Romano
06-03-2022, 09:55
Việc đề xuất sửa đổi chính sách về thời hạn sở hữu nhà chung cư được dựa trên nhiều cơ sở, cả về yêu cầu trong công tác quản lư, sử dụng nhà chung cư, v́ có liên quan đến tài sản và tính mạng của nhiều người, trên cơ sở thực tế các khó khăn, vướng mắc trong việc thực hiện chính sách cải tạo, xây dựng lại nhà chung cư hiện nay và có tham khảo kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới…Ngày 3/6, Cục Quản lư nhà và thị trường bất động sản, Bộ Xây dựng đă thông tin đến báo chí các nội dung liên quan đến đề xuất thời hạn sở hữu nhà chung cư.
Hiện đề xuất này đang thu hút nhiều ư kiến trái chiều. Bên cạnh sự đồng thuận th́ cũng c̣n không ít ư kiến c̣n băn khoăn v́ chưa rơ quy định về thời hạn này sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến các quyền của chủ sở hữu sau này như thừa kế; khi hết hạn sở hữu th́ chỗ ở của người dân sẽ được giải quyết ra sao; hoặc có xảy ra hiện tượng người dân sẽ chuyển sang mua nhà ở riêng lẻ thay v́ mua căn hộ chung cư do tâm lư muốn sở hữu lâu dài tài sản nhà đất như hiện nay…
NHÀ CHUNG CƯ SẼ XUỐNG CẤP THEO THỜI GIAN
Vừa qua, khi tŕnh Chính phủ về hồ sơ đề nghị sửa đổi Luật Nhà ở 2014, Bộ Xây dựng đă có đề xuất bổ sung quy định mới về thời hạn sở hữu nhà chung cư trong nội dung chính sách về sở hữu nhà ở thay cho quy định thời hạn sở hữu lâu dài như hiện nay. Theo đó, Bộ Xây dựng đă đề xuất 2 phương án và đă được Chính phủ chấp thuận, báo cáo Quốc hội đề nghị đưa vào Chương tŕnh xây dựng luật của Quốc hội năm 2023 (tại Tờ tŕnh số 53/TTr-CP ngày 28/3/2022).Về cơ sở để đề xuất phương án 1: “Bổ sung quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng công tŕnh theo quy định của pháp luật về xây dựng”. Bộ Xây dựng cho biết có 6 căn cứ.
Thứ nhất, xuất phát từ đặc điểm của nhà chung cư là công tŕnh đặc thù có quy mô lớn, tập trung nhiều người sinh sống, theo thời gian sử dụng th́ công tŕnh sẽ bị xuống cấp, không c̣n bảo đảm an toàn trong quá tŕnh sử dụng. Do đó, khi hết niên hạn sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng hoặc khi chưa hết hạn sử dụng nhưng công tŕnh này bị xuống cấp th́ cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện kiểm định, đánh giá chất lượng; nếu công tŕnh vẫn c̣n sử dụng được th́ sẽ tiếp tục cho phép sử dụng theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền; nếu công tŕnh không c̣n bảo đảm an toàn cho tính mạng và tài sản của các chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư th́ sẽ phải phá dỡ để xây dựng lại.
Và như vậy, khi ṿng đời của nhà chung cư không c̣n (do đă bị phá dỡ) th́ quyền sở hữu của các chủ sở hữu đối với nhà chung cư này cũng sẽ chấm dứt do tài sản được ghi nhận quyền sở hữu không c̣n trên thực tế. Quy định nêu trên cũng phù hợp với quy định của pháp luật về dân sự: quyền sở hữu tài sản sẽ bị chấm dứt khi tài sản bị tiêu hủy hoặc bị chấm dứt theo quy định của luật.Thứ hai, từ thực trạng công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trong thời gian vừa qua cho thấy, nhiều trường hợp nhà chung cư đă hết niên hạn sử dụng, chất lượng bị xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản người dân nhưng rất khó khăn trong việc di dời, phá dỡ để xây dựng lại. Bởi v́ người dân cho rằng, quyền sở hữu tài sản nhà ở này là vĩnh viễn nên quyền phá dỡ là do các chủ sở hữu quyết định, mặc dù pháp luật dân sự đă quy định việc sở hữu, sử dụng tài sản của chủ sở hữu không được làm ảnh hưởng đến tài sản của các chủ sở hữu khác, nhất là các bất động sản liền kề.
Hiện nay, bên cạnh việc phát triển các nhà chung cư mới nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân th́ trong thời gian tới cũng cần phải xem xét, tính đến việc xử lư các nhà chung cư được xây dựng trong giai đoạn trước đây khi hết niên hạn sử dụng và có chất lượng không c̣n bảo đảm an toàn. V́ vậy, Bộ Xây dựng cho rằng cần thiết bổ sung quy định về thời hạn sở hữu nhà ở chung cư theo thời hạn sử dụng công tŕnh như nêu trên để có cơ sỏ pháp lư khắc phục các khó khăn vướng mắc trong công tác cải tạo, xây dựng lại các nhà chung cư cao tầng trong thời gian qua; đồng thời cũng nhằm tạo thuận lợi cho công tác chỉnh trang đô thị.
CHỦ SỞ HỮU VẪN ĐƯỢC ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI
Thứ ba, đề xuất quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư vẫn bảo đảm quyền lợi cho người dân đang sinh sống trong các nhà chung cư, bởi v́ trong đề xuất chính sách nêu trên, Bộ Xây dựng cũng đă đề xuất các t́nh huống cụ thể để xử lư. Theo đó, người dân vẫn được thực hiện các quyền của chủ sở hữu tài sản như mua bán, tặng cho, để thừa kế trong thời hạn sở hữu nhà chung cư…Sau khi hết hạn sử dụng công tŕnh, nếu kết quả kiểm định chất lượng nhà chung cư vẫn c̣n đảm bảo an toàn th́ các chủ sở hữu vẫn tiếp tục được sở hữu theo thời hạn ghi trong kết luận kiểm định của cơ quan có thẩm quyền; trường hợp phải phá dỡ để xây dựng lại th́ sẽ thực hiện xử lư theo chính sách cải tạo, phá dỡ, xây dựng lại nhà chung cư, người dân đang có sở hữu nhà chung cư (như chủ sở hữu cũ hoặc người mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế…) vẫn có quyền được tái định cư tại địa điểm cũ mà không phải di chuyển đi nơi khác;
Thực trạng công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trong thời gian vừa qua cho thấy, nhiều trường hợp nhà chung cư đă hết niên hạn sử dụng, chất lượng bị xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản người dân nhưng rất khó khăn trong việc di dời, phá dỡ để xây dựng lại.
Trường hợp tại địa điểm cũ Nhà nước có quy hoạch làm các công tŕnh công cộng hoặc công tŕnh an ninh, quốc pḥng th́ người dân sẽ được giải quyết tái định cư tại địa điểm khác theo chính sách tái định cư chung của Nhà nước.
Thứ tư, đề xuất quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư theo thời hạn sử dụng nhà chung cư không có nghĩa là nhà chung cư chỉ có thời hạn từ 50-70 năm. Hiện nay, theo quy định của pháp luật về xây dựng th́ thời hạn sử dụng của công tŕnh được xác định theo hồ sơ thiết kế xây dựng công tŕnh (tuổi thọ thiết kế) và theo thời hạn sử dụng thực tế. Tuổi thọ thiết kế của công tŕnh phải được nêu rơ trong hồ sơ thiết kế và các hồ sơ liên quan (có thể 50-70 năm hoặc dài hơn tùy từng công tŕnh cụ thể). Khi hết hạn sử dụng th́ cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện kiểm định, đánh giá chất lượng công tŕnh để có thể cho phép tiếp tục sử dụng hoặc phá dỡ để xây dựng lại.
“Như vậy, thời hạn sở hữu nhà chung cư có thể 50 năm, 70 năm hoặc có thể dài hơn, là 80, 90 năm…tùy thuộc vào chất lượng của công tŕnh”, Cục quản lư Nhà và thị trường Bộ Xây dựng lư giải.
Thứ năm, đề xuất nêu trên cũng được tham khảo dựa trên kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc quy định thời hạn sở hữu từ 50-70 năm; Thái Lan quy định thời hạn sở hữu là 30 năm và có thể gia hạn thêm; Singapore, Mỹ có thời hạn sở hữu tối đa là 99 năm và khi gia hạn thêm th́ chủ sở hữu phải nộp thêm một khoản phí nhất định. Khi công tŕnh nhà chung cư hết thời hạn sử dụng th́ sẽ chấm dứt thời hạn sở hữu (trừ trường hợp được gia hạn) và các nước sẽ thực hiện việc phá dỡ, xây dựng lại để bảo đảm an toàn cho người sử dụng cũng như thực hiện công tác chỉnh trang đô thị.
XÂY NHÀ CHUNG CƯ VẪN LÀ XU HƯỚNG CHỦ YẾU
Thứ sáu, từ các lư do nêu trên, Bộ Xây dựng cho rằng việc đầu tư xây dựng nhà chung cư trong thời gian tới vẫn là xu hướng chủ yếu tại các đô thị, nhất là tại các đô thị lớn, có yêu cầu tiết kiệm quỹ đất, đây cũng là xu hướng chung của thế giới và đề xuất nêu trên cũng sẽ không dẫn đến việc người dân sẽ chuyển từ mua chung cư sang mua nhà đất riêng lẻ, do tâm lư muốn sở hữu lâu dài nhà ở. Bởi v́, quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư sẽ có tác động đến giá bán nhà ở (giá bán sẽ giảm hơn so với sở hữu lâu dài).Từ đó tạo điều kiện để người dân có khả năng tài chính trung b́nh có thể tạo lập được nhà ở cho bản thân và gia đ́nh; đồng thời cũng sẽ đáp ứng cho những người có nhu cầu sở hữu một thời hạn nhất định (mà hiện nay Luật Nhà ở 2014 cũng đă có quy định về mua bán nhà ở có thời hạn, khi hết thời hạn mua bán theo thỏa thuận th́ người mua phải trả lại tài sản cho bên bán)…
Mặt khác, với việc đề xuất các chính sách xử lư sẽ xảy ra như nêu trên th́ người sở hữu nhà chung cư có thời hạn sẽ vẫn được bảo đảm quyền lợi của ḿnh, không như các băn khoăn mà dư luận đang quan tâm.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là đề xuất chính sách ban đầu (mang tính chủ trương), sau khi được Quốc hội thông qua đưa vào Chương tŕnh xây dựng luật th́ Bộ Xây dựng sẽ dự thảo cụ thể nội dung để lấy ư kiến rộng răi của các chuyên gia, các nhà khoa học, người dân và chắc chắc Quốc hội cũng sẽ xem xét, thảo luận kỹ, đánh giá tổng thế những tác động của chính sách này trước khi quyết định.
C̣n với phương án 2: Thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư theo quy định của pháp luật đất đai, cơ sở để Bộ Xây dựng đề xuất là hiện nay, Luật Đất đai 2013 cũng đang được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung.
Bộ xác định sẽ có 2 t́nh huống: Luật Đất đai (sửa đổi) vẫn giữ nguyên quy định về thời hạn sử dụng đất ổn định lâu dài như luật hiện hành th́ thời hạn sở hữu nhà chung cư sẽ vẫn lâu dài như Luật Nhà ở hiện hành. Như vậy, việc xử lư các nhà chung cư cũ, hết niên hạn sử dụng sẽ được xử lư như hiện nay và cũng sẽ gặp các khó khăn, vướng mắc như đang hiện hữu.
C̣n khi Luật Đất đai (sửa đổi) có quy định về thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư th́ thời hạn sở hữu nhà chung cư cũng sẽ được xác định theo thời hạn sử dụng đất. Khi hết thời hạn sử dụng đất, Nhà nước sẽ căn cứ vào hướng xử lư nêu trong pháp luật đất đai sửa đổi để xử lư các nhà chung cư hết niên hạn sử dụng, không c̣n bảo đảm chất lượng.
Hiện đề xuất này đang thu hút nhiều ư kiến trái chiều. Bên cạnh sự đồng thuận th́ cũng c̣n không ít ư kiến c̣n băn khoăn v́ chưa rơ quy định về thời hạn này sẽ có ảnh hưởng như thế nào đến các quyền của chủ sở hữu sau này như thừa kế; khi hết hạn sở hữu th́ chỗ ở của người dân sẽ được giải quyết ra sao; hoặc có xảy ra hiện tượng người dân sẽ chuyển sang mua nhà ở riêng lẻ thay v́ mua căn hộ chung cư do tâm lư muốn sở hữu lâu dài tài sản nhà đất như hiện nay…
NHÀ CHUNG CƯ SẼ XUỐNG CẤP THEO THỜI GIAN
Vừa qua, khi tŕnh Chính phủ về hồ sơ đề nghị sửa đổi Luật Nhà ở 2014, Bộ Xây dựng đă có đề xuất bổ sung quy định mới về thời hạn sở hữu nhà chung cư trong nội dung chính sách về sở hữu nhà ở thay cho quy định thời hạn sở hữu lâu dài như hiện nay. Theo đó, Bộ Xây dựng đă đề xuất 2 phương án và đă được Chính phủ chấp thuận, báo cáo Quốc hội đề nghị đưa vào Chương tŕnh xây dựng luật của Quốc hội năm 2023 (tại Tờ tŕnh số 53/TTr-CP ngày 28/3/2022).Về cơ sở để đề xuất phương án 1: “Bổ sung quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng công tŕnh theo quy định của pháp luật về xây dựng”. Bộ Xây dựng cho biết có 6 căn cứ.
Thứ nhất, xuất phát từ đặc điểm của nhà chung cư là công tŕnh đặc thù có quy mô lớn, tập trung nhiều người sinh sống, theo thời gian sử dụng th́ công tŕnh sẽ bị xuống cấp, không c̣n bảo đảm an toàn trong quá tŕnh sử dụng. Do đó, khi hết niên hạn sử dụng theo quy định của pháp luật về xây dựng hoặc khi chưa hết hạn sử dụng nhưng công tŕnh này bị xuống cấp th́ cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện kiểm định, đánh giá chất lượng; nếu công tŕnh vẫn c̣n sử dụng được th́ sẽ tiếp tục cho phép sử dụng theo kết luận của cơ quan có thẩm quyền; nếu công tŕnh không c̣n bảo đảm an toàn cho tính mạng và tài sản của các chủ sở hữu, người sử dụng nhà chung cư th́ sẽ phải phá dỡ để xây dựng lại.
Và như vậy, khi ṿng đời của nhà chung cư không c̣n (do đă bị phá dỡ) th́ quyền sở hữu của các chủ sở hữu đối với nhà chung cư này cũng sẽ chấm dứt do tài sản được ghi nhận quyền sở hữu không c̣n trên thực tế. Quy định nêu trên cũng phù hợp với quy định của pháp luật về dân sự: quyền sở hữu tài sản sẽ bị chấm dứt khi tài sản bị tiêu hủy hoặc bị chấm dứt theo quy định của luật.Thứ hai, từ thực trạng công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trong thời gian vừa qua cho thấy, nhiều trường hợp nhà chung cư đă hết niên hạn sử dụng, chất lượng bị xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản người dân nhưng rất khó khăn trong việc di dời, phá dỡ để xây dựng lại. Bởi v́ người dân cho rằng, quyền sở hữu tài sản nhà ở này là vĩnh viễn nên quyền phá dỡ là do các chủ sở hữu quyết định, mặc dù pháp luật dân sự đă quy định việc sở hữu, sử dụng tài sản của chủ sở hữu không được làm ảnh hưởng đến tài sản của các chủ sở hữu khác, nhất là các bất động sản liền kề.
Hiện nay, bên cạnh việc phát triển các nhà chung cư mới nhằm đáp ứng nhu cầu của người dân th́ trong thời gian tới cũng cần phải xem xét, tính đến việc xử lư các nhà chung cư được xây dựng trong giai đoạn trước đây khi hết niên hạn sử dụng và có chất lượng không c̣n bảo đảm an toàn. V́ vậy, Bộ Xây dựng cho rằng cần thiết bổ sung quy định về thời hạn sở hữu nhà ở chung cư theo thời hạn sử dụng công tŕnh như nêu trên để có cơ sỏ pháp lư khắc phục các khó khăn vướng mắc trong công tác cải tạo, xây dựng lại các nhà chung cư cao tầng trong thời gian qua; đồng thời cũng nhằm tạo thuận lợi cho công tác chỉnh trang đô thị.
CHỦ SỞ HỮU VẪN ĐƯỢC ĐẢM BẢO QUYỀN LỢI
Thứ ba, đề xuất quy định về thời hạn sở hữu nhà chung cư vẫn bảo đảm quyền lợi cho người dân đang sinh sống trong các nhà chung cư, bởi v́ trong đề xuất chính sách nêu trên, Bộ Xây dựng cũng đă đề xuất các t́nh huống cụ thể để xử lư. Theo đó, người dân vẫn được thực hiện các quyền của chủ sở hữu tài sản như mua bán, tặng cho, để thừa kế trong thời hạn sở hữu nhà chung cư…Sau khi hết hạn sử dụng công tŕnh, nếu kết quả kiểm định chất lượng nhà chung cư vẫn c̣n đảm bảo an toàn th́ các chủ sở hữu vẫn tiếp tục được sở hữu theo thời hạn ghi trong kết luận kiểm định của cơ quan có thẩm quyền; trường hợp phải phá dỡ để xây dựng lại th́ sẽ thực hiện xử lư theo chính sách cải tạo, phá dỡ, xây dựng lại nhà chung cư, người dân đang có sở hữu nhà chung cư (như chủ sở hữu cũ hoặc người mua, nhận tặng cho, nhận thừa kế…) vẫn có quyền được tái định cư tại địa điểm cũ mà không phải di chuyển đi nơi khác;
Thực trạng công tác cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ trong thời gian vừa qua cho thấy, nhiều trường hợp nhà chung cư đă hết niên hạn sử dụng, chất lượng bị xuống cấp nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng, tài sản người dân nhưng rất khó khăn trong việc di dời, phá dỡ để xây dựng lại.
Trường hợp tại địa điểm cũ Nhà nước có quy hoạch làm các công tŕnh công cộng hoặc công tŕnh an ninh, quốc pḥng th́ người dân sẽ được giải quyết tái định cư tại địa điểm khác theo chính sách tái định cư chung của Nhà nước.
Thứ tư, đề xuất quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư theo thời hạn sử dụng nhà chung cư không có nghĩa là nhà chung cư chỉ có thời hạn từ 50-70 năm. Hiện nay, theo quy định của pháp luật về xây dựng th́ thời hạn sử dụng của công tŕnh được xác định theo hồ sơ thiết kế xây dựng công tŕnh (tuổi thọ thiết kế) và theo thời hạn sử dụng thực tế. Tuổi thọ thiết kế của công tŕnh phải được nêu rơ trong hồ sơ thiết kế và các hồ sơ liên quan (có thể 50-70 năm hoặc dài hơn tùy từng công tŕnh cụ thể). Khi hết hạn sử dụng th́ cơ quan có thẩm quyền sẽ thực hiện kiểm định, đánh giá chất lượng công tŕnh để có thể cho phép tiếp tục sử dụng hoặc phá dỡ để xây dựng lại.
“Như vậy, thời hạn sở hữu nhà chung cư có thể 50 năm, 70 năm hoặc có thể dài hơn, là 80, 90 năm…tùy thuộc vào chất lượng của công tŕnh”, Cục quản lư Nhà và thị trường Bộ Xây dựng lư giải.
Thứ năm, đề xuất nêu trên cũng được tham khảo dựa trên kinh nghiệm của nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc quy định thời hạn sở hữu từ 50-70 năm; Thái Lan quy định thời hạn sở hữu là 30 năm và có thể gia hạn thêm; Singapore, Mỹ có thời hạn sở hữu tối đa là 99 năm và khi gia hạn thêm th́ chủ sở hữu phải nộp thêm một khoản phí nhất định. Khi công tŕnh nhà chung cư hết thời hạn sử dụng th́ sẽ chấm dứt thời hạn sở hữu (trừ trường hợp được gia hạn) và các nước sẽ thực hiện việc phá dỡ, xây dựng lại để bảo đảm an toàn cho người sử dụng cũng như thực hiện công tác chỉnh trang đô thị.
XÂY NHÀ CHUNG CƯ VẪN LÀ XU HƯỚNG CHỦ YẾU
Thứ sáu, từ các lư do nêu trên, Bộ Xây dựng cho rằng việc đầu tư xây dựng nhà chung cư trong thời gian tới vẫn là xu hướng chủ yếu tại các đô thị, nhất là tại các đô thị lớn, có yêu cầu tiết kiệm quỹ đất, đây cũng là xu hướng chung của thế giới và đề xuất nêu trên cũng sẽ không dẫn đến việc người dân sẽ chuyển từ mua chung cư sang mua nhà đất riêng lẻ, do tâm lư muốn sở hữu lâu dài nhà ở. Bởi v́, quy định thời hạn sở hữu nhà chung cư sẽ có tác động đến giá bán nhà ở (giá bán sẽ giảm hơn so với sở hữu lâu dài).Từ đó tạo điều kiện để người dân có khả năng tài chính trung b́nh có thể tạo lập được nhà ở cho bản thân và gia đ́nh; đồng thời cũng sẽ đáp ứng cho những người có nhu cầu sở hữu một thời hạn nhất định (mà hiện nay Luật Nhà ở 2014 cũng đă có quy định về mua bán nhà ở có thời hạn, khi hết thời hạn mua bán theo thỏa thuận th́ người mua phải trả lại tài sản cho bên bán)…
Mặt khác, với việc đề xuất các chính sách xử lư sẽ xảy ra như nêu trên th́ người sở hữu nhà chung cư có thời hạn sẽ vẫn được bảo đảm quyền lợi của ḿnh, không như các băn khoăn mà dư luận đang quan tâm.
Tuy nhiên, đây mới chỉ là đề xuất chính sách ban đầu (mang tính chủ trương), sau khi được Quốc hội thông qua đưa vào Chương tŕnh xây dựng luật th́ Bộ Xây dựng sẽ dự thảo cụ thể nội dung để lấy ư kiến rộng răi của các chuyên gia, các nhà khoa học, người dân và chắc chắc Quốc hội cũng sẽ xem xét, thảo luận kỹ, đánh giá tổng thế những tác động của chính sách này trước khi quyết định.
C̣n với phương án 2: Thời hạn sở hữu nhà chung cư được xác định theo thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư theo quy định của pháp luật đất đai, cơ sở để Bộ Xây dựng đề xuất là hiện nay, Luật Đất đai 2013 cũng đang được nghiên cứu sửa đổi, bổ sung.
Bộ xác định sẽ có 2 t́nh huống: Luật Đất đai (sửa đổi) vẫn giữ nguyên quy định về thời hạn sử dụng đất ổn định lâu dài như luật hiện hành th́ thời hạn sở hữu nhà chung cư sẽ vẫn lâu dài như Luật Nhà ở hiện hành. Như vậy, việc xử lư các nhà chung cư cũ, hết niên hạn sử dụng sẽ được xử lư như hiện nay và cũng sẽ gặp các khó khăn, vướng mắc như đang hiện hữu.
C̣n khi Luật Đất đai (sửa đổi) có quy định về thời hạn sử dụng đất xây dựng nhà chung cư th́ thời hạn sở hữu nhà chung cư cũng sẽ được xác định theo thời hạn sử dụng đất. Khi hết thời hạn sử dụng đất, Nhà nước sẽ căn cứ vào hướng xử lư nêu trong pháp luật đất đai sửa đổi để xử lư các nhà chung cư hết niên hạn sử dụng, không c̣n bảo đảm chất lượng.