Hanna
03-20-2013, 08:50
Lê Quốc Tuấn - XCafeVN chuyển ngữ
Thoạt tiên, chắc chắn không phải v́ một làn sóng những bài phát biểu không kềm chế về các chủ đề chính trị. Nhưng những ǵ đă khởi đi như một chiến dịch nhằm củng cố tính hợp pháp chủ quan của Đảng Cộng sản câm quyền Việt Nam thông qua một cuộc hỏi ư công chúng được dàn dụng trước về cải cách hiến pháp đă biến thành một cuộc tấn công chưa từng có vào các nguyên tắc của chế độ độc đảng. Trong ṿng hai tuần qua, hàng ngàn người Việt Nam đă công khai bác bỏ độc quyền lănh đạo của đảng. Đáng kể là, sự bùng nổ chính trị này đă diễn ra trên diện rộng và bao gồm nhiều người từng có quan hệ lâu dài với Đảng và Nhà nước. Không hề phóng đại giá trị, các tiến triển trong vài tuấn qua cũng là một trường hợp mà đảng Cộng Sản Việt Nam chưa từng phải đối mặt với những ǵ tương tự như thế trong chín thập kỷ tồn tại.
Cơn băo hiện tại có thể được truy ngược về cuối năm ngoái khi giới lănh đạo nhà nước, bị suy yếu bởi các biểu hiện bất tín nhiệm bất thường, đă công bố một khoảng thời gian ba tháng cho các phản hồi của công chúng về những nỗ lực cải cách hiến pháp của đất nước, phiên bản mới nhất đă có từ năm 1992 .
Ban đầu, chiến dịch đă được chào đón với sự cam chịu lặng lẽ, một phần phản ánh ư nghĩa sâu xa cảm giác thất vọng của người Việt về "giới lănh đạo" hiện tại của đất nước vốn đă bị tê liệt bởi một kết hợp xảo quyệt của tham nhũng, bè phái, kém khả năng và bảo thủ. Những tệ nạn này cùng lối cư xử mang tính trừng phạt của nhà nước Việt Nam đối với các nhà bất đồng chính kiến dường như đă ngăn chặn khả năng xảy ra bất cứ điều ǵ thú vị chứ chư nói đến một thách thức chính trị công khai. Thế nhưng, sự thú vị đă thực sự xảy ra. Trong ṿng một tháng qua, người Việt từ các nền tảng đa dạng đă t́m được tiếng nói chính trị của ḿnh và đă đưa vào các trang web, sóng phát thanh, và các phương tiên in ấn một loạt những phát biểu tự do vốn chưa từng xảy ra trong lịch sử gần đây. Họ đă cảm hứng từ nhau . Và họ đă khiến sự hiện diện của ḿnh được biết đến.
Làm thế nào mà những điều ấy xảy ra? Phát triển quan trọng đầu tiên đă đến bằng h́nh thức của một bản kiến nghị được đưa ra bởi một số ít nhà trí thức từng có quan hệ lâu dài với Đảng và Nhà nước. "Thỉnh Nguyện 72", đưọc mang tên từ số người kư tên ban đầu, đă kêu gọi loại bỏ Điều Bốn Hiến pháp, trong đó thiết lập sự lănh đạo tối cao của Đảng, và trực tiếp bác bỏ nguyên tắc của chế độ độc đảng và không đặt quân đội dưới sự lệ thuộc của bất kỳ một đảng chính trị nào. Trong số các điểm đáng chú ư khác,bản kiến nghị này c̣n kêu gọi các quyền sở hữu đất đai rơ ràng hơn, các quy định của pháp luật, và việc loại bỏ lời nói đầu của Hiến pháp,vốn có nội dung ca ngợi giả định tất yếu của Đảng. Quan trọng hơn, bản kiến nghị đă truyền sức mạnh và nhanh chóng được hàng trăm người từ các thành phần khác nhau của ngựi dân Việt nam và cộng đồng hải ngoại kư tên.
Trong khi những nhà trí thức và những người ủng hộ làm t́nh hinh sôi sục , chính một nhà báo trẻ ít ít người biết đến đă thổi tung vung nước sôi. Ở đây chúng ta nói đến hành vi can đảm củacon người chính trị mới nổi tiếng của Việt Nam, Ông Nguyễn Đắc Kiên, một kư giả của tờ Gia đ́nh và Xă hội. Khi xem tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng kết án các cuộc thảo luận về sửa đổi hiến pháp là suy thoái trên truyền h́nh, Kiên đă đưa lên trực tuyến một bài phê phán gay gắt ông Tổng Bí thư và kêu gọi kết thúc chế độ độc đảng. Bài viết đă lan nhanh. Kiên phải bị mất việc. Chắc chắn đó là một h́nh thức trả thù ngược đăi. Nhưng ông cũng là một anh hùng. Vàcuộc vươn dậy để trở nên nổi tiếng của ông đă tiếp nối bởi cuộc kêu gọi trực tuyến cho mộtquốc hội lập hiến, thu hút được sự ủng hộ của người Việt Nam trên khắp đất nước và trên thế giới. Đáng kể, một số lượng lớn người khiếu kiện đă liệt kê tên tuổi, nghề nghiệp và địa chỉ nơi ở của ḿnh.
Thật cũng dễ để hoài nghi và cho rằng những cơn xáo động gần đây ở Việt Nam sẽ không đưađến bất kỳ thay đổi lớn nào về hiến pháp. Tuy nhiên, những tiến triển chính trị tại Việt Nam hoặc bất kỳ một quốc gia độc đảng nào thựng có tiếng là khó dự đoán, hoằn toàn bởi v́ mọi người trong bối cảnh như vậy có xu hướng che giấu ư định của họ. Ư nghĩa thực sự của các tiến triểngần đây không nằm trong việc có đưa đến được bất kỳ cải cách lập tức nào hay không , vốn có lẽ là không, nhưng là liệu những tiến triển ấy có kết quả của một bối cảnh chính trị thay đổi hay không và ở mức độ nào. Những tiến triển này báo hiệu sự xuất hiện của một phong trào quy mô lớn trên diện rộng cho cải cách chính trị, lôi kéo được các thành phần khác nhau của xă hội Việt Nam từ bên ngoài và bên trong các tổ chức chính trị. Thời gian sẽ trả lời. Trong những ngày qua, Đảng và Nhà nước đă đưa ra những nỗ lực mới nhằm triệt hạ uy tín của những người kư tên kiến nghị như các yếu tố thù địch. Trong khi đó, tất cả đều nháo nhào cả.
Người dân Việt Nam muốn có một chính phủ có năng lực và trách nhiệm. Tuy nhiên, hiếm khi trong lịch sử lại có một chuyển động từ trên xuống như thế này. Dù sẽ là điên rồ để dự đoán bất cứ điều ǵ, rơ ràng người quan sát này thấy rằng Việt Nam đă bước vào một giai đoạn mới trong lịch sử chính trị của ḿnh, nhờ phần lớn số lượng đa dạng và ngày càng tăng những người Việt Nam t́m thấy được tiếng nói của ḿnh. Người Việt là những người yêu nước. Vào lúc sốt ruột với giới lănh đạo ích kỷ và thiển cận, họ khao khát khám phá xem chính phủ cóhiệu quả hơn và đáp ứng ra sao với t́nh trạng hiện tại.
Tác giả Jonathan London là một giáo sư tại Khoa Nghiên cứu châu Á và quốc tế và là thành viên của Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á tại Đại học Hồng Kông.
Nguồn: New Mandala
Thoạt tiên, chắc chắn không phải v́ một làn sóng những bài phát biểu không kềm chế về các chủ đề chính trị. Nhưng những ǵ đă khởi đi như một chiến dịch nhằm củng cố tính hợp pháp chủ quan của Đảng Cộng sản câm quyền Việt Nam thông qua một cuộc hỏi ư công chúng được dàn dụng trước về cải cách hiến pháp đă biến thành một cuộc tấn công chưa từng có vào các nguyên tắc của chế độ độc đảng. Trong ṿng hai tuần qua, hàng ngàn người Việt Nam đă công khai bác bỏ độc quyền lănh đạo của đảng. Đáng kể là, sự bùng nổ chính trị này đă diễn ra trên diện rộng và bao gồm nhiều người từng có quan hệ lâu dài với Đảng và Nhà nước. Không hề phóng đại giá trị, các tiến triển trong vài tuấn qua cũng là một trường hợp mà đảng Cộng Sản Việt Nam chưa từng phải đối mặt với những ǵ tương tự như thế trong chín thập kỷ tồn tại.
Cơn băo hiện tại có thể được truy ngược về cuối năm ngoái khi giới lănh đạo nhà nước, bị suy yếu bởi các biểu hiện bất tín nhiệm bất thường, đă công bố một khoảng thời gian ba tháng cho các phản hồi của công chúng về những nỗ lực cải cách hiến pháp của đất nước, phiên bản mới nhất đă có từ năm 1992 .
Ban đầu, chiến dịch đă được chào đón với sự cam chịu lặng lẽ, một phần phản ánh ư nghĩa sâu xa cảm giác thất vọng của người Việt về "giới lănh đạo" hiện tại của đất nước vốn đă bị tê liệt bởi một kết hợp xảo quyệt của tham nhũng, bè phái, kém khả năng và bảo thủ. Những tệ nạn này cùng lối cư xử mang tính trừng phạt của nhà nước Việt Nam đối với các nhà bất đồng chính kiến dường như đă ngăn chặn khả năng xảy ra bất cứ điều ǵ thú vị chứ chư nói đến một thách thức chính trị công khai. Thế nhưng, sự thú vị đă thực sự xảy ra. Trong ṿng một tháng qua, người Việt từ các nền tảng đa dạng đă t́m được tiếng nói chính trị của ḿnh và đă đưa vào các trang web, sóng phát thanh, và các phương tiên in ấn một loạt những phát biểu tự do vốn chưa từng xảy ra trong lịch sử gần đây. Họ đă cảm hứng từ nhau . Và họ đă khiến sự hiện diện của ḿnh được biết đến.
Làm thế nào mà những điều ấy xảy ra? Phát triển quan trọng đầu tiên đă đến bằng h́nh thức của một bản kiến nghị được đưa ra bởi một số ít nhà trí thức từng có quan hệ lâu dài với Đảng và Nhà nước. "Thỉnh Nguyện 72", đưọc mang tên từ số người kư tên ban đầu, đă kêu gọi loại bỏ Điều Bốn Hiến pháp, trong đó thiết lập sự lănh đạo tối cao của Đảng, và trực tiếp bác bỏ nguyên tắc của chế độ độc đảng và không đặt quân đội dưới sự lệ thuộc của bất kỳ một đảng chính trị nào. Trong số các điểm đáng chú ư khác,bản kiến nghị này c̣n kêu gọi các quyền sở hữu đất đai rơ ràng hơn, các quy định của pháp luật, và việc loại bỏ lời nói đầu của Hiến pháp,vốn có nội dung ca ngợi giả định tất yếu của Đảng. Quan trọng hơn, bản kiến nghị đă truyền sức mạnh và nhanh chóng được hàng trăm người từ các thành phần khác nhau của ngựi dân Việt nam và cộng đồng hải ngoại kư tên.
Trong khi những nhà trí thức và những người ủng hộ làm t́nh hinh sôi sục , chính một nhà báo trẻ ít ít người biết đến đă thổi tung vung nước sôi. Ở đây chúng ta nói đến hành vi can đảm củacon người chính trị mới nổi tiếng của Việt Nam, Ông Nguyễn Đắc Kiên, một kư giả của tờ Gia đ́nh và Xă hội. Khi xem tổng bí thư Nguyễn Phú Trọng kết án các cuộc thảo luận về sửa đổi hiến pháp là suy thoái trên truyền h́nh, Kiên đă đưa lên trực tuyến một bài phê phán gay gắt ông Tổng Bí thư và kêu gọi kết thúc chế độ độc đảng. Bài viết đă lan nhanh. Kiên phải bị mất việc. Chắc chắn đó là một h́nh thức trả thù ngược đăi. Nhưng ông cũng là một anh hùng. Vàcuộc vươn dậy để trở nên nổi tiếng của ông đă tiếp nối bởi cuộc kêu gọi trực tuyến cho mộtquốc hội lập hiến, thu hút được sự ủng hộ của người Việt Nam trên khắp đất nước và trên thế giới. Đáng kể, một số lượng lớn người khiếu kiện đă liệt kê tên tuổi, nghề nghiệp và địa chỉ nơi ở của ḿnh.
Thật cũng dễ để hoài nghi và cho rằng những cơn xáo động gần đây ở Việt Nam sẽ không đưađến bất kỳ thay đổi lớn nào về hiến pháp. Tuy nhiên, những tiến triển chính trị tại Việt Nam hoặc bất kỳ một quốc gia độc đảng nào thựng có tiếng là khó dự đoán, hoằn toàn bởi v́ mọi người trong bối cảnh như vậy có xu hướng che giấu ư định của họ. Ư nghĩa thực sự của các tiến triểngần đây không nằm trong việc có đưa đến được bất kỳ cải cách lập tức nào hay không , vốn có lẽ là không, nhưng là liệu những tiến triển ấy có kết quả của một bối cảnh chính trị thay đổi hay không và ở mức độ nào. Những tiến triển này báo hiệu sự xuất hiện của một phong trào quy mô lớn trên diện rộng cho cải cách chính trị, lôi kéo được các thành phần khác nhau của xă hội Việt Nam từ bên ngoài và bên trong các tổ chức chính trị. Thời gian sẽ trả lời. Trong những ngày qua, Đảng và Nhà nước đă đưa ra những nỗ lực mới nhằm triệt hạ uy tín của những người kư tên kiến nghị như các yếu tố thù địch. Trong khi đó, tất cả đều nháo nhào cả.
Người dân Việt Nam muốn có một chính phủ có năng lực và trách nhiệm. Tuy nhiên, hiếm khi trong lịch sử lại có một chuyển động từ trên xuống như thế này. Dù sẽ là điên rồ để dự đoán bất cứ điều ǵ, rơ ràng người quan sát này thấy rằng Việt Nam đă bước vào một giai đoạn mới trong lịch sử chính trị của ḿnh, nhờ phần lớn số lượng đa dạng và ngày càng tăng những người Việt Nam t́m thấy được tiếng nói của ḿnh. Người Việt là những người yêu nước. Vào lúc sốt ruột với giới lănh đạo ích kỷ và thiển cận, họ khao khát khám phá xem chính phủ cóhiệu quả hơn và đáp ứng ra sao với t́nh trạng hiện tại.
Tác giả Jonathan London là một giáo sư tại Khoa Nghiên cứu châu Á và quốc tế và là thành viên của Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á tại Đại học Hồng Kông.
Nguồn: New Mandala