2 năm sau khi đại dịch khiến người tiêu dùng lo ngại, đổ xô đi tích trữ giấy vệ sinh, th́ xung đột Nga - Ukraine đă tạo ra làn sóng mua sắm hoảng loạn khác ở các khu vực của châu Âu.
Ở miền bắc nước Ư, các siêu thị đă hết sạch ḿ ống. Các hiệu thuốc ở Na Uy cũng "cháy hàng" thuốc iod. C̣n tại Đức, các hiệp hội thương mại đang cảnh báo về t́nh trạng Hamsterkäufe mua sắm trong hoảng loạn.
Sabrina Di Leto (50 tuổi), đến từ Lecco, phía bắc Milan, cho biết: "Tôi đă mua 20 gói ḿ ống và vài kg bột ḿ vào tuần trước để chuẩn bị cho viễn cảnh mọi loại hàng hóa bị thiếu hụt." Bà nói thêm: "Chúng tôi cũng đang cân nhắc việc trồng rau, nuôi gà ở sân sau trong trường hợp mâu thuẫn trở nên căng thẳng hơn và nguồn cung thực phẩm khan hiếm."
Người tiêu dùng đă có được "bài học" về chuỗi cung ứng sau khi chứng kiến sự ảnh hưởng của dịch bệnh đối với thương mại toàn cầu. Giờ đây, họ đang lo lắng v́ viễn cảnh chiến tranh lạnh có thể xảy ra và xung đột ở Ukraine - nơi được coi là "rổ bánh ḿ" của châu Âu.
Nga và Ukraine là những nhà cung cấp lúa ḿ quan trọng trên toàn cầu, cũng như hướng dương, hạt cải dầu, hạt lanh và đậu nành dùng để sản xuất dầu ăn và thức ăn chăn nuôi. Một nửa lượng xuất khẩu dầu hướng dương trên toàn thế giới đến từ Ukraine và 21% là từ Nga.
Theo Hiệp hội Công nghiệp Chế biến hạt có dầu ở Đức, gần 90% hạt lanh chế biến ở EU đều được nhập khẩu. Họ nói thêm, xung đột ở Ukraine có khả năng gây ra t́nh trạng thiếu hụt dầu ăn và thức ăn chăn nuôi mà rất khó để thay thế nguồn cung trong ngắn hạn.
Giá bánh ḿ, ḿ ống và thịt ở Ư đang tăng mạnh. Quốc gia này nhập khẩu phần lớn lúa ḿ từ khu vực Đông Âu và 80% dầu hướng dương từ Ukraine, cũng như một lượng lớn ngô được dùng làm thức ăn cho gia súc. Ở Milan, hiện một ổ bánh ḿ có giá tới 8 euro. Theo Coldiretti - tổ chức thương mại nông nghiệp quốc gia, hồi tháng 11, giá một ổ bánh ḿ là 4,25 euro.
Di Leto chia sẻ: "Thật nực cười khi bánh ḿ - vốn là thức ăn cho người nghèo lại trở thành một một xa xỉ phẩm." Bà nói thêm bà đă dự trữ bột ḿ để tự nướng bánh ḿ và tiết kiệm tiền.
Các cửa hàng tạp hóa ở Đức đă phải chia các đợt bán dầu ăn để tránh t́nh trạng "hamster shopping" hay c̣n gọi là mua sắm hoảng loạn. Đây là tiếng lóng của Đức, được sử dụng phổ biến trong thời kỳ đại dịch và xuất phát từ thói quen nhét đầy thức ăn vào má dù không ăn hết của chuột hamster.
Ngoài ra, các khu chợ thường có đầy đủ hàng hóa nay lại chứng kiến các kệ hàng bột ḿ và dầu ăn trống trơn. Một biển hiệu bên ngoài siêu thị Penny ở Frankfurt có nội dung: "Hăy thể hiện sự đoàn kết và nghĩ đến những người hàng xóm của bạn. Tránh tích trữ hàng hóa một cách không cần thiết!"
Lieselotte - một người tiêu dùng 85 tuổi, cho biết bà chỉ được phép mua một chai dầu hướng dương. Trải qua thời kỳ Thế chiến II đang dần kết thúc ở Đức, bà tin rằng ḿnh có sự chuẩn bị tốt hơn để chấp nhận sự thiếu thốn so với thế hệ trẻ. Bà nói: "Chúng tôi đă chứng kiến t́nh trạng này khi c̣n nhỏ. Nhưng so với thế hệ trẻ ngày nay, tôi đă quen với nó."
Mua sắm hoảng loạn dường như lại khác biệt ở Bắc Âu, nơi người dân lo ngại về chiến tranh hạt nhân có thể xảy ra. Tại Na Uy, người dân "điên cuồng" t́m mua thuốc iod - được sử dụng để chống lại ảnh hưởng của bức xạ. Theo truyền thông địa phương, hơn 1,7 triệu viên thuốc iod đă được bán trong những tuần gần đây và các hiệu thuốc cũng không c̣n hàng cho đến tháng sau.
Song, không phải khu vực nào ở châu Âu cũng bị ảnh hưởng bởi t́nh trạng mua sắm hoảng loạn. Nhà bán lẻ Carrefour - hăng lớn ở Pháp, Tây Ban Nha và Ư, cho biết họ không chứng kiến t́nh trạng này kể từ sau khi đại dịch bắt đầu. Đại diện Carrefour cho hay: "Một cơ sở ở Pháp và Tây Ban Nha cũng bán hết dầu hướng dương. Nhưng nh́n chung hành vi này vẫn chưa quá căng thẳng và thị trường đang hoạt động khá b́nh thường."
T́nh trạng thiếu hụt nguồn cung nghiêm trọng sẽ ảnh hưởng đến các nước nghèo hơn, phụ thuộc vào nhập khẩu lúa ḿ từ Ukraine và Nga. Jan Egeland - thuộc Hiệp hội Người tị nạn Na Uy, cảnh báo rằng Somalia nhập khẩu 90% lúa ḿ từ Ukraine và Nga. Ông chia sẻ trên Twitter: "Giá lúa ḿ tăng cao và hạn hán ngày càng tồi tệ, số lượng người rơi vào cảnh đói nghèo sẽ tăng rất nhanh."
Trong khi đó, các nhà nhập khẩu ngũ cốc ở Trung Đông đang chuẩn bị tinh thần chi nhiều tiền hơn, ví dụ như Ai Cập - quốc gia đang trợ cấp bánh ḿ cho 70 triệu người. Tại Lebanon và Tunisia, các kệ hàng bột ḿ cũng không c̣n ǵ, người dân c̣n "tố" các chủ cửa hàng tích trữ hàng hóa để bán lại với giá cao hơn.
Các siêu thị ở Thổ Nhĩ Kỳ - nơi các hộ gia đ́nh đă chật vật với lạm phát tăng quá nóng, đă bán sạch dầu hướng dương sau khi nhiều hăng truyền thông đưa tin quốc gia này có thể đối mặt với t́nh trạng thiếu hụt.
Tại Tây Ban Nha, Luis Planas - Bộ trưởng Nông nghiệp, đă đưa ra ư kiến, thay v́ mua dầu hướng dương, người tiêu dùng nên sử dụng dầu ôliu. Đây là sản phẩm mà quốc gia này xuất khẩu trong hơn 2 thiên niên kỷ qua. Ông lưu ư rằng, cổ phiếu của một số nhà sản xuất dầu ôliu lớn đă tăng hơn 20% trong những tuần gần đây.
Một "kẻ được" khác có thể là các nhà cung cấp xăng dầu. Tuần này, Đức cảnh báo họ sẽ theo dơi các nhà cung cấp về việc lợi dụng cơ hội để tăng giá. Dù giá dầu thô giảm, nhưng giá xăng vẫn ở mức 2,26 euro, so với mức 1,81 euro trước khi căng thẳng Nga - Ukraine xảy ra.
VietBF @ Sưu tầm