vuitoichat
11-29-2021, 13:37
Chỉ ít ngày phát hiện và xác định đây là loại biến thể đáng lo ngại, Omicron tiếp tục lan ra khắp thế giới, khiến giới chức y tế ở nhiều nước hoang mang, các quốc gia khẩn trương áp dụng các biện pháp khắt khe hay đóng cửa biên giới. Điểm qua một số điều chúng ta hiểu về loại biến thể mới của virus corona, cho đến lúc này, khi từ sau Delta, chưa hề có biến thể virus gây bệnh Covid-19 nào lại gây lo lắng như Omicron.
Tại sao Omicron gây lo ngại ?
“ Biến thể này đáng lo ngại và đây là lần đầu tiên tôi nói như vậy từ khi có biến thể Delta”, trên twitter, nhà virus học Anh, Ravi Gupta đă khẳng định về loại biến thể mà mă tên ban đầu là B1.1.529, được phát hiện đầu tiên tại Nam Phi. Hôm thứ Sáu tuần trước (26/11), Tổ Chức Y Tế Thế Giới cũng đă chính thức đánh giá mức độ nguy hiểm của loại biến thể mới này tương tự như vậy.
Các lo lắng xuất phát từ các đặc tính gien của virus và từ những ǵ người ta quan sát trong vùng nam châu Phi, nơi phát hiện biến thể.
Omicron có số lượng gien đột biến cao bất thường, trong đó có khoảng ba chục đột biến ở protéine spike, một dạng “ch́a khóa » để virus xâm nhập vào cơ thể.
Dựa trên kinh nghiệm của các loại biến thể trước đấy, người ta biết được một số đột biến trên có thể liên quan đến khả năng lây lan và làm giảm hiệu quả của vac-xin.
Chuyên gia Vincent Enouf thuộc Viện Pasteur, Paris giải thích với AFP :
“Nếu ta dựa trên gien, th́ quả thực đó là điều rất đặc biệt, điều này có thể gây lo ngại”.
Mặt khác số ca nhiễm và tỷ lệ nhiễm gắn với biến thể này tăng rất nhanh trong tỉnh Gauteng (Nam Phi), nơi biến thể này được giải mă gien lần đầu.
Cần phải mất nhiều tuần để hiểu rơ hơn về biến thể vừa xuất hiện th́ mới khẳng định chắc chắn liệu nó có khả năng lây lan mạnh hơn, nguy hiểm hơn hay có khả năng kháng vac-xin hay không. Hôm 26/11 Tổ Chức Y Tế Thế Giới đă nhấn mạnh.
Chuyên gia Vincent Enouf cho rằng “ Cần phải có lư trí, tiếp tục theo dơi và không nên nhất loạt báo động dân chúng”.
“Các nhà virus học, trong đó có tôi lo lắng. Nhưng tôi không tin là bất kể cái ǵ cũng có thể kết luận rằng hỏng hết rồi khi chỉ mới dựa trên những dữ liệu ta đang có”, nhà nghiên cứu Mỹ, Angela Rasmussen b́nh luận trên twitter.
Omicron có soán ngôi của Delta?
Đây là là vấn đề chủ chốt mà đến nay các chuyên gia vẫn chưa trả lời được. Biến thể Delta giờ đây gần như làm bá chủ thế giới sau khi thế chỗ của Alpha. Trong cuộc cạnh tranh lớn giữa các biến thể đó, một số biến thể xuất hiện những tháng trước đây ( Mu hay Lambda) đă không thể chiếm được vị trí hàng đầu. Những tuần gần đây, đa số các nhà khoa học cho rằng biến thể đáng ngại sắp tới có thể sẽ là loại sinh ra từ sự tiến hóa của Delta. Thế như Omicron lại thuộc một chủng hoàn toàn khác biệt.
T́nh h́nh trong tỉnh Gauten khiến người ta sợ rằng biến thể mới xuất hiện sẽ có khả năng vượt lên trên Delta. Tuy nhiên điều này vẫn chưa chắc chắn.
Mặt khác, biến thể mới dường như lây lan trên toàn bộ Nam Phi. Đây có thể là dấu hiệu nữa cho thấy Omicron có khả năng cạnh tranh với Delta. Hiện không khó để phát hiện ra Omicron v́ nó mang những đặc tính di truyền rất dễ thấy qua xét nghiệm PCR, chưa cần phân tích sâu hơn bằng giải mă gien chẳng hạn.
Người ta có thể ngăn chặn Omicron phát tán?
Chưa đầy 24 giờ sau khi cơ quan y tế của Nam Phi thông báo về biến thể Omicron, nhiều nước châu Âu đă cho ngừng cá chuyến bay từ miền nam châu Phi.
Nhưng theo chuyên gia Vincent Enouf, “như thế gần như là quá muộn. Biện pháp chỉ giúp làm chậm lại sự phát tán của loại biến thể có mức độ truyền nhiễm rất cao nhưng không bao giờ có thể ngăn chặn hoàn toàn”, giống như với các biến thể Alpha hay Delta.
Nhiều ca nhiễm Omicron đă phát hiện ngay hôm thứ Sáu tại Israel, Bỉ. Giới chuyên gia cho rằng những biện pháp theo kiểu công kích Nam Phi và Botswana sẽ khiến các nước khác sẽ ngần ngại không công bố khi họ chẳng may phát hiện ra biến thể mới trong tương lai. Hiện tại Tổ Chức Y Tế thế Giới vẫn khuyến cáo không nên có những biện pháp hạn chế việc đi lại.
Tác động đến vac-xin?
Trong vấn đền này cũng vậy, dù có lo lắng nhưng vẫn c̣n quá sớm để khẳng định biến thể mới có làm giảm công hiệu của vac-xin hay không.
Theo chuyên gia Vincent Enouf, “ cần phải kiểm tra liệu các kháng thể được sinh ra từ sau khi tiêm các loại vac-xin hiện nay vẫn hoạt động hay không và chúng hoạt động ở mức độ nào, vac-xin có vẫn ngăn được các trường hợp bệnh nặng hay không?”.
Để hiểu được điều đó, các nhà nghiên cứu phải dựa trên các xét nghiệm ở pḥng thí nghiệm và trên các dữ liệu trong cuộc sống thực tế ở những nước có liên quan.
Pḥng thí nghiệm Đức BioNTech, liên kết với Pfizer, đang đợi những kết quả kiểm nghiệm đầu tiên, mà ít nhất phải 2 tuần nữa mới có được.
Nhà virus học Pháp, Etienne Decroly nhận định, “ điều khẩn cấp là phải thích nghi vac-xin ARN và cập nhật với các loại biến thể đang lây lan”.
Cho dù thế nào th́ tiêm chủng vẫn là biện pháp hàng đầu, đồng thời phải tạo điều kiện để các nước nghèo được tiếp cận vác-xin tốt hơn nữa, các nhà kho học nhấn mạnh. Bởi v́, “càng lan truyền th́ virus càng có cơ hội tiến hóa và ta sẽ thấy càng nhiều đột biến”, bà Maria Van Kerkhove, một quan chức của WHO khẳng định.
Các nước vừa mở cửa đă phải đóng lại
Dịch Covid-19 kéo dài hai năm qua đă làm hơn 5 triệu người trên thế giới thiệt mạng. Khi Tổ Chức Y Tế Thế Giới đưa ra cảnh báo biến chủng mới xuất hiện Omicron là “đáng ngại”, mối lo của các nước lại tăng thêm gấp bội, đặc biệt trong bối cảnh thông thương đang được mở lại dần dần và Châu Âu th́ đang phải đối phó với làn sóng dịch thứ 5 bùng lên dữ dội từ đầu mùa đông.
Một loạt nước từ Âu sang Á đều đă công bố t́m thấy biến thể Omicron. Ngoài Nam Phi hay Botswana, đến giờ Úc, Israel đă thông báo phát hiện các ca nhiễm biến thể mới Omicron. Châu Âu đă có Bỉ, Anh, Đức, Ư và Cộng Ḥa Séc.
Các biện pháp cách ly nghiêm ngặt với người nhiễm biến thể mới đă được áp dụng ngay lập tức. Trên khắp các châu lục, đặc biệt là châu Âu, rất nhiều quốc gia đă nhanh chóng đóng cửa với các nước phía nam châu Phi như Nam Phi, Botswana, Zimbabwe, Namibia, Lesotho, Eswantini, hay Mozambique, Angola. Philippines c̣n pḥng xa hơn thông báo ngừng các chuyến bay từ các nước đă phát hiện ra biến thể Omicron. Anh Quốc từ ngày 30/11 cũng bắt đầu thắt chặt các biện pháp pḥng dịch kiểm soát người nhập cảnh. Hoa Kỳ vừa mới bắt đầu mở cửa với thế giới đầu tháng 11, từ ngày hôm nay buộc phải đóng cửa biên giới với du khách đến từ 8 nước miền nam châu Phi.
Về phần các nhà sản xuất vac-xin, các hăng AstraZeneca, Pfiser/BioNTech, Moderna và Novavax, họ khẳng định tin tưởng có đủ khả năng chống lại chủng virus mới Omicron.
Theo trang mạng Our World in Data được AFP trích dẫn, gần 54% dân số trên thế giới đă được tiêm ít nhất một liều vac-xin ngừa Covid-19. Tuy nhiên mới có 5,6% dân ở các nước nghèo được tiếp cận vac-xin. Nam Phi là nước bị dịch nặng nhất châu lục nhưng mới có 23,8% dân số được tiêm chủng đủ liều.
Tại sao Omicron gây lo ngại ?
“ Biến thể này đáng lo ngại và đây là lần đầu tiên tôi nói như vậy từ khi có biến thể Delta”, trên twitter, nhà virus học Anh, Ravi Gupta đă khẳng định về loại biến thể mà mă tên ban đầu là B1.1.529, được phát hiện đầu tiên tại Nam Phi. Hôm thứ Sáu tuần trước (26/11), Tổ Chức Y Tế Thế Giới cũng đă chính thức đánh giá mức độ nguy hiểm của loại biến thể mới này tương tự như vậy.
Các lo lắng xuất phát từ các đặc tính gien của virus và từ những ǵ người ta quan sát trong vùng nam châu Phi, nơi phát hiện biến thể.
Omicron có số lượng gien đột biến cao bất thường, trong đó có khoảng ba chục đột biến ở protéine spike, một dạng “ch́a khóa » để virus xâm nhập vào cơ thể.
Dựa trên kinh nghiệm của các loại biến thể trước đấy, người ta biết được một số đột biến trên có thể liên quan đến khả năng lây lan và làm giảm hiệu quả của vac-xin.
Chuyên gia Vincent Enouf thuộc Viện Pasteur, Paris giải thích với AFP :
“Nếu ta dựa trên gien, th́ quả thực đó là điều rất đặc biệt, điều này có thể gây lo ngại”.
Mặt khác số ca nhiễm và tỷ lệ nhiễm gắn với biến thể này tăng rất nhanh trong tỉnh Gauteng (Nam Phi), nơi biến thể này được giải mă gien lần đầu.
Cần phải mất nhiều tuần để hiểu rơ hơn về biến thể vừa xuất hiện th́ mới khẳng định chắc chắn liệu nó có khả năng lây lan mạnh hơn, nguy hiểm hơn hay có khả năng kháng vac-xin hay không. Hôm 26/11 Tổ Chức Y Tế Thế Giới đă nhấn mạnh.
Chuyên gia Vincent Enouf cho rằng “ Cần phải có lư trí, tiếp tục theo dơi và không nên nhất loạt báo động dân chúng”.
“Các nhà virus học, trong đó có tôi lo lắng. Nhưng tôi không tin là bất kể cái ǵ cũng có thể kết luận rằng hỏng hết rồi khi chỉ mới dựa trên những dữ liệu ta đang có”, nhà nghiên cứu Mỹ, Angela Rasmussen b́nh luận trên twitter.
Omicron có soán ngôi của Delta?
Đây là là vấn đề chủ chốt mà đến nay các chuyên gia vẫn chưa trả lời được. Biến thể Delta giờ đây gần như làm bá chủ thế giới sau khi thế chỗ của Alpha. Trong cuộc cạnh tranh lớn giữa các biến thể đó, một số biến thể xuất hiện những tháng trước đây ( Mu hay Lambda) đă không thể chiếm được vị trí hàng đầu. Những tuần gần đây, đa số các nhà khoa học cho rằng biến thể đáng ngại sắp tới có thể sẽ là loại sinh ra từ sự tiến hóa của Delta. Thế như Omicron lại thuộc một chủng hoàn toàn khác biệt.
T́nh h́nh trong tỉnh Gauten khiến người ta sợ rằng biến thể mới xuất hiện sẽ có khả năng vượt lên trên Delta. Tuy nhiên điều này vẫn chưa chắc chắn.
Mặt khác, biến thể mới dường như lây lan trên toàn bộ Nam Phi. Đây có thể là dấu hiệu nữa cho thấy Omicron có khả năng cạnh tranh với Delta. Hiện không khó để phát hiện ra Omicron v́ nó mang những đặc tính di truyền rất dễ thấy qua xét nghiệm PCR, chưa cần phân tích sâu hơn bằng giải mă gien chẳng hạn.
Người ta có thể ngăn chặn Omicron phát tán?
Chưa đầy 24 giờ sau khi cơ quan y tế của Nam Phi thông báo về biến thể Omicron, nhiều nước châu Âu đă cho ngừng cá chuyến bay từ miền nam châu Phi.
Nhưng theo chuyên gia Vincent Enouf, “như thế gần như là quá muộn. Biện pháp chỉ giúp làm chậm lại sự phát tán của loại biến thể có mức độ truyền nhiễm rất cao nhưng không bao giờ có thể ngăn chặn hoàn toàn”, giống như với các biến thể Alpha hay Delta.
Nhiều ca nhiễm Omicron đă phát hiện ngay hôm thứ Sáu tại Israel, Bỉ. Giới chuyên gia cho rằng những biện pháp theo kiểu công kích Nam Phi và Botswana sẽ khiến các nước khác sẽ ngần ngại không công bố khi họ chẳng may phát hiện ra biến thể mới trong tương lai. Hiện tại Tổ Chức Y Tế thế Giới vẫn khuyến cáo không nên có những biện pháp hạn chế việc đi lại.
Tác động đến vac-xin?
Trong vấn đền này cũng vậy, dù có lo lắng nhưng vẫn c̣n quá sớm để khẳng định biến thể mới có làm giảm công hiệu của vac-xin hay không.
Theo chuyên gia Vincent Enouf, “ cần phải kiểm tra liệu các kháng thể được sinh ra từ sau khi tiêm các loại vac-xin hiện nay vẫn hoạt động hay không và chúng hoạt động ở mức độ nào, vac-xin có vẫn ngăn được các trường hợp bệnh nặng hay không?”.
Để hiểu được điều đó, các nhà nghiên cứu phải dựa trên các xét nghiệm ở pḥng thí nghiệm và trên các dữ liệu trong cuộc sống thực tế ở những nước có liên quan.
Pḥng thí nghiệm Đức BioNTech, liên kết với Pfizer, đang đợi những kết quả kiểm nghiệm đầu tiên, mà ít nhất phải 2 tuần nữa mới có được.
Nhà virus học Pháp, Etienne Decroly nhận định, “ điều khẩn cấp là phải thích nghi vac-xin ARN và cập nhật với các loại biến thể đang lây lan”.
Cho dù thế nào th́ tiêm chủng vẫn là biện pháp hàng đầu, đồng thời phải tạo điều kiện để các nước nghèo được tiếp cận vác-xin tốt hơn nữa, các nhà kho học nhấn mạnh. Bởi v́, “càng lan truyền th́ virus càng có cơ hội tiến hóa và ta sẽ thấy càng nhiều đột biến”, bà Maria Van Kerkhove, một quan chức của WHO khẳng định.
Các nước vừa mở cửa đă phải đóng lại
Dịch Covid-19 kéo dài hai năm qua đă làm hơn 5 triệu người trên thế giới thiệt mạng. Khi Tổ Chức Y Tế Thế Giới đưa ra cảnh báo biến chủng mới xuất hiện Omicron là “đáng ngại”, mối lo của các nước lại tăng thêm gấp bội, đặc biệt trong bối cảnh thông thương đang được mở lại dần dần và Châu Âu th́ đang phải đối phó với làn sóng dịch thứ 5 bùng lên dữ dội từ đầu mùa đông.
Một loạt nước từ Âu sang Á đều đă công bố t́m thấy biến thể Omicron. Ngoài Nam Phi hay Botswana, đến giờ Úc, Israel đă thông báo phát hiện các ca nhiễm biến thể mới Omicron. Châu Âu đă có Bỉ, Anh, Đức, Ư và Cộng Ḥa Séc.
Các biện pháp cách ly nghiêm ngặt với người nhiễm biến thể mới đă được áp dụng ngay lập tức. Trên khắp các châu lục, đặc biệt là châu Âu, rất nhiều quốc gia đă nhanh chóng đóng cửa với các nước phía nam châu Phi như Nam Phi, Botswana, Zimbabwe, Namibia, Lesotho, Eswantini, hay Mozambique, Angola. Philippines c̣n pḥng xa hơn thông báo ngừng các chuyến bay từ các nước đă phát hiện ra biến thể Omicron. Anh Quốc từ ngày 30/11 cũng bắt đầu thắt chặt các biện pháp pḥng dịch kiểm soát người nhập cảnh. Hoa Kỳ vừa mới bắt đầu mở cửa với thế giới đầu tháng 11, từ ngày hôm nay buộc phải đóng cửa biên giới với du khách đến từ 8 nước miền nam châu Phi.
Về phần các nhà sản xuất vac-xin, các hăng AstraZeneca, Pfiser/BioNTech, Moderna và Novavax, họ khẳng định tin tưởng có đủ khả năng chống lại chủng virus mới Omicron.
Theo trang mạng Our World in Data được AFP trích dẫn, gần 54% dân số trên thế giới đă được tiêm ít nhất một liều vac-xin ngừa Covid-19. Tuy nhiên mới có 5,6% dân ở các nước nghèo được tiếp cận vac-xin. Nam Phi là nước bị dịch nặng nhất châu lục nhưng mới có 23,8% dân số được tiêm chủng đủ liều.