florida80
12-20-2021, 21:47
Nhiều người đang mắc phải những thói quen về lâu dài sẽ gây hại cho năo bộ, một số thói quen thậm chí liên quan đến chứng sa sút trí tuệ.
1. Sự cô đơn
Nhiều người có thói quen dành tối thứ Sáu một ḿnh với ly rượu vang và Netflix. Với nhiều người đây thực sự như giấc mơ. Nhưng nếu bạn làm vậy v́ cô đơn, hoặc cảm thấy cô lập với thế giới, việc này có thể gây hại cho sức khỏe. Thường xuyên cảm thấy cô đơn có liên quan đếm suy giảm chức năng nhận thức và bệnh Alzheimer.
Ảnh: Womenworking
Ở một ḿnh v́ cô đơn và cảm thấy cô lập với thế giới lâu ngày có thể dẫn đến sa sút trí tuệ. Ảnh minh họa: Womenworking
Các nhà khoa học Samia Akhter-Khan và Qiushan Tao tại Trường Y Harvard, Mỹ đă nghiên cứu năo của những người trưởng thành khỏe mạnh. Kết quả công bố tháng 3/2021 cho thấy, những người cô đơn có mức amyloid trong vỏ năo cao gấp 7,5 lần người b́nh thường. Amyloid là một dấu hiệu được sử dụng để chẩn đoán chứng sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer.
Một nghiên cứu khác của Cao đẳng King London, Anh, cũng cho thấy những người đơn độc dễ mệt mỏi và khó tập trung hơn 24% người b́nh thường.
2. Không có chí hướng
Theo một nghiên cứu kéo dài bốn năm trên 900 người vào năm 2010 của nhóm tiến sĩ Patricia A. Boyle và bác sĩ y khoa Aron S. Buchman ở Chicago, Mỹ, những người có mục đích sống rơ ràng, ít có nguy cơ mắc bệnh Alzheimier hơn người khác.
Mục đích sống đề cập đến việc một người t́m kiếm ư nghĩa cuộc sống, có ư thức rơ ràng ḿnh muốn ǵ và ư thức đó hướng dẫn hành vi của họ.
Tương tự, một số nghiên cứu khác chỉ ra người lớn tuổi có đam mê, sở thích và cố gắng tham gia các hoạt động xă hội có tác dụng làm chậm quá tŕnh già hóa.
3. Thiếu ngủ
Giống như sự cô đơn, thiếu ngủ có liên quan đến cả chứng sa sút trí tuệ trong cuộc sống sau này và chắn chắn đêm ngủ không ngon, ngày làm việc sẽ không hiệu quả.
"Số lượng và chất lượng giấc ngủ có những tác động lớn đến suy nghĩ, trí nhớ và tâm trạng hàng ngày của chúng ta, cũng như nguy cơ suy giảm nhận thức lâu dài", tiến sĩ Scott Kaiser, giám đốc của Viện Khoa học Thần kinh Thái B́nh Dương, nói.
Hiệp hội Alzheimer nói rằng các vấn đề như khó đi vào giấc ngủ, khó ngủ hoặc chỉ chợp mắt có liên quan đến nhiều dạng sa sút trí tuệ. Có thể là do không được nghỉ ngơi đầy đủ khiến lượng amyloid trong năo nhiều hơn.
Bằng cách cải thiện giấc ngủ, đă giúp pḥng tránh bệnh Alzheimer.
Ảnh: Rb
Đeo tai nghe ảnh hưởng tới thính lực, là nguồn gốc gây ra teo năo. Ảnh: Rb
4. Không tập thể dục
Hăy nhớ tập luyện thường xuyên không chỉ v́ cơ thể của bạn mà c̣n cho năo bộ. Một nghiên cứu tại Đại học British Columbia, Canada cho thấy tập thể dục nhịp điệu thường xuyên giúp tăng kích thước của hồi hải mă - vùng năo liên quan đến khả năng học tập và ghi nhớ của con người. Lư do v́ thể dục nhịp điệu giúp bơm máu đến tim, đổ mồ hôi, trái ngược với tập cơ bắp hay tạ.
Tương tự, các nhà nghiên cứu tại Đại học Queensland, Australia đă phát hiện việc tập luyện thể dục cường độ cao giúp máu lưu thông đến năo. Duy tŕ hoạt động là một trong nhiều mẹo được các chuyên gia củng cố để ngăn ngừa chứng sa sút trí tuệ.
5. Chế độ ăn không lành mạnh
Duy tŕ chế độ ăn uống lành mạnh và quản lư cân nặng có thể gián tiếp giúp ích cho năo, ví như ngăn huyết áp cao.
"Ăn những thực phẩm chất lượng cao có chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa sẽ nuôi dưỡng năo và bảo vệ năo khỏi stress oxy hóa (là nguyên nhân gây nhiều bệnh như tiểu đường, xơ vữa động mạch, huyết áp cao, ung thư, Parkinson và bệnh Alzheimer). Bộ năo của bạn có thể bị tổn thương nếu bạn ăn phải bất cứ thứ ǵ không đảm bảo", tạp chí Harvard Health, Trường Y Harvard cảnh báo.
Hăy ăn nhiều các thực phẩm có ích cho năo bộ, ví như cá hồi chứa omega -3, chocolate đen, quả mọng (mâm xôi, việt quất, dâu tây, nho), các loại hạt, trứng...
Các nghiên cứu chỉ ra chế độ ăn phương Tây với thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến trầm cảm cao hơn so với chế độ ăn Địa Trung Hải và Nhật Bản.
6. Nghe nhạc lớn
Tất cả chúng ta đều thích bùng nổ âm nhạc. Nhưng lặp đi lặp lại hành động này có thể gây hại cho màng nhĩ, đặc biệt nếu bạn đeo tai nghe.
Theo nghiên cứu của ĐH Johns Hopkins, nếu điều này chưa đủ tồi tệ, th́ việc mất thính giác có liên quan đến chứng mất trí. "H́nh ảnh quét năo cho chúng ta thấy rằng mất thính lực có thể góp phần làm cho tốc độ teo năo nhanh hơn", tiến sĩ Frank Lin, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết.
Mất thính lực cũng góp phần vào sự cô lập xă hội. Bạn có thể không thích nơi đông người, không thích nói chuyện - những yếu tố có thể góp phần vào chứng sa sút trí tuệ.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Mỹ khuyên, để bảo vệ thính giác, không nghe nhạc quá 60 phần trăm âm lượng tối đa. Không sử dụng tai nghe trong hoặc tai nghe ngoài hơn một giờ mỗi lần và hăy nghỉ giải lao ít nhất năm phút mỗi giờ.
Bảo Nhiên (Theo Nypos
1. Sự cô đơn
Nhiều người có thói quen dành tối thứ Sáu một ḿnh với ly rượu vang và Netflix. Với nhiều người đây thực sự như giấc mơ. Nhưng nếu bạn làm vậy v́ cô đơn, hoặc cảm thấy cô lập với thế giới, việc này có thể gây hại cho sức khỏe. Thường xuyên cảm thấy cô đơn có liên quan đếm suy giảm chức năng nhận thức và bệnh Alzheimer.
Ảnh: Womenworking
Ở một ḿnh v́ cô đơn và cảm thấy cô lập với thế giới lâu ngày có thể dẫn đến sa sút trí tuệ. Ảnh minh họa: Womenworking
Các nhà khoa học Samia Akhter-Khan và Qiushan Tao tại Trường Y Harvard, Mỹ đă nghiên cứu năo của những người trưởng thành khỏe mạnh. Kết quả công bố tháng 3/2021 cho thấy, những người cô đơn có mức amyloid trong vỏ năo cao gấp 7,5 lần người b́nh thường. Amyloid là một dấu hiệu được sử dụng để chẩn đoán chứng sa sút trí tuệ và bệnh Alzheimer.
Một nghiên cứu khác của Cao đẳng King London, Anh, cũng cho thấy những người đơn độc dễ mệt mỏi và khó tập trung hơn 24% người b́nh thường.
2. Không có chí hướng
Theo một nghiên cứu kéo dài bốn năm trên 900 người vào năm 2010 của nhóm tiến sĩ Patricia A. Boyle và bác sĩ y khoa Aron S. Buchman ở Chicago, Mỹ, những người có mục đích sống rơ ràng, ít có nguy cơ mắc bệnh Alzheimier hơn người khác.
Mục đích sống đề cập đến việc một người t́m kiếm ư nghĩa cuộc sống, có ư thức rơ ràng ḿnh muốn ǵ và ư thức đó hướng dẫn hành vi của họ.
Tương tự, một số nghiên cứu khác chỉ ra người lớn tuổi có đam mê, sở thích và cố gắng tham gia các hoạt động xă hội có tác dụng làm chậm quá tŕnh già hóa.
3. Thiếu ngủ
Giống như sự cô đơn, thiếu ngủ có liên quan đến cả chứng sa sút trí tuệ trong cuộc sống sau này và chắn chắn đêm ngủ không ngon, ngày làm việc sẽ không hiệu quả.
"Số lượng và chất lượng giấc ngủ có những tác động lớn đến suy nghĩ, trí nhớ và tâm trạng hàng ngày của chúng ta, cũng như nguy cơ suy giảm nhận thức lâu dài", tiến sĩ Scott Kaiser, giám đốc của Viện Khoa học Thần kinh Thái B́nh Dương, nói.
Hiệp hội Alzheimer nói rằng các vấn đề như khó đi vào giấc ngủ, khó ngủ hoặc chỉ chợp mắt có liên quan đến nhiều dạng sa sút trí tuệ. Có thể là do không được nghỉ ngơi đầy đủ khiến lượng amyloid trong năo nhiều hơn.
Bằng cách cải thiện giấc ngủ, đă giúp pḥng tránh bệnh Alzheimer.
Ảnh: Rb
Đeo tai nghe ảnh hưởng tới thính lực, là nguồn gốc gây ra teo năo. Ảnh: Rb
4. Không tập thể dục
Hăy nhớ tập luyện thường xuyên không chỉ v́ cơ thể của bạn mà c̣n cho năo bộ. Một nghiên cứu tại Đại học British Columbia, Canada cho thấy tập thể dục nhịp điệu thường xuyên giúp tăng kích thước của hồi hải mă - vùng năo liên quan đến khả năng học tập và ghi nhớ của con người. Lư do v́ thể dục nhịp điệu giúp bơm máu đến tim, đổ mồ hôi, trái ngược với tập cơ bắp hay tạ.
Tương tự, các nhà nghiên cứu tại Đại học Queensland, Australia đă phát hiện việc tập luyện thể dục cường độ cao giúp máu lưu thông đến năo. Duy tŕ hoạt động là một trong nhiều mẹo được các chuyên gia củng cố để ngăn ngừa chứng sa sút trí tuệ.
5. Chế độ ăn không lành mạnh
Duy tŕ chế độ ăn uống lành mạnh và quản lư cân nặng có thể gián tiếp giúp ích cho năo, ví như ngăn huyết áp cao.
"Ăn những thực phẩm chất lượng cao có chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất chống oxy hóa sẽ nuôi dưỡng năo và bảo vệ năo khỏi stress oxy hóa (là nguyên nhân gây nhiều bệnh như tiểu đường, xơ vữa động mạch, huyết áp cao, ung thư, Parkinson và bệnh Alzheimer). Bộ năo của bạn có thể bị tổn thương nếu bạn ăn phải bất cứ thứ ǵ không đảm bảo", tạp chí Harvard Health, Trường Y Harvard cảnh báo.
Hăy ăn nhiều các thực phẩm có ích cho năo bộ, ví như cá hồi chứa omega -3, chocolate đen, quả mọng (mâm xôi, việt quất, dâu tây, nho), các loại hạt, trứng...
Các nghiên cứu chỉ ra chế độ ăn phương Tây với thực phẩm chế biến sẵn có liên quan đến trầm cảm cao hơn so với chế độ ăn Địa Trung Hải và Nhật Bản.
6. Nghe nhạc lớn
Tất cả chúng ta đều thích bùng nổ âm nhạc. Nhưng lặp đi lặp lại hành động này có thể gây hại cho màng nhĩ, đặc biệt nếu bạn đeo tai nghe.
Theo nghiên cứu của ĐH Johns Hopkins, nếu điều này chưa đủ tồi tệ, th́ việc mất thính giác có liên quan đến chứng mất trí. "H́nh ảnh quét năo cho chúng ta thấy rằng mất thính lực có thể góp phần làm cho tốc độ teo năo nhanh hơn", tiến sĩ Frank Lin, người đứng đầu nghiên cứu, cho biết.
Mất thính lực cũng góp phần vào sự cô lập xă hội. Bạn có thể không thích nơi đông người, không thích nói chuyện - những yếu tố có thể góp phần vào chứng sa sút trí tuệ.
Dịch vụ Y tế Quốc gia Mỹ khuyên, để bảo vệ thính giác, không nghe nhạc quá 60 phần trăm âm lượng tối đa. Không sử dụng tai nghe trong hoặc tai nghe ngoài hơn một giờ mỗi lần và hăy nghỉ giải lao ít nhất năm phút mỗi giờ.
Bảo Nhiên (Theo Nypos