vuitoichat
06-19-2013, 16:38
Sau khi blogger Trương Duy Nhất, chủ trang blog « Một góc nh́n khác » bị bắt vào ngày 26/05/2013, th́ hơn hai tuần sau, ngày 13/6 đến lượt một blogger nổi tiếng khác là Phạm Viết Đào cũng bị bắt theo điều 258 Luật h́nh sự Việt Nam về « lợi dụng các quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của công dân ». Và hai ngày sau đó, tức ngày 15/6 th́ blogger Đinh Nhật Uy, anh của Đinh Nguyên Kha – người vừa bị lănh án cùng với sinh viên Nguyễn Phương Uyên v́ tội « tuyên truyền chống Nhà nước » - cũng bị bắt theo điều 258.
http://2.bp.blogspot.com/-mC0-P5ZfE8Q/Ub1ugypCbZI/AAAAAAAAK_Y/gCuYmNkwp2g/s320/B%25E1%25BA%25AFt+2+ bloggers.jpg
Chính trường Việt Nam sắp tới liệu sẽ có những biến động ǵ khác ? Chúng tôi đă mời nhà báo tự do Phạm Chí Dũng hiện ở Thành phố Hồ Chí Minh, cũng là tiến sĩ về kinh tế, b́nh luận về vấn đề này. Nhà báo Phạm Chí Dũng cũng đă từng bị bắt vào tháng 7/2012 với cáo buộc lật đổ chính quyền.
RFI : Thân chào nhà báo Phạm Chí Dũng, rất cám ơn anh đă vui ḷng nhận trả lời phỏng vấn của RFI. Thưa anh, vụ bắt ba blogger vừa qua có thể cho thấy những dấu hiệu mới nào về chính trị?
Nhà báo Phạm Chí Dũng : Giới phân tích quốc tế và trong nước có thể đă có được vài ba cơ sở nào đó cho việc dự báo triển vọng chính trị Việt Nam trong thời gian tới.
Không khí chính trường trong nửa cuối năm 2013 được hứa hẹn sẽ không quá thâm trầm. Thậm chí là ngược lại.
Và thậm chí, vụ bắt giữ blogger và cũng là nhà văn Phạm Viết Đào cùng bloger Đinh Nhật Uy đă xảy đến khi kỳ họp lần thứ 5 Quốc hội khóa XIII c̣n chưa kết thúc, tiếp nối cho sự việc bắt giữ blogger Trương Duy Nhất khi kỳ họp này mới chỉ bắt đầu.
Vụ bắt giữ nhà văn Phạm Viết Đào lại xảy ra chỉ hai ngày sau khi có kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với 47 chức danh chủ chốt, trong đó phần lớn tỷ lệ phiếu “tín nhiệm thấp” được dành cho quan chức khối chính phủ, và phần lớn b́nh luận cho điều bị xem là “thất bại” đă được giới truyền thông quốc tế dành cho Thủ tướng chính phủ và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Một chuyển động đáng chú ư không kém là có vẻ gần giống với hoạt động thăm Bắc Kinh của tân ủy viên Bộ Chính trị Nguyễn Thiện Nhân khi Hội nghị trung ương 7 của Đảng vào tháng 5/2013 c̣n chưa kết thúc, thông tin về chuyến đi Trung Quốc của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đă được mở ra vào những ngày cuối cùng của kỳ họp quốc hội lần này.
Biển Đông lại vẫn là nguyên cớ nổi sóng trong quan hệ giữa hai quốc gia - nếu nh́n từ Bắc Kinh xuống Hà Nội theo một đường kinh tuyến.
RFI : Anh có đọc nhận định của giáo sư Carlyle A.Thayer, giảng viên bộ môn Chính trị học tại Đại học New South Wales thuộc Học viện Quốc pḥng Úc, về chuyện “triều cống” ? Anh b́nh luận như thế nào về nhận định này ?
Tôi nhớ là có đọc, không những đọc mà c̣n đọc kỹ nhận định của giáo sư Thayer trên RFI và một số đài khác. Theo tôi thấy th́ có thể, lá cờ “Mười sáu chữ vàng” chính là lư do để giáo sư Thayer nêu ra một nhận định rằng việc bắt bớ các blogger là chiến lược phục vụ quan hệ cho chuyến đi của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trước khi sang Trung Quốc, như một món quà dâng tiến về cam kết trung thành giữ vững đường lối chủ nghĩa xă hội theo nước bạn.
Tất nhiên lập luận của giáo sư Thayer sẽ phần nào có lư, với điều kiện cả ba blogger bị bắt vừa qua đều liên quan đến luồng tư tưởng và bài viết chống Trung Quốc. Tuy nhiên với trường hợp Trương Duy Nhất, sự khác biệt lớn của blogger này với hai người kia là những bài viết của Nhất ít đề cập đến vấn đề chủ quyền Việt Nam ở khu vực Biển Đông, trong khi lại thường nhấn mạnh đến những vấn đề nội chính quốc gia và đánh giá thẳng thắn một cách đáng kinh ngạc về uy tín không vẹn toàn của một số lănh đạo cao cấp như Tổng bí thư và Thủ tướng.
Mà như vậy, chúng ta có thể thấy là chân đứng trong nhận định của giáo sư Thayer có thể không chắc chắn lắm.
RFI : Thưa anh, đă có nhiều bài phân tích sau vụ bắt giữ ba blogger vừa rồi, anh nhận xét như thế nào về những bài phân tích này?
Tôi đọc khá nhiều. Nhưng mà cho tới thời điểm này, tôi cho rằng bài b́nh luận có tiêu đề “Cảm nhận trong ba vụ bắt người liên tiếp vừa qua?” của blogger Người Buôn Gió vào 15/6/2013 chứa đựng những phân tích và đánh giá sâu sắc nhất. Người Buôn Gió có nêu ra một số điểm tương đồng giữa các vụ bắt giữ đă được tác giả nêu bật và so sánh, đối chiếu, gợi cho bạn đọc cái nh́n đa chiều, đa dạng và không kém ẩn ư về những mâu thuẫn nào đó trong “nội bộ”.
Nhưng chúng ta cần lưu ư rằng yếu tố “nội bộ” cũng là điểm tương đồng lớn giữa nội dung thể hiện của hai blogger Phạm Viết Đào và Trương Duy Nhất, trong khi với blogger Đinh Nhật Uy lại không phải như vậy.
V́ thế câu hỏi đặt ra đối với bạn đọc và dư luận là nếu để phục vụ quan hệ “bốn tốt”, người ta chỉ cần bắt hai blogger Phạm Viết Đào và Đinh Nhật Uy là đủ. Nhưng v́ sao lại bắt cả blogger Trương Duy Nhất ? Mà việc bắt Trương Duy Nhất đă khiến cho dư luận quốc tế phải đặc tả về điều bị xem là “Nhà nước Việt Nam ghi điểm xấu về nhân quyền”?
Một câu hỏi khác không thể không nghĩ đến là liệu một chính khách nhiều kinh nghiệm ở đất Bắc Hà như ông Trương Tấn Sang lại có thể thiếu khôn ngoan đến nỗi, thay v́ gia tăng lấy ḷng dân trong bối cảnh người dân bị suy thoái khôn tả niềm tin đối với chế độ như hiện nay, th́ lại tăng cường bắt bớ những người chống sự can thiệp của Trung Quốc ngay trước chuyến đi Bắc Kinh của ḿnh - một hành động chắc hẳn càng làm cho ḷng dân thêm phẫn nộ?
Nhưng nếu dấu hỏi về ông Trương Tấn Sang là thiếu cơ sở, trở nên vô lư và vô nghĩa th́ liệu c̣n câu hỏi nào khác, hay những ǵ vừa xảy ra chỉ thuần túy mang một sắc màu nào đó của “nội bộ” ?
RFI : Như vậy theo anh, có dấu hiệu nào khác từ động thái được xem là “nội bộ”?
Theo tôi là có. Tính logic và phản logic của những câu hỏi mà tôi vừa đặt ra lại càng trở nên phức hợp v́ có một dấu hiệu rất đáng lưu tâm và cần được “truy xét” cặn kẽ.
V́ nếu mà bạn đọc, dư luận theo dơi thường xuyên th́ thấy là không hề diễn ra một chiến dịch “phản tuyên truyền” nào trên các báo Đảng. Không xuất hiện bài chính luận hay xă luận nào về các đối tượng bị bắt giữ, tính từ thời điểm blogger Trương Duy Nhất bị bắt cho đến nay. Như vậy là đă có một sự im lặng.
Sự im lặng bất thường của các báo Nhân dân, Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và của cả vài ba tờ báo nhỏ mang trên ḿnh tư cách “dư luận viên” - những tờ báo khá thường lên tiếng về vấn đề “pḥng, chống diễn biến ḥa b́nh” và những vụ bắt giữ, xét xử các nhân vật dân chủ - lóe lên tín hiệu ǵ?
Với nhiều trường hợp lên tiếng trước đây của báo Đảng, hiển nhiên hành động tuyên truyền này được thực hiện theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo trung ương và từ cả những cấp cao hơn nữa trong những vụ việc đặc biệt, thể hiện một “chủ trương nhất quán trong tập thể lănh đạo”. Nhưng ứng với vụ bắt giữ ba blogger vừa qua, sự kín tiếng của báo Đảng lẽ nào cho thấy những tờ báo này đă không nhận được một sự chỉ đạo nào? Mà nếu không có chỉ đạo th́ cũng có thể không có sự thống nhất giữa các lănh đạo chăng? Nếu điều này xảy ra, động thái đơn lẻ trong chỉ đạo “chiến dịch” bắt giữ đă đến từ phía nào và từ những ai, nhằm mục đích ǵ? Đó là những câu hỏi để chúng ta suy xét.
RFI : Thưa anh trong phần trả lời phỏng vấn RFI vào tuần trước, anh có nêu lên vấn đề nguồn tin như là một yếu tố chính trong vụ blogger Phạm Viết Đào bị bắt . Vấn đề anh vừa nêu có liên quan đến “nguồn tin” không và liệu từ đó có thể có những hệ quả nào khác?
Vấn đề nguồn tin vẫn được tôi bảo lưu, và có thể phát triển sang một vài hệ quả khác. Theo những ǵ mà tôi đă trải nghiệm, th́ câu hỏi “Từ ai?” gần như chắc chắn là câu hỏi mà hai blogger Trương Duy Nhất và Phạm Viết Đào đang phải t́m cách thỏa măn cho các điều tra viên trong quá tŕnh điều tra, xung quanh chủ đề những tin tức rất nhạy cảm của hai blogger này đă thể hiện và khả năng về nguồn tin mà họ nhận được.
Nếu quả những tin tức của hai blogger này là từ nguồn nội bộ và có tính xác thực, vụ việc của họ sẽ là một vấn đề lớn, thậm chí rất nghiêm trọng - theo cách nh́n của những người chỉ đạo bắt giữ. Khi đó, sau công đoạn truy xét nguồn tin sẽ là một lộ tŕnh nào đó dẫn đến người hoặc những người cung cấp nguồn tin, liên quan đến vi phạm đảng viên và có thể cả trách nhiệm pháp lư. Tin tức càng có giá trị nội bộ th́ nguồn tin càng có phẩm hạng và có thể càng liên đới những nhân vật cao cấp hơn.
Thực tế an ninh điều tra ở Việt Nam trong một số năm qua đă cho thấy có những vụ việc được xếp vào dạng “quốc gia đại sự”, xuất phát từ những tin tức và nguồn tin quá nhạy cảm trong nội bộ.
RFI : Xin phép được đặt cho anh một câu hỏi « nhạy cảm » : Anh có thể cho biết một ít kinh nghiệm của ḿnh khi bị bắt giam vào năm ngoái ?
Có thể được… Bản thân tôi đă từng có một chứng nghiệm về những rắc rối và nguy hiểm liên quan đến vấn đề nguồn tin. Sự việc xảy ra vào tháng 7/2012, khi tôi bị cơ quan an ninh điều tra bắt khẩn cấp. Tất nhiên, nguồn tin là một trọng tâm trong rất nhiều câu hỏi của điều tra viên đối với tôi. Với rất nhiều câu và cả chữ nghĩa trong vài chục bài viết của ḿnh, tôi đă phải cố gắng chứng minh là không có mối liên hệ nào với một nguồn tin nào.
Thật may mắn, tất cả đă kết thúc với tôi một cách trong sáng, nghĩa là những thông tin trong bài viết của tôi chẳng dính dáng và cũng chẳng liên quan đến bất cứ một quan chức nào trong nội bộ, dù ở cấp thấp nhất. Vấn đề của tôi cũng v́ thế có phần lắng đọng hơn.
Vô t́nh hay hữu ư, chỉ vài tháng sau vụ bắt giữ tôi, chính trường Việt Nam đă “nổi sóng” với quá nhiều dư luận về những đồng chí nào đó bằng mặt không bằng ḷng. H́nh như mọi chuyện đang phải đi đến điểm thắt nút.
Trong cảm nhận cá nhân, tôi đang tự hỏi là liệu vào năm nay, một kịch bản “nổi sóng” như năm ngoái có lặp lại, sau vụ bắt giữ ba blogger?
RFI : Thưa anh, đặt giả thiết nếu kịch bản này tái hiện th́ nó có thể ảnh hưởng như thế nào đối với chính trường và những người hoạt động nhân quyền ở Việt Nam?
Chắc chắn là có ảnh hưởng. Theo tôi nếu kịch bản này lặp lại vào năm 2013, c̣n có thể đậm đà tố chất bi tráng hơn với biên độ sóng mạnh hơn cả “cơn hồng thủy” năm ngoái, song lại có thể biến động theo chiều ngược lại với gia tốc biến động khá nhanh trong nửa cuối năm nay.
Nếu kịch bản này lặp lại, có thể giáo sư Thayer của Australia sẽ không hoàn toàn đúng. Tức theo cảm nhận của tôi, những ǵ liên quan đến chính kiến Bắc Kinh có thể chỉ chiếm tối đa 20% trong những hàm ư bắt giữ các blogger.
Nhưng 80% c̣n lại cũng không hẳn dành trọn vẹn cho những người dân chủ. Những ǵ mà tôi h́nh dung về tác động tiêu cực đối với phong trào dân chủ phản biện ở Việt Nam có lẽ chỉ chiếm khoảng 30% trong số 80% này.
Những người dân chủ như Người Buôn Gió có lẽ cũng không phải quá bận ḷng về chuyện phong trào dân chủ phản biện sẽ bị “diệt từ trong trứng nước” trong thời gian tới. Cho dù có thể c̣n thêm ai đó sẽ bị bắt giữ bởi điều 258 - một phạm trù thường liên quan mật thiết đến các vấn đề đấu tranh nội bộ.
Đơn giản v́ người ta c̣n đang quá bận rộn với câu hỏi “Ai là người cung cấp tin này cho anh ?”.
RFI : Như vậy theo anh giới trí thức Việt Nam nên giữ một thế đứng như thế nào trong t́nh h́nh hiện nay?
T́nh h́nh hiện nay theo tôi là một bối cảnh nhập nhoạng như hiện thời, có lẽ câu hỏi “Ai là người cung cấp tin này cho anh?” sẽ gián tiếp giúp giới nhân sĩ trí thức Việt Nam - những người có thực tâm dân chủ - cảm nghiệm rơ hơn về chân đứng độc lập cần xác lập của ḿnh. Đó là : Không nên bị lệ thuộc vào bất cứ phe phái “nội bộ” nào, mà chỉ phản biện và tranh đấu cho tất cả những ǵ thuộc về quyền lợi của nhân dân - dĩ nhiên là nhân dân bao gồm người nghèo và theo nghĩa đa số.
RFI : Chúng tôi xin chân thành cảm ơn nhà báo Phạm Chí Dũng đă dành th́ giờ trả lời phỏng vấn của RFI Việt ngữ, đặc biệt là trong bối cảnh có thể nói là khá căng thẳng hiện nay tại Việt Nam.
Thụy My
(RFI)
http://2.bp.blogspot.com/-mC0-P5ZfE8Q/Ub1ugypCbZI/AAAAAAAAK_Y/gCuYmNkwp2g/s320/B%25E1%25BA%25AFt+2+ bloggers.jpg
Chính trường Việt Nam sắp tới liệu sẽ có những biến động ǵ khác ? Chúng tôi đă mời nhà báo tự do Phạm Chí Dũng hiện ở Thành phố Hồ Chí Minh, cũng là tiến sĩ về kinh tế, b́nh luận về vấn đề này. Nhà báo Phạm Chí Dũng cũng đă từng bị bắt vào tháng 7/2012 với cáo buộc lật đổ chính quyền.
RFI : Thân chào nhà báo Phạm Chí Dũng, rất cám ơn anh đă vui ḷng nhận trả lời phỏng vấn của RFI. Thưa anh, vụ bắt ba blogger vừa qua có thể cho thấy những dấu hiệu mới nào về chính trị?
Nhà báo Phạm Chí Dũng : Giới phân tích quốc tế và trong nước có thể đă có được vài ba cơ sở nào đó cho việc dự báo triển vọng chính trị Việt Nam trong thời gian tới.
Không khí chính trường trong nửa cuối năm 2013 được hứa hẹn sẽ không quá thâm trầm. Thậm chí là ngược lại.
Và thậm chí, vụ bắt giữ blogger và cũng là nhà văn Phạm Viết Đào cùng bloger Đinh Nhật Uy đă xảy đến khi kỳ họp lần thứ 5 Quốc hội khóa XIII c̣n chưa kết thúc, tiếp nối cho sự việc bắt giữ blogger Trương Duy Nhất khi kỳ họp này mới chỉ bắt đầu.
Vụ bắt giữ nhà văn Phạm Viết Đào lại xảy ra chỉ hai ngày sau khi có kết quả lấy phiếu tín nhiệm đối với 47 chức danh chủ chốt, trong đó phần lớn tỷ lệ phiếu “tín nhiệm thấp” được dành cho quan chức khối chính phủ, và phần lớn b́nh luận cho điều bị xem là “thất bại” đă được giới truyền thông quốc tế dành cho Thủ tướng chính phủ và Thống đốc Ngân hàng Nhà nước.
Một chuyển động đáng chú ư không kém là có vẻ gần giống với hoạt động thăm Bắc Kinh của tân ủy viên Bộ Chính trị Nguyễn Thiện Nhân khi Hội nghị trung ương 7 của Đảng vào tháng 5/2013 c̣n chưa kết thúc, thông tin về chuyến đi Trung Quốc của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đă được mở ra vào những ngày cuối cùng của kỳ họp quốc hội lần này.
Biển Đông lại vẫn là nguyên cớ nổi sóng trong quan hệ giữa hai quốc gia - nếu nh́n từ Bắc Kinh xuống Hà Nội theo một đường kinh tuyến.
RFI : Anh có đọc nhận định của giáo sư Carlyle A.Thayer, giảng viên bộ môn Chính trị học tại Đại học New South Wales thuộc Học viện Quốc pḥng Úc, về chuyện “triều cống” ? Anh b́nh luận như thế nào về nhận định này ?
Tôi nhớ là có đọc, không những đọc mà c̣n đọc kỹ nhận định của giáo sư Thayer trên RFI và một số đài khác. Theo tôi thấy th́ có thể, lá cờ “Mười sáu chữ vàng” chính là lư do để giáo sư Thayer nêu ra một nhận định rằng việc bắt bớ các blogger là chiến lược phục vụ quan hệ cho chuyến đi của Chủ tịch nước Trương Tấn Sang trước khi sang Trung Quốc, như một món quà dâng tiến về cam kết trung thành giữ vững đường lối chủ nghĩa xă hội theo nước bạn.
Tất nhiên lập luận của giáo sư Thayer sẽ phần nào có lư, với điều kiện cả ba blogger bị bắt vừa qua đều liên quan đến luồng tư tưởng và bài viết chống Trung Quốc. Tuy nhiên với trường hợp Trương Duy Nhất, sự khác biệt lớn của blogger này với hai người kia là những bài viết của Nhất ít đề cập đến vấn đề chủ quyền Việt Nam ở khu vực Biển Đông, trong khi lại thường nhấn mạnh đến những vấn đề nội chính quốc gia và đánh giá thẳng thắn một cách đáng kinh ngạc về uy tín không vẹn toàn của một số lănh đạo cao cấp như Tổng bí thư và Thủ tướng.
Mà như vậy, chúng ta có thể thấy là chân đứng trong nhận định của giáo sư Thayer có thể không chắc chắn lắm.
RFI : Thưa anh, đă có nhiều bài phân tích sau vụ bắt giữ ba blogger vừa rồi, anh nhận xét như thế nào về những bài phân tích này?
Tôi đọc khá nhiều. Nhưng mà cho tới thời điểm này, tôi cho rằng bài b́nh luận có tiêu đề “Cảm nhận trong ba vụ bắt người liên tiếp vừa qua?” của blogger Người Buôn Gió vào 15/6/2013 chứa đựng những phân tích và đánh giá sâu sắc nhất. Người Buôn Gió có nêu ra một số điểm tương đồng giữa các vụ bắt giữ đă được tác giả nêu bật và so sánh, đối chiếu, gợi cho bạn đọc cái nh́n đa chiều, đa dạng và không kém ẩn ư về những mâu thuẫn nào đó trong “nội bộ”.
Nhưng chúng ta cần lưu ư rằng yếu tố “nội bộ” cũng là điểm tương đồng lớn giữa nội dung thể hiện của hai blogger Phạm Viết Đào và Trương Duy Nhất, trong khi với blogger Đinh Nhật Uy lại không phải như vậy.
V́ thế câu hỏi đặt ra đối với bạn đọc và dư luận là nếu để phục vụ quan hệ “bốn tốt”, người ta chỉ cần bắt hai blogger Phạm Viết Đào và Đinh Nhật Uy là đủ. Nhưng v́ sao lại bắt cả blogger Trương Duy Nhất ? Mà việc bắt Trương Duy Nhất đă khiến cho dư luận quốc tế phải đặc tả về điều bị xem là “Nhà nước Việt Nam ghi điểm xấu về nhân quyền”?
Một câu hỏi khác không thể không nghĩ đến là liệu một chính khách nhiều kinh nghiệm ở đất Bắc Hà như ông Trương Tấn Sang lại có thể thiếu khôn ngoan đến nỗi, thay v́ gia tăng lấy ḷng dân trong bối cảnh người dân bị suy thoái khôn tả niềm tin đối với chế độ như hiện nay, th́ lại tăng cường bắt bớ những người chống sự can thiệp của Trung Quốc ngay trước chuyến đi Bắc Kinh của ḿnh - một hành động chắc hẳn càng làm cho ḷng dân thêm phẫn nộ?
Nhưng nếu dấu hỏi về ông Trương Tấn Sang là thiếu cơ sở, trở nên vô lư và vô nghĩa th́ liệu c̣n câu hỏi nào khác, hay những ǵ vừa xảy ra chỉ thuần túy mang một sắc màu nào đó của “nội bộ” ?
RFI : Như vậy theo anh, có dấu hiệu nào khác từ động thái được xem là “nội bộ”?
Theo tôi là có. Tính logic và phản logic của những câu hỏi mà tôi vừa đặt ra lại càng trở nên phức hợp v́ có một dấu hiệu rất đáng lưu tâm và cần được “truy xét” cặn kẽ.
V́ nếu mà bạn đọc, dư luận theo dơi thường xuyên th́ thấy là không hề diễn ra một chiến dịch “phản tuyên truyền” nào trên các báo Đảng. Không xuất hiện bài chính luận hay xă luận nào về các đối tượng bị bắt giữ, tính từ thời điểm blogger Trương Duy Nhất bị bắt cho đến nay. Như vậy là đă có một sự im lặng.
Sự im lặng bất thường của các báo Nhân dân, Quân đội nhân dân, Công an nhân dân và của cả vài ba tờ báo nhỏ mang trên ḿnh tư cách “dư luận viên” - những tờ báo khá thường lên tiếng về vấn đề “pḥng, chống diễn biến ḥa b́nh” và những vụ bắt giữ, xét xử các nhân vật dân chủ - lóe lên tín hiệu ǵ?
Với nhiều trường hợp lên tiếng trước đây của báo Đảng, hiển nhiên hành động tuyên truyền này được thực hiện theo chỉ đạo của Ban Tuyên giáo trung ương và từ cả những cấp cao hơn nữa trong những vụ việc đặc biệt, thể hiện một “chủ trương nhất quán trong tập thể lănh đạo”. Nhưng ứng với vụ bắt giữ ba blogger vừa qua, sự kín tiếng của báo Đảng lẽ nào cho thấy những tờ báo này đă không nhận được một sự chỉ đạo nào? Mà nếu không có chỉ đạo th́ cũng có thể không có sự thống nhất giữa các lănh đạo chăng? Nếu điều này xảy ra, động thái đơn lẻ trong chỉ đạo “chiến dịch” bắt giữ đă đến từ phía nào và từ những ai, nhằm mục đích ǵ? Đó là những câu hỏi để chúng ta suy xét.
RFI : Thưa anh trong phần trả lời phỏng vấn RFI vào tuần trước, anh có nêu lên vấn đề nguồn tin như là một yếu tố chính trong vụ blogger Phạm Viết Đào bị bắt . Vấn đề anh vừa nêu có liên quan đến “nguồn tin” không và liệu từ đó có thể có những hệ quả nào khác?
Vấn đề nguồn tin vẫn được tôi bảo lưu, và có thể phát triển sang một vài hệ quả khác. Theo những ǵ mà tôi đă trải nghiệm, th́ câu hỏi “Từ ai?” gần như chắc chắn là câu hỏi mà hai blogger Trương Duy Nhất và Phạm Viết Đào đang phải t́m cách thỏa măn cho các điều tra viên trong quá tŕnh điều tra, xung quanh chủ đề những tin tức rất nhạy cảm của hai blogger này đă thể hiện và khả năng về nguồn tin mà họ nhận được.
Nếu quả những tin tức của hai blogger này là từ nguồn nội bộ và có tính xác thực, vụ việc của họ sẽ là một vấn đề lớn, thậm chí rất nghiêm trọng - theo cách nh́n của những người chỉ đạo bắt giữ. Khi đó, sau công đoạn truy xét nguồn tin sẽ là một lộ tŕnh nào đó dẫn đến người hoặc những người cung cấp nguồn tin, liên quan đến vi phạm đảng viên và có thể cả trách nhiệm pháp lư. Tin tức càng có giá trị nội bộ th́ nguồn tin càng có phẩm hạng và có thể càng liên đới những nhân vật cao cấp hơn.
Thực tế an ninh điều tra ở Việt Nam trong một số năm qua đă cho thấy có những vụ việc được xếp vào dạng “quốc gia đại sự”, xuất phát từ những tin tức và nguồn tin quá nhạy cảm trong nội bộ.
RFI : Xin phép được đặt cho anh một câu hỏi « nhạy cảm » : Anh có thể cho biết một ít kinh nghiệm của ḿnh khi bị bắt giam vào năm ngoái ?
Có thể được… Bản thân tôi đă từng có một chứng nghiệm về những rắc rối và nguy hiểm liên quan đến vấn đề nguồn tin. Sự việc xảy ra vào tháng 7/2012, khi tôi bị cơ quan an ninh điều tra bắt khẩn cấp. Tất nhiên, nguồn tin là một trọng tâm trong rất nhiều câu hỏi của điều tra viên đối với tôi. Với rất nhiều câu và cả chữ nghĩa trong vài chục bài viết của ḿnh, tôi đă phải cố gắng chứng minh là không có mối liên hệ nào với một nguồn tin nào.
Thật may mắn, tất cả đă kết thúc với tôi một cách trong sáng, nghĩa là những thông tin trong bài viết của tôi chẳng dính dáng và cũng chẳng liên quan đến bất cứ một quan chức nào trong nội bộ, dù ở cấp thấp nhất. Vấn đề của tôi cũng v́ thế có phần lắng đọng hơn.
Vô t́nh hay hữu ư, chỉ vài tháng sau vụ bắt giữ tôi, chính trường Việt Nam đă “nổi sóng” với quá nhiều dư luận về những đồng chí nào đó bằng mặt không bằng ḷng. H́nh như mọi chuyện đang phải đi đến điểm thắt nút.
Trong cảm nhận cá nhân, tôi đang tự hỏi là liệu vào năm nay, một kịch bản “nổi sóng” như năm ngoái có lặp lại, sau vụ bắt giữ ba blogger?
RFI : Thưa anh, đặt giả thiết nếu kịch bản này tái hiện th́ nó có thể ảnh hưởng như thế nào đối với chính trường và những người hoạt động nhân quyền ở Việt Nam?
Chắc chắn là có ảnh hưởng. Theo tôi nếu kịch bản này lặp lại vào năm 2013, c̣n có thể đậm đà tố chất bi tráng hơn với biên độ sóng mạnh hơn cả “cơn hồng thủy” năm ngoái, song lại có thể biến động theo chiều ngược lại với gia tốc biến động khá nhanh trong nửa cuối năm nay.
Nếu kịch bản này lặp lại, có thể giáo sư Thayer của Australia sẽ không hoàn toàn đúng. Tức theo cảm nhận của tôi, những ǵ liên quan đến chính kiến Bắc Kinh có thể chỉ chiếm tối đa 20% trong những hàm ư bắt giữ các blogger.
Nhưng 80% c̣n lại cũng không hẳn dành trọn vẹn cho những người dân chủ. Những ǵ mà tôi h́nh dung về tác động tiêu cực đối với phong trào dân chủ phản biện ở Việt Nam có lẽ chỉ chiếm khoảng 30% trong số 80% này.
Những người dân chủ như Người Buôn Gió có lẽ cũng không phải quá bận ḷng về chuyện phong trào dân chủ phản biện sẽ bị “diệt từ trong trứng nước” trong thời gian tới. Cho dù có thể c̣n thêm ai đó sẽ bị bắt giữ bởi điều 258 - một phạm trù thường liên quan mật thiết đến các vấn đề đấu tranh nội bộ.
Đơn giản v́ người ta c̣n đang quá bận rộn với câu hỏi “Ai là người cung cấp tin này cho anh ?”.
RFI : Như vậy theo anh giới trí thức Việt Nam nên giữ một thế đứng như thế nào trong t́nh h́nh hiện nay?
T́nh h́nh hiện nay theo tôi là một bối cảnh nhập nhoạng như hiện thời, có lẽ câu hỏi “Ai là người cung cấp tin này cho anh?” sẽ gián tiếp giúp giới nhân sĩ trí thức Việt Nam - những người có thực tâm dân chủ - cảm nghiệm rơ hơn về chân đứng độc lập cần xác lập của ḿnh. Đó là : Không nên bị lệ thuộc vào bất cứ phe phái “nội bộ” nào, mà chỉ phản biện và tranh đấu cho tất cả những ǵ thuộc về quyền lợi của nhân dân - dĩ nhiên là nhân dân bao gồm người nghèo và theo nghĩa đa số.
RFI : Chúng tôi xin chân thành cảm ơn nhà báo Phạm Chí Dũng đă dành th́ giờ trả lời phỏng vấn của RFI Việt ngữ, đặc biệt là trong bối cảnh có thể nói là khá căng thẳng hiện nay tại Việt Nam.
Thụy My
(RFI)