Log in

View Full Version : “Kỳ nhân một tay” thổi hồn cho thương hiệu nón Huế


johnnydan9
01-13-2012, 17:59
Với một bàn tay trái nhưng suốt 34 năm qua, những động tác thuần thục, điêu luyện, chị Trần Thị Thúy đă làm không ít người phải trầm trồ thán phục tài năng và nghị lực phi thường của chị.


Người phụ nữ tật nguyền ấy đă vượt lên chính ḿnh để làm nên thương hiệu "nón Thuư" nổi tiếng khắp xứ Huế, đặc biệt là đối với những vị khách du lịch nước ngoài yêu mến văn hoá Huế.

http://plxh.vcmedia.vn/3NCUx6SWmxMOl0W3fVRq KDA4wvoAn/Image/2012/01/2_82a09.jpg

Chị Thuư tỉ mỉ trong từng thao tác để làm nên sản phẩm "nón Thúy"



Nghị lực phi thường

Chị Trần Thị Thúy, SN 1968, trú tại tổ 13, phường Phước Vĩnh, TP. Huế, là con út trong một gia đ́nh có 6 chị em. Không may mắn như bao người khác, khi sinh ra chị Thuư bị tật bẩm sinh nên cánh tay phải của chị chỉ c̣n từ bả vai đến khuỷu tay. Tuổi thơ của chị đă không ít lần rơi nước mắt v́ những lời trêu chọc của bạn bè cùng trang lứa v́ đi học viết tay trái và làm ǵ cũng ngược với người khác. Đă có lần chị nghĩ đến cái chết, thế nhưng được gia đ́nh động viên, chị đă vượt qua tất cả.

Đến với nghề "chằm nón" chị phải vượt qua bao nhiêu khó khăn và thử thách. Khi chị có ư định theo nghề "chằm nón" gia đ́nh chị đă e ngại và khuyên chị nên t́m một nghề khác dễ dàng hơn. Bởi để hoàn thiện một chiếc nón phải qua nhiều giai đoạn công phu, kỹ lưỡng và cần có kỹ thuật. Người có đủ hai tay khéo léo, nắn nót, tỉ mỉ cũng chưa chắc tạo ra được chiếc nón tṛn trĩnh, sắc sảo huống hồ chị lại là người bị tật nguyền. Thế nhưng, ngày đó những chiếc nón chị làm đă làm khiến cho nhiều người trong xóm phải ngạc nhiên. Điều đặc biệt hơn, thời điểm chị hoàn thành những chiếc nón đầu tiên cũng là những ngày chị tập tễnh nh́n cách mẹ ḿnh để học cách "chằm nón" được mấy tháng. "Đó là ngày vui nhất của tôi khi chiếc nón đầu tiên đă bán được. Lúc đó giá của chiếc nón chỉ có 3.000 đồng nhưng đối với tôi nó quư giá vô cùng. Đó là đồng tiền đầu tiên tôi tự tay kiếm được cho gia đ́nh", chị Thuư nhớ lại.

Chị Thúy cho biết, những kỹ năng đan nón lá sao cho đẹp chị đều học ở mẹ và bà ngoại chứ không qua một trường lớp nào. V́ lúc đó, cả làng Phủ Cam có rất nhiều người làm nghề chằm lá và làng nghề làm nón lá Phủ Cam cũng đă ra đời. Chị chủ yếu làm nón bài thơ để t́m đến cái mới, chứ không làm những loại nón b́nh thường. Đây là loại nón đặc biệt, đ̣i hỏi sự công phu, kỹ lưỡng. Từ việc chọn lá sao cho lá không non không già, lá đang c̣n búp, đủ một tháng tuổi vừa phát triển về chiều dài, chiều ngang và chưa chuyển qua màu xanh đậm… Mọi công đoạn từ việc chọn lá, bắt 16 cái vành vào khung, xây nón, chằm lá, nức vành, đột đầu và hoàn thiện nón lá chị đều tự tay làm lấy. "Tay lành tôi cầm kim chỉ, cầm khung, cần lá, c̣n tay bị tật th́ giữ nón để không bị xê dịch, nhiều khi tôi c̣n dùng cả bàn chân để làm" chị Thuư chia sẻ cách làm nón. Làm nón đ̣i hỏi người thợ phải cẩn thận đến từng chi tiết không cho phép có những sai sót nhỏ nào trong quá tŕnh làm. Nón bài thơ đặc biệt ở chỗ nón phải xinh xắn ở dáng, thanh nhă ở màu, nh́n thấu các bức ảnh phía trong như: Cầu Trường Tiền, chùa Thiên Mụ, sông Hương, núi Ngự, h́nh ảnh đôi nam nữ, và những ḍng thơ mang đậm chất Huế thơ mộng…

Lúc đầu mới theo nghề cuộc sống gặp nhiều khó khăn v́ chị phải tự làm hết mọi công đoạn kể cả việc bán sản phẩm. Nhiều hôm chị phải ra chợ đầu mối như Đông Ba, An Cựu để t́m mối bán hàng. Thu nhập chỉ vừa đủ cho chi phí hằng ngày của gia đ́nh. Măi đến sau này khi sản phẩm của chị được nhiều người biết đến v́ sự đặc biệt và vẻ đẹp riêng của chiếc nón bài thơ xứ Huế th́ cuộc sống của chị và gia đ́nh mới có phần khấm khá hơn.

http://plxh.vcmedia.vn/3NCUx6SWmxMOl0W3fVRq KDA4wvoAn/Image/2012/01/5_58888.jpg

Chiếc nón bài thơ thanh mảnh về dáng, đẹp về màu sắc, làm nổi bật những h́nh ảnh ở phía trong



"Thổi hồn" cho thương hiệu "nón Thúy"

Suốt 34 năm chỉ với một cánh tay nhưng chị đă làm nên thương hiệu "nón Thuư" nổi tiếng. Nón của chị được biết đến đặc biệt hơn cả không chỉ riêng chất lượng mà hơn nữa chính là do chủ nhân của nó. Càng gắn bó với nghề chị đă nhận ra sự lựa chọn của ḿnh là đúng. Chị đă t́m cho ḿnh những niềm vui mới, nhất là những đồng tiền chính đáng và quư giá mà chị làm ra.

"Nón Thuư" sẽ măi như những chiếc nón b́nh thường khác nếu không có thương hiệu này ra đời. Tên thương hiệu nghe mộc mạc và dễ nhớ như con người của chị . Trong những đoàn khách du lịch nước ngoài vào tham quan nón bài thơ của chị, một vị khách đă đề nghị chị nên lồng chữ Thuư trong nón luôn để khỏi mất công kư vào nón v́ nhiều khách chỉ đồng ư đi về khi chị kư vào chiếc nón của ḿnh. Và từ đó trong quá tŕnh vẽ những h́nh ảnh và những câu thơ vào tờ giấy để kẹp giữa hai lớp lá chị đă khắc thêm chữ "Thuư". Những đoàn khách du lịch nước ngoài như Anh, Mỹ, Đức, Nhật Bản, Canada … hay những đoàn khách du lịch trong nước khi đến Huế đều t́m đến nhà chị để được "mục sở thị" người phụ nữ đặc biệt một tay chằm nón và mua cho ḿnh chiếc nón bài thơ nổi tiếng xứ Huế về làm kỷ niệm.

Trung b́nh mỗi ngày chị chỉ làm được 2 chiếc nón. V́ để làm một chiếc nón th́ một người thợ thành thạo cũng phải mất 4 tiếng đồng hồ. Mỗi chiếc nón bài thơ chị bán với giá 40.000 đồng đến 50.000 đồng không kể khách Tây hay khách Việt. Trừ chi phí 15.000 đồng mỗi cái nón th́ số tiền chị thu lại cũng chẳng đáng là bao so với công sức và tâm huyết chị bỏ ra. "Nhiều lúc cũng muốn bỏ nghề nhưng nghĩ không nỡ v́ đây là nghề mà tôi đă làm được hơn 30 năm và đây là nghề gia truyền ba đời của gia đ́nh tôi. Với lại đây là nghề cần được lưu giữ cho thế hệ sau nhất là hiện nay nhiều hộ gia đ́nh ở Phủ Cam quê tôi đă bỏ nghề gần hết" Chị Thuư bộc bạch.

"Nón Thúy" đẹp không thua kém nón của những bạn nghề lành lặn khác. Các vành nức được xây lá thanh mảnh mà chắc chắn, không bị xộc xệch. Không chỉ đơn thuần có sản phẩm nón lá, chị Thúy c̣n sáng tạo làm thêm nón bài thơ, nón thêu cũng từ bàn tay tật nguyền. Thu nhập của chị từ nón v́ thế khá ổn định. Vui hơn là chị tự lập cho bản thân, thể hiện được tài năng của ḿnh.

Hiện nay tại làng nghề làm nón Phủ Cam nổi tiếng một thời chỉ c̣n lại khoảng 20 hộ gia đ́nh c̣n "trung thành" với nghề mà nhiều người cho là chẳng thu được là bao. Đặc biệt là trong thời đại công nghệ phát như vũ băo hiện nay. "Ở gần đây cũng có vài hộ gia đ́nh làm nón lá nhưng thu nhập chẳng đáng là bao, không biết tui theo măi cái nghề ni có ai cười không nữa. Rồi mai đây, cái nghề này có tồn tại được không?" Câu nói nửa đùa nửa thật của chị làm nhiều người phải suy nghĩ về vận mệnh của một làng nghề có nguy cơ bị mai một.

Nói về những dự định của ḿnh, chị Thúy tâm sự: "Tôi làm cái nghề này cho tới khi nào không làm được nữa th́ thôi, không hẳn chỉ kiếm đồng tiền nuôi sống gia đ́nh, mà c̣n là tôi có cơ hội gặp những vị khách nước ngoài để từ đó giới thiệu cho họ biết về nét đẹp của nón bài thơ Huế, cái đă làm nên vẻ đẹp rất riêng của những cô gái xứ Huế trong tà áo tím mộng mơ giữa mảnh đất Cố Đô".

Kim Long - Lê Quyết