vuitoichat
03-10-2012, 11:36
Với tộc người K’ho ở huyện Lạc Dương, tỉnh Lâm Đồng, sau khi được gia đ́nh nhà trai đồng ư, ngay trong đêm đó nhà gái sẽ nhanh chóng bắt chàng trai về cho con gái ḿnh làm chồng. Tuy nhiên, để có lễ cưới diễn ra buộc đôi uyên ương phải có con với nhau, không có con tuyệt nhiên không được cưới.
Tựa lưng nhau bước đi
Ngày nay, tục cưới xin và bắt chồng của thiếu nữ K’ho ít nhiều đă bị thay đổi theo thời gian, những nghi thức rườm rà gây bất lợi cho cả hai bên gia đ́nh đă dần dần được người K’ho loại bỏ. Nếu như trước kia, khi nhà gái đến xin bắt chồng, nhà trai thường thách cưới rất cao (đ̣i trâu, ḅ, heo), nhà gái đáp ứng được những yêu cầu của nhà trai th́ mới được bắt chồng.
Ngoài bố mẹ chồng được thách cưới, anh, em, chú, bác của chàng trai cũng có quyền yêu cầu nhà gái phải tặng cho ḿnh vật phẩm để tỏ sự hiếu thảo. Bởi vậy, nhiều cô gái K’ho khi bắt được chồng về nhà th́ con trâu đă hết, bồ lúa cũng cạn, thậm chí là phải đi vay nợ nhiều nơi để đáp ứng yêu cầu của nhà chồng.
http://img2.news.zing.vn/2012/03/10/bat1.jpg
Thiếu nữ K’ho bên lễ hội cồng chiêng
Tuy nhiên, những nghi thức bắt chồng xuất phát từ khởi thủy vốn đă được thời gian chứng minh là nét văn hóa đặc trưng của tộc người này th́ ngày nay lại càng được người K’ho dưới chân núi LangBiang tuân thủ, ǵn giữ và trở thành luật tục, bất di bất dịch.
Ông K’Breo Cil, người chuyên nghiên cứu về luật tục của người K’ho cho biết, sau khi nhà trai đồng ư để nhà gái bắt con về làm rể, ngay trong đêm đó nhà trai sẽ giết một vài con gà làm cơm cho cả hai bên quây quần ăn mừng và uống rượu cần. Họ cùng nhau bàn về tương lai của chàng trai, cô gái, nhất là chuyện sinh con cái để gia đ́nh nhà gái sớm được mổ heo, giết trâu mời nhà trai, họ hàng gần xa kéo tới ăn mừng. Trong lúc hai bên gia đ́nh đang ăn uống giữa nền nhà, cô gái sẽ vào pḥng trong phụ giúp chàng trai chuẩn bị đổ đạc để theo về nhà gái làm chồng ngay trong đêm.
Khi con gà ngoài rừng đă le te cất tiếng gáy, con chim rừng đâu đó vừa thức giấc gọi nhau ríu rít th́ cuộc ăn mừng cho đôi trai gái thành vợ, nên chồng của người K’ho cũng vừa tàn. Trên gương mặt của những thành viên trong gia đ́nh hai bên sau cuộc ăn mừng bên chén rượu cần được ủ bằng lá rừng đă bừng bừng hơi men, ai cũng đă ngà ngày say. Họ có thể phải dựa vào nhau để cùng bước đi nhưng tuyệt nhiên không ai được “lỡ lời”, tất cả mọi phát ngôn phải hết sức tỉnh táo. Lúc này, mai mối sẽ đứng dậy hoàn tất những nghi thức và trịnh trọng tuyên bố xin phép được bắt chàng trai đem về làm chồng cho cô gái.
Lời người mai mối vừa dứt, chàng trai ngay lập tức bị những thành viên trong gia đ́nh nhà gái, mà tiên phong là cô gái bắt đi mất hút trong đêm.
Chồng mất, lấy chồng khác phải nộp vạ
Có những đám cưới được tổ chức tưng từng dưới chân núi LangBiang kéo dài đến hai, ba ngày nhưng cô dâu, chàng rể là những người đă có với nhau vài ba mặt con, chung sống với nhau đă hàng chục năm, thậm chí có đôi tóc đă bạc trắng, răng đă lung lay nhưng đó chính là lần đầu tiên trong đời họ được cưới.
Theo luật tục khởi thủy của người K’ho, trai gái chỉ được phép cưới nhau khi đă có con, nếu không có con th́ không được tổ chức đám cưới. Và khi đă có con th́ dứt khoát phải tổ chức đám cưới, dù là có già đến sắp chết, v́ có cưới nhau họ mới có thể dựng vợ, gả chồng cho con cái sau này. Không một gia đ́nh của tộc người này chịu cho nhà gái bắt con ḿnh về ở rể khi bố mẹ nhà vợ vẫn chưa cưới nhau.
http://img2.news.zing.vn/2012/03/10/bat2.jpg
Khi mất chồng, phụ nữ K’ho muốn bắt chồng mới phải nộp vạ cho nhà chồng thứ hai này v́ họ chấp nhận cho con lấy vợ thừa
Và khi cả hai đă cưới nhau, chính thức trở thành vợ chồng, để thể hiện sự hiếu thảo của con cái, đôi vợ chồng này bắt buộc phải biếu bố mẹ chồng một con heo lớn. Riêng anh, em, chú, bác nhà chồng, nếu ai có khả năng nhận lễ vật đều có thể yêu cầu đôi vợ chồng mới cưới phải tặng cho ḿnh một lễ vật, đó có thể là tiền, vàng, vải lụa. Tuy nhiên, để thể hiện sự quan tâm tới đôi vợ chồng mới cưới, bố mẹ, anh, em, chú, bác phía nhà chồng sau khi nhận lễ vật phải cho lại một con trâu hoặc vật chất khác có trị giá lớn hơn vật phẩm mà đôi vợ chồng đă biếu, tặng.
Người con trai sau khi bị nhà gái bắt về ở rể, nếu cuộc sống gia đ́nh bị rạn nứt, chàng trai bỏ đi theo người con gái khác liền bị nhà vợ yêu cầu bồi thường danh dự, thiệt hại bằng trâu, ḅ, heo hoặc tiền, vàng tương xứng với số tiền trước đó họ đă bỏ ra để được bắt chàng trai này. Riêng người con gái K’ho, sau khi bỏ chồng hoặc chồng bỏ muốn lấy người chồng khác, trước khi bắt được người chồng thứ hai về ở với ḿnh phải nộp vạ cho gia đ́nh nhà chồng này v́ họ chấp nhận gả con cho người vợ thừa, đă có một đời chồng.
Theo Bee
Tựa lưng nhau bước đi
Ngày nay, tục cưới xin và bắt chồng của thiếu nữ K’ho ít nhiều đă bị thay đổi theo thời gian, những nghi thức rườm rà gây bất lợi cho cả hai bên gia đ́nh đă dần dần được người K’ho loại bỏ. Nếu như trước kia, khi nhà gái đến xin bắt chồng, nhà trai thường thách cưới rất cao (đ̣i trâu, ḅ, heo), nhà gái đáp ứng được những yêu cầu của nhà trai th́ mới được bắt chồng.
Ngoài bố mẹ chồng được thách cưới, anh, em, chú, bác của chàng trai cũng có quyền yêu cầu nhà gái phải tặng cho ḿnh vật phẩm để tỏ sự hiếu thảo. Bởi vậy, nhiều cô gái K’ho khi bắt được chồng về nhà th́ con trâu đă hết, bồ lúa cũng cạn, thậm chí là phải đi vay nợ nhiều nơi để đáp ứng yêu cầu của nhà chồng.
http://img2.news.zing.vn/2012/03/10/bat1.jpg
Thiếu nữ K’ho bên lễ hội cồng chiêng
Tuy nhiên, những nghi thức bắt chồng xuất phát từ khởi thủy vốn đă được thời gian chứng minh là nét văn hóa đặc trưng của tộc người này th́ ngày nay lại càng được người K’ho dưới chân núi LangBiang tuân thủ, ǵn giữ và trở thành luật tục, bất di bất dịch.
Ông K’Breo Cil, người chuyên nghiên cứu về luật tục của người K’ho cho biết, sau khi nhà trai đồng ư để nhà gái bắt con về làm rể, ngay trong đêm đó nhà trai sẽ giết một vài con gà làm cơm cho cả hai bên quây quần ăn mừng và uống rượu cần. Họ cùng nhau bàn về tương lai của chàng trai, cô gái, nhất là chuyện sinh con cái để gia đ́nh nhà gái sớm được mổ heo, giết trâu mời nhà trai, họ hàng gần xa kéo tới ăn mừng. Trong lúc hai bên gia đ́nh đang ăn uống giữa nền nhà, cô gái sẽ vào pḥng trong phụ giúp chàng trai chuẩn bị đổ đạc để theo về nhà gái làm chồng ngay trong đêm.
Khi con gà ngoài rừng đă le te cất tiếng gáy, con chim rừng đâu đó vừa thức giấc gọi nhau ríu rít th́ cuộc ăn mừng cho đôi trai gái thành vợ, nên chồng của người K’ho cũng vừa tàn. Trên gương mặt của những thành viên trong gia đ́nh hai bên sau cuộc ăn mừng bên chén rượu cần được ủ bằng lá rừng đă bừng bừng hơi men, ai cũng đă ngà ngày say. Họ có thể phải dựa vào nhau để cùng bước đi nhưng tuyệt nhiên không ai được “lỡ lời”, tất cả mọi phát ngôn phải hết sức tỉnh táo. Lúc này, mai mối sẽ đứng dậy hoàn tất những nghi thức và trịnh trọng tuyên bố xin phép được bắt chàng trai đem về làm chồng cho cô gái.
Lời người mai mối vừa dứt, chàng trai ngay lập tức bị những thành viên trong gia đ́nh nhà gái, mà tiên phong là cô gái bắt đi mất hút trong đêm.
Chồng mất, lấy chồng khác phải nộp vạ
Có những đám cưới được tổ chức tưng từng dưới chân núi LangBiang kéo dài đến hai, ba ngày nhưng cô dâu, chàng rể là những người đă có với nhau vài ba mặt con, chung sống với nhau đă hàng chục năm, thậm chí có đôi tóc đă bạc trắng, răng đă lung lay nhưng đó chính là lần đầu tiên trong đời họ được cưới.
Theo luật tục khởi thủy của người K’ho, trai gái chỉ được phép cưới nhau khi đă có con, nếu không có con th́ không được tổ chức đám cưới. Và khi đă có con th́ dứt khoát phải tổ chức đám cưới, dù là có già đến sắp chết, v́ có cưới nhau họ mới có thể dựng vợ, gả chồng cho con cái sau này. Không một gia đ́nh của tộc người này chịu cho nhà gái bắt con ḿnh về ở rể khi bố mẹ nhà vợ vẫn chưa cưới nhau.
http://img2.news.zing.vn/2012/03/10/bat2.jpg
Khi mất chồng, phụ nữ K’ho muốn bắt chồng mới phải nộp vạ cho nhà chồng thứ hai này v́ họ chấp nhận cho con lấy vợ thừa
Và khi cả hai đă cưới nhau, chính thức trở thành vợ chồng, để thể hiện sự hiếu thảo của con cái, đôi vợ chồng này bắt buộc phải biếu bố mẹ chồng một con heo lớn. Riêng anh, em, chú, bác nhà chồng, nếu ai có khả năng nhận lễ vật đều có thể yêu cầu đôi vợ chồng mới cưới phải tặng cho ḿnh một lễ vật, đó có thể là tiền, vàng, vải lụa. Tuy nhiên, để thể hiện sự quan tâm tới đôi vợ chồng mới cưới, bố mẹ, anh, em, chú, bác phía nhà chồng sau khi nhận lễ vật phải cho lại một con trâu hoặc vật chất khác có trị giá lớn hơn vật phẩm mà đôi vợ chồng đă biếu, tặng.
Người con trai sau khi bị nhà gái bắt về ở rể, nếu cuộc sống gia đ́nh bị rạn nứt, chàng trai bỏ đi theo người con gái khác liền bị nhà vợ yêu cầu bồi thường danh dự, thiệt hại bằng trâu, ḅ, heo hoặc tiền, vàng tương xứng với số tiền trước đó họ đă bỏ ra để được bắt chàng trai này. Riêng người con gái K’ho, sau khi bỏ chồng hoặc chồng bỏ muốn lấy người chồng khác, trước khi bắt được người chồng thứ hai về ở với ḿnh phải nộp vạ cho gia đ́nh nhà chồng này v́ họ chấp nhận gả con cho người vợ thừa, đă có một đời chồng.
Theo Bee