sunshine1104
05-01-2023, 08:39
Nir Eyal, giảng viên đại học Stanford (Mỹ), cho rằng kỹ năng quan trọng nhất trong thế kỷ 21 là không mất tập trung, nhưng nhiều cha mẹ đă quên dạy con điều này. Ông cũng tin rằng trong tương lai, thế giới chỉ chia thành hai loại người: những người để cho người khác kiểm soát sự tập trung và cuộc sống của họ, và những người "không thể bị phân tâm".
Sau nhiều năm nghiên cứu về sự giao thoa giữa tâm lư học, công nghệ, ông nhận ra một trong những sai lầm lớn nhất của các bậc phụ huynh là không cho con quyền tự kiểm soát thời gian của chính ḿnh. Cha mẹ cần phải hiểu, trẻ chịu trách nhiệm là điều hoàn toàn b́nh thường. Chỉ khi biết cách thực hành quản lư hành vi, chúng mới biết cách quản lư thời gian và sự chú ư.
Dạy con từ thủa c̣n thơ
Khi con gái của Eyal lên 5 tuổi và liên tục đ̣i xem iPad, ông và vợ biết đă đến lúc phải hành động. Hai vợ chồng tôn trọng nhu cầu của con nhưng đồng thời giải thích một cách dễ hiểu nhất có thể. Đó là xem quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến những thứ con yêu thích. Chẳng hạn, nếu dành phần lớn thời gian cho các ứng dụng và video, con sẽ không c̣n nhiều cơ hội để chơi với bạn ngoài công viên, bơi ở bể bơi hay chơi cùng cha mẹ.
Biết cách hoài nghi
Eyal cũng giải thích về việc các ứng dụng và video trên iPad do những người rất thông minh làm ra. Mục đích của họ là thiết kế chúng sao cho con bị cuốn vào và xem liên tục.
Điều quan trọng là con của chúng ta hiểu được động cơ của các công ty game, mạng xă hội. Dù các sản phẩm của họ thú vị, hấp dẫn, họ cũng đang kiếm lời từ thời gian và sự chú ư của chúng ta. Tuy những kiến thức này có vẻ to tát với một đứa trẻ 5 tuổi, Eyal cảm thấy cần phải trang bị cho con khả năng ra quyết định về thời gian xem thiết bị và thực thi quy tắc của riêng ḿnh.
Trẻ cần đủ quyền tự chủ
Tiếp theo, vợ chồng Eyal hỏi suy nghĩ của con gái về thời gian xem màn h́nh bao nhiêu là đủ. Ông thừa nhận họ đă mạo hiểm khi cho con quyền tự quyết, nhưng rất đáng để thử.
Ông đă nghĩ cô bé sẽ nói "cả ngày" nhưng ngược lại, cô bé chỉ muốn xem "hai tập". Hai tập của một chương tŕnh cho trẻ em trên Netflix vào khoảng 45 phút, ông giải thích và tiếp tục hỏi lại con. Cô bé đồng ư và giao kèo với bố. Với Eyal, 45 phút là vừa đủ v́ nó sẽ có nhiều thời gian cho các hoạt động khác.
Để bảo đảm không xem quá 45 phút một ngày, con gái ông dùng đồng hồ bấm giờ. Eyal không quên giao hẹn sẽ xem lại thỏa thuận nếu con không thể giữ lời hứa với bản thân và cha mẹ.
Ngăn chặn sự phân tâm bằng "hiệp ước nỗ lực"
Khi con gái lên 10, Eyal vẫn cho con quyền tự quản lư thời gian. Cô bé thực hiện một số điều chỉnh khi lớn lên như đổi thời gian xem hàng ngày thành xem phim cuối tuần. Cô cũng thay đồng hồ bấm giờ bằng loa thông minh Alexa.
Điều quan trọng là đây là những quy định của con, không phải của cha mẹ và con chịu trách nhiệm thực thi chúng. Theo Eyal, đây chính là "hiệp ước nỗ lực", một loại cam kết cần đến nỗ lực nhiều hơn để hoàn thành một hành động nào đó mà họ không mong muốn.
Loại cam kết này có thể giúp chúng ta trở nên không bị phân tâm. Nhiều phụ huynh muốn biết thời lượng chính xác một đứa trẻ nên xem tivi, điện thoại hàng ngày, nhưng không có con số tuyệt đối nào cả. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nó như nhu cầu cụ thể của con, hoạt động con làm trên mạng hay các hoạt động ngoài đời.
Thảo luận và tôn trọng bất đồng ư kiến
Theo chuyên gia Eyal, điều quan trọng nhất là cho trẻ tham gia vào cuộc thảo luận, giúp chúng đặt ra quy định của ḿnh. Khi cha mẹ áp đặt giới hạn mà không có ư kiến của trẻ, chúng có xu hướng bực tức và muốn gian lận.
Thực tế, chúng ta sẽ có những cuộc tranh luận nảy lửa về vai tṛ của công nghệ trong gia đ́nh và cuộc sống của con cái. Không có ǵ bảo đảm sự ḥa hợp giữa cha mẹ và con cái. Tuy nhiên, Eyal cho rằng, tôn trọng ư kiến trái chiều là dấu hiệu của một gia đ́nh lành mạnh.
Phân tâm là một vấn đề như bao vấn đề khác. Dù trong doanh nghiệp lớn hay gia đ́nh nhỏ, khi thảo luận các vấn đề cởi mở và trong môi trường mà chúng ta cảm thấy an toàn, được ủng hộ, chúng ta có thể giải quyết nó cùng với nhau.
Công nghệ ngày một phổ biến hơn. Ngoài giúp con nhận thức được sản phẩm công nghệ ra đời với mục đích gây nghiện cao, chúng ta cần tin tưởng vào khả năng vượt qua sự phân tâm của con. Nó là trách nhiệm, cũng là quyền lợi của con khi sử dụng thời gian một cách khôn ngoan.
Sau nhiều năm nghiên cứu về sự giao thoa giữa tâm lư học, công nghệ, ông nhận ra một trong những sai lầm lớn nhất của các bậc phụ huynh là không cho con quyền tự kiểm soát thời gian của chính ḿnh. Cha mẹ cần phải hiểu, trẻ chịu trách nhiệm là điều hoàn toàn b́nh thường. Chỉ khi biết cách thực hành quản lư hành vi, chúng mới biết cách quản lư thời gian và sự chú ư.
Dạy con từ thủa c̣n thơ
Khi con gái của Eyal lên 5 tuổi và liên tục đ̣i xem iPad, ông và vợ biết đă đến lúc phải hành động. Hai vợ chồng tôn trọng nhu cầu của con nhưng đồng thời giải thích một cách dễ hiểu nhất có thể. Đó là xem quá nhiều sẽ ảnh hưởng đến những thứ con yêu thích. Chẳng hạn, nếu dành phần lớn thời gian cho các ứng dụng và video, con sẽ không c̣n nhiều cơ hội để chơi với bạn ngoài công viên, bơi ở bể bơi hay chơi cùng cha mẹ.
Biết cách hoài nghi
Eyal cũng giải thích về việc các ứng dụng và video trên iPad do những người rất thông minh làm ra. Mục đích của họ là thiết kế chúng sao cho con bị cuốn vào và xem liên tục.
Điều quan trọng là con của chúng ta hiểu được động cơ của các công ty game, mạng xă hội. Dù các sản phẩm của họ thú vị, hấp dẫn, họ cũng đang kiếm lời từ thời gian và sự chú ư của chúng ta. Tuy những kiến thức này có vẻ to tát với một đứa trẻ 5 tuổi, Eyal cảm thấy cần phải trang bị cho con khả năng ra quyết định về thời gian xem thiết bị và thực thi quy tắc của riêng ḿnh.
Trẻ cần đủ quyền tự chủ
Tiếp theo, vợ chồng Eyal hỏi suy nghĩ của con gái về thời gian xem màn h́nh bao nhiêu là đủ. Ông thừa nhận họ đă mạo hiểm khi cho con quyền tự quyết, nhưng rất đáng để thử.
Ông đă nghĩ cô bé sẽ nói "cả ngày" nhưng ngược lại, cô bé chỉ muốn xem "hai tập". Hai tập của một chương tŕnh cho trẻ em trên Netflix vào khoảng 45 phút, ông giải thích và tiếp tục hỏi lại con. Cô bé đồng ư và giao kèo với bố. Với Eyal, 45 phút là vừa đủ v́ nó sẽ có nhiều thời gian cho các hoạt động khác.
Để bảo đảm không xem quá 45 phút một ngày, con gái ông dùng đồng hồ bấm giờ. Eyal không quên giao hẹn sẽ xem lại thỏa thuận nếu con không thể giữ lời hứa với bản thân và cha mẹ.
Ngăn chặn sự phân tâm bằng "hiệp ước nỗ lực"
Khi con gái lên 10, Eyal vẫn cho con quyền tự quản lư thời gian. Cô bé thực hiện một số điều chỉnh khi lớn lên như đổi thời gian xem hàng ngày thành xem phim cuối tuần. Cô cũng thay đồng hồ bấm giờ bằng loa thông minh Alexa.
Điều quan trọng là đây là những quy định của con, không phải của cha mẹ và con chịu trách nhiệm thực thi chúng. Theo Eyal, đây chính là "hiệp ước nỗ lực", một loại cam kết cần đến nỗ lực nhiều hơn để hoàn thành một hành động nào đó mà họ không mong muốn.
Loại cam kết này có thể giúp chúng ta trở nên không bị phân tâm. Nhiều phụ huynh muốn biết thời lượng chính xác một đứa trẻ nên xem tivi, điện thoại hàng ngày, nhưng không có con số tuyệt đối nào cả. Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến nó như nhu cầu cụ thể của con, hoạt động con làm trên mạng hay các hoạt động ngoài đời.
Thảo luận và tôn trọng bất đồng ư kiến
Theo chuyên gia Eyal, điều quan trọng nhất là cho trẻ tham gia vào cuộc thảo luận, giúp chúng đặt ra quy định của ḿnh. Khi cha mẹ áp đặt giới hạn mà không có ư kiến của trẻ, chúng có xu hướng bực tức và muốn gian lận.
Thực tế, chúng ta sẽ có những cuộc tranh luận nảy lửa về vai tṛ của công nghệ trong gia đ́nh và cuộc sống của con cái. Không có ǵ bảo đảm sự ḥa hợp giữa cha mẹ và con cái. Tuy nhiên, Eyal cho rằng, tôn trọng ư kiến trái chiều là dấu hiệu của một gia đ́nh lành mạnh.
Phân tâm là một vấn đề như bao vấn đề khác. Dù trong doanh nghiệp lớn hay gia đ́nh nhỏ, khi thảo luận các vấn đề cởi mở và trong môi trường mà chúng ta cảm thấy an toàn, được ủng hộ, chúng ta có thể giải quyết nó cùng với nhau.
Công nghệ ngày một phổ biến hơn. Ngoài giúp con nhận thức được sản phẩm công nghệ ra đời với mục đích gây nghiện cao, chúng ta cần tin tưởng vào khả năng vượt qua sự phân tâm của con. Nó là trách nhiệm, cũng là quyền lợi của con khi sử dụng thời gian một cách khôn ngoan.