june04
05-03-2023, 04:55
Khiêu vũ, tập yoga, thái cực quyền, chạy bộ… có thể tăng cường nguồn cung cấp máu cho năo, khả năng tập trung… tốt cho nhận thức, trí nhớ.
Theo tiến sĩ Michael Harrington (Giám đốc Khoa học Thần kinh tại Viện Nghiên cứu Y khoa Huntington, Mỹ), các hoạt động về thể chất và tinh thần có lợi cho sức khỏe năo bộ.
Hoạt động thể chất làm tăng nguồn cung cấp máu cho năo, chống lại sự suy giảm tinh thần, các bệnh thoái hóa thần kinh... Một nghiên cứu từ Đại học Georgia cho thấy, chỉ cần 20 phút tập thể dục mỗi ngày có thể cải thiện chức năng ghi nhớ và xử lư thông tin. Dưới đây là gợi ư một số hoạt động tốt cho năo.
Khiêu vũ
Những người tham gia lớp học khiêu vũ hàng tuần, kéo dài một giờ, trong 6 tháng cải thiện đáng kể về nhận thức, trí nhớ, khả năng thị giác, ngôn ngữ, sự chú ư, thời gian phản ứng, hiệu suất vận động... Đây là kết quả nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Freiburg (Đức) năm 2011 trên tạp chí Frontiers in Aging Neuroscience.
Một nghiên cứu khác đăng trên tạp chí Y học New England cho thấy, khiêu vũ là hoạt động thể chất duy nhất trong số các nghiên cứu về quần vợt, golf... giúp giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ của người tham gia. Khiêu vũ không chỉ yêu cầu ghi nhớ các động tác cụ thể, phối hợp với bạn nhảy, tương tác xă hội mà c̣n có cả âm nhạc, nhận thức về không gian.
Các bài tập cân bằng
Các bài tập thử thách khả năng giữ thăng bằng như xà thăng bằng, ván lắc lư... có thể giúp năo bộ khỏe mạnh hơn. Theo Giselle Petzinger (Trợ lư giáo sư thần kinh học lâm sàng tại Keck Medicine của USC, Mỹ), những bài tập này buộc bạn phải học các kỹ năng mới và kiểm soát cơ thể trong không gian. Điều này cải thiện kỹ năng vận động và các mạch máu trong năo.
Yoga
Ngoài giảm căng thẳng, lo lắng và đau lưng, một số nghiên cứu về tác động của yoga đối với sóng năo cho thấy, yoga làm tăng chất xám của năo - nơi tập trung hầu hết các tế bào thần kinh của năo. Nó cũng là phần liên quan đến các nhiệm vụ như kiểm soát cơ bắp, nhận thức giác quan, trí nhớ và ra quyết định.
Yoga cũng được phát hiện làm tăng hoạt động ở hạch hạnh nhân (nơi kiểm soát cảm xúc và động lực) và vỏ năo trước (nơi kiểm soát chức năng vận động, giải quyết vấn đề, trí nhớ, ngôn ngữ, phán đoán...).
Chạy bộ
Chạy bộ hàng ngày hay vào cuối tuần, đạp xe đều tăng lưu lượng máu đến năo và cải thiện các yếu tố dinh dưỡng, giúp năo hoạt động hiệu quả. Một nghiên cứu của Đại học New York (Mỹ) và một số đơn vị công bố trên tạp chí Brain năm 2016 nhận thấy, chạy bộ làm tăng số lượng và độ phức tạp của các tế bào thần kinh nhận và truyền thông điệp đến tế bào, giảm viêm trong mô thần kinh, ảnh hưởng đến lượng protein được tạo ra trong năo.
Chạy ở mức độ nhẹ đến trung b́nh có thể duy tŕ các chức năng nhận thức. Luyện tập với cường độ trung b́nh đến cao thậm chí có thể có khả năng cải thiện năo bộ.
T́nh dục
Một nghiên cứu của Đại học Maryland nhận thấy, quan hệ t́nh dục thường xuyên giúp cải thiện chức năng nhận thức và có thể tạo ra các tế bào thần kinh mới trong năo. Các nghiên cứu khác cho thấy, những người trưởng thành có đời sống t́nh dục tích cực có khả năng nhớ tốt hơn.
Barry R. Komisaruk (Tiến sĩ Khoa Tâm lư học Đại học Rutgers (Mỹ), phát hiện ra rằng, đối với phụ nữ, cực khoái kích hoạt nhiều vùng năo cùng một lúc, có lợi cho năo hơn cả tṛ chơi ô chữ.
Thái cực quyền
Thái cực quyền với các động tác chuyển động chậm, có kiểm soát cải thiện sự cân bằng, ổn định và tâm trạng. Thái cực quyền c̣n có thể tăng cường các chức năng nhận thức như lập kế hoạch, trí nhớ, giải quyết vấn đề, lư luận bằng lời nói...
Nghiên cứu năm 2014 được hỗ trợ bởi Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe bổ sung và tích hợp đă phát hiện người bị suy giảm nhận thức nhẹ dẫn đến sa sút trí tuệ thường xuyên tập thái cực quyền mang lại lợi ích cho năo.
Cử tạ
Một nghiên cứu được công bố trên Archives of Internal Medicine cho thấy, những người tham gia bị suy giảm nhận thức tập cử tạ hai lần một tuần trong 6 tháng đă tăng cường sự chú ư, trí nhớ và độ dẻo dai của năo tốt hơn so với những người tập thăng bằng và săn chắc.
Những người không bị suy giảm nhận thức trước đó đă mất 12 tháng tập tạ hai tuần một lần để thấy kết quả. Rèn luyện sức đề kháng mang lại lợi ích tinh thần nhanh hơn cho những người đă có một số dấu hiệu suy giảm tinh thần.
Một đánh giá tài liệu khác của Đại học New Mexico đă xác nhận lợi ích tương tự cho năo cũng như làm giảm trầm cảm, lo lắng và mệt mỏi mạn tính. Tập tạ tự do, dùng máy tập tạ hoặc các bài tập cân bằng có thể giúp tăng cường trí tuệ.
Bài tập thở
Thiền có tác dụng giảm căng thẳng và lo lắng, ngăn chặn sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và cải thiện các chức năng khác của năo. Một nghiên cứu của Harvard đă phát hiện chánh niệm có thể làm tăng độ dày của vùng hồi hải mă, vùng kiểm soát trí nhớ và khả năng học tập.
Một nghiên cứu khác do Viện Y tế Quốc gia công bố cho thấy, thiền có thể làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược những thay đổi liên quan đến tuổi tác thường xảy ra trong năo. Những người thiền định có nhiều nếp gấp năo hơn những người không thực hiện. Điều này có thể làm tăng khả năng xử lư thông tin của năo bộ.
Theo tiến sĩ Michael Harrington (Giám đốc Khoa học Thần kinh tại Viện Nghiên cứu Y khoa Huntington, Mỹ), các hoạt động về thể chất và tinh thần có lợi cho sức khỏe năo bộ.
Hoạt động thể chất làm tăng nguồn cung cấp máu cho năo, chống lại sự suy giảm tinh thần, các bệnh thoái hóa thần kinh... Một nghiên cứu từ Đại học Georgia cho thấy, chỉ cần 20 phút tập thể dục mỗi ngày có thể cải thiện chức năng ghi nhớ và xử lư thông tin. Dưới đây là gợi ư một số hoạt động tốt cho năo.
Khiêu vũ
Những người tham gia lớp học khiêu vũ hàng tuần, kéo dài một giờ, trong 6 tháng cải thiện đáng kể về nhận thức, trí nhớ, khả năng thị giác, ngôn ngữ, sự chú ư, thời gian phản ứng, hiệu suất vận động... Đây là kết quả nghiên cứu của Bệnh viện Đại học Freiburg (Đức) năm 2011 trên tạp chí Frontiers in Aging Neuroscience.
Một nghiên cứu khác đăng trên tạp chí Y học New England cho thấy, khiêu vũ là hoạt động thể chất duy nhất trong số các nghiên cứu về quần vợt, golf... giúp giảm nguy cơ mắc chứng mất trí nhớ của người tham gia. Khiêu vũ không chỉ yêu cầu ghi nhớ các động tác cụ thể, phối hợp với bạn nhảy, tương tác xă hội mà c̣n có cả âm nhạc, nhận thức về không gian.
Các bài tập cân bằng
Các bài tập thử thách khả năng giữ thăng bằng như xà thăng bằng, ván lắc lư... có thể giúp năo bộ khỏe mạnh hơn. Theo Giselle Petzinger (Trợ lư giáo sư thần kinh học lâm sàng tại Keck Medicine của USC, Mỹ), những bài tập này buộc bạn phải học các kỹ năng mới và kiểm soát cơ thể trong không gian. Điều này cải thiện kỹ năng vận động và các mạch máu trong năo.
Yoga
Ngoài giảm căng thẳng, lo lắng và đau lưng, một số nghiên cứu về tác động của yoga đối với sóng năo cho thấy, yoga làm tăng chất xám của năo - nơi tập trung hầu hết các tế bào thần kinh của năo. Nó cũng là phần liên quan đến các nhiệm vụ như kiểm soát cơ bắp, nhận thức giác quan, trí nhớ và ra quyết định.
Yoga cũng được phát hiện làm tăng hoạt động ở hạch hạnh nhân (nơi kiểm soát cảm xúc và động lực) và vỏ năo trước (nơi kiểm soát chức năng vận động, giải quyết vấn đề, trí nhớ, ngôn ngữ, phán đoán...).
Chạy bộ
Chạy bộ hàng ngày hay vào cuối tuần, đạp xe đều tăng lưu lượng máu đến năo và cải thiện các yếu tố dinh dưỡng, giúp năo hoạt động hiệu quả. Một nghiên cứu của Đại học New York (Mỹ) và một số đơn vị công bố trên tạp chí Brain năm 2016 nhận thấy, chạy bộ làm tăng số lượng và độ phức tạp của các tế bào thần kinh nhận và truyền thông điệp đến tế bào, giảm viêm trong mô thần kinh, ảnh hưởng đến lượng protein được tạo ra trong năo.
Chạy ở mức độ nhẹ đến trung b́nh có thể duy tŕ các chức năng nhận thức. Luyện tập với cường độ trung b́nh đến cao thậm chí có thể có khả năng cải thiện năo bộ.
T́nh dục
Một nghiên cứu của Đại học Maryland nhận thấy, quan hệ t́nh dục thường xuyên giúp cải thiện chức năng nhận thức và có thể tạo ra các tế bào thần kinh mới trong năo. Các nghiên cứu khác cho thấy, những người trưởng thành có đời sống t́nh dục tích cực có khả năng nhớ tốt hơn.
Barry R. Komisaruk (Tiến sĩ Khoa Tâm lư học Đại học Rutgers (Mỹ), phát hiện ra rằng, đối với phụ nữ, cực khoái kích hoạt nhiều vùng năo cùng một lúc, có lợi cho năo hơn cả tṛ chơi ô chữ.
Thái cực quyền
Thái cực quyền với các động tác chuyển động chậm, có kiểm soát cải thiện sự cân bằng, ổn định và tâm trạng. Thái cực quyền c̣n có thể tăng cường các chức năng nhận thức như lập kế hoạch, trí nhớ, giải quyết vấn đề, lư luận bằng lời nói...
Nghiên cứu năm 2014 được hỗ trợ bởi Trung tâm Quốc gia về Sức khỏe bổ sung và tích hợp đă phát hiện người bị suy giảm nhận thức nhẹ dẫn đến sa sút trí tuệ thường xuyên tập thái cực quyền mang lại lợi ích cho năo.
Cử tạ
Một nghiên cứu được công bố trên Archives of Internal Medicine cho thấy, những người tham gia bị suy giảm nhận thức tập cử tạ hai lần một tuần trong 6 tháng đă tăng cường sự chú ư, trí nhớ và độ dẻo dai của năo tốt hơn so với những người tập thăng bằng và săn chắc.
Những người không bị suy giảm nhận thức trước đó đă mất 12 tháng tập tạ hai tuần một lần để thấy kết quả. Rèn luyện sức đề kháng mang lại lợi ích tinh thần nhanh hơn cho những người đă có một số dấu hiệu suy giảm tinh thần.
Một đánh giá tài liệu khác của Đại học New Mexico đă xác nhận lợi ích tương tự cho năo cũng như làm giảm trầm cảm, lo lắng và mệt mỏi mạn tính. Tập tạ tự do, dùng máy tập tạ hoặc các bài tập cân bằng có thể giúp tăng cường trí tuệ.
Bài tập thở
Thiền có tác dụng giảm căng thẳng và lo lắng, ngăn chặn sự suy giảm nhận thức liên quan đến tuổi tác và cải thiện các chức năng khác của năo. Một nghiên cứu của Harvard đă phát hiện chánh niệm có thể làm tăng độ dày của vùng hồi hải mă, vùng kiểm soát trí nhớ và khả năng học tập.
Một nghiên cứu khác do Viện Y tế Quốc gia công bố cho thấy, thiền có thể làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược những thay đổi liên quan đến tuổi tác thường xảy ra trong năo. Những người thiền định có nhiều nếp gấp năo hơn những người không thực hiện. Điều này có thể làm tăng khả năng xử lư thông tin của năo bộ.