goodidea
09-06-2022, 01:39
•Tôi không có ư đả kích ai, cái ǵ, ở đâu, khi nào, tại sao?
Nhưng sự thật là người Sài G̣n tiềm ẩn sự nho nhă có truyền thống từ rất lâu...!
•Trong kư ức tuổi thơ, tôi thấy đàn ông ra đường mặc áo sơ mi bỏ vào quần, phụ mặc áo dài.
•Phụ nữ ngồi phía sau xe gắn máy chỉ ngồi một bên, mà phải là bên trái mới đúng điệu đấy chứ, hai đùi phải khép kín.
Trong công sở họ nói chuyện với nhau thường mở đầu:
"Thưa ông", "Thưa bà".
•Một lần ba tôi lái chiếc Honda SS 72 mới mua chở má và anh em tôi đi chợ Thủ Đức ăn chiều.
Khi vừa ra khỏi nội thành, một toán Cảnh sát đứng ra chặn đường. Họ nghiêm khắc nói:
-Thưa ông, thưa bà. Mong ông bà vui ḷng không đi vào vùng mất an ninh.
Mẹ tôi trả lời:
-Thưa ông Cảnh sát. Chúng tôi chỉ muốn đưa bọn trẻ đi ăn chiều ở ngoại thành và xong ngắm cảnh rồi về.
Ông Cảnh sát nói:
-Vậy th́ chúc ông bà và các cháu ăn ngon miệng. Nhớ... trở về nội thành trước khi trời sụp tối.
Nếu ông bà về trễ, v́ trách nhiệm, buộc ḷng tôi phải thực hiện những biện pháp nghiêm khắc. Mong ông bà hiểu cho...!
•Khi đi khỏi được một đoạn, má tôi dạy:
-Trước khi xưng hô, hăy chú ư đến ngón tay đeo nhẫn...?
*Nếu đàn ông có ngón tay đeo nhẫn th́ gọi là ông, đàn bà gọi là bà.
*Nếu không có ngón tay đeo nhẫn th́ gọi là Anh, là Cô...!
*Trẻ con th́ gọi là các em....!
•Ngày trước người Sài G̣n xếp hàng ở tất cả những nơi công cộng như: Rạp chiếu bóng, rạp hát, nhà hàng có bán vé, Đại sứ quán các nước, Công sở, Bến tàu, Bến xe...
•Chỉ có trẻ con mới đánh giày. Và việc đánh giày được mặc định là không thu tiền công mà chỉ có tiền "Boa". Trẻ đánh giày thường tập trung ở cửa các quán ăn, bến xe, nhà hàng chờ thực khách. Thực khách ngồi vào bàn, trẻ đánh giầy kê chân thực khách lên thùng đồ nghề rồi cẩn thận chăm sóc đôi giày.
•Xong việc, trẻ ngồi chờ. Khách ăn xong, tự cho tiền đánh giày. Khách không cho, trẻ đánh giày cũng không đ̣i. Hiếm khi khách không cho tiền. Lúc đó, giá 1 tô hủ tiếu Nam Vang là 20 đồng. Tiền "Boa" đánh giày từ 1 đến 5 đồng.
•Một lần, tôi được ba đưa đến Câu lạc bộ Làng Báo Chí (Thủ Đức) ăn cơm tự chọn (Giống như Buffet). Ba tôi căn dặn:
- Mỗi lần ăn chỉ lấy 3 muỗng cơm. Thức ăn th́ chỉ lấy 3 món. Mỗi món không quá 3 miếng.
Ăn hết, lấy nữa, chứ không được lấy nhiều, rồi ăn thừa, bỏ phí th́ mang tội, v́ c̣n rất nhiều người không có cái ăn...! Nh́n xung quanh, tôi thấy ai cũng làm như vậy.
•Bây giờ, người Sài G̣n cũ vẫn như thế, không thay đổi. Người Miền Nam cũ vẫn như thế, không thay đổi...
*** SÀI G̉N CHIỆN NHỎ...!
Sài G̣n là một mảnh đất lạ kỳ. Nó kỳ lạ đến nỗi người ta luôn nghĩ về Sài G̣n mà lại chẳng biết viết ǵ về nó. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta luôn nhớ về nó khi đang ở trong ḷng nó.
Những ai đă từng sống ở Sài G̣n chắc cũng từng quen thuộc với câu cửa miệng "chiện nhỏ" (phát âm đúng theo dzọng Sài G̣n là "chiện" chứ không phải là "chuyện")
*Một showroom sang trọng của một hăng xe hơi nổi tiếng mà giá của một chiếc xe nằm ngoài khả năng “đếm tiền” của nhiều người, vào một buổi trưa trời nắng gắt bên ngoài nhưng bên trong vách kính th́ mát lạnh. Anh nhân viên bán hàng mặc đồ vest với cà vạt và giày da bóng lộn đang ngồi xem tivi.
Có một cụ ông đi bộ ngoài đường mở cửa vào showroom. Trông ông có vẻ không được khá giả lắm, tuy cũng vận áo sơ mi ngắn tay cũ và một chiếc quần Kha-ki ngả màu. Ông cụ bước vào, đảo mắt nh́n một lượt rồi chắp tay sau lưng đi đến những chiếc xe trưng bày và bắt đầu xem xét. Anh nhân viên bán hàng bật dậy đi theo cụ, anh đi nhẹ nhàng và tỏ vẻ lịch sự. Anh gọi cụ là:“Ngoại.... Ngoại ơi, ngoại à...!”
Mỗi lần cụ dừng lại ở một chi tiết anh lại đề nghị được cho cụ xem rơ hơn, anh mở cửa trước, cửa sau, mở nắp capo để cho cụ xem. Khi cụ tỏ ư thắc mắc th́ anh lại nhẹ nhàng giải thích với cụ, cụ già cứ gật gù lắng nghe nhưng có vẻ không hiểu mấy.
Đi chán cũng mỏi, anh bán hàng mời cụ già lại chỗ sofa có cái bàn kiếng sạch bóng và mời cụ dùng café, loại café đá pha sẵn thôi. Măi sau cụ già nói với anh: “Qua thấy chỗ bán xe hơi này sang trọng quá, lại có máy lạnh nên qua vô xem chơi, chứ xe này cả ḍng họ qua gom tiền lại cũng mua không nổi...!”.
Anh nhân viên vẫn rất lịch sự: “Dạ con biết, sẵn ngoại vô chơi th́ con giới thiệu luôn để ngoại coi xe, đâu phải ai vô coi xe cũng mua đâu ngoại...!”. Anh cười, coi bộ hiền khô.
*Sài G̣n trời nắng gắt, đi ngoài đường hay thấy mấy thùng ghi “trà đá miễn phí”, ai muốn uống th́ uống, dân xe ôm, xích lô là khoái dữ lắm, ghé uống ừng ực rồi cứ vậy đi, không cần phải cảm ơn...!
*Một lần ông xe ôm chở tôi xin phép tấp vô lê uống ly trà đá, tôi mới biết là có trà đá miễn phí. Đó là thùng trà đá miễn phí tôi thấy đầu tiên, nó ở gần bệnh viện 115, mặc dù nó không có bảng ghi “miễn phí”, chỉ thấy một thùng trà đá để ngoài đường, ai qua lại nếu biết cứ tự động rót mà uống. Uống hết có người ra châm trà, châm nước, bỏ đá vô.
Tôi hỏi ông xe ôm, trà đá miễn phí kiểu vầy có nhiều không chú. Ổng nói cũng nhiều, tùy ḿnh biết chỗ mà ghé uống, trời nắng vầy có ly trà đă cũng đă lắm chú. Tui không phải nghèo đến mức cần phải uống trà đá miễn phí, tui uống v́ “bị” thấy khoái vậy thôi...!
*"Bây giờ cầm tờ báo lên là rầu, hết muốn coi báo”... Câu này của một đại gia Sài G̣n. Đại gia này có lẽ đă về hưu, con cái đă thành đạt lấy vợ lấy chồng ở riêng hết. Đại gia này thường hay ngồi ở quán café cóc của bà già bán ở vỉa hè. Sáng nào cũng có mặt, dù nắng hay mưa.
Sáng nào đại gia cũng mua báo, chắc chắn là có Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Người Lao Động, Công An, Pháp Luật… thỉnh thoảng mua tờ tạp chí hoặc Nguyệt san. Đại gia chỉ mua báo của hai người, một con bé và một thằng bé quen, bữa đứa này bữa sau đứa kia. Hai đứa trẻ bán báo không bao giờ cạnh tranh nhau quyết liệt hoặc tỏ ra giành mối, chúng vui vẻ cùng phục vụ một vị khách hàng. Đại gia mua rất nhiều nhật báo nhưng lúc ra về chỉ đi tay không...!
*Sau này, khi có dịp ngồi ở quán café cóc đó suốt một buổi sáng tôi mới biết. Nếu hôm đó đại gia mua báo của thằng bé, sau khi đọc xong ông sẽ gấp tờ báo lại như cũ và đem cho con bé đi bán tiếp và ngược lại, nếu mua của con bé th́ ông sẽ đem cho thằng bé để nó đi bán cho người khác, tiền th́ ông vẫn trả đủ.
*"Dạ...! Cho nhiêu cũng được”-Câu này ai ở Sài G̣n chắc là biết, chắc thỉnh thoảng cũng có nghe, nhất là khi đi taxi, xe ôm, xích lô, vá xe, bơn bánh khi xẹp..., nếu là khách đi quen rồi hoặc quăng đường gần, cũng quá khó trả giá th́ bác tài sẽ nói vậy: chú (cô) cho nhiêu cũng được...! Nói vậy chứ ai đành ḷng cho ít, ví như đúng ra bảy ngàn th́ khách sẽ đưa mười ngàn cho chẵn tiền.
Đó cũng không hẳn v́ ít tiền quá mà nói vậy, cũng có khi nhiều thứ giá trị hơn người bán cũng nói: cho nhiêu cũng được... Như chuyện: có cô giáo nọ dạy văn ở một trường Trung học, cô nổi tiếng là thương học tṛ như con. Mỗi buổi sáng cô hay đi chợ ở gần nhà để tiện việc cơm nước. Trong chợ có rất nhiều người biết cô là cô giáo, và họ thường gọi luôn là “Cô giáo”. Nhiều khi cô giáo cũng khó xử với các bà, các chị trong chợ, họ cứ bỏ vô giỏ cô khi th́ con cá, khi th́ bó rau, khi th́ kí thịt… khi cô đ̣i trả tiền th́ họ không chịu lấy hoặc nói: “Cô giáo cho nhiêu cũng được....!”
Nhắc để hoài niệm để thương yêu cái t́nh, cái nghĩa, cái nho nhă, cái lễ nghĩa đạo đức của người Sài G̣n xưa...! Xă hội hôm nay đă thay đổi nhiều... nhiều lắm rồi. Cái tốt đẹp của ngày xưa ngày dần trở thành “XA XỈ”, “KHAN HIẾM”, không c̣n khắp nơi, khắp chỗ, mọi lúc, mọi nơi như ngày xưa nữa...! Tiếc thay...!
VietBF©sưu tập
Nhưng sự thật là người Sài G̣n tiềm ẩn sự nho nhă có truyền thống từ rất lâu...!
•Trong kư ức tuổi thơ, tôi thấy đàn ông ra đường mặc áo sơ mi bỏ vào quần, phụ mặc áo dài.
•Phụ nữ ngồi phía sau xe gắn máy chỉ ngồi một bên, mà phải là bên trái mới đúng điệu đấy chứ, hai đùi phải khép kín.
Trong công sở họ nói chuyện với nhau thường mở đầu:
"Thưa ông", "Thưa bà".
•Một lần ba tôi lái chiếc Honda SS 72 mới mua chở má và anh em tôi đi chợ Thủ Đức ăn chiều.
Khi vừa ra khỏi nội thành, một toán Cảnh sát đứng ra chặn đường. Họ nghiêm khắc nói:
-Thưa ông, thưa bà. Mong ông bà vui ḷng không đi vào vùng mất an ninh.
Mẹ tôi trả lời:
-Thưa ông Cảnh sát. Chúng tôi chỉ muốn đưa bọn trẻ đi ăn chiều ở ngoại thành và xong ngắm cảnh rồi về.
Ông Cảnh sát nói:
-Vậy th́ chúc ông bà và các cháu ăn ngon miệng. Nhớ... trở về nội thành trước khi trời sụp tối.
Nếu ông bà về trễ, v́ trách nhiệm, buộc ḷng tôi phải thực hiện những biện pháp nghiêm khắc. Mong ông bà hiểu cho...!
•Khi đi khỏi được một đoạn, má tôi dạy:
-Trước khi xưng hô, hăy chú ư đến ngón tay đeo nhẫn...?
*Nếu đàn ông có ngón tay đeo nhẫn th́ gọi là ông, đàn bà gọi là bà.
*Nếu không có ngón tay đeo nhẫn th́ gọi là Anh, là Cô...!
*Trẻ con th́ gọi là các em....!
•Ngày trước người Sài G̣n xếp hàng ở tất cả những nơi công cộng như: Rạp chiếu bóng, rạp hát, nhà hàng có bán vé, Đại sứ quán các nước, Công sở, Bến tàu, Bến xe...
•Chỉ có trẻ con mới đánh giày. Và việc đánh giày được mặc định là không thu tiền công mà chỉ có tiền "Boa". Trẻ đánh giày thường tập trung ở cửa các quán ăn, bến xe, nhà hàng chờ thực khách. Thực khách ngồi vào bàn, trẻ đánh giầy kê chân thực khách lên thùng đồ nghề rồi cẩn thận chăm sóc đôi giày.
•Xong việc, trẻ ngồi chờ. Khách ăn xong, tự cho tiền đánh giày. Khách không cho, trẻ đánh giày cũng không đ̣i. Hiếm khi khách không cho tiền. Lúc đó, giá 1 tô hủ tiếu Nam Vang là 20 đồng. Tiền "Boa" đánh giày từ 1 đến 5 đồng.
•Một lần, tôi được ba đưa đến Câu lạc bộ Làng Báo Chí (Thủ Đức) ăn cơm tự chọn (Giống như Buffet). Ba tôi căn dặn:
- Mỗi lần ăn chỉ lấy 3 muỗng cơm. Thức ăn th́ chỉ lấy 3 món. Mỗi món không quá 3 miếng.
Ăn hết, lấy nữa, chứ không được lấy nhiều, rồi ăn thừa, bỏ phí th́ mang tội, v́ c̣n rất nhiều người không có cái ăn...! Nh́n xung quanh, tôi thấy ai cũng làm như vậy.
•Bây giờ, người Sài G̣n cũ vẫn như thế, không thay đổi. Người Miền Nam cũ vẫn như thế, không thay đổi...
*** SÀI G̉N CHIỆN NHỎ...!
Sài G̣n là một mảnh đất lạ kỳ. Nó kỳ lạ đến nỗi người ta luôn nghĩ về Sài G̣n mà lại chẳng biết viết ǵ về nó. Nó lạ kỳ đến nỗi người ta luôn nhớ về nó khi đang ở trong ḷng nó.
Những ai đă từng sống ở Sài G̣n chắc cũng từng quen thuộc với câu cửa miệng "chiện nhỏ" (phát âm đúng theo dzọng Sài G̣n là "chiện" chứ không phải là "chuyện")
*Một showroom sang trọng của một hăng xe hơi nổi tiếng mà giá của một chiếc xe nằm ngoài khả năng “đếm tiền” của nhiều người, vào một buổi trưa trời nắng gắt bên ngoài nhưng bên trong vách kính th́ mát lạnh. Anh nhân viên bán hàng mặc đồ vest với cà vạt và giày da bóng lộn đang ngồi xem tivi.
Có một cụ ông đi bộ ngoài đường mở cửa vào showroom. Trông ông có vẻ không được khá giả lắm, tuy cũng vận áo sơ mi ngắn tay cũ và một chiếc quần Kha-ki ngả màu. Ông cụ bước vào, đảo mắt nh́n một lượt rồi chắp tay sau lưng đi đến những chiếc xe trưng bày và bắt đầu xem xét. Anh nhân viên bán hàng bật dậy đi theo cụ, anh đi nhẹ nhàng và tỏ vẻ lịch sự. Anh gọi cụ là:“Ngoại.... Ngoại ơi, ngoại à...!”
Mỗi lần cụ dừng lại ở một chi tiết anh lại đề nghị được cho cụ xem rơ hơn, anh mở cửa trước, cửa sau, mở nắp capo để cho cụ xem. Khi cụ tỏ ư thắc mắc th́ anh lại nhẹ nhàng giải thích với cụ, cụ già cứ gật gù lắng nghe nhưng có vẻ không hiểu mấy.
Đi chán cũng mỏi, anh bán hàng mời cụ già lại chỗ sofa có cái bàn kiếng sạch bóng và mời cụ dùng café, loại café đá pha sẵn thôi. Măi sau cụ già nói với anh: “Qua thấy chỗ bán xe hơi này sang trọng quá, lại có máy lạnh nên qua vô xem chơi, chứ xe này cả ḍng họ qua gom tiền lại cũng mua không nổi...!”.
Anh nhân viên vẫn rất lịch sự: “Dạ con biết, sẵn ngoại vô chơi th́ con giới thiệu luôn để ngoại coi xe, đâu phải ai vô coi xe cũng mua đâu ngoại...!”. Anh cười, coi bộ hiền khô.
*Sài G̣n trời nắng gắt, đi ngoài đường hay thấy mấy thùng ghi “trà đá miễn phí”, ai muốn uống th́ uống, dân xe ôm, xích lô là khoái dữ lắm, ghé uống ừng ực rồi cứ vậy đi, không cần phải cảm ơn...!
*Một lần ông xe ôm chở tôi xin phép tấp vô lê uống ly trà đá, tôi mới biết là có trà đá miễn phí. Đó là thùng trà đá miễn phí tôi thấy đầu tiên, nó ở gần bệnh viện 115, mặc dù nó không có bảng ghi “miễn phí”, chỉ thấy một thùng trà đá để ngoài đường, ai qua lại nếu biết cứ tự động rót mà uống. Uống hết có người ra châm trà, châm nước, bỏ đá vô.
Tôi hỏi ông xe ôm, trà đá miễn phí kiểu vầy có nhiều không chú. Ổng nói cũng nhiều, tùy ḿnh biết chỗ mà ghé uống, trời nắng vầy có ly trà đă cũng đă lắm chú. Tui không phải nghèo đến mức cần phải uống trà đá miễn phí, tui uống v́ “bị” thấy khoái vậy thôi...!
*"Bây giờ cầm tờ báo lên là rầu, hết muốn coi báo”... Câu này của một đại gia Sài G̣n. Đại gia này có lẽ đă về hưu, con cái đă thành đạt lấy vợ lấy chồng ở riêng hết. Đại gia này thường hay ngồi ở quán café cóc của bà già bán ở vỉa hè. Sáng nào cũng có mặt, dù nắng hay mưa.
Sáng nào đại gia cũng mua báo, chắc chắn là có Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Người Lao Động, Công An, Pháp Luật… thỉnh thoảng mua tờ tạp chí hoặc Nguyệt san. Đại gia chỉ mua báo của hai người, một con bé và một thằng bé quen, bữa đứa này bữa sau đứa kia. Hai đứa trẻ bán báo không bao giờ cạnh tranh nhau quyết liệt hoặc tỏ ra giành mối, chúng vui vẻ cùng phục vụ một vị khách hàng. Đại gia mua rất nhiều nhật báo nhưng lúc ra về chỉ đi tay không...!
*Sau này, khi có dịp ngồi ở quán café cóc đó suốt một buổi sáng tôi mới biết. Nếu hôm đó đại gia mua báo của thằng bé, sau khi đọc xong ông sẽ gấp tờ báo lại như cũ và đem cho con bé đi bán tiếp và ngược lại, nếu mua của con bé th́ ông sẽ đem cho thằng bé để nó đi bán cho người khác, tiền th́ ông vẫn trả đủ.
*"Dạ...! Cho nhiêu cũng được”-Câu này ai ở Sài G̣n chắc là biết, chắc thỉnh thoảng cũng có nghe, nhất là khi đi taxi, xe ôm, xích lô, vá xe, bơn bánh khi xẹp..., nếu là khách đi quen rồi hoặc quăng đường gần, cũng quá khó trả giá th́ bác tài sẽ nói vậy: chú (cô) cho nhiêu cũng được...! Nói vậy chứ ai đành ḷng cho ít, ví như đúng ra bảy ngàn th́ khách sẽ đưa mười ngàn cho chẵn tiền.
Đó cũng không hẳn v́ ít tiền quá mà nói vậy, cũng có khi nhiều thứ giá trị hơn người bán cũng nói: cho nhiêu cũng được... Như chuyện: có cô giáo nọ dạy văn ở một trường Trung học, cô nổi tiếng là thương học tṛ như con. Mỗi buổi sáng cô hay đi chợ ở gần nhà để tiện việc cơm nước. Trong chợ có rất nhiều người biết cô là cô giáo, và họ thường gọi luôn là “Cô giáo”. Nhiều khi cô giáo cũng khó xử với các bà, các chị trong chợ, họ cứ bỏ vô giỏ cô khi th́ con cá, khi th́ bó rau, khi th́ kí thịt… khi cô đ̣i trả tiền th́ họ không chịu lấy hoặc nói: “Cô giáo cho nhiêu cũng được....!”
Nhắc để hoài niệm để thương yêu cái t́nh, cái nghĩa, cái nho nhă, cái lễ nghĩa đạo đức của người Sài G̣n xưa...! Xă hội hôm nay đă thay đổi nhiều... nhiều lắm rồi. Cái tốt đẹp của ngày xưa ngày dần trở thành “XA XỈ”, “KHAN HIẾM”, không c̣n khắp nơi, khắp chỗ, mọi lúc, mọi nơi như ngày xưa nữa...! Tiếc thay...!
VietBF©sưu tập