Log in

View Full Version : Dân tộc trong rừng Amazon đang trên bờ vực của nguy hiểm


TinNhanh247
07-19-2020, 07:36
Amazon là khu rửng có diện tích khá lớn là nơi lư tưởng cho nhiều thổ dân, dân tộc cư trú. Thế nhưng sau nhiều vụ cháy rừng liên tiếp xảy ra th́ diện tích khu rừng đang bị thu hẹp lại 1 cách đáng kể. Điều này làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới môi trường sống của các dân tộc thiểu số nơi đây.

Thảm họa khủng khiếp nói trên không chỉ ảnh hưởng tới các quốc gia quanh khu vực Amazon mà c̣n tác động tới cả những khu vực xa xôi nhất trên thế giới. Đó là việc người ta đă phát hiện ra tro bụi từ những vụ cháy rừng nói trên tại quần đảo Fiji ở Thái B́nh Dương. Vậy th́ cuộc sống của những con người đă - đang sinh sống ngay trong ḷng rừng Amazon bị tác động như thế nào từ những vụ cháy đó?!

https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1621218&stc=1&d=1595144176
Các vụ cháy thường xuất phát từ khu vực rừng giáp ranh với đường ṃn.

Lịch sử cho thấy, những tộc người thổ dân Amazon có gốc gác từ vùng Bắc Á di cư đến khu rừng này khi châu Mỹ và châu Á c̣n là một lục địa. Trước khi Christopher Columbus t́m ra châu Mỹ, nền văn hoá của các dân tộc ấy đă từng khá là phát triển ở cả trong lẫn ngoài khu rừng Amazon. Tuy vậy, chế độ thuộc địa hà khắc của người châu Âu đă khiến cho hàng triệu thổ dân mất mạng và chỉ c̣n những cộng đồng sống sâu trong khu rừng là c̣n sống sót.

Theo thống kế, hiện nay tại đất nước Brazil có khoảng 300 nhóm dân tộc thiểu số khác nhau cùng sinh sống tại những điểm nằm sâu trong rừng Amazon. Họ sống gần như tách biệt hoàn toàn với thế giới bên ngoài. Cũng chính v́ thế mà các tộc người đó c̣n có cơ may giữ được hầu như nguyên vẹn nền văn hoá truyền thống đặc trưng của cha ông ḿnh.

Thế nhưng, thật tiếc thay, hiện tại th́ ngay cả khu rừng Amazon - "ngôi nhà chung" của các thổ dân - cũng không c̣n là nơi cư trú an toàn với họ nữa rồi. Trong số 38.000 vụ cháy rừng nói trên, có khoảng 3.500 trường hợp xảy ra ngay trên vùng đất của người thổ dân. V́ lư do đó mà đă có hơn 19.400 người thổ dân dù không muốn nhưng rốt cuộc buộc phải rời bỏ nhà cửa của ḿnh đi lánh nạn, do không muốn bị thiêu cháy bởi ngọn lửa hung bạo.

Do các vụ cháy mà thiệt hại về vật chất là vô cùng lớn, nhưng thiệt hại về tinh thần th́ chắc chắn không thể kể hết khi mà truyền thống xưa nay, người thổ dân Amazon coi khu rừng nơi họ sống đặc biệt linh thiêng cũng giống như một số dân tộc ít người ở vùng Tây Nguyên và Tây Bắc Việt Nam vậy.

Họ coi rừng là "người mẹ vĩ đại"; là nguồn sống lẫn người che chở bảo vệ linh hồn và thể xác tin cậy nhất cho cộng đồng của ḿnh. Bởi thế, với các thổ dân Amazon, mất rừng không chỉ đồng nghĩa với mất nhà, mà c̣n là mất đi một chỗ dựa tinh thần vô cùng thiêng liêng, to lớn.

Với những người thổ dân may mắn c̣n sống sót, cuộc sống sau thảm họa cháy rừng Amazon cũng không hề dễ dàng ǵ. Trước hết là việc t́m được một nơi ở mới, sau khi rừng - ngôi nhà bị thiêu cháy. Họ gần như không thể đi sâu thêm vào vùng lơi của rừng v́ bị lửa bao vây, do vậy người ta buộc phải di tản ra khu rực ngoài b́a rừng. Ấy thế nhưng, đất đai ngoài b́a rừng Amazon hầu hết đă thuộc sở hữu tư nhân bởi nông dân hay các công ty khai thác gỗ.

Trước t́nh trạng bi đát nói trên, các cộng đồng người thổ dân phải sống tập trung lại tại một vài mảnh đất hạn hẹp và cái kế sinh nhai duy nhất của họ là chỉ c̣n biết trông chờ vào sự hỗ trợ của các tổ chức từ thiện trên thế giới. Thế nhưng có những thứ mà chỉ riêng rừng già chứ không phải con người mới có thể cung cấp cho họ được. Mất đi phương thức sống truyền thống, người thổ dân Amazon đang phải đối mặt với một loạt hiểm họa đói nghèo, bệnh tật, tội phạm …

Đặc điểm của thảm họa cháy rừng Amazon là không có một vụ cháy lớn thiêu rụi tất cả mọi thứ cùng lúc. Trái lại, các vụ cháy nhỏ lẻ xảy ra ở nhiều nơi khác nhau, buộc lính cứu hoả của các nước vùng đồng bằng châu thổ Amazon phải dàn nhỏ lực lượng của ḿnh ra để dập lửa. Nguyên nhân chủ đạo đằng sau những vụ cháy này là việc người nông dân đốt rừng để lấy thêm đất sản xuất. Trong khi đó, mực nước sông Amazon đă xuống đến mức thấp nhất trong lịch sử, cộng với việc nhiều vụ cháy xảy ra xa nơi có nguồn nước, khiến cho việc chữa cháy vô cùng khó khăn.

Một khó khăn khác trong công cuộc dập tắt cháy rừng ở Amazon là sự bất hợp tác của một số quốc gia. Thực tế cho thấy, nhận thức về vai tṛ vô giá của rừng trong cuộc sống của người dân lẫn chính quyền Nam Mỹ là rất kém. Một số lượng lớn những vụ cháy rừng Amazon xảy ra do người dân đốt rừng làm đồn điền mà không hề biết đến hậu quả. Thậm chí họ c̣n tổ chức các vụ "đốt rừng tập thể" để dọn sạch những khoảng đất rộng hàng trăm héc-ta chỉ trong ṿng hai, ba ngày.

Các quan chức nhà nước cũng v́ kém hiểu biết hoặc v́ một lư do nào đó mà làm cố t́nh ngoảnh mặt làm ngơ cho hành vi sai trái này, thậm chí là c̣n tiếp tay cho nó.

https://www.intermati.com/forum/attachment.php?attac hmentid=1621219&stc=1&d=1595144176
Sau trận cháy rừng lịch sử, cuộc sống của người thổ dân Amazon cũng leo lét như ngọn lửa trên vậy.

Đối mặt với sự bất hợp tác từ người dân và chính quyền, người thổ dân Amazon đang đứng lên để tự ḿnh giải quyết vấn đề. Các tổ chức như nhóm "Hợp tác Người bản địa Brazil" đă - đang hoạt động tích cực để vận động sự trợ giúp trong và ngoài nước nhằm buộc chính phủ phải có những hành động mạnh tay hơn để pḥng chống cháy rừng.

Bà Sônia Guajajara, một trong những nhà lănh đạo của nhóm "Hợp tác Người bản địa Brazil", đă từng hơn một lần phát biểu rằng: "Ở Brazil hiện có khoảng 306.000 người thổ dân Amazon sống trên một khu vực chiếm 23% diện tích khu rừng. Tuy vậy, chính quyền Brasilia đang "bỏ quên" tiếng nói của người thổ dân… Cộng đồng thổ dân Amazon không được có mặt trong các dự án phát triển hạ tầng trên chính mảnh đất của họ… Điều này phải thay đổi ngay, nếu không th́ những thảm hoạ cháy rừng sẽ c̣n lặp lại trong tương lai!".

Những người thổ dân tại Brazil nói riêng và khu vực châu thổ Amazon nói chung tuy rất sẵn sàng đứng lên để bảo vệ quyền lợi của ḿnh, nhưng họ lại đang gặp rất nhiều khó khăn về mặt luật pháp.

Cụ thể là, để có cơ hội tồn tại lâu dài trên vùng rừng Amazon, điều trước tiên họ "cần làm ngay" là phải chứng minh được rằng tổ tiên đă từng sống trên mảnh đất của ḿnh nhiều thế kỷ nay để có thể được vào diện rừng cần bảo tồn.

Đây là một quá tŕnh rất phức tạp và tốn nhiều thời gian, nay lại càng khó khăn hơn do một loạt sự thay đổi nhân sự tại Fundacăo Nacional do Índio, cơ quan quản lưcác dân tộc thiểu số thuộc Bộ Nông nghiệp Brazil.


Một mối nguy khác mà các bộ tộc người thiểu số rừng Amazon phải đối mặt là những băng đảng tội phạm. Các nhóm mafia lớn tại Brazil đều có cổ phần trong các đồn điền cây công nghiệp và công ty khai thác gỗ hoạt động ở b́a rừng. V́ lợi nhuận "khủng" từ rừng và đất rừng mà chúng sẵn sàng bao che, tiếp tay cho mọi hoạt động phá rừng trái phép.

Hồi tháng 11 năm ngoái, chúng đă mai phục và giết hại một thanh niên người Tenetehara và làm bị thương một người khác khi hai anh này đang làm nhiệm vụ tuần rừng. Hay là vụ kiện giữa người dân bang Pará và một doanh nghiệp khai thác gỗ buộc phải huỷ bỏ v́ sáu người khởi kiện đều đă bị ám sát. Thay v́ là ma tuư, các băng đảng tội phạm Brazil đang giàu lên nhờ rừng Amazon và máu của người thổ dân.

Nói ǵ th́ nói, có một sự thật hoàn toàn khách quan không thể phủ nhận, đó là, không ai bảo vệ rừng Amazon tốt hơn những người thổ dân cả, v́ một lẽ đơn giản, cả tương lai sống của họ gắn chặt với rừng, nhờ rừng và v́ rừng.

Theo lời của giáo sư Miguel Aparicio tại trường Đại học Brasilia th́: "Số liệu trong ṿng 25 năm qua đă chứng minh rằng, những khu vực được giao cho người dân bản địa quản lư luôn có tỷ lệ cháy rừng thấp nhất trong lịch sử… Người thổ dân bảo vệ rừng không chỉ đơn giản v́ lư do vật chất, mà c̣n bởi rừng đóng một vai tṛ không thể thay thế được trong đời sống văn hoá và tâm linh của họ!".

Bà Sônia Guajajara cũng cùng chung ư kiến: "Người ta đốt rừng th́ cũng chẳng khác nào đốt đi bàn tay của chúng tôi… Không có rừng th́ chúng tôi không có động vật để săn; không có nước để uống, và đặc biệt là không có cây mẹ để mà thờ cúng!".

Vai tṛ của người thổ dân trong bảo vệ rừng Amazon là không thể chối căi được. Vậy nhưng sự thật này đang bị rất nhiều đối tượng khác nhau trong xă hội Brazil nói riêng và khu vực Nam Mỹ nói chung cố t́nh nhắm mắt lờ đi v́ ḷng tham và sự ích kỷ của cá nhân ḿnh. Nhiệm kỳ của Tổng thống Jair Bolsanaro phải ba năm nữa mới kết thúc, và cũng chừng đó thời gian mà rừng Amazon sẽ tiếp tục chịu đe doạ do những đối tượng nói trên.

V́ bổn phận và v́ quyền lợi của chính mỗi công dân trên trái đất, đă đến lúc cộng đồng quốc tế phải khẩn trương vào cuộc và giải quyết dứt điểm cuộc khủng hoảng cháy rừng Amazon càng sớm càng tốt. Bằng một cách thiết thực và cụ thể nào đó, cộng đồng quốc tế phải khiến chính quyền Brazil sớm đưa ra những biện pháp pḥng chống cháy rừng hiệu quả, đơn cử như việc Quốc hội Brazil gần đây đă ra lệnh cấm ông Bolsanaro tuỳ ư thay đổi nhân sự của Fundacăo Nacional do Índio.

Thiết nghĩ, nếu như cộng đồng quốc tế không sớm làm được như vậy th́ hoàn toàn có khả năng những người thổ dân Amazon sẽ bị đặt vào ṿng tuyệt chủng trong tương lai là điều khó tránh khỏi. Bởi vậy, v́ an ninh môi trường của khu vực Nam Mỹ nói riêng và của cả nhân loại nói chung, hơn lúc nào hết, hăy cứu lấy rừng Amazon; cứu lấy sự sinh tồn của các bộ lạc thổ dân rừng Amazon trước khi quá muộn chính là tiếng gọi nhân văn thuộc về lương tri con người dành cho cộng đồng quốc tế lúc này.

VietBF Sưu Tầm