trungthuc
11-10-2022, 23:10
Sau cuộc bầu cử bán kỳ 2022, tờ New York Times đăng một bài b́nh luận tựa đề "Biden Celebrates Beating the Odds, but He Faces a New Challenge". Tại sao lại gọi là "beating the odds?"
Trong tiếng Anh, chữ "odds" là danh từ, khác nghĩa với chữ "odd" là tĩnh từ. "Odd" (tĩnh từ) có nghĩa là quái gở, lạ thường, lập dị v.v. Chẳng hạn khi nghe ai thuật lại một kinh nghiệm bản thân có vẻ khó tin, chúng ta có thể đáp lại bằng câu: "Wow! That’s odd!" (Ôi, thật lạ kỳ")
Trong khi đó chữ "odds" (danh từ) mang một ư nghĩa hoàn toàn khác, liên quan đến sự khả thi (possibility) hoặc xác suất (probability) trong toán học. Chữ "odds" được dùng thường xuyên nhất tại các ṣng bạc và trong cá độ, nhất là trong các cuộc đua ngựa. Khi chúng ta đặt cược trong một cuộc đua, nhà cái luôn đưa ra một con số gọi là odds cho mỗi chú ngựa. Ví dụ như 7-2, 5-1 v...v... Theo cách dùng này, nếu bạn bỏ ra $2 cho con ngựa có odds 7-2 và nó thắng, bạn sẽ được $7 (cộng $2 ḿnh bỏ ra, tức $9). Hoặc nếu odds là 5-1, bỏ ra $1 bạn có thể lấy lại $6 (nếu con ngựa của bạn về nhất).
Nói một cách khác, odds càng cao th́ xác suất chú ngựa ấy thắng càng thấp và khả năng bạn lấy lại được vốn rất mong manh. Trong cuộc đua bán kỳ vào Quốc Hội hôm 8/11, hầu hết các cơ quan truyền thông cũng như những người b́nh luận viên đều tiên đoán sẽ có một "làn sóng đỏ" và đảng Cộng Hoà sẽ thắng áp đảo. Họ nói cũng rất có lư.
Lịch sử bầu cử hàng trăm năm qua ở Hoa Kỳ cho thấy, dân Mỹ thường xuyên bầu cho đảng đối lập của đương kim Tổng thống trong cuộc tranh cử giữa mùa vào Quốc Hội. Câu hỏi duy nhất được đặt ra là, đảng của Tổng thống sẽ mất đi bao nhiêu ghế, mất nhiều hay ít mà thôi. Đảng của ông Harry Truman đă bị mất 44 ghế trong mùa 1950; đảng của ông Bill Clinton đă mất 53 ghế vào năm 1994. Rùng rợn nhất là mùa 2010, đảng Dân Chủ bị lấy đi đến 63 ghế khiến cho Tổng thống Obama phải gọi trận thua thê thảm đó bằng chữ "a shellacking" (bị uưnh nhừ tử), nay đă trở thành một thuật ngữ chuyên môn trong ngành chính trị học. Nh́n từ một góc độ khác, kể từ năm 1906 đến nay, chỉ có đúng ba lần đảng của Tổng thống đương nhiệm thắng thêm ghế tại Hạ Viện trong mùa bầu cử bán kỳ: 1934 (Franklin D. Roosevelt); 1998 (Bill Clinton); 2002 (George W. Bush).
Thế cho nên, trong cuộc tranh cử năm nay, giới am tường thời sự đều cho rằng "the odds are stacked against Joe Biden" ("stacked against" trong tiếng Anh dùng để diễn tả lực cản của odds khi nói về một t́nh huống khó thể xảy ra). Mượn chuyện đua ngựa làm ví dụ, chúng ta có thể nói, xác suất đảng Dân Chủ sẽ mất quyền kiểm soát Lưỡng Viện là khá cao, có thể là 5-1 hay hơn. Đó là chưa kể những cuộc tranh cử Thống đốc cũng quan trọng không kém tại những "tiểu bang chiến địa" (battleground states) như Arizona, Michigan hay Wisconsin.
Thành thử, khi chưa đến ngày bầu cử mà ai cũng dự đoán những ứng cử viên được ông Donald Trump ủng hộ (hơn 300 người) sẽ càn quét nước Mỹ trong một trận "tắm máu" mệnh danh "The Red Wave" ("Làn Sóng Đỏ"). Song điều đó đă không xảy ra. Tính cho đến ngày 10/11, nhiều cuộc đua vẫn chưa có kết quả chính thức. Giới báo chí tha hồ đoán già đoán non. New York Times cho rằng tại Hạ Viện đảng Cộng Hoà đă thắng 207 ghế, Dân Chủ 189 ghế, 39 ghế chưa ngă ngũ. NBC News th́ tiên đoán tỷ số cuối cùng sẽ là 222-213 cho đảng Cộng Hoà. Cũng nên nhắc lại là số ghế cần thiết để chiếm đa số (và quyền kiểm soát) tại Hạ Viện là 218.
Tại Thượng Viện th́ t́nh h́nh cũng không đến nỗi bi quan lắm cho đảng Dân Chủ. Odds đảng của ông Biden sẽ giữ được Thượng Viện phải nói là tương đối cao, có thể là 2-1 hoặc 3-2. Sau cuộc đếm phiếu (vẫn chưa xong) ở Arizona, nếu phi hành gia Mark Kelly (Dân Chủ) giữ được ghế thượng nghị sĩ của ḿnh (odds khá cao) th́ tỷ số sẽ là 49-49. C̣n lại hai tiểu bang chưa ngă ngũ là Nevada và Georgia th́ chỉ cần một trong hai nghiêng về phía Tổng thống là "đủ điểm" để Dân Chủ chiếm đa số. Bởi v́, nếu Thượng Viện huề 50-50 th́ Phó Tổng Thống Kamala Harris, trong vai tṛ chủ tịch Thượng Viện, sẽ bỏ lá phiếu quyết định khi cần.
Thế nên, so với những người tiền nhiệm th́ ông Biden đă tránh được một trận thua hầu như không ai tránh khỏi trong mùa bầu cử bán kỳ đầu tiên sau khi nhậm chức. Thành ra khi New York Times nói rằng, Tổng thống Biden đă "beat the odds" là vậy, nhất là khi phải đối phó với một lực cản khá mạnh có tên gọi "The Donald". Tiếng Anh c̣n có thành ngữ "against all odds" dùng cho trường hợp này cũng rất đúng v́ rơ ràng có nhiều yếu tố bất lợi cho ông Biden trong năm vừa qua, nhất là nạn lạm phát và lăi suất cao khiến cho giá sinh hoạt trở nên đắt đỏ.
C̣n hơi sớm để biết cán cân quyền lực tại Quốc Hội sẽ ngă ngũ ra sao, nhất là khi ghế Thượng Viện ở tiểu bang Georgia sẽ phải định đoạt bởi một cuộc đua "tái tranh cữ"(runoff)vào đầu tháng Mười Hai giữa thượng nghị sĩ Raphael Warnock và Herschel Walker, người được ông Trump ủng hộ.
Một điều chắc chắn là bộ tham mưu đầy kinh nghiệm của ông Biden đă và đang vạch ra nhiều kế hoạch khác nhau để đối phó với mọi t́nh huống khả dĩ xảy ra. Nếu Thượng Viện không rơi vào tay đảng Cộng Hoà th́ chính phủ của ông Biden vẫn có thể tập trung vào công việc điều hành đất nước, nền kinh tế nước Mỹ sẽ không bị ảnh hưởng ǵ nhiều. Khả năng điều đó xảy ra, nói theo tiếng Anh, là: "The odds are pretty good!"
Trong tiếng Anh, chữ "odds" là danh từ, khác nghĩa với chữ "odd" là tĩnh từ. "Odd" (tĩnh từ) có nghĩa là quái gở, lạ thường, lập dị v.v. Chẳng hạn khi nghe ai thuật lại một kinh nghiệm bản thân có vẻ khó tin, chúng ta có thể đáp lại bằng câu: "Wow! That’s odd!" (Ôi, thật lạ kỳ")
Trong khi đó chữ "odds" (danh từ) mang một ư nghĩa hoàn toàn khác, liên quan đến sự khả thi (possibility) hoặc xác suất (probability) trong toán học. Chữ "odds" được dùng thường xuyên nhất tại các ṣng bạc và trong cá độ, nhất là trong các cuộc đua ngựa. Khi chúng ta đặt cược trong một cuộc đua, nhà cái luôn đưa ra một con số gọi là odds cho mỗi chú ngựa. Ví dụ như 7-2, 5-1 v...v... Theo cách dùng này, nếu bạn bỏ ra $2 cho con ngựa có odds 7-2 và nó thắng, bạn sẽ được $7 (cộng $2 ḿnh bỏ ra, tức $9). Hoặc nếu odds là 5-1, bỏ ra $1 bạn có thể lấy lại $6 (nếu con ngựa của bạn về nhất).
Nói một cách khác, odds càng cao th́ xác suất chú ngựa ấy thắng càng thấp và khả năng bạn lấy lại được vốn rất mong manh. Trong cuộc đua bán kỳ vào Quốc Hội hôm 8/11, hầu hết các cơ quan truyền thông cũng như những người b́nh luận viên đều tiên đoán sẽ có một "làn sóng đỏ" và đảng Cộng Hoà sẽ thắng áp đảo. Họ nói cũng rất có lư.
Lịch sử bầu cử hàng trăm năm qua ở Hoa Kỳ cho thấy, dân Mỹ thường xuyên bầu cho đảng đối lập của đương kim Tổng thống trong cuộc tranh cử giữa mùa vào Quốc Hội. Câu hỏi duy nhất được đặt ra là, đảng của Tổng thống sẽ mất đi bao nhiêu ghế, mất nhiều hay ít mà thôi. Đảng của ông Harry Truman đă bị mất 44 ghế trong mùa 1950; đảng của ông Bill Clinton đă mất 53 ghế vào năm 1994. Rùng rợn nhất là mùa 2010, đảng Dân Chủ bị lấy đi đến 63 ghế khiến cho Tổng thống Obama phải gọi trận thua thê thảm đó bằng chữ "a shellacking" (bị uưnh nhừ tử), nay đă trở thành một thuật ngữ chuyên môn trong ngành chính trị học. Nh́n từ một góc độ khác, kể từ năm 1906 đến nay, chỉ có đúng ba lần đảng của Tổng thống đương nhiệm thắng thêm ghế tại Hạ Viện trong mùa bầu cử bán kỳ: 1934 (Franklin D. Roosevelt); 1998 (Bill Clinton); 2002 (George W. Bush).
Thế cho nên, trong cuộc tranh cử năm nay, giới am tường thời sự đều cho rằng "the odds are stacked against Joe Biden" ("stacked against" trong tiếng Anh dùng để diễn tả lực cản của odds khi nói về một t́nh huống khó thể xảy ra). Mượn chuyện đua ngựa làm ví dụ, chúng ta có thể nói, xác suất đảng Dân Chủ sẽ mất quyền kiểm soát Lưỡng Viện là khá cao, có thể là 5-1 hay hơn. Đó là chưa kể những cuộc tranh cử Thống đốc cũng quan trọng không kém tại những "tiểu bang chiến địa" (battleground states) như Arizona, Michigan hay Wisconsin.
Thành thử, khi chưa đến ngày bầu cử mà ai cũng dự đoán những ứng cử viên được ông Donald Trump ủng hộ (hơn 300 người) sẽ càn quét nước Mỹ trong một trận "tắm máu" mệnh danh "The Red Wave" ("Làn Sóng Đỏ"). Song điều đó đă không xảy ra. Tính cho đến ngày 10/11, nhiều cuộc đua vẫn chưa có kết quả chính thức. Giới báo chí tha hồ đoán già đoán non. New York Times cho rằng tại Hạ Viện đảng Cộng Hoà đă thắng 207 ghế, Dân Chủ 189 ghế, 39 ghế chưa ngă ngũ. NBC News th́ tiên đoán tỷ số cuối cùng sẽ là 222-213 cho đảng Cộng Hoà. Cũng nên nhắc lại là số ghế cần thiết để chiếm đa số (và quyền kiểm soát) tại Hạ Viện là 218.
Tại Thượng Viện th́ t́nh h́nh cũng không đến nỗi bi quan lắm cho đảng Dân Chủ. Odds đảng của ông Biden sẽ giữ được Thượng Viện phải nói là tương đối cao, có thể là 2-1 hoặc 3-2. Sau cuộc đếm phiếu (vẫn chưa xong) ở Arizona, nếu phi hành gia Mark Kelly (Dân Chủ) giữ được ghế thượng nghị sĩ của ḿnh (odds khá cao) th́ tỷ số sẽ là 49-49. C̣n lại hai tiểu bang chưa ngă ngũ là Nevada và Georgia th́ chỉ cần một trong hai nghiêng về phía Tổng thống là "đủ điểm" để Dân Chủ chiếm đa số. Bởi v́, nếu Thượng Viện huề 50-50 th́ Phó Tổng Thống Kamala Harris, trong vai tṛ chủ tịch Thượng Viện, sẽ bỏ lá phiếu quyết định khi cần.
Thế nên, so với những người tiền nhiệm th́ ông Biden đă tránh được một trận thua hầu như không ai tránh khỏi trong mùa bầu cử bán kỳ đầu tiên sau khi nhậm chức. Thành ra khi New York Times nói rằng, Tổng thống Biden đă "beat the odds" là vậy, nhất là khi phải đối phó với một lực cản khá mạnh có tên gọi "The Donald". Tiếng Anh c̣n có thành ngữ "against all odds" dùng cho trường hợp này cũng rất đúng v́ rơ ràng có nhiều yếu tố bất lợi cho ông Biden trong năm vừa qua, nhất là nạn lạm phát và lăi suất cao khiến cho giá sinh hoạt trở nên đắt đỏ.
C̣n hơi sớm để biết cán cân quyền lực tại Quốc Hội sẽ ngă ngũ ra sao, nhất là khi ghế Thượng Viện ở tiểu bang Georgia sẽ phải định đoạt bởi một cuộc đua "tái tranh cữ"(runoff)vào đầu tháng Mười Hai giữa thượng nghị sĩ Raphael Warnock và Herschel Walker, người được ông Trump ủng hộ.
Một điều chắc chắn là bộ tham mưu đầy kinh nghiệm của ông Biden đă và đang vạch ra nhiều kế hoạch khác nhau để đối phó với mọi t́nh huống khả dĩ xảy ra. Nếu Thượng Viện không rơi vào tay đảng Cộng Hoà th́ chính phủ của ông Biden vẫn có thể tập trung vào công việc điều hành đất nước, nền kinh tế nước Mỹ sẽ không bị ảnh hưởng ǵ nhiều. Khả năng điều đó xảy ra, nói theo tiếng Anh, là: "The odds are pretty good!"