệu người bị “cao máu”, trong đó khoảng 20 triệu người không hề hay biết là ḿnh bị bệnh.
Thực phẩm là thuốc men. Thế nhưng, toàn bộ các loại thực phẩm được bày bán ở các siêu thị đều được quảng cáo hay dán nhăn hiệu là bổ khoẻ này nọ mà không có một bằng chứng nghiên cứu khoa học nào cả. Ví dụ, các loại cereal để ăn sáng được quảng cáo là giúp giảm cholesterol, nhưng đọc kỹ lại nhăn hiệu, có chứa rất nhiều đường. Hoặc, nước trái cây bổ khoẻ có nhiều vitamin, nhưng trên thực tế, lượng đường trong trái cây c̣n ngọt hơn cả nước soda Coca Cola chẳng hạn. Hầu hết các bệnh nhân đều được bác sĩ khuyên là nên ăn uống bổ khoẻ, nhưng lại không được hướng dẫn cặn kẻ, thế nào là bổ, là khoẻ.
Cũng theo Bác Sĩ Klodas, do các đài CNN, CBS trích dẫn, bà được huấn luyện trên 80 ngàn giờ để trở thành một chuyên gia về bệnh tim mạch, nhưng số giờ học hỏi về giá trị dinh dưỡng của thực phẩm là một con số zero to tướng.
Ngay chính Hội Tim Mạch Hoa Kỳ đă cho những lời khuyên về cách chữa trị bệnh cao cholesterol với thuốc statins, dài đến 120 trang giấy, nhưng chỉ có một đoạn khoảng 20 câu đề cập đến chế độ dinh dưỡng và thể dục thể thao. Không trách ǵ, hiện nay các bác sĩ thiếu kiên nhẫn, cứ cho thuốc Lipitor hay Crestor cho xong chuyện, thậm chí trẻ nhỏ lên 10 tuổi cũng “được” uống thuốc statins!
Về cơ bản, khi nói đến các bệnh của hội chứng “Mỡ, Đường, Máu”, phần nhiều nguyên nhân là do di truyền, nhưng yếu tố quyết định lại là chế độ ăn uống, mà trong đó, tiêu thụ đường hay những thực phẫm có chứa đường là mấu chốt.
Ông tổ của Tây Y, Hippocrates, đă nói, “tất cả bệnh tật đều bắt đầu từ đường tiêu hóa”. Những nghiên cứu mới đây đề cho thấy, hệ thống tiêu hóa ảnh hưởng đến nhiều thứ bệnh, từ bệnh trầm cảm cho đến ung thư, và dĩ nhiên là các bệnh liên quan đến thực phẩm có chứa đường.
Không nhất thiết ăn chè hay bánh ngọt mới gọi là ăn ngọt. (H́nh minh họa: Getty Imag
Hầu hết đồ ăn khi đi qua hệ thống tiêu hóa đều biến thành đường, và cùng lúc ảnh hưởng đến thành phần dân số các loại vi khuẩn tốt sống trong đường ruột. Thậm chí, các loại đường hóa học cũng ảnh hưởng xấu đến môi trường của hệ thống tiêu hóa.
Ví dụ, thuốc chữa bệnh tiểu đường Acarbose, ngoài tác dụng kiểm soát đường trực tiếp, c̣n gián tiếp thay đổi mức độ đường hấp thụ qua màng ruột, bằng cách làm tăng các loại vi khuẩn tốt như Bacteroidaceae và Bifidobacteriaceae, đồng thời giảm vi khuẩn độc Verruocomicorbiacea và Bacteroidales S24-7.
Hệ thống vi khuẩn đường ruột cũng ảnh hưởng đến lượng cholesterol trong máu. Người bị bệnh tiểu đường sớm, thường có nồng độ cholesterol kích thước cực nhỏ cao hơn người b́nh thường. Nghiên cứu cho thấy uống thuốc trị bệnh tiểu đường Metformin lại làm giảm chỉ số cholesterol nầy.
Như vậy, không nhất thiết là phải ăn đồ béo có chứa nhiều cholesterol mới lo sợ bị cao mỡ. Kiểm soát thức ăn có nhiều đường là một cách tích cực để giảm cholesterol.
Một vài hiểu lầm, thí dụ như, uống nước xay sinh tố là bổ khoẻ, hay ăn nhiều trái cây không nhất thiết là tốt. Trái cây chỉ được xem là đồ ăn tráng miệng, vài lần trong ngày là đủ, v́ tất cả các loại trái cây đều chứa nhiều đường trong đó. Ví dụ khác, ăn nhiều gạo lứt hơn gạo trắng là tốt, cũng không đúng hẳn. Tất cả các loại thực phẩm thuộc loại ngũ cốc, khoai tây, khoai lang, khoai ḿ, không ít th́ nhiều đều có chứa đường. Dó đó, không nhất thiết ăn chè hay bánh ngọt mới gọi là ăn ngọt.
Cũng như Hippocrates, người phương Đông cũng đă nhận xét, “thức ăn là thuốc men, và thuốc men cũng là thực phẩm”. Nếu phải lựa chọn giữa thuốc men và thực phẩm để tránh bệnh tật, câu trả lời tùy ở chính ḿnh.
Có một kiểu người cả đời chẳng hề già đi, năm tháng dường như đă lăng quên họ. Cái già đi chỉ là tuổi tác, c̣n khí chất và thần thái là không hề thay đổi. Tất cả là bởi họ mang trên ḿnh những điều rất đặc biệt này.
1. Một tâm hồn chất phác ngây thơ
Thật khó khi kinh qua trường đời mà vẫn giữ được một tâm hồn chất phác ngây thơ. Đó không phải là kiểu “hồn nhiên như cô tiên” mà là sau những cay đắng của cuộc đời vẫn tin tưởng vào điều tốt đẹp. Đó là một tâm hồn trong sáng, không đánh mất sự hồn nhiên hiếu kỳ đối với vạn vật. Người như vậy thường hạnh phúc và tươi trẻ.
2. Coi trọng dáng vẻ hàng ngày
Ăn mặc tươm tất, chú trọng vẻ ngoài cũng là một điều quan trọng. Người già chúng ta không nên “tuổi chưa cao mà hồn đă lăo”, tâm trí lúc nào cũng đặt trong cảnh tương lai mờ mịt, quá khứ u buồn, cảm thấy chăm chút bản thân là việc của giới trẻ.
Người trẻ tuổi có sự hấp dẫn tự nhiên nên không cần phải để tâm vào việc ăn mặc. C̣n người có tuổi, bất luận ở nhà hay ra ngoài đều nên tùy thời phục sức, tao nhă đúng mức, mang lại niềm vui cho bản thân và mọi người. Khi bạn ăn mặc trang nhă, hiển lộ tinh thần sung măn, th́ tự nhiên cũng tự tin hơn, nh́n vào thấy trẻ ra cả chục tuổi.
Khi bạn ăn mặc trang nhă, hiển lộ tinh thần sung măn, th́ tự nhiên cũng tự tin hơn, nh́n vào thấy trẻ ra cả chục tuổi. Ảnh dẫn theo instagram.com
3. Kiên tŕ đọc sách học tập, du lịch
Những người nh́n vào trẻ trung phần lớn đều kiên tŕ với phương châm “không ngừng tinh tiến, không ngừng học hỏi”. Trong bụng đă có một bồ sách, một kho thi thư th́ ắt tâm hồn phong phú, dung mạo phong lưu.
Đọc sách giúp mở rộng nhân sinh quan, thế giới quan, du lịch giúp mở mang tầm mắt. Người ham thích đọc sách và du lịch, đối với bất cứ sự việc ǵ đều tự có kiến giải, không phải kiểu người bảo sao hay vậy, tự nhiên thần thái ung dung, tràn đầy sức sống của tuổi thanh xuân.
4. Tấm ḷng lương thiện
Những người nh́n vào trẻ trung, thường là thuần phác, thiện lương. Quá tŕnh tu tâm dưỡng tính của họ thăng hoa thể hiện thành thần thái, tướng mạo bên ngoài. Cũng bởi tướng tùy tâm sinh, nên người có tâm từ bi, có ḷng nhân ái, luôn luôn phát ra một loại hào quang. Với người khoan dung, hơn nửa gương mặt là có phúc tướng. Với người mà tính t́nh dịu dàng th́ tướng mặt đă toát lên sự thân thiện.
Người mà tính t́nh dịu dàng th́ tướng mặt đă toát lên sự thân thiện. Ảnh dẫn theo saobiz.net
5. Có mục tiêu theo đuổi
Người mà nh́n vào trẻ trung sẽ luôn trong trạng thái tinh thần phấn chấn và tràn trề sức sống. Dù là đă nghỉ hưu rồi, trong cuộc sống nên đặt những mục tiêu mới. Trong phạm vi mà khả năng cho phép, hăy tích cực tham gia các loại hoạt động như ca hát, chụp ảnh, khiêu vũ… Như vậy, cuộc sống bày ra trước mắt bạn sẽ có sức sống hơn, cũng sẽ khiến bạn không bao giờ thấy ḿnh già đi vậy.
6. Biết cảm mến cuộc đời
Đam mê cuộc sống vẫn chưa đủ, nếu như có thể có chút ḷng cảm mến với nó th́ sẽ hoàn mỹ hơn. Không hưởng thụ những ưu việt mà đồng tiền mang lại, nguyện ư bỏ tâm tư trồng mấy chậu cây cảnh hay bắt tay chế tác mấy món đồ chơi, có những đam mê sở thích khác. Người như vậy, thời gian làm sao nhẫn tâm để bạn già đi đây?
Đam mê cuộc sống vẫn chưa đủ, nếu như có thể có chút ḷng cảm mến với nó th́ sẽ hoàn mỹ hơn. Ảnh dẫn theo youtube.com
7. Kiên tŕ vận động
Thân thể khỏe mạnh mới là nền tảng duy tŕ sự trẻ trung. Người mà trông không có vẻ già đi nhất định đều kiên tŕ vận động, khiến bản thân từ trong đến ngoài đều tỏa ra sức sống.
8. Tâm thái trẻ trung
Người có tâm thái trẻ trung sẽ tích cực trải nghiệm những điều mới mẻ, luôn hiếu kỳ khám phá những điều mới lạ. Trên người họ, bạn có lẽ cũng có thể nh́n thấy nếp nhăn nơi khóe mắt chân mày. Nhưng điều khiến bạn nh́n không chớp mắt là gương mặt với thần thái ung dung và tâm trạng yêu đời của họ.
Con người ta không phải là dần dần trở nên già đi, mà là trở nên già đi chỉ trong nháy mắt. Ảnh dẫn theo soha.vn
Nhà văn Murakami Haruki đă từng nói: “Con người ta không phải là dần dần trở nên già đi, mà là trở nên già đi chỉ trong nháy mắt“. Con người trở nên già đi, không phải bắt đầu từ nếp nhăn đầu tiên, hay cọng tóc bạc đầu tiên, mà là bắt đầu từ ngay cái thời khắc buông bỏ chính ḿnh. Chỉ có những ai không từ bỏ chính ḿnh, mới có thể sống thành người không sợ già, và cũng sẽ không thấy ḿnh già đi.
Bệnh Parkinson’s Disease (PD): Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị - Nguyễn Minh Tâm
Kính thưa quí ông bà, cùng các anh chị,
Tôi là người mắc bệnh Parkinson Disease (PD) suốt 14 năm qua. Tôi như người vừa trở về từ cơi chết. Từ t́nh trạng bi đát tuyệt vọng nhất, tôi trở nên hy vọng, vui vẻ sống những ngày tháng sắp tới cuộc đời ḿnh. Nhờ kỹ thuật tân tiến của y khoa hiện đại, tôi nay phục hồi được khoảng 75% sức lực vẫn có. Chỉ vài ngày sau cuộc giải phẩu kéo dài 6 tiếng đồng hồ tại bệnh viện Westmead Private Hospital ở NSW, Australia, bạn bè người thân và những người mới quen biết đến thăm tôi đều rất đỗi ngạc nhiên về thành quả tôi đạt được. Có người c̣n nói rằng: ”Thật đúng là phép lạ!” Bản thân tôi, có phép lạ hay không, tôi cũng không biết. Điều mà riêng tôi cảm nhận được một cách rơ ràng, đó là sư nhẹ nhàng thoải mái, không c̣n thấy các triệu chứng hoặc dấu hiệu của căn bệnh PD này nữa. Trước khi giải phẩu, tôi như mang khối đá ngàn cân trên người. Thân ḿnh đi đứng xiêu vẹo, cổ và hai vai đau nhức khinh khủng lắm. Tim hồi hộp, khó thở. Tất cả, nay đột nhiên được tháo gỡ, thật vui mừng tuyệt diệu! Mọi người thấy tôi nhanh nhẹn và tươi tĩnh hơn xưa rất nhiều.
Bằng vào bài viết này, tôi xin chia sẻ cùng tất cả quí ông bà, và các anh chị đă và đang chịu nhiều khổ đau v́ bệnh này. Tôi chỉ là bệnh nhân, không phải một bác sĩ y khoa, nên sự hiểu biết của tôi c̣n quá ít ỏi, nông cạn, thiếu sót. Đó là điều chắc chắn. Tôi chẳng muốn khuyên bảo, cũng không muốn chỉ dẫn nào cho ai cả. Mỗi bệnh nhân đều có những triệu chứng khác nhau, những phản ứng khác nhau, tùy cơ thể, tuổi tác, sức vóc… Mọi quyết định phải do bác sĩ của quí vị đề ra thôi.
PHẦN 1: TỔNG QUÁT VỀ BỆNH PARKINSON’S DISEASE (tiếng Anh gọi tắt là PD)
Theo tài liệu của Hiệp hội Y sĩ Úc Châu (The Australian Medical Asociation – AMA), th́ Parkinson’s Disease là chứng bệnh nan y, chưa có thuốc nào chữa lành hẵn. Nguyên nhân chính xác nhất về bệnh này vẫn chưa t́m ra. Nam nhân hay nữ giới cũng đều có thể mắc phải bệnh này. Đây là một căn bệnh về thể chất phát xuất từ năo bộ mà ra. Nó không do sự âu lo, dồn nén tinh thần, hoặc do khủng hoảng trong gia đ́nh tạo nên… Bệnh Parkinson’s Disease này do sự thoái hoá tế bào thần kinh sắc tố (pigmented nerve cells) trong năo tạo ra. Bệnh thường xảy ra trong lứa tuổi từ 50 trở lên. Cũng có nhiều trường hợp xảy đến với người trẻ hơn 50 và thường kéo dài nhiều năm tháng và phát triển ngày càng nặng. Ở giai đoạn cuối, bệnh nhân bị co cứng, run rẩy, bị mất thăng bằng nặng và dễ bị té ngă… cuối cùng, phải đi xe lăn hoặc nằm yên trên giường, trở ḿnh rất khó…
Bệnh Parkinson’s Disease thường cho ra những dấu hiệu hoặc triệu chứng sau đây:
– Động tác rất chậm chạp.
– Cứng đơ bắp thịt và khớp xương, tay chân nặng nề, co cứng, khó cử động.
– Tay run, chân có khi cũng bị run, nhất là khi nghỉ ngơi trong tư thế nằm. Do đó, rất khó ngủ.
– Mất thăng bằng cơ thể. Dáng người xiêu vẹo, cổ và thân ḿnh như cong gập xuống, hai tay không thể đánh “đồng xa” một cách tự nhiên khi chân bước đi (như khi đi bộ).
– Tay chân vận động không theo ư muốn (chứng loạn tác động: Dyskinesia), bệnh nhân thường bước những bước ngắn.
PD làm rút ngắn sự sống ở bất cứ mức độ nặng nhẹ nào. Thời kỳ nặng ở, th́ sự run rẩy, chậm chạp và cứng đơ cơ bắp cũng khớp xương ảnh hưởng trầm trọng lên cả hai bên tay chân và cả thân ḿnh nữa. Phát âm, th́ chỉ phát những tiếng yếu ớt, ngọng nghịu, lắp bắp, không rơ ràng. Ngay cách diễn đạt tư tưởng cũng rất khó khăn. Cả thân ḿnh như cứng đơ, co rúm hay vặn vẹo một cách không b́nh thường. Bệnh nhân bước những bước ngắn và có thể té ngă bất cứ lúc nào.
– Giao động khi lên khi xuống của bệnh nhân: Bệnh nhân, sau khi uống thuốc chữa bệnh này, thường th́ sau 20 phút hoặc nửa giờ, khi thuốc đă ngấm, mới cảm thấy dễ chịu: đi đứng tự nhiên hơn, nói năng cũng không đến nổi lắp bắp, ngọng nghịu, thấy trong người khỏe hơn. Đó là thời gian ở vào lúc “LÊN”. Đến khi chất thuốc trong người hạ xuống thấp, th́ các triệu chứng trên trở nên: chậm chạp, co cứng, ngọng nghịu… Đó là thời gian “XUỐNG”… Giao động lên xuống xảy ra liên tục như vậy trong ngày, nên bệnh nhân thấy rất mệt, tim đập th́nh thịch, rất hồi hộp.
– BỊ TÁO BÓN: Táo bón hầu như là người bạn đồng hành luôn gắn bó với bệnh nhân PD.
AI LÀ NGƯỜI CÓ THỂ BỊ BỆNH PARKINSON’S DISEASE?
PD có thể xảy đến với tất cả mọi người, ở bất cứ tầng lớp, màu da, hoặc chủng tộc nào. Nó xảy ra trên khắp thế giới. Bệnh t́nh sẽ tăng trưởng tuỳ theo thời gian và tuổi tác. Tuy nhiên, già nua không phải là lư do gây nên bệnh. Nói chung, th́ những người như thế chỉ có tỉ lệ một phần ngàn (1/1000) bị bệnh mà thôi. Nhưng, ở lứa tuổi 70–80, th́ tỉ lệ cao hơn: lên khoảng 10 %. Rất nhiều người già bị ảnh hưởng nhẹ về bệnh này và rất dễ nhận biết. Đàn bà hoặc đàn ông đều có thể mắc bệnh này như nhau. Tuy nhiên PD không phải là bệnh di truyền.
ĐỪNG QUÁ LO LẮNG
Nếu những điều trên làm quí vị lo lắng, th́ xin nhớ rằng: suốt nhiều năm tháng, căn bệnh ở t́nh trạng nhẹ; và vào thời kỳ này, bệnh nhân có thể sinh hoạt một cách b́nh thường trong gia đ́nh và có thể làm việc để mưu sinh như mọi lúc. Hơn nữa, PD trong hiện tại, chưa có cách nào có thể chữa dứt được hết. Tuy nhiên, nhiều hiện tượng, triệu chứng của PD có thể kềm chế được bằng các phương pháp điều trị thích hợp.
PD ĐƯỢC CHẨN ĐOÁN NHƯ THẾ NÀO?
Hầu hết, chúng ta không làm sao biết được rằng ḿnh đă mắc bệnh Parkinson’s Disease, bỡi v́ có những triệu chứng, những hiện tượng xảy ra gần giống như PD, nhưng không phải là bệnh này. Ví dụ như: bệnh Alzeimer, bệnh có bướu trong năo, tai biến mạch máu năo, bệnh tâm thần phân liệt (Schizophrenia)… Phân biệt để nhận ra những bệnh tương tự như bệnh PD là một điều rất hệ trọng, v́ phương pháp chữa trị có thể khác hẵn nhau. Ví dụ như: các loại thuốc chữa bệnh thần kinh như bệnh tâm thần phân liệt (schizophrenia), hoặc các bệnh tâm thần khác có thể làm tắc nghẽn luu thông chất dopamine trong năo, gây ra triệu chứng giống như bệnh PD.
Tốt hơn hết là quí vị nên hỏi ư kiến bác sĩ gia đ́nh hoặc bác sĩ cố vấn xem có phải các thứ thuốc mà các vị này cho uống làm phát sinh những triệu chứng như PD không? Những thuốc này có thể làm quí vị buồn nôn, ói mửa, chóng mặt. Trong t́nh trạng đó, các hiện tượng giống như PD không phát triển thêm lên, nếu việc điều trị này không kéo dài lâu hơn một tháng. Bác sĩ sẽ cho ngưng các loại thuốc đó và các triệu chứng trên sẽ từ từ mất đi, hoặc có thể kéo dài nhiều tháng.
Tùy nguyên nhân, hiện tượng của quí vị mà bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh PD đă bắt đầu xuất hiện. Khi ấy, việc điều trị phải bắt đầu càng sớm càng tốt.
PD ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ NHƯ THẾ NÀO?
Việc điều trị bệnh Parkinson’s Disease được căn cứ trên sự thay thế các hóa chất trong năo bị hao hụt, hay giảm sút. Hóa chất chính làm phát sinh căn bệnh này do có thiếu hụt, là chất Dopamine. Chất này giảm từ từ trong năo từ nhiều năm, trước khi những hiện tượng của PD bắt đầu nhận thấy rơ. Lượng phỏng định của Dopamine mất đi là 80% trước khi các dấu hiệu kia xuất hiện.
Dopamine được t́m thấy trong nhóm tế bào thần kinh ở đáy năo, gọi là hạch thần kinh bạch huyết (basal ganglia). Bệnh nhân được điều trị bằng loại thuốc có tên là Levodopa để thay thế lượng dopamine bị mất đi. Bác sĩ cũng có thể cho toa những loại thuốc khác để chữa bệnh này.
Với các bệnh nhân PD, phương pháp vật lư trị liệu, ăn kiêng, phương pháp giúp phát âm tiếng nói… cũng rất là hữu ích. Tuy nhiên, những phương pháp này chỉ là phụ thuộc mà thôi.
Mục tiêu điều trị, là để giữ cho sinh hoạt của bệnh nhân được b́nh thường và giúp bệnh nhân có cuộc sống càng tự nhiên càng tốt.
AI LÀ NGƯỜI TRỊ BỆNH PD
Nên nhớ, PD là căn bệnh rất phức tạp và nguy hiểm cho bệnh nhân kéo dài qua nhiều năm tháng. Do đó, không chỉ mỗi bác sĩ, mà cả người nhà, hoặc những người thường xuyên chăm sóc cho bệnh nhân, hoặc những người sử dụng các phương pháp trị liệu nào khác… tất cả cần nổ lực như nhau. Và chính bệnh nhân cũng cần rất nhiều nghị lực. Các hiệp hội Parkinson’s Asociations thường có nhiều tài liệu, nhiều khóa hướng dẫn đặc biệt cho người nhà hoặc người chăm sóc cho người bệnh PD. Nếu bất cẩn hoặc sơ ư, có thể khiến bệnh nhân té ngă hoặc có những rủi ro khác.
Bác sĩ gia đ́nh là người đầu tiên chẩn đoán phát giác ra bệnh và có trách nhiệm trong việc điều hành t́nh trạng của bệnh nhân, nên công việc của vị này bao gồm việc chẩn đoán, giải thích, cho toa và có thể gởi bệnh nhân đi vật lư trị liệu, hoặc phương pháp điều trị nào khác. Sau đó, bác sĩ gia đ́nh có thể gởi quí vị đến bác sĩ cố vấn, bác sĩ chuyên khoa khác, tốt nhất là bác sĩ chuyên về thần kinh, cũng có thể là bác sĩ tổng quát hoặc y sĩ nào khác chuyên chữa cho bệnh nhân cao niên.
Sau khi khám bệnh, bác sĩ hay y sĩ này sẽ viết thư thông báo cho bác sĩ gia đ́nh, xác định sự chẩn đoán và khuyên bác sĩ gia đ́nh nên điều trị như thế nào. Một khi việc chẩn đoán được xác định và bắt đầu đi vào điều trị, th́ bác sĩ gia đ́nh của quư vị sẽ tiếp tục làm như thế. Khi thấy chuyện bất thường xảy ra, bệnh nhân sẽ được gởi trở lại cho bác sĩ chuyên khoa chăm sóc.
Tùy trường hợp nặng/nhẹ, bác sĩ có thể cho thuốc chữa trị khác nhau, từng giai đoạn một. Ở mỗi giai đoạn, các loại thuốc trên có liều lượng khác nhau, như Sinemet 100/25 100, Sinemet CR 200/50 100, hoặc Madopar rapid 62.5, long-acting Madopar… Tùy hăng thuốc, cùng một chất thuốc, nhưng tên gọi khác nhau như: Sinemet do hăng khác làm lại có tên khác nhau. Ví dụ Kinson 100/25 100 cũng giống như Sinemet 100/25 mà thôi… Vấn đề này,xin quí vị hỏi bác sĩ của quí vị th́ rơ hơn…
– Khi mọi loại thuốc mà bác sĩ đă cho quí vị dùng đều bị lờn hết rồi, và những loại khác mà cơ thể của quí vị không dung nạp được, th́ có thể quí vị sẽ được cho một loại thuốc tự chích chung quanh rốn (như những người bị tiểu đường nặng chích insulin vậy). Đó là Apomorphine injections (Chú ư : Apomorphine không liên hệ ǵ đến morphine).
– Với y khoa hiện đại, giải phẩu thần kinh (neurosurgery) giúp cho bệnh nhân có thể hồi phục được đến 70% hoặc 75%. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng có thể được giải phẩu, mà tùy theo sức khỏe, tuổi tác hoặc t́nh trạng thích nghi của cơ thể nữa. Thông thường, tuổi từ 70 trở lên, bác sĩ phải xem xét lại rất kỹ, và những người bị máu loăng cũng rất khó được giải phẩu. Việc giải phẩu này như thế nào, xin quí vị xem ở cuối phần 2 sau đây.
PHẦN 2: BỆNH PARKINSON DISEASE (PD) VÀ TÔI
Bệnh Parkinson’s của tôi xuất hiện từ năm 1997, đến nay đă 14 năm! Trong thời gian này, nhất là những năm sau cùng, có những lúc tưởng chừng tôi không chịu đựng nổi nữa, muốn buông xuôi tất cả!
Giai đoạn đầu, tôi chỉ thấy vai và tay trái tôi mỏi sơ sơ thôi. Vài tháng sau, vai tay trái tôi mỏi hơn, nhưng không có cảm giác đau. Bác sĩ gia đ́nh gởi tôi đến một bác sĩ chuyên khoa ở Fairfield, NSW Úc. Vị bác sĩ này cho tôi làm nhiều xét nghiệm, kể cả chụp X-Ray, CT Scan và MRI Scan nữa. Vẫn không t́m ra bệnh. Tôi quay sang thuốc bắc và châm cứu, bệnh vẫn không thuyên giảm. Tôi chán nản không đến bác sĩ nữa, cũng ngưng thuốc Bắc luôn, khoảng hai năm. Măi cho đến năm 2000, khi vai và tay trái vừa mỏi, vừa đau nữa (đau trong xương chứ không phải bên ngoài), cũng không phải do tại khớp. Bác sĩ gia đ́nh Trương Tuấn ở Bankstown NSW gởi tôi đến bác sĩ chuyên khoa thần kinh (neurologist) là bác sĩ McKenzie. Sau khi chẩn đoán, bác sĩ Mckenzie đă quả quyết rằng tôi bị bệnh Parkinson trong thời kỳ nhẹ. Bác sĩ cho thuốc uống. Tôi không c̣n nhớ tên thuốc là ǵ, nhưng khi uống vào, cơ thể tôi không dung nạp được nên bị phản ứng dữ dội: Ói mửa, chóng mặt, mất ngủ… Thay bao nhiêu lần thuốc, tôi cũng đều bị phản ứng hết, có khi mất ăn luôn. Mỗi ngày cố gắng lắm cũng chỉ ăn được nửa chén cơm thôi. Đến thời gian này, bác sĩ gia đ́nh Trương Tuấn mới cho biết là cơ thể tôi rất nhạy cảm đối với bất cứ loại thuốc mới nào. Từ đó, mỗi lần đổi thuốc mới là mỗi lần bị phản ứng, nên tôi rất sợ đổi thuốc. Sợ, nhưng cũng phải uống v́ đang bị bệnh! Bệnh ngày càng nặng và thêm một hiện tượng nữa, là tay trái tôi bị run. Bệnh run tay này, phát triển nhanh cho đến nỗi tôi nghĩ rằng: có lẽ tôi không thể lái xe được nữa, đó là năm 2002.
Tôi rất chán nản, v́ uống thuốc nào cũng không xong, mà bệnh PD càng ngày càng nặng. Tôi lại nhận thấy động tác tay chân đă trở nên chậm và ngày càng chậm chạp thêm.
Tháng ba năm 2002, một số bạn bè và tôi nghe đồn rằng có một bác sĩ người Nga ở vùng Burwood NSW, rất giỏi. Ba bốn anh em chúng tôi rủ nhau đến ông ấy. Chúng tôi phải đến thật sớm lúc 6 giờ sáng, xếp hàng và bốc số thứ tự. Dù ḿnh có là người đầu tiên, bốc số 1, cũng phải chờ măi đến 2-3 giờ chiều mới gặp được bác sĩ, v́ ông ấy phải khám cho những người đă hẹn mấy hôm trước. Tôi rất mừng v́ ông cho đúng thuốc tôi uống và không bị phản ứng, Sinemet 100/25 100, mỗi ngày chỉ uống 1 viên mà thôi. Tôi thấy trong người khỏe hơn, ít run hơn, ít bị co cứng hơn… Tuy vậy, chỉ được vài hôm, đâu lại vào đấy. Run tay, đau mỏi vai tay, chậm chạp… trở lại và ngày càng nặng hơn. Tôi trở lại với vị bác sĩ này và nhất định ông không cho tăng lượng Sinemet lên, chỉ một viên mỗi ngày mà thôi. Dĩ nhiên, thưa quí vị, tôi lại phải rời bỏ vị bác sĩ này. Đến đây, tôi mới biết rằng: Một bác sĩ giỏi vẫn không phải là người có khả năng chữa lành mọi thứ bệnh. Dù xa rời bác sĩ này, tôi vẫn công nhận rằng ông là một bác sĩ giỏi, mặc dù ông không chữa lành bệnh Parkinson cho tôi.
Cuối năm 2002, t́nh cờ thấy trên một tạp chí Anh ngữ (tôi không c̣n nhớ tên) tại pḥng bác sĩ gia đ́nh, lúc ngồi đợi, tôi đă đọc và biết được địa chỉ của Hiệp hội Parkinson của NSW tại bệnh viện Concord, NSW Úc. Về nhà, tôi gọi điện thoại ngay cho họ và có được cuộc hẹn gặp vị bác sĩ cố vấn chuyên khoa, ngay vào ngày hôm sau. Sau 30 phút trao đổi, tôi được vị này gọi cho Parkinsons Clinic của bệnh viện Concord, NSW này. Cuộc hẹn đầu tiên, vị cố vấn nói lại, cần sự có mặt của tôi trong 4 tiếng đồng hồ. Họ dặn đây là bữa hẹn rất quan trọng cho tôi, đừng đến trễ.
Khi đến đó lần đầu, sau khi làm thủ tục ban đầu, tôi phải gặp pḥng vật lư trị liệu 1 tiếng đồng hồ, pḥng cố vấn về vấn đề ăn kiêng 1 tiếng, pḥng hướng dẫn về phát âm tiếng nói một tiếng đồng hồ nữa. Và cuối cùng, tôi đă gặp được một bác sĩ chuyên khoa thần kinh và cũng là một giáo sư dạy y khoa, Dr/Pr Alastair Corbett. Tôi rất kính mến vị này, v́ ngay từ lần gặp gỡ đầu, ông đă tỏ ra quá tận tâm và thương bệnh nhân đích thực. Tất cả mọi việc trên, tôi không phải trả một đồng nào cả. (Hiệp hội Parkinson là hội từ thiện, bác sĩ chỉ được trả bằng medicare). Bác sĩ này cho tôi uống Sinemet 100/25, ngày 3 viên. Sau hơn một năm, tôi vẫn giữ liều lượng như vậy. Cho đến khi thuốc này giảm hiệu lực, bác sĩ cho thêm 1 viên Sinemet CR 200/50 nữa mỗi ngày (CR: Control Release) Thời gian này, tôi rất là mệt. Giao động lên/xuống như đă nói ở trên liên tục xảy ra. Mọi hiện tượng Parkinson cứ tăng dần lên măi mặc dù rất chậm trong thời gian uống 3 viên Sinemet 100/25 vào sáng, trưa, chiều và buổi tối thêm 1 viên Sinemet CR 200/50. Cho đến giữa năm 2006 th́ lượng thuốc Sinemet CR tăng lên 3 viên một ngày (tức 3 viên Sinemet 100/25 + 3 viên CR 200/50. Đền đây tôi nhận ra rằng bệnh “run” hầu như biến mất, nhưng chứng cứng đơ bắp thịt tay, chân và những hiện tượng khác lại gia tăng. Vào cuối năm 2008, th́ Sinemet không c̣n công hiệu nữa. Bác sĩ lại thay bằng Stalevo liều mạnh: Stalevo 150. Ba tiếng đồng hồ uống một lần, rồi 2 tiếng. Như vậy, tôi phải uống 7 đến 8 viên mỗi ngày. Thuốc Stalevo 150, ngày nào cũng uống 7, 8 lần, bụng tôi bị nóng như thiêu như đốt, bị táo bón rất nặng, mặc dù có uống kèm thuốc bao tử để giảm chất axit quá nhiều. Tôi đă phải vào bệnh viện Concord 3 ngày để bác sĩ theo dơi và đổi thuốc. Tất cả mọi thứ thuốc tôi dùng qua, đều bị lờn hết. Cuối cùng, bác sĩ cho tôi thử thuốc chích vào quanh rốn morphine. Sau khi chích Apomorphine, tôi ói mửa, chóng mặt và hầu như kiệt sức. Cho nên bắt buộc phải ngưng Apomorphine injections. Bác sĩ cho tôi dùng lại Stalevo 150, cứ 2 tiếng đồng hồ uống một lần. Như vậy, giao động lên/xuống cứ xảy ra 2 tiếng đồng hồ một lần!
Các loại thuốc trị bệnh PD mà bác sĩ đă cho tôi uống rất là nhiều thứ, nhiều tên, nên tôi không nhớ hết được, v́ sau khi bị phản ứng, tôi phải xin đổi ngay thuốc khác. Thường là, tôi chỉ nhớ những tên thuốc mà tôi đă dùng lâu dài mà thôi.
Bác sĩ Alastair Corbett chăm sóc tôi tận t́nh cho đến đầu năm 2010. Đúng vào thời gian này, tôi đọc được trên Internet phương pháp mới của nền y khoa tân tiến về cách điều trị bệnh PD bằng phẩu thuật đặc biệt gọi là DEEP BRAIN STIMULATION (DBS), và được một người chị Việt Nam quen biết do bạn tôi là Lê Hữu Phúc giới thiệu. Chồng của chị cũng bị bệnh Parkinson ở thời kỳ nặng, giọng nói rất yếu ớt và đang chờ giải phẩu DBS. Chị đề nghị tôi vào bảo hiểm trước và xin bác sĩ thần kinh của tôi giới thiệu để được giải phẩu DBS tại bệnh viện PA Brisbane, Queensland.
Sau khi t́m hiểu, tôi biết rằng ở tiểu bang nào của Australia cũng có clinic điều trị DBS nầy, nên tôi đă nhờ bác sĩ thần kinh của tôi giới thiệu đến bác sĩ giải phẩu thần kinh. Bác sĩ này nói rằng phải chờ tối thiểu là một năm kể từ ngày vào bảo hiểm th́ công ty bảo hiểm mới bao gộp chi phí bệnh viện cho tôi, nếu không, tiền bạc tôi phải trả tất cả cho cuộc giải phẩu này cao lắm. Do đó, ngày 28/01/2011 tôi đă được giải phẩu DBS. Bảo hiểm trả tất cả mọi chi phí, kể cả tiền chiếc máy Neurostimulator lên đến $33,000.00 Úc kim.
PHẨU THUẬT DEEP BRAIN STIMULATION (DBS)
Tổng quát về phẩu thuật này, để cho trung thực hơn, tôi xin trích nguyên văn tiếng Anh như sau từ trên internet:
MEDIA RELEASE
Queensland Government – Queensland Health – 21st April 2009
PA Hospital rewiring the brain
Princess Alexandra Hospital is rewiring the brain to help patients who endure tremors and shakes 24 hours/seven days a week from neurological problems.Guided by new developments in technology, the neurosurgery team are now able to target the part of the brain that cause a tremor impulse and stimulate it with a wired electrical signal that is implanted into the patient’s brain.
Patients with Parkinson’s Disease, Cervical Dystonia (Spasm of the head and neck) and essential tremors have all benefited from the implantation of the electrical device to their brain.
Neurosurgeon Dr Sarah Olson, who performs Deep Brain Stimulation operations said the procedure was made possible through a combination of CAT scan, MRI’s and a computer navigation system which is a recent addition to neurosurgery at PAH (Princess Alexandra Hospital).
“We do these types of operations for patients with Parkinson’s Disease and other movement disorders which cause tremors of the limbs,abnormal movements or stiffness, which has not responded to medication”, Dr Olson said.
“It is imperative that the ‘electrical stimulation’ is put in the exact location for each particular patient in order for the operation to work effectively”, she said.
“This takes a lot of time and cross checks”.
The complicated surgery involves input from the patient.Initially,the patient is asleep while the hole in the skull is drilled,then woken for assessment on thought,speech and motor skills for the remainder of the procedure…
Muốn biết thêm chi tiết, xin quí vị dùng Google t́m chữ “Deep Brain Stimulation”, ở đó sẽ có đầy đủ thông tin và cả video lúc giải phẩu nữa. Ở đây, tôi chỉ thấy khác một điều là: Khi họ đưa mũi khoan và khoan vào sọ, lúc ấy tôi không cảm thấy đau, mà nhận biết rất rơ ràng như đang tỉnh táo. Khi bắt đầu khoan vào sọ, tôi nghe một tràng những âm thanh khủng khiếp như núi đang lở xuống vậy…!
Bấy nhiêu, tôi xin chia sẻ cùng quí ông bà, các anh chị nào đang bị bệnh Parkinson’s Disease. Đối với quí vị không bị bệnh nầy, mong rằng quí vị sẽ dễ cảm thông và cố gắng giúp đỡ thân nhân của quí vị nếu đang mắc phải chứng bệnh này v́ những đau khổ và bất tiện của họ.
Tôi rất là biết ơn các bác sĩ đă tận t́nh chữa trị cho tôi trải qua bao năm tháng dài. Tôi rất biết ơn tất cả bạn bè, thân quyến, nhất là các con tôi, lúc nào cũng cảm thông và kiên nhẫn giúp đỡ tôi. Ngàn lời cám ơn cũng không thể đủ để nói lên ḷng biết ơn sâu xa của tôi, đối với người vợ thân yêu của tôi đă ngày đêm luôn cạnh kề một bên, đă săn sóc, lo lắng không rời. Những năm tháng trôi qua, biết bao lần những giọt nước mắt ân t́nh ấy đă tuôn rơi v́ nh́n thấy những quằn quại, những đau đớn hành hạ tôi. Tôi nghĩ: ”Người bệnh đă không chịu nhiều khổ đau bằng người chăm sóc bệnh nhân, nhất là bệnh Parkinson”. Người chăm sóc tuyệt vời ấy là vợ tôi: Trần Thị Hân.
Hiện tại, bệnh PD của tôi vẫn c̣n đó! Tuy rằng sau phẩu thuật DBS, tôi đă phục hồi được 75% do sự kich thích thần kinh của chiếc máy Neurostimulator được cấy vào người có pin hoạt động từ 4 đến 5 năm, nhưng chỉ làm giảm đi những hiện tượng của bệnh mà thôi, chứ không phải chữa dứt bệnh. Tôi vẫn c̣n uống thuốc với liều rất nhẹ.
Nguyễn Minh Tâm
(Viết theo kinh nghiệm cá nhân và lược dịch từ các tài liệu:
– The Australian Medical Association (AMA)
– Stand by me, (Tạp chí đinh kỳ của hội Parkinson’s NSW incorporation)
– Eat well, stay well with Parkinson’s Disease của Kathrynne Holden, MS, RD.
– Media Release, Queensland Government, Queensland Health 21/4/09 qua internet)
Sau đây là địa chỉ hoặc số điện thoại của Hiệp hội Parkinson tại NSW:
– Parkinson’s NSW inc. PO Box 71 North Ryde BC NSW 1670.
Chuyện kể, một bệnh nhân gọi bác sĩ, em bị nhức đầu, làm sao đây? -Uống hai viên thuốc Tylenol và gọi văn pḥng ngày mai nhé. Mẫu đối thoại thoạt nghe có vẻ đượm chút khôi hài, nhưng lại xảy ra rất thường xuyên.
Này nhé, cao mỡ cholesterol?- Đây là toa thuốc statins, ngày uống một viên buổi tối. Cao máu? -Uống hai loại thuốc nầy nè. Cao đường? -Cho hai viên thuốc, và chích thêm một mũi thuốc mỗi ngày… vân vân và vân vân. Không ít bác sĩ hành xử như thế mà không cần quan tâm đến nguyên nhân tại sao bệnh nhân bị cao máu, cao mỡ, hay cao đường, chưa kể đến một lô các bệnh khác.
Trên đây là nhận xét của bà Elizabeth Klodas, một bác sĩ về tim mạch ở Minneapolis, và, bà cũng tự thú nhận ḿnh là một trong những bác sĩ cho thuốc theo kiểu phản xạ như thế.
Hơn một nửa dân số Mỹ có mang mầm mống bệnh tiểu đường mà không hề hay biết. Và, trên 50% những người bị “bệnh tiểu đường sớm”, pre-diabetes, cuối cùng sẽ bị tiểu đường nặng. Ngoài ra, hơn 100 triệu người Mỹ trên 20 tuổi bị cao cholesterol, có nồng độ máu cholesterol trên 200 mg/dL. Và, bệnh cao huyết áp là một căn bệnh giết người thầm lặng đáng sợ nhất, với gần 70 triệu người bị “cao máu”, trong đó khoảng 20 triệu người không hề hay biết là ḿnh bị bệnh.
Thực phẩm là thuốc men. Thế nhưng, toàn bộ các loại thực phẩm được bày bán ở các siêu thị đều được quảng cáo hay dán nhăn hiệu là bổ khoẻ này nọ mà không có một bằng chứng nghiên cứu khoa học nào cả. Ví dụ, các loại cereal để ăn sáng được quảng cáo là giúp giảm cholesterol, nhưng đọc kỹ lại nhăn hiệu, có chứa rất nhiều đường. Hoặc, nước trái cây bổ khoẻ có nhiều vitamin, nhưng trên thực tế, lượng đường trong trái cây c̣n ngọt hơn cả nước soda Coca Cola chẳng hạn. Hầu hết các bệnh nhân đều được bác sĩ khuyên là nên ăn uống bổ khoẻ, nhưng lại không được hướng dẫn cặn kẻ, thế nào là bổ, là khoẻ.
Cũng theo Bác Sĩ Klodas, do các đài CNN, CBS trích dẫn, bà được huấn luyện trên 80 ngàn giờ để trở thành một chuyên gia về bệnh tim mạch, nhưng số giờ học hỏi về giá trị dinh dưỡng của thực phẩm là một con số zero to tướng.
Ngay chính Hội Tim Mạch Hoa Kỳ đă cho những lời khuyên về cách chữa trị bệnh cao cholesterol với thuốc statins, dài đến 120 trang giấy, nhưng chỉ có một đoạn khoảng 20 câu đề cập đến chế độ dinh dưỡng và thể dục thể thao. Không trách ǵ, hiện nay các bác sĩ thiếu kiên nhẫn, cứ cho thuốc Lipitor hay Crestor cho xong chuyện, thậm chí trẻ nhỏ lên 10 tuổi cũng “được” uống thuốc statins!
Về cơ bản, khi nói đến các bệnh của hội chứng “Mỡ, Đường, Máu”, phần nhiều nguyên nhân là do di truyền, nhưng yếu tố quyết định lại là chế độ ăn uống, mà trong đó, tiêu thụ đường hay những thực phẫm có chứa đường là mấu chốt.
Ông tổ của Tây Y, Hippocrates, đă nói, “tất cả bệnh tật đều bắt đầu từ đường tiêu hóa”. Những nghiên cứu mới đây đề cho thấy, hệ thống tiêu hóa ảnh hưởng đến nhiều thứ bệnh, từ bệnh trầm cảm cho đến ung thư, và dĩ nhiên là các bệnh liên quan đến thực phẩm có chứa đường.
Không nhất thiết ăn chè hay bánh ngọt mới gọi là ăn ngọt. (H́nh minh họa: Getty Imag
Hầu hết đồ ăn khi đi qua hệ thống tiêu hóa đều biến thành đường, và cùng lúc ảnh hưởng đến thành phần dân số các loại vi khuẩn tốt sống trong đường ruột. Thậm chí, các loại đường hóa học cũng ảnh hưởng xấu đến môi trường của hệ thống tiêu hóa.
Ví dụ, thuốc chữa bệnh tiểu đường Acarbose, ngoài tác dụng kiểm soát đường trực tiếp, c̣n gián tiếp thay đổi mức độ đường hấp thụ qua màng ruột, bằng cách làm tăng các loại vi khuẩn tốt như Bacteroidaceae và Bifidobacteriaceae, đồng thời giảm vi khuẩn độc Verruocomicorbiacea và Bacteroidales S24-7.
Hệ thống vi khuẩn đường ruột cũng ảnh hưởng đến lượng cholesterol trong máu. Người bị bệnh tiểu đường sớm, thường có nồng độ cholesterol kích thước cực nhỏ cao hơn người b́nh thường. Nghiên cứu cho thấy uống thuốc trị bệnh tiểu đường Metformin lại làm giảm chỉ số cholesterol nầy.
Như vậy, không nhất thiết là phải ăn đồ béo có chứa nhiều cholesterol mới lo sợ bị cao mỡ. Kiểm soát thức ăn có nhiều đường là một cách tích cực để giảm cholesterol.
Một vài hiểu lầm, thí dụ như, uống nước xay sinh tố là bổ khoẻ, hay ăn nhiều trái cây không nhất thiết là tốt. Trái cây chỉ được xem là đồ ăn tráng miệng, vài lần trong ngày là đủ, v́ tất cả các loại trái cây đều chứa nhiều đường trong đó. Ví dụ khác, ăn nhiều gạo lứt hơn gạo trắng là tốt, cũng không đúng hẳn. Tất cả các loại thực phẩm thuộc loại ngũ cốc, khoai tây, khoai lang, khoai ḿ, không ít th́ nhiều đều có chứa đường. Dó đó, không nhất thiết ăn chè hay bánh ngọt mới gọi là ăn ngọt.
Cũng như Hippocrates, người phương Đông cũng đă nhận xét, “thức ăn là thuốc men, và thuốc men cũng là thực phẩm”. Nếu phải lựa chọn giữa thuốc men và thực phẩm để tránh bệnh tật, câu trả lời tùy ở chính ḿnh.
Cạo lưỡi có thể không phải là thói quen của nhiều người, nhưng thực tế chúng ta đang bỏ qua một trong những phương pháp quan trọng nhất để cải thiện sức khỏe nói chung.
Ắt hẳn nhiều người sẽ hỏi tại sao việc cạo lưỡi mỗi ngày lại quan trọng đến vậy. Những lư do trong bài viết này sẽ cho bạn cơ sở để thực hành thói quen cạo lưỡi ngay từ bây giờ.
Cạo lưỡi là ǵ? Tác dụng của cạo lưỡi là ǵ?
Theo MindBodyGreen, cạo lưỡi hoặc nạo lưỡi là một hoạt động chăm sóc sức khỏe răng miệng đơn thuần. Nhờ nạo lưỡi, con người có thể loại bỏ các vi khuẩn, mảnh vụn thức ăn, nấm, độc tố hay tế bào chết trong cơ thể.
Khi con người ngủ, hệ thống tiêu hóa vẫn luôn hoạt động. Ngoài chức năng hấp thu, hệ thống cũng có nhiệm vụ loại bỏ độc tố ra khỏi cơ thể và lưỡi là nơi được chọn để "gửi gắm" những độc tố đó.
Nếu như chúng ta không loại bỏ độc tố, nấm có hại bám trên bề mặt lưỡi, chính chúng ta sẽ vô t́nh hấp thu lại vào cơ thể qua đường ăn uống. Hậu quả thường thấy là những căn bệnh liên quan đến hô hấp, rối loạn tiêu hóa hay suy giảm hệ thống miễn dịch.
Một nghiên cứu từng được công bố trên WebMD (website uy tín về chăm sóc sức khỏe) cho biết, việc sử dụng một dụng cụ chuyên cạo lưỡi đem lại hiệu quả loại bỏ độc tố và vi khuẩn trên lưỡi tốt hơn nhiều so với bàn chải đánh răng tích hợp đầu chải lưỡi.
Mặc dù đánh răng và dùng chỉ nha khoa sẽ loại bỏ được thức ăn và mảng bám trong răng và nướu, nhưng thực tế có gần một nửa số vi khuẩn trong miệng chúng ta sống ở trên và trong các đường nứt của lưỡi. Việc dùng dụng cụ cạo lưỡi sẽ giúp loại bỏ được gần hết số mảng bám và vi khuẩn này.
Những lư do dưới đây có thể sẽ khiến bạn muốn cạo lưỡi hàng ngày:
1. Không cạo lưỡi, miệng sẽ rất hôi
Hơi thở không "thơm tho" có thể tác động rất xấu tới cuộc sống của một người, bao gồm các mối quan hệ xă hội lẫn ḷng tự trọng. Các nghiên cứu đă chỉ ra rằng, hơi thở có mùi chủ yếu do một số vi khuẩn nằm ở phần gốc lưỡi nằm sát họng, khu vực rất khó dùng bàn chải đánh răng tiếp cận.
Chính v́ vậy, việc cạo lưỡi giúp giảm đáng kể các loại vi khuẩn đường miệng gây ra t́nh trạng hôi miệng ở một số người.
2. Bạn muốn tận hưởng hương vị món ăn chuẩn nhất
Một quá tŕnh tiêu hóa hoàn hảo bắt đầu từ hương vị và nước bọt. Nếu bạn không thường xuyên vệ sinh lưỡi, vị giác của bạn có thể bị sai lệch nghiêm trọng, thậm chí không thể nhận biết được mùi vị của thức ăn.
Việc cạo bỏ lớp vi khuẩn và chất bẩn trên lưỡi giúp khơi thông các điểm vị giác trên lưỡi và cho phép chúng ta có thể thưởng thức trọn vẹn hơn hương vị của món ăn.
3. Bạn muốn tăng cường hệ miễn dịch
Có thể bạn chưa biết, lưỡi là "lá chắn" đầu tiên trong hệ thống miễn dịch của con người. Nạo lưỡi giúp ngăn chặn độc tố bị tái hấp thu vào trong cơ thể, qua đó bảo vệ hệ thống miễn dịch của chính bạn.
Khi răng miệng có nhiều triệu trứng không ổn như viêm nướu, viêm chân răng..., đó là lúc bạn cần quan tâm hơn tới sức khỏe răng miệng. Ngoài việc chăm chỉ đánh răng 2 lần/ngày hoặc sau khi ăn, bạn cần tạo thói quen luôn cạo lưỡi mỗi khi đánh răng để đảm bảo loại bỏ hoàn toàn vi khuẩn gây bệnh trong miệng.
Bởi lẽ, những mảng bám tích tụ lâu ngày trong răng, nướu hay lưỡi sẽ là những điều kiện thuận lợi gây nên nhiều chứng bệnh răng miệng không mong muốn như sâu răng, nhiễm trùng nướu hay tụt nướu.
5. Bạn muốn cải thiện sức khỏe tiêu hóa
Hệ tiêu hóa ảnh hưởng rất nhiều bởi con đường ăn uống. Khi miệng là bộ phận đầu tiên trong dây chuyền tiêu hóa của cơ thể gặp vấn đề, nó cũng kéo theo nhiều chứng bệnh liên quan.
Do đó, cạo lưỡi sẽ làm sạch bề mặt lưỡi, bộ phận tiếp xúc nhiều với thức ăn nhất và giúp tránh những chất độc có thể tác động xấu tới hệ tiêu hóa. Chưa kể cạo lưỡi c̣n kích thích sản sinh nước bọt và agni (năng lượng trao đổi chất của hệ tiêu hoá, yếu tố chủ yếu tạo nên sức khỏe) giúp bảo vệ hệ tiêu hóa luôn khỏe mạnh.
Cạo lưỡi sao cho đúng và hiệu quả?
Các nha sỹ thường khuyến cáo mọi người nên vệ sinh răng miệng thường xuyên, đặc biệt vào hai thời điểm sáng và tối. Cạo lưỡi cũng được khuyến cáo nên được thực hiện đồng thời trước khi đánh răng.
Ảnh dụng cụ cạo lưỡi
Bạn có thể sử dụng các dụng cụ đơn giản để cạo lưỡi, chẳng hạn một thanh kim loại hoặc nhựa mỏng, dài và có thể uốn cong được theo h́nh chữ U. Nếu không thể tự chế, bạn có thể t́m đến các cửa hàng thuốc, trung tâm y tế, pḥng khám nha khoa để mua dụng cụ cạo lưỡi chuyên dụng.
Cách cạo lưỡi vô cùng đơn giản, bạn chỉ cần uốn cong hai đầu của dụng cụ, sau đó nhẹ nhàng cà lên bề mặt lưỡi theo chiều hướng ra ngoài. Lưu ư nên cạo tới phần sâu nhất của cuống lưỡi càng tốt. Tuy nhiên cũng không nên quá sâu v́ có thể gây nên hiện tượng buồn nôn. Có thể cạo nhiều lần cho đến khi cảm thấy lưỡi đă sạch, nhưng không cạo mạnh quá và nhiều quá sẽ gây rát lưỡi.
Cuối cùng hăy luôn ghi nhớ rửa sạch và sử dụng đều đặn dụng cụ cạo lưỡi như một thói quen hàng ngày để đảm bảo sức khỏe tốt nhất.
Những Thời Điểm Tuyệt Đối Không Nên Tắm Để Tránh Đột Quỵ
H́nh minh họa (Ảnh: bustle)
Mỗi người có thói quen tắm khác nhau, tuy nhiên hăy nhớ thời điểm tắm sau đây có thể bạn không bị đột quỵ.
Tắm khi đang sốt
Người ốm sốt thường có thân nhiệt nóng hơn b́nh thường nên muốn đi tắm cho sảng khoái, tỉnh táo. Trên thực tế, thân nhiệt cơ thể lúc này có thể lên đến 39 - 40 độ C và người của bạn đang rất yếu. Nếu đi tắm ngay lúc này sẽ dễ xảy ra những hậu quả không mong muốn, trong đó có nguy cơ đột quỵ rất cao.
Tắm sau khi uống rượu
Sau khi uống rượu, mùi cồn nồng nặc lên khiến nhiều người muốn lao vào pḥng tắm ngay. Tuy nhiên, rượu có thể gây ức chế hoạt động của chức năng gan, đồng thời ngăn cản quá tŕnh giải phóng glycogen. Nếu tắm lúc này th́ cơ thể sẽ gặp phải t́nh trạng hoa mắt, chóng mặt, toàn thân bủn rủn, nhức mỏi, nghiêm trọng hơn c̣n bị hạ đường huyết và dẫn tới t́nh trạng hôn mê sâu.
Tắm khi vừa vận động mạnh
Sau khi vận động mạnh, cơ thể ra đầy mồ hôi nên nhiều người muốn đi tắm để làm sạch cơ thể. Việc tắm ngay lúc này có thể dẫn đến t́nh trạng đau tim, thiếu máu năo, gây choáng váng, ngất xỉu... Do đó, các chuyên gia sức khỏe thường khuyên bạn nên ngồi nghỉ khoảng 30 phút cho thân nhiệt cơ thể ổn định rồi mới vào đi tắm.
Tắm đêm
Sau 9 giờ tối hàng ngày là lúc nhiệt độ cơ thể giảm xuống thấp, việc tắm gội trong thời điểm này khiến bạn dễ mắc bệnh cảm lạnh về đêm. Bên cạnh đó, bạn c̣n có thể gặp phải một số vấn đề sức khỏe như chứng liệt nửa mặt, méo miệng, đột quỵ, tử vong đột ngột... nếu cứ duy tŕ thói quen tắm đêm hàng ngày.
Tắm lúc đói và ngay sau khi ăn no
Vừa ăn no xong mà đă đi tắm ngay th́ các mạch máu sẽ bị giăn nở, lượng máu lúc này cũng giảm xuống và gây ảnh hưởng đến quá tŕnh tiêu hóa để hấp thụ thức ăn vào cơ thể. C̣n khi bụng đang trống rỗng mà đi tắm th́ vô t́nh gây hạ đường huyết và khiến bạn gặp phải t́nh trạng đột quỵ.
Anh em chúng ta người trước kẻ sau ai rồi cũng già. Làm sao tránh được! Đă có "sinh" là có "lăo". Một giai đoạn tất yếu của cuộc sống. Nếu ngày đầu tiên ḿnh sinh ra mà đă biết nghe, biết nói, nếu có ai bảo rằng mỗi ngày ḿnh lớn lên là một ngày ḿnh sẽ già đi, và tiến dần về cơi chết, chắc chắn là ḿnh đă không tin. Tại sao lại bi quan vậy? Nói chi chuyện giả tưởng nghe như lối đặt câu với mệnh đề giả định trong một lớp học ngoại ngữ, ngay trong những giai đoạn trưởng thành từ thuở niên thiếu cho đến khi lăn lóc vào đời, có mấy ai ngừng lại v́ những bận tâm liên quan đến lăo suy hay lăo hoá, trừ những thiền sư hay những chú tiểu trong chùa. Gịng sống cứ thế mà cuốn trôi đi, mỗi kiếp nhân sinh như một chiếc lá giữa gịng, trôi từ đầu nguồn ra sông, ra biển. Đâu có như con cá hồi (salmon) sau năm năm ở biển lại quay ngược trở về nguồn để sinh, để chết!
Trong lớp sinh lư học phổ thông, học sinh trung học đă được biết về tiến tŕnh già-chết của các tế bào trên thân thể con người. Từng giây, từng phút. Nhưng biết để mà biết. Đó chỉ là chuyện tăng trưởng và đào thải trong thân thể con người! Hay trong lớp siêu h́nh học nhập môn, khi nêu lên những vấn nạn về cuộc sống như "Ta là ai?" , "Ta từ đâu tới?" hay "Ta sẽ đi về đâu?", th́ cũng chỉ là để đáp ứng một nhu cầu giới hạn nhất định trong phạm vi lớp học. Rời khỏi trường rồi, c̣n mấy ai nhớ những buổi hăng say thảo luận về các vấn đề triết lư trừu tượng ngày xưa? C̣n bao nhiêu chuyện quan trọng, bức bách hơn. Chuyện bây giờ lo đă muốn bức hơi, đa mang chi chuyện của ngày mai, chưa tới.
Nhưng cái già nó vẫn tới và tới với ḿnh chầm chậm, từ từ. Nhiều khi nó đến rồi mà ḿnh vẫn chưa hay. Sở dĩ như vậy là v́ h́nh như ai cũng phải qua một giai đoạn tự phủ nhận (self-denial) trước khi chịu nhận là ḿnh bắt đầu già. Giai đoạn này dài ngắn c̣n tùy ở cá tánh và hoàn cảnh của mỗi người. Thật sự ra phải nói là cũng có người tuy tuổi đời c̣n thấp, nhưng trong cách suy nghĩ hay ứng xử xem ra th́ đă có những phản ánh tiêu biểu của người già như phản ứng chậm chạp, nói năng lẩm cẩm, xoay trở vụng về, để đâu quên đó, c̣n đi lại th́ như là người chỉ c̣n nửa bầu sinh khí. Lại cũng có người tuy tuổi tác đă cao nhưng lúc nào cũng mau mắn, nhanh nhẹn, nói năng mạch lạc, lớp lang, đầu óc minh mẫn, sáng suốt, ưa thích những sinh hoạt ngoài trời như tắm biển, chơi thể thao, sẵn sàng tham gia các buổi họp mặt với bạn bè, không quá ngần ngại, đắn đo trước những chuyến đi xa, bao giờ cũng sốt sắng, vui vẻ, lạc quan, biết sống trọn vẹn với cái bây giờ thay v́ bận bịu, lo toan về cái tương lai, chưa tới.
Trong phạm vi bài này tôi không muốn kể lại đây những nhận định của các nhà chuyên môn về tuổi già và người già khi họ giải thích "thế nào là già" hoặc "tại sao ta già". Tôi chỉ muốn chia xẻ một số ghi nhận của chính bản thân ḿnh, một người cũng đă quá cái ngưỡng 60, về những biến đổi tâm sinh lư trong con người ḿnh cũng như về những khó khăn khi đối phó với những dấu hiệu biến đổi đó trước khi chấp nhận "chung sống ḥa b́nh" với nó. Do đó mà có cái tựa đề như trên là "Già Ơi, Chào Mi!"
Tục ngữ Anh có câu "A man is as old as he feels, and a woman as old as she looks", nghĩa là cái già của đàn ông tùy thuộc vào cảm nghĩ của chính anh ta. Nếu anh ta vẫn cảm thấy ḿnh trẻ trung, khỏe mạnh, th́ tuổi tác có quan hệ ǵ đâu. Cũng như đối với người đàn bà, nếu dung nhan vẫn tươi tắn, mặn mà th́ già trẻ cũng thế thôi, nhắc đến làm chi. Tựu trung già hay không là tùy ở cái đầu của ḿnh. Bởi thế tôi rất tâm đắc với câu trích dẫn (không có ghi rơ tác giả) sau đây trong tập sách "Già ơi! Chào bạn!" của BS Đỗ Hồng Ngọc mà Anh Hà Quí Phú, một bạn đồng nghiệp cũ cùng tuổi ở Đà Nẳng, vừa gởi cho: "Age is mostly a matter of the mind! If you don't mind, it doesn't matter" (Tuổi tác là chuyện cái tâm, nếu ta không thèm quan tâm, chả có vấn đề tuổi tác!)
Nếu ḿnh ngồi lại với nhau và hỏi nhau "Bạn thấy ḿnh già từ lúc nào?" th́ chắc chắn là mỗi người sẽ trả lời một cách, không ai giống ai. Nói như một người bạn của tôi, anh Tôn Thất Khoát : "Nếu ra băi biển Santa Monica hay Malibu mà t́nh cờ được xem một màn quay "Baywatch" với những nữ tài tử trẻ trung, hấp dẫn trong show này diễn xuất bằng xương bằng thịt ngay trước mắt ḿnh, nhởn nhơ, khêu gợi, mà trong ḷng vẫn thấy dửng dưng, nguội lạnh th́ phải nhận là ḿnh đă già." Tếu, nhưng không phải là hoàn toàn sai. Khi chất testosterone trong cơ thể ḿnh đă càng ngày càng khô cạn th́ phản ứng như vậy đâu có ǵ là khó hiểu!Thật sự ra đối với các nhà khoa học th́ dấu hiệu sinh lư của tuổi già đă được nghiên cứu từ lâu. Đại loại, nếu bỏ qua các giai đoạn chuyển tiếp từ tuổi 20 đến tuổi 60 mà chỉ so sánh một người đă quá 60 với thời anh mới 20 tuổi, th́ theo Curtis Pesman, tác giả cuốn "How a Man Ages," ta có thể ghi nhận những thay đổi như sau:
Da mỏng hơn và chùng xuống, độ co giản của da càng ngày càng giảm sút, và qua nhiều năm tháng biểu lộ vui, buồn, sướng, khổ, những nét nhăn trên mặt đă hằn sâu và lớn. Tóc bạc, thưa, và nhẹ hơn, đường kính của tóc chỉ c̣n 86 microns (1 phần triệu của 1m) so với 101 microns hồi 20 tuổi.
Hai tṛng mắt bị co lại, mức độ ánh sáng vào đến vơng mạc giảm đi, khó phân biệt được sự vật trong tối, do đó mà khi đọc cần phải có ánh sáng đủ.
Tai không c̣n nghe được tiếng động trên tầm 10,000 hertz, như tiếng hót của chim, v́ chức năng chuyển thể độ rung từ tai ngoài vào tai trong đă suy thoái.
Men răng càng ngày càng ṃn dần v́ quá tŕnh nhai, nghiến, trong khi đó lợi răng co rút lại, làm lộ rơ khoảng trống giữa các chân răng.
Xương mất dần calcium, trở nên xốp, ḍn, dễ găy, lớp sụn ở các đầu khớp không c̣n nguyên vẹn, chất nhờn giữa các khớp khô đi, sinh ra di chuyển chậm, khó khăn.
Tim không c̣n bơm đủ máu ra khắp châu thân, một phần do cholesterol đóng dày trên thành động mạch làm tim phải hoạt động nhiều hơn mới bơm được máu đi.
Các cơ bắp làm cho phổi hoạt động b́nh thường suy yếu dần, độ co giản của lồng ngực yếu đi, làm cho lượng dưỡng khí hít vào chỉ c̣n bằng một nửa thời 20 tuổi.
Trọng lượng của thận giảm từ 20% đến 30%, sức lọc chất thải của thận chỉ bằng nửa hồi trẻ, và sức chứa của bọng đái cũng chỉ c̣n chừng một nửa (8 fluid ounces, khoảng non 230cl).
Với năm tháng qua đi, khối năo cũng rút nhỏ lại và giảm trọng lượng, hàng tỷ tế bào năo bị mất đi, trí nhớ bị giảm sút.
Những thay đổi trên th́ ít nhiều ai cũng nh́n thấy, nhất là nơi người khác. Với tôi, đèn đỏ đầu tiên báo động tiến tŕnh lăo suy đă bắt đầu là cách đây 7 năm, lúc tôi phải vào Bệnh viện Hoag ở Newport Beach để mổ tim và thay van (mitral valve). Trước khi vào pḥng mổ tôi cũng đă cố t́m đủ mọi lư do để tự thuyết phục cho quyết định của ḿnh, mà lư do nặng kư nhất vẫn là "wear and tear." Có tốt đến đâu mà dùng lâu ngày cũng phải ṃn, phải rách. Cũng như chạy xe th́ đến lúc cũng phải thay 4 vỏ xe. Cũng như cái máy giặt trong nhà, cái ḷ trong bếp, hay cái bóng đèn trên trần. Sử dụng cẩn thận đến đâu đi nữa th́ đến lúc hỏng cũng phải thay. Nhưng thay van là để được sinh hoạt b́nh thường trở lại, đâu có nghĩ là cơ thể ḿnh đă bắt đầu già!
Rồi 3 năm sau khi mổ, theo khuyến cáo của những người có thẩm quyền, tôi lại phải ngưng chơi tennis, một thú tiêu khiển cuối tuần mà bao nhiêu năm ṛng tôi thích thú đeo đuổi với tất cả hăng say, nhiệt t́nh. Lư do là chứng đau nhức phần lưng dưới (lower back) cứ dai dẳng, không dứt. Bản án thứ hai: Sau khi xem h́nh quang tuyến chụp phần lưng dưới, bác sĩ phán là tuy chưa trầm trọng nhưng đă có dấu hiệu suy thoái giữa các khớp xương L2-L3, L3-L4, và L4-L5 là các khớp xương ở phần lưng dưới, nghĩa là chất nhờn đă khô đi, lớp sụn bao quanh các khớp đă ṃn (Multilevel Degenerative Disease), khoảng cách giữa các đốt xương sống ở vùng này đă rút ngắn lại, và các ngạnh của khớp xương đă bắt đầu nhô ra (Multilevel Spondylosis). Tóm lại đây là dấu hiệu của bệnh lăo suy. Nhưng nói là "bệnh" th́ nghe ghê quá! Làm sao tuổi ḿnh mà gọi là già!
Tuy nhiên với bản án khắc nghiệt đó tôi bắt đầu âm thầm t́m cách cưỡng chống lại, ít nữa là cũng để "tŕ hoăn chiến". Theo các bác sĩ tây y th́ không có thuốc chữa. Có loại thuốc với hỗn hợp của hai chất glucosamine và chondroitin được quảng cáo ầm ĩ là có thể làm giảm đau ở các khớp th́ Cơ quan Quản trị Thực và Dược Phẩm (U.S. Food & Drug Administration) lại chưa chuẩn nhận là có giá trị lâm sàng. Đồng thời nó cũng có thể có phản ứng nghịch đối với các loại thuốc làm loăng máu. Chất nhờn giúp các khớp chuyển động dễ dàng, tự nhiên, là của "trời cho", đến một tuổi nào đó sẽ khô dần đi, không có thần dược nào có thể tái tạo nó lại được. Nhưng các bác sĩ đông y lại quả quyết là được. Đau ở lưng là do gan nóng, hoặc thận suy. Nếu kiên nhẫn uống theo toa của các vị này đảm bảo sẽ lành. Thế là lại âm thầm đi bổ thuốc, nghe thầy nào hay xa đâu cũng t́m đến, thuốc sắc (ba, bốn chén c̣n một), thuốc tể, thuốc ngâm rượu. Thử hết, xem có kết quả ǵ không. Nhưng cái đau âm ĩ vẫn c̣n.
Cái khó đối với tôi c̣n ngặt nghèo hơn so với những anh em khác cùng bịnh trạng là tuy đau nhưng không thể dùng các loại thuốc giảm đau hiện có v́ sợ phản ứng nghịch với loại thuốc làm loăng máu (Coumadin) mà tôi vẫn phải uống hằng ngày sau khi thay van nhân tạo bằng kim loại.
Song song với những cố gắng chữa trị bằng thuốc, tôi c̣n t́m cách thăm ḍ, luyện tập theo nhiều phương pháp khác nhau, mỗi cách đều có một mức độ công hiệu nhất định, do bằng hữu hoặc các anh chị sinh viên đă từng có thời học ngoại ngữ với tôi biết tôi đau nên đề nghị luyện tập thử. Cũng xin kể ra đây những môn tôi đă có tập qua để có anh em nào đồng bệnh cùng trao đổi kinh nghiệm cho vui:
Yoga (Hatha Yoga và Pitales Yoga) tại các trung tâm 24-Hour Fitness.
Khí công Thiếu Lâm Tự, theo cách hướng dẫn của tác giả Wong Kiew Kit trong cuốn Chi Kung for Health and Vitality.
Phương pháp thở sâu, chậm, nhẹ, và đều trong cuốn Wujishi Breathing Exercise của tác giả Men Den.
Phương pháp Đạt Ma Dịch Cân Kinh.
Phương pháp Thiền Vô Cực do Thầy Tôn Thất Hanh, nguyên giáo sư Quốc Học, Huế, giới thiệu.
Phương pháp Hồi Xuân gồm năm thế tập của các tu sĩ Tây Tạng do Peter Kelder thuật lại trong cuốn Ancient Secret of the Fountain of Youth.
Tôi đă tập qua các phương pháp được giới thiệu cũng như một số phương pháp khác do các bạn thân quen vốn là vơ sư chỉ giáo mà tôi không tiện kể hết ra đây, mỗi môn tôi tập một thời gian để t́m xem phương pháp nào phù hợp cũng như thuận tiện và công hiệu với ḿnh nhất. Mấy năm gần nay tôi cố gắng đều đặn tọa thiền mỗi buổi sáng (theo Sổ tức quán) và tập Thái Cực Quyền là chính. Và đă thấy có phần nào giảm đau, không gay gắt như những năm trước đây.
Điều đáng nói không phải là chuyện phải kiên tŕ tập luyện, v́ đây là nhu cầu sinh tử, mà chính là ḿnh phải trực diện với thực trạng của thân thể ḿnh, coi lăo hóa là một phần của tiến tŕnh tất yếu, tự nhiên, không có ǵ phải quá lo âu, sợ hăi. Và như đă nói ở trên, biết nó làm khổ ḿnh, nhưng vẫn phải làm lành với nó, chung sống ḥa b́nh với nó, thực tế khắc chế nó được đến đâu hay đến đó, không nôn nóng, hối hả, không trông chờ phép lạ mà ḿnh biết ở tuổi này khó c̣n có thể xảy ra.
Gần đây tôi lại t́nh cờ đọc được bài "Tính Tuổi Theo Lối Mới" (Calculate Your Age in Neo-Years) trên trang nhà của Giáo sư Tiến sĩ Davis Demko có liên quan đến cách suy nghĩ về tuổi già. Theo ông, 75% tiến tŕnh lăo hóa của con người có thể điều chế được do tác động của sáu yếu tố sau đây:
Khắc chế yếu tố di truyền. Dĩ nhiên yếu tố di truyền tạo cho mỗi con người một t́nh trạng có thể bị mắc những bệnh mà cha mẹ người đó đă từng bị, nhưng những phương pháp pḥng ngừa và bảo vệ sức khỏe hiện đại, nếu áp dụng đúng mức, có thể làm giảm đi rất nhiều tính đe dọa của yếu tố này.
Tập thể dục, thể thao. Rất nhiều các chứng đau nhức phát sinh do thiếu hoạt động. Nếu luyện tập thường xuyên th́ hệ thống tim mạch sẽ được bảo toàn, xương và bắp thịt sẽ rắn chắc, khỏe, và sự phối hợp chân tay sẽ nhịp nhàng, hữu hiệu.
Tinh thần luôn được kích thích. Những người tưổi cao mà vẫn có những sinh hoạt tinh thần đều đặn và đầu óc luôn luôn được kích thích, suy nghĩ, t́m ṭi như đọc sách, học ngoại ngữ, chơi ô chữ, hay tham gia vào các cuộc thảo luận hứng thú sẽ giữ được tinh thần minh mẫn, tỉnh táo lâu dài.
Có tập quán dinh dưỡng tốt. Cách tốt nhất để chống lại già trước tuổi hay bệnh tật. Thức ăn là năng lượng. Phải t́m hiểu những phương cách dinh dưỡng lành mạnh, cũng như những sinh tố hay khoáng chất mà cơ thể ḿnh cần.
Sống có ư nghĩa. Sống phải có những mục đích đáng đeo đuổi. Ư thức rơ mục đích công việc ḿnh đang làm dễ gây cho ḿnh cảm hứng, giúp ḿnh tập trung, chú ư, tránh được buồn nản, bẳn gắt, và kết quả tích cực sẽ nâng cao giá trị của chính ḿnh.
Biết pḥng ngừa bệnh tật. Đây là yếu tố quan trọng có giá trị điều chế tiến tŕnh lăo hóa.
Cần khám tổng quát thường xuyên để kịp ngăn chận các bệnh hiểm nghèo. Đừng bao giờ nghĩ là các chứng đau nhức hành hạ ḿnh chỉ là hậu quả của tuổi già.
Sau khi phân tích các yếu tố nói trên, Giáo sư Demko đề nghị một lối tính tuổi mới mà ông cho là chính xác hơn. Ông đặt tên cho công thức tính tuổi của ông là: DNA-Plus. DNA là viết tắt của Demko's Neo Age, Plus ngụ ư là già với những đặc tính tích cực. Công thức DNA-Plus tính trung b́nh của 4 lọai tuổi:
Tuổi thời gian, tính theo số năm đă sống.
Tuổi thể chất, tính theo t́nh trạng sức khỏe.
Tuổi xă hội, tính theo mức độ sinh hoạt hằng ngày trong việc làm, đời sống gia đ́nh, giải trí, hay các công tác thiện nguyện.
Tuổi tâm lư, tính theo khả năng đối phó với khủng hoảng, mâu thuẫn, sự căng thẳng trong đời sống, hay thích ứng với mọi sự thay đổi bất ngờ.
Nếu áp dụng công thức này cho một người đă sống đến 80 năm (tuổi thời gian), có t́nh trạng sức khỏe của một người sống 70 năm (tuổi thể chất), có mức độ hoạt động của một người sống 60 năm (tuổi xă hội), và có khả năng ứng phó của một người mới sống 50 năm (tuổi tâm lư), th́ tuổi trung b́nh của người này sẽ là (80+70+60+50) : 4 = 65 tuổi (Neo Years), nghĩa là tuổi chính xác của người này chỉ mới 65 chứ không phải là 80 theo cách suy nghĩ thông thường.
Bởi vậy cho nên, các Anh các Chị ơi, hăy mỉm cười như tôi mỗi buổi sáng khi thức dậy và bắt đầu ngày mới với một nụ cười: Già ơi, Chào Mi!
Vâng, đúng vậy. Tuổi già đă đến với tôi, và tôi đă làm thân với nó. V́ ṭ ṃ tôi cũng đă tính tuổi tôi theo công thức DNA-Plus của Giáo sư Demko. Bây giờ đến lượt Anh và Chị. Anh, Chị thử tính xem ḿnh bao nhiêu tuổi?
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
