florida80
04-27-2022, 23:05
Dù bây giờ đă qua hết những ngày tất tả ngược xuôi lo chạy gạo bữa đói bữa no, lăn lóc chợ trời nhục nhă ê chề tấm thân; những ngày dầm mưa dăi nắng lặn lội đi thăm nuôi nhưng những kỷ niệm buồn sâu thẳm vẫn c̣n đậm nét trong ḷng tôi măi măi mỗi độ Tháng Tư về.
Sau khi hai đứa con ra đi được hai ngày, tôi được tin chuyến tàu bị bể. Tôi vừa bàng hoàng vừa cầu xin đó không phải là sự thật. Nếu quả đúng như vậy liệu tôi có c̣n đủ sức chịu đựng hay không v́ chồng tôi đang c̣n ở trong trại cải tạo. Nóng ruột quá, tôi bèn rủ một em học tṛ cũ lên nhà bà chủ tàu để ḍ hỏi tin tức. Khi đi th́ hăng hái như vậy nhưng gần đến ngơ rẽ đi vào nhà, tôi không c̣n can đảm tiếp tục bước nữa. Tôi ngồi lại một ḿnh dưới gốc cây vừa niệm Phật vừa cầu xin, mắt không rời theo dơi vào con ngơ sâu hun hút đó.
Càng chờ ruột gan càng nóng như lửa đốt, không chịu nổi nữa, tôi đi liều vào. Vừa đến nơi hai chân tôi đă muốn khuỵu xuống, một bầu không khí im lặng nặng nề, hai người ngồi như hai pho tượng; sau đó em học tṛ mới xin lỗi là đă để tôi chờ lâu quá v́ em không đủ can đảm ra báo hung tin. Chuyến tàu đă bị công an rượt đuổi khi ra đến cửa biển và đă bị bắt! Cổ họng tôi khô đắng, mắt mở trừng trừng. Hai thầy tṛ thất thểu ra về, không ai nói với ai lấy một lời.
Tôi tưởng ḿnh không c̣n nước mắt để khóc, vậy mà trên đường về tôi đă khóc như mưa như gió. Cả hai đều khóc v́ người cháu của em học tṛ cũng cùng đi với con tôi trong chuyến này. Đêm hôm đó, ôm chiếc gối vào ḷng, tôi ngồi dựa tường suốt đêm, chưa bao giờ tôi cảm thấy bơ vơ đến tận cùng như vậy. Nhà chỉ c̣n ba mẹ con mà cháu út lại c̣n quá nhỏ. Qua cơn đau, dần dần tôi lấy lại can đảm cho chính ḿnh phải cắn răng mà chịu để vượt qua mọi khó khăn trước mắt, bây giờ chỉ c̣n tôi là cột trụ chính của gia đ́nh, tôi mà gục ngă th́ ai sẽ dang tay cứu vớt chúng tôi đây?
Thế là 4 giờ sáng hôm sau, tôi cương quyết t́m đường đi thăm con v́ hôm ấy là sinh nhật thứ 12 của đứa con gái. Tôi vội vă làm một ít thức ăn để lại nhà cho con. Tội nhất là đứa út mới 4 tuổi, mỗi lần đi thăm nuôi phải gởi nhờ nhà hàng xóm, c̣n quà của con gái tôi là một giỏ bánh kẹo. Đi suốt một ngày trời không ăn uống, không nghỉ ngơi, đến gần chiều vẫn chưa t́m ra chỗ giam. Dọc đường cứ ḍ hỏi những người lơ xe đ̣. Họ chỉ đâu, tôi đi đó. Cuối cùng mới t́m ra được trại giam ở giữa chốn đồng không mông quạnh, bốn bề lồng lộng gió. Nôn nóng đi t́m thăm con cho được nhưng khi đến nơi rồi mới bắt đầu run. Thế nào họ cũng sẽ đặt câu hỏi v́ sao tôi biết nơi này mà đến? Sau khi t́m cách đối phó, năn nỉ măi ông trưởng trại mới chịu cho tôi được gặp con v́ chưa đến ngày thăm nuôi.
Tôi hồi hộp chờ đợi, nh́n qua khung cửa sổ sau lưng ông ta, trên con đường đất đằng xa tít dưới nắng chiều thoi thóp, hai anh em lê từng bước một. Trời ơi! Đứa con gái xác xơ hốc hác, hai mắt bị nhậm đỏ; đứa con trai th́ tiều tụy thảm thương. Tôi phải cắn chặt răng để nước mắt khỏi trào ra. Tôi chỉ trao vội vàng giỏ bánh kẹo, một ít thuốc men c̣n tiền th́ họ giữ lại. Thất thểu ra về, ḷng tôi tan nát, khao khát muốn ôm các con vào ḷng dù chỉ trong phút chốc mà đành chịu! Mới mấy hôm mà các con tôi sa sút mau quá. Con đường trước mặt tôi c̣n lắm chông gai, nặng nề vô kể, liệu đôi chân tôi có đứng vững được hay không?
Sau một tháng bị giam giữ, con gái tôi được thả về trước. Mới một tháng không thấy ánh đèn thị thành vậy mà khi về đến xa cảng thấy cả một thành phố rực sáng, con tôi đă ̣a ra khóc nức nở! Thôi th́ dù sao đi nữa tôi cũng nhẹ bớt gánh nặng đè lên đôi vai. Ngày đi buôn chợ trời, tối về phải kèm cho con học để theo kịp bài vở ở trường.
Một thời gian sau, họ đưa con trai tôi về giam ở gần Sa Đéc. Tôi rất mừng v́ đường đi thăm nuôi sẽ đỡ vất vả hơn. Mỗi lần đi thăm quá sức cực khổ, chen chúc giành giựt mà cũng chỉ mua được giá vé chợ đen dù rằng đă đi lúc 3 giờ sáng. Nhiều lúc chỉ bám vào hông xe mà đứng, hai vai mang đầy hai giỏ thức ăn nặng trĩu, sinh mạng rẻ như bèo!
Lần này đi thăm nuôi, cứ yên chí đi và về chỉ trong một ngày nên tôi không dự trữ thức ăn cho các con ở nhà. Không ngờ khi đến nơi, đọc được một tờ thông báo cho biết họ đă đưa tù nhân về một trại giam khác ở vùng Đồng Tháp Mười, sau khi đă kêu án ba năm tù. Tôi dọ hỏi dân chúng ở gần đó, họ cho hay cứ hai người c̣ng chung tay lại và đă đưa đi hồi 2 giờ sáng. Tôi nhất quyết đi t́m v́ nếu phải đợi đến nửa tháng sau mới được đi thăm nuôi lại, con tôi sẽ lấy ǵ mà ăn?
Vậy là tiếp tục cuộc hành tŕnh, lần ṃ qua đ̣ qua sông, họ chỉ cho tôi hăy t́m cách về đến Cao Lănh rồi sau đó sẽ có tắc ráng là phương tiện di chuyển duy nhất để vào trong trại giam. Lặn lội ngược xuôi khi đến nơi th́ đă hết đ̣ v́ mỗi ngày chỉ có một chuyến thôi. Cho đến bây giờ, mỗi lần nghe tiếng lá cây rạt rào trong gió là tôi lại nhớ đến bến đ̣ hiu hắt năm xưa với h́nh ảnh một ông già mù ngồi kéo cây đàn c̣ năo nuột dưới gốc cây bàng xơ xác lá!
Dân hàng quán ở hai bên cũng xúc động cho hoàn cảnh của tôi nên chỉ dẫn tôi đến tŕnh diện công an phường gần đó rồi nhờ họ giới thiệu pḥng trọ cho mà ngủ qua đêm. Gọi là pḥng trọ, nhưng trời ơi, khi đến nơi mới thấy khiếp đảm, xây xẩm cả mặt mày! Họ chỉ cho tôi một căn pḥng ở tầng trệt nhỏ xíu, dơ dáy không thể tưởng được, mùng màn cũ rích, với một cái giường tre ọp ẹp. Tôi không dám đặt lưng xuống, chỉ lấy cái áo mưa lót mà ngồi; đến khi buông mùng xuống tôi muốn chết khiếp luôn, rệp bu đen cả cái mùng! Thế là tôi đành ngồi bó gối suốt đêm, không dám nhúc nhích v́ sợ đụng cái mùng là rệp bu tới. Trong khi đó, dưới chân, chuột chạy rần rần. Chúng cứ muốn chui vào lục lọi các giỏ thức ăn. Thật chưa bao giờ tôi mong cho trời mau sáng từng giây từng phút như cái đêm hăi hùng đó.
Tắc ráng là một chiếc đ̣ rất hẹp, lót ngang bằng những thanh gỗ nhỏ, phải ngồi co chân lại mới đủ chỗ. Đă vậy, khi chạy trong kinh lạch nhỏ, gặp lúc nước rút, càng khổ thân. Hành khách phải tuột xuống lội śnh từng bước, c̣n con đ̣ phải neo lại chờ con nước lên mới tiếp tục chạy được. Đ̣ nhỏ nhưng chở nhiều, có đoạn phải ra sông lớn thật nguy hiểm. Do đó, cứ mỗi chuyến đi, tôi phải dặn ḍ đủ thứ đứa con trai c̣n ở lại nhà. Lỡ tôi “đi luôn” không về th́ sao?
Ngồi bó gối hơn nửa ngày trời, tứ chi ê ẩm. Con đường vào Đồng Tháp Mười quá gian truân, vậy mà chỉ gặp thăm con được nửa giờ. Thăm xong rồi mới thấy lo, đ̣ đâu nữa mà trở về, đường bộ không có, xin ngủ lại nhà khách văng lai trong trại họ lại không cho. Con tôi thấy cảnh đó chân đi không đành, mắt nh́n tôi lo lắng xót xa đến năo ḷng! Tôi lang thang thất tha thất thểu, chưa biết qua đêm ở đâu khi chiều tối xuống dần.
Đến khi đi ngang một cḥi tranh rách nát nằm chơ vơ giữa đồng, thấy chỉ có một bà cụ già ngồi trên cái chơng tre không mùng mền ǵ cả, tôi đánh liều xin vào tá túc. Khi hỏi mua lại một ít gạo để nấu cơm tối, than ôi, tôi nghe bà nói, nhà chỉ có một lu muối hột. Th́ ra ngày nào người con gái của bà ra đồng kiếm được cá mới có gạo mà ăn, c̣n không th́ đành nhịn đói. Tôi đi khắp xóm t́m mua một ít gạo hoặc nếp nhưng chỉ có toàn khoai sắn! Dân làng nghèo quá, không sao tả hết được. Họ sống trong những cḥi tranh xơ xác nằm hai bên con kinh nước đục ngầu và đó cũng là nguồn nước sinh hoạt của họ…
Những tưởng nhịn đói qua đêm, may sao có một chuyến đ̣ dọc bán hàng rong đi ngang, tôi mua được hai lít nếp và đậu, rồi nấu một nồi xôi thật lớn cốt để dành lại cho bà cụ no được vài ngày. Trời càng về chiều, quang cảnh càng thê lương ảm đạm. Tiếng ếch nhái như than van nghe càng năo nuột tâm can, lại thêm mỗi nhà chỉ thắp một ngọn đèn dầu leo lét trông như ánh ma trơi giữa đồng không mông quạnh. Chao ôi, đến thế kỷ 20 rồi mà ánh sáng văn minh chưa hề len lỏi về đây. Cuộc sống của người dân quá tăm tối lầm than. Thân phận họ rách bươm như tàu lá chuối tả tơi trong gió!
Đêm đến đập muỗi liên hồi, không ngủ được, tôi ra sau cḥi tranh ngó vào trại giam. Chỉ cách nhau một hàng rào kẽm gai mà mẹ con tôi phải xa nhau vạn dặm như thế này? Tôi đứng nh́n mà ḷng nát tan từng mảnh. Con tôi trong đó phải chịu đựng bao cực h́nh… Giă từ bà cụ ra về, tôi nhét vào tay cụ một ít tiền c̣n lại mà nước mắt tôi cứ muốn ứa ra. Tôi xót xa cho hoàn cảnh nghiệt ngă của bà cụ và nghĩ không biết đến bao giờ tôi mới trở lại nơi đây để nói thêm một lời cám ơn cụ…
Dù thế nào, “những ngày lang thang” vẫn là hành trang quư giá của cuộc sống. Có khổ đau mới nhận thức được chân giá trị cuộc đời. Tôi nghĩ chỉ những người ra đi sau năm 1975 mới thấu hiểu ư nghĩa của hai chữ Tự Do hơn là những người đi trước. Dù sao cũng xin cám ơn đời đă cho tôi những ngày vui lẫn ngày buồn. Đó là lư do tôi luôn luôn trân quư nụ cười cũng như những giọt nước mắt khổ đau tận cùng.
Sau khi hai đứa con ra đi được hai ngày, tôi được tin chuyến tàu bị bể. Tôi vừa bàng hoàng vừa cầu xin đó không phải là sự thật. Nếu quả đúng như vậy liệu tôi có c̣n đủ sức chịu đựng hay không v́ chồng tôi đang c̣n ở trong trại cải tạo. Nóng ruột quá, tôi bèn rủ một em học tṛ cũ lên nhà bà chủ tàu để ḍ hỏi tin tức. Khi đi th́ hăng hái như vậy nhưng gần đến ngơ rẽ đi vào nhà, tôi không c̣n can đảm tiếp tục bước nữa. Tôi ngồi lại một ḿnh dưới gốc cây vừa niệm Phật vừa cầu xin, mắt không rời theo dơi vào con ngơ sâu hun hút đó.
Càng chờ ruột gan càng nóng như lửa đốt, không chịu nổi nữa, tôi đi liều vào. Vừa đến nơi hai chân tôi đă muốn khuỵu xuống, một bầu không khí im lặng nặng nề, hai người ngồi như hai pho tượng; sau đó em học tṛ mới xin lỗi là đă để tôi chờ lâu quá v́ em không đủ can đảm ra báo hung tin. Chuyến tàu đă bị công an rượt đuổi khi ra đến cửa biển và đă bị bắt! Cổ họng tôi khô đắng, mắt mở trừng trừng. Hai thầy tṛ thất thểu ra về, không ai nói với ai lấy một lời.
Tôi tưởng ḿnh không c̣n nước mắt để khóc, vậy mà trên đường về tôi đă khóc như mưa như gió. Cả hai đều khóc v́ người cháu của em học tṛ cũng cùng đi với con tôi trong chuyến này. Đêm hôm đó, ôm chiếc gối vào ḷng, tôi ngồi dựa tường suốt đêm, chưa bao giờ tôi cảm thấy bơ vơ đến tận cùng như vậy. Nhà chỉ c̣n ba mẹ con mà cháu út lại c̣n quá nhỏ. Qua cơn đau, dần dần tôi lấy lại can đảm cho chính ḿnh phải cắn răng mà chịu để vượt qua mọi khó khăn trước mắt, bây giờ chỉ c̣n tôi là cột trụ chính của gia đ́nh, tôi mà gục ngă th́ ai sẽ dang tay cứu vớt chúng tôi đây?
Thế là 4 giờ sáng hôm sau, tôi cương quyết t́m đường đi thăm con v́ hôm ấy là sinh nhật thứ 12 của đứa con gái. Tôi vội vă làm một ít thức ăn để lại nhà cho con. Tội nhất là đứa út mới 4 tuổi, mỗi lần đi thăm nuôi phải gởi nhờ nhà hàng xóm, c̣n quà của con gái tôi là một giỏ bánh kẹo. Đi suốt một ngày trời không ăn uống, không nghỉ ngơi, đến gần chiều vẫn chưa t́m ra chỗ giam. Dọc đường cứ ḍ hỏi những người lơ xe đ̣. Họ chỉ đâu, tôi đi đó. Cuối cùng mới t́m ra được trại giam ở giữa chốn đồng không mông quạnh, bốn bề lồng lộng gió. Nôn nóng đi t́m thăm con cho được nhưng khi đến nơi rồi mới bắt đầu run. Thế nào họ cũng sẽ đặt câu hỏi v́ sao tôi biết nơi này mà đến? Sau khi t́m cách đối phó, năn nỉ măi ông trưởng trại mới chịu cho tôi được gặp con v́ chưa đến ngày thăm nuôi.
Tôi hồi hộp chờ đợi, nh́n qua khung cửa sổ sau lưng ông ta, trên con đường đất đằng xa tít dưới nắng chiều thoi thóp, hai anh em lê từng bước một. Trời ơi! Đứa con gái xác xơ hốc hác, hai mắt bị nhậm đỏ; đứa con trai th́ tiều tụy thảm thương. Tôi phải cắn chặt răng để nước mắt khỏi trào ra. Tôi chỉ trao vội vàng giỏ bánh kẹo, một ít thuốc men c̣n tiền th́ họ giữ lại. Thất thểu ra về, ḷng tôi tan nát, khao khát muốn ôm các con vào ḷng dù chỉ trong phút chốc mà đành chịu! Mới mấy hôm mà các con tôi sa sút mau quá. Con đường trước mặt tôi c̣n lắm chông gai, nặng nề vô kể, liệu đôi chân tôi có đứng vững được hay không?
Sau một tháng bị giam giữ, con gái tôi được thả về trước. Mới một tháng không thấy ánh đèn thị thành vậy mà khi về đến xa cảng thấy cả một thành phố rực sáng, con tôi đă ̣a ra khóc nức nở! Thôi th́ dù sao đi nữa tôi cũng nhẹ bớt gánh nặng đè lên đôi vai. Ngày đi buôn chợ trời, tối về phải kèm cho con học để theo kịp bài vở ở trường.
Một thời gian sau, họ đưa con trai tôi về giam ở gần Sa Đéc. Tôi rất mừng v́ đường đi thăm nuôi sẽ đỡ vất vả hơn. Mỗi lần đi thăm quá sức cực khổ, chen chúc giành giựt mà cũng chỉ mua được giá vé chợ đen dù rằng đă đi lúc 3 giờ sáng. Nhiều lúc chỉ bám vào hông xe mà đứng, hai vai mang đầy hai giỏ thức ăn nặng trĩu, sinh mạng rẻ như bèo!
Lần này đi thăm nuôi, cứ yên chí đi và về chỉ trong một ngày nên tôi không dự trữ thức ăn cho các con ở nhà. Không ngờ khi đến nơi, đọc được một tờ thông báo cho biết họ đă đưa tù nhân về một trại giam khác ở vùng Đồng Tháp Mười, sau khi đă kêu án ba năm tù. Tôi dọ hỏi dân chúng ở gần đó, họ cho hay cứ hai người c̣ng chung tay lại và đă đưa đi hồi 2 giờ sáng. Tôi nhất quyết đi t́m v́ nếu phải đợi đến nửa tháng sau mới được đi thăm nuôi lại, con tôi sẽ lấy ǵ mà ăn?
Vậy là tiếp tục cuộc hành tŕnh, lần ṃ qua đ̣ qua sông, họ chỉ cho tôi hăy t́m cách về đến Cao Lănh rồi sau đó sẽ có tắc ráng là phương tiện di chuyển duy nhất để vào trong trại giam. Lặn lội ngược xuôi khi đến nơi th́ đă hết đ̣ v́ mỗi ngày chỉ có một chuyến thôi. Cho đến bây giờ, mỗi lần nghe tiếng lá cây rạt rào trong gió là tôi lại nhớ đến bến đ̣ hiu hắt năm xưa với h́nh ảnh một ông già mù ngồi kéo cây đàn c̣ năo nuột dưới gốc cây bàng xơ xác lá!
Dân hàng quán ở hai bên cũng xúc động cho hoàn cảnh của tôi nên chỉ dẫn tôi đến tŕnh diện công an phường gần đó rồi nhờ họ giới thiệu pḥng trọ cho mà ngủ qua đêm. Gọi là pḥng trọ, nhưng trời ơi, khi đến nơi mới thấy khiếp đảm, xây xẩm cả mặt mày! Họ chỉ cho tôi một căn pḥng ở tầng trệt nhỏ xíu, dơ dáy không thể tưởng được, mùng màn cũ rích, với một cái giường tre ọp ẹp. Tôi không dám đặt lưng xuống, chỉ lấy cái áo mưa lót mà ngồi; đến khi buông mùng xuống tôi muốn chết khiếp luôn, rệp bu đen cả cái mùng! Thế là tôi đành ngồi bó gối suốt đêm, không dám nhúc nhích v́ sợ đụng cái mùng là rệp bu tới. Trong khi đó, dưới chân, chuột chạy rần rần. Chúng cứ muốn chui vào lục lọi các giỏ thức ăn. Thật chưa bao giờ tôi mong cho trời mau sáng từng giây từng phút như cái đêm hăi hùng đó.
Tắc ráng là một chiếc đ̣ rất hẹp, lót ngang bằng những thanh gỗ nhỏ, phải ngồi co chân lại mới đủ chỗ. Đă vậy, khi chạy trong kinh lạch nhỏ, gặp lúc nước rút, càng khổ thân. Hành khách phải tuột xuống lội śnh từng bước, c̣n con đ̣ phải neo lại chờ con nước lên mới tiếp tục chạy được. Đ̣ nhỏ nhưng chở nhiều, có đoạn phải ra sông lớn thật nguy hiểm. Do đó, cứ mỗi chuyến đi, tôi phải dặn ḍ đủ thứ đứa con trai c̣n ở lại nhà. Lỡ tôi “đi luôn” không về th́ sao?
Ngồi bó gối hơn nửa ngày trời, tứ chi ê ẩm. Con đường vào Đồng Tháp Mười quá gian truân, vậy mà chỉ gặp thăm con được nửa giờ. Thăm xong rồi mới thấy lo, đ̣ đâu nữa mà trở về, đường bộ không có, xin ngủ lại nhà khách văng lai trong trại họ lại không cho. Con tôi thấy cảnh đó chân đi không đành, mắt nh́n tôi lo lắng xót xa đến năo ḷng! Tôi lang thang thất tha thất thểu, chưa biết qua đêm ở đâu khi chiều tối xuống dần.
Đến khi đi ngang một cḥi tranh rách nát nằm chơ vơ giữa đồng, thấy chỉ có một bà cụ già ngồi trên cái chơng tre không mùng mền ǵ cả, tôi đánh liều xin vào tá túc. Khi hỏi mua lại một ít gạo để nấu cơm tối, than ôi, tôi nghe bà nói, nhà chỉ có một lu muối hột. Th́ ra ngày nào người con gái của bà ra đồng kiếm được cá mới có gạo mà ăn, c̣n không th́ đành nhịn đói. Tôi đi khắp xóm t́m mua một ít gạo hoặc nếp nhưng chỉ có toàn khoai sắn! Dân làng nghèo quá, không sao tả hết được. Họ sống trong những cḥi tranh xơ xác nằm hai bên con kinh nước đục ngầu và đó cũng là nguồn nước sinh hoạt của họ…
Những tưởng nhịn đói qua đêm, may sao có một chuyến đ̣ dọc bán hàng rong đi ngang, tôi mua được hai lít nếp và đậu, rồi nấu một nồi xôi thật lớn cốt để dành lại cho bà cụ no được vài ngày. Trời càng về chiều, quang cảnh càng thê lương ảm đạm. Tiếng ếch nhái như than van nghe càng năo nuột tâm can, lại thêm mỗi nhà chỉ thắp một ngọn đèn dầu leo lét trông như ánh ma trơi giữa đồng không mông quạnh. Chao ôi, đến thế kỷ 20 rồi mà ánh sáng văn minh chưa hề len lỏi về đây. Cuộc sống của người dân quá tăm tối lầm than. Thân phận họ rách bươm như tàu lá chuối tả tơi trong gió!
Đêm đến đập muỗi liên hồi, không ngủ được, tôi ra sau cḥi tranh ngó vào trại giam. Chỉ cách nhau một hàng rào kẽm gai mà mẹ con tôi phải xa nhau vạn dặm như thế này? Tôi đứng nh́n mà ḷng nát tan từng mảnh. Con tôi trong đó phải chịu đựng bao cực h́nh… Giă từ bà cụ ra về, tôi nhét vào tay cụ một ít tiền c̣n lại mà nước mắt tôi cứ muốn ứa ra. Tôi xót xa cho hoàn cảnh nghiệt ngă của bà cụ và nghĩ không biết đến bao giờ tôi mới trở lại nơi đây để nói thêm một lời cám ơn cụ…
Dù thế nào, “những ngày lang thang” vẫn là hành trang quư giá của cuộc sống. Có khổ đau mới nhận thức được chân giá trị cuộc đời. Tôi nghĩ chỉ những người ra đi sau năm 1975 mới thấu hiểu ư nghĩa của hai chữ Tự Do hơn là những người đi trước. Dù sao cũng xin cám ơn đời đă cho tôi những ngày vui lẫn ngày buồn. Đó là lư do tôi luôn luôn trân quư nụ cười cũng như những giọt nước mắt khổ đau tận cùng.