Cho tới nay, cử tri Mỹ gốc Việt nói chung vẫn có truyền thống ủng hộ đảng Cộng Ḥa hơn đảng Dân Chủ, sau khi theo thẩm định, hiện nay tổng số người Việt sống ở nước ngoài là khoảng 4,5 triệu, trong đó cộng đồng người Việt ở Hoa Kỳ là chiếm số đông nhất, với khoảng 1,3 triệu người.
Người dân tại Sandiego, bang Califorrnia, Hoa Kỳ, xem tranh luận truyền h́nh giữa hai ứng cử viên Trump và Biden ngày 22/10/2020. REUTERS - MIKE BLAKE
Cuộc bầu cử tổng thống Hoa Kỳ năm nay cũng không ra ngoài thông lệ đó. Thế nhưng, giống như xă hội Mỹ nói chung, cộng đồng người Việt cũng bị chia rẽ nặng nề giữa một bên là những người ủng hộ Trump, chiếm đa số và bên kia là những người theo ứng cử viên Dân Chủ Joe Biden.
Một cuộc thăm ḍ do các tổ chức APIAVote, AAPI Data and Asian Americans Advancing Justice thực hiện, kết quả được công bố vào tháng 9, cho thấy là trong số những người Mỹ gốc Á, người Mỹ gốc Việt có vẻ ủng hộ Trump nhiều hơn cả. Cụ thể là có đến 48% cử tri Mỹ gốc Việt cho biết sẽ bỏ phiếu cho tổng thống Trump, và chỉ có 36% ủng hộ ứng cử viên Dân Chủ Joe Biden. Trong khi đó, những người Mỹ gốc Á khác ( gốc Hoa, Ấn, Hàn, Nhật, Phi ) th́ lại ủng hộ ông Biden nhiều hơn ( 54% so với 30% ủng hộ ông Trump ).
Kết quả một cuộc thăm ḍ tương tự do hai tổ chức APIAVote và AAPI Data thực hiện năm 2018 cũng cho thấy người Mỹ gốc Việt là cộng đồng gốc Á duy nhất khen ngợi thành tích về kinh tế của tổng thống Trump ( 64% ).
Đối với những người ủng hộ Trump, có hai lư do chính. Thứ nhất, vị tổng thống tỷ phú là lănh đạo Hoa Kỳ chống Trung Quốc quyết liệt nhất. Thứ hai, dưới thời tổng thống Trump, nền kinh tế Mỹ tăng trưởng mạnh trở lại, cho đến khi xảy ra đại dịch Covid-19.
Trả lời RFI Việt ngữ, ông Hà Ngọc Cư, giám đốc điều hành trung tâm CISS chuyên về di dân và tị nạn, Houston, Texas, trước hết nhắc lại xu hướng bỏ phiếu của cử tri gốc Việt tại Mỹ trong những năm qua:
Ông Hà Ngọc Cư: Kể từ năm 1980 cho đến năm 2000, số người Việt Nam theo đảng Cộng Ḥa đông hơn bên phía ủng hộ Dân Chủ, nhưng kể từ năm 2010 cho đến bây giờ, th́ phía người Việt nghiêng về đảng Dân Chủ th́ cao hơn bên phía ủng hộ Cộng Ḥa một chút.
Lư do là v́ 60% người Việt có bằng cử nhân và những người học đại học Mỹ, hội nhập với xă hội Mỹ, th́ thường nghiêng về phía đảng Dân Chủ. C̣n những người ủng hộ đảng Cộng Ḥa và riêng về những người ủng hộ Trump th́ nghĩ rằng đảng Cộng Ḥa chống cộng mạnh hơn đảng Dân Chủ. Cũng có những người nghĩ rằng đảng Dân Chủ có khuynh hướng xă hội chủ nghĩa và không chống cộng như đảng Cộng Ḥa.
Thứ hai là có những người chống chuyện phá thai, cho nên họ nghiêng về phía đảng Cộng Ḥa. Rồi có những người nghiêng về phía Cộng Ḥa là v́ họ muốn bảo vệ truyền thống văn hóa Việt Nam, chống hôn nhân giữa những người đồng tính, chuyển giới, cho đó là phản văn hóa.
Thứ ba là vấn đề những người Mỹ gốc Phi Châu xuống đường, phong trào Black Lives Matter. Họ cho là người da đen “quậy” xă hội Mỹ và cái đó là do đảng Dân Chủ tạo ra. Cho nên, họ chống đảng Dân Chủ. Họ sinh ra ở nước Mỹ, chỉ có nước Mỹ là tổ quốc của họ, cho nên họ nh́n tương lai của nước Mỹ là tương lai của họ. Họ quan tâm về vấn đề học phí đại học, y tế, biến đổi khí hậu, môi trường. Họ có cái nh́n thoáng hơn về văn hóa.
Ngay cả con cháu chúng tôi, sinh ra ở đây, chúng nó không phân biệt da trắng, da đen, da màu. Giới trẻ đó có khuynh hướng chống bất công về kinh tế, bất công về pháp luật. Những người ủng hộ ông Biden c̣n đặt vấn đề về nhân cách lănh đạo. Lănh đạo nào trung thực hơn, nhân đạo hơn th́ họ nghiêng về phía đó.
Phe ủng hộ ông Trump th́ rất hăng hái xuống đường, trong khi phe theo Biden th́ có vẻ thầm lặng hơn, cũng biểu lộ sự ủng hộ nhưng một cách kín đáo hơn, không rầm rộ như phe ông Trump."
Cũng là một cư dân gốc Việt sống tại bang Texas, luật gia Vơ Đăng Khoa giải thích lư do v́ sao ông sẽ bầu cho tổng thống Cộng Ḥa Donald Trump.
Ông Vơ Đăng Khoa :Tôi sống tại Houston, Texas, mà Texas là thành tŕ của đảng Cộng Ḥa. Lư do mà tôi chọn bầu cho ông Trump không phải là v́ tôi là người của đảng Cộng Ḥa, mà thật sự tôi là người theo đảng Dân Chủ. Tôi không đồng ư với ông Trump về một số chính sách, như chính sách về di dân, về xây tường rào ở phía nam nước Mỹ. Mặc dù vậy, những chính sách khác lại đúng hơn, cho nên tôi sẽ chọn bầu cho ông Trump.
Thứ nhất, trong khi bên đảng Dân Chủ không hề dám đụng đến nguyên nhân của Covid-19, th́ ông Trump đă thẳng thẳng vạch mặt vai tṛ của Trung Quốc trong việc phát tán virus corona. Đảng Dân Chủ chỉ chĩa mũi dùi vào phía ông Trump. Thật sự đó là sai lầm lớn của đảng Dân Chủ. Thứ nhất, nước Mỹ theo thể chế liên bang, có những quyền hạn của tiểu bang mà liên bang không được đụng tới, ví dụ như những vấn đề về đời sống thường nhật của người dân. Mỗi tiểu bang được quyền quyết định đeo khẩu trang hay không đeo, được ra đường hay không được ra đường, được tụ tập hay không.
Thứ nh́, nếu như liên bang có quyền đó, th́ Quốc Hội phải làm ra luật, v́ theo cơ chế của nước Mỹ, tổng thống chỉ là người thi hành, chứ không phải là người làm ra luật. Cho nên, không thể nói là ông Trump đă không làm ǵ hết để ngăn ngừa dịch Covid-19, v́ Quốc Hội không đưa luật lên để ông Trump kư phê chuẩn.
Lư do thứ hai: thái độ của ông Trump đối với Trung Quốc rất là thẳng thắn, rất quyết liệt. Là một người Việt Nam, tôi nghĩ điều đó rất là đúng, v́ trong khi cả thế giới không ai dám đụng đến Trung Quốc th́ chỉ có một ḿnh tổng thống Trump vạch mặt Trung Quốc về các chiêu tṛ, về những chuyện không được trong sạch.
Lư do thứ ba là về vấn đề người da đen. Trong cái chết của George Floyd th́ cảnh sát Minesota hoàn toàn có lỗi, nhưng không thể v́ chuyện đó mà dấy lên một phong trào để mà phá đi những heritage ( di sản ), đi đập phá các bức tượng, ngay cả tượng của Abraham Lincoln, người đă khở xướng phong trào giải phóng nô lệ, hoặc đập phá tượng của tổng thống Washington, người cha của nước Mỹ.
Đó là những lư do tại sao tôi bầu cho tổng thống Trump, thật sự th́ tôi bầu cho các chính sách của đảng Cộng Ḥa hơn là bầu cho tổng thống Trump.”
Theo luật sư Vơ Đăng Khoa, đa số người Việt ở Texas cũng sẽ bầu cho tổng thống Donald Trump:
Do việc tổng thống Trump chống Trung Quốc, cho nên người Việt ở Texas nói chung và ở Houston nói riêng ủng hộ ông rất nhiều. Tại v́, nói nôm na là nếu ủng hộ ông Trump chống Trung Quốc th́ Việt Nam sẽ được ăn theo. Nhưng điều đó th́ cũng không nói được, v́ nước Mỹ chỉ làm những ǵ có lợi cho nước Mỹ. Họ có thể chống Trung Quốc, nhưng chưa chắc là Việt Nam có lợi.
Người Việt ở Houston và vùng phụ cận, th́ sự ủng hộ của người Việt đối với tổng thống Trump sôi nổi hơn là sự ủng hộ ông Biden. Ví dụ như có những rally, những cuộc tụ tập, những đoàn xe ủng hộ có số người tham gia hơn hẳn số người ủng hộ phó tổng thống Biden.
Khác với Texas, California là bang mà từ nhiều năm qua vẫn có truyền thống bầu cho đảng Dân Chủ. Nhưng quận Cam, Orange County, nơi tập trung cộng đồng người Việt, th́ ủng hộ tổng thống Trump nhiều hơn. Tuy vậy, tại California, cũng có không ít người Việt chọn Joe Biden, trong đó có bà Lư Kim Khoa, hiện làm việc trong ngành bảo hiểm:
Bà Lư Kim Khoa: Thứ nhất, chủ trương của đảng Dân Chủ là theo chủ nghĩa nhân bản, v́ con người, chứ không phải là v́ mục đích show off ( phô trương ) nước Mỹ hay bản thân ḿnh. Joe Biden là người rất khiêm nhường, nói ít làm nhiều.
Thứ hai, Joe Biden hứa sẽ trở lại hiệp ước TPP ( hiệp định tự do mậu dịch Đối tác xuyên Thái B́nh Dương ) để loại Trung Quốc ra khỏi hiệp ước thương mại thế giới, tức là đánh về kinh tế. Muốn đánh tàu về kinh tế th́ phải có đồng minh. Joe Biden hứa sẽ nối lại các liên minh của Mỹ như WHO, Liên Minh Châu Âu.
Joe Biden hứa sẽ duy tŕ Obamacare ( bảo hiểm y tế phổ quát ) cho người dân Mỹ, giúp cho những người thuộc thành phần trung lưu có bảo hiểm. Tôi thấy những lời hứa của Joe Biden rất thực tế. Những điều mà Trump đă phá hoại, như hiệp ước TPP, làm cho Trung Quốc lớn mạnh, rồi lại làm cho Mỹ lệ thuộc Trung Quốc trong thời đại dịch, khiến không có đủ thiết bị y tế.
Chưa kể là từ thời tổng thống George W. Bush, mỗi năm ông ấy dành ra 7 tỷ đôla để đối phó với đại địch, v́ theo ông, 100 năm đại dịch sẽ trở lại một lần, thành ra chúng ta phải chuẩn bị. Khi ông bàn giao cho Obama kế thừa chương tŕnh này. Vào thời Obama, vẫn có dịch, 60 triệu người nhiễm, mà chỉ có 12 ngàn người chết.
Đến thời Donald Trump, ông Trump không quan tâm đến healthcare, không quan tâm đến chương tŕnh này, v́ vậy khi dịch tới trở tay không kịp, giấu thiết bị y tế rồi đổ thừa cho đảng Dân chủ. Tôi thấy điều này không có fair. Ông tổng thống Trump nói láo nhiều quá, làm sao mà chọn được!”
Theo cái nh́n của bà Lư Kim Khoa, chính sách kinh tế của tổng thống Trump cũng không có hiệu quả ǵ trong việc tạo công ăn việc làm cho người dân Mỹ:
Bà Lư Kim Khoa: Nếu nói về các lợi thế kinh tế, việc đem công ăn việc làm về Mỹ lầ một cái chuyện không hợp lư, do đó tới giờ này đâu có đem được công ăn việc là về nước Mỹ. Thứ nhất, giá nhân công ở nước Mỹ rất cao, đội giá thành lên. Sản phẩm cung ứng của Mỹ, nếu đem về đây rồi khi xuất cảng trở lại th́ chi phí vận chuyển và các chi phí khác lại cao.
Trong khi nếu chúng ta sử dụng hiệp ước TPP của Obama hồi trước, ví dụ như người dân bên đó sản xuất một cái áo, một giờ họ có thể sản xuất 10 cái, trong khi công nhân bên Mỹ tay nghề không thạo th́ sản xuất chừng một cái thôi. Công nhân Mỹ giỏi về điện tử hơn.
Trump nói như thế v́ ông mà một người buôn bán, chứ không phải là một nhà kinh tế và một nhà chính trị. Thành ra ông ấy hứa rồi cố gắng thực hiện. Đâu phải chính trị nào đắc cử cũng giữ được lời hứa, tại v́ c̣n tùy thuộc vào nhiều yếu tố. Ông ấy hứa là hứa bừa, không có một chính sách nào hết. Nói đánh kinh tế Tàu, ai là người chịu? Người dân Mỹ phải trả thuế, chứ ai chịu? Giá thành đội lên cao mà không có lợi lộc ǵ cả.
Thật ra, cũng như nhiều cộng đồng gốc nước ngoài khác ở Mỹ, thế hệ trẻ trong cộng đồng người Mỹ gốc Việt có quan điểm xă hội và chính trị khác với những người lớn tuổi. Rất nhiều gia đ́nh người Mỹ gốc Việt gặp t́nh trạng bố mẹ theo Trump, nhưng con cái chỉ thích Biden, hay nói chung là nghiêng về phía đảng Dân Chủ. Cho nên, nhiều khi trong gia đ́nh rất khó nói chuyện với nhau về bầu cử tổng thống Mỹ, như nhận xét của ông Hà Ngọc Cư:
Ông Hà Ngọc Cư: Trong gia đ́nh bạn bè tôi và ngay cả trong gia đ́nh tôi, giới trẻ có suy nghĩ độc lập. Học ở đại học, nên tư duy của nó là tư duy của giới trẻ Mỹ, độc lập, cho nên bố mẹ nghĩ thế nào là chuyện của bố mẹ, c̣n nó nghĩ thế nào là chuyện của nó, bố mẹ không thể tác động lên tư duy của con cháu ḿnh. Cho nên, trong nhiều gia đ́nh, có khi bố mẹ ủng hộ ông Trump, con cái lại ủng hộ Biden. Trong nhiều gia đ́nh, để giữ ḥa khí, không ai dám nói chuyện chính trị.”Theo ông Hà Ngọc Cư th́ sự khác biệt quan điểm này chính là do ảnh hưởng của các trường đại học ở Mỹ nói chung và ở Texas nói riêng:
“Đa số các giáo sư đại học có tinh thần dân chủ là tại v́ họ cho rằng xă hội liberal là để bảo vệ quyền tham dự của mọi sắc tộc. Ví dụ như tại Houston, nhất là quận Harris County, 45% là người gốc Mỹ Latinh, thành thử tại Houston, đảng Dân Chủ luôn luôn thắng, nhưng ở vùng ngoại ô, th́ đảng Cộng Ḥa thắng. Cho nên, Texas vẫn được coi là tiểu bang “đỏ rực”. Lần này, theo các cuộc thăm ḍ, ông Trump vẫn được nhiều phiếu hơn đảng Dân Chủ.”
Luật sư Vơ Đăng Khoa cũng đưa ra một giải thích tương tự về lư do tại sao giới trẻ trong các gia đ́nh người Việt có xu hướng thiên tả hơn.
Ông Vơ Đăng Khoa :Tôi thấy giới trẻ trong các trường đại học có vẻ thiên tả hơn một chút. Giới khoa bảng bên Mỹ là giới rất là thiên tả, trong đó có các trường đại học nổi tiếng như Yale, Stanford, Berkeley hay University of Texas, là những trường mà sinh viên và giáo sư rất là thiên tả. Trong khi đó Houston thật sự là một thành phố Dân Chủ trong một tiểu bang Cộng Ḥa, nhưng người Việt tại Houston ủng hộ đảng Cộng Ḥa. Có những cái khúc mắc như vậy.
Mặc dù là khoa bảng, nhưng thế hệ trước, thế hệ một hay một rưỡi trong cộng đồng người Việt ở đây th́ lúc nào cũng ủng hộ đảng Cộng Ḥa v́ những quyết định rất là cứng rắn đối với các đảng độc tài. Trong khi đó, phe Dân Chủ đúng ra phải là những người ủng hộ người dân nhiều hơn, nhưng tôi không biết tại sao trong các trường đại học lớn ở đây, người ta lại cỗ vơ cho mác-xít. Đó là nguyên nhân tại sao thế hệ trẻ hơn thế hệ cha anh.”
Dầu sao, th́ như đă nói ở phần dẫn nhập, có lẽ chưa bao giờ mà cộng đồng người Việt lại bị phân hóa mạnh như trong kỳ bầu cử tổng thống Mỹ lần này. Càng gần đến ngày bầu cử, mâu thuẫn giữa hai phe ủng hộ Trump và ủng hộ Biden càng thêm gay gắt, đến mức một số người ngại công khai bày tỏ quan điểm, nhất là bên phía ủng hộ Biden tại quận Cam, có người thậm chí không dám trả lời phỏng vấn RFI, sợ ảnh hưởng đến việc làm của ḿnh, v́ tại nơi đây số người ủng hộ Donald Trump chiếm đa số!
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
