Romano
06-08-2021, 09:28
Vaccine ngừa COVID-19, hộ chiếu vaccine và giấy xét nghiệm âm tính giả đang được bán trên thị trường "đen" online toàn cầu, có thể gây ra nguy cơ lớn về bùng phát đợt dịch bệnh mới.
Những vụ bắt giữ
Cuối tháng 5 vừa qua, chủ một quán bar ở San Joaquin County, bang California (Mỹ) tên là Todd Anderson (59 tuổi) đă bị bắt và bị buộc tội v́ đă làm thẻ tiêm chủng COVID-19 giả. Việc này bắt nguồn từ cuộc điều tra của Cục Kiểm soát đồ uống có cồn California từ tháng 4 sau khi cơ quan này nhận được khiếu nại về hiện tượng bán thẻ tiêm chủng giả ở Old Corner Saloon, Clements. Phóng viên hăng ABCNews cùng tham gia cuộc điều tra cho biết, mỗi người có thể mua được ít nhất 4 thẻ tiêm chủng giả tại quán bar của Anderson với giá 20 USD/chiếc.Khi bắt giữ Anderson, cảnh sát thu giữ được nhiều tài liệu liên quan đến việc phân phối thẻ tiêm chủng ngừa COVID-19 và một khẩu súng chưa đăng kư. Anderson phải xuất hiện trước ṭa vào tuần đầu tiên của tháng 6 với 3 tội danh: giả mạo con dấu của chính quyền, trộm cắp danh tính và sở hữu một khẩu súng không đăng kư ở nơi công cộng. Bên cạnh đó, do thẻ tiêm chủng giả mà Anderson bán có logo đính kèm của các hăng dược phẩm như Pfizer, Moderna, Trung tâm kiểm soát và pḥng ngừa dịch bệnh nên tên này c̣n bị cáo buộc thêm tội danh làm giả hồ sơ y tế.Hăng tin CNN ngày 3-6 cho hay, đây là vụ bắt giữ mới nhất trong chiến dịch truy quét hộ chiếu vaccine giả đang được tiến hành trên khắp nước Mỹ. Trước đó, vào tháng 3, Interpol cũng đă ra cảnh báo mới về nguy cơ hàng giả liên quan đến vaccine ngừa COVID-19 lan tràn trên khắp thế giới.
Nguyên do là v́ cảnh sát Trung Quốc và Nam Phi đă thu giữ hàng chục ngàn liều vaccine ngừa COVID-19 giả và triệt phá nhiều địa điểm sản xuất vaccine giả. Tổng Thư kư Interpol Jürgen Stock nhận định, đây chỉ là "phần nổi của tảng băng" khi nói đến tội phạm liên quan đến vaccine ngừa COVID-19 và thế giới sẽ phải đối mặt với nhiều loại h́nh tội phạm khác khi mở rộng hoạt động của hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19.
Cảnh báo của FBI
Trước t́nh trạng này, chính quyền bang California đă đưa ra cảnh báo về nguy cơ giấy chứng nhận tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19 giả mạo đang được in ấn và rao bán trái phép trên mạng Internet. Tổng Chưởng lư California Rob Bonta khẳng định, việc mua giấy chứng nhận tiêm chủng giả là hành vi bất hợp pháp và có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng, cũng như sự an toàn của chính người thực hiện hành vi này. Đồng thời, ông Bonta kêu gọi mọi người cung cấp thông tin liên quan giấy chứng nhận tiêm chủng giả và không đăng h́nh ảnh giấy chứng nhận tiêm chủng của bản thân lên mạng xă hội v́ các thông tin cá nhân này có có thể bị đánh cắp để thực hiện hành vi gian lận.Song, cuộc chiến chống lại thẻ tiêm chủng giả không hề dễ dàng. Vào tháng 3, FBI đă ban hành một cảnh báo rằng việc bán thẻ giả có logo của chính phủ trên đó là một tội ác và kêu gọi mọi người không đăng ảnh thẻ tiêm chủng của ḿnh lên mạng xă hội. Tuy nhiên, hàng chục ngàn người vẫn “hồn nhiên” chia sẻ h́nh ảnh thẻ tiêm chủng của ḿnh trên các trang như Facebook và Instagram.
Mark Ostrowski, người đứng đầu bộ phận kỹ thuật của công ty an ninh mạng Checkpoint Software cho biết: “Chúng tôi đă thấy mức tăng 300% so với những ǵ có sẵn vào tháng 12-2020. Giấy chứng nhận vaccine rởm có giá hàng trăm USD trên các trang web đen và một số bản sao trông kém xác thực hơn c̣n được cung cấp miễn phí. Bộ phận an ninh mạng của chúng tôi thậm chí c̣n t́m thấy nhiều nền tảng thông thường với các phiên bản chứng nhận chỉ với vài USD”.
Hăng tin Reuters th́ trích dẫn lời chuyên gia mạng Beenu Arora, người sáng lập công ty t́nh báo mạng Cyble cho biết: “Từ Iceland đến Israel, nhiều quốc gia bắt đầu dỡ bỏ các quy định hạn chế đối với người có thể chứng minh họ đă được tiêm chủng, tức là cho phép họ đến các địa điểm giải trí hoặc qua biên giới nếu xuất tŕnh giấy tờ này. Và nhiều người đang cố phá vỡ khả năng bị phong tỏa (hoặc hạn chế đi lại bằng cách tạo ra các tài liệu giả). Về cơ bản, việc này đặt tính mạng của người khác vào nguy hiểm. Chúng tôi đă thấy hàng trăm web đen rao bán hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19. Web đen là một phần của Internet, nằm ngoài tầm với của các công cụ t́m kiếm, nơi người dùng chủ yếu ẩn danh và thanh toán bằng tiền điện tử như Bitcoin”.Cũng theo lời của Aroa, anh có thể mua giấy tiêm chủng giả với giá chỉ 12 USD và rằng danh sách người đăng kư mua hộ chiếu vaccine giả cũng gia tăng hằng ngày. Kĩ sư Oded Vanunu của công ty an ninh mạng Check Point tiết lộ rằng các cuộc điều tra của công ty cho thấy những trang web đen quảng cáo mua bán hộ chiếu vaccine hay giấy tiêm chủng giả đều có nguồn gốc từ Mỹ, Nga và một số quốc gia châu Âu.
V́ thế, hồi giữa tháng 4, Tổng Chưởng lư bang Illinois Kwame Raoul và những người đồng cấp ở 44 tiểu bang khác của nước Mỹ đă cùng kư vào một chương tŕnh triệt tiêu việc bán trực tuyến thẻ tiêm chủng COVID-19 giả mạo.
"Việc tiếp thị và bán thẻ vaccine ngừa COVID giả đe dọa sức khỏe cộng đồng và làm chậm tiến độ trong việc bảo vệ cư dân của chúng ta khỏi virus”, các tổng chưởng lư bang nhấn mạnh và yêu cầu các trang web thị trường như OfferUp, EBay và Shopify cũng như mạng xă hội Facebook, Twitter giám sát chặt chẽ v́ có nguy cơ trở thành các cửa hàng tiềm năng cho việc bán thẻ giả.
Hiện, Nhà Trắng đă công bố hướng dẫn quốc gia trong việc quản lư cái gọi là hộ chiếu vaccine. EBay cho biết họ đang thực hiện các biện pháp quan trọng để chặn hoặc nhanh chóng loại bỏ các mặt hàng với tuyên bố sai về sức khỏe bao gồm thẻ vaccine giả. C̣n Twitter th́ khẳng định, việc bán thẻ tiêm chủng giả không được phép trên trang web và mạng xă hội này cũng đă thực hiện một loạt biện pháp bảo vệ, phát hiện kịp thời...
Giải pháp chứng nhận kỹ thuật số
Trong một lần trả lời phỏng vấn báo giới, Vanunu đưa ra giải pháp là để làm cho việc giả mạo hộ chiếu vaccine khó khăn hơn, thẻ tiêm chủng nên được kư mă hóa bằng cách sử dụng hệ thống mă QR tương tự như được áp dụng ở Israel. Sau khi được quét, các mă sẽ tiết lộ thông tin vaccine cũng như tên của chủ sở hữu và được kiểm tra dựa trên các tài liệu nhận dạng. Nhưng, để hoạt động cho các chuyến du lịch quốc tế, một hệ thống như vậy sẽ yêu cầu các quốc gia chia sẻ dữ liệu. Trung Quốc, Bahrain và một số quốc gia khác đă giới thiệu hộ chiếu vaccine, trong khi Hàn Quốc mới công bố kế hoạch cho các tài liệu kỹ thuật số. Duy chỉ có Liên minh châu Âu (EU) là 27 quốc gia thành viên EU nhất trí với việc sử dụng chứng nhận kỹ thuật số về COVID-19 trong toàn khối để hồi phục ngành du lịch trong mùa hè từ 1-7.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nêu rơ: “Chứng nhận kỹ thuật số về COVID của EU” là một mă QR hiển thị trên màn h́nh điện thoại thông minh, hoặc máy tính bảng, hay cũng có thể in ra giấy để tiện mang theo khi người dùng di chuyển liên quốc gia. Mă QR này sẽ cho phép cơ quan chức năng theo dơi dữ liệu dịch tễ liên quan COVID-19 của khách du lịch, như họ đă được tiêm vaccine ngừa COVID-19 hay chưa, có được xét nghiệm trong thời gian gần đây hay không hoặc đă có kháng thể do từng mắc căn bệnh này...”.
C̣n Thủ tướng Luxembourg Xavier Bettel th́ chỉ ra rằng chứng nhận của EU sẽ giúp xóa sổ vấn nạn kinh doanh giấy chứng nhận tiêm chủng giả mạo - vốn dựa trên những h́nh ảnh PDF từ hồ sơ tiêm chủng nhiều quốc gia khác nhau. "Mă QR sẽ an toàn hơn những ǵ chúng ta đang có. Các file PDF được sao chép rất nhiều, thậm chí có cả những trang web mà bạn có thể dễ dàng t́m thấy các file PDF giả mạo”, ông Bettel nói.
Thực tế là những ưu việt của hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19 điện tử đă được thấy rơ ở Đức. Cục H́nh sự Liên bang Đức (BKA) cho hay, nếu so sánh với việc làm giả giấy tờ cá nhân th́ quy mô giả mạo giấy chứng nhận tiêm chủng mới chỉ là một "hiện tượng nhỏ", song nhu cầu đang gia tăng khi chính quyền thực hiện nới lỏng quy định pḥng dịch với những người đă tiêm chủng.
“Hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19 có thể được mua dễ dàng với mức giá từ 150 đến 750 USD, tùy thuộc vào loại vaccine được in trên hộ chiếu. Chẳng hạn với hộ chiếu xác nhận đă tiêm vaccine ngừa COVID-19 của AstraZeneca, có thể được mua với giá 500 USD, hộ chiếu vaccine của Sputnik có giá 600 USD hay loại hộ chiếu vaccine Sinopharm được bán với giá 750 USD... Việc làm giả hoàn toàn từ giấy chứng nhận tiêm chủng đến "hộ chiếu vaccine" là rất dễ dàng, bởi có thể dễ dàng mua hợp pháp sổ tiêm chủng mới trên mạng, trong khi các con dấu của bác sĩ cũng có thể dễ dàng t́m kiếm trên mạng Internet. Việc giả mạo số lô vaccine cũng không phải là trở ngại, bởi những người được tiêm chủng thực sự đă đăng các h́nh ảnh chứng nhận tiêm pḥng của ḿnh lên mạng và từ đó kẻ gian có thể khai thác số lô vaccine mà họ đă được tiêm để dùng cho việc làm giả. Người mua chỉ cần cung cấp thông tin như họ, tên, ngày sinh và ngày tiêm vaccine (tùy chọn) và nhận được “hàng” ngay sau khi chuyển tiền. Trong bối cảnh như vậy, việc sử dụng chứng nhận tiêm chủng kỹ thuật số được đánh giá sẽ giúp hạn chế tốt hơn nạn làm giả chứng nhận tiêm chủng”, báo cáo của BKA có đoạn viết.
Những vụ bắt giữ
Cuối tháng 5 vừa qua, chủ một quán bar ở San Joaquin County, bang California (Mỹ) tên là Todd Anderson (59 tuổi) đă bị bắt và bị buộc tội v́ đă làm thẻ tiêm chủng COVID-19 giả. Việc này bắt nguồn từ cuộc điều tra của Cục Kiểm soát đồ uống có cồn California từ tháng 4 sau khi cơ quan này nhận được khiếu nại về hiện tượng bán thẻ tiêm chủng giả ở Old Corner Saloon, Clements. Phóng viên hăng ABCNews cùng tham gia cuộc điều tra cho biết, mỗi người có thể mua được ít nhất 4 thẻ tiêm chủng giả tại quán bar của Anderson với giá 20 USD/chiếc.Khi bắt giữ Anderson, cảnh sát thu giữ được nhiều tài liệu liên quan đến việc phân phối thẻ tiêm chủng ngừa COVID-19 và một khẩu súng chưa đăng kư. Anderson phải xuất hiện trước ṭa vào tuần đầu tiên của tháng 6 với 3 tội danh: giả mạo con dấu của chính quyền, trộm cắp danh tính và sở hữu một khẩu súng không đăng kư ở nơi công cộng. Bên cạnh đó, do thẻ tiêm chủng giả mà Anderson bán có logo đính kèm của các hăng dược phẩm như Pfizer, Moderna, Trung tâm kiểm soát và pḥng ngừa dịch bệnh nên tên này c̣n bị cáo buộc thêm tội danh làm giả hồ sơ y tế.Hăng tin CNN ngày 3-6 cho hay, đây là vụ bắt giữ mới nhất trong chiến dịch truy quét hộ chiếu vaccine giả đang được tiến hành trên khắp nước Mỹ. Trước đó, vào tháng 3, Interpol cũng đă ra cảnh báo mới về nguy cơ hàng giả liên quan đến vaccine ngừa COVID-19 lan tràn trên khắp thế giới.
Nguyên do là v́ cảnh sát Trung Quốc và Nam Phi đă thu giữ hàng chục ngàn liều vaccine ngừa COVID-19 giả và triệt phá nhiều địa điểm sản xuất vaccine giả. Tổng Thư kư Interpol Jürgen Stock nhận định, đây chỉ là "phần nổi của tảng băng" khi nói đến tội phạm liên quan đến vaccine ngừa COVID-19 và thế giới sẽ phải đối mặt với nhiều loại h́nh tội phạm khác khi mở rộng hoạt động của hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19.
Cảnh báo của FBI
Trước t́nh trạng này, chính quyền bang California đă đưa ra cảnh báo về nguy cơ giấy chứng nhận tiêm chủng vaccine ngừa COVID-19 giả mạo đang được in ấn và rao bán trái phép trên mạng Internet. Tổng Chưởng lư California Rob Bonta khẳng định, việc mua giấy chứng nhận tiêm chủng giả là hành vi bất hợp pháp và có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe cộng đồng, cũng như sự an toàn của chính người thực hiện hành vi này. Đồng thời, ông Bonta kêu gọi mọi người cung cấp thông tin liên quan giấy chứng nhận tiêm chủng giả và không đăng h́nh ảnh giấy chứng nhận tiêm chủng của bản thân lên mạng xă hội v́ các thông tin cá nhân này có có thể bị đánh cắp để thực hiện hành vi gian lận.Song, cuộc chiến chống lại thẻ tiêm chủng giả không hề dễ dàng. Vào tháng 3, FBI đă ban hành một cảnh báo rằng việc bán thẻ giả có logo của chính phủ trên đó là một tội ác và kêu gọi mọi người không đăng ảnh thẻ tiêm chủng của ḿnh lên mạng xă hội. Tuy nhiên, hàng chục ngàn người vẫn “hồn nhiên” chia sẻ h́nh ảnh thẻ tiêm chủng của ḿnh trên các trang như Facebook và Instagram.
Mark Ostrowski, người đứng đầu bộ phận kỹ thuật của công ty an ninh mạng Checkpoint Software cho biết: “Chúng tôi đă thấy mức tăng 300% so với những ǵ có sẵn vào tháng 12-2020. Giấy chứng nhận vaccine rởm có giá hàng trăm USD trên các trang web đen và một số bản sao trông kém xác thực hơn c̣n được cung cấp miễn phí. Bộ phận an ninh mạng của chúng tôi thậm chí c̣n t́m thấy nhiều nền tảng thông thường với các phiên bản chứng nhận chỉ với vài USD”.
Hăng tin Reuters th́ trích dẫn lời chuyên gia mạng Beenu Arora, người sáng lập công ty t́nh báo mạng Cyble cho biết: “Từ Iceland đến Israel, nhiều quốc gia bắt đầu dỡ bỏ các quy định hạn chế đối với người có thể chứng minh họ đă được tiêm chủng, tức là cho phép họ đến các địa điểm giải trí hoặc qua biên giới nếu xuất tŕnh giấy tờ này. Và nhiều người đang cố phá vỡ khả năng bị phong tỏa (hoặc hạn chế đi lại bằng cách tạo ra các tài liệu giả). Về cơ bản, việc này đặt tính mạng của người khác vào nguy hiểm. Chúng tôi đă thấy hàng trăm web đen rao bán hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19. Web đen là một phần của Internet, nằm ngoài tầm với của các công cụ t́m kiếm, nơi người dùng chủ yếu ẩn danh và thanh toán bằng tiền điện tử như Bitcoin”.Cũng theo lời của Aroa, anh có thể mua giấy tiêm chủng giả với giá chỉ 12 USD và rằng danh sách người đăng kư mua hộ chiếu vaccine giả cũng gia tăng hằng ngày. Kĩ sư Oded Vanunu của công ty an ninh mạng Check Point tiết lộ rằng các cuộc điều tra của công ty cho thấy những trang web đen quảng cáo mua bán hộ chiếu vaccine hay giấy tiêm chủng giả đều có nguồn gốc từ Mỹ, Nga và một số quốc gia châu Âu.
V́ thế, hồi giữa tháng 4, Tổng Chưởng lư bang Illinois Kwame Raoul và những người đồng cấp ở 44 tiểu bang khác của nước Mỹ đă cùng kư vào một chương tŕnh triệt tiêu việc bán trực tuyến thẻ tiêm chủng COVID-19 giả mạo.
"Việc tiếp thị và bán thẻ vaccine ngừa COVID giả đe dọa sức khỏe cộng đồng và làm chậm tiến độ trong việc bảo vệ cư dân của chúng ta khỏi virus”, các tổng chưởng lư bang nhấn mạnh và yêu cầu các trang web thị trường như OfferUp, EBay và Shopify cũng như mạng xă hội Facebook, Twitter giám sát chặt chẽ v́ có nguy cơ trở thành các cửa hàng tiềm năng cho việc bán thẻ giả.
Hiện, Nhà Trắng đă công bố hướng dẫn quốc gia trong việc quản lư cái gọi là hộ chiếu vaccine. EBay cho biết họ đang thực hiện các biện pháp quan trọng để chặn hoặc nhanh chóng loại bỏ các mặt hàng với tuyên bố sai về sức khỏe bao gồm thẻ vaccine giả. C̣n Twitter th́ khẳng định, việc bán thẻ tiêm chủng giả không được phép trên trang web và mạng xă hội này cũng đă thực hiện một loạt biện pháp bảo vệ, phát hiện kịp thời...
Giải pháp chứng nhận kỹ thuật số
Trong một lần trả lời phỏng vấn báo giới, Vanunu đưa ra giải pháp là để làm cho việc giả mạo hộ chiếu vaccine khó khăn hơn, thẻ tiêm chủng nên được kư mă hóa bằng cách sử dụng hệ thống mă QR tương tự như được áp dụng ở Israel. Sau khi được quét, các mă sẽ tiết lộ thông tin vaccine cũng như tên của chủ sở hữu và được kiểm tra dựa trên các tài liệu nhận dạng. Nhưng, để hoạt động cho các chuyến du lịch quốc tế, một hệ thống như vậy sẽ yêu cầu các quốc gia chia sẻ dữ liệu. Trung Quốc, Bahrain và một số quốc gia khác đă giới thiệu hộ chiếu vaccine, trong khi Hàn Quốc mới công bố kế hoạch cho các tài liệu kỹ thuật số. Duy chỉ có Liên minh châu Âu (EU) là 27 quốc gia thành viên EU nhất trí với việc sử dụng chứng nhận kỹ thuật số về COVID-19 trong toàn khối để hồi phục ngành du lịch trong mùa hè từ 1-7.
Chủ tịch Ủy ban châu Âu (EC) Ursula von der Leyen nêu rơ: “Chứng nhận kỹ thuật số về COVID của EU” là một mă QR hiển thị trên màn h́nh điện thoại thông minh, hoặc máy tính bảng, hay cũng có thể in ra giấy để tiện mang theo khi người dùng di chuyển liên quốc gia. Mă QR này sẽ cho phép cơ quan chức năng theo dơi dữ liệu dịch tễ liên quan COVID-19 của khách du lịch, như họ đă được tiêm vaccine ngừa COVID-19 hay chưa, có được xét nghiệm trong thời gian gần đây hay không hoặc đă có kháng thể do từng mắc căn bệnh này...”.
C̣n Thủ tướng Luxembourg Xavier Bettel th́ chỉ ra rằng chứng nhận của EU sẽ giúp xóa sổ vấn nạn kinh doanh giấy chứng nhận tiêm chủng giả mạo - vốn dựa trên những h́nh ảnh PDF từ hồ sơ tiêm chủng nhiều quốc gia khác nhau. "Mă QR sẽ an toàn hơn những ǵ chúng ta đang có. Các file PDF được sao chép rất nhiều, thậm chí có cả những trang web mà bạn có thể dễ dàng t́m thấy các file PDF giả mạo”, ông Bettel nói.
Thực tế là những ưu việt của hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19 điện tử đă được thấy rơ ở Đức. Cục H́nh sự Liên bang Đức (BKA) cho hay, nếu so sánh với việc làm giả giấy tờ cá nhân th́ quy mô giả mạo giấy chứng nhận tiêm chủng mới chỉ là một "hiện tượng nhỏ", song nhu cầu đang gia tăng khi chính quyền thực hiện nới lỏng quy định pḥng dịch với những người đă tiêm chủng.
“Hộ chiếu vaccine ngừa COVID-19 có thể được mua dễ dàng với mức giá từ 150 đến 750 USD, tùy thuộc vào loại vaccine được in trên hộ chiếu. Chẳng hạn với hộ chiếu xác nhận đă tiêm vaccine ngừa COVID-19 của AstraZeneca, có thể được mua với giá 500 USD, hộ chiếu vaccine của Sputnik có giá 600 USD hay loại hộ chiếu vaccine Sinopharm được bán với giá 750 USD... Việc làm giả hoàn toàn từ giấy chứng nhận tiêm chủng đến "hộ chiếu vaccine" là rất dễ dàng, bởi có thể dễ dàng mua hợp pháp sổ tiêm chủng mới trên mạng, trong khi các con dấu của bác sĩ cũng có thể dễ dàng t́m kiếm trên mạng Internet. Việc giả mạo số lô vaccine cũng không phải là trở ngại, bởi những người được tiêm chủng thực sự đă đăng các h́nh ảnh chứng nhận tiêm pḥng của ḿnh lên mạng và từ đó kẻ gian có thể khai thác số lô vaccine mà họ đă được tiêm để dùng cho việc làm giả. Người mua chỉ cần cung cấp thông tin như họ, tên, ngày sinh và ngày tiêm vaccine (tùy chọn) và nhận được “hàng” ngay sau khi chuyển tiền. Trong bối cảnh như vậy, việc sử dụng chứng nhận tiêm chủng kỹ thuật số được đánh giá sẽ giúp hạn chế tốt hơn nạn làm giả chứng nhận tiêm chủng”, báo cáo của BKA có đoạn viết.