Chiếc nồi gang đầu tiên chẳng biết được phát minh ở đâu nhưng nó là công cụ nấu cơm tuyệt vời nhất cho đến tận bây giờ...!
Bao năm rồi, tôi vẫn không quên được mùi vị ấy, mùi của khói củi vườn, lá cây khô, mùi vị của lúa gạo đồng quê, nắng mưa chất phác quyện ḥa trong miếng cơm cháy vàng gịn của tuổi thơ nơi quê nghèo....!
Tiếng củi bén lửa x́ xèo, lốp bốp lẫn trong tiếng nổ của củi lách tách, tiếng nước chảy tí tách, trong veo từ cái lu mái vú gần đó...
Ngày xưa ấy, gia đ́nh chúng tôi rất đông con. Mỗi bữa cơm phải nấu bằng cái nồi gang số lớn nhất mới đủ phần ăn cho cả nhà...
Khi nước cơm trong nồi bắt đầu réo lên, xung quanh viền nắp đă có những giọt sữa cơm tính đào tẩu vượt mép ra ngoài, th́ cũng là lúc một cái thau nhôm bày ra để chắt lấy nước.., cái nồi to bằng gang rất nặng nên việc này, Ba hay mấy anh trai tôi thường hay làm...
Đặt lên bếp ḷ lớn, má tản than củi ra rộng trong bếp để cơm chín đều, hơi nóng của than hừng hực ra một khoảng không gian sẽ làm cho người ngồi đó lớm chớm mồ hôi...
Hôm nào, các con có ư muốn ăn cơm cháy th́ má sẽ giữ than nhiều hơi và gắp thêm than đỏ để trên cái nắp nồi để "làm ra” cơm cháy...
Ngày đó, mỗi bữa cơm, anh chị em chúng tôi háo hức chờ đợi để được ăn cơm cháy dưới đáy nồi. Bỏ lên đó vài tóp mỡ heo và chan thêm chút nước cá kho th́ đă thấy món ăn ngon nhất trên đời...!
Nhờ vậy, phần cơm phía trên chín tới mềm mại, dẻo thơm, c̣n lớp cơm cháy phía dưới vàng đều vừa độ, có màu như mật ong chứ không bị quá lửa. Nhớ nhất là những ngày mưa lạnh, gió ngoài trời thổi mạnh của mùa mưa, nồi cơm bằng gang đặt gần cái bàn ăn, cơm xong mỗi người cầm một miếng cơm cháy nóng hổi vừa thổi vừa ăn. Hương vị thơm bùi gịn rụm của lớp cơm cháy dưới đáy nồi gang đă bện chặt trong kí ức sâu thẳm của chúng tôi...!
Cơm cháy bếp củi vừa thơm lại vừa gịn, ăn lúc nóng th́ ngon ơi là ngon...!
Ngày nay, cơm cháy được biến tấu kết hợp thành nhiều món có hương vị mới. Những bịch cơm cháy ép mỏng từ cơm chín bằng chảo không dính trên bếp cho cháy vàng hoặc chiên gịn lên ăn kèm chà bông đủ loại làm món ăn vặt b́nh dân...
Sang trọng hơn là cơm cháy trong nhà hàng được nấu bằng niêu đất ăn cùng nước kho quẹt...
C̣n những cái nồi gang nặng nề kềnh càng một thuở đă biến mất...
Nó ra đi một cách ân thầm..., lâu dần người ta cũng quên đi cái tên, cái h́nh ảnh thân quen ngày xưa đă từng gắn bó với bao mái ấm, nhất là ở làng quê yên b́nh...!
Cái nồi gang không c̣n cái quyền giữ hơi ấm cho cơm, không c̣n phát ra để nghe cái âm thanh kêu "sồn sột" khi cạo đáy nồi t́m cơm cháy, không c̣n nghe kêu "xèn xẹt" khi chùi chung quanh nồi, nắp và đáy nồi, không c̣n thấy cái nước đen của lọ nghẹ cháy đen của khói củi bếp...
Nhưng dù cơm có ngon đến đâu, vẫn không thể có được mùi yêu thương của gia đ́nh, cái vị của yêu thương của má đă từng nấu hàng ngày hai bữa bằng cái nồi gang trên bếp lửa đầy than hồng năm xưa...!
Nghĩ cũng lạ...? Món cơm cháy của một thời nghèo khó giờ đây đă trở thành đặc sản của nhiều nhà hàng, quán ăn sang trọng... Nó được trang trọng có tên trong các menu để khách sành ăn hay để nhớ hương vị xưa mà lựa chọn...!
Với con người, có câu:
“Không ai giàu ba họ
Không ai khó ba đời.”
Th́ món cơm cháy-kho quẹt cũng thế...! Tâm của ta có thể bất biến. Nhưng ḍng đời th́ luôn vạn biến...!
VietBF©sưu tập
|