PDA

View Full Version : Bí ẩn về một 'người Việt da đen"


saigon75
10-04-2012, 13:35
Đọc tên b́a hồi kư "Một người Việt da đen", nhiều người thấy lạ: người Việt sao lại đen? Bước qua sự ngỡ ngàng ban đầu ấy, cuốn hồi kư đă dẫn dắt người đọc t́m hiểu về cuộc đời của một người rất đặc biệt, một người Việt da đen đă chiến đấu, cống hiến cả cuộc đời ḿnh cho đất nước.
http://www.tienphong.vn/ImageHandler.ashx?Th umbnailID=232825&Width=450
Ông Lang Đen giới thiệu với Bác Hồ về quặng apatite lúc c̣n là giám đốc mỏ ở Lào Cai.

Ba lần gặp Bác Hồ

Người Việt da đen" ấy không ai khác chính là ông Nguyễn Văn Lang, người từng là Cục trưởng Cục kiến thiết cơ bản Bộ điện và than, là chuyên viên cao cấp, trợ lư của Tổng cục trưởng Tổng cục hóa chất Việt Nam. Khi hồi kư "Một người Việt da đen" vừa được xuất bản th́ ông Lang đă về cơi vĩnh hằng.

Nhưng khi nhắc đến ông Lang hẳn nhiều người ở Đà Nẵng vẫn c̣n nhớ một người Việt da đen, tóc xoắn mang hai ḍng máu Việt-Phi, làm giám đốc đầu tiên của mỏ apatite Lào Cai, vinh dự được 3 lần gặp Bác Hồ, ông cũng từng là danh thủ bóng đá xứ Trung Kỳ, rồi tham gia cách mạng cướp chính quyền tại Đà Nẵng năm 1945... Trong cuốn hồi kư, ông đă kể về sự xuất thân đặc biệt của ḿnh: "Có một cô gái Huế hiền thục ở vào đầu thế kỷ XX, đă vượt qua sự trở ngại về ngôn ngữ, những điều tiếng thị phi về lấy chồng Tây để yêu một thủy thủ tàu viễn dương và sinh ra tôi - một đứa con lai". Như phần lớn những cuốn hồi kư cách mạng khác, "Một người Việt da đen" chứa đựng nhiều tư liệu lịch sử giá trị, có ư nghĩa giáo dục sâu sắc.

Nó không đơn giản chỉ là những hoài niệm về cuộc đời, về những lần cùng đội bóng "Sport Tuoranais" giữ chức vô địch toàn Đông Dương, hay đóng giả thành sĩ quan Pháp để nắm t́nh h́nh địch, rồi suưt chết v́ du kích phe ta cứ đinh ninh ông là sĩ quan Pháp thật..., người đọc t́m thấy trong đó dũng khí bước qua mặc cảm hai từ "con lai" để đến với lư tưởng cách mạng, cống hiến cho đất nước của ông Nguyễn Văn Lang. Hăy nghe ông kể: "Khi được tuyên truyền Việt Minh bí mật, tôi nghĩ đây là tổ chức ḿnh cần. Khi tôi hỏi: Những người Cộng sản có trong tổ chức này không? Các anh tuyên truyền Việt Minh trả lời: Lẽ đương nhiên rồi! Thế là tôi yên tâm, v́ biết thế nào cũng có anh Từ, anh Trảng, anh Chấn và một số anh ở xóm tôi đều có trong tổ chức này". Không phải ngẫu nhiên khi ông mượn câu thơ Tố Hữu "Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ" để đặt tên cho đoạn đời đáng nhớ này của ông. Từ ấy ông đă đồng hành cùng dân tộc suốt cuộc trường chinh chống Pháp, tham gia nhiều trận đánh xuất quỷ nhập thần, lập được nhiều chiến công.

http://www.tienphong.vn/ImageHandler.ashx?Th umbnailID=232826&Width=450
Ông Lang Đen gặp lại ông Phạm Văn Ba tại Đà Nẵng.

Danh thủ bóng đá Trung Kỳ

Với ông Nguyễn Văn Lang, Đà Nẵng và Lào Cai là quê hương của ḿnh. Chính ở Đà Nẵng, ông đă trở thành một danh thủ bóng đá Trung Kỳ, và cũng chính từ thành phố bên bờ sông Hàn, ông giác ngộ cách mạng, gia nhập Việt Minh, vào Đảng Cộng sản Đông Dương và từng tham gia lănh đạo cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp ở mặt trận nóng bỏng này trên cương vị Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy - Thành đội trưởng. C̣n Lào Cai là nơi ông hai lần được thi thố tài năng về quản lư kinh tế, vượt qua nhiều khó khăn để quản lư khai thác mỏ apatite Lào Cai làm giàu cho đất nước.

Nói về Đà Nẵng, ông đă dành nhiều t́nh cảm cho vùng đất này. "Đà Nẵng trong kư ức tuổi thơ tôi gắn liền với h́nh ảnh trên bến dưới thuyền, tàu xe qua lại tấp nập; là ngôi nhà thờ Con Gà có 33 thước chiều cao; đây là hăng sửa chữa xe hơi, kia là ga chợ Hàn, một Cổ Viện Chàm cổ kính huyền bí; một Sở Lục lộ đậm chất phương Tây và một Ṭa Đốc lư uy nghi, sang trọng... Trên các lối phố, ta có thể bắt gặp những công chức, tư chức, thợ thuyền, lao động phổ thông... đi lại khắp nơi. Phần nhiều trong số họ là những phụ nữ làm nghề khuân vác ở bến tàu, một anh công nhân của một hăng buôn với dáng vẻ mệt nhọc lầm lũi bước đi..." .

Hoặc "Từ đầu thế kỷ XX, Pháp thành lập Câu lạc bộ thể thao Đà Nẵng chủ yếu dành cho người Pháp và kiều dân Châu Âu, c̣n con em người Việt th́ không được bén mảng đến. Đà Nẵng lúc đó thịnh nhất môn đá bóng và đua xe đạp; quần vợt th́ chỉ có một sân duy nhất dành cho các quan Tây cùng những người Việt giàu có và thế lực. Về bóng đá, dân nghèo người Việt th́ đá tại băi đất trống Cây Quăng, đội bóng đá Hỏa xa Đà Nẵng - Rail Sport th́ có sân bóng riêng thuộc khu vực ga Đà Nẵng, đội bóng đá Đà Nẵng, tức Touranais Sport th́ đá tại sân vận động lớn - tức sân vận động Chi Lăng hiện nay". Người đọc sẽ t́m thấy nhiều thông tin thú vị về khung cảnh Đà Nẵng ngày xưa trong những miêu tả như thế của ông Nguyễn Văn Lang trong "Một người Việt da đen".

"Một người Việt da đen" là biệt danh do chính ông tự đặt cho ḿnh, điều đó khẳng định rằng dù mang h́nh hài khác, tóc xoắn, da đen, có một nửa ḍng máu Phi trong huyết quản nhưng chưa lúc nào ông Lang nghĩ ḿnh không phải là người Việt. Dù vậy, lúc nào ông cũng đau đáu một nỗi niềm riêng về người cha của ḿnh. Ông trăn trở: "Cho đến nay, khi đă gần khuất núi, trong tôi vẫn đau đáu một niềm riêng là làm sao biết được thân phận, gốc gác, h́nh ảnh người cha thân yêu của ḿnh. Tôi đă từng nhờ nhiều bạn bè lục t́m lại các tư liệu liên quan đến vụ hỏa hoạn của con tàu viễn dương tại cảng Marseille năm nào, những mong t́m được dấu tích của ba song mọi cố gắng hầu như vô vọng". Và ông tự dặn ḷng: "dù mang trong ḿnh màu da đen song con luôn ḷng dặn ḷng rằng ḿnh là người Việt Nam chính cống- một người Việt da đen!".

Theo CAĐN