Nghiên cứu tóc có thể cho biết bạn đă ăn ǵ cũng như t́nh trạng sức khỏe cá nhân
Từng milimet một, một sợi tóc mỏng manh có thể chứa đựng đầy đủ thông tin về chế độ ăn uống của bạn. Về cơ bản, tóc được xây dựng bởi các axit amin đến từ nguồn thực phẩm mà chúng ta tiêu thụ hàng ngày, do đó, chúng có thể “bảo tồn” tương đối hiệu quả các dấu vết hóa học của các protein trong thực phẩm chúng ta đă ăn, từ đó giúp suy ra loại thức ăn cụ thể với độ chính xác khá cao.
Một nghiên cứu mới được thực hiện bởi các nhà khoa học đến từ Đại học Utah đă cho thấy việc lập hồ sơ nghiên cứu tóc người có thể đóng vai tṛ như một biện pháp giúp chỉ ra sự khác biệt trong chế độ ăn uống theo t́nh trạng kinh tế xă hội (Socioeconomic Status - SES). Những dữ liệu này có thể được dùng để đánh giá chế độ ăn uống của cộng đồng và rủi ro sức khỏe từ chế độ ăn uống đó.
"Dữ liệu phân tích từ tóc có thể được sử dụng để định lượng xu hướng chế độ ăn uống theo cách mà các cuộc khảo sát thông thường không thể nắm bắt được. Chúng tôi muốn thấy cộng đồng y tế bắt đầu đánh giá các mô h́nh chế độ ăn uống bằng hoạt động khảo sát mẫu tóc trên quy mô lớn giữa các nhóm thu nhập khác nhau, đặc biệt là những quốc gia có sự phân hóa giàu nghèo cao”, giáo sư Jim Ehleringer, thuộc Khoa Khoa học Sinh học Đại học Utah, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, cho biết.
Tóc có thể nói lên nhiều điều
Tóc có thể nói lên nhiều điều
Nguồn gốc đồng vị
Trên thực tế, bắt đầu từ những năm 1990, 2 nhà khoa học nổi tiếng Denise Dearing, Thure Cerling và các đồng nghiệp bắt đầu t́m hiểu cách thức mà chế độ ăn của động vật có vú có thể được phản ánh trên lông/tóc của chúng. Các nguồn thực phẩm khác nhau có tỷ lệ đồng vị ổn định khác nhau, hoặc các nguyên tử của cùng một nguyên tố có trọng lượng khác nhau. Khi thức ăn phân hủy thành các axit amin, những đồng vị có trong thực phẩm, bao gồm cả carbon và nitơ, sẽ “ngấm” vào tất cả các bộ phận của cơ thể, trong đó có tóc.
Nào năm 2008, nhóm Ehleringer đă công bố kết quả cho thấy thành phần đồng vị của tóc có thể theo dơi hiệu quả chế độ ăn của một người.
Chẳng hạn đối với vật nuôi công nghiệp, ngũ cốc mà chúng ăn sẽ để lại dấu vết trong lông của chúng. Ngũ cốc nằm trong một nhóm thực vật gọi là thực vật C4 có chứa đường, khác với thực vật C3 - một nhóm bao gồm các loại đậu và rau. V́ vậy, nếu bạn ăn thịt của các loài động vật ăn ngũ cốc, các axit amin trong tóc của bạn cũng sẽ có tỷ lệ đồng vị giống như ngũ cốc. C̣n nếu nguồn protein mà bạn ăn chủ yếu bắt nguồn từ thịt của các loài động vật ăn rau, cỏ thuộc nhóm C3, tóc của bạn cũng sẽ có một dấu hiệu đồng vị giống như thực vật C3.
Tóc có thể cho biết những ǵ?
Để thu thập mẫu phân tích, các nhà nghiên cứu đă đi đến nhiều tiệm hớt tóc ở 65 thành phố trên khắp Hoa Kỳ. Họ cũng đă thu thập các mẫu từ 29 mă ZIP ở Thung lũng Salt Lake để thực hiện nghiên cứu chuyên sâu về một khu vực đô thị cụ thể.
Với cách thu thập này, sẽ không có bất cứ thông tin cá nhân nào, bao gồm tuổi tác, giới tính, thu nhập, t́nh trạng sức khỏe của chủ các mẫu tóc được tiết lộ, đảm bảo không xâm phạm cá tự do cá nhân. Tổng cộng, các nhà khoa học đă thu được mẫu tóc đại diện cho gần 700 người.
Kết quả cho thấy sự thay đổi về tỷ lệ đồng vị tóc, cả cục bộ và quốc gia, nhưng trong phạm vi tương đối hẹp. Trong đó, nhóm nghiên cứu nhận thấy các giá trị đồng vị carbon tương quan với chi phí sinh hoạt theo khu vực (mă ZIP) nơi các mẫu được thu thập. Và phần nào chỉ ra mối tương quan giữa thu nhập, chế độ ăn, và sức khỏe cá nhân theo từng khu vực.
Để mắt đến chế độ ăn, các tác nhà nghiên cứu nhận thấy dấu vết của đồng vị giống ngũ cốc chiếm ưu thế hơn ở các khu vực SES thấp. Ngoài ra, tỷ lệ đồng vị cũng tương quan với tỷ lệ béo ph́. Điều này cho phép đưa ra mối liên hệ tiềm năng giữa chế độ ăn uống, SES và sức khỏe.
Tóm lại, phân tích đồng vị tóc hoàn toàn có thể trở thành một công cụ để đánh giá rủi ro sức khỏe của cộng đồng với độ chính xác chấp nhận được.
Phân b́nh thường sẽ có màu hơi nâu, chủ yếu là do chế độ ăn uống. Tuy nhiên, nếu thấy phân có màu nhạt hoặc đất sét, bạn có thể gặp vấn đề với việc dẫn lưu ở đường mật, bao gồm túi mật, gan và tuyến tụy.
Gan sẽ giải phóng muối mật vào trong phân, khiến nó có màu nâu. Nếu gan không sản xuất đủ mật hoặc ḍng chảy mật bị tắc nghẽn hay không thể dẫn lưu khỏi gan, phân sẽ có màu nhạt hoặc màu đất sét.
Nếu bạn chỉ bị phân màu nhạt trong một khoảng thời gian ngắn th́ đây không phải vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu điều này xảy ra thường xuyên, bạn có thể đang mắc một t́nh trạng sức khỏe nguy hiểm. Lúc này, bạn cần gặp bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Phân nhạt màu ở trẻ em
Trẻ em thường có phân màu sáng do chế độ ăn uống thường gồm nhiều loại rau củ quả. Tuy nhiên, một số vấn đề nghiêm trọng có thể khiến phân ở trẻ có màu nhạt, trắng hoặc đất sét, gồm:
•Trẻ chỉ uống sữa và không ăn các món khác
•Sử dụng thuốc antacid
•Tắc nghẽn ống mật hoặc bệnh gan
Bạn nên đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay nếu thấy màu phân thay đổi. Họ sẽ kiểm tra và t́m ra nguyên nhân chính xác gây ra t́nh trạng này, từ đó có phương pháp điều trị thích hợp.
Nếu nguyên nhân là do thực phẩm hoặc thuốc, việc thay đổi chế độ ăn sẽ giải quyết vấn đề. Nếu phân màu nhạt là do tắc nghẽn ống mật hoặc bệnh gan, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc hoặc phẫu thuật.
Phân nhạt màu ở phụ nữ mang thai
triệu chứng của rubella khi mang thai
Phân màu trắng hoặc màu đất sét trong khi mang thai thường liên quan đến một vấn đề về túi mật, gan, ống mật hoặc tuyến tụy. Một số phụ nữ có thể mắc bệnh gan liên quan đến mang thai được gọi là ứ mật thai kỳ.
Các triệu chứng ứ mật thai kỳ bao gồm:
•Ngứa dữ dội
•Đau dưới xương sườn ở phía trên bên phải của dạ dày
•Nước tiểu sẫm màu ngay cả khi uống đủ nước
•Phân nhạt màu
•Buồn nôn
•Mệt mỏi khác thường, không giống do mang thai gây ra
•Vàng da hoặc vàng mắt, móng tay hoặc da
Các bác sĩ không hiểu rơ nguyên nhân nào gây ứ mật thai kỳ, nhưng họ cho rằng thay đổi hormone trong thai kỳ có thể ảnh hưởng đến chức năng gan. Việc điều trị có thể bao gồm thuốc và theo dơi thường xuyên, bao gồm xét nghiệm máu và siêu âm. Trong một số trường hợp, phụ nữ có thể cần phải sinh sớm.
Nguyên nhân
Những nguyên nhân nào gây ra t́nh trạng phân nhạt màu?
Có rất nhiều nguyên nhân khiến phân có màu nhạt, trong đó phổ biến nhất là:
Thuốc
Một số loại thuốc nhất định, chẳng hạn như thuốc kháng viêm không steroid (như ibuprofen và naproxen), thuốc tránh thai, một số loại thuốc kháng sinh và steroid đồng hóa có thể gây viêm gan do thuốc. Lúc này, gan sẽ bị sưng và viêm.
Tuy nhiên, may mắn thay, viêm gan do thuốc kèm triệu chứng phân đổi màu sẽ biến mất trong ṿng 1 tuần sau khi người bệnh ngưng thuốc.
Viêm gan siêu vi
Viêm gan siêu vi là t́nh trạng sưng hoặc viêm gan do virus như virus viêm gan A, B hoặc C. Viêm gan C thường dẫn đến các bệnh gan.
Bác sĩ có thể chẩn đoán loại virus viêm gan và giúp bạn t́m ra kế hoạch điều trị tốt nhất.
Viêm gan do rượu
Viêm gan do rượu là t́nh trạng sưng hoặc viêm gan do uống quá nhiều rượu. Viêm gan do rượu có thể dẫn đến bệnh gan hoặc suy gan.
Để điều trị dạng viêm gan này, bạn chỉ cần cai rượu. Bác sĩ có thể giúp nếu bạn bị nghiện rượu nặng. Viêm gan do rượu cũng có thể gây suy dinh dưỡng, v́ vậy bạn cũng cần phải có chế độ ăn kiêng đặc biệt để bổ sung vitamin và các chất dinh dưỡng cần thiết khác cho cơ thể.
Ngoài ra, các loại thuốc như prednison và pentoxifylline cũng có thể điều trị viêm gan.
Trong trường hợp nghiêm trọng, bạn có thể cần ghép gan.
Xơ gan ứ mật
Xơ gan ứ mật là t́nh trạng viêm hoặc kích thích ở các ống mật trong gan. T́nh trạng này sẽ ngăn chặn ḍng chảy của mật đến ruột. Nguyên nhân chính xác của xơ gan ứ mật chưa được biết rơ. Thực tế, không có cách chữa xơ gan ứ mật và căn bệnh này có thể gây tử vong.
Việc điều trị giúp kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa các biến chứng của bệnh. Các loại thuốc thường được kê đơn bao gồm cholestyramine để điều trị ngứa và ursodiol giúp loại bỏ mật từ máu.
Bác sĩ cũng có thể đề nghị bạn dùng vitamin A, K, E và D để thay thế các chất dinh dưỡng bị mất trong phân. Bổ sung canxi cũng giúp ngăn ngừa mất mật độ xương.
Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ sẽ đề nghị điều trị gan.
Sỏi mật
Sỏi mật là tinh thể cứng tích tụ trong túi mật và có thể chặn ḍng chảy của mật.
Thuốc đôi khi có thể làm tan sỏi mật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bạn cần phẫu thuật để loại bỏ sỏi nếu chúng có kích thước lớn hoặc nếu thuốc không hiệu quả.
Viêm xơ chai đường mật
Viêm xơ chai đường mật là t́nh trạng viêm hoặc có sẹo ở các ống dẫn mật. Nguyên nhân chính xác của bệnh này chưa được biết, nhưng yếu tố di truyền có thể góp phần gây ra viêm.
Cả thuốc và phẫu thuật đều là những phương pháp điều trị viêm xơ chai đường mật. Các loại thuốc thường được bác sĩ kê đơn bao gồm:
•Cholestyramin
•Prednisone
•Ursodiol
•Azathioprine
•Cyclosporine
Bác sĩ cũng có thể kê toa kháng sinh và vitamin A, D, E, K để bổ sung các chất dinh dưỡng đă mất.
Ngoài ra, các phẫu thuật phổ biến được sử dụng để điều trị viêm xơ chai đường mật bao gồm:
•Nội soi bằng bóng: bác sĩ sẽ chèn một quả bóng vào đầu dây nội soi để làm nới rộng bất cứ chỗ hẹp nào trên ống mật
•Đặt ống thông dẫn lưu mật
•Cắt bỏ đại tràng và trực tràng trong trường hợp nặng
•Ghép gan
Khiếm khuyết cấu trúc trong hệ thống mật
Một người có thể có các khiếm khuyết cấu trúc bẩm sinh trong hệ thống mật, làm ngăn chặn ḍng chảy của mật.
Sau khi kiểm tra thể chất, bác sĩ yêu cầu một số xét nghiệm để xác định xem bạn có khiếm khuyết cấu trúc hay không. Những xét nghiệm này bao gồm xét nghiệm máu, chụp CT và X-quang.
Bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật để sửa chữa các khiếm khuyết. Mỗi loại khiếm khuyết sẽ cần một loại phẫu thuật khác nhau.
Hẹp đường mật
Phẫu thuật cắt bỏ túi mật có thể dẫn đến hẹp ống mật. Bác sĩ sửa chữa vấn đề này bằng phẫu thuật hoặc đặt stent.
Khối u
Các khối u lành tính (không ung thư) hoặc ác tính (ung thư) trong hệ thống mật gây cản trở ḍng chảy mật hoặc gây viêm gan.
Bác sĩ sẽ loại bỏ khối u bằng phẫu thuật. Nếu khối u là ung thư, bạn có thể cần xạ trị, một liệu pháp sử dụng tia X hoặc tia gamma để tiêu diệt các tế bào ung thư. Ngoài ra, bạn cũng cần làm hóa trị. Đây là phương pháp sử dụng các loại thuốc mạnh để tiêu diệt các tế bào ung thư.
U nang
Các nang trên các ống dẫn mật có thể ngăn chặn ḍng chảy của mật.
Thông thường, các u nang có thể biến mất mà không cần điều trị. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ sẽ thực hiện phẫu thuật nội soi để loại bỏ chúng.
Chẩn đoán và điều trị
viêm amidan ở người lớn
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hăy luôn tham khảo ư kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán phân nhạt màu?
Để chẩn đoán, bác sĩ sẽ hỏi bạn những câu hỏi về các triệu chứng và thuốc đang dùng. Bác sĩ cũng có thể thực hiện các xét nghiệm để giúp chẩn đoán nguyên nhân khiến phân có màu nhạt, như:
•Xét nghiệm máu, để kiểm tra nhiễm trùng và vàng da
•Chụp cắt lớp vi tính (CT) quét, để xem bạn có bị sưng gan hay ống mật không
•Chụp cộng hưởng từ mật tụy (MRCP)
•Siêu âm bụng để quan sát rơ các cơ quan ở khu vực này
Những phương pháp nào giúp điều trị phân nhạt màu?
Việc điều trị sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản gây ra phân có màu nhạt. Nếu nguyên nhân là do sự kém hấp thu chất béo, bạn chỉ cần thay đổi chế độ ăn uống và bổ sung vitamin theo quy định. Trong trường hợp ống mật bị tắc, bác sĩ sẽ yêu cầu phẫu thuật để mở ống dẫn.
Phân nhạt màu có nguy hiểm không?
Một trong những biến chứng phổ biến nhất của phân có màu nhạt là vàng da hoặc vàng tṛng trắng mắt. Nguyên nhân là do sự tích tụ mật trong cơ thể. Gặp bác sĩ ngay nếu bạn có dấu hiệu vàng da v́ đó cũng có thể là triệu chứng của bệnh gan.
Phân người thường có màu nâu vàng nhưng đôi khi có thể chuyển sang màu xanh lá cây, đỏ, đen, vàng hoặc những màu lạ khác. Mặc dù những thay đổi về màu sắc của phân không hẳn là dấu hiệu đáng lo ngại nhưng nếu kèm theo các triệu chứng khác th́ có thể liên quan đến bệnh lư.
Trường hợp phân có màu xanh thẫm có thể v́ một số lư do như ăn nhiều rau củ quả có hàm lượng chất diệp lục cao, sử dụng thuốc kháng sinh hoặc do nhiễm trùng gây ra bởi vi khuẩn.
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng đi kèm với t́nh trạng phân có màu xanh là ǵ?
Trong một số trường hợp đi tiêu phân có màu xanh thẫm có thể kèm theo các triệu chứng khác cần chú ư như:
•Phân có lẫn máu
•Ngứa hậu môn
•Da vùng hậu môn có vết rách nhỏ
•Các mạch máu ở trực tràng bị sưng
•Cảm giác buồn đại tiện dù không ăn no
•Chóng mặt
•Buồn nôn hoặc nôn, có thể nôn ra máu
•Tiêu chảy có thể kéo dài trong hơn 3 ngày
•Đau bụng
Nếu có các triệu chứng này bên cạnh việc đi ngoài phân xanh, người bệnh nên nhanh chóng thu xếp đến pḥng khám để được thăm khám chẩn đoán và điều trị chính xác hơn.
Nguyên nhân
di-ngoai
Nguyên nhân của t́nh trạng phân có màu xanh là ǵ?
Có nhiều nguyên nhân có thể gây ra sự thay đổi màu sắc của phân bên cạnh việc hấp thụ một lượng lớn rau cải hoặc hoa quả xanh (cải xoăn, rau bó xôi, bông cải xanh, việt quất…), thực phẩm có chứa chất diệp lục (tảo, rong biển, đậu cô ve…) hoặc thực phẩm có màu nhuộm xanh nhân tạo. Tuy nhiên, nếu bạn không ăn nhiều loại thức ăn này mà vẫn đi ngoài có màu xanh thẫm, có thể bạn cần lưu ư những nguyên nhân sau:
•Dịch mật. Dịch mật là một chất lỏng được gan tạo ra và lưu trữ trong túi mật. Chất lỏng tự nhiên này có màu xanh vàng. Khi dịch mật kết hợp với thực phẩm bạn ăn, nó giúp tăng hiệu quả của enzyme tuyến tụy để cơ thể có thể phân hủy nhiều chất béo hơn, cho phép ruột non hấp thụ chất béo tốt hơn. Từ túi mật, dịch mật chảy qua ruột non, ruột già rồi dần chuyển sang màu vàng nâu do tác động của vi khuẩn có trong ruột già. Dịch mật thoát ra ngoài qua phân, do đó phân mới mềm và có màu vàng nâu đặc trưng. Tuy nhiên, nếu phân có màu xanh lá cây, rất có thể quá tŕnh tiêu hóa thực phẩm đă bị đẩy nhanh hơn b́nh thường khiến dịch mật không kịp chuyển từ màu xanh lá cây sang màu vàng nâu. Trường hợp này thường xảy ra khi bị tiêu chảy.
•Kháng sinh và một số loại thuốc khác. Thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt phần lớn lợi khuẩn trong đường ruột, làm giảm số lượng vi khuẩn nhuộm màu nâu ở ruột già như đă đề cập ở trên. Một số loại thuốc và chất bổ sung khác cũng có thể gây ra sự phân hủy sắc tố, làm cho phân có màu xanh chẳng hạn như chất sắt, indomethacin – một loại thuốc chống viêm không steroid dùng giảm đau, medroxyprogesterone – một loại thuốc ngừa thai.
•Thủ thuật y tế. Sự đổi màu phân cũng có thể xảy ra sau khi thực hiện một thủ thuật y tế lớn như ghép tủy xương. Nếu cơ thể từ chối cấy ghép (hiện tượng thải ghép), bệnh ghép chống chủ có thể phát triển và gây khó chịu nghiêm trọng cho đường tiêu hóa dạ dày – ruột, dẫn đến tiêu chảy và làm phân xanh.
•Kư sinh trùng, virus và vi khuẩn. Một số mầm bệnh nhất định có thể khiến phân chuyển sang màu xanh lá cây như vi khuẩn Salmonella, Giardia (một loại kư sinh trùng sống dưới nước) và norovirus. “Những vị khách không mời này” có thể khiến quá tŕnh hoạt động của ruột nhanh hơn b́nh thường, ảnh hưởng đến màu phân.
•Bệnh lư đường tiêu hóa, chẳng hạn như viêm túi thừa, bệnh Crohn, bệnh celiac, hội chứng ruột kích thích, viêm loét đại tràng và lạm dụng thuốc nhuận tràng.
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hăy luôn tham khảo ư kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán t́nh trạng phân có màu xanh?
Người bệnh không nên ngại ngùng mà chần chừ việc khám bệnh, đặc biệt là khi t́nh trạng phân có màu xanh đi kèm với những triệu chứng nghiêm trọng. Người bệnh cần thông báo cho bác sĩ về các loại thuốc đang sử dụng, các loại thực phẩm trong chế độ ăn uống và bệnh sử của ḿnh để bác sĩ xác định nguyên nhân.
Bác sĩ có thể thăm khám bằng những câu hỏi như:
•Từ lúc nào bạn gặp t́nh trạng phân xanh?
•Màu sắc, kết cấu và tần số nhu động ruột như thế nào?
•Có gặp phải những triệu chứng khác hay không?
Bên cạnh đó, người bệnh cũng có thể cần thực hiện xét nghiệm phân, chụp X-quang, phân tích nuôi cấy bệnh phẩm phân, nội soi và xét nghiệm máu.
Những phương pháp điều trị t́nh trạng phân có màu xanh
Từ việc xác định đúng nguyên nhân, việc điều trị sẽ nhanh chóng có hiệu quả. Nếu nguyên nhân khiến phân có màu xanh là do thuốc (như bổ sung chất sắt), bạn có thể tham khảo ư kiến bác sĩ để điều chỉnh lại liều lượng phù hợp. Nếu có phát hiện bệnh lư liên quan đến hệ tiêu hóa, bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị cụ thể cho những t́nh trạng này.
Tiên lượng
T́nh trạng phân có màu xanh có nguy hiểm không?
Phân xanh có thể là t́nh trạng b́nh thường nhưng cũng có thể do nhiễm trùng đường ruột hoặc các rối loạn khác. Nếu không được thăm khám và chẩn đoán để điều trị hợp lư, người bệnh có thể gặp những biến chứng như:
•Mất nước
•Hạ kali máu
•Hội chứng kém hấp thu
•Suy dinh dưỡng
Pḥng ngừa
Những biện pháp nào giúp pḥng ngừa t́nh trạng phân có màu xanh?
Việc đi ngoài phân xanh nếu xảy ra 1 lần th́ thường không đáng ngại. Tuy nhiên, nếu bạn thường xuyên rơi vào t́nh trạng này th́ cần thực hiện một số biện pháp pḥng ngừa dựa trên nguyên nhân xác định được, chẳng hạn như:
•Tránh các thực phẩm chứa gluten gây ra tiêu chảy nếu mắc bệnh celiac
•Hạn chế các loại thực phẩm làm trầm trọng thêm hội chứng ruột kích thích và các triệu chứng bệnh Crohn như caffeine, sữa, thức ăn nhiều dầu mỡ và đồ uống có ga
•Ghi chép lại những loại thực phẩm gây kích ứng đường ruột để lưu ư trong khẩu phần ăn hàng ngày
8 nguyên nhân khiến hậu môn bị sưng mà bạn cần biết
Hậu môn là bộ phận thuộc hệ tiêu hóa, có chiều dài từ 2,5-4cm và nằm ở cuối trực tràng. Trong một số trường hợp, hậu môn có thể bị sưng, kèm theo các triệu chứng như đau, ngứa, nóng rát và chảy máu. Hầu hết các nguyên nhân gây sưng hậu môn là tạm thời và vô hại. Tuy nhiên, đôi lúc t́nh trạng này là dấu hiệu của một bệnh lư tiềm ẩn cần theo dơi.
Cùng t́m hiểu các nguyên nhân phổ biến khiến hậu môn bị sưng và cách điều trị t́nh trạng này trong bài viết sau đây.
Nguyên nhân khiến hậu môn bị sưng
Hiện tượng sưng đau hậu môn có thể xuất phát từ rất nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm:
Nứt hậu môn
Nứt hậu môn là một vết rách ở ống hậu môn, thường xảy ra ở những người bị táo bón hoặc tiêu chảy măn tính. Các triệu chứng của t́nh trạng này bao gồm:
•Đau rát và chảy máu hậu môn, đặc biệt là khi đi đại tiện
•Ngứa, sưng hoặc kích thích hậu môn
•Vùng da quanh hậu môn bị nứt, xuất hiện da thừa ở hậu môn
Áp xe quanh hậu môn
Áp xe quanh hậu môn là t́nh trạng sưng đau, mưng mủ xảy ra ở khu vực xung quanh hậu môn do nhiễm trùng. Khi các khối áp xe phát triển to và bị vỡ, người bệnh sẽ thấy dịch mủ chảy ra ngoài. Đồng thời, t́nh trạng này cũng thường đi kèm với các triệu chứng như sốt, sưng và đau rát hậu môn.
Áp xe hậu môn
Hậu môn bị sưng do bệnh trĩ
Bệnh trĩ là t́nh trạng ph́nh giăn tĩnh mạch ở trực tràng – hậu môn, gây ứ máu và tạo ra cấu trúc dạng búi. Hiện tượng ph́nh giăn tĩnh mạch xảy ra ở bên dưới đường lược được gọi là trĩ ngoại.
Ngược lại, búi trĩ xuất hiện ở trên đường lược và được phủ bởi niêm mạc tuyến của trực tràng th́ được gọi là trĩ nội. Căn bệnh này cũng là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến hậu môn bị sưng.
Người lớn tuổi, người có chế độ ăn ít chất xơ, người bị táo bón kinh niên và phụ nữ mang thai là những đối tượng có nguy cơ cao mắc bệnh trĩ. Các triệu chứng phổ biến của bệnh bao gồm:
•Cảm giác ngứa ngáy hậu môn
•Xuất huyết trực tràng
•Đau rát hậu môn
•Sờ thấy một búi trĩ mềm nằm lấp ló hoặc sa hẳn ra ngoài ống hậu môn
Viêm hậu môn
Viêm hậu môn là t́nh trạng viêm nhiễm xảy ra ở ống hậu môn. Viêm hậu môn có thể bắt nguồn từ các bệnh lư như viêm ruột, nhiễm trùng hậu môn và tiêu chảy măn tính. Ngoài ra, việc thường xuyên sử dụng các món ăn cay, giàu axit và nhiều gia vị cũng là nguyên nhân gây ra căn bệnh này.
Ngoài sưng hậu môn, viêm hậu môn c̣n gây ra các vấn đề như:
•Đại tiện ra máu
•Đau khi đi tiêu
•Ngứa rát hậu môn
•Thường xuyên có cảm giác buồn đi vệ sinh dù không có nhu cầu đi đại tiện
•Tiêu chảy
•Đau ở vùng bụng trái
•Cảm giác đầy ở trực tràng
Ṛ hậu môn
Bên trong lỗ hậu môn có một số tuyến bă nằm rải rác. Khi các tuyến này bị tắc nghẽn do một lư do nào đó, vi khuẩn sẽ bắt đầu tích tụ và tạo thành một ổ áp xe tại đây.
Theo thời gian, ổ áp xe sẽ gia tăng dần kích thước và thoát ra bên ngoài bằng cách tạo ra một lỗ hổng trên vùng da gần với hậu môn. Nói cách khác, lỗ ṛ hậu môn chính là “đường hầm” nối từ tuyến bị viêm đến lỗ hổng thông ra bên ngoài này.
Các triệu chứng thường gặp của ṛ hậu môn bao gồm:
•Đau rát hậu môn
•Chảy dịch có mùi hôi ở gần hậu môn
•Chảy máu trực tràng
•Sưng đỏ quanh hậu môn
Hậu môn bị sưng do bệnh Crohn
Bệnh Crohn là một dạng bệnh viêm ruột. Nó thường gây loét thành trong của ruột non và ruột già nhưng cũng có thể ảnh hưởng đến bất kỳ bộ phận nào thuộc đường tiêu hóa, bao gồm cả hậu môn. Các triệu chứng phổ biến của căn bệnh này bao gồm:
•Đau bụng dưới
•Sưng đau quanh hậu môn
•Sốt
•Tiêu chảy
•Chảy dịch ở hậu môn, âm đạo hoặc b́u
Hậu môn bị sưng do bệnh Crohn
Hậu môn bị sưng do ung thư hậu môn
Dù khá hiếm gặp nhưng hậu môn bị sưng cũng có thể là một dấu hiệu của ung thư hậu môn. Biểu hiện của ung thư hậu môn thường khá giống với triệu chứng của các căn bệnh rối loạn hậu môn khác, bao gồm:
•Chảy máu hậu môn
•Cảm giác ngứa ngáy ở hậu môn
•Đau rát hậu môn
•Cảm giác khó chịu ở khu vực trực tràng
•Tiết dịch bất thường từ hậu môn
•Thay đổi thói quen đi đại tiện
Quan hệ t́nh dục qua đường hậu môn
Tư thế quan hệ “cửa sau” thường không được khuyến khích v́ tiềm ẩn một số rủi ro nhất định, đặc biệt là nguy cơ nhiễm khuẩn. Bên cạnh đó, những va chạm, cọ xát khi quan hệ t́nh dục qua đường hậu môn có thể khiến các mô nhạy cảm xung quanh hậu môn bị kích thích, gây sưng đau, chảy dịch hoặc chảy máu.
Chẩn đoán t́nh trạng sưng hậu môn
Để chẩn đoán t́nh trạng sưng hậu môn, bác sĩ sẽ thu thập thông tin bệnh sử và yêu cầu người bệnh thực hiện một số bài kiểm tra thể chất. Các vấn đề liên quan đến rối loạn hậu môn có thể nhận biết bằng mắt thường hoặc thông qua các bài kiểm tra ống hậu môn chuyên dụng.
Bên cạnh đó, để xác định nguyên nhân gây sưng, bác sĩ sẽ thực hiện các xét nghiệm sau:
•Soi hậu môn: Phương pháp này cho phép bác sĩ nh́n được trực tiếp niêm mạc hậu môn và trực tràng để xem xét các dấu hiệu bệnh.
•Soi đại tràng sigma: Với phương pháp soi đại tràng sigma, các bác sĩ sẽ sử dụng một chiếc ống soi mảnh có gắn camera ở đầu để kiểm tra các bất thường bên trong trực tràng và đại tràng sigma.
•Nội soi đại tràng: Nội soi đại tràng cũng sử dụng một chiếc ống dài nối với camera để kiểm tra trực tràng và ruột già.
Điều trị t́nh trạng hậu môn bị sưng
Phương pháp điều trị sẽ được lựa chọn dựa trên nguyên nhân gây sưng hậu môn, cụ thể như sau:
Nứt hậu môn
Hiện tượng nứt hậu môn có thể được khắc phục tại nhà bằng các biện pháp như:
•Tắm rửa bằng nước ấm sau khi đi đại tiện
•Xây dựng chế độ ăn uống với các loại thực phẩm giàu chất xơ
•Sử dụng các loại thuốc giúp làm mềm phân
•Uống nhiều nước
•Sử dụng các loại thuốc bôi để giảm đau
Trong trường hợp măn tính, các vết nứt hậu môn sẽ cần được điều trị bằng phương pháp phẫu thuật. Ngoài ra, tiêm botulinum (Botox) vào cơ thắt hậu môn cũng là một cách giúp chữa lành vết nứt hậu môn măn tính.
Áp xe quanh hậu môn
Áp xe quanh hậu môn thường được điều trị bằng phẫu thuật để dẫn lưu dịch mủ ra ngoài. Sau khi phẫu thuật, người bệnh cần nghỉ ngơi từ 3 đến 4 tuần để vết thương lành lại hoàn toàn.
Điều trị bệnh trĩ
Để điều trị t́nh trạng hậu môn bị sưng do bệnh trĩ, người bệnh có thể áp dụng các biện pháp đơn giản sau đây:
•Xây dựng chế độ ăn giàu chất xơ
•Làm mềm phân bằng cách bổ sung các sản phẩm tăng cường chất xơ cho cơ thể
•Uống nhiều nước
•Tắm nước ấm hoặc tắm bồn vài lần mỗi ngày
•Giữ tâm trạng thoải mái khi đi đại tiện
•Không ngồi trong nhà vệ sinh quá lâu
Tắm nước ấm giúp điều trị sưng hậu môn
Trong trường hợp nghiêm trọng, người bệnh có thể được điều trị bằng các phương pháp ngoại khoa như:
•Thắt ṿng búi trĩ
•Phương pháp cắt trĩ bằng laser
•Phương pháp Longo
Cách chữa hậu môn bị sưng do viêm hậu môn
Phương pháp điều trị viêm hậu môn phụ thuộc vào nguyên nhân gây viêm nhiễm. Một số biện pháp tại nhà có thể giúp giảm các triệu chứng của bệnh bao gồm:
•Thay đổi chế độ ăn uống, tăng cường các loại thực phẩm giàu chất xơ
•Hạn chế lo âu, căng thẳng, stress
•Chườm lạnh tại vị trí viêm
Điều trị lỗ ṛ hậu môn
Phẫu thuật gần như là phương pháp điều trị duy nhất đối với t́nh trạng lỗ ṛ hậu môn. Do đó, khi gặp t́nh trạng này, bạn nên đến gặp các bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn điều trị.
Điều trị sưng hậu môn do bệnh Crohn
Có nhiều phương pháp được sử dụng kết hợp để điều trị bệnh Crohn, bao gồm:
•Sử dụng thuốc kháng sinh
•Dùng thuốc ức chế miễn dịch
•Sử dụng các loại thuốc sinh học
•Phẫu thuật
Điều trị ung thư hậu môn
Phương pháp điều trị ung thư hậu môn sẽ được lựa chọn dựa trên các yếu tố như loại ung thư, kích thước khối u, giai đoạn ung thư và sức khỏe tổng thể của người bệnh. Thông thường, ung thư hậu môn có thể được điều trị bằng các phương pháp như hóa trị, xạ trị và phẫu thuật.
Hậu môn bị sưng có thể gây ra cảm giác khó chịu nhưng nó không phải là một vấn đề quá nguy hiểm và thường không để lại di chứng về sau. Bạn có thể khắc phục t́nh trạng này bằng các biện pháp đơn giản như tắm nước ấm, ăn nhiều chất xơ và sử dụng thuốc bôi ngoài da. Tuy nhiên, nếu t́nh trạng sưng kéo dài, gây chảy máu hoặc ảnh hưởng đến việc đại tiện, bạn cần đến ngay bệnh viện để được thăm khám và điều trị
Tham vấn y khoa: TS. Dược khoa Trương Anh Thư | Tác giả: Giang Lê
Bài viết này nói về:
T́m hiểu chung
Triệu chứng thường gặp
Nguyên nhân gây bệnh
Nguy cơ mắc phải
Điều trị hiệu quả
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Ung thư hậu môn
T́m hiểu chung
Ung thư hậu môn là bệnh ǵ?
Ung thư hậu môn là hiện tượng phát triển bất thường của các tế bào trong lớp niêm mạc hậu môn, tạo thành các khối u và có khuynh hướng di căn ra các vùng lân cận. Phần lớn trường hợp ung thư hậu môn là ung thư dạng biểu mô, u tế bào hắc tố, biểu mô tế bào vảy, và biểu mô dạng mụn cóc.
Triệu chứng thường gặp
Những triệu chứng và dấu hiệu của ung thư hậu môn?
Triệu chứng của ung thư hậu môn bao gồm:
•Chảy máu;
•Ngứa;
•Tiết dịch nhờn ở hậu môn.
Ngoài ra, đau trực tràng cũng có thể là một dấu hiệu hoặc triệu chứng của ung thư hậu môn.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hăy tham khảo ư kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nếu bạn có các dấu hiệu và triệu chứng được đề cập ở trên, hoặc nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc thắc mắc nào, hăy tham khảo ư kiến bác sĩ. Cơ địa và t́nh trạng bệnh lư có thể khác nhau ở nhiều người. Hăy luôn thảo luận với bác sĩ để được chỉ định phương pháp chẩn đoán, điều trị và xử lư tốt nhất dành cho bạn.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân nào gây ra ung thư hậu môn?
Nguyên nhân gây ra ung thư hậu môn chưa được t́m ra cụ thể. Nếu bạn bị ung thư hậu môn, bạn có thể mắc phải các vấn đề về gen, dẫn đến việc gây đột biến các tế bào ở hậu môn. Các đột biến gen đó khiến tế bào khỏe mạnh biến thành tế bào ung thư.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc phải ung thư hậu môn?
Ung thư hậu môn là một căn bệnh không quá phổ biến. Bệnh thường ảnh hưởng đến nữ giới nhiều hơn nam giới. Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ lứa tuổi nào. Hăy luôn tham khảo ư kiến bác sĩ để biết thêm thông tin.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư hậu môn?
Yếu tố nguy cơ mắc bệnh ung thư hậu môn bao gồm:
•Nhiễm HIV;
•Quan hệ t́nh dục qua hậu môn;
•Quan hệ t́nh dục với nhiều người;
•Mụn cóc ở hậu môn do nhiễm virus Papilloma ở người (HPV).
Điều trị hiệu quả
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hăy luôn tham khảo ư kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán ung thư hậu môn?
Để chẩn đoán, bác sĩ dựa vào bệnh sử và kết quả sau khi khám trực tiếp của bệnh nhân. Trong đó, bác sĩ có thể thực hiện khám trực tràng bằng tay (DRE) và nội soi hậu môn. Nội soi hậu môn là phương pháp sử dụng một ống ngắn để kiểm tra vùng hậu môn.
Ngoài ra, phương pháp sinh thiết (quá tŕnh lấy một tế bào hoặc mô để thử nghiệm) ở khu vực hậu môn cũng sẽ được thực hiện. Trong quá tŕnh này, một mảnh mô được lấy ra và dùng kính hiển vi để t́m các tế bào ung thư trong mô. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu người bệnh thực hiện các xét nghiệm khác bao gồm: siêu âm để kiểm tra độ sâu khối u, chụp cắt lớp CT, hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) để t́m ra mức độ lan rộng của ung thư.
Sau khi phân loại được quá tŕnh tiến triển của khối u, bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho bệnh nhân.
Những phương pháp nào dùng để điều trị ung thư hậu môn?
Ung thư hậu môn thường có thể được chữa khỏi. Việc điều trị phụ thuộc vào kích thước khối u, độ sâu khối u, và khối u có di căn thành hạch ở bẹn hay không. Phương pháp điều trị truyền thống chủ yếu là phẫu thuật để loại bỏ các khối u và các mô xung quanh hậu môn.
Việc trị bệnh ung thư hậu môn cần được phối hợp bởi một đội ngũ chuyên gia gồm bác sĩ ung thư (kê toa hóa trị), bác sĩ xạ trị ung thư (điều trị bằng xạ trị) và phẫu thuật viên.
Chế độ sinh hoạt phù hợp
Những thói quen sinh hoạt nào giúp bạn hạn chế diễn tiến của ung thư hậu môn?
Bệnh ung thư hậu môn có thể được kiểm soát nếu bạn:
•Tuân theo hướng dẫn của bác sĩ và hợp tác với bác sĩ trong quá tŕnh điều trị;
•Thực hiện lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống hợp lí, tập thể dục và ngủ đủ giấc;
•Quan hệ t́nh dục an toàn.
Chữa ung thư là một liệu tŕnh dài hạn và nhiều thử thách. Do đó, bạn cũng nên thông báo với người thân để có thêm một bên hỗ trợ trong quá tŕnh điều trị.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hăy tham khảo ư kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Bên cạnh hóa trị và phẫu thuật, xạ trị là một trong những phương pháp điều trị ung thư phổ biến nhất. Cơ chế hoạt động của liệu pháp này là sử dụng các chùm tia có năng lượng lớn, ví dụ như tia X, tác động đến những khối u ác tính, từ đó ngăn chặn sự phát triển cũng như tiêu diệt chúng.
Khi nào bạn cần thực hiện liệu pháp xạ trị?
Theo thống kê, hơn 50% người mắc bệnh ung thư được chỉ định thực hiện xạ trị. Liệu pháp này có thể diễn ra ở nhiều thời điểm khác nhau trong quá tŕnh điều trị với những mục đích riêng, chẳng hạn như:
•Ngay từ đầu liệu tŕnh (xạ trị là phương pháp điều trị chính trong trường hợp này)
•Trước khi phẫu thuật, nhằm thu nhỏ khối u ác tính
•Sau phẫu thuật, với mục đích ngăn chặn sự phát triển của bất kỳ tế bào đột biến nào c̣n sót lại
•Kết hợp luân phiên với liệu pháp hóa trị nhằm tiêu diệt tế bào ung thư triệt để
Điều cần thận trọng
Liệu pháp xạ trị có nguy hiểm không?
Chùm tia phóng xạ tiêu diệt khối u ác tính bằng cách phá hủy vật chất di truyền chịu trách nhiệm kiểm soát sự phát triển cũng như phân chia của tế bào. Do đó, sau khi xạ trị tiến hành, không chỉ tế bào ung thư bị tiêu diệt mà cả tế bào khỏe mạnh xung quanh cũng chịu ảnh hưởng, khiến sức khỏe tổng thể suy giảm.
Cụ thể hơn, người bệnh có thể bắt gặp một số vấn đề phát sinh kèm theo gồm:
•Rụng tóc
•Kích ứng da tại khu vực điều trị
•Mệt mỏi hay thậm chí là suy nhược cơ thể
Bên cạnh đó, mỗi khu vực điều trị c̣n có những tác dụng phụ khác, ví dụ như:
•Ở đầu, cổ hay ṿm họng: khô miệng, nước bọt đặc, khó nuốt, đau họng, dễ buồn nôn, lở miệng, sâu răng…
•Ở ngực: khó nuốt, thường xuyên ho khan, khó thở…
•Ở bụng: dễ buồn nôn và nôn, tiêu chảy…
•Ở vùng xương chậu: tiêu chảy, bàng quang bị kích thích, thường xuyên đi vệ sinh, rối loạn chức năng cơ quan sinh sản…
Tuy nhiên, bạn không cần phải quá lo lắng v́ những hệ lụy này thường chỉ mang tính chất tạm thời. Thêm vào đó, chúng cũng dễ kiểm soát và sẽ mau chóng biến mất theo thời gian sau khi liệu tŕnh xạ trị kết thúc.
Quy tŕnh thực hiện
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hăy luôn tham khảo ư kiến bác sĩ.
Trước khi thực hiện
Trước khi thực hiện liệu pháp xạ trị, bạn sẽ cần:
Tham vấn cùng bác sĩ
Lúc này, bác sĩ sẽ cùng bạn thảo luận về những ưu, nhược điểm của xạ trị và các lựa chọn điều trị ung thư khác nhằm cân nhắc liệu phương pháp này có phù hợp với bạn không.
Tham gia mô phỏng xạ trị
Mô phỏng xạ trị
Bác sĩ giúp người bệnh t́m kiếm tư thế thoải mái nhất khi làm xạ trị.
V́ bạn bắt buộc nằm bất động trong suốt quá tŕnh điều trị nên mục đích của cuộc mô phỏng này là giúp bác sĩ t́m kiếm tư thế thoải mái và thuận lợi nhất cho bạn. Ngoài ra, lúc này các chuyên gia c̣n đánh dấu khu vực tiếp nhận chùm tia phóng xạ. Trong một số trường hợp, các điểm đánh dấu có thể là h́nh xăm nhỏ như nốt ruồi.
Chụp CT
Dựa vào kết quả chụp CT, các chuyên gia có thể mô phỏng h́nh dáng cũng như kích thước của khối u trong cơ thể, từ đó xác định khu vực cần được xạ trị.
Sau khi bạn hoàn thành những quy tŕnh trên, các chuyên gia sẽ quyết định loại chùm tia và liều lượng cần thiết phù hợp. Việc xác định đúng liều lượng xạ trị và đích đến của các tia phóng xạ đóng vai tṛ quan trọng để tối ưu hóa kết quả điều trị, đồng thời giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực lên những mô khỏe mạnh xung quanh.
Trong khi thực hiện
Một lần xạ trị thông thường sẽ kéo dài 10 – 30 phút. Hầu hết trường hợp, các buổi trị liệu sẽ diễn ra vào những ngày trong tuần và tạm ngưng vào hai ngày thứ 7 và Chủ nhật. Điều này giúp người bệnh có thời gian nghỉ ngơi và phục hồi tế bào b́nh thường bị ảnh hưởng sau trị liệu.
Duy tŕ cơ thể với một tư thế cố định trong suốt quá tŕnh trị liệu là điều bắt buộc. Do đó, bạn có thể t́m kiếm sự trợ giúp từ gối kê để thực hiện điều này. Ngoài ra, hăy sử dụng tấm chắn để bảo vệ những bộ phận khác khỏi ảnh hưởng không cần thiết từ chùm tia phóng xạ.
Mặt khác, trong thời gian điều trị, bạn có thể liên lạc với bác sĩ bất kỳ lúc nào thông qua hệ thống liên lạc trong pḥng. Các chuyên gia luôn quan sát bạn ở một pḥng kế bên để có thể can thiệp kịp thời nếu có bất kỳ biến cố nào phát sinh trong lúc này.
Sau khi thực hiện
Bạn không nhất định phải nhập viện trong quá tŕnh điều trị ung thư bằng liệu pháp xạ trị. Sau mỗi đợt trị liệu, bạn có thể về nhà và tiếp tục công việc thường ngày.
Tuy nhiên, lúc này bạn có thể dễ dàng bắt gặp những biểu hiện như:
•Mệt mỏi
•Nhạy cảm ở khu vực tiếp nhận điều trị
•Dễ cáu gắt, khó chịu
Để khắc phục những vấn đề trên, bạn nên:
•Nghỉ ngơi nhiều
•Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, khoa học
•Tuân thủ các hướng dẫn, chỉ định từ bác sĩ điều trị
•Hạn chế tiếp xúc trực tiếp dưới nắng
•Tṛ chuyện với người thân, bạn bè về t́nh trạng hiện tại của ḿnh
Mặt khác, hăy nói với bác sĩ về các tác dụng phụ mà bạn bắt gặp. Nếu bác sĩ cho rằng chúng có xu hướng vượt quá tầm kiểm soát, họ sẽ đề xuất một số phương pháp điều trị bổ sung để xoa dịu những triệu chứng này.
Kết quả của liệu pháp xạ trị
Kết quả của liệu pháp xạ trị là ǵ?
Thông thường, nếu bạn lựa chọn điều trị ung thư bằng phương pháp xạ trị, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn làm xét nghiệm h́nh ảnh sau một đợt trị liệu nhằm kiểm tra liệu cơ thể có đáp ứng tốt với liệu pháp này hay không.
Trong một số trường hợp, các tế bào đột biến có sự thay đổi rơ ràng ngay sau khi điều trị. Tuy nhiên, phần lớn trường hợp, xạ trị sẽ cần vài tuần hoặc thậm chí là vài tháng để phát huy tác dụng.
Ngược lại, không ít trường hợp phương pháp này không mang lại hiệu quả đáng kể cho người bệnh. Khi đó, bạn sẽ cần tiếp nhận liệu pháp điều trị khác phù hợp hơn.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hăy tham khảo ư kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay các phương pháp điều trị y khoa.
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
•Bệnh nhân ung thư nên làm ǵ khi thực hiện hóa xạ trị?
•5 bí quyết về chế độ ăn uống khi điều trị xạ trị
•Tác dụng phụ của xạ trị chữa ung thư vú
Dấu hiệu người ung thư sắp chết: Người thân có thể giúp ǵ?
Rất khó để nói đâu là dấu hiệu người bệnh ung thư sắp chết. Trong một số trường hợp, cái chết có thể đến một cách đột ngột. Song cũng có lúc sự sống của bệnh nhân lại kéo dài hơn dự đoán.
Vậy chúng ta có thể nhận biết dấu hiệu người ung thư sắp chết không? Người nhà sẽ phải làm ǵ để giúp đỡ bệnh nhân ung thư trong giai đoạn này?
Sự thay đổi các chức năng của cơ thể
Thông thường, ở thời điểm “gần đất xa trời”, người bệnh ung thư hầu như không thể cử động cơ thể và ra khỏi giường. Đồng thời, bệnh nhân cũng có các biểu hiện như:
•Cần đến sự giúp đỡ của người thân trong hầu hết mọi hoạt động
•Không thể ăn uống như b́nh thường. Bệnh nhân thường chỉ ăn hoặc uống rất ít. Thậm chí, t́nh trạng này có thể kéo dài trong nhiều ngày
•Gặp phải hiện tượng khó nuốt khiến bệnh nhân không thể uống thuốc
•Ngủ nhiều hơn và rất khó để đánh thức, đặc biệt là những lúc bệnh nhân không bị cơn đau hành hạ
•Giảm khả năng tập trung
•Suy giảm trí nhớ, hay nhầm lẫn
•Ít nói chuyện và tương tác với người chăm sóc
•Co rút cơ bắp, cánh tay, chân và mặt một cách đột ngột
Bệnh nhân nh́n ra cửa sổ
Trong những trường hợp này, người nhà bệnh nhân nên:
•Giúp bệnh nhân thay đổi tư thế nằm sau mỗi 1 – 2 giờ. Thời điểm thay đổi tư thế nằm tốt nhất là 30 phút sau khi dùng thuốc giảm đau
•Nói chuyện với bệnh nhân một cách ôn tồn với âm lượng vừa đủ nghe, tránh để bệnh nhân giật ḿnh
•Cho bệnh nhân sử dụng thuốc giảm đau dạng lỏng hoặc miếng dán giảm đau thay v́ thuốc giảm đau dạng viên uống
•Cho bệnh nhân ăn các loại thức ăn loăng để cải thiện t́nh trạng khó nuốt
•Không nên ép bệnh nhân uống nhiều nước
•Dùng khăn mát lau mặt, đầu và cơ thể để giúp bệnh nhân thoải mái hơn
Dấu hiệu người ung thư sắp chết – thay đổi trong ư thức
Sự thay đổi về mặt ư thức của bệnh nhân cũng là một biểu hiện mà người nhà nên lưu ư. Dấu hiệu của sự thay đổi ư thức thường là:
•Ngủ nhiều hơn vào ban ngày
•Khó đánh thức khi đang ngủ
•Dễ nhầm lẫn, đặc biệt là về thời gian, địa điểm và con người
•Thường xuyên bồn chồn và lo lắng
•Hay nói lảm nhảm về những điều không liên quan đến sự việc đang diễn ra
•Có cảm giác hoang mang và sợ hăi, nhất là vào ban đêm
ung thư
Thông thường, bệnh nhân sẽ có các thời điểm tỉnh táo ngắn hạn xen giữa trạng thái nửa tỉnh, nửa mê nói trên. Trong trường hợp người ung thư có các dấu hiệu này, người nhà nên:
•Dành nhiều thời gian để nói chuyện và an ủi bệnh nhân, đặc biệt là những lúc bệnh nhân tỉnh táo.
•Nhắc nhở bệnh nhân về thời gian và các sự kiện đang diễn ra.
•Tiếp tục cho bệnh nhân sử dụng thuốc giảm đau.
•Nếu bệnh nhân có biểu hiện bồn chồn và lo lắng, người nhà bệnh nhân nên t́m hiểu rơ lư do. T́nh trạng này có thể xuất phát từ các cơn đau do bệnh gây ra. Nếu bệnh nhân cảm thấy đau đớn trong thời gian dài, người nhà có thể cho bệnh nhân sử dụng thuốc giảm đau hoặc báo cáo với bác sĩ và nhân viên y tế.
•Tâm sự một cách b́nh tĩnh và nhẹ nhàng, tránh để bệnh nhân giật ḿnh hoặc sợ hăi
•Xoa bóp nhẹ nhàng để giúp bệnh nhân thư giăn và thoải mái hơn
Bệnh nhân có thể bị thay đổi quá tŕnh trao đổi chất
Sự thay đổi trong quá tŕnh thay đổi chất cũng được xem là một dấu hiệu của người bệnh ung thư sắp chết. Sự thay đổi này thường được biểu hiện ra ngoài như sau:
•Chán ăn, thậm chí là bỏ ăn
•Khô miệng, khô môi
•Có thể không c̣n cần dùng đến các loại thuốc như vitamin, thuốc hormone thay thế, thuốc huyết áp và thuốc lợi tiểu, trừ khi chúng giúp bệnh nhân thoải mái hơn.
Đối với vấn đề này, người nhà bệnh nhân cần:
•Cho bệnh nhân sử dụng son dưỡng môi hoặc sáp vaseline để tránh t́nh trạng khô môi
•Cho bệnh nhân dùng các loại chất lỏng như nước lọc hoặc nước ép
•Hỏi ư kiến bác sĩ để bỏ bớt các loại thuốc không cần thiết. Ngược lại, người nhà cũng nên cho bệnh nhân tiếp tục sử dụng các loại thuốc giảm đau, chống nôn, sốt, giảm co giật và an thần.
Sự thay đổi trong dịch tiết ở bệnh nhân ung thư sắp chết
Bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối thường gặp phải các vấn đề liên quan đến dịch tiết như:
•T́nh trạng chất nhầy tích tụ ở phía sau cổ họng gây kḥ khè, khó thở
•Không thể ho dù cổ họng rất khó chịu
Trong trường hợp này, người nhà bệnh nhân cần:
•Tăng độ ẩm cho pḥng bệnh bằng máy tạo độ ẩm không khí
•Nếu bệnh nhân có thể nuốt, cho bệnh nhân ngậm đá viên hoặc uống nước để làm lỏng chất nhầy dễ dàng hơn
•Thay đổi tư thế nằm của bệnh nhân. Cho người bệnh nằm nghiêng để các chất dịch dễ dàng chảy ra khỏi miệng
•Vệ sinh răng miệng bằng nước và bàn chải đánh răng lông mềm
•Liên hệ với bác sĩ để nhận các loại thuốc kê toa cần thiết.
Sử dụng máy tạo độ ẩm
Sự thay đổi trong cơ chế tuần hoàn và nhiệt độ cơ thể
Những bất thường trong cơ chế tuần hoàn và nhiệt độ cơ thể ở người bệnh có thể gây ra các triệu chứng sau:
•Tay, chân lạnh do quá tŕnh tuần hoàn máu chậm lại
•Vùng da trên cánh tay, chân, bàn tay và bàn chân có dấu hiệu sẫm màu, xanh xao hoặc có các vết lốm đốm
•Cơ thể, sắc mặt nhợt nhạt
•Da lạnh, khô hoặc ẩm ướt
•Nhịp tim nhanh và không đều
•Hạ huyết áp
Đối với những vấn đề này, người nhà nên giữ ấm cơ thể cho bệnh nhân bằng chăn và đệm mỏng. Lưu ư không sử dụng các loại chăn điện và đệm sưởi cho bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối.
Dấu hiệu người ung thư sắp chết – Nhận thức và giác quan kém
Các biểu hiện thường gặp nhất khi giác quan và nhận thức của bệnh nhân ung thư thay đổi bao gồm:
•Tầm nh́n hạn chế, mắt mờ
•Đồng tử không thay đổi kích thước
•Không thể khép mí mắt hoàn toàn
•Suy giảm thính lực. Tuy nhiên, trường hợp này hiếm khi xảy ra. Hầu hết bệnh nhân ung thư có thể nghe thấy tiếng động kể cả khi họ không thể nói được nữa.
Khi có các dấu hiệu này, người nhà bệnh nhân cần lưu ư những vấn đề sau đây:
•Luôn để đèn sáng trong các khu vực sinh hoạt của bệnh nhân
•Cho bệnh nhân biết bạn luôn sẵn sàng có mặt khi họ cần
•Thường xuyên tṛ chuyện và trấn an người bệnh
Người nhà nên thường xuyên tṛ chuyện với bệnh nhân ung thư
Nhịp thở thay đổi là dấu hiệu người ung thư sắp chết
Nhịp thở thay đổi bất thường cũng một dấu hiệu cho thấy người bệnh ung thư sắp chết. Thông thường, bệnh nhân sẽ có các biểu hiện sau đây:
•Hơi thở nhanh, chậm bất thường do quá tŕnh lưu thông máu giảm và các chất thải tích tụ trong cơ thể
•Nói lảm nhảm kèm theo thở dốc
•Căng cơ vùng cổ
•Chất nhầy tích tụ phía sau cổ họng gây ra t́nh trạng kḥ khè
•Bệnh nhân không thở trong 10-30 giây
Để giúp bệnh nhân đối phó với t́nh trạng này, người nhà bệnh nhân có thể:
•Đặt bệnh nhân nằm ngửa hoặc hơi nghiêng sang một bên
•Dùng gối hoặc nâng giường bệnh lên để kê cao phần đầu và ngực của người bệnh
•Cho bệnh nhân ngồi dậy ở tư thế dễ thở nhất
Sự thay đổi trong quá tŕnh bài tiết chất thải
Sự thay đổi trong việc tiểu tiện và đại tiện có thể khiến bệnh nhân gặp phải các vấn đề sau:
•Nước tiểu ít và sẫm màu
•Mất kiểm soát trong việc tiểu tiện và đại tiện
Để xử lư các vấn đề này, người nhà bệnh nhân nên:
•Cho bệnh nhân sử dụng tă giấy hoặc lót tấm chống thấm bên dưới giường bệnh
•Cho bệnh nhân dùng ống thông và túi chứa nước tiểu. Liên hệ với y tá để được hướng dẫn cách sử dụng các dụng cụ hỗ trợ này
•Vệ sinh cơ thể cho bệnh nhân đúng cách
Các dấu hiệu cho thấy bệnh nhân ung thư đă tử vong
Các dấu hiệu cho thấy bệnh nhân ung thư đă qua đời bao gồm:
•Ngừng thở
•Không thể đo được huyết áp
•Mạch dừng
•Mắt ngừng chuyển động, một vài bệnh nhân ung thư qua đời trong t́nh trạng mở mắt
•Đồng tử lớn và không phản ứng với ánh sáng
•Ruột và bàng quang ngưng hoạt động
Người thân trong gia đ́nh nên ở cạnh bệnh nhân ung thư khi họ qua đời. Đồng thời, người nhà cũng nên liên hệ ngay với nhà tang lễ để chuẩn bị hậu sự cho người đă khuất.
người bệnh ung thư
Nếu có thể, bệnh nhân ung thư giai đoạn cuối nên có sự chuẩn bị cho sự ra đi của ḿnh. Nếu đang được điều trị tại bệnh viện, bệnh nhân có thể nhận được sự giúp đỡ từ các bác sĩ, y tá và điều dưỡng.
Tuy nhiên, trong trường hợp bệnh nhân được điều trị tại nhà, người thân cần xin ư kiến tư vấn của bác sĩ để biết nên làm ǵ khi người bệnh ung thư sắp qua đời.
Hy vọng những thông tin trên đă giúp bạn hiểu thêm về dấu hiệu người ung thư sắp chết và cách xử lư trong từng t́nh huống cụ thể. Như đă đề cập ở trên, rất khó để dự đoán thời gian tử vong của một người. Do đó, không ai có thể khẳng định chính xác đâu là dấu hiệu người ung thư sắp chết. Tuy nhiên, người nhà bệnh nhân ung thư vẫn nên lưu ư một số dấu hiệu đặc biệt để chuẩn bị tinh thần và lo hậu sự nếu chẳng may chuyện xấu xảy ra.
Bạch cầu ái toan là một loại tế bào bạch cầu trong hệ miễn dịch, đóng vai tṛ đối phó với các loại kư sinh trùng và tham gia vào các phản ứng dị ứng của cơ thể.
Tăng bạch cầu ái toan là ǵ?
Đôi khi số lượng bạch cầu ái toan có thể tăng lên bất thường. Dấu hiệu này gọi là tăng bạch cầu ái toan, thường cảnh báo về một số t́nh trạng sức khỏe như:
•Nhiễm kư sinh trùng
•Dị ứng
•Ung thư
Triệu chứng sức khỏe này thường được chia thành ba mức độ gồm:
•Nhẹ: 500 – 1500 bạch cầu ái toan/mcL
•Trung b́nh: 1.500 – 5.000 bạch cầu ái toan/mcL
•Nghiêm trọng: từ 5.000 bạch cầu ái toan/mcL trở lên
Trong đó, hầu hết trường hợp nhẹ không gây ra bất kỳ biểu hiện bất thường nào. Ngược lại, khi số lượng bạch cầu vượt quá 1.500 trong 1mcL máu, một loạt bộ phận cũng như cơ quan nội tạng chịu thương tổn nặng nề, ví dụ như:
•Tim
•Phổi
•Lá lách
•Da
•Hệ thần kinh
Triệu chứng
Những dấu hiệu và triệu chứng tăng bạch cầu ái toan
Thông thường t́nh trạng bạch cầu ái toan tích tụ nhiều có khả năng xảy ra cùng lúc với một số triệu chứng sau, bao gồm:
•Phát ban
•Ngứa
•Tiêu chảy, chủ yếu xuất hiện trong trường hợp nhiễm kư sinh trùng
•Chảy nước mũi, thường phát sinh nếu nguyên nhân gây ra liên quan đến dị ứng
Nguyên nhân
Nguyên nhân tăng bạch cầu ái toan là ǵ?
Số lượng tế bào bạch cầu ái toan gia tăng đột ngột có thể phát sinh bởi nhiều yếu tố khác nhau. Trong số đó, những nguyên nhân phổ biến nhất có thể kể đến như:
Ảnh hưởng từ thuốc
Một số loại thuốc có khả năng gây tích tụ bạch cầu ái toan với số lượng lớn và đôi khi không để lại bất kỳ dấu hiệu rơ ràng nào. Chúng có thể là:
•Thuốc kháng sinh (penicillin, cephalosporin)
•Thuốc kháng viêm không chứa steroid (aspirin, ibuprofen)
•Ranitidine có tác dụng điều trị loét dạ dày và trào ngược dạ dày
•Phenytoin với công dụng chống co giật
Dị ứng
Những trường hợp số lượng bạch cầu ái toan tăng lên do dị ứng thường liên quan đến ba vấn đề gồm:
•Hen suyễn
•Dị ứng theo mùa (viêm mũi dị ứng)
•Bệnh chàm
Dị ứng chủ yếu gây tăng lượng tế bào bạch cầu này ở mức nhẹ hoặc trung b́nh, đồng thời thường xảy ra ở trẻ nhỏ. Trong vài trường hợp hy hữu, dị ứng thực phẩm cũng có nguy cơ khiến nhóm bạch cầu này tăng đột ngột.
Hội chứng Hypereosinophilic
HES hay hội chứng Hypereosinophilic đề cập đến hàng loạt rối loạn phát sinh do số lượng bạch cầu ái toan quá cao và gây thương tổn thương cho nhiều bộ phận trong cơ thể. Các cơ quan dễ trở thành “mục tiêu tấn công” thường là da, phổi và đường tiêu hóa.
Hội chứng Hypereosinophilic có thể là nguyên phát, thứ phát hoặc vô căn.
Nhiễm kư sinh trùng
Nhiễm kư sinh trùng gây tăng bạch cầu ái toan
Trong hầu hết trường hợp, nguyên nhân bạch cầu ái toan hoạt hóa với số lượng lớn đến từ việc kư sinh trùng xâm nhập cơ thể.
Theo nghiên cứu, sự hiện diện của kư sinh trùng trong cơ thể là nguyên nhân khiến bạch cầu ái toan hoạt hóa mạnh thường gặp nhất. Chúng thường bao gồm sán và các loại giun (giun tóc, giun đũa…).
Ung thư
Một số loại ung thư, đặc biệt là ung thư máu, thường liên quan đến t́nh trạng bạch cầu ái toan hoạt hóa mạnh. Chúng có thể gồm:
•Bạch cầu cấp ḍng tủy (AML)
•Tăng sinh tủy ác tính
•Ung thư biểu mô tuyến ở đường tiêu hóa, phổi và cổ tử cung
Viêm thực quản tăng bạch cầu ái toan (EoE)
Đây là một dạng rối loạn diễn ra khi các tế bào bạch cầu ái toan di chuyển đến thực quản và tích tụ tại đây. Lúc này, thực quản có thể sưng lên và gặp không ít khó khăn khi đảm đương công việc thường ngày.
Theo thống kê, khoảng 50% người mắc bệnh EoE có dấu hiệu gia tăng số lượng tế bào bạch cầu ái toan trong máu.
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hăy luôn tham khảo ư kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán tăng bạch cầu ái toan?
Bạch cầu ái toan có thể tích tụ ở mô hoặc trong máu. Do đó, bên cạnh kỹ thuật tổng phân tích tế bào máu (CBC), bác sĩ c̣n có thể kiểm tra số lượng tế bào của loại bạch cầu này bằng cách lấy mẫu mô sinh thiết và đem đi phân tích.
Những phương pháp điều trị tăng bạch cầu ái toan
Tùy vào nguyên nhân dẫn đến t́nh trạng sức khỏe này mà bác sĩ sẽ đề ra hướng điều trị hiệu quả và phù hợp nhất, chẳng hạn như:
•Theo dơi: nếu mức độ tăng bạch cầu ái toan nhẹ, bác sĩ có thể chỉ cần theo dơi t́nh trạng sức khỏe của người bệnh và tiến hành xét nghiệm đếm số lượng bạch cầu định kỳ.
•Ngưng hoặc đổi toa thuốc: nếu tác dụng phụ của thuốc là kích hoạt quá nhiều tế bào bạch cầu này, các chuyên gia sẽ đề nghị bạn ngưng sử dụng thuốc và thay thế bằng đơn thuốc khác phù hợp hơn.
•Sử dụng steroid (prednison): chủ yếu để điều trị hội chứng Hypereosinophilic.
•Uống thuốc kháng kư sinh trùng: dành cho trường hợp tăng lượng tế bào bạch cầu ái toan do kư sinh trùng xâm nhập cơ thể.
Pḥng ngừa
Những biện pháp nào giúp pḥng ngừa tăng bạch cầu ái toan?
T́nh trạng bạch cầu ái toan hoạt hóa quá mạnh có nguy cơ gây tổn thương mô bằng cách giải phóng một lượng lớn enzyme, protein độc tế bào và cytokine. Do đó, pḥng ngừa số lượng tế bào của loại bạch cầu này tăng lên đột ngột là điều cần thiết.
Thay đổi lối sinh hoạt theo hướng tích cực là biện pháp ngăn ngừa đơn giản nhất, ví dụ như:
•Tập thói quen ăn chín uống sôi có thể giúp giảm thiểu rủi ro nhiễm kư sinh trùng.
•Hiểu rơ thể trạng của bản thân sẽ giúp bạn chủ động tránh xa những vật thể gây dị ứng.
•Cẩn thận khi sử dụng thuốc. Hăy tuân theo đúng chỉ định từ bác sĩ, đồng thời đừng bỏ qua bất kỳ dấu hiệu bất thường nào của cơ thể trong thời gian dùng thuốc.
Hello Bacsi không đưa ra các lời khuyên, chẩn đoán hay phương pháp điều trị y khoa.
Các bài viết của Hello Health Group và Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Bạn có thể quan tâm đến chủ đề:
•Cảnh báo các bệnh nhiễm kư sinh trùng bạn nên biết để bảo vệ bản thân
•12 cách chống dị ứng theo phương pháp tự nhiên
•Ung thư chưa rơ nguyên phát
Dị ứng thực phẩm là một loại dị ứng khá phổ biến. Trong đó, nhiều người có phản ứng dị ứng với dứa, một loại trái cây điển h́nh của xứ nhiệt đới.
Vậy làm sao để biết được bạn đang bị dị ứng với dứa? Liệu t́nh trạng dị ứng này có nguy hiểm không?
Dị ứng dứa là ǵ?
Phản ứng dị ứng với dứa được kích hoạt khi bạn ăn một lượng nhỏ dứa hoặc uống nước ép dứa. Thậm chí, bạn có thể bị dị ứng khi chạm vào loại quả có gai này.
Dị ứng dứa
Phản ứng dị ứng với trái cây, bao gồm dứa, ít phổ biến hơn so với các loại dị ứng thực phẩm khác. Tuy nhiên, các triệu chứng mà t́nh trạng này gây ra thường có xu hướng nghiêm trọng hơn.
Các loại thực phẩm gây dị ứng phổ biến nhất bao gồm:
•Các loại hạt (hạt cây và lạc (đậu phộng))
•Lúa ḿ
•Sữa
•Cá
•Đậu nành
•Hải sản có vỏ
•Trứng
Triệu chứng dị ứng dứa
Các biểu hiện dị ứng dứa có thể xuất hiện ngay sau khi bạn tiếp xúc với quả dứa hoặc sau đó vài giờ.
Ngứa dữ dội và nổi mề đay thường là triệu chứng đầu tiên của phản ứng dị ứng. Đồng thời, bạn có thể bị phát ban ở nhiều nơi trên cơ thể. Bên cạnh đó, bạn cũng có khả năng gặp phải các triệu chứng về đường tiêu hóa như đau dạ dày, nôn mửa và tiêu chảy.
Các triệu chứng dị ứng dứa khác thường là:
•Sưng mặt, lưỡi, cổ họng và môi
•Khó thở
•Mặt đỏ bừng
•Táo bón
•Tắc nghẽn xoang
•Có vị kim loại trong miệng
•Chóng mặt
•Ngất xỉu
•Sốc phản vệ
Triệu chứng dị ứng dứa
Sốc phản vệ là một triệu chứng nguy hiểm đe dọa đến tính mạng. Do đó, bạn cần đến bệnh viện ngay khi bị khó thở hoặc nghi ngờ rằng ḿnh có nguy cơ cao bị sốc phản vệ.
Trong một nghiên cứu năm 1993, 20 trong số 32 người có kết quả xét nghiệm dương tính với dị ứng dứa đă bị sốc phản vệ sau khi ăn dứa.
Các yếu tố rủi ro
Bạn sẽ có nguy cơ cao bị dị ứng dứa nếu cha mẹ, anh chị em và ông bà của bạn cũng bị dị ứng với loại trái cây này.
Theo Viện Dị ứng, Hen và Miễn dịch Hoa Kỳ, việc tŕ hoăn cho trẻ tiếp xúc với các loại thực phẩm đă từng gây dị ứng cho các thành viên trong gia đ́nh có thể làm tăng nguy cơ dị ứng ở trẻ. Bạn nên bắt đầu giới thiệu những thực phẩm này cho trẻ sơ sinh sau 6 tháng tuổi.
Tuy nhiên, đối với những bé đang bị viêm da dị ứng, có anh chị em bị dị ứng lạc hoặc đă từng có phản ứng dị ứng trước đó, bạn cần tham khảo ư kiến bác sĩ trước khi cho trẻ tiếp xúc với các loại thực phẩm này.
Nếu bạn bị dị ứng với dứa, bạn cũng có thể bị dị ứng với mủ cao su tự nhiên và các sản phẩm làm từ cao su, bao gồm:
•Găng tay bệnh viện
•Băng cá nhân
•Băng vệ sinh
•Bao cao su
•Dụng cụ kẹp cao su
•Đồ chơi cao su
•Bàn chải đánh răng
Dị ứng bao cao su
Những người bị dị ứng với dứa cũng có thể bị dị ứng với phấn hoa hoặc chuối. Nuốt phải dứa sống sẽ dẫn đến các triệu chứng ở miệng hoặc cổ họng, được gọi là hội chứng dị ứng miệng.
Dứa sống chứa một loại enzyme protease gọi là bromelain có thể gây kích ứng môi hoặc da, nhưng thường không gây nguy hiểm đến tính mạng.
Biến chứng của dị ứng dứa
Biến chứng nghiêm trọng nhất từ dị ứng dứa là sốc phản vệ. Đây là triệu chứng vô cùng nguy hiểm và có thể dẫn đến tử vong. Do đó, bạn cần được đưa đi cấp cứu ngay khi có các triệu chứng sau:
•Thở kḥ khè
•Tim đập loạn nhịp
•Khó thở
•Sưng lưỡi, môi hoặc cổ họng
•Mất ư thức
•Xanh hoặc tím tái môi, đầu ngón tay hoặc ngón chân
Bạn có thể sử dụng dụng cụ tiêm tự động epinephrine (EpiPen) để làm giảm các phản ứng nghiêm trọng và kiểm soát t́nh trạng sốc phản vệ. Tuy nhiên, dù trong trường hợp nào đi nữa, bạn cũng cần phải đến bệnh viện ngay để kiểm tra kịp thời khi có dấu hiệu sốc phản vệ.
Các thực phẩm cần tránh
Nếu bị dị ứng dứa, bạn nên tránh ăn cả dứa đóng hộp và dứa tươi. Bên cạnh đó, bạn cũng không nên uống nước ép dứa.
Dứa cũng có thể là thành phần trong các loại thức ăn hoặc đồ uống khác. Do đó, bạn cần cẩn thận với các loại thực phẩm sau:
•Salad trái cây đóng hộp hoặc cocktail
•Nước sốt dứa
•Rượu rum dứa
•Mứt dứa
•Các loại bánh trái cây
•Bánh chuối
•Soda dứa hoặc nước ngọt vị dứa
•Nước trái cây nhiệt đới
•Đồ uống có cồn
•Kẹo trái cây
Nước ép dứa
Bạn phải luôn kiểm tra thành phần trong thực phẩm trước khi mua để đảm bảo nó không chứa dứa. Ngoài ra, khi đi ăn ở nhà hàng, hăy cho người phục vụ biết rằng bạn bị dị ứng dứa. Điều này sẽ giúp bạn tránh tiếp xúc với loại trái cây này.
Enzyme dứa cũng có thể là một thành phần trong các sản phẩm chăm sóc da như xà pḥng và kem dưỡng da mặt. Do đó, bạn cần kiểm tra thành phần của những sản phẩm này và không sử dụng chúng nếu có bất cứ nghi ngờ nào.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Nếu nghi ngờ ḿnh bị dị ứng với dứa, bạn nên đến bác sĩ để kiểm tra. Sau khi đă xác nhận dị ứng bằng các xét nghiệm, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn sử dụng thuốc kháng histamine không kê đơn, chẳng hạn như diphenhydramine (Benadryl) để giảm các triệu chứng,
Nếu bạn bị sốc phản vệ, bác sĩ sẽ kê toa EpiPen để bạn sử dụng khi có các triệu chứng của phản ứng dị ứng.
Nếu các triệu chứng của bạn không cải thiện hoặc trở nên tồi tệ hơn, hăy gọi cho cấp cứu hoặc nhờ ai đó đưa bạn đến bệnh viện ngay lập tức.
Các loại trái cây có thể thay thế cho dứa
Nếu bạn không ăn được dứa, hăy thay thế bằng một số loại trái cây tươi giàu vitamin C khác như:
•Táo
•Lê
•Nho
•Ớt chuông
•Trái cây họ cam quưt
•Xoài
Bạn cũng có thể sử dụng nước ép xoài hoặc táo thay v́ nước ép dứa trong nhiều món pha chế. Nếu bạn muốn thêm vị ngọt cho đồ nướng hoặc món ăn nhẹ th́ nho khô, chà là và quả nam việt quất khô là những gợi ư cho bạn.
Dị ứng dứa là t́nh trạng không quá phổ biến. Tuy nhiên, bạn cũng nên cẩn thận đề pḥng để tránh gặp phải các triệu chứng nguy hiểm. Đặc biệt, trong các trường hợp có dấu hiệu của sốc phản vệ do dị ứng, bạn cần liên hệ ngay với dịch vụ y tế khẩn cấp để được hỗ trợ kịp thời.
T́nh trạng nhiều người bị dị ứng thức ăn ngày càng phổ biến và gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng hơn bạn nghĩ. Bạn có biết nguyên nhân gây dị ứng thức ăn và cách ngăn ngừa dị ứng thức ăn để bảo vệ sức khỏe?
Trong thức ăn nhanh chứa 1 hợp chất có tác dụng kích hoạt các phân tử đường, là nguyên nhân gây dị ứng thức ăn ngày càng xảy ra nhiều hơn. Một nghiên cứu mới cho thấy những người nghiện thức ăn chế biến sẵn có nhiều nguy cơ bị dị ứng thức ăn với mức độ dị ứng ngày càng trở nên nghiêm trọng trong hơn vài thập kỷ qua. Nghiên cứu từ Đại học Naples Federico II phát hiện ra rằng trẻ em từ 6 – 12 tuổi bị dị ứng thực phẩm do thức ăn nhanh có chứa hợp chất này cao hơn b́nh thường.
Nguyên nhân khiến nhiều người bị dị ứng thức ăn chính là do sản phẩm cuối cùng của quá tŕnh glycat hóa bền vững, hay c̣n gọi là AGEs.
Quá tŕnh glycat hóa xảy ra khi một phân tử đường liên kết với protein hoặc chất béo dưới tác động của nhiệt độ, chẳng hạn như nướng bít tết để được lớp vỏ ngoài màu nâu đẹp mắt hoặc chiên khoai tây trong dầu. AGEs tạo nên hương vị tuyệt vời cho món ăn, nhưng hoàn toàn không tốt cho sức khỏe.
Theo Bác sĩ Roberto Berni Canani, những đứa trẻ bị dị ứng thức ăn thường có mức AGEs cao hơn trong cơ thể. Để ngăn ngừa dị ứng thức ăn, bạn cần hạn chế sử dụng thực phẩm đă qua chế biến cho bữa ăn gia đ́nh, v́ thực phẩm này có mức AGEs cao.
Nguyên nhân gây dị ứng thức ăn
Bị dị ứng thức ăn
Theo tiến sĩ Dr. Tania Elliot – Đại diện phát ngôn quốc gia của Hội hen suyễn, dị ứng, miễn dịch lâm sàng Hoa Kỳ (AAAAI), dù nguyên nhân chính xác là ǵ đi chăng nữa, thực tế t́nh trạng dị ứng thức ăn đă tăng gần 200% trong 20 năm qua.
Có rất nhiều nguyên nhân gây dị ứng thức ăn, bao gồm cả yếu tố môi trường và di truyền. Dưới đây là một số yếu tố chính góp phần vào sự gia tăng tỷ lệ người bị dị ứng thức ăn:
•Hạn sử dụng thức ăn: Một số thực phẩm càng để lâu càng dễ gây dị ứng, chẳng hạn như đậu phộng và trứng. Bên cạnh đó, nhiều người có thói quen trữ thức ăn mà vô t́nh quên đi hạn sử dụng của sản phẩm, điều này có thể gây ngộ độc, dị ứng thức ăn.
•Vệ sinh: Các bước làm sạch bao gồm sử dụng xà pḥng kháng khuẩn và khử trùng tay. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thói quen vệ sinh sạch sẽ trước khi ăn uống, việc tiếp xúc nhiều với vi khuẩn có thể làm suy yếu hệ thống miễn dịch.
•Chế độ ăn uống: T́nh trạng tiêu thụ nhiều thực phẩm chế biến sẵn và ăn ít rau quả, trái cây có thể gây tác động xấu hệ vi sinh vật đường ruột, nguyên nhân gây dị ứng thức ăn.
•Gene và môi trường: Chế độ ăn uống khi phụ nữ mang thai, sự ô nhiễm và hóa chất là nguyên nhân gây ra dị ứng ở đứa con được sinh ra.
Hơn nữa, việc sử dụng thuốc kháng sinh và thuốc kháng axit dạ dày sớm cũng ảnh hưởng đến ruột, điều này làm tăng khả năng phát triển dị ứng thức ăn.
Cách ngăn ngừa dị ứng thức ăn
Một ví dụ điển h́nh như dị ứng đậu phộng là nguyên nhân xuất phát từ yếu tố di truyền và môi trường. Mặc dù bạn không thể thay đổi gien, nhưng về môi trường th́ có thể có nhiều cách ngăn ngừa.
Các bác sĩ khuyến cáo phụ huynh không nên cho trẻ ăn các loại thực phẩm có khả năng gây dị ứng từ khi c̣n nhỏ, khoảng 4 đến 6 tháng v́ thời điểm này hệ thống miễn dịch của bé vẫn đang trong giai đoạn phát triển. Sau đó, bạn có thể áp dụng thường xuyên và lâu dài một chế độ thực phẩm đa dạng bao gồm các thực phẩm có thể gây dị ứng phổ biến để hạn chế dị ứng theo thời gian.
T́nh trạng nhiều người bị dị ứng thức ăn vẫn c̣n là mối quan tâm đáng lo ngại, đặc biệt là ở trẻ em. Do đó để bảo vệ tốt sức khỏe của bản thân, bạn hăy cẩn thận hơn trong việc lựa chọn tiêu thụ thực phẩm hằng ngày và lập danh sách thực phẩm bị dị ứng để pḥng ngừa nhé!
Dị ứng nước có thể khiến bạn nổi mề đay, phát ban hoặc ngứa ngáy trong sinh hoạt hàng ngày. Làm sao để bạn kiểm soát chứng bệnh khó chịu này đây?
Dị ứng nước c̣n gọi là chứng nổi mề đay do nước là bệnh bẩm sinh rất lạ và hiếm gặp nhưng theo số liệu thống kê năm 2011 đă có tới hơn 100 trường hợp mắc bệnh trên toàn thế giới. Số người bị dị ứng nước hiện nay có thể c̣n nhiều hơn nữa.
Người bị dị ứng nước có thể bị nổi mề đay, phát ban gây ngứa ngáy và khó chịu khi tiếp xúc với những nguồn nước quen thuộc như mồ hôi, nước mắt, nước mưa… Những trường hợp dị ứng nước nghiêm trọng thậm chí có thể bị khó thở, thở kḥ khè, khó nuốt. Hăy cùng Hello Bacsi t́m hiểu thêm về căn bệnh dị ứng nước để biết cách kiểm soát hiệu quả nhé!
1. Dị ứng nước là bệnh ǵ?
Dị ứng nước là một bệnh lư khiến bạn bị nổi mề đay, phát ban rất nhanh sau khi tiếp xúc với nước, kể cả những nguồn nước không chứa hóa chất hay bị ô nhiễm như nước mưa, mồ hôi, nước mắt… Bệnh này là một dạng dị ứng tác nhân vật lư có thể khiến người bệnh bị mẩn ngứa và khó chịu.
Bệnh dị ứng nước thường xảy ra ở nữ giới và các triệu chứng bệnh xuất hiện ở giai đoạn bắt đầu dậy th́.
Các nhà khoa học vẫn đang tiếp tục nghiên cứu để t́m hiểu nguyên nhân chính xác và cơ chế gây dị ứng nước. Hiện các nhà khoa học đang đưa ra 2 giả thuyết về nguyên nhân gây dị ứng nước.
• Do chất ḥa tan trong nước gây ra: Các chất trong nước thẩm thấu vào da và kích hoạt đáp ứng miễn dịch. Theo giả thuyết này, hiện tượng nổi mề đay do nước thực chất là do một chất gây dị ứng nào đó có trong nước chứ không phải là do nước gây ra.
• Nước tương tác với một chất trên bề mặt da hoặc trong da: Theo giả thiết này, nước tương tác với các chất trên hay trong da và tạo thành một chất độc có thể gây nổi mề đay.
Dị ứng nước là căn bệnh hiếm gặp nên cho đến nay, nguồn thông tin về nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả vẫn c̣n rất hạn chế. Tuy nhiên sau nhiều năm, thông tin lưu trữ về căn bệnh dị ứng nước ngày một nhiều hơn để giúp người bệnh và gia đ́nh hiểu và xử lư hiệu quả khi mắc căn bệnh này.
2. Triệu chứng của bệnh dị ứng nước
dị ứng nước
Bệnh dị ứng nước gây ra t́nh trạng nổi mề đay, phát ban nhanh chóng sau khi da tiếp xúc với nước ở bất kỳ nhiệt độ nào. Loại mề đay, mẩn ngứa điển h́nh của dị ứng nước thường nhỏ khoảng 1 – 3mm, có màu đỏ hoặc màu da và nổi lên rất rơ.
Triệu chứng phát ban và mề đay thường xuất hiện phổ biến nhất là ở cổ, phần thân trên và cánh tay. Tuy nhiên, t́nh trạng này cũng có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể. Một số người cho biết họ cũng bị ngứa khi bị phát ban và nổi mề đay do nước. Một số trường hợp có thể bị khó thở, thở kḥ khè, khó nuốt. Khi ngừng tiếp xúc với nguồn nước th́ phát ban đó sẽ dần biến mất trong 30 – 60 phút.
3. Dị ứng nước có di truyền không?
Hầu hết các trường hợp ghi nhận bị dị ứng nước xảy ra ở những người không có tiền sử gia đ́nh mắc bệnh này. Tuy nhiên, trong một số trường hợp có nhiều hơn 1 thành viên trong gia đ́nh mắc bệnh. Một báo cáo cho thấy trong 1 gia đ́nh có 3 thế hệ đều có người bị dị ứng nước. Do đó, bệnh dị ứng nước cũng có khả năng di truyền mặc dù với xác suất rất thấp. Hiện nay vẫn chưa có đặc điểm di truyền nào có liên quan đến dị ứng nước được xác định.
4. Cách chẩn đoán dị ứng nước
dị ứng nước
Bệnh dị ứng nước được chẩn đoán dựa trên sự xuất hiện của các dấu hiệu và triệu chứng. Thử nghiệm tiếp xúc với nước sẽ được tiến hành để xác định nguy cơ dị ứng nước. Bác sĩ sẽ cho phần trên cơ thể bệnh nhân sẽ được tiếp xúc với nước 35 độ trong 30 phút. Phần trên của cơ thể thường dễ bị ảnh hưởng hơn các vùng khác. Nếu bệnh nhân xuất hiện dấu hiệu mề đay, phát ban sau khi tiếp xúc với nước th́ khả năng cao là bệnh nhân bị dị ứng nước.
Để thực hiện thử nghiệm dị ứng nước, bạn cần tránh dùng thuốc kháng histamine vài ngày trước khi xét nghiệm.
Thử nghiệm tiếp xúc trên đây chỉ dùng một lượng nước rất nhỏ. Trong một số trường hợp có kết quả âm tính sau thử nghiệm trên có thể xem xét thực hiện thử nghiệm nhúng một vùng nào đó của cơ thể vào bồn nước hoặc tắm trực tiếp. Độ nhạy của thử nghiệm này sẽ cao hơn. Tuy nhiên, người thực hiện cần đặc biệt lưu ư đến khả năng có thể xảy ra biến chứng nguy hiểm khi thực hiện thử nghiệm, đặc biệt là ở những người từng bị các triệu chứng nghiêm trọng.
5. Điều trị bệnh dị ứng nước
dị ứng nước
Bệnh dị ứng nước khá hiếm gặp nên hiện chưa có nhiều số liệu đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị căn bệnh này. Hiện tại cũng chưa có nghiên cứu về điều trị bệnh trên quy mô lớn.
Mặc dù dị ứng nước là một dạng dị ứng vật lư, nhưng nước là yếu tố thiết yếu cho sự sống nên bạn không thể tránh tiếp xúc với nước hoàn toàn. Bạn có thể dùng một số biện pháp sau đơn lẻ hoặc kết hợp để kiểm soát hoặc điều trị bệnh dị ứng nước. Hiệu quả điều trị cao hay thấp c̣n tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và cơ địa của mỗi người.
• Thuốc kháng histamin: Các loại thuốc kháng histamin được sử dụng như liệu pháp đầu tay để điều trị tất cả các dạng mề đay. Các loại thuốc này có khả năng ức chế thụ thể H1 (thuốc kháng histamine H1) mà lại không gây buồn ngủ như thuốc cetirizine phổ biến nhất hiện nay. Nếu các loại thuốc có khả năng ức chế thụ thể H1 không phát huy tác dụng th́ bạn có thể dùng thuốc ức chế thụ thể H2 như cimetidine.
• Kem hoặc thuốc bôi ngoài da: Đây là những sản phẩm có chứa dầu đóng vai tṛ là rào cản giữa nước và da. Bạn có thể bôi theo chỉ dẫn trước khi tắm hoặc tiếp xúc với nước để ngăn ngừa nước thấm vào da, nhờ đó ngăn ngừa hoặc giảm nhẹ nguy cơ dị ứng nước.
• Liệu pháp quang học: Đây là cách dùng bức xạ tia cực tím A (PUVA) và bức xạ tia cực tím B có khả năng điều trị triệu chứng cho một số bệnh nhân bị dị ứng nước.
• Omalizumab: Đây là một loại thuốc tiêm thường được sử dụng cho những người bị hen suyễn nặng. Thuốc này đă được thử nghiệm thành công khi điều trị cho một số bệnh nhân bị dị ứng nước.
Do thiếu bằng chứng thuyết phục về sự an toàn và hiệu quả của các phương pháp điều trị dị ứng nước, bạn không nên tự điều trị mà cần t́m đến bác sĩ chuyên khoa.
Một số người có thể gặp khó khăn trong việc điều trị bệnh hiệu quả nên cách tốt nhất là bạn hăy hạn chế tối đa nguy cơ tiếp xúc với nước. Bạn có thể hạn chế đi mưa hay tham gia các hoạt động có liên quan đến nước. Ngoài ra, người bị dị ứng nước cũng cần tránh khóc, ra nhiều mồ hôi và lưu ư khi dùng các đồ uống, thức ăn có chứa nước.
Nếu người bệnh bị nổi mề đay kèm theo các triệu chứng nghiêm trọng hơn như khó thở th́ cần được đi cấp cứu kịp thời. Người bệnh có thể phải dùng đến adrenaline giúp tăng huyết áp nhanh chóng và xử lư các triệu chứng dị ứng nặng, cấp tính.
Nước có mặt ở khắp mọi nơi nên chứng dị ứng nước có thể ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt hàng ngày. Nếu mắc bệnh, bạn hăy tham khảo ư kiến bác sĩ để có cách khắc phục phù hợp với t́nh trạng của bản thân nhé.
Chứng sợ nước khiến những việc b́nh thường như rửa tay, rửa chén, nấu ăn hay đi bơi trở nên vô cùng khó khăn. Vậy có cách nào để bạn kiểm soát tâm lư sợ nước của ḿnh để sinh hoạt b́nh thường?
Nước có mặt ở khắp mọi nơi và là nguồn sống của rất nhiều sinh vật nên bạn sẽ rất khó sinh hoạt b́nh thường khi sợ nước. Nếu mắc chứng sợ nước, bạn c̣n có thể bỏ lỡ rất nhiều trải nghiệm thú vị như đùa nghịch nước mưa, tắm biển… Bạn hăy cùng Hello Bacsi t́m hiểu về chứng sợ hăi kỳ lạ này để t́m cách vượt qua nhé.
Chứng sợ nước là ǵ?
Chắc hẳn ai cũng từng sợ xuống nước khi mới tập bơi và không biết cách thở dưới nước. Thế nhưng, chứng sợ nước nghiêm trọng hơn nhiều v́ bạn sẽ cảm thấy lo lắng, sợ hăi tới nỗi không thể tới gần những nơi có nước. Chứng sợ này có thể bắt đầu từ khi bạn c̣n nhỏ hoặc trong độ tuổi thiếu niên.
Chứng sợ nước sẽ khiến bạn căng thẳng quá mức khi thấy những nơi có nước như bể bơi, hồ, biển hay ngay cả bồn tắm nhà bạn. Chứng sợ này đôi khi bị nhầm lẫn với sự kỵ nước của bệnh nhân dại nhưng hai chứng này hoàn toàn khác nhau.
chứng sợ nước
Dấu hiệu chứng sợ nước
Việc nh́n thấy nước có thể kích hoạt nỗi sợ hăi và lo lắng dữ dội ở bệnh nhân mắc chứng sợ nước dù đó là lượng nước nhỏ trong bồn rửa chén hay một nguồn nước lớn như biển. Lượng nước không phải là nguyên nhân gây ra nỗi ám ảnh mà bản thân nước mới tạo ra nỗi sợ hăi và lo lắng.
Một số triệu chứng phổ biến hơn của chứng sợ nước bao gồm:
•Tránh nước
•Buồn nôn khi thấy nước
•Đổ mồ hôi khi thấy nước
•Tim đập loạn nhịp khi thấy nước
•Tức ngực và khó thở khi thấy nước
•Chóng mặt hoặc ngất xỉu khi thấy nước
•Nhận thức được rằng nỗi sợ nước là quá mức hoặc vô lư
•Nỗi sợ hăi dai dẳng, quá mức hoặc vô lư khi tiếp xúc với nước
•Cảm giác sợ hăi, lo lắng và hoảng loạn ngay lập tức khi nghĩ về nước
Nguyên nhân chứng sợ nước
chứng sợ nước
Nguyên nhân gây chứng sợ nước thường không rơ ràng. Tuy nhiên, có một số bằng chứng cho thấy rằng nguyên nhân chứng này có thể do di truyền. Nếu một thành viên gia đ́nh bạn có một vấn đề tâm lư hay một chứng sợ nào đó, bạn sẽ có nguy cơ bị chứng sợ nước.
Đôi khi chứng sợ nước do một trải nghiệm đáng sợ thời thơ ấu như bạn đă từng suưt bị chết đuối. Ngoài ra, sự thay đổi chức năng năo cũng có thể góp phần tạo nên chứng sợ nước.
Cách chẩn đoán chứng sợ nước
Bác sĩ thường sẽ chẩn đoán bạn mắc chứng sợ nước nếu bạn đă có các triệu chứng kể trên trong ít nhất sáu tháng. Bên cạnh đó, quá tŕnh chẩn đoán cũng bao gồm việc loại trừ các bệnh tâm lư khác như:
•Rối loạn hoảng sợ
•Rối loạn ám ảnh cưỡng chế
•Chấn thương tâm lư hậu sang chấn
Cách điều trị chứng sợ nước
Hai liệu pháp điều trị phổ biến cho chứng sợ nước là liệu pháp tiếp xúc và liệu pháp hành vi nhận thức. Trong đó, phương pháp điều trị thường được áp dụng nhất là liệu pháp tiếp xúc.
• Liệu pháp tiếp xúc: Với phương pháp điều trị này, bạn sẽ liên tục tiếp xúc tác nhân gây sợ cho ḿnh. Khi bạn tiếp xúc với nước, nhà trị liệu sẽ theo dơi phản ứng, suy nghĩ, cảm xúc của bạn để giúp bạn kiểm soát sự lo lắng.
• Liệu pháp hành vi nhận thức: Với liệu pháp hành vi nhận thức, bạn sẽ học cách thay đổi suy nghĩ của ḿnh về nước và dần đẩy lùi chứng sợ nước.
Ngoài cách điều trị bằng các liệu pháp trên, bạn cũng có thể tập kiểm soát tâm lư của ḿnh tại nhà. Những cách rèn luyện như ngồi thiền, vận động thể chất hàng ngày, tập yoga và tập thở là những cách hữu ích nếu bạn muốn kiểm soát chứng sợ nước. Khi đă kiểm soát được một phần nỗi sợ, bạn có thể t́m kiếm một huấn luyện viên dạy bơi cho người sợ nước để cảm thấy thoải mái hơn với nước.
Trong quá tŕnh cải thiện chứng sợ nước, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc điều trị một số triệu chứng kèm theo như lo âu và hoảng loạn. Tuy nhiên, bạn cũng không nên quá lạm dụng những loại thuốc này nếu không thật sự cần thiết.
Chứng sợ nước sẽ có thể giảm nhẹ rất nhiều nếu bạn có phương pháp chữa trị phù hợp và được mọi người xung quanh hỗ trợ. Dần dần, bạn sẽ lại thỏa sức tiếp xúc với nước với tâm trạng thoải mái hơn. Suy cho cùng, cách tốt nhất để vượt qua mọi nỗi sợ hăi chính là hăy sẵn sàng đối mặt với nó. Khi ấy, bạn mới thật sự tự do tận hưởng cuộc sống theo cách ḿnh muốn!
Chứng sợ nhện có thể khiến bạn cảm thấy bất an khi bước vào các gian pḥng cũ kỹ hay mất vui khi tham gia các hoạt động ngoài trời như cắm trại, leo núi… Hăy cùng t́m hiểu nguyên nhân gây chứng bệnh tâm lư này để t́m cách vượt qua nỗi sợ hăi nhé!
T́nh trạng đổ mồ hôi, chóng mặt, buồn nôn… khi thấy nhện có thể là dấu hiệu bạn đă mắc chứng sợ nhện. Đây là một trạng thái tâm lư dễ hiểu khi bạn gặp những loài nhện to, lông lá và có độc.
Tuy nhiên, nếu bạn cảm thấy sợ hăi cả những loại nhện thường vô hại với những dấu hiệu sau đây th́ bạn nên t́m cách chữa trị sớm.
Các dấu hiệu của chứng sợ nhện
Nếu bạn mắc chứng sợ nhện, bạn có thể sẽ có những dấu hiệu như:
•Tránh mọi tiếp xúc với nhện.
•La lớn và bỏ chạy hoặc đứng cứng đờ v́ sợ khi thấy nhện.
•Không thể tự ḿnh giết hoặc bắt nhện.
•Phải nhờ tới bạn bè hay người thân để xử lư khi gặp nhện.
•Bỏ ra khỏi nhà nếu trong nhà có nhện.
•Tránh các buổi leo núi, cắm trại, đi sở thú hay chơi thể thao ngoài trời.
Một số phản ứng của cơ thể khi bạn gặp nhện có thể kể đến như:
•Thở gấp
•Buồn nôn
•Chóng mặt
•Tim đập nhanh
•Đổ mồ hôi rất nhiều
Nguyên nhân gây chứng sợ nhện
nguyên nhân gây chứng sợ nhện
Các chuyên gia vẫn chưa chắc chắn về nguyên nhân gây chứng sợ nhện. Tuy nhiên, bạn có thể tham khảo một số giả thiết sau:
• Di truyền: Các nhà tâm lư học tiến hóa cho rằng chứng sợ nhện là một bản năng sinh tồn của tổ tiên chúng ta. Hầu hết các loại nhện không gây nguy hiểm cho con người, tuy nhiên đa số các loài nhện thường có độc.
Chứng sợ nhện giúp con người tránh xa các loài nhện có độc để tăng khả năng sinh tồn và sinh sản. Nếu bạn mắc chứng sợ nhện, có lẽ bạn có một bản năng sinh tồn khá mạnh mẽ đấy.
• Văn hóa: Một số nền văn hóa như văn hóa Anh Mỹ lấy nhện làm biểu tượng cho sự xấu xa và ác độc trong những câu chuyện cho trẻ em. Đây có thể là nguyên nhân gây chứng sợ nhện ở một số người.
• Truyền thông: Tivi và báo chí thường cung cấp những thông tin về độc tố và độ nguy hiểm của nhện. Đọc hay xem những thông tin này quá nhiều sẽ có thể dẫn đến chứng sợ nhện.
Cách chữa chứng sợ nhện
Chứng sợ nhện cũng thường được chữa bằng các liệu pháp tâm lư như những chứng ám ảnh sợ hăi khác. Một cách trị liệu phổ biến có thể kể tới là liệu pháp Nhận thức – Hành vi (hay c̣n gọi là Cognitive-behavioral therapy-CBT). Liệu pháp này sẽ giúp bạn thay đổi những suy nghĩ tiêu cực về nhện với các suy nghĩ hợp lư hơn bằng các cách như:
• Cognitive Reframing: Đây là cách trị liệu tái cấu trúc nhận thức giúp bạn thay đổi suy nghĩ và không nh́n nhận nhện như một mối nguy hiểm nữa. Điều này sẽ giúp thay đổi các phản ứng cơ thể của bạn khi bạn thấy nhện.
• Systematic Desensitization: Đây là liệu pháp dạy bạn cách thư giăn khi gặp các tác nhân gây sợ. Bạn sẽ phải áp dụng những cách giữ b́nh tĩnh này để chinh phục các tác nhân gây sợ từ ít gây sợ nhất tới gây sợ nhiều nhất.
Hiện nay, bệnh nhân mắc chứng sợ nhện có thể tận dụng thực tế ảo để tập làm quen với những con nhện ảo thay v́ phải tiếp xúc với nhện thật như trước kia. Một số trường hợp bệnh sợ nhện cần tới thuốc chống trầm cảm hay thuốc an thần.
Chứng sợ nhện có thể không ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày nhưng có thể gây áp lực lên tâm lư khi luôn bị ám ảnh bởi những nơi có nhện hay phải dè dặt khi khám phá tự nhiên. Bạn hăy chinh phục nỗi sợ này bằng cách làm quen với các thông tin và h́nh ảnh liên quan đến loài nhện nhé.
Chứng sợ không gian hẹp: Những cơn hoảng loạn thầm lặng
Chứng sợ không gian hẹp không chỉ tạo cảm giác ngột ngạt khó chịu khi bước vào pḥng kín hay đi máy bay mà c̣n có thể khiến bạn trở nên hoảng loạn. Vấn đề tâm lư này có thể ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày và gây cản trở cho công việc hiện tại của bạn.
Cảm giác tim đập chân run, toát mồ hôi khi bạn phải ở trong một pḥng không có cửa sổ có thể là dấu hiệu chứng sợ không gian hẹp. Chứng này có thể ảnh hưởng tới sinh hoạt hàng ngày của bạn, khiến bạn lỡ mất những chuyến du lịch bằng máy bay thú vị hay làm bạn mất tự tin với mọi người.
Chứng sợ không gian hẹp là ǵ?
chứng sợ không gian hẹp
Chứng sợ không gian hẹp là một hội chứng sợ một cách vô lư và dữ dội những không gian chật hay đông người. Các dấu hiệu của hội chứng này rất giống dấu hiệu một cơn hoảng loạn nhưng chứng sợ không kín lại không phải một dạng rối loạn lo âu.
Người mắc chứng sợ không gian hẹp có thể rất sợ hăi khi bị nhốt trong pḥng không có cửa sổ, đi thang máy quá đông, chạy xe trên đường bị kẹt…
Đối với một số người, chứng sợ không gian hẹp sẽ tự biến mất nhưng một số bệnh nhân khác có thể cần tới các phương pháp trị liệu để làm dịu các dấu hiệu.
Dấu hiệu chứng sợ không gian hẹp
chứng sợ không gian hẹp
Khi gặp tác nhân như bước vào một căn pḥng kín hay chỗ đông người, bạn sẽ trải qua một số dấu hiệu của chứng sợ không gian hẹp. Dấu hiệu của chứng sợ không gian hẹp khá giống một cơn hoảng loạn. Sau đây là một số dấu hiệu dễ nhận thấy của chứng sợ không gian hẹp:
•Đổ mồ hôi
•Run rẩy
•Nóng bừng
•Hoảng loạn
•Lo lắng
•Thở ngắn
•Thở dốc
•Tim đập nhanh
•Đau hoặc tức ngực
•Buồn nôn
•Choáng váng hoặc ngất
•Mất phương hướng
Những dấu hiệu trên có thể nặng hay nhẹ tùy người và tùy t́nh huống. Ngoài ra, bạn c̣n có thể có thêm các dấu hiệu như:
•Luôn lẩn tránh các t́nh huống có thể làm bạn hoảng sợ như đi máy bay, tàu, thang máy hay lái xe hơi vào giờ cao điểm.
•Luôn tự động hướng mắt t́m đường thoát hiểm khi bước vào một nơi nào đó.
•Lo sợ cửa sẽ đóng khi bạn đang ở trong pḥng.
•Đứng gần cửa hay cửa thoát hiểm khi bạn ở một nơi đông đúc
Một số t́nh huống có thể kích thích các dấu hiệu trên bao gồm:
•Ở trong một pḥng nhỏ không có cửa sổ.
•Đi máy bay hay xe hơi nhỏ.
•Đi trong thang máy quá đông.
•Thực hiện quét MRI hay CT.
•Ở một nơi rộng nhưng quá đông như một buổi tiệc hay buổi biểu diễn ca nhạc.
•Đứng trong pḥng thay đồ
Có một số nơi có thể làm chứng sợ không gian hẹp phát tác như:
•Nhà vệ sinh công cộng
•Cửa xoay trong siêu thị
•Pḥng thử đồ ở cửa hàng
•Các hang động hay đường hầm
Chứng sợ không gian hẹp có thể xảy ra ở những t́nh huống hay nơi không có trong danh sách trên.
Bạn hăy lưu ư độ rộng hẹp của không gian là tùy thuộc vào quan điểm cá nhân và độ nặng của bệnh.
Mỗi người đều có nhu cầu về không gian cá nhân rất khác nhau. Những người có nhu cầu không gian cá nhân lớn hơn thường sẽ thấy khó chịu hơn khi có người khác lại gần ḿnh. Ví dụ nếu bạn muốn người khác đứng cách ḿnh 180cm nhưng họ lại tiến tới đứng cách bạn 120cm th́ bạn sẽ bắt đầu cảm thấy hoảng loạn.
Nguyên nhân chứng sợ không gian hẹp
chứng sợ không gian hẹp
Nguyên nhân gây chứng sợ không gian hẹp chưa rơ ràng, nhưng những tác nhân từ môi trường có thể có ảnh hưởng lớn. Thường th́ chứng này sẽ bắt đầu xuất hiện từ thời thơ ấu hay những năm dậy th́.
Chứng sợ không gian hẹp có thể là do hạch hạnh nhân trong năo có vấn đề nên không thể kiểm soát quá tŕnh quản lư nỗi sợ hăi. Hoặc chứng này là do một số biến cố như:
•Bị rối loạn khi đi máy bay
•Bị kẹt trong phương tiện công cộng đông đúc
•Vô t́nh bị nhốt ở một nơi khép kín như tủ đồ
•Bị phạt bằng cách nhốt vào pḥng kín như pḥng tắm
•Bị kẹt ở một không gian kín hay đông người trong một khoảng thời gian dài
Bạn sẽ có nguy cơ bị chứng sợ không gian hẹp cao hơn nếu bạn có ba mẹ hay thành viên trong gia đ́nh mắc chứng này.
Khi một đứa trẻ thấy người thân của ḿnh sợ những nơi nhỏ và kín, các bé cũng sẽ lo lắng và hoảng sợ khi ở trong những không gian như vậy.
Cách chẩn đoán chứng sợ không gian hẹp
chứng sợ không gian hẹp
Bạn cần đi khám ngay nếu các dấu hiệu dai dẳng không hết. Bạn hăy tránh để chứng sợ không gian trở nên quá nghiêm trọng v́ chữa bệnh từ sớm có thể giúp bạn kiểm soát các dấu hiệu tốt hơn.
Bác sĩ sẽ xem xét các dấu hiệu của bạn và cho bạn làm kiểm tra thể chất. Bạn cũng cần cung cấp thông tin về tiền sử bị các hội chứng sợ hăi có các đặc điểm sau:
•Không liên quan tới các chứng rối loạn khác
•Có thể liên quan tới một biến cố trong quá khứ
•Làm ảnh hưởng tới sinh hoạt hằng ngày của bạn
•Có thể gây các cơn hoảng loạn khi bạn gặp một t́nh huống nào đó
Cách chữa chứng sợ không gian hẹp
chứng sợ không gian hẹp
Chứng sợ không gian hẹp thường được chữa bằng liệu pháp tâm lư. Bạn hăy đi tư vấn để biết cách vượt qua nỗi sợ của bản thân và kiểm soát các t́nh huống có thể làm ḿnh sợ. Sau đây là những cách chữa trị bạn có thể tham khảo:
1. Liệu pháp nhận thức – hành vi
Liệu pháp nhận thức – hành vi (Cognitive Behavioral Therapy – CBT) là một liệu pháp giúp bạn học cách kiểm soát và chuyển hướng các suy nghĩ tiêu cực khi bạn gặp một tác nhân gây sợ hăi nào đó. Nếu bạn biết cách kiểm soát những suy nghĩ này, bạn sẽ kiểm soát được những hành vi của bản thân.
2. Liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lư
Liệu pháp hành vi cảm xúc hợp lư (Rational Emotive Behavioral Therapy – REBT) là liệu pháp giúp bạn định hướng hành vi. Đây là một dạng của liệu pháp nhận thức – hành vi tập trung t́m ra các hành thái độ, cảm xúc và hành vi không lành mạnh. Liệu pháp sử dụng kỹ thuật thách thức các niềm tin sai trái và tạo cho người bệnh những niềm tin hợp lư và lành mạnh hơn.
3. Thư giăn và mường tượng
Các nhà trị liệu sẽ gợi ư cho bạn những phương pháp thư giăn và mường tượng để dùng trong lúc bạn bị hoảng loạn. Những phương pháp này khá đơn giản như đếm ngược từ 10 hay ngắm một bức tranh yên b́nh. Bạn sẽ có thể b́nh tĩnh lại khi cơn hoảng loạn kéo đến.
4. Tiếp xúc với tác nhân gây sợ
Liệu pháp tiếp xúc với tác nhân gây sợ khá phổ biến trong việc chữa trị những rối loạn lo lắng và các chứng sợ hăi vô lư. Bạn sẽ phải tiếp xúc với những t́nh huống có thể làm chứng sợ không gian hẹp bộc phát để có thể quen dần và kiềm chế được cơn hoảng loạn. Những t́nh huống này sẽ vẫn nằm trong giới hạn an toàn nên bạn hăy yên tâm nhé.
5. Uống thuốc kê toa
Bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc chống trầm cảm hay chống lo âu để giúp bạn đỡ căng thẳng và giảm các dấu hiệu vật lư khác. Những loại thuốc này thường sẽ đi kèm với trị liệu tâm lư.
Chứng sợ không gian hẹp là có thể chữa được và nhiều người đă khỏi bệnh. Thậm chí, nhiều trường hợp không cần chữa mà bệnh sẽ tự khỏi khi bạn đă trưởng thành hơn.
Cách kiềm chế chứng sợ không gian hẹp
chứng sợ không gian hẹp
Nhiều người bị chứng sợ không gian hẹp tránh tới những nơi có thể làm bệnh bộc phát. Đây không phải là một cách hay để chữa bệnh lâu dài v́ bạn không thể tránh những t́nh huống ḿnh sợ măi được. Tuy nhiên, có một số cách giúp chứng sợ không gian hẹp dễ chịu hơn:
•Thở từ từ và sâu và đếm đến ba trong mỗi nhịp thở.
•Chuyển sự chú ư sang một thứ làm bạn thấy an toàn như đồng hồ đeo tay.
•Tự nhủ với bản thân cơn sợ hăi và lo lắng sẽ qua nhanh thôi.
•Thách thức nỗi sợ của ḿnh bằng cách liên tục nhắc bản thân nỗi sợ của ḿnh là vô lư.
•H́nh dung và tập trung vào một nơi hay một khoảnh khắc thật b́nh yên
Bạn không cần phải cố tỏ ra can đảm khi cơn lo lắng ập đến. Bạn hăy nhớ ai cũng có điểm yếu và chứng sợ không gian hẹp không có ǵ phải xấu hổ. Những cảm xúc bạn có khi hoảng loạn không nguy hiểm và sẽ qua rất nhanh thôi.
T́m hiểu lưỡi trắng là bệnh ǵ để biết cách trị hiệu quả
Lưỡi trắng kèm theo hôi miệng khiến bạn ái ngại khi tiếp xúc với mọi người xung quanh. Vậy nguyên nhân và cách trị lưỡi trắng là ǵ để bạn thoát khỏi t́nh trạng này?
Lưỡi trắng là t́nh trạng mô tả bất kỳ khu vực nào của lưỡi có lớp phủ màu trắng xám bên trên khiến nhiều người lo lắng không biết là bệnh ǵ. Thật ra, lưỡi trắng không phải là bệnh mà thường là một triệu chứng vô hại. Tuy nhiên, đôi lúc đây cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo một số bệnh lư nghiêm trọng trong các trường hợp hiếm gặp.
Bạn hăy cùng t́m hiểu những nguyên nhân gây bệnh lưỡi trắng là ǵ để sớm nhận biết và t́m cách điều trị hiệu quả nhé!
Nguyên nhân gây lưỡi trắng
nguyên nhân gây lưỡi trắng
Các nguyên nhân gây lưỡi trắng có thể bao gồm:
1. Vệ sinh răng miệng kém
Nguyên nhân phổ biến nhất gây ra lưỡi trắng là do vệ sinh răng miệng kém. Những vết sưng nhỏ trên lưỡi gọi là nhú (papillae) có thể bắt đầu sưng lên và bị viêm trong miệng do không được chăm sóc tốt. Khi nhiều vi trùng, mảnh vụn, hạt thức ăn và tế bào chết bị mắc kẹt giữa những nhú này sẽ khiến cho lưỡi bắt đầu xuất hiện màu trắng.
Các vấn đề về miệng và vệ sinh kém có thể dẫn đến lưỡi trắng:
•Mất nước
•Không làm sạch lưỡi
•Hút thuốc, nhai thuốc lá
•Tiêu thụ rượu thường xuyên
•Không đánh răng hoặc xỉa răng đúng cách
•Khô miệng do thở bằng miệng hoặc ngủ mở miệng
•Kích ứng từ các phần sắc nhọn bên trong miệng, chẳng hạn như răng, niềng răng hoặc răng giả
2. Liken phẳng ở miệng
Vệ sinh răng miệng cơ bản là điều cần thiết cho tất cả mọi người, nhưng có một số vấn đề sức khỏe gây ra triệu chứng lưỡi trắng ngay cả ở những người chăm sóc miệng tốt.
Liken phẳng ở miệng là một t́nh trạng viêm có thể ảnh hưởng đến miệng, làm xuất hiện các mảng da dày, trắng trong miệng và lưỡi. Những mảng trắng này có thể xuất hiện cùng với các triệu chứng khác, bao gồm loét hoặc đau má và nướu.
3. Bệnh bạch cầu
Bệnh bạch cầu (Leukoplakia) có thể gây ra các mảng trắng dày h́nh thành trên lưỡi và miệng. Bệnh bạch cầu thường do các chất kích thích như thuốc lá và rượu gây ra, nhưng cũng có thể là do t́nh trạng viêm và kích ứng từ răng giả.
Các mảng trắng do bệnh bạch cầu gây ra thường vô hại. Các trường hợp hiếm gặp có thể làm xuất hiện các biến chứng nghiêm trọng, v́ vậy bác sĩ phải luôn theo dơi và điều trị bệnh bạch cầu kỹ lưỡng.
4. Nấm miệng
Nấm miệng là một t́nh trạng có thể khiến lưỡi xuất hiện màu trắng. Đây là một bệnh nhiễm nấm do nấm men Candida. Nấm miệng gây ra các mảng bám phát triển trong miệng và trên lưỡi, thường có màu trắng hoặc trắng nhạt và có thể có mùi vị khó chịu. Nấm miệng cũng gây đau, đặc biệt là khi bạn ăn hoặc uống.
Những người có hệ miễn dịch yếu có thể dễ mắc bệnh nấm miệng. Hoặc cũng có thể do gần đây đă dùng thuốc kháng sinh hoặc trải qua điều trị hóa trị trong ung thư. Vệ sinh răng miệng kém hoặc đeo răng giả không phù hợp là những yếu tố rủi ro khác gây bệnh nấm miệng.
Nấm miệng có thể do việc sử dụng corticosteroid dạng hít cho bệnh hen suyễn gây ra, cũng như một số điều kiện làm tăng nguy cơ nhiễm trùng, bao gồm bệnh tiểu đường.
5. Bệnh giang mai
Bệnh giang mai là một bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường t́nh dục (STI) thường được biết đến có thể gây ra các triệu chứng bên trong miệng. Bệnh giang mai nếu không được điều trị có thể khiến các mảng trắng xuất hiện trên lưỡi và vết loét trong miệng. Bệnh giang mai là chứng bệnh cần được điều trị y tế.
Một số trường hợp hiếm gặp và nghiêm trọng gây ra triệu chứng lưỡi trắng bao gồm ung thư miệng, lưỡi hoặc rối loạn viêm măn tính.
Các phương pháp điều trị lưỡi trắng
Thông thường triệu chứng lưỡi trắng có thể không cần phải điều trị và tự động biến mất. Bạn có thể loại bỏ lớp phủ màu trắng khỏi lưỡi bằng cách nhẹ nhàng chải bằng bàn chải đánh răng mềm hoặc sử dụng dụng cụ cạo lưỡi. Thói quen uống nhiều nước cũng có thể giúp loại bỏ vi khuẩn và mảnh vụn ra khỏi miệng của bạn.
Khi t́nh trạng lưỡi trắng không tự hết, bạn sẽ cần áp dụng các phương pháp điều trị theo chỉ định của bác sĩ kết hợp cách trị tại nhà để nhanh chóng cải thiện t́nh trạng.
Cách trị lưỡi trắng theo bác sĩ
Cách trị lưỡi trắng
Bác sĩ sẽ chỉ định điều trị lưỡi trắng dựa vào mức độ và nguyên nhân gây ra triệu chứng:
• Bệnh bạch cầu: Bạn nên đến gặp nha sĩ kiểm tra thường xuyên để đảm bảo t́nh trạng lưỡi trắng nếu triệu chứng bắt đầu trở nên tồi tệ hơn. Để loại bỏ các mảng trắng, bạn cần cai thuốc lá hoặc nhai thuốc lá, đồng thời giảm lượng rượu tiêu thụ.
• Liken phẳng ở miệng: Thông thường t́nh trạng này không cần điều trị. Nếu triệu chứng trở nên nghiêm trọng hơn, bác sĩ có thể kê toa thuốc xịt steroid hoặc nước súc miệng làm từ thuốc steroid ḥa tan trong nước.
• Nấm miệng: T́nh trạng nấm miệng thường được điều trị bằng thuốc chống nấm. Thuốc có nhiều dạng bào chế bao gồm gel hoặc chất lỏng bôi lên miệng, viên ngậm hoặc thuốc viên.
• Bệnh giang mai: Bác sĩ có thể chỉ định dùng liều đơn penicillin để điều trị bệnh giang mai. Loại kháng sinh này có thể tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh giang mai. Nếu bạn đă bị bệnh giang mai trong hơn một năm, bạn có thể cần dùng nhiều hơn một liều thuốc kháng sinh.
Cách trị lưỡi trắng tại nhà
cách trị lưỡi trắng tại nhà
Một số biện pháp khắc phục tại nhà và thói quen cũng có thể giúp loại bỏ lưỡi trắng.
1. Dùng probiotic
Probiotic là một cách giúp tác động đến các triệu chứng miệng như lưỡi trắng. Probiotic là chủng vi khuẩn tốt cho hệ tiêu hóa. Nhiều nghiên cứu về chế phẩm sinh học này thường chỉ tập trung vào việc cải thiện sức khỏe đường ruột, tuy nhiên probiotic c̣n có thể mang lại lợi ích cho miệng và lưỡi.
Một đánh giá trên Tạp chí Nha khoa châu Âu cho biết rằng vi khuẩn sinh học có thể xâm chiếm miệng cũng như ruột. Trong một số trường hợp, những probiotic này có thể giúp chống lại nấm men truyền nhiễm và các chủng vi khuẩn xấu khác. Những chế phẩm sinh học này có thể giúp cân bằng môi trường trong miệng và tránh lưỡi trắng.
2. Dùng baking soda
Bạn có thể dùng baking soda (loại sử dụng trong nấu ăn), cho một ít vào bàn chải đánh răng và chà lưỡi, răng và nướu. Cách này có thể giúp giảm vi khuẩn gây ra lưỡi trắng.
Một nghiên cứu cho thấy baking soda có thể giết chết vi khuẩn có hại thường gây nhiễm trùng trong miệng, chẳng hạn như Streptococcus và Candida.
3. Ăn tỏi sống
Tỏi sống có thể giúp cơ thể chống lại nhiễm trùng do Candida. Các nghiên cứu cho biết rằng một hợp chất trong tỏi có tên là allicin có thể mang lại hiệu quả trong việc chống lại chủng Candida albicans có hại.
Bạn có thể ăn một tép tỏi sống mỗi ngày hoặc cắt nhỏ và ăn với một ít dầu oliu để giảm nguy cơ lưỡi trắng.
4. Vệ sinh lưỡi
Bạn hăy nhẹ nhàng vệ sinh lưỡi bằng cách cạo lưỡi từ sau ra trước nhằm giúp giảm, loại bỏ vi khuẩn và mảnh vụn tồn tại trong miệng. Bạn có thể sử dụng bàn chải đánh răng để vệ sinh nhẹ nhàng trên lưỡi hoặc cân nhắc mua đồ cạo lưỡi chuyên dụng tại các nhà thuốc, siêu thị hay cửa hàng tiện lợi.
5. Vệ sinh răng miệng
Mặc dù t́nh trạng lưỡi trắng không thể tránh khỏi hoàn toàn, nhưng việc vệ sinh răng miệng cơ bản có thể giúp ngăn ngừa hiệu quả t́nh trạng này. Do đó, bạn hăy đánh răng 2 lần/ngày và dùng chỉ nha khoa khi cần.
Lối sống lành mạnh có thể giúp ngăn ngừa t́nh trạng lưỡi trắng. Bạn nên tránh các sản phẩm từ thuốc lá và đồ uống có cồn, đồng thời xây dựng chế độ ăn uống đa dạng và bổ dưỡng.
Những thông tin trên hy vọng giúp bạn hiểu rơ những nguyên nhân gây lưỡi trắng để có cách điều trị và pḥng ngừa hiệu quả. Sức khỏe răng miệng đóng vai tṛ vô cùng quan trọng, v́ thế bạn hăy luôn dành thời gian vệ sinh 2 lần/ngày và thăm khám nha sĩ định kỳ
Nếu sơ cấp cứu đúng cách, bạn có thể giúp bản thân và mọi người xung quanh ngăn ngừa t́nh trạng chấn thương hoặc bệnh tật trở nên tồi tệ. Đối với trường hợp bệnh khẩn cấp và nguy hiểm, bạn thậm chí có thể cứu sống người bị nạn đấy.
V́ tính quan trọng của sơ cấp cứu đối với tính mạng của con người nên bạn cần biết các kỹ năng sơ cứu cơ bản. Bạn có thể học các khóa học sơ cấp cứu thường được tổ chức tại Hội Chữ Thập Đỏ để thực hành trong t́nh huống nguy cấp.
Bạn hăy cùng t́m hiểu sơ cấp cứu là ǵ, phương pháp sơ cấp cứu, cách sơ cấp cứu cơ bản, bộ sơ cứu y tế và những lưu ư khi sơ cứu nhé.
Sơ cấp cứu là ǵ?
sơ cấp cứu là ǵ
Sơ cấp cứu có nghĩa là bạn hỗ trợ ngay lúc ban đầu cho nạn nhân bị chấn thương nặng, gặp sự cố hay mắc bệnh đột ngột nào đó trước khi có sự can thiệp từ đội ngũ y tế chuyên nghiệp. Điều này có ư nghĩa quan trọng giúp tăng khả năng cứu sống một người.
Sơ cấp cứu cũng bao gồm cả việc bạn giúp đỡ những người bị chấn thương nhẹ như vết bỏng, vết cắt hay vết cắn và đốt của côn trùng. Điều này giúp ngăn chặn vết thương trở nên nặng hơn.
Phương pháp sơ cấp cứu DRSABC
phương pháp sơ cấp cứu
Khi biết được phương pháp DRSABC, bạn sẽ b́nh tĩnh áp dụng các bước cứu người theo đúng tŕnh tự.
DRSABC là tên viết tắt của các từ dưới đây:
• D – Danger (nguy hiểm): Bạn nên luôn kiểm tra cảnh vật xung quanh người bị nạn có an toàn hay không. Thứ tự đầu tiên là sự an toàn cho bạn, kế đến là những người xung quanh và sau đó là người bị thương. Bạn không nên liều ḿnh vào chỗ nguy hiểm khi trợ giúp người khác.
• R – Response (phản ứng): Bạn hăy để ư xem họ có c̣n tỉnh táo không? Họ có trả lời khi bạn nói chuyện, chạm vào tay hay siết chặt vai họ không?
• S – Send for help (gọi sự giúp đỡ): Bạn hăy gọi cho các bên chuyên môn để giúp đỡ người bị nạn, đặc biệt là gọi số điện thoại cấp cứu y tế 115 và làm theo những lời hướng dẫn từ bác sĩ.
• A – Airway (đường thở): Bạn hăy để ư đường thở của người bị nạn có rơ ràng và họ có c̣n thở không? Nếu một người bị bất tỉnh, bạn nên mở miệng của họ và nh́n vào bên trong.
Nếu trong cổ họ có những thứ làm tắc nghẽn đường thở như đờm hoặc vật lạ, bạn hăy làm sạch đường thở bằng cách cẩn thận đặt nạn nhân nằm thẳng với lưng chạm đất. Sau đó, bạn nhẹ nhàng ngửa đầu nạn nhân ra sau và làm sạch đờm hoặc vật lạ. Nếu nạn nhân bị chấn thương đầu, cổ hoặc chấn thương lưng th́ bạn chỉ nên nâng hàm lên trước và tránh di chuyển đầu hoặc cổ.
• B- Breathing (Hô hấp): Bạn hăy kiểm tra dấu hiệu của hơi thở bằng cách quan sát sự chuyển động của ngực hoặc đặt tai bạn gần mũi và miệng người đó. Bạn cũng có thể cảm nhận hơi thở bằng cách đặt tay lên phần dưới ngực.
Nếu người đó bất tỉnh nhưng đang thở, bạn hăy xoay người họ sang một bên, giữ đầu, cổ và cột sống thẳng hàng rồi theo dơi hơi thở của họ. Nếu nạn nhân không thở, bạn hăy tiến hành thực hiện hồi sức tim phổi (CPR).
• C- Cardiopulmonary Resuscitation (hồi sức tim phổi CPR): Nếu một người bất tỉnh và không thở, bạn hăy đặt họ nằm ngửa và sau đó thực hiện hồi sức tim phổi CPR.
Cách sơ cấp cứu cơ bản
cách sơ cấp cứu
Cách sơ cấp cứu cơ bản sẽ giúp bạn cứu người với những t́nh huống thường dễ gặp phải trong cuộc sống.
1. Sơ cứu vết thương khi bị bỏng
Nếu bạn nghi ngờ một người bị bỏng độ III th́ bạn nên khẩn cấp gọi số điện thoại cấp cứu 115. Bỏng độ III thường là vết bỏng lan rộng trên một vùng da lớn, nằm ở trên mặt người, mông, tay hoặc chân. Loại bỏng này cũng thường là bỏng do hóa chất hoặc do giật điện gây nên.
Để điều trị vết bỏng nhẹ, bạn có thể thực hiện các cách sau:
• Chườm đá trên khu vực bị ảnh hưởng: Bạn hăy chườm đá trên vết bỏng nhẹ trong tối đa 15 phút. Tuy nhiên, bạn nên tránh chườm đá vào mô bị bỏng v́ điều này có thể gây ra thiệt hại nhiều hơn.
• Bôi thuốc giảm đau không kê đơn: Bạn có thể sử dụng lidocaine, kem hoặc gel lô hội trên vết bỏng để làm giảm cơn đau nhức.
• Bôi thuốc mỡ kháng sinh: Để giúp ngăn ngừa nhiễm trùng, bạn có thể bôi thuốc mỡ kháng sinh và che phủ vết bỏng bằng gạc y tế sạch.
Nếu vết bỏng không có dấu hiệu giảm sau khi đă sơ cứu, bạn nên đưa người bị nạn đến gặp bác sĩ để điều trị bỏng.
2. Sơ cấp cứu bằng băng cuộn
sơ cứu bằng băng cuộn
Với nhiều trường hợp, bạn có thể sử dụng băng keo cá nhân để che vết cắt nhỏ, vết trầy xước hoặc vết bỏng. Tuy nhiên, bạn có thể cần phải dùng đến một miếng gạc y tế hoặc băng cuộn để bảo vệ vết thương lớn hơn.
Bạn có thể sử dụng băng cuộn để che vết thương bằng các bước sau:
• Cố định vùng bị chấn thương
• Nhẹ nhàng quấn băng chắc chắn xung quanh bộ phận bị thương để che vết thương lại
• Cố định băng lại bằng băng dính hoặc ghim an toàn
Băng phải được quấn đủ chắc chắn để cố định vết thương, nhưng không chặt đến mức ngăn chặn lưu thông máu.
Bạn có thể kiểm tra sự lưu thông máu ở các bộ phận được quấn băng bằng cách bấm chặt móng tay của nạn nhân cho đến khi màu ở ngón tay chuyển thành màu trắng và buông tay ra. Nếu màu ở ngón tay không quay trở lại màu sắc như ban đầu th́ có nghĩa là bạn đă băng vết thương quá chặt và cần phải điều chỉnh lại.
3. Sơ cấp cứu hồi sức tim phổi CPR
Nếu bạn thấy một người ngă quỵ hoặc bất tỉnh th́ nên gọi số điện thoại cấp cứu 115, sau đó thực hiện sơ cấp cứu hồi sức tim phổi CPR.
Ngay cả khi bạn chưa học kỹ năng hồi sức tim phổi th́ bạn vẫn có thể sử dụng cách này bằng tay để giúp ai đó sống sót cho đến khi có sự giúp đỡ chuyên nghiệp.
Cách hồi sức tim phổi bằng tay được thực hiện theo các bước dưới đây:
•Đặt một tay lên giữa ngực và chồng tay c̣n lại lên trên
•Đè ép và ấn chặt tay xuống khoảng 4-5 cm và nhanh chóng thả ra
•Thực hiện lại với tốc độ khoảng 80-100 lần mỗi phút
•Tiếp tục ấn ngực cho đến khi có sự giúp đỡ từ những người chuyên môn
Nếu là người có kỹ năng th́ sau khi thực hiện 15 lần ép, bạn hăy hô hấp nhân tạo bằng cách bóp mũi, mở miệng người bị nạn và thổi hơi mạnh vào miệng họ 2 lần. Bạn tiếp tục nhấn ép và hô hấp nhân tạo rồi kiểm tra hơi thở và mạch đập cho đến khi nạn nhân thở lại hoặc nhân viên cứu thương đến.
4. Sơ cứu khi sốc nhiệt
sơ cấp cứu khi sốc nhiệt
Một người có thể bị kiệt sức khi cơ thể quá nóng. Nếu không được sơ cứu kịp thời, t́nh trạng kiệt sức do nhiệt có thể dẫn đến sốc nhiệt. Đây là một t́nh trạng có khả năng đe dọa tính mạng và cần được cấp cứu.
Nếu một người cảm thấy quá nóng do đi dưới nắng quá lâu, bạn có thể khuyên họ nghỉ ngơi ở một nơi mát mẻ, gỡ bỏ bớt quần áo và làm mát cơ thể bằng các cách sau:
•Lau người cho họ bằng nước mát
•Phủ lên người họ một tấm vải mát và ẩm ướt
•Đắp một chiếc khăn ướt và mát vào phía sau cổ
Bạn hăy gọi số điện thoại cấp cứu 115 nếu họ có các dấu hiệu sốc nhiệt dưới đây:
•Co giật
•Ngất xỉu
•Không tỉnh táo
•Sốt 40°C hoặc cao hơn
•Buồn nôn hoặc nôn mửa
Nếu người bị nhiệt không nôn mửa hoặc bất tỉnh, bạn nên cho họ uống nước mát hoặc đồ uống thể thao.
5. Sơ cứu khi bị chảy máu cam
Để sơ cứu cho một người bị chảy máu cam, bạn hăy thực hiện các bước dưới đây:
• Cho người bị chảy máu cam ngồi xuống và ngả đầu về phía trước
• Sử dụng ngón tay cái và ngón trỏ, bóp chặt hai cánh mũi trong ṿng 5 phút và thở bằng miệng để giúp máu ngừng chảy
• Nếu sau 20 phút mà máu không ngừng chảy th́ cần được đến các cơ sở y tế để xử lư.
Bộ sơ cứu y tế tiêu chuẩn
bộ sơ cứu y tế
Bạn nên chuẩn bị bộ dụng cụ sơ cấp cứu đặt ở trong nhà hoặc nơi làm việc để dự pḥng cho những trường hợp khẩn cấp.
Một bộ dụng cụ sơ cứu tiêu chuẩn nên bao gồm:
•Nhiệt kế
•Kim băng
•Bông g̣n
•Băng cuộn
•Kéo và nhíp
•Thuốc aspirin
•Găng tay y tế
•Băng tam giác
•Túi chườm lạnh
•Băng keo cá nhân
•Miếng gạc vô trùng
•Sáp dưỡng ẩm vaseline
•Xà pḥng và nước rửa tay
•Khăn giấy ướt kháng khuẩn
•Sách hướng dẫn sơ cấp cứu
•Thuốc mỡ kháng sinh bôi ngoài da
•Thuốc acetaminophen hoặc ibuprofen
Nếu nhà có trẻ nhỏ, bạn cũng có thể chuẩn bị thêm bộ dụng cụ y tế cho trẻ như nhiệt kế cho trẻ, thuốc siro ho, thuốc hạ sốt, thuốc tiêu chảy, thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi, kem chống muỗi…
Những lưu ư khi sơ cứu cho người khác
những lưu ư khi sơ cứu
Khi sơ cấp cứu cho người khác, bạn cần bảo vệ bản thân ḿnh khỏi các bệnh truyền nhiễm và các mối nguy hiểm khác. Để giúp bảo vệ chính ḿnh, bạn hăy lưu ư các bước sau:
• Luôn kiểm tra xung quanh có an toàn hay không: Điều này giúp bạn bảo vệ bản thân trước khi bạn tiếp cận người bị bệnh hoặc bị thương.
• Tránh tiếp xúc trực tiếp với các chất dịch từ người bị nạn: Bạn không nên tiếp xúc trực tiếp máu, chất nôn và các chất dịch từ nạn nhân.
• Mang thiết bị bảo vệ: Bạn nên mang thiết bị bảo vệ như đeo găng tay y tế khi sơ cứu cho người có vết thương hở hoặc đeo đồ bảo hộ khuôn mặt khi thực hiện hô hấp nhân tạo để tránh nguy cơ lây bệnh.
• Rửa tay bằng xà pḥng: Bạn hăy rửa tay bằng xà pḥng và nước ngay sau khi sơ cấp cứu.
Các kỹ năng sơ cấp cứu không chỉ giúp ngăn chặn một t́nh huống nhỏ trở nên tồi tệ hơn mà thậm chí c̣n có thể cứu sống người đang nguy cấp. Tuy nhiên, bạn phải đảm bảo ḿnh và những người xung quanh an toàn trước khi sơ cứu cho một người nhé.
Bạn có thể bị ngộ độc thực phẩm do chế biến không kỹ, ăn uống ngoài đường, trải nghiệm món lạ… Liệu có cách pḥng tránh ngộ độc thực phẩm để bảo vệ sức khỏe cả nhà?
T́nh trạng ngộ độc thực phẩm luôn khiến những người phụ nữ chăm sóc gia đ́nh phải lo lắng, nhất là khi có con nhỏ v́ hệ tiêu hóa của bé c̣n yếu. Mùa hè nắng nóng kéo dài tạo điều kiện để các vi khuẩn, nấm có hại phát triển nhanh lại càng làm tăng nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
Những tháng đầu năm 2020, cả nước ghi nhận nhiều vụ ngộ độc thực phẩm tập thể khiến hàng trăm người phải nhập viện. Số liệu ngành Y tế ghi nhận trong năm 2019 cả nước có 76 vụ ngộ độc thực phẩm khiến 8 người tử vong và 1.918 người phải nhập viện điều trị.
Để bảo vệ sức khỏe của cả nhà, bạn có thể áp dụng những cách pḥng tránh ngộ độc thực phẩm sau đây nhé.
1. Lưu ư thực phẩm có nguy cơ cao gây ngộ độc
thực phẩm có nguy cơ ngộ độc
Bạn nên lưu ư một số loại thực phẩm rất dễ bị nhiễm khuẩn và khiến người dùng bị ngộ độc sau đây:
•Hải sản
•Rau và hoa quả tươi
•Trứng, sữa chưa tiệt trùng
•Thịt tươi sống có nguồn gốc động vật
•Các loại phô mai mềm và các loại phô mai chưa tiệt trùng
Thịt tươi sống có nguy cơ bị nhiễm khuẩn rất cao. Theo CDC (Hoa Kỳ), đa số các loại thịt gia cầm có chứa một số vi khuẩn như Campylobacter, Salmonella, Clostridium perfringens. Thịt tươi sống như thịt heo, thịt ḅ cũng có thể bị nhiễm vi khuẩn Salmonella, E. coli, Yersinia và các loại vi khuẩn khác.
Các loại vi khuẩn này có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người:
•Vi khuẩn Vibrio cholerae gây bệnh tả
•Vi khuẩn Salmonella gây bệnh thương hàn
•Vi khuẩn E.coli gây bệnh đường ruột, tiêu chảy
•Vi khuẩn Staphylococcus aureus gây mủ ở vết thương
•Vi khuẩn Shigella gây đau bụng, tiêu chảy, ngộ độc đường ruột
Để pḥng tránh ngộ độc thực phẩm, bạn nên lưu ư cách chế biến và bảo quản các loại thực phẩm như hải sản, rau củ quả, thịt tươi sống, trứng, sữa, phô mai…
2. Đảm bảo an toàn khi chế biến thực phẩm
an toàn khi chế biến thực phẩm
Khi chế biến thực phẩm cho gia đ́nh, bạn cần đặc biệt chú ư tới lựa chọn nguyên liệu tươi ngon và đảm bảo an toàn. Các loại thực phẩm tươi sống có nguồn gốc động vật rất dễ bị nhiễm khuẩn đặc biệt trong điều kiện thời tiết nắng nóng.
Khi chế biến các thực phẩm tươi sống, bạn cần lưu ư:
•Tránh chế biến các món gỏi, sống, tái…
•Không chế biến thịt đă có dấu hiệu ôi, thiu, hỏng
•Khi nấu nướng chế biến thức ăn, cần dùng riêng các dụng cụ
Để chế biến thực phẩm an toàn, bạn nên có dụng cụ riêng khi sơ chế thịt cá sống như dao, thớt, thau… Đừng dùng chung các dụng cụ này với rau củ quả hay thức ăn chín.
Sau đây là một số nguyên tắc mà bạn cần nhớ để đảm bảo an toàn thực phẩm khi chế biến:
– Thường xuyên rửa tay thật sạch.
– Rau sống và hoa quả tươi cần được rửa sạch thật cẩn thận trước khi ăn.
– Rửa dao và thớt bằng nước rửa chén diệt khuẩn và tráng qua nước sôi sau khi chế biến các loại thực phẩm tươi sống như thịt, hải sản hoặc trứng. Thớt gỗ rất khó rửa sạch, do đó bạn nên tránh dùng thớt gỗ.
– Không nên ră đông thực phẩm ở nhiệt độ pḥng. Bạn nên ră đông thực phẩm trong tủ lạnh để tránh nguy cơ phát triển vi khuẩn có hại trong thời gian ră đông.
Để đảm bảo an toàn cho thực phẩm khác trong tủ lạnh, bạn nên cho thực phẩm cần ră đông vào một hộp riêng đậy kín để nước từ đá đông lạnh không chảy ra làm ướt bẩn tủ lạnh. Nếu không có nhiều thời gian và cần ră đông gấp, bạn có thể chọn cách ră đông bằng nước lạnh.
Bạn nên thực hiện nguyên tắc “ăn chín, uống sôi”. Đối với các loại thức ăn chế biến sẵn, bạn cũng nên hâm nóng để đảm bảo tiêu diệt vi khuẩn.
3. Bảo quản thực phẩm đúng cách
bảo quản trứng
Tùy theo loại thực phẩm, bạn sẽ có cách bảo quản khác nhau.
• Trứng: Nếu bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh, bạn nên để khay trứng bên trong tủ lạnh thay v́ trên cánh tủ lạnh để giữ hương vị thơm ngon lâu nhất có thể. Cách bảo quản trứng trong tủ lạnh sẽ tươi lâu hơn và có chất lượng tốt hơn gấp 2 lần so với ở nhiệt độ pḥng.
• Sữa: Để bảo quản sữa đúng cách, bạn nên lưu ư đến từng loại sữa. Bạn có thể bảo quản sữa tự nấu trong chai có nắp đậy trong ṿng 24 tiếng ở tủ lạnh. Đối với sữa tươi trong hộp giấy được tiệt trùng th́ bạn không cần trữ lạnh trước khi mở hộp nhưng phải bảo quản trong tủ lạnh và dùng hết trong ṿng 48 tiếng sau khi mở hộp.
• Rau: Nếu biết cách bảo quản rau trong tủ lạnh, bạn sẽ giảm nguy cơ ngộ độc thực phẩm. Bạn nên loại bỏ phần rau giập nát nhưng không nên rửa sạch hay cắt nhỏ trước khi cất vào tủ lạnh. Để bảo quản rau lâu hơn, bạn có thể gói rau bằng giấy hút ẩm rồi mới cho vào túi.
• Trái cây: Một số loại trái cây và rau quả có thể sản sinh ra khí dạng hơi, khiến các loại rau, củ, quả khác nhanh hỏng. V́ thế, bạn nên bảo quản riêng các loại trái cây và rau củ sản sinh lượng khí hơi lớn như táo, chuối, bơ.
• Ngũ cốc: Trong ngũ cốc và bột có thể có mọt. Mọt có thể khiến bột, ngũ cốc và ḿ ống bị hỏng. Để bảo quản ngũ cốc và bột, bạn nên cho chúng vào các túi kín rồi cất vào các hộp đậy kín. Sau đó, bạn bỏ hộp này vào bảo quản ở tủ lạnh hoặc tủ kín.
• Thịt cá: Bạn không nên bảo quản các loại thịt cá tươi sống ở nhiệt độ pḥng. Sau khi mua nguyên liệu về, bạn nên chế biến càng sớm càng tốt. Phần chưa dùng đến cần được gói và bảo quản ở ngăn tủ đông.
• Thức ăn thừa: Để bảo quản thức ăn thừa, bạn nên cho thức ăn vào các hộp rồi đậy kín rồi cất vào tủ lạnh. Bạn nên ghi chú thời gian bảo quản và nếu không sử dụng trong thời gian ngắn th́ nên bỏ đi để tránh nhiễm khuẩn tủ lạnh.
Khi dùng thức ăn thừa, bạn nên hâm nóng ở nhiệt độ trên 60°C. Bạn nhớ kiểm tra kỹ màu sắc, mùi vị và ăn thử một lượng nhỏ để xem thực phẩm có đảm bảo an toàn không.
Nếu có các triệu chứng như tiêu chảy hoặc nôn ói, bạn không nên tự tay chuẩn bị thức ăn cho người khác, đặc biệt là trẻ em và người có hệ miễn dịch yếu để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn.
4. Cẩn thận khi ăn uống bên ngoài
cách pḥng tránh ngộ độc thực phẩm
Bạn nên lưu ư một số điều sau đây mỗi khi ăn uống bên ngoài:
– Quán ăn hoặc nhà hàng phải đảm bảo an toàn thực phẩm và được kiểm tra thường xuyên bởi các cơ quan có chuyên môn.
– Phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch yếu nên đặc biệt cẩn thận hơn khi ăn ở bên ngoài.
– Bạn nên tập thói quen kiểm tra màu sắc, hương vị của món ăn, rau sống, salad… trước khi ăn. Nếu cảm thấy thịt, trứng chưa được nấu chín hoàn toàn, hăy nhờ nhân viên nấu kỹ hơn.
– Lựa chọn những hàng quán quen, có bếp ăn và khuôn viên sạch sẽ, bát đĩa đồ dùng được giữ sạch và thức ăn được chế biến cẩn thận.
Nếu mang thức ăn thừa từ nhà hàng về, bạn nên cho vào tủ lạnh càng sớm càng tốt, không nên để quá 2 giờ nếu trời mát và quá 1 giờ nếu trời nóng trên 32°C.
5. Pḥng ngộ độc thực phẩm khi đi du lịch
cách pḥng tránh ngộ độc thực phẩm
Bạn có cơ hội khám phá nét ẩm thực khi đi du lịch ở những vùng, miền đất nước khác. Tuy nhiên, bạn cũng cần hết sức cẩn thận để tránh ngộ độc thực phẩm, nhất là khi điểm đến là những vùng xa xôi, hẻo lánh, đồi núi, đảo, sa mạc…
Để pḥng tránh ngộ độc thực phẩm khi đi du lịch, bạn có thể mua chuẩn bị sẵn hoặc ưu tiên các loại thực phẩm sau đây:
• Chuẩn bị đồ khô, thực phẩm đóng gói và tiệt trùng: Các loại vi sinh vật có thể gây ngộ độc thực phẩm thường phát triển mạnh trong điều kiện ẩm. Các loại đồ khô như bánh ḿ, khoai tây chiên, thức ăn đóng gói, đồ hộp như cá ngừ thường an toàn hơn.
• Ưu tiên lựa chọn thức ăn nóng và nấu chín: Nhiệt độ khi đun nóng giúp tiêu diệt hầu hết các loại vi khuẩn. Thức ăn được phục vụ khi đang nóng sốt sẽ đảm bảo an toàn hơn các loại thức ăn nguội.
• Chỉ nên uống nước đóng chai: Bạn nên nước uống đóng chai, nước trong lon hoặc đồ uống nóng (đối với trà, cà phê). Hăy hạn chế sử dụng đá và nước máy, đặc biệt là những nơi nguồn nước không thực sự đảm bảo an toàn.
Khi đi du lịch, bạn nên tránh các loại đồ ăn tươi sống, món ăn từ các sinh vật hoang dă ở địa phương. Đồng thời, bạn cũng nên hạn chế tối đa thức ăn đường phố và các loại trái cây bóc vỏ được bày bán sẵn trên đường.
Khi bạn đi du lịch cùng trẻ em ở độ tuổi bú mẹ th́ nên cho bé bú sữa mẹ trực tiếp là an toàn nhất. Nếu bé bú sữa công thức th́ cần đảm bảo vệ sinh nước và dụng cụ pha sữa. Ngoài ra, bạn nên rửa tay bằng xà pḥng trước khi ăn và sau khi thay tă cho bé, chạm vào động vật, đi vệ sinh, ho hoặc hắt x́…
Khi áp dụng những cách pḥng tránh ngộ độc thực phẩm trên, bạn sẽ bảo vệ cả nhà tránh khỏi những cơn đau bụng khó chịu và rủi ro sức khỏe ngoài ư muốn. Bạn cũng nên nhận biết những dấu hiệu ngộ độc thực phẩm để nhanh chóng đi khám và điều trị nhé!
. Đây là lúc mà ta phải tiêu hết số tiền mà ta đă để dành
Hăy tiêu chúng đi và tiêu một cách hoan hỉ.
Hăy đừng đưa tiền đó cho những người mà họ không có một ư nghĩ ǵ về tại sao ta đă khó khăn mới kiếm được.
Hăy đặc biệt lưu ư tới những người cùng huyết tộc với các chương tŕnh về cách kiếm tiền khó khăn như thế nào mà quư vị đă làm để có chúng.
Bây giờ cũng là thời gian không thuận lợi cho các đầu tư khác mặc dù việc đầu tư này có ít rủi ro. Đầu tư vào giai đoạn này chỉ mang lại lo âu và nhiều chuyện khó khăn. Đây là lúc mà quư vị cần tận hưởng một cách im lặng.
2. Hăy đừng lo nghĩ tới tài chánh của con cháu
Xin hăy ngưng lo nghĩ về t́nh trạng tài chánh của con cháu ḿnh và đừng cảm thấy tội lỗi về cách mà bạn tiêu tiền do chính ḿnh làm ra. Quư vị đă nuôi chúng trong nhiều năm và đă chỉ dẫn cho chúng tất cả những ǵ mà quư vị biết. Quư vị đă giúp chúng về học vấn, thực phẩm, nhà ở và tiền túi. Bây giờ chính là lúc chúng phải lo kiếm tiền để tự túc.
3. Hăy giữ sức khỏe
Tập thể dục vừa phải như đi bộ mỗi ngày, dinh dưỡng đầy đủ và hăy ngủ đều đặn Ở tuổi này, quư vị rất dễ bị bệnh và muốn được khỏe mạnh th́ cần nhiều cố gắng khó khăn hơn. V́ thế quư vị phải giữ ḿnh ở t́nh trạng tốt và hăy lưu ư tới các nhu cầu về sức khỏe. Hăy giữ liên lạc với các bác sĩ bằng cách khám bệnh định kỳ, thực hiện các xét nghiệm mặc dù quư vị vẫn cảm thấy b́nh thường. “Cẩn tắc vô ưu”, cổ nhân vẫn dạy ta vậy.
4. Luôn luôn mua vật dụng tốt nhất
Luôn luôn mua vật dụng tốt nhất và đẹp nhất cho những người thân. Phần thưởng mà quư vị mua những quà với tiền của chính ḿnh thật là vô giá. Vào một ngày nào đó, một trong số những người thân của quư vị sẽ nhớ đến nhau và khi đó th́ tiền chẳng cung cấp một điều quư giá ǵ cho nhau, v́ vậy hăy cùng nhau tiêu tiền khi quư vị c̣n có thể sống với nhau.
5. Hăy bỏ qua những điều lặt vặt
Trong đời sống, hăy bỏ qua những điều nhỏ nhặt. Quư vị đă từng vượt qua những điều như vậy trong suốt cuộc đời. Quư vị đă từng có những kỷ niệm vui buồn nhưng hiện tại mới là điều quan trọng. Hăy đừng để quá khứ d́m quư vị xuống và đừng để tương lai làm quư vị sợ hăi. Hăy tận hưởng với những ǵ của hiện tại. Quư vị hăy quên đi những chuyện lặt vặt.
6. Luôn luôn làm sống lại t́nh yêu
Dù quư vị ở vào tuổi nào, luôn luôn làm sống lại t́nh yêu và sự thơ mộng. Hăy yêu mến người bạn đồng hành của quư vị, yêu đời sống, yêu gia đ́nh quư vị, yêu hàng xóm, yêu chó hoặc yêu mèo và luôn luôn nhớ rằng: “Một người đàn ông chẳng bao giờ già khi ông ta có sự thông minh và t́nh thân ái”.
7. Hăy mạnh dạn tự kiêu
Hăy mạnh dạn và tự kiêu từ tâm hồn tới thể xác. Đùng ngưng tới tiệm hớt tóc, chăm sóc móng tay móng chân, đi khám bệnh ngoài da và đi nha sĩ, giữ đầy đủ đồ làm đẹp. Khi quư vị đă tự giữ ḿnh th́ quư vị sẽ cảm thấy kiêu hănh và tự tin.
8. Đừng để ư tới bề ngoài
Ở tuổi của quư vị hăy đừng để ư tới vẻ bề ngoài. Không có ǵ lố bịch hơn là một người ở tuổi quư vị lại mặc quần áo của giới trẻ. Quư vị đă tạo ra một cái ǵ thích hợp với quư vị th́ xin hăy giữ lấy nó và kiêu hănh với nó. Đó là một phần của quư vị.
9. Luôn luôn theo dơi xung quanh
Đọc nhật báo, coi internet và đọc tin tức. Hăy có một điện thư c̣n hoạt động và cố gắng dùng một trong những điều của xă hội. Quư vị sẽ rất ngạc nhiên gặp những người bạn cũ. Giữ liên lạc với những ǵ đă xẩy ra và những người mà quư vị đă biết là điều quan trọng dù quư vị có già.
10. Hăy tôn trọng thế giới trẻ
Hăy tôn trọng giới trẻ và ư kiến của họ. Và hy vọng rằng họ sẽ kính trọng quư vị. Họ có thể không có cùng quan điểm với quư vị nhưng họ sẽ là tương lai và hướng thế giới về phía họ. Hăy góp ư mà chẳng nên chỉ trích và hăy cố gắng mà nhắc nhở họ rằng sự khôn ngoan của quá khứ bây giờ vẫn c̣n áp dụng.
11. Đừng bao giờ dùng câu: “Vào thời của tôi”
Ngày của quư vị là bây giờ. Bao lâu mà quư vị c̣n sống, quư vị là một phần của hiện tại. Quư vị có thể trẻ hơn, nhưng quư vị vẫn là quư vị. Hăy vui lên và tận hưởng cuộc đời.
12. Một số quư vị sẽ tŕu mến những năm huy hoàng trong khi đó th́ nhiều vị trở nên cay đắng và gắt gỏng
Đời sống quá ngắn để bận tâm với những điều nhỏ nhen. Hăy chia xẻ với những người tích cực và vui vẻ. Điều này sẽ mang lại niềm vui cho chính quư vị và thời gian sẽ dễ chịu hơn. Sống với người yếm thế sẽ làm quư vị già hơn và khó mà sống với người khác.
13. Hăy đừng bỏ ư định sống với các con
Hoặc các cháu, nếu hoàn cảnh tài chính cho phép. Thực vậy, sống với nguời thân là điều tốt nhưng chúng ta có nếp sống riêng tư. Chúng thích sống cuộc đời của chúng và ta cần cuộc sống của ta. Nếu chẳng may mà quư vị mất người bạn đường (chúng tôi chia buồn cùng quư vị), hăy kiếm một người sống cùng và giúp lẫn nhau. Và cả khi đó nếu quư vị thấy thật cần sự giúp đỡ và không muốn sống một ḿnh.
14. Hăy đừng từ bỏ các thú vui
Nếu quư vị không có th́ hăy tạo ra một thú vui khác. Quư vị có thể đi du lịch, nấu ăn, đọc sách báo và khiêu vũ. Quư vị có thể nuôi một chú mèo, một con chó, làm vườn, đánh bài, chơi domino, quần vợt. Quư vị có thể vẽ, làm việc thiện nguyện hoặc chỉ sưu tầm một loại đồ vật nào đó.
Hăy kiếm điều ǵ mà quư vị thích và tận hưởng niềm vui với chúng.
15. Hăy nhận lời mời mặc dù quư vị không muốn
Hăy tới các lễ rửa tội, hội họp, ra trường, ngày sinh nhật, đám cưới và hội thảo.
Hăy ra khỏi căn nhà và gặp những người quen từ lâu mà quư vị chưa gặp lại.
Hăy trải qua điều ǵ mới hoặc cũ nhưng hăy đừng bực ḿnh nếu không được mời. Một vài hoạt động như vậy bị giới hạn v́ phương tiện và quư vị nhớ cho rằng không phải ai cũng mời được như vậy.
Điều quan hệ là đôi khi hăy ra khỏi căn nhà. Hăy tới viện bác cổ hoặc đi lang thang trong vườn bách thảo. Điều cần là hăy tạm thời ra khỏi căn nhà một khoảng thời gian ngắn.
16. Hăy tiết kiệm lời nói
Nghe nhiều, nói ít. Có nhiều trong số quư vị liên tục nhắc lại quá khứ mà không để ư người khác có thích nghe không.
Hăy nghe trước và trả lời câu hỏi sau nhưng đừng quá kéo dài câu chuyện trừ khi được yêu cầu.
Hăy nói với giọng nhă nhặn và nên tránh than phiền hoặc chỉ trích nhiều quá trừ khi cần.
Hăy cố gắng chấp nhận hoàn cảnh khi việc xẩy ra. Mọi người đều trải qua những hoàn cảnh như vậy và nhiều người khó chịu v́ phải nghe các lời than phiền. Vậy th́ hăy cố gắng t́m các điều tốt để nói.
17. Đau và khó chịu thường xuất hiện ở tuổi cao
Không nên cố bám lấy nó và cho nó là một phần của cuộc sống mà mọi người phải trải qua. Hăy cố gắng giảm thiểu sự đau nhức và sự khó chịu ra khỏi trí óc. Chúng không phải tự nhiên mà quư vị có, chúng là những ǵ thêm thắt mà đời sống thêm vào cho quư vị. Nếu quư vị bận tâm đến nó, quư vị sẽ mất vai tṛ của quư vị. Hăy tha thứ.
Nếu quư vị bị người khác làm tổn thương, hăy quên đi. Nếu quư vị làm người khác buồn, hăy xin lỗi. Đừng kéo dài sự bất măn với chính ḿnh. Nó chỉ làm quư vị cảm thấy mất vui và cay đắng. Ai phải cũng thế thôi.
Có người đă nói: “Giữ sự bực tức th́ cũng giống như uống chất độc và hy vọng rằng người đó sẽ chết”.
18. Hăy tận hưởng niềm tin mănh liệt nếu quư vị đă có
Nhưng xin đừng cố thuyết phục người khác. Họ sẽ tự quyết định và quư vị sẽ bất măn. Hăy sống với điều mà ḿnh tin.
19. Hăy cười to lên
Và cười thật nhiều. Cười về mọi thứ. Hăy nhớ quư vị là một trong những người có may mắn. Quư vị đă thu xếp để có một nếp sống, một nếp sống kéo dài. Nhiều người không bao giờ đạt được tuổi đó, chưa bao giờ hưởng trọn cuộc đời. Nhưng quư vị đă đạt được điều đó. Như vậy th́ tại sao quư vị không vui cười to lên? Hăy mỉm cười trong bất cứ hoàn cảnh nào.
20. Đừng để ư tới lời b́nh phẩm của người khác về quư vị và đôi khi không thèm để ư tới những ǵ họ nghĩ về ḿnh
Họ sẽ luôn luôn b́nh phẩm và quư vị nên tự kiêu hănh và những điều tốt ḿnh đă thực hiện. Hăy để họ nói và đừng quan tâm. Họ không hiểu tư ǵ về quư vị, về các kư ức của quư vị và đời sống của quư vị. Có nhiều điều cần ghi lại vậy th́ hăy viết và đừng phí th́ giờ về những ǵ mà ngưởi khác có thể gán cho quư vị. Bây giờ là lúc cần nghỉ ngơi và sống hạnh phúc càng nhiều càng tốt./.
8 Dấu Hiệu Rơ Nhất Cho Thấy Cơ Thể Đang Dần Lăo Hóa
(Ảnh: Shutterstock)
Bạn có biết những dấu hiệu nhận diện cơ thể lăo hóa? Nếu bạn quan sát thấy cơ thể có những thay đổi này th́ hăy chú ư: dung mạo hốc hác hơn, đi bộ cũng thở dốc, nhấc vật nặng khó khăn, mắc đi vệ sinh nhiều lần vào ban đêm…
1. Thị lực mờ, nước mắt giảm
Nh́n chung, cơ thể người sau tuổi 40 th́ các mô mắt bắt đầu lăo hóa, có thể xuất hiện các triệu trứng như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng, làm thị lực suy giảm. Ngày nay, do tác động của việc sử dụng thời gian dài máy vi tính, điện thoại di động… khiến t́nh trạng lăo hóa mắt có thể trầm trọng hơn và sớm hơn, nhiều người thậm chí chỉ khoảng 30 tuổi nhưng đă xuất hiện hội chứng khô mắt và khó chịu.
Nếu bạn thấy bản thân có các triệu trứng như tầm nh́n mờ, giảm nước mắt, khô mắt, và thậm chí hoa mắt th́ có thể là dấu hiệu lăo hóa, nên sớm đi khám bác sĩ, tránh sử dụng bừa băi thuốc nhỏ mắt.
Để làm chậm lăo hóa mắt, tất cả các nhóm tuổi đều nên chú ư đến khoa học trong sử dụng đôi mắt, hăy thường xuyên tập thể dục cho mắt; sau khoảng một giờ, hăy cho mắt nh́n xa từ 5 đến 10 phút; trong ăn uống hăy lưu ư bổ sung thực phẩm bổ mắt để tŕ hoăn lăo hóa cho mắt, chẳng hạn như dùng nhiều hơn đậu Ḥa Lan hay bắp ngô giàu zeaxanthin và lutein.
2. Ù tai
Thính lực bắt đầu suy giảm từ khoảng 50 tuổi, và sau 60 tuổi có có thể bị ù tai, lăng tai. Nhưng cuộc sống hiện đại với t́nh trạng thường xuyên sống trong môi trường tiếng ồn, nhiều người có thói quen dùng tai nghe, hay hát karaoke… khiến hiện tượng lăo hóa đối với nhóm dân số trẻ rơ ràng hơn. Một nghiên cứu của Anh thậm chí đă phát hiện ra rằng, người sử dụng tai nghe trong một thời gian dài thậm chí có thể bị suy giảm thính lực trầm trọng sớm hơn 30 năm. Nếu cảm thấy tai nghe của ḿnh không c̣n được tốt như trước đây, hăy hiểu rằng có nhiều khả năng thính giác bạn đă suy thoái.
Nhóm người độ tuổi trung hay lăo niên, nếu thấy tai nghe có vấn đề th́ hăy kịp thời dùng máy trợ thính.
Đối với các bạn trẻ, nên kiểm soát âm lượng tai nghe không vượt quá 60 decibel, và không sử dụng quá 3 giờ mỗi ngày. Không nên lạm dụng tai nghe.
3. Cảm giác đầu ngón tay không c̣n nhạy
Sau 60 tuổi, độ nhạy cảm của tế bào cơ thể sẽ suy giảm nhiều, khả năng cảm nhận kích thích bên ngoài (ấm hay lạnh) sẽ chậm chạm hơn, đặc biệt là ở các đầu mút ṿng tuần hoàn như đầu ngón tay, ngón chân. Một số bệnh t́nh sẽ tăng thêm những vấn đề trầm trọng, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, đột quỵ… trong lâm sàng từng có người bệnh tiểu đường dù chân dẫm phải đinh mà không có cảm giác ǵ.
Kiến nghị, đối với nhóm người trung lăo niên mắc tiểu đường, hăy điều trị bệnh tiểu đường măn tính một cách khoa học dưới sự hướng dẫn của các bác sĩ; chú ư đến dự báo thời tiết mỗi ngày, tùy theo thời tiết mà điều chỉnh cách mặc đồ dày hay mỏng; chú ư đến chăm sóc bàn tay và bàn chân, chọn giày vừa chân, trước khi ngâm chân nước ấm hăy kiểm tra độ ấm của nước, thử bằng phần mu bàn tay là hay nhất, tránh bị bỏng.
Đối với những người trẻ tuổi, mấu chốt để tŕ hoăn xúc giác lăo suy sớm là pḥng ngừa những bệnh măn tính do béo ph́ gây ra, nên giảm muối cao, đường cao, giảm chế độ ăn giàu calo và tăng tập thể dục.
4. Vận động chưa lâu đă thở dốc
Hoạt động sinh hoạt hàng ngày th́ không sao, nhưng dễ hụt hơi khi thể dục thể thao, có người cho rằng đây là hệ quả của thời gian dài không tham gia thể dục thể thao, nhưng nhiều khi cũng là dấu hiệu của lăo hóa.
Trong những trường hợp b́nh thường, sau 50 tuổi chức năng tim và phổi bắt đầu suy giảm, với thực trạng ngày nay bệnh tim mạch, bệnh hệ hô hấp (hen suyễn, viêm phế quản măn tính…) ngày càng trẻ hóa, những vấn đề này xuất hiện ngày càng nhiều hơn ở nhóm dân số trẻ.
Người già cần hiểu được thực trạng lăo hóa chức năng tim và phổi của ḿnh, cần biết “bản thân đă già”, khi vận động thể dục thể thao chớ so sánh với tuổi trẻ, nên vận động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, tập thái cực quyền; nên chú ư việc kiểm soát nhịp tim tối đa theo công thức “170 trừ độ tuổi”, chỉ cần cơ thể hơi đổ mồ hôi và cảm thấy thoải mái hơn sau khi tập thể dục là được.
Đối với người trẻ tuổi, tập thể dục thể thao đều đặn là cách tốt để tŕ hoăn sự lăo hóa sớm của tim và phổi.
5. Hay bị táo bón
Thông thường, các cơ quan tiêu hóa như dạ dày, đường ruột bắt đầu lăo hóa sau tuổi 50, so với độ tuổi 30 th́ khả năng tiêu hóa và hấp thụ có thể giảm tới 25%. Sự suy giảm nhu động dạ dày-ruột làm cho người trung niên và người cao tuổi dễ bị chứng khó tiêu và táo bón.
Trong xă hội hiện đại, những người trẻ bị táo bón đă trở nên phổ biến hơn, đây là biểu hiện của lăo hóa đường ruột sớm, điều này phần nào quan hệ mật thiết với thói quen ăn không khoa học và ăn quá thiếu chất xơ.
Nhóm người trung và lăo niên nên chú ư đến việc kiểm soát lượng thức ăn, không ăn quá nhiều; trong trường hợp đại tiện ra máu hoặc chất nhầy th́ hăy sớm đi khám kiểm tra đường ruột.
Phương pháp pḥng ngừa táo bón: uống nhiều nước để đảm bảo độ ẩm đường ruột tốt nhất có thể; phải chú ư ăn trái cây và rau quả làm sao để cung cấp đủ chất xơ, chẳng hạn như táo, bắp cải, cần tây; tập thể dục thường xuyên để tăng cường nhu động cho đường tiêu hóa.
6. Không làm chủ được đường tiểu
Có những phụ nữ bị triệu trứng không kiểm soát được đường tiết niệu, nhiều khi chỉ một tiếng ho hay hoạt động hơi mạnh là bị ṛ rỉ nước tiểu. Đừng lo lắng khi bị những triệu chứng này, đây có thể là hệ quả của đường tiết niệu bị lăo hóa, đặc biệt là nhóm người sau 50 tuổi.
Đối với nam giới, nguyên nhân chính xảy ra vấn đề này là do t́nh trạng ph́ đại tuyến tiền liệt; các vấn đề tiết niệu của nữ giới chủ yếu do cơ ṿng bàng quang, do lăo hóa gây ra.
Khuyến nghị nhóm người trung lăo niên không nhịn tiểu để pḥng ngừa t́nh trạng suy giảm chức năng tiết niệu trầm trọng hơn; đối với nam giới nên hạn chế ngồi lâu để tránh lưu thông máu tuyến tiền liệt tắc nghẽn, tăng tốc độ ph́ đại tuyến tiền liệt; đối với phụ nữ phải thường xuyên thay đổi đồ lót, chú ư giữ ǵn sạch sẽ cơ thể để ngăn ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu; 1 – 2 tiếng trước khi đi ngủ nên hạn chế thức ăn lỏng để đảm bảo chất lượng giấc ngủ; tạo thói quen tắm ngồi trong nước ấm để hỗ trợ bảo vệ chức năng đường tiết niệu.
7. Bắt đầu đăng trí, hay quên
Nghiên cứu cho thấy, tế bào năo bắt đầu suy giảm từ tuổi 20; đến sau 40 tuổi sẽ giảm tăng tốc khoảng 10.000 tế bào một ngày; trí nhớ và khả năng tính toán suy giảm rơ rệt sau tuổi 60. Tóm lại, đăng trí hay quên là một trong những dấu hiệu cho thấy năo bộ đang bắt đầu già đi.
Đối với nhóm người lớn tuổi, để kéo dài sức khỏe năo hăy chịu khó nghiên cứu t́m ṭi tùy theo sở thích, đọc nhiều sách báo; ngoài ra hăy chịu khó giao tiếp nhiều hơn, tham gia vào các hoạt động nhóm người tuổi già; ghi lại những việc bản thân cần làm trong ngày vào sổ tay để giúp giải phóng áp lực ghi nhớ cho năo.
Đối với những người trẻ tuổi và trung niên, chuyên cần động năo và giữ cho tâm trí vui vẻ là cách hay để tŕ hoăn quá tŕnh lăo hóa của năo.
8. Đau khớp khi di chuyển vật nặng
Một nghiên cứu của Anh đă phát hiện rằng hiện tượng thoái hoá khớp bắt đầu xảy ra từ 35 tuổi, nhưng nói chung chúng ta không cảm thấy được rơ ràng. Với độ tuổi ngày càng tăng, phụ nữ sau tuổi 50 và nam giới sau tuổi 60, chất xương loăng sẽ đẩy nhanh tiến độ lăo hóa xương và khớp.
Khi có hiện tượng đầu gối đau mỏi khi bê vật nặng, hoặc thậm chí cột sống cong về phía trước, có thể là dấu hiệu của t́nh trạng lăo hóa xương. Nhiều người trẻ ở tuổi 20 – 30 không quan tâm đến việc bổ sung canxi hoặc tập thể dục, dẫn đến t́nh trạng bệnh loăng xương xuất hiện sớm hơn.
Đề nghị chú ư đến bổ sung canxi, mỗi ngày một ly sữa ḅ hoặc sữa chua, nếu cần thiết có thể dùng viên canxi theo hướng dẫn của bác sĩ; chịu khó tập thể dục để làm chậm quá tŕnh lăo hóa; mỗi ngày hăy cho cơ thể tắm nắng Mặt trời từ 15 – 20 phút (tốt nhất vào sáng sớm) để cơ thể tổng hợp vitamin D, thúc đẩy sự hấp thụ canxi; nên chú ư tránh những tư thế không tốt cho vai, cổ, cột sống thắt lưng ngay từ khi c̣n trẻ; pḥng ngừa béo ph́ để tránh các khớp xương phải gánh nặng quá mức gây lăo hóa sớm.
Ai Cũng Sợ Nhưng Vẫn Phải Ăn - Nguyễn Thượng Chánh, DVM
Tất cả các cuộc thăm ḍ dư luận đều cho biết là người tiêu thụ rất đổi quan tâm đến sự hiện diện của các loại hoá chất độc trong thực phẩm. Không ai có thể biết được những ǵ sẽ xảy ra cho sức khỏe chúng ta trong hai ba chục năm sau.
Mọi người đều sợ bị ung thư
Giới kỹ nghệ đă cảm nhận điều này và để trấn an người tiêu thụ nên thỉnh thoảng chúng ta thấy trên một một vài loại sản phẩm có đề thêm câu: Không có thêm chất bảo quản, không có hóa chất, không có hàn the (sans agent de conservation, pas d’additifs, no preservatives added), v.v…Không biết chúng ta có thể tin họ được hay không? Riêng người viết th́ nghĩ rằng đây chỉ là một vấn đề quảng cáo và khuyến măi mà thôi!
C̣n bao nhiêu thứ nhập cảng từ khắp nơi trên thế giới, từ Á châu và từ Nam Mỹ, liệu họ có những luật chặt chẽ để bảo vệ tính chất trong lành của sản phẩm hay không?
Các quốc gia Âu Mỹ, tuy là được tiếng có nền kiểm soát thực phẩm rất quy củ và chu đáo, nhưng cũng không thể nào bảo đảm một cách tuyệt đối là 100% sản phẩm ngoại nhập bán ra đều trong lành hết đâu!
Tại các chợ Á Đông ở Montreal và có lẽ ở những nơi khác nữa một số không ít sản phẩm chẳng hạn như nem, chả đầu, gị thủ, v.v… đều là những mặt hàng ngoài luồng nghĩa là không được sản xuất từ một nhà máy có đăng kư và kiểm soát bởi Cơ quan Kiểm Tra
Thực Phẩm.
Đó là chưa nói đến các loại “cơm chỉ”, chỉ món nào là mua món đó (food to go) rất phổ biến đối với bà con tại hải ngoại.
C̣n vấn đề ô nhiễm môi sinh do các chất phế thải kỹ nghệ (déchets industriels) và nông dược (pesticides) cũng rất đáng ngại và có thể ảnh hưởng vào tính trong lành của các sản phẩm bán ra. Các nhà khoa học đều nh́n nhận là có một số ít chất phụ gia có tiềm năng gây cancer cho người. Tuy nhiên, các nhận định nầy đều dựa vào kết quả thử nghiệm trên loài chuột mà thôi. Trong những thí nghiệm nầy, người ta đă sử dụng những liều lượng thật lớn để gây nhiễm cho chuột, bởi vậy trên thực tế chúng ta hy vọng là cancer cũng khó có thể xảy ra cho con người được.
Nồng độ của các chất phụ gia được phép sử dụng trong thực phẩm đều được ấn định ở mức rất thấp và rất an toàn. Nhà sản xuất không được vượt quá giới hạn nầy...(đây là nói theo luật và luận điệu của nhà nước vậy mà!).
Cách nấu nướng cũng có thể là nguyên nhân tạo ra những chất gây cancer. Đó là trường hợp chất heterocyclic aromatic amine khi nướng thịt ở nhiệt độ quá cao, hoặc chất benzopyrène do khói tạo ra khi chúng ta nướng barbecue trực tiếp trên lửa.
Nhiệt độ cao cũng có thể chuyển nitrite trong bacon, hot dog hoặc trong thịt ướp ra thành nitrosamine, là một chất gây ra cancer. Thường xuyên ăn thịt nướng trên lửa dễ có nguy cơ bị cancer lắm đó!
Theo cơ quan Food and Nutrition Board của National Research Council Hoa Kỳ, th́ 35% cancer bắt nguồn từ thói quen và cách ăn uống mà ra, như ăn quá nhiều dầu mỡ, nhiều thịt đỏ (heo-ḅ-dê-cừu), ít chịu ăn rau cải và trái cây tươi và hơn nữa trong tổng số trường hợp cancer vừa kể th́ chỉ có 1% hay 2% gây nên bởi chất phụ gia mà thôi.
Sợ nhưng vẫn phải ăn
Dù muốn dù không chúng ta vẫn phải ăn, vẫn phải uống để sống! Trong một xă hội quá ư là văn minh và quá ư là kỹ nghệ như Bắc Mỹ ngày nay, chúng ta không thể nào thoát ra khỏi quỹ đạo của hóa chất được.
Thôi th́ tốt hơn hết là nên cẩn thận trong vấn đề ăn uống, nên điều độ và chừng mực th́ tốt hơn!
Hăy cảnh giác và thận trọng đối với các loại thực phẩm (khô, tươi và biến chế) nhập từ Á Đông.
Đừng quên là hấu hết các loại thực phẩm tươi và khô trong các chợ Á Đông đều được made in China.
Hạn chế việc dùng những loại thực phẩm công nghiệp như các loại nước ngọt, các loại đồ hộp, đồ conserve, các loại thịt nguội và thịt hong khói smoked meat, v.v…Tránh bớt chừng nào tốt chừng đó!
Vào thế kỷ thứ XVI, Paracelse, một nhà hóa học nổi tiếng và đồng thời cũng là một y sĩ lỗi lạc của Thụy Sĩ đă từng nói một câu để đời như sau: «C’est la dose qui fait le poison», có nghĩa là chính liều lượng làm nên chất độc.
Ngẫm nghĩ lại câu này vẫn c̣n đúng cho đến ngày hôm nay./.
Thực phẩm bị nhiểm hóa chất từ đâu?
Hóa chất có thể gây nhiễm vào bất cứ giai đoạn nào trong tiến tŕnh phát triển và tăng trưởng của các loài động vật và thực vật. Người ta gọi đây là hiện tượng tích lũy sinh học (bioaccumulation). Ngoài ra, trong lúc sản xuất, biến chế, bảo quản và tồn trữ, hóa chất cũng đôi khi dễ dàng lây nhiễm vào thực phẩm. Nguồn gây nhiễm có thể là do:
- Ô nhiễm kỹ nghệ (BPC, Dioxine)
- Canh nông (thí dụ, các loại nông dược)
- Biến chế thực phẩm (các chất phụ- gia)
- Các chất độc thiên nhiên (độc tố Aflatoxine từ nấm mốc)
Ảnh hưởng trên sức khoẻ cũng rất thay đổi tùy theo loại hóa chất, nồng độ và số lượng ăn vào, có ăn thường xuyên hay không và đôi khi cũng tùy theo cá nhân mỗi người nữa.
Các nông dược nhóm organochlorés
Điển h́nh là các chất DDT, MIREX, ALDRIN vv….MIREX thường thấy tích tụ trong cá và lươn. Phần lớn các chất nhóm organochlorés đă bị cấm sử dụng tại các quốc gia Tây Phương và
lần lần được thay thế bởi những hoá chất nhóm organophosphorés. Ngược lai, các quốc gia đang phát triển vẫn c̣n tiếp tục xài các hoá chất nhóm organochlorés. Chất tồn dư nhóm organochlorés thường tích tụ trong mỡ của các loài động vật và cả trong sữa ḅ nữa. Triệu chứng ngộ độc thường thấy là nôn mửa, cơ thể bải hoải, thần kinh rối loạn và co giật, nhưng điều mà mọi người lo sợ nhất là... ung thư.
Nông dược nhóm organophosphorés
Thí dụ như DIAZINON, MALATHION, PARATHION vv.... Hoá chất nhóm nầy thường tích tụ nhiều trên các loài thực vật có lá. Nhiễm độc nhẹ sẽ gây rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, tiêu chảy và chóng mặt. Nói chung, hóa chất nhóm organophosphorés rất độc cho hệ thần kinh và có thể làm suy hô hấp.
Các chất phụ gia
Canada có vào khoảng 400 chất phụ gia đang được cho phép sử dụng. Chất phụ gia được thêm trong thức ăn và thức uống để cải thiện chất lượng, để thay đổi màu sắc, cũng như để kéo dài thời gian bảo quản và tồn trữ. Không phải chất phụ gia nào cũng đều có hại cho sức khỏe hết. Chỉ có một số ít chất như vài loại màu hóa học nhân tạo là có thể gây hại đến sức khỏe thôi...Phản ứng thông thường thuộc loại phản ứng dị ứng, như ngứa ngáy, da nổi đỏ, nổi mề đay, khó thở, nhức đầu, đau bụng và bị tiêu chảy vv....Một số chất phụ gia cũng bị nghi ngờ là nguyên nhân của vài loại cancer.
Bột ngọt (MSG) là thủ phạm của hội chứng nhà hàng Tàu (syndrome du restaurant chinois). Có người khi ăn bột ngọt sẽ bị nôn mửa, ngứa ngáy, mặt đỏ, ngộp thở, chóng mặt, nóng ran sau ót, ở hai cánh tay, và ở vùng ngực… Chất Sulfite được dùng để bảo quản thực phẩm và giúp giữ màu sắc được tươi thắm hơn, Sulfite có nhiều trong nước nho, trong rượu chát, sauce tomate, trong một số rau quả đóng hộp và trong các loại bánh mứt…Chất Nitrite và Nitrate (sodium et potassium) dùng để ướp muối thịt, khi nướng sẽ cho ra chất Nitrosamine, là một chất gây cancer. Tại một số quốc gia vùng Á Đông, trong đó có VN, rất nhiều hóa chất độc hại cho sức khỏe có thể được nhà sản xuất tự tiện thêm vào sản phẩm một cách bất hợp pháp nhằm mục đích bảo quản và kinh doanh…Hàn the (borax) ướp thịt cho tươi thắm…Formaldehyde giúp cho hủ tiếu khô được dai… Hóa chất lạ (giúp trái cây được tươi, lâu hư)…Phân urê và thuốc kháng sinh Streptomycin dùng ướp cá là những thí dụ được nhiều người thường nói đến.
Các chất kim loại
- Chì (Pb): Có thể thấy nhiều trong kỹ nghệ chế biến b́nh điện, trong các loại thực phẩm đóng hộp, và trong các hệ thống ống dẫn nước bằng ch́. Ngộ độc ch́ sẽ làm đau bụng, mất máu, đi đứng khó khăn và các triệu chứng thần kinh khác.
- Cadmium (Cd): T́m thấy trong kỹ nghệ khai thác các quặn đồng, ch́ và kẽm, trong kỹ nghệ mạ kền, kỹ nghệ làm plastique, sản xuất nước sơn vv... Nhiễm cadmium lâu ngày, hệ miễn dịch sẽ bị tổn hại, ngoài ra cadmium cũng có thể gây cancer. Cadmium tích tụ trong tôm, cua, ṣ, ốc và trong gan thận thú rừng, hưu, nai và caribou.
- Thủy Ngân (Hg): Dưới dạng methyl mercury (MeHg), là chất phế thải từ các nhà máy làm bột giấy và từ kỹ nghệ khai thác hầm mỏ. Thủy ngân thường tích tụ trong thịt và trong gan cá. Trong thiên nhiên, do hiện tượng cá lớn nuốt cá bé cho nên những loại cá
nào ở tận cùng dây chuyền thực phẩm là loại cá chứa nhiều thủy ngân nhất. Cá mập hay cá nhám (shark), cá tuna, cá lưỡi kiếm swordfish, brochet, cá doré, cá king mackerel, cá tile fish là những cá có độ nhiễm thủy ngân nhiều hơn cá hareng. Thủy ngân tích lũy theo thời gian và quyện một cách chặt chẽ vào protéine của cá…Khác với cá biển, cá sông hồ nội điạ lại thường chứa một tỉ lệ chất ô nhiễm khá cao. Ở người, triệu chứng nhiễm thủy ngân thay đổi khác nhau tùy theo nồng độ và tùy theo thời gian nhiễm. Thủy ngân có thể gây độc cho bào thai, cho trẻ em và người lớn. Triệu chứng chính thuộc hệ thần kinh trung ương như cảm giác tê quanh môi, ở các ngón chân và ngón tay rồi lần lần ăn nói khó khăn, mắt và tai kém, mỏi mệt, nhức đầu, bồn chồn, không tập trung tư tưởng được, cơ thể càng ngày càng yếu đi, đi đứng rất ư là khó khăn, và cuối cùng th́ hôn mê và chết…Santé Canada cho phép mức độ nhiễm thủy ngân ở cảc loài thủy sản là 0.5 ppm. Tại Hoa kỳ cơ quan FDA ấn định mức cho phép là 1ppm.
- Dioxine: Nguồn ô nhiễm chính là các nhà máy đốt rác và các chất phế thải. Kỹ nghệ sản xuất các thuốc diệt cỏ nhóm organochlorés cũng làm phát sinh ra dioxine. Trong thiên nhiên, cháy rừng và hoạt động của núi lửa cũng là nguyên nhân của sự ô nhiễm dioxine. Thuốc khai quang màu da cam 2,4-D được sử dụng tại Việt Nam ngày trước là một trong nhiều nguyên nhân ô nhiễm dioxine tại miền Nam. Dioxine ít hoà tan trong nước, nhưng lại dễ hoà tan trong mỡ và chất béo…Ở người, phần lớn ô nhiễm dioxine có nguồn gốc từ việc ăn uống. Dioxine đuợc t́m thấy trong cá, tôm, cua, ṣ, ốc, trong sữa ḅ và cả trong trứng gà nữa. Nhiễm dioxine lâu ngày có thể làm xuất hiện một loại bịnh ngoài da rất độc hại, gọi là chloracné. Các hệ miễn dịch, nội tiết, sinh dục và thần kinh đều bị tổn hại. Sinh ra quái thai và ung thư là hiểm họa đáng sợ nhất của dioxine.
- BPC (Biphényles Polychlorés)
Mặc dù đă bị cấm sử dụng tại Canada từ những năm 80, nhưng BPC vẫn c̣n là hóa chất thường hay được báo chí nói đến luôn. BPC đă được dùng trong các vật liệu chống lửa, trong nước sơn, trong mực in và trong những máy biến thế điện (transformateur)…BPC làm tổn hại hệ miễn dịch và cũng có thể gây ra cancer. BPC được tiết qua sữa mẹ. Trong dây chuyền thực phẩm, cá là loại nhiễm BPC nhiều nhất và từ đó lây nhiễm cho loài người…Tập chí Protégez vous ở Quebec, số tháng 2/2002 có báo động là cá Saumon de l'Atlantique đă bị nhiễm độc BPC ở mức độ rất cao. Cá được nuôi dưỡng theo lối công nghiệp trong những bè vĩ đại ven bờ biển Canada vùng Vancouver và Halifax, và được cho ăn toàn thức ăn hỗn hợp làm từ bột cá tạp, bột lông gà, bột bắp, dầu thực vật, và trụ sinh vv... Nhưng không biết v́ lẽ ǵ loại dầu sử dụng đă bị nhiễm BPC nên đă lây nhiễm cho cá nói trên.
T́nh h́nh Việt Nam theo báo chí bên nhà
Ước tính, TP.HCM mỗi năm có hơn 5.000 ca mắc ung thư mới, với 80% do các bệnh nhiễm, chế độ ăn uống (nhiều thực phẩm khô, rượu…) và khói thuốc lá. Theo BS Nguyễn Chấn Hùng, Chủ tịch Hội Ung thư VN, muối gốc nitrat trong các loại thực phẩm muối mặn phơi khô khi kết hợp với các chất dịch trong dạ dày sẽ biến thành nitrosamine. Cơ quan Nghiên cứu quốc tế về ung thư (IARC) xếp nitrosamine là tác nhân gây ung thư nhóm 1. Qua nhiều nghiên cứu tại các quốc gia có thói quen ăn uống giống Việt Nam như Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, IARC đă chứng minh, sử dụng thường xuyên những thực phẩm muối mặn, phơi khô, gia vị tẩm… là một trong các nguyên nhân gây bệnh ung thư.”
(Ngưng trích: An Quư – Nguyễn Cẩm Phụ nữ online đăng ngày 31/12/2011)
Kết luận
Nói chung, cũng may là đa số hóa chất gây nhiễm trong thực phẩm thường nằm dưới giới hạn quy định của Santé Canada. Sống trong một đất nước quá ư tiên tiến và kỹ nghệ th́ vấn đề ô nhiễm môi sinh ắt khó tránh khỏi được. Đây là vấn đề làm nhiều người trong chúng ta thường hay lo nghĩ đến. Tuy nhiên, để hạn chế bớt tác dụng độc hại của một số hóa chất trên sức khỏe, chúng ta cần nên lưu ư đến các điểm sau đây:
- Độ nhiễm cũng thay đổi tùy theo từng vùng, có gần các khu kỹ nghệ hay không? Sông, rạch, ao hồ nội điạ nhiễm nhiều hơn vùng đại dương .
- Đồ ḷng, gan, thận thú rừng, hưu, nai chứa nhiều chất kim loại như Cadmium .
- Mỡ và da cá là nơi tích tụ nhiều BPC và Dioxine .
- Để tránh hiện tượng tích lũy độc chất, nên thường xuyên thay đổi loại cá ăn .
- Tại Bắc Mỹ, phụ nữ đang mang thai hoặc đang cho con bú cần nên hết sức thận trọng, tốt hơn hết là tránh dùng các loại cá như cá nhám (cá mập), cá lưỡi kiếm (swordfish), cá tuna, king mackerel, và cá tile fish.
- Tất cả thực phẩm sản xuất theo lối công nghiệp đều có chứa hóa chất.
- Ăn, rau, cải, trái cây phải rửa kỹ, và phải gọt bỏ vỏ.
- Cách nấu nướng, như nướng chiên ở nhiệt độ cao, hoặc trực tiếp trên lửa ngọn, thường làm phát sinh ra chất HAAs (heterocyclic aromatic amines), là chất có thể gây ra ung thư.
Link đọc tin nầy (click) => What does a pandemic smell like? If dogs could talk, they might be able to tell us. We’re part of an international research team, led by Dominique Grandjean at France’s National Veterinary School of … View the article. https://flip.it/13-LXn
Máy dịch Những chú chó ngửi bịnh coronavirus-mới được huấn luyện bằng cách sử dụng mẫu mồ hôi của những người bị nhiễm COVID-19. Khi được giới thiệu với một ḍng mẫu mồ hôi, hầu hết các con chó có thể nhận ra mẫu dương tính từ trộn lẩn lộn với mẫu âm tính với độ chính xác 100%.
Trên toàn cầu, chó ngửi coronavirus đang được huấn luyện ở Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Chile, Argentina, Brazil và Bỉ.
Tại UAE, chó được dùng tại các sân bay khác nhau - đă bắt đầu giúp các nỗ lực kiểm soát sự lây lan của COVID-19. Đây là thứ mà chúng tôi hy vọng cũng sẽ sớm có ở Úc.
Diễn Đàn Người Việt Hải Ngoại. Tự do ngôn luận, an toàn và uy tín. V́ một tương lai tươi đẹp cho các thế hệ Việt Nam hăy ghé thăm chúng tôi, hăy tâm sự với chúng tôi mỗi ngày, mỗi giờ và mỗi giây phút có thể. VietBF.Com Xin cám ơn các bạn, chúc tất cả các bạn vui vẻ và gặp nhiều may mắn.
Welcome to Vietnamese American Community, Vietnamese European, Canadian, Australian Forum, Vietnamese Overseas Forum. Freedom of speech, safety and prestige. For a beautiful future for Vietnamese generations, please visit us, talk to us every day, every hour and every moment possible. VietBF.Com Thank you all and good luck.
News
Library
Technology
Giải Trí
Portals
Tin Sốt
Home
