Log in

View Full Version : GS Thayer: Xung đột biển Đông và mối quan tâm của Hoa Kỳ


vuitoichat
06-19-2011, 12:05
Biển Đông: Có phải Trung Quốc trong tiến tŕnh xung đột?

HỎI: Tôi thấy một số nhà phân tích nói rằng, những căng thẳng đang gia tăng ở biển Hoa Nam (biển Đông), và tôi thấy một số người Việt Nam chính thức phàn nàn về hành động của Trung Quốc. Tôi cũng nhận thấy các cuộc biểu t́nh phản đối ở Việt Nam về vấn đề này. Vấn đề này nghiêm trọng như thế nào? Ông có thể cho sự đánh giá?

ĐÁP: Tôi bị cám dỗ bởi câu trả lời là tất cả mọi thứ đều b́nh thường. Trung Quốc có chủ quyền không thể tranh căi đối với quần đảo Nam Sa (Trường Sa) và vùng biển liền kề từ nhà Hán đến nay. Mặc dù các tin tức có sai sót và thông tin sai, thậm chí các tin đồn do Philippines và Việt Nam lan truyền, Trung Quốc quản lư biển Hoa Nam một cách hiệu quả, thực thi chủ quyền tài phán của ḿnh. Tất cả các cáo buộc chống lại Trung Quốc là không đúng sự thật. Trung Quốc sẽ không bao giờ sử dụng vũ lực và mong muốn một giải pháp ḥa b́nh cho các tranh chấp lănh thổ được giải quyết song phương giữa các nước có liên quan trực tiếp. Trong khi đó, Trung Quốc sẽ tiến hành tập trận hải quân thường lệ ở Tây Thái B́nh Dương vào cuối tháng này. Một giàn khoan thăm ḍ dầu mỏ mới, rất lớn sẽ thăm ḍ dầu khí ở đâu đó trên biển Hoa Nam. (Đoạn này GS Carl Thayer nhạy luận điệu của Trung Quốc).

Thực tế, một loạt các hành động đơn phương của Trung Quốc đă đưa ra những căng thẳng nghiêm trọng và có khả năng đặt Trung Quốc vào tiến tŕnh xung đột với Việt Nam và Philippines. Các hành động của Trung Quốc không chỉ thử thách sự đoàn kết của ASEAN, mà c̣n thử thách cả liên minh Mỹ-Philippines.

Philippines tố cáo Trung Quốc là chủ mưu của 5-7 sự cố trong năm nay. Ngày 25 tháng 2, một tàu khu trục tên lửa loại Jianghu-V, Đông Quan 560, ra lệnh cho ngư dân Philippines rời khỏi vùng biển tranh chấp và đuổi họ cùng với việc bắn ra ba phát súng trước mũi một chiếc thuyền. Ngày 2 tháng 3, hai tàu giám sát biển của Trung Quốc ra lệnh cho một chiếc tàu thăm ḍ dầu khí của Philippines rời khỏi khu vực băi Cỏ Rong (Reed Bank). Hai tàu đó đe dọa đâm con tàu này. Trong một sự cố khác, tàu Trung Quốc gửi vật liệu xây dựng đến một băi san hô không người ở và đánh dấu lên cái phao. Philippines phản đối tất cả các sự cố, ngoại trừ sự cố ngày 25 tháng 2.

Đối với Việt Nam, một lần nữa Trung Quốc đơn phương áp đặt lệnh cấm đánh bắt cá hàng năm. Không có ǵ mới ở đây, Việt Nam đưa tin, ngư dân Trung Quốc đă xâm lấn vào khu vực đánh cá của ḿnh với số lượng nhiều hơn so với trước đây. Nghiêm trọng hơn, ngày 26 tháng 5 và ngày 9 tháng 6, tàu Trung Quốc đă cắt cáp tàu thăm ḍ địa chấn Việt Nam hoạt động bên trong vùng đặc quyền kinh tế của Việt Nam. Việt Nam đă đưa con tàu có liên quan đến sự kiện ngày 26 tháng 5 trở ra biển với tám tàu hộ tống. Việt Nam đă phản đối mỗi hành động và mọi hành động của Trung Quốc.

Trong khi tất cả những điều này đang xảy ra, th́ Trung Quốc đă đưa giàn khoan thăm ḍ dầu khí rất lớn và cho biết sẽ khai thác dầu trong khu vực biển Hoa Nam. Ngày 9 tháng 6, Trung Quốc cảnh báo Philippines và Việt Nam ngưng thăm ḍ dầu khí và tuyên bố rằng, họ sẽ tiến hành tập trận hải quân thường xuyên ở Tây Thái B́nh Dương.

Trung Quốc có hành động khiêu khích cuộc biểu t́nh của công chúng ở Việt Nam lần thứ hai, với hai cuộc biểu t́nh riêng tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh. Việt Nam đă bị hàng trăm cuộc tấn công trên các trang web của ḿnh, kể cả các trang web chính phủ. Thủ tướng Việt Nam đă có một bài phát biểu công khai với sự bảo vệ chủ quyền mạnh mẽ. Và đáng kể nhất, Việt Nam sẽ được tiến hành chín giờ tập trận hải quân có bắn đạn thật ngoài khơi bờ biển trung tâm của ḿnh ngày hôm nay.

Trung Quốc và các nước đang đ̣i chủ quyền [trên biển Đông] ở Đông Nam Á đang trong một quá tŕnh va chạm tiềm tàng. Trung Quốc khẳng định chủ quyền không thể tranh căi của họ trên Quần đảo Nam Sa (Trường Sa) và vùng biển lân cận, khi kết hợp chặt chẽ với bản đồ đường lưỡi ḅ chính đoạn của họ, cắt sâu vào các vùng đặc quyền kinh tế mà Việt Nam và Philippines đă tuyên bố. Trung Quốc không bao giờ nói rơ ràng chính xác những ǵ họ tuyên bố, rơ ràng có sự mập mờ về khu vực tranh chấp.

Cho đến giờ th́ Hải quân Trung Quốc chưa tham gia. Tất cả các sự cố đă được báo cáo, có liên quan đến những con tàu của đội Giám sát biển Trung Quốc và có thể những con tàu của Cục Thủy sản. Philippines và Việt Nam không phải lúc nào cũng làm rơ ràng những ǵ tàu Trung Quốc đă dính líu. Nhưng sự cố ngày 26 tháng 5 đă cung cấp tài liệu đầy đủ.

Cho đến khi những sự việc này [xảy ra] Trung Quốc và ASEAN đă lặng lẽ làm việc về một tài liệu có trước đây hiện đang hấp hối, trong Nhóm Làm việc chung về Tuyên bố Ứng xử giữa các bên trên biển Đông. Nhóm làm việc đă hoăn lại phần các hướng dẫn. ASEAN gặp nhau trước, đưa ra một lập trường chung, và sau đó đàm phán với Trung Quốc. Trung Quốc muốn các cuộc thảo luận song phương với các nước liên quan trực tiếp. Có hy vọng về quy tắc ứng xử mang tính ràng buộc pháp lư cho biển Hoa Nam sẽ kết thúc. Kỷ niệm 10 năm tuyên bố đó ra đời sẽ rơi vào tháng 11 năm tới.

Làn sóng mới về sự quyết đoán của Trung Quốc sẽ đặt biển Hoa Nam trở lại chương tŕnh nghị sự cho một loạt các cuộc họp và hội nghị thượng đỉnh liên quan đến ASEAN sẽ được tổ chức vào tháng 7, Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á vào tháng 10. Trung Quốc sẽ không ưa thích sự can thiệp của Hoa Kỳ và các bên khác không liên quan trực tiếp đến việc đ̣i chủ quyền trên biển Hoa Nam. Có khả năng Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á có thể là một tai họa nếu Trung Quốc phản đối bất kỳ thảo luận nào về biển Hoa Nam. Trung Quốc đă vượt trội ở Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á và quan điểm của Bắc Kinh về điều này có thể cho ra kết quả không tệ.

Nh́n chung, những căng thẳng gần đây trên biển Hoa Nam sẽ là phép thử về sự đoàn kết và gắn bó trong khối ASEAN, sự quyết tâm và tham gia của Mỹ ở Đông Nam Á, và Hiệp ước Tương trợ An ninh Mỹ – Philippines. Quan hệ Việt – Trung sẽ trải qua t́nh trạng căng thẳng và nếu không bên nào lẫn tránh [vấn đề], một cuộc đụng độ hải quân có khả năng là kết cục.

———————————————

Biển Đông: sự quan tâm của Hoa Kỳ là ǵ?

HỎI: Một số nhà quan sát đă tiên đoán rằng sự tham gia của Mỹ trong tranh chấp xoay quanh lợi ích của chính họ sẽ bị ảnh hưởng trong vấn đề này. Đánh giá này của ông là ǵ?

ĐÁP: Dĩ nhiên Hoa Kỳ sẽ hành động dựa trên lợi ích quốc gia của họ. Họ đă tuyên bố rằng an toàn và tự do hàng hải ở biển Hoa Nam (biển Đông) là lợi ích quốc gia. Trung Quốc chịu nhịn không can thiệp vào lợi ích này. Nếu Trung Quốc đă can thiệp, họ sẽ phải đối mặt với sức mạnh hải quân và không quân Mỹ.

Hoa Kỳ có lợi ích lớn hơn trong việc phát triển mối quan hệ tốt với Trung Quốc, gồm cả mối quan hệ quân sự giữa hai nước. Mỹ không muốn bị mắc bẫy – bị lôi kéo vào – đứng về bên nào trong tranh chấp lănh hải trên biển Hoa Nam.

Quan hệ của Mỹ với Việt Nam khác với quan hệ giữa Mỹ với Philippines. Philippines là đồng minh đă kư hiệp ước, Hiệp ước Tương trợ An ninh năm 1951. Hiệp ước này đă được kư trước khi Philippines tuyên bố nhóm đảo Kalayaan ở biển Hoa Nam. Mỹ lập luận rằng hiệp ước này không liên quan đến phần lănh thổ có được sau khi hiệp ước đă kư. Tuy nhiên, Mỹ cho biết, họ sẽ đáp ứng các nghĩa vụ trong hiệp ước để tham khảo ư kiến ​​với Manila nếu các lực lượng vũ trang của Philippines, gồm các tàu hải quân, bị tấn công. Hoa Kỳ không có mối quan hệ như thế đối với Việt Nam và các mối quan hệ quốc pḥng [với Việt Nam] th́ rất nhỏ.

Hoa Kỳ có một lợi ích tổng quát hơn trong việc duy tŕ ḥa b́nh và ổn định ở biển Hoa Nam và xem ASEAN đóng vai tṛ trọng tâm. Mỹ sẽ hỗ trợ chính trị và ngoại giao nếu Trung Quốc có ư định đe dọa hay bắt nạt các nước trong khu vực.

Chủ yếu là Philippines và Việt Nam trước tiên phải trông cậy vào chính ḿnh để bảo vệ chủ quyền ở vùng đặc quyền kinh tế của ḿnh.

Ngọc Thu dịch từ:
http://www.scribd.com/doc/ 57825488/Thayer-China%E2%80% 99s-Strategy-in-the-South- China-Sea-and-the-Prospect- for-Armed-Conflict
© Ngọc Thu (Bản tiếng Việt)